มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม THAI INDUSTRIAL STANDARD

มอก. XXX-2551 (ราง)

ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ : การออกแบบและตดตง AIR-CONDITIONING AND VENTILATING SYSTEM : DESIGN AND INSTALLATION สาหรบเวยนขอขอคดเหนจากหนวยงานทเกยวของ หามใชหรอยดถอรางนเปนมาตรฐาน มาตรฐานฉบบสมบรณจะมประกาศใชในราชกจจานเบกษา

วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ และ สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

กระทรวงอตสาหกรรม ICS : XX.XXX, XX.XXX ISBN XXX-XXXX-XX-X

2

(ราง) มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ : การออกแบบและตดตง

มอก. XXX-2551

วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ เลขท 487 ซอยรามคาแหง 39 เขตวงทองหลาง กรงเทพฯ 10310

โทรศพท 0-2319-2410-3 และ

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ถนนพระรามท 6 กรงเทพฯ 10400

โทรศพท 0-2202-3300

ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศทวไป เลม xxx ตอนท xxx วนท xx เดอน xxx พทธศกราช 2551

3

คณะทางานพจารณายกรางมาตรฐาน ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ : การออกแบบและตดตง

ทปรกษา ดร.เชดพนธ วทราภรณ จฬาลงกรณมหาวทยาลย ประธานคณะอนกรรมการ นายจกรพนธ ภวงคคะรตน บจก. ออซ รองประธานคณะอนกรรมการ นายวฒชย แกวไพโรจน บจก. จารดนแมธทสน (ประเทศไทย) อนกรรมการ นายไชยวฒน ปยสสพนธ บจก.สวศว นายประพธ พงษเลาหพนธ บจก. มตรเทคนคลคอนซลแทนท นายปญจะ ทงหรญ บจก.อรณชยเสร คอนซลตง เอนจเนยส ดร.พชย กฤชไมตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร นายธวชชย เสถยรรตนกล บจก. ชยมตร เอนจเนยรง อนเตอรเนชนแนล นายทวากรณ จตชนะวงศ สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม อนกรรมการและเลขานการ นายกรวชญ เลศสโภชวณชย บจก. เอ ซ เอนจเนยรง ผชวยเลขานการ นางสาวสโรชา มฌชโม วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

ปจจบนระบบปรบอากาศและระบายอากาศไดเขามามบทบาทตอการกอสรางอาคารทกประเภท เพอใชเปนสงอานวยความสะดวกและควบคมสภาวะแวดลอมใหเหมาะสมตอกระบวนการทางานหรอการผลตในอตสาหกรรม เพอเปนการสงเสรมอตสาหกรรมประเภทนและเพอใหระบบปรบอากาศและระบายอากาศไดรบการออกแบบและตดตงถกตองตามหลกวชาการ จงกาหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระบบปรบอากาศและระบายอากาศ : การออกแบบและตดตง ขน มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมนกาหนดขนโดยใชเอกสารตอไปนเปนแนวทาง วสท. 3001 - 2551 มาตรฐานระบบปรบอากาศและระบายอากาศ ANSI/ASHRAE 15 - 2004 Safety Standard for Refrigeration Systems ANSI/ASHRAE 62 - 2004 Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality ANSI/ASHRAE 90.1 - 2004 Energy Standard for Buildings Except Low-Rise Residential

Buildings NFPA 45 – 2000 Standard on Fire Protection for Laboratories Using Chemicals NFPA 90A - 2002 Standard for the Installation of Air-Conditioning and Ventilating

Systems NFPA 96 - 2001 Standard for Ventilation Control and Fire Protection of

Commercial Cooking Operations คณะกรรมการมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมไดพจารณามาตรฐานนแลว เหนสมควรเสนอรฐมนตรประกาศตามมาตรา 15 แหงพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511

5

สารบญ หนา 1. ขอบขาย 1 2. บทนยาม 2 3. ขอกาหนดทวไป 5 3.1 ขอกาหนดทวไป 5 3.2 การปรบอากาศ 8 3.3 การระบายอากาศ 10 3.4 การตดตงระบบปรบอากาศและระบายอากาศเพอความปลอดภยดานอคคภย 13 3.5 ขอกาหนดดานความปลอดภยสาหรบระบบการทาความเยน 27 3.6 ประสทธภาพดานพลงงาน 39 3.7 การปรบอากาศและระบายอากาศสาหรบสถานพยาบาล 45 3.8 การระบายอากาศสาหรบบรเวณทมสารเคมและสารอนตราย 54 3.9 การระบายอากาศสาหรบหองครวเชงพาณชยกรรม (commercial cooking operations) 66 ภาคผนวก ภาคผนวก ก รายการมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมทเกยวของกบวสดในระบบปรบอากาศ 79

6

สารบญตาราง หนา ตารางท 1 คาแนะนาสภาวะการออกแบบภายในอาคาร 8 ตารางท 2 กลมของสารทาความเยนจาแนกตามความปลอดภย 30 ตารางท 3 คาความตานทานความรอนสาหรบฉนวนทอลม 41 ตารางท 4 ความหนาขนตาของฉนวนสาหรบหมทอ 42 ตารางท 5 ระดบการอดรวทอลมขนตา (Minimum Duct Seal Level) 42 ตารางท 6 รายละเอยดระดบการอดรอยรวทอลม 43 ตารางท 7 อตราการรวสงสดทยอมรบไดของทอลม 44 ตารางท 8 ประสทธภาพแผงกรองอากาศสาหรบสถานทตาง ๆ 45 ตารางท 9 ประเภทแผงกรองอากาศ 46 ตารางท 10 อตราการนาเขาอากาศภายนอก อตราการหมนเวยนอากาศภายใน และความ ดนสมพนธ

47

ตารางท 11 แสดงระยะหางทสามารถลดลงได 59 ตารางท 12 ขนาดแนะนาสาหรบครอบดดลม 68 ตารางท 13 ความเรวลมทหนาครอบดดลม 68 ตารางท 14 การตรวจสอบระบบระบายอากาศสาหรบหองครว 75

สารบญรป หนา รปท 1 ตาแหนงการตดตงครอบดดลม 67 รปท 2 ตาแหนงการตอทอลมครว 70 รปท 3 ตวอยางการตอเชอมทอลมแบบ Bell duct connection 71 รปท 4 การตดตงชองทงอากาศทผนง 72 รปท 5 การตอทอลมกบพดลมแบบหนาแปลนเหลอมระยะ 73 รปท 6 การตอทอลมกบพดลมแบบหนาแปลน 73 รปท 7 การตอทอลมกบพดลมแบบหนาแปลนสอด 74 รปท 8 การตอทอลมกบพดลมแบบหนาแปลน 74

- 1 -

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ : การออกแบบและตดตง

มาตรฐานนมวตถประสงคเพอกาหนดมาตรฐานขนตาสาหรบการออกแบบ การกอสราง การตดตง คณภาพของอปกรณ ตาแหนงตดตง การบารงรกษา และการใชงาน ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ เพอใหเกดสขอนามยและความปลอดภยตอสาธารณะ

1. ขอบขาย 1.1 มาตรฐานนใชสาหรบการออกแบบ การกอสราง การตดตง การปรบปรง การเปลยนแปลง และการ

เพมเตม ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ

1.2 มาตรฐานนไมปดกนเทคโนโลยการออกแบบ การกอสราง การดแลรกษา ซงครอบคลมถง วสด อปกรณ ระบบ และวธการทเหมาะสมกวา โดยการพสจนและรบรองไดวาดกวาหรอเทยบเทากบขอกาหนดตางๆในมาตรฐานน

1.3 มาตรฐานนไมครอบคลมระบบปรบอากาศและระบายอากาศของอาคารทมขนาดเลกกวา 2,000 ตารางเมตร

- 2 -

2. บทนยาม 2.1 กลองลม (plenum) หมายถง กลองหรอหองซงเชอมตอกบทอลมหนงทอหรอมากกวา และเปนสวน

หนงของระบบกระจายลม

2.2 การควบคมควน (smoke control) หมายถง ระบบซงใชพดลมในการสรางความดนแตกตางเพอจดการการเคลอนทของควน

2.3 ขอตอลม (air connector) หมายถง ชองทางสาหรบสงผานลมระหวางทอลมหรอกลองลม กบ เครองสงลมหรอหนากากจายลมหรอหนากากรบลม

2.4 ควน (smoke) หมายถง อนภาคแขวนลอยในอากาศและกาซ เกดขนเมอวสดเกดการเผาไหมและรวมตวหรอผสมกบกระแสอากาศ

2.5 ชองลมเขา (air inlet) หมายถง ชองเปดซงอากาศถกนาเขาไปในระบบกระจายลม

2.6 ชองลมออก (air outlet) หมายถง ชองเปดซงอากาศถกสงเขาไปในพนทจากระบบกระจายลม

2.7 ดชนการเกดควน (smoke developed index) หมายถง การวดเปรยบเทยบ แสดงคาเปนตวเลขแบบไมมหนวย คดมาจากการวดการเปนอปสรรคของควนเทยบกบเวลา ใน NFPA 255 Standard Method of Test of Surface Burning Characteristics of Building Materials

2.8 ดชนการลามไฟ (flame spread index) หมายถง การวดเปรยบเทยบ แสดงคาเปนตวเลขแบบไมมหนวย คดมาจากการวดจากการมองเหนหรอการลามไฟเทยบกบเวลา ใน NFPA 255 Standard Method of Test of Surface Burning Characteristics of Building Materials

2.9 ทอลม (air duct) หมายถง ชองทางสาหรบขนถายลมเขาสหรอออกไปจากอปกรณในระบบปรบอากาศและระบายอากาศ แตไมรวมถงกลองลม

2.10 แนวกนควน (smoke barrier) หมายถง แนวตอเนอง แนวตงหรอแนวราบ เชน ผนง พน เพดาน ซงออกแบบและกอสรางเพอขดขวางการเคลอนทของควน

2.11 บรเวณอนตราย (hazardous area) หมายถง บรเวณสวนหนงของอาคารทมระดบความอนตรายตอการอยอาศยโดยทวไปของคนสงกวาปกต เชน พนทสาหรบเกบหรอใชวสดตดไฟหรอวสดไวไฟ สารพษ สารอนตราย สารกดกรอน อปกรณทกอใหเกดความรอน

- 3 -

2.12 ผนงกนไฟ (fire wall) หมายถง ผนงซงแบงพนทภายในอาคารเพอปองกนการลามไฟ และมอตราการทนไฟ

2.13 แผงกรองอากาศ (air filter) หมายถง อปกรณใชสาหรบลดปรมาณหรอกาจดอนภาคแขวนลอยในอากาศออกจากระบบปรบอากาศและระบายอากาศ

2.14 ระบบกระจายลม (air distribution system) หมายถง ชองทางทตอเนองสาหรบสงผานลม ซงรวมถง ทอลม ขอตอลม อปกรณประกอบทอลม ลนปรบลม กลองลม พดลม และอปกรณเสรมของเครองสงลม แตไมรวมถงพนทปรบอากาศ

2.15 ลนกนควน (smoke damper) หมายถง อปกรณซงตดตงในระบบกระจายลมเพอควบคมการเคลอนทของควนไฟ

2.16 ลนกนไฟ (fire damper) หมายถง อปกรณซงตดตงในระบบกระจายลม ออกแบบเพอใหปดโดยอตโนมตเมอตรวจจบความรอนได เพอปดไมใหอากาศไหลผาน และขดขวางการสงผานเปลวไฟ

2.17 ลนกนไฟและควน (combination fire and smoke damper) หมายถง อปกรณซงผานเกณฑของทงลนกนไฟและลนกนควน

2.18 วสดบภายในทอ (air duct lining) หมายถง วสดเชน ฉนวน กาว สารเคลอบผว แผนฟลม ใชในการบผวภายในทอลม พดลม หรอกลองลม

2.19 วสดไมตดไฟ (noncombustible material) หมายถง วสดซงในสภาพการใชงานตามปกต เมอถกไฟหรอถกความรอน จะไมลกตดไฟ เผาไหม สนบสนนการเผาไหม หรอปลอยไอระเหยทตดไฟ วสดซงผานมาตรฐาน ASTM E 136, Standard Test Method for Behavior of Materials in a Vertical Tube Furnace at 750°C ถอวาเปนวสดไมตดไฟ

2.20 วสดหมทอลม (air duct covering) หมายถง วสดเชน ฉนวน กาว สารเคลอบผว แผนฟลม วสดหมผวชนนอก (Jacket) ใชสาหรบหมผวดานนอกของทอลม พดลม หรอ กลองลม

2.21 สามารถเขาถงได (accessible) หมายถง สามารถเขาถงหรอถอดออกไดโดยไมทาความเสยหายตอโครงสรางอาคารหรอวสดตกแตงอาคาร หรอ ไมถกปดอยางถาวรโดยโครงสรางอาคารหรอวสดตกแตงอาคาร

- 4 -

2.22 อตราการทนไฟ (fire resistance rating) หมายถง ระยะเวลา เปนนาทหรอเปนชวโมง ซงวสดหรอชดอปกรณสามารถทนไฟ ซงกาหนดตามขนตอนการทดสอบใน NFPA 251 Standard Methods of Tests of Fire Resistance of Building Construction and Materials

2.23 อปกรณตรวจจบควน (smoke detector) หมายถง อปกรณซงตรวจจบอนภาคทเกดจากการเผาไหมทงทมองเหนไดและมองไมเหน

- 5 -

3. ขอกาหนดทวไป 3.1 ขอกาหนดทวไป

3.1.1 ความตองการทวไป

3.1.1.1 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศตองไดรบการออกแบบและตดตงตามหลกปฏบตทางวศวกรรมทด

3.1.1.2 งานไฟฟาสาหรบระบบปรบอากาศและระบายอากาศตองปฏบตตามมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาสาหรบประเทศไทย (มาตรฐาน ว.ส.ท. 2001) ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

3.1.2 เสยงรบกวนและความสนสะเทอน

3.1.2.1 การออกแบบและตดตงระบบปรบอากาศ และ ระบายอากาศ จะตองควบคมเสยงรบกวนและการสนสะเทอนทเกยวของกบระบบ การเลอกและการตดตงอปกรณสาหรบระบบปรบอากาศ และ ระบายอากาศ จะตองเปนไปในลกษณะทเสยงรบกวนและการสนสะเทอนจะสงผานไปยงบรเวณใดๆโดยไมกอใหเกดความเดอดรอนราคาญสาหรบบรเวณนน ๆ

3.1.2.2 หองเครองสาหรบการตดตงเครองสงลมเยน เครองทาความเยน เครองสบนา หมอไอนา และ อปกรณอน ๆ ซงกอใหเกดเสยงรบกวนและการสนสะเทอน จะตองไมอยใกลเคยงกบบรเวณทไวตอเสยง ตาแหนงของหองเครองจะตองเปนทซงไมเกดการสงผานโดยตรงของเสยงและการสนสะเทอนจากหองเครองไปยงบรเวณทไวตอเสยง

3.1.2.3 เลอกอปกรณซงสรางกาลงเสยงตาเทาทเปนไปไดทสภาวะออกแบบ และอปกรณตองทางานทประสทธภาพสงสด ถาจาเปนจะตองลดระดบของเสยงรบกวนโดยการหอหมอปกรณอยางเหมาะสม อปกรณจะตองวางในทศทางทเสยงรบกวนจะกระจายออกหางจากบรเวณทมผอาศย

3.1.2.4 การควบคมเสยงรบกวน

3.1.2.4.1 ตองออกแบบและตดตงทอลมใหหลกเลยงการสงผานเสยงรบกวนและการสนสะเทอนซงอาจจะไปตามระบบทอลมจากหองเครองไปยงหองอน ๆ ทอยตดกน

- 6 -

ระบบทอลมจะตองไดรบการปองกนใหมเสยงสนทนาหรอเสยงรบกวนขามจากบรเวณหนงไปยงอกบรเวณหนงนอยทสด

3.1.2.4.2 ถาจาเปน ตดตงกลองลมทออกแบบอยางเหมาะสม กรภายในดวยวสดดดซบเสยงทผานการรบรอง และ/หรอ จะตองใชอปกรณลดเสยง (sound attenuator) สาหรบการลดเสยงรบกวนใหเบาลง

3.1.2.4.3 ลนปรบลมและอปกรณควบคมการไหลอน ๆ จะตองเลอกใหการเกดเสยงรบกวนไมเกนกวาระดบทยอมรบได

3.1.2.4.4 อปกรณจายลมปลายทางจะตองเลอกใชในแบบทลกษณะการเกดเสยงไมเกนกวาระดบทยอมรบได

3.1.2.4.5 ความเรวของของไหลในทอจะตองเลอกใหเกดเสยงรบกวนไมเกนกวาระดบทยอมรบได

3.1.2.5 ตองตดตงอปกรณแยกการสนสะเทอนทไดรบการออกแบบอยางเหมาะสมไวรองรบเครองจกรเพอจากดการสงผานการสนสะเทอนไปสโครงสรางอาคาร ในทานองเดยวกน จะตองใชอปกรณแยกการสนสะเทอนระหวางเครองจกรกบงานทอนาและทอลม รวมถงการรองรบทอเมอมการสนสะเทอน

3.1.3 การเขาถง

3.1.3.1 อปกรณและเครองใชทางกลทกชนดจะตองเขาถงได เพอตรวจสอบ บรการ ซอมแซม และ เปลยน โดยไมตองรอถอนโครงสรางถาวร หากไมไดระบเปนอยางอน ตองมการจดเตรยมพนทและชองวางสาหรบทางานไมนอยกวา 0.75 เมตร ในการบรการอปกรณ หรอเครองใชอปกรณควบคม มาตรวด แผงกรองอากาศ พดลม มอเตอร และ หวเผา จะตองเขาถงได และตองแสดงขอแนะนาการใชงานใหเหนไดอยางชดเจนอยใกลเคยงกบเครองใชนน

3.1.3.2 เครองทาความเยน จะตองจดเตรยมชองทางทเขาถงได มความกวางไมนอยกวา 0.60 เมตรและสงไมนอยกวา 2.00 เมตร สาหรบเครองทาความเยนแตละเครองทตดตงไวภายในอาคาร ยกเวนทอนา ทอลม และอปกรณในลกษณะทไมจาเปนตองไดรบการบรการหรอการปรบแก

- 7 -

ขอยกเวน ชองเปดบรการไปยงเครองทาความเยนทอยเหนอฝาเพดานจะตองมขนาดความกวางอยางนอย 0.60 เมตร และยาวอยางนอย 0.60 เมตร และตองมขนาดใหญเพยงพอในการเปลยนเครองทาความเยนได

3.1.3.3 การตดตงเหนอฝาเพดาน หากชองเปดบรการอยหางจากพนททางานมากกวา 1.00 เมตร จะตองจดเตรยมพนทมความมนคงแขงแรงและตอเนองซงมความกวางไมนอยกวา 0.60 เมตรจากชองเปดบรการไปยงพนททางานทจาเปน

3.1.3.4 แผงกรองอากาศ วาลวควบคม และ เครองสงลมเยน จะตองจดเตรยมชองทางทไมมสงกดขวางทมความกวางไมนอยกวา 0.60 เมตรและความสงไมนอยกวา 0.75 เมตร เพอเขาบารงรกษา แผงกรองอากาศ วาลวควบคม และ เครองสงลมเยน

ขอยกเวน ชองเปดทเปดถงอปกรณโดยตรง อาจลดขนาดลงเหลอ 0.30 เมตร โดยทยงคงสามารถบารงรกษาอปกรณนนได

3.1.3.5 การตดตงบนหลงคาหรอผนงภายนอก

3.1.3.5.1 อปกรณทตดตงบนหลงคาหรอบนผนงภายนอกจะตองเขาถงได สาหรบการเขาถงอปกรณทอยบนหลงคาหรอบนผนงภายนอกของอาคารชนเดยวอาจใชบนไดชวคราวหรอวถทางชวคราวอนๆ

3.1.3.5.2 หากหลงคามความชนมากกวา 1 ตอ 3 จะตองจดเตรยมแทนสาหรบทางานทไดระดบทมความกวางอยางนอย 0.75 เมตร ทางดานทรบบรการหรอควบคมเครองนน ดานของแทนทางานทอยชดกบขอบหลงคาดานลางจะตองปองกนดวยราวกนตกทมนคงทมความสงอยางนอย 1.00 เมตร

3.1.3.5.3 หากหลงคามความชนมากกวา 1 ตอ 3 จะตองจดเตรยมทางเดนบนทสง (catwalk) ซงตองมความกวางอยางนอย 0.40 เมตร พรอมดวยหลกยดทมนคงทหางกนไมเกน 0.40 เมตร จะตองจดเตรยมไวจากการเขาถงหลงคาไปยงแทนทางานทเครองใช

- 8 -

3.2 การปรบอากาศ

3.2.1 สภาวะการออกแบบ (Design Condition)

3.2.1.1 สภาวะการออกแบบภายในอาคาร

3.2.1.1.1 สาหรบการปรบอากาศเพอความสบาย ตองเลอกสภาวะการออกแบบภายในอาคารใหเกดการอนรกษพลงงานมากทสดเทาทเปนไปได ในกรณไมมความตองการเปนกรณพเศษอนๆ การคานวณภาระการทาความเยนแนะนาใหใชอณหภมและความชนสมพทธตามทแสดงใน ตารางท 1 คาแนะนาสภาวะออกแบบภายในอาคาร

ตารางท 1 คาแนะนาสภาวะการออกแบบภายในอาคาร

(ขอ 3.2.1.1.1) ลกษณะการใชงาน อณหภมกระเปาะแหง ความชนสมพทธ

องศาเซลเซยส เปอรเซนต เพอความสบายโดยทวไป ทพกอาศย โรงแรม สานกงาน โรงเรยน

24 55

รานคาและการใชงานในระยะเวลาสน หางสรรพสนคา ซปเปอรมาเกต สถานขนสง ทางเดน

25 55

พนททมอตราสวนความรอนสมผสตา รานอาหาร สนามกฬาในรม หอประชม สถานทชมนมคน ครว

25 60

หมายเหต : กรณมการควบคมคาอณหภมแผความรอนเฉลย (mean radiant temperature) ของพนผวในพนทปรบอากาศ หรอความเรวกระแสลมในพนทปรบอากาศ ใหนาผลดงกลาวมาประกอบการพจารณาการกาหนดสภาวะการออกแบบในอาคารดวย

3.2.1.1.2 สาหรบการปรบอากาศทไมใชเพอความสบาย การเลอกสภาวะการออกแบบภายในอาคารสามารถพจารณาเลอกใชตามความจาเปนของลกษณะการใชงาน

- 9 -

3.2.2 การกรองอากาศ

3.2.2.1 ตองจดใหมการกรองอากาศทหมนเวยนในระบบปรบอากาศ เพอสขอนามยของผใชอาคาร

3.2.2.2 เครองสงลมเยนทมอตราการสงลมตงแต 1,000 ลตรตอวนาท ตองจดใหมแผงกรองอากาศทมประสทธภาพอยางนอย MERV 7 ตามมาตรฐาน ASHRAE Standard 52.2 หรอ 25-30 เปอรเซนต ตามมาตรฐาน ASHRAE Standard 52.1 Dust Spot หรอมาตรฐานอนทมความนาเชอถอเทยบเทา

3.2.2.3 ตองจดตาแหนงของแผงกรองอากาศใหกรองอากาศกอนผานคอยลทาความเยน ในกรณทมแผงกรองอากาศหลายชน ตองจดใหมแผงกรองอากาศอยางนอยหนงชนกรองอากาศกอนผานคอยลทาความเยน

3.2.3 การเตมอากาศจากภายนอก

3.2.3.1 ระบบปรบอากาศ ตองจดใหมการเตมอากาศจากภายนอก โดยวธการเตมอากาศเขามาจากภายนอกหรอการระบายอากาศจากภายในทง อตราการเตมอากาศจากภายนอกตองมอตราไมนอยกวาทกาหนดในมาตรฐานการระบายอากาศเพอคณภาพอากาศภายในอาคารทยอมรบได ของสมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (มาตรฐาน ว.ส.ท. 3010) หรอมาตรฐานอนทมความนาเชอถอเทยบเทา

- 10 -

3.3 การระบายอากาศ

3.3.1 ขอบเขต มาตรฐานนใชสาหรบการระบายอากาศของพนทภายในอาคารทมคนใชงาน (human occupancy)

3.3.2 วตถประสงค

3.3.2.1 เพอควบคมและปรบปรงคณภาพอากาศสาหรบระบบปรบอากาศและระบายอากาศในอาคารใหถกตองและตรงกบวตถประสงคในการใชงาน

3.3.2.2 เพอกาหนดใหทกพนทในอาคารตองจดใหมการระบายอากาศโดยวธธรรมชาตหรอวธกล

3.3.2.3 เพอใหระบบระบายอากาศโดยวธกลสามารถระบายอากาศตามอตราทตองการไดอยางตอเนองระหวางทมการใชงานอาคาร

3.3.2.4 เพอควบคมอณหภม,ความชน และความสะอาดของอากาศ ของพนทปรบอากาศใหมความเหมาะสมตอสภาพใชงาน

3.3.2.5 เพอปองกนอนตรายจากการแพรกระจายของสารระเหยหรอวสดทมอนตราย

3.3.2.6 เพอเปนขอกาหนดขนตาของการออกแบบ การกอสราง การตดตง การดาเนนการ การทดสอบ ระบบระบายอากาศ ใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ปลอดภยตอชวตและทรพยสน

3.3.3 การระบายอากาศสาหรบพนททวไป

3.3.3.1 อตราการระบายอากาศของอาคาร ตองมอตราไมนอยกวาทกาหนดใน มาตรฐานการระบายอากาศเพอคณภาพอากาศภายในอาคารทยอมรบได ของสมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (มาตรฐาน ว.ส.ท. 3010)

3.3.3.2 พนทใชเพอกจการอตสาหกรรม (industrial occupancies) ตองจดใหมการระบายอากาศทวไป (general ventilation) เพอทดแทนอากาศทมสงปนเปอน โดยวธธรรมชาตทมกระแสลมไหลผาน หรอ จดใหมการระบายอากาศดวยวธกล

- 11 -

3.3.3.3 อากาศทมสงปนเปอนตองไดรบการทาความสะอาดกอนทจะนามาหมนเวยนใชใหม

3.3.3.4 ตองจดใหมระบบระบายอากาศเฉพาะท (local exhaust system) เพอกาจดความชน กลน ควน กาซ ละอองนา ความรอน ฝน หรอสารอน ทมปรมาณมากจนกอใหเกดการระคายเคองหรอการเจบปวยกบผใชอาคาร

3.3.3.5 สารอนตราย เชน สารพษ สารกดกรอน สารทเปนกรด หรอ สารรอน ซงเกดจากกระบวนการอตสาหกรรม ตองถกดดจบ (capture) และระบายทงสภายนอกอาคาร

3.3.3.6 สารอนตราย ตองถกจากดใหอยในพนททกาเนดขนโดยวธรกษาความดนในบรเวณดงกลาวใหมความดนตากวาบรเวณโดยรอบ และวธการปดลอมบรเวณดงกลาวไมใหมอากาศรวไหล จนกวาสารอนตรายจะถกระบายออกไปภายนอกอาคาร

3.3.3.7 อากาศทมสารอนตราย ตองไดรบการบาบดใหมคณภาพตามกฎหมายกอนทงออกสภายนอกอาคาร

3.3.3.8 พนทสาหรบใชเพอเกบของ (storage occupancies) ตองจดใหมการระบายอากาศดวยวธกลโดยมอตราไมนอยกวา 2 เทาของปรมาตรหองตอชวโมง ในขณะทมคนใชงาน หรอมชองเปดออกสภายนอกไมนอยกวา 10 เปอรเซนตของพนทหอง

3.3.3.9 ตาแหนงชองนาอากาศเขาโดยวธกล ตองหางจากทเกดอากาศเสยและชองระบายอากาศทงไมนอยกวา 5.00 เมตร และอยสงไมนอยกวา 3.00 เมตร

3.3.4 การระบายอากาศสาหรบทจอดรถภายในอาคาร

3.3.4.1 ตองจดใหมการระบายอากาศทจอดรถภายในอาคารดวยวธธรรมชาตหรอวธกลดงตอไปน

3.3.4.1.1 การระบายอากาศดวยวธธรรมชาต

(1) การระบายอากาศดวยวธธรรมชาตใหใชเฉพาะกบทจอดรถทมผนงดานนอกมชองเปดสภายนอกซงกระจายอยางสมาเสมอบนผนงอยางนอยสองดาน พนทชองเปดสภายนอกตองไมนอยกวารอยละ 20 ของพนทผนงดานนนๆ และพนทชองเปดรวมทงหมดตองไมนอยกวารอยละ 10 ของพนทอาคารทจอดรถ ความยาววดตามแนวนอนของชองเปดทใชเพอการระบายอากาศนตองไมนอยกวารอยละ 40 ของความยาวผนงดานนนๆ

- 12 -

(2) พนททอยหางจากชองเปดสภายนอกอาคารเกน 30 เมตร ตองจดใหมการระบายอากาศดวยวธกล

3.3.4.1.2 การระบายอากาศดวยวธกล

(1) การระบายอากาศดวยวธกลใหใชกบทจอดรถลกษณะใดกได โดยจดใหมอปกรณขบเคลอนอากาศ ซงตองทางานตลอดเวลาระหวางทใชสอยทจอดรถนน เพอใหเกดการนาอากาศภายนอกเขามาดวยอตราไมนอยกวาทกาหนดในมาตรฐานการระบายอากาศเพอคณภาพอากาศภายในอาคารทยอมรบได ของสมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (มาตรฐาน ว.ส.ท. 3010)

(2) ภายในทจอดรถตองมความเขมขนของกาซคารบอนมอนนอกไซดไมเกน 35 สวนในลานสวนของอากาศ (ppm) นานตอเนองเกนหนงชวโมง และตองไมเกน 120 สวนในลานสวนของอากาศ (ppm) ไมวาเวลาใดๆ โดยตรวจวดทระดบความสงจากพน 0.90 ถง 1.20 เมตร

(3) ในกรณทตองการปรบลดอตราการระบายอากาศระหวางการใชสอยทจอดรถ สามารถปรบลดอตราการระบายอากาศใหตากวาทระบในขอ (1) ได ถาหากมระบบควบคมใหภายในทจอดรถมความเขมขนของกาซคารบอนมอนนอกไซดไมเกนกวาทกาหนดในขอ (2) และมอณหภมไมเกน 40 องศาเซลเซยส โดยจดใหมอปกรณตรวจวดความเขมขนของกาซคารบอนมอนนอกไซดและอณหภมตดตงกระจายอยางสมาเสมอ และมพนทตรวจสอบไมเกน 1,000 ตารางเมตรตออปกรณตรวจวดหนงเครอง

(4) ตองออกแบบชองทางลมเขาใหนาอากาศเขามาจากบรเวณทไมมสารหรอกาซอนตราย

(5) ไมควรใชทางเขาหรอทางออกของรถเปนชองทางลมเขาหลก

- 13 -

3.4 การตดตงระบบปรบอากาศและระบายอากาศเพอความปลอดภยดานอคคภย

3.4.1 ขอบเขต มาตรฐานนครอบคลมการสราง ตดตง ใชงาน และบารงรกษา ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ ซงรวมถง แผงกรองอากาศ, ทอลม และอปกรณทเกยวของ เพอปกปองชวตและทรพยสนจากไฟ ควนและกาซจากเพลงไหม หรอจากเหตการณอนซงคลายคลงกน

3.4.2 วตถประสงค

3.4.2.1 จากดการกระจายของควนผานระบบทอลมภายในอาคาร หรอเขาสอาคารจากภายนอก

3.4.2.2 จากดการกระจายของไฟผานระบบทอลมจากพนททเกดเพลงไหม ไมวาจะอยภายในหรอภายนอกอาคาร

3.4.2.3 คงไวซงความสามารถในการปองกนไฟของอาคารและสวนประกอบเชน พน ผนง หลงคา ทมการตดตงระบบทอลม

3.4.2.4 จากดใหมแหลงกาเนดไฟและวสดตดไฟในระบบทอลมนอยทสด

3.4.2.5 ทาใหใชระบบทอลมภายในอาคารเพอการระบายควนไฟในกรณเพลงไหมได

3.4.3 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ

3.4.3.1 ความตองการทวไปสาหรบอปกรณ

3.4.3.1.1 ตองจดวางตาแหนงอปกรณใหสามารถเขาถงไดเพอการตรวจสอบ บารงรกษา และซอมแซม

3.4.3.1.2 ตองเลอกใชและตดตงอปกรณตามทผผลตแนะนา

3.4.3.1.3 การตดตงอปกรณตองมการปองกนเพอไมใหเกดอนตรายกบบคคลทเขาใกลอปกรณ

3.4.3.1.4 ตองมการปองกนชองสาหรบดดลมของอปกรณ เชน การมตะแกรงโลหะ เพอปองกนอบตเหตจากบคคลหรอปองกนวสดทไมตองการเขาไปในระบบได

3.4.3.1.5 การเดนสายไฟและการตดตงอปกรณไฟฟาตองเปนไปตามมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาสาหรบประเทศไทย (มาตรฐาน ว.ส.ท. 2001)

3.4.3.2 อปกรณในระบบ

- 14 -

3.4.3.2.1 ชองนาอากาศเขาจากภายนอก

(1) ชองนาอากาศเขาจากภายนอกตองอยในตาแหนงทหลกเลยงการดดวสดตดไฟหรอไอระเหยทตดไฟได

(2) ชองนาอากาศเขาจากภายนอกตองอยในตาแหนงทมอนตรายตาทสดจากการเกดเพลงไหมในอาคาร

(3) ตองปองกนชองนาอากาศเขาจากภายนอกดวยวสดทไมผกรอน เชน ตะแกรงอลมเนยม ทสามารถปองกนวตถทรงกลมขนาด 13 มลลเมตรผานเขามาได

(4) ชองนาอากาศเขาตองอยในตาแหนงทหลกเลยงการนาไฟเขาสอาคาร ในกรณทชองนาอากาศเขาอยใกลอาคารททาจากวสดตดไฟ หากไมสามารถหลกเลยงไดตองตดตงลนกนไฟทชองนาอากาศเขา

(5) ชองนาอากาศเขาตองอยในตาแหนงทหลกเลยงการนาควนไฟเขาสอาคาร หากไมสามารถหลกเลยงไดตองตดตงลนกนควนทชองนาอากาศเขา

3.4.3.2.2 แผงกรองอากาศ

(1) แผงกรองอากาศตองทาจากวสดไมลามไฟ

(2) สารเคลอบเหนยวสาหรบแผงกรองอากาศตองมจดวาบไฟไมตากวา 163 องศาเซลเซยส

(3) แผงกรองอากาศและสารเคลอบเหนยว ตองไมกอใหเกดมลพษ กลน หรออนตรายในการใชงาน

3.4.3.2.3 พดลม

(1) ตองตดตงพดลมตามขอกาหนดของผผลต

(2) ชองทางลมเขาของพดลมตองไดรบการปองกนไมใหวตถแปลกปลอม กระดาษ หรอขยะ สามารถเขาไปได

3.4.3.2.4 อปกรณทาความเยน

(1) ตองตดตงอปกรณทาความเยนตามขอกาหนดของผผลต

- 15 -

(2) วสดทใชในการผลตเครองสงลมเยนหรออปกรณทคลายคลงกนจะตองเปนไปตามขอกาหนดในขอ 3.4.3.3.3 วสดเสรมในระบบกระจายลม

(3) การตดตงอปกรณทาความเยนตองเปนไปตาม ขอกาหนดดานความปลอดภยสาหรบระบบการทาความเยน หรอ ANSI/ASHRAE 15 Safety Standard for Refrigeration Systems หรอขอกาหนดอนทเทยบเทากน

3.4.3.3 การกระจายลม

3.4.3.3.1 ทอลม

(1) ทอลมตองสรางขนจากวสดทไมตดไฟและไมเปนสวนททาใหเกดควนเมอเกดเพลงไหม เชน แผนเหลกชบสงกะส แผนเหลกดา แผนเหลกไรสนม ทองแดง คอนกรต

(2) ทอลมตองสรางขนดวยวสดทเสรมความแขงแรงและปองกนการรวเพอใหเปนไปตามความตองการใชงาน

(3) วสดทใชสรางทอลมตองเหมาะสมกบการสมผสอยางตอเนองกบอณหภมและความชนของอากาศทอยในทอลม

3.4.3.3.2 ขอตอลม

(1) ขอตอลมชนดออน หมายถง ทอลมออน หรอทอลมทมความยดหยน (flexible air duct) ทใชเชอมตอระหวางทอลมกบหวจายลม โดยตองมคณสมบตตามขอ (2) ถง (6) ตอไปน

(2) วสดทใชทาทอลมออนตองเปนวสดไมตดไฟ

(3) หามใชทอลมออนกบลมทมอณหภมสงกวา 120 องศาเซลเซยส

(4) หามใชทอลมออนยาวเกน 4.00 เมตร

(5) หามตอทอลมออนผานผนงกนไฟทมอตราการทนไฟตงแต 1 ชวโมงขนไป

(6) หามตอทอลมออนผานพนของอาคาร

- 16 -

(7) ขอตอลมทใชเปนตวแยกความสนสะเทอนตองทาจากวสดทมดชนการลามไฟไมเกน 25 และดชนการเกดควนไมเกน 50 และมความยาวไมเกน 0.25 เมตรตามทศทางของลม

3.4.3.3.3 วสดเสรมในระบบกระจายลม

(1) วสดเสรมทตดตงในระบบทอลม เชน ฉนวน วสดปองกนความชน วสดดดซบเสยง เทปกาว ตองเปนวสดทมดชนการลามไฟไมเกน 25 โดยไมมหลกฐานของการลกไหมตอเนอง (continued progressive combustion) และดชนการเกดควนไมเกน 50 สาหรบวสดทตองตดตงโดยใชกาว ตองทดสอบโดยมกาวดวย หรอใชกาวทมดชนการลามไฟไมเกน 25 และดชนการเกดควนไมเกน 50 ในสภาวะทกาวแหง

(2) วสดหมทอลมตองไมตอเนองผานผนงหรอพนททตองการการทนไฟ

(3) วสดบภายในทอลม (air duct lining) ตองไมตอเนองเขาใกลลนกนไฟ เพอไมใหเปนอปสรรคตอการทางานของลนกนไฟ

(4) วสดหมทอลมตองไมหมปดหรอเปนอปสรรคตอการใชชองเปดบรการทอลม

3.4.3.3.4 การเขาถงทอลมและการตรวจสอบ

(1) ตองจดใหมชองเปดบรการทอลมใกลกบตาแหนงของลนกนไฟ ลนกนควน ตวตรวจจบควนในทอลม โดยชองเปดบรการตองมขนาดใหญเพยงพอสาหรบการซอมบารงอปกรณดงกลาว

(2) ตองจดใหมตวหนงสอขนาดความสงไมนอยกวา 15 มลลเมตร ตดทชองเปดบรการเพอบอกชนดและตาแหนงของลนกนไฟ ลนกนควน และตวตรวจจบควนในทอลม

(3) ตองจดใหมชองเปดบรการสาหรบทอลมและกลองลม (plenum) เพออานวยความสะดวกในการนาฝนและวสดตดไฟออกจากภายในทอลม โดยจดใหมชองเปดบรการทกๆระยะ 6.00 เมตร ตามทศทางของลม สาหรบทอลมแนวราบ และจดใหมชองเปดบรการทฐานของทอลมแนวตง ขอยกเวน

- 17 -

(1) อนญาตใหใชชองจายลมหรอชองดดลมทมขนาดใหญเพยงพอเปนชองเปดบรการได

(2) ไมตองมชองเปดบรการในทอลมทลมไดผานแผงกรองอากาศมากอน

(4) ตองจดเตรยมชองเปดทฝาเพดานหรอผนงเพอเขาถงชองเปดบรการทอลมได

3.4.3.3.5 ความมนคงแขงแรงของทอลม (air duct integrity)

(1) ทอลมจะตองตดตงในตาแหนงทไมเสยงตอความเสยหาย หรอตองไดรบการปองกนเพอไมใหเกดความเสยหาย

(2) เมอตดตงทอลมภายนอกอาคาร ทอลม และวสดหมทอลมหรอวสดบภายในทอลม ตองไดรบการปองกนความเสยหาย

3.4.3.3.6 ชองลมออก

(1) ลมทจายไปยงพนทตางๆตองไมมสวนผสมของไอระเหยทตดไฟได (flammable vapors), วตถแขวนลอยในอากาศ หรอฝน ในปรมาณหรอความเขมขนทกอใหเกดอนตราย

(2) ชองลมออกตองทาจากวสดทไมตดไฟ หรอวสดทมดชนการลามไฟไมเกน 25 และดชนการเกดควนไมเกน 50

(3) ชองลมออกตองตดตงอยสงจากพนอยางนอย 0.10 เมตร

(4) หากชองลมออกอยสงจากพนนอยกวา 2.20 เมตร ชองลมออกตองมการปองกนดวยหนากากลม หรอวธการอน ไมใหวสดทมขนาดทรงกลมเสนผานศนยกลาง 15 มลลเมตรผานเขาไปได

3.4.3.3.7 ชองลมเขา

(1) หามหมนเวยนลมกลบมาใชจากพนททมไอระเหยทตดไฟได (flammable vapors) วตถแขวนลอยในอากาศ หรอฝน ในปรมาณหรอความเขมขนทกอใหเกดอนตราย

- 18 -

(2) ชองลมเขาตองทาจากวสดไมตดไฟ หรอวสดทมดชนการลามไฟไมเกน 25 และดชนการเกดควนไมเกน 50

(3) ชองลมเขาตองตดตงอยสงจากพนอยางนอย 0.10 เมตร

(4) หากชองลมเขาอยสงจากพนนอยกวา 2.20 เมตร ชองลมเขาตองมการปองกนดวยหนากากลม หรอวธการอน ไมใหวสดทมขนาดทรงกลมเสนผานศนยกลาง 15 มลลเมตรผานเขาไปได

3.4.3.3.8 ลนกนไฟ

(1) ลนกนไฟตองตดตงอยางถกตองตามคาแนะนาของผผลต

3.4.3.3.9 ลนกนควน

(1) ลนกนควนตองตดตงอยางถกตองตามคาแนะนาของผผลต

3.4.3.3.10 กลองลม (plenum)

(1) หามใชกลองลมเปนทเกบของหรอเปนพนทใชสอย

(2) ชองวางเหนอฝาเพดาน ซงอยระหวางฝาเพดานกบใตพนหรอหลงคา สามารถใชเปนชองสงลมหรอชองดดลมจากพนทใชงานได เมอปฏบตตามขอ (3) ถง (5) ตอไปน

(3) อณหภมลมทผานชองวางเหนอฝาเพดานไมเกน 120 องศาเซลเซยส

(4) วสดทเปนสวนประกอบของชองวางในฝาเพดานตองเหมาะสมทตองสมผสกบลมทมอณหภมและความชนทใชงาน

(5) วสดในชองวางเหนอฝาเพดานทสมผสกบลมตองเปนวสดทไมตดไฟ และมดชนการเกดควนไมเกน 50

(6) หองเครองสงลมเยนสามารถใชเปนเปนกลองลมเพอรวบรวมลมกลบเขาเครองสงลมเยนทตดตงอยในหองนน วสดหมทอลมหรอฉนวน หรอวสดดดซบเสยงทตดตงภายในหองเครองสงลมเยนตองมคณสมบตตามทกาหนดในขอ (1)

- 19 -

(7) หามใชหองเครองสงลมเยนทใชเปนกลองลมเปนพนทเกบของหรอเปนพนทใชงานอน

(8) ชองวางใตพนยก (raised floor) ซงอยระหวางพนยกกบพน สามารถใชเปนชองสงลมหรอชองดดลมจากพนทใชงานได เมอปฏบตตามขอ (9) ถง (11) ตอไปน

(9) อณหภมลมทผานชองวางใตพนยกไมเกน 120 องศาเซลเซยส

(10) วสดทเปนสวนประกอบของชองวางใตพนยกตองเหมาะสมทตองสมผสกบลมทมอณหภมและความชนทใชงาน

(11) วสดในชองวางใตพนยกทสมผสกบลมตองเปนวสดทไมตดไฟ และมดชนการเกดควนไมเกน 50

3.4.3.3.11 ระบบลมสาหรบทางเดนรวม (corridor air system)

(1) หามใชทางเดนรวมทใชเปนเสนทางอพยพในสถานพยาบาลและทพกอาศย เปนสวนหนงของระบบลมจาย, ลมกลบ และลมระบายทง สาหรบพนททอยตดกบทางเดนรวม

(2) หามมชองเปดสาหรบสงผานลม (Air transfer opening) บนผนงหรอประตทกนระหวางทางเดนรวมทใชเปนเสนทางอพยพกบพนททอยตดทางเดนรวม

(3) หามใชเสนทางหนไฟ (Exit) เปนสวนหนงของระบบลมจาย, ลมกลบ และลมระบายทง สาหรบพนทอนๆของอาคาร

3.4.4 การประสานระบบกบอาคาร

3.4.4.1 หองเครองสงลมเยน

3.4.4.1.1 หองเครองสงลมเยนทมทอลมตอเขากบชองเปดแนวดง (shaft) โดยตรง

(1) หองเครองสงลมเยนทมทอลมตอเขากบชองเปดแนวดงตองจดใหมการแบงกนหองกบชองเปดแนวดง ตลอดจนปองกนชองเปดทตอเชอมกบชองเปดแนวดง ดวยวสดทนไฟ

- 20 -

ขอยกเวน (1) ไมตองแบงกนหองเครองสงลมเยนและชองเปดกบชองเปดแนวดง

ดวยวสดทนไฟถาหากปดลอมหองเครองสงลมเยนดวยวสดทนไฟทมการทนไฟไมนอยกวาขอกาหนดในขอ 3.4.4.3.2 และ 3.4.4.3.3

3.4.4.2 การกอสรางอาคาร

3.4.4.2.1 องคประกอบโครงสรางอาคาร (structural members)

(1) การตดตงทอลม รวมถงอปกรณหวแขวนทอลม ตองไมทาใหองคประกอบโครงสรางของอาคารมความสามารถในการทนไฟลดนอยลง

3.4.4.3 การเจาะทะล – การปกปองชองเปด (protection of openings)

3.4.4.3.1 ผนงกนไฟ (fire-rated walls or partitions)

(1) ทอลมทะลผานผนงกนไฟทมอตราการทนไฟตงแต 2 ชวโมงขนไปตองตดตงลนกนไฟ

3.4.4.3.2 พนทนไฟ (floors required to have a fire resistance rating)

(1) ทอลมทะลผานพนทนไฟตองตดตงลนกนไฟหรอตองปดลอม (enclose) ตามทกาหนดในขอ 3.4.4.3.3

3.4.4.3.3 ชองเปดแนวดง (Shaft)

(1) ทอลมตดตงทะลผานผนงทนไฟตงแต 2 ชวโมงขนไปตองตดตงลนกนไฟ

(2) ทอลมตดตงทะลผานพนทนไฟตองตดตงลนกนไฟหรอตองปดลอม (enclose) ตามทกาหนดในขอ (3) ถง (8) ตอไปน

(3) ทอลมทะลผานพนของอาคารตองปดลอมดวยผนงซงสรางดวยวสดทนไฟ

(4) อาคารทสงนอยกวา 4 ชน ผนงปดลอมชองทอแนวดงตองทนไฟไดไมนอยกวา 1 ชวโมง

(5) อาคารทสงตงแต 4 ชนขนไป ผนงปดลอมชองทอแนวดงตองทนไฟไดไมนอยกวา 2 ชวโมง

- 21 -

(6) ในกรณททอลมตดตงทะลผานพนของอาคารเพยงชนเดยว สามารถใชลนกนไฟแทนการปดลอมได

(7) ชองทอแนวดงทมทอลมภายในหรอเปนสวนหนงของทอลม หามมสงตอไปนอยภายใน

(7.1) ทอลมใชสาหรบระบายควนหรออากาศทมไขมนจากหองครวหรอกระบวนการทาอาหาร

(7.2) ทอลมใชสาหรบอากาศทมสารระเหยตดไฟ

(7.3) ทอลมใชสาหรบขนถายวสด, ไอ หรอ ฝน

(7.4) ทอลมใชสาหรบอากาศทมสารกดกรอน

(7.5) ชองขนสงผา

(7.6) ทออน ๆยกเวนทอนาททาจากวสดไมตดไฟ ไมมอนตราย หรอ ไมมพษ ทงขณะใชงานปกตและเมอถกไฟไหม

(7.7) วสดตดไฟ

(8) ชองเปดจากผนงปดลอมชองทอแนวดงทงแบบเปดโดยตรงหรอเปดโดยตอทอลมผาน ตองตดตงลนกนไฟ ขอยกเวน

(1) ทอลมตามขอ (1) ถง (8) ไมตองตดลนกนไฟ เมอ (2) เปนทอลมแยก (branch ducts) ตอกบชองทอระบายอากาศทาง

กลแนวดง และ (3) เปนชองทอระบายอากาศทางกลแนวดงทอากาศไหลขนส

ดานบน และ (4) สวนของทอลมแยกททาจากเหลกแผนในชองทอระบายอากาศ

ทางกลแนวดงตองหกเลยว 90 องศาขนดานบนภายในชองทอระบายอากาศแนวดง โดยมความสงจากหลงทอลมแนวราบถงปลายดานบนไมนอยกวา 600 มลลเมตร และ

(5) ชองทอแนวดงตองไดรบการกาหนดขนาดโดยเผอการตดตงทอลมหกเลยวไวแลว

- 22 -

3.4.4.3.4 แนวกนควน (smoke barrier)

(1) ตองตดตงลนกนควนทแนวกนควน หรอตาแหนงใกลแนวกนควน แตตองไมหางจากแนวกนควนเกน 0.60 เมตร

3.4.4.4 ลนกนไฟ ลนกนควน

3.4.4.4.1 ลนกนไฟ

(1) ลนกนไฟทใชปองกนชองเปดบนผนงหรอพนททนไฟนอยกวา 3 ชวโมง ตองมอตราการทนไฟอยางนอย 1 ชวโมง 30 นาท ทดสอบตามมาตรฐาน UL 555 Standard for Safety Fire Dampers หรอมาตรฐานอนทมความนาเชอถอเทยบเทา

(2) ลนกนไฟทใชปองกนชองเปดบนผนงหรอพนททนไฟตงแต 3 ชวโมงขนไป ตองมอตราการทนไฟอยางนอย 3 ชวโมง ทดสอบตามมาตรฐาน UL 555 Standard for Safety Fire Dampers หรอมาตรฐานอนทมความนาเชอถอเทยบเทา

3.4.4.4.2 ลนกนควน

(1) ลนกนควนทใชปองกนแนวกนควนหรอใชในระบบควบคมควนตองเปนชนดทออกแบบมาเพอใชเปนลนกนควน โดยสามารถทนอณหภมไดสงและมการรวซมนอย และตองจดเปนลนกนควนตามมาตรฐาน UL 555S Standard for Safety Smoke Dampers หรอมาตรฐานอนทมความนาเชอถอเทยบเทา

3.4.4.4.3 การปดของลนกนไฟและลนกนควน

(1) ลนกนไฟตองทางานโดยอตโนมต

(2) ลนกนไฟเมอทางานแลวตองปดตลอดเวลา

(3) วสดยดตอหลอมละลาย (fusible link) ตองทางานทอณหภมสงกวาอณหภมสงสดซงเกดขนตามปกตเมอระบบทางานหรอระบบไมทางานประมาณ 28 องศาเซลเซยส แลวแตคาใดสงกวากน ทงนตองไมตากวา 71 องศาเซลเซยส

- 23 -

(4) สาหรบลนกนไฟและลนกนควนแบบเปนชดเดยวกน (combination of fire and smoke damper) ซงตดตงในระบบทอลมทเปนสวนหนงของระบบควบคมควน วสดยดตอหลอมละลาย หรอ อปกรณตรวจจบความรอนตองทางานทอณหภมสงกวาอณหภมออกแบบสงสดของระบบควบคมควนประมาณ 28 องศาเซลเซยส

(5) อณหภมทางานของลนกนไฟและลนกนควนแบบเปนชดเดยวกน ตองไมสงเกนกวาอณหภมททาใหสญเสยความสามารถในการทางาน (degradation)

(6) อณหภมทางานของลนกนไฟและลนกนควนแบบเปนชดเดยวกน ตองไมสงเกน 177 องศาเซลเซยส

(7) อนญาตใหมระบบเปดลนกนไฟและลนกนควนแบบเปนชดเดยวกน จากระยะไกลได เมอจาเปนตองใชเพอการระบายควน แตตองปดโดยอตโนมตอกครงเมออณหภมสงเกนกวาอณหภมททาใหสญเสยความสามารถในการทางาน

(8) ลนกนไฟและลนกนควนตองสามารถปดไดในขณะทมอตราไหลของลมในทอลมในสภาวะปกต

3.4.4.4.4 การตดตง

(1) ตองแสดงตาแหนงและลกษณะการตดตงของลนกนไฟและลนกนควนทงหมดในแบบแปลนของอาคาร

(2) การตดตงลนกนไฟตองยดตดกบผนงกนไฟอยางมนคงแขงแรง โดยวธการทเปนไปตามขอกาหนดของผผลต

(3) การตดตงลนกนไฟตองมชองวางเผอการขยายตว 1 มลลเมตรตอความกวางหรอความยาวของลนกนไฟ 100 มลลเมตร

(4) ตองจดใหมชองเปดบรการหางจากลนกนไฟหรอลนกนควนไมเกน 600 มลลเมตร

3.4.4.4.5 การบารงรกษา

(1) ทกๆไมเกน 4 ป ตองทาการบารงรกษาดงน

- 24 -

(1) ถอดวสดยดตอหลอมละลาย เพอตรวจสอบ (2) ลนกนไฟทกลนกนไฟตองถกทดสอบวาสามารถปดไดสนท (3) ตรวจสอบการทางานของสลก (latch) ถาม (4) หลอลนอปกรณทเคลอนได

3.4.5 การควบคม

3.4.5.1 การเดนสายไฟ

3.4.5.1.1 การเดนสายไฟและการตดตงอปกรณเพอการควบคมการทางานของระบบปรบอากาศและระบายอากาศตองเปนไปตาม มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาสาหรบประเทศไทย (มาตรฐาน วสท. 2001)

3.4.5.2 การควบคมดวยมอ

3.4.5.2.1 เครองสงลมเยน พดลม และทกๆระบบสงลม ตองจดใหมวธการควบคมดวยมออยางนอยหนงวธการ เพอใชในการหยดการทางานในกรณฉกเฉน

3.4.5.3 ลนกนควน

3.4.5.3.1 ลนกนควนตองถกควบคมดวยอปกรณสงการทางานอตโนมต

3.4.5.3.2 ลนกนควนตองสามารถถกควบคมดวยมอไปยงตาแหนงเปดหรอปดไดจากศนยสงการ

3.4.5.3.3 ลนกนควนทตดตงในผนงกนควนสามารถเปดคางไวได โดยทอปกรณตรวจจบควนและมอเตอรขบลนกนควนตองพรอมทางานตลอดเวลา

3.4.5.4 การตรวจจบควนสาหรบการควบคมอตโนมต

3.4.5.4.1 อปกรณทตองปดโดยอตโนมตจะตองไดรบการทดสอบเปนประจาอยางนอยปละหนงครง

3.4.5.4.2 ตองตดตงอปกรณตรวจจบควนชนดทใชสาหรบตดตงในระบบทอลมในตาแหนงดงน

- 25 -

(1) ทตาแหนงหลงจากลมผานแผงกรองอากาศแตกอนถงทางแยกลมแรก สาหรบระบบทมขนาดสงลมมากกวา 1,000 ลตรตอวนาท

(2) ททกชนกอนจดตอเขาทอลมกลบรวมทผานมากกวา 1 ชน สาหรบระบบทมขนาดลมกลบมากกวา 7,000 ลตรตอวนาท

3.4.5.4.3 ไมตองตดตงอปกรณตรวจจบควนในระบบลมกลบ ถามการตดตงอปกรณตรวจจบควนในพนทแลว

3.4.5.4.4 ไมตองตดตงอปกรณตรวจจบควนในระบบทอลม ถาระบบทอลมนนทาหนาทระบายลมจากภายในอาคารออกสภายนอกอาคารเพยงอยางเดยว

3.4.5.4.5 เมออปกรณตรวจจบควนตรวจพบควน ตองสงใหเครองสงลมเยนหรอพดลมของระบบสงลมนนหยดทางาน ยกเวนพดลมทใชสาหรบระบบควบคมควน

3.4.5.4.6 การตดตง ทดสอบ และบารงรกษาอปกรณตรวจจบควนตองเปนไปตามขอกาหนดในมาตรฐานระบบแจงเหตเพลงไหม ของ วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยฯ. หรอมาตรฐานอนทเทยบเทา

3.4.5.4.7 อปกรณตรวจจบควนทใชเฉพาะสาหรบสงปดลนกนควน หรอสงหยดการทางานของระบบปรบอากาศ ไมจาเปนตองสงสญญาณใหระบบแจงเหตเพลงไหมของอาคารสงสญญาณเตอนเพออพยพ

3.4.5.4.8 ในกรณทอาคารไมมระบบสญญาณแจงเหตเพลงไหม อปกรณตรวจจบควนตองแสดงสญญาณทมองเหนหรอไดยนในพนททมคนใชงาน และตองแสดงใหทราบวาเปนอปกรณตรวจจบควนของระบบทอลม

3.4.6 การทดสอบ

3.4.6.1 ทวไป

3.4.6.1.1 การทดสอบจดใหมขนเพอตรวจวามาตรการปองกนทกาหนดทางานอยางถกตอง เพอปองกนการแพรกระจายของไฟและควน

3.4.6.1.2 ตองเกบรกษาบนทกของการทดสอบไว

- 26 -

3.4.6.1.3 บนทกตองพรอมทจะถกตรวจสอบได

3.4.6.2 ลนกนไฟ ลนกนควน

3.4.6.2.1 ลนกนไฟ และลนกนควน ตองทางานไดกอนทเปดใชงานอาคาร

3.4.6.3 การควบคมและการใชงาน

3.4.6.3.1 ระบบควบคมทงหมดตองไดรบการทดสอบวาสามารถทางานไดตามความตองการ

3.4.6.3.2 การทดสอบอปกรณปองกนไฟในระบบปรบอากาศและระบายอากาศตองทาในสภาวะการใชงานปกต

3.4.6.3.3 การทดสอบตองทาเพอตรวจสอบการทางานของระบบโดยใชไฟฟาสารอง หรอภายใตภาวะฉกเฉน ตลอดจนภายใตสภาวะการใชงานปกต

- 27 -

3.5 ขอกาหนดดานความปลอดภยสาหรบระบบการทาความเยน

3.5.1 ทวไป

3.5.1.1 ขอบเขต นอกจากขอกาหนดอนๆ ในมาตรฐานน ระบบทาความเยนสาหรบระบบปรบอากาศและอปกรณจะตองเปนไปตามขอกาหนดในหวขอน

3.5.1.2 การรบรอง อปกรณทาความเยนและสวนประกอบจะตองเปนไปตามมาตรฐานสากลทเกยวของซงเปนทยอมรบ

3.5.1.3 การตดตง ตองตดตงอปกรณทาความเยนตามขอแนะนาของผผลต

3.5.1.4 พนททางานและแทนสาหรบทางาน จะตองจดใหมบรเวณทไมมสงกดขวางทมขนาดความกวางไมนอยกวา 0.75 เมตร และ ความสงไมนอยกวา 2.00 เมตรทางดานทตองเปดบรการหรอควบคมเครองทาความเยน

3.5.1.5 ตาแหนงตองหาม ระบบทาความเยนและสวนของระบบจะตองไมตดตงอยในปลองลฟต หรอชองทมวตถเคลอนทอยภายใน หรอบรเวณทจะทาไดรบความเสยหายทางกล

3.5.1.6 การควบคมการกลนตว ทอและอปกรณประกอบซงลาเลยงสารทาความเยน นาเกลอ นาเยน หรอ สารหลอเยน ซงมอณหภมทพนผวตากวาจดนาคางของอากาศโดยรอบ และทตดตงอยในบรเวณหรอพนทซงการกลนตวอาจเปนผลใหเกดอนตรายตอผอาศย โครงสราง อปกรณไฟฟาหรออปกรณอนๆ ของอาคาร ตองหมฉนวนเพอปองกนความเสยหายดงกลาว

3.5.2 อปกรณทาความเยนแบบดดซม (absorption system components)

3.5.2.1 ตาแหนงทตง

3.5.2.1.1 ตองไมตดตงระบบทาความเยนแบบดดซมทใชการเผาเชอเพลงในตาแหนงทตงตอไปน

(1) ในหองหรอบรเวณใด ๆ ทกวางกวาเครองทตดตงอยภายในนอยกวา 3.00 เมตร และมพนทวางรอบเครองนอยกวา 0.75 เมตร

- 28 -

(2) ในตาแหนงทเปนบรเวณอนตราย (hazardous area)

(3) บรเวณใด ๆ เวนเสยแตไดแยกออกจากสวนทเหลอของอาคารดวยผนงกนไฟทมอตราการทนไฟไมนอยกวาหนงชวโมง

ขอยกเวน การแยกสวนจะไมจาเปนสาหรบอปกรณทใชสาหรบทอยอาศยเพยงหนงหลง

(4) ในหองทใชหรอออกแบบเพอใชเปนหองนอน หองอาบนา สวม หรอ ในบรเวณปดลอมใด ๆ ทการเขาถงไดจาเปนตองผานหองหรอบรเวณเหลานเทานน

3.5.2.1.2 ระบบดดซมทบรรจสารทาความเยนทนอกเหนอจากกลม A1 กลม 2 จะตองไมอยในอาคารใด ๆ เวนเสยแตจะตดตงอยภายในหองเครองทาความเยนทจดเตรยมไวตามขอกาหนดในหวขอ 3.5.3.3

3.5.2.1.3 ระบบดดซมทบรรจสารทาความเยนทนอกเหนอจากกลม A1กลม 2 มากกวา 9 กโลกรม จะตองอยหางจากประต หนาตาง หรอชองทางเขาของอากาศระบายสอาคารไมนอยกวา 6.00 เมตร

3.5.2.2 การตดตง

3.5.2.2.1 ตองจดใหมชองวางอยางนอย 1.50 เมตรโดยรอบเครอง รวมถงอปกรณควบคมทงหมด

3.5.2.2.2 ระบบดดซมทตดตงบนพนดนจะตองตดตงอยบนแทนคอนกรต พนผวดานบนของแทนคอนกรตจะตองอยเหนอระดบพนดนทอยตดกนอยางนอยทสด 0.075 เมตร

3.5.2.3 อปกรณระบายความดน ระบบดดซมจะตองตดตงอปกรณระบายความดน โดยอาจเปนแบบปลกหลอมละลาย ชนสวนแตกออก หรอวาลวระบายความดน อยางใดอยางหนงตามความเหมาะสม

3.5.2.4 อากาศเผาไหม ระบบดดซมทใชการเผาเชอเพลงจะตองจดใหมอากาศเผาไหมทพอเพยงรวมถงอปกรณระบายอากาศทง

- 29 -

3.5.2.5 ระบบดดซมทใชไอนาหรอนารอน ระบบดดซมทใชไอนาหรอนารอนเปนแหลงพลงงานจะตองตดตงในหองเครอง เวนเสยแตโรงงานผผลตไดใหการรบรองวาเครองนน ๆ เหมาะสาหรบการตดตงภายนอกอาคาร หองเครองจะตองเปนไปตามขอกาหนดในหวขอ 3.5.3.3

3.5.3 อปกรณทาความเยนเชงกล

3.5.3.1 ทวไป

3.5.3.1.1 การรองรบ

(1) การรองรบสาหรบคอมเพรสเซอร คอนเดนซงยนต และเครองทานาเยน จะตองออกแบบเพอรองรบอปกรณนน ๆ อยางปลอดภย สวนการรองรบทตอจากอาคารหรอสวนของอาคารทเปนโครงสรางไมตดไฟจะตองไมตดไฟ

(2) คอมเพรสเซอรหรอสวนของคอนเดนซงยนตทรองรบจากพนดนจะตองวางอยบนแทนคอนกรต พนผวดานบนของแทนคอนกรตจะตองอยเหนอระดบพนดนทอยตดกนอยางนอยทสด 0.075 เมตร

3.5.3.1.2 คอมเพรสเซอรทอยใกลทางหนไฟ คอมเพรสเซอรของระบบทาความเยนทมขนาดพกดใหญกวา 4 กโลวตตความเยน จะตองตดตงหางจากทางหนไฟอยางนอย 3.00 เมตร เวนเสยแตจะถกกนดวยผนงกนไฟทมอตราการทนไฟไมนอยกวาหนงชวโมง

3.5.3.2 สารทาความเยน

3.5.3.2.1 การแบงประเภท ระบบทาความเยนตองใชสารทาความเยนทแสดงไวในตารางท 2 หรอสารทาความเยนอนทเทยบเทาในเรองของความปลอดภยตอชวต อวยวะ สขภาพ หรอทรพยสน เทานน

หมายเหต ประเทศไทยเปนผรวมลงนามในสนธสญญาระหวางประเทศ ซงประกาศวาจะยตการใชสารทาความเยนบางชนดตามเจตนารมณของการรสกรบผดชอบสาหรบการลดลงของชนโอโซน และ/หรอ การเกดภาวะโลกรอน ถาขณะทใชมาตรฐานน สารทาความเยนใด ๆ ทแสดงไวในตารางท 2 ถกหามใชโดยรฐบาล ใหถอวาสารทาความเยนดงกลาวถกยกเลกจากตาราง

- 30 -

ตารางท 2 กลมของสารทาความเยนจาแนกตามความปลอดภย (ขอ 3.5.3.2.1)

หมายเลข สตรเคม ชอทางเคม/สวนประกอบ (% โดยมวล)

กลม * ปรมาณสงสดทยอมใหใช (g/m3)

11 CCl3F trichlorofluoromethane A1 25.6 12 CCl2F2 dichlorodifluoromethane A1 192 13 CClF3 chlorotrifluoromethane A1 288 13B1 CBrF3 bromotrifluoromethane A1 352 14 CF4 tetrafluoromethane A1 240 22 CHClF2 chlorodifluoromethane A1 150 113 CCl2FCClF2 1,1,2-trichloro-1,2,2-trifluoroethane A1 30 114 CClF2CClF2 1,2-dichloro-1,1,2,2-tetrafluoroethane A1 150 123 CHCl2CF3 2,2-dichloro-1,1,1-trifluoroethane B1 25 134a CF3CH2F 1,1,1,2-tetrafluoroethane A1 256 170 CH3CH3 ethane A3 8.1 290 CH3CH2CH3 propane A3 8.1 407C azeotrope 32/125/134a (23/25/52) A1 n/a 410A azeotrope 32/125 (50/50) A1 n/a 500 R-12/152a (73.8/26.2) A1 192 502 R-22/115 (48.8/51.2) A1 304 600 CH3CH2CH2CH3 butane A3 8 600a CH(CH3)3 2-methyl propane (isobutane) A3 8 717 NH3 ammonia B2 0.35 718 H2O water A1 - 744 CO2 carbon dioxide A1 91 1150 CH2=CH2 ethene (ethylene) A3 6 1270 CH3CH=CH2 propene (propylene) A3 5.9 * ปรมาณสงสดทยอมใหใชไดมหนวยเปนกรมของสารทาความเยนตอปรมาตรหนงลกบาศกเมตร โดยใหคดจากปรมาตรของบรเวณปดลอมทเลกทสดทมผอาศยอยและสารทาความเยนมโอกาสรวเขาไป ยกเวนหองเครองทาความเยนของระบบแบบออม หมายเหต ตารางนรวบรวมลกษณะความเปนพษและการตดไฟของสารทาความเยนหลายชนด การจาแนกกลมความ

- 31 -

ปลอดภยในมาตรฐาน ASHRAE 34 ประกอบดวยอกษรตวพมพใหญและตวเลข อกษรตวพมพใหญระบความเปนพษของสารทาความเยนทความเขมขนตากวา 400 มลลลตรตอลกบาศกเมตร (ppm) โดยปรมาตร กลม A ไมเปนพษ กลม B เปนพษ ตวเลขระบความสามารถในการตดไฟของสารทาความเยน กลม 1 ไมตดไฟในอากาศท 18 องศาเซลเซยส และ 101 กโลปาสกาล กลม 2 ขดจากดขนตาของการลกไหม (Lower Flammability Limit; LFL) สงกวา 0.10 กโลกรมตอลกบาศกเมตร ท 21 องศาเซลเซยส และ 101 กโลปาสกาล และมคาความรอนของการเผาไหมตากวา 19,000 กโลจลตอกโลกรม กลม 3 ตดไฟไดอยางรนแรง ซงกาหนดไดโดยคา LFL ตากวาหรอเทากบ 0.10 กโลกรมตอลกบาศกเมตร ท 21 องศาเซลเซยส และ 101 กโลปาสกาล หรอมคาความรอนของการเผาไหมสงกวาหรอเทากบ 19,000 กโลจลตอกโลกรม ในมาตรฐาน ASHRAE 34 สารทาความเยนไดถกจาแนกตามความเปนอนตรายในการใชออกเปน 6 กลม คอ A1 A2 A3 B1 B2 และ B3 สาหรบกลม A1 จะอนตรายนอยทสดและกลม B3 อนตรายมากทสด

3.5.3.2.2 สารทาความเยนกลม A1

(1) ระบบแบบตรง ปรมาณมากทสดของสารทาความเยนกลม A1 ในระบบแบบตรงจะตองไมเกนกวาทกาหนดไวในตารางท 2

(2) ระบบแบบออม ปรมาณของสารทาความเยนกลม A1 ทใชในระบบแบบออมจะไมมขดจากด

(3) ทวไป คอนเดนซงยนตหรอการประกอบกนของคอนเดนซงยนตทเชอมตอกนทางดานสารทาความเยนโดยรวมแลวมขนาดพกดเทากบ 75 กโลวตตหรอมากกวา ซงบรรจสารทาความเยนกลม A1 จะตองปดลอมอยในหองเครอง

ขอยกเวน ไมตองใชขอกาหนดนเมอคอนเดนซงยนตถกตดตงไวภายนอกอาคารหรอบนหลงคาของอาคารและอยหางจากประต หนาตาง หรอชองทางเขาของอากาศระบายสอาคาร ไมนอยกวา 6.00 เมตร หรอเมอคอนเดนซงยนตทตดตงภายในอาคารถกใชเฉพาะสาหรบการทานาแขงหรอหองเยนพรอมกบหองอปกรณเพมเตมทเชอมตอกนตามปกต

3.5.3.2.3 สารทาความเยนทนอกเหนอจากกลม A1

(1) ระบบทาความเยนเชงกลหรอระบบทาความเยนชดเดยวทบรรจสารทาความเยนทนอกเหนอจากกลม A1 จะตองไมตดตงไวในอาคาร เวนเสยแตสวนทบรรจสารทาความเยนทงหมดของระบบถกปดลอมไวอยภายในหองเครอง

- 32 -

ระบบเชนนหากตดตงอยภายนอกอาคารจะตองอยหางจากประต หนาตาง หรอชองทางเขาของอากาศระบายสอาคาร ไมนอยกวา 6.00 เมตร

ขอยกเวน ไมตองใชขอกาหนดนกบอาคารทใชเฉพาะสาหรบการทานาแขง หองเยน หรอสาหรบการผลต หรอการปรงอาหารหรอเครองดม โดยมขอกาหนดเพมเตมวาภาระของผอาศย ตองไมเกนหนงคนตอ 10 ตารางเมตร ของพนทซงใชเครองทาความเยนนน สวนของระบบทาความเยนทบรรจสารทาความเยนกลมเหลานจะตองไมตดตงอยในเสนทางหนไฟ

(2) ตองไมใชระบบทาความเยนแบบตรงทบรรจสารทาความเยนกลม B สาหรบการทาอากาศใหเยนหรอในระบบปรบอากาศทใชสาหรบความสบายของมนษย

3.5.3.3 หองเครองทาความเยน

3.5.3.3.1 ทวไป

(1) หองเครองทาความเยนตองมโครงสรางทมอตราการทนไฟอยางนอยหนงชวโมง ประตทงหมดตองเปนแบบปองกนอากาศหรอกาซรวผาน (tight fitting)ทกประตของหองตองมปาย “หองเครองทาความเยน” ตดอยดานนอกอยางชดเจน

(2) ตองไมมชองเปดทจะเปดโอกาสใหสารทาความเยนทรวออกมาไหลผานไปยงสวนอนของอาคาร

(3) ตองไมมชองเปดบรการโดยตรงระหวางหองเครองทาความเยนทบรรจสารทาความเยนทนอกเหนอจากกลม A1 กบหองหรอบรเวณทซงมเปลวไฟเปด อปกรณสรางประกายไฟ หรอ พนผวทรอนกวา 426 องศาเซลเซยส

(4) หองเครองทาความเยนทบรรจสารทาความเยนทนอกเหนอจากกลม A1 ตองมเสนทางในการหนภยอยางนอยสองทางในตาแหนงทหางกนอยางนอยหนงในหาของความยาวเสนรอบหอง

(5) หองเครองทาความเยนทบรรจสารทาความเยนกลม A1 ตองมประตทางออกอยางนอยหนงบาน ประตทางออกจะตองมขนาดกวางอยางนอย 0.90 เมตร สงอยางนอย 2.00 เมตร

- 33 -

(6) ประตของหองเครองทาความเยนจะตองเปดในทศทางของการหนภย

3.5.3.3.2 การระบายอากาศของหองเครองทาความเยน หองเครองทาความเยนจะตองจดเตรยมการระบายอากาศวธกลหรอวธธรรมชาตอยางใดอยางหนง ดงน

(1) เพอระบายอากาศในกรณทสารทาความเยนรว ระบบระบายอากาศวธกลตองเปนระบบทแยกออกเปนอสระและเปนระบบทใชเฉพาะหองเครองทาความเยนโดยไมระบายอากาศในบรเวณอนใด และตองระบายอากาศออกจากหองทงสภายนอกในอตราไมนอยกวาปรมาณทหาไดจากสตร

GQ 70= เมอ Q = ปรมาณอากาศไหลในหนวยลตรตอวนาท G = มวลของสารทาความเยนในหนวยกโลกรม ทบรรจอยใน

ระบบทใหญทสดทตดตงในหองเครองทาความเยน

(2) นอกจากการระบายอากาศในกรณทสารทาความเยนรวขางตน ระบบระบายอากาศวธกล จะตองทางานในสภาวะการใชงานปกต ดงน

(2.1) หมนเวยนอากาศอยางนอย 2.5 ลตรตอวนาทตอพนทหองเครองหนงตารางเมตร หรอ 9.5 ลตรตอวนาทตอคน เมอมผอยภายในหอง และ

(2.2) ทางานเมออณหภมภายในหองเครองทาความเยนสงกวาอากาศภายนอกเกนกวา 10 องศาเซลเซยส หรอ สงกวา 50 องศาเซลเซยส

(2.3) ตองจดใหมอากาศเตมเพอแทนทอากาศทระบายทง สวทชควบคมระบบระบายอากาศทงตองตดตงอยภายในหองเครองและจะตองเขาถงไดโดยสะดวก ระบบระบายอากาศนตองรบไฟฟาจากระบบไฟฟาสารองเพมเตมจากระบบไฟฟาหลกของอาคาร

(3) หากระบบทาความเยนตดตงภายนอกอาคาร โดยอยหางจากประต หนาตาง หรอชองทางลมเขาอาคารไมนอยกวา 6.00 เมตร และตดตงไวภายในโรงเรอนหรอโครงสรางเปดอน ๆ อาจระบายอากาศดวยวธธรรมชาตได ซงตองเปนไปตามขอกาหนดดงน

- 34 -

(3.1) ชองเปดอสระสาหรบการระบายอากาศของหองเครองทาความเยนตองมพนทหนาตดอยางนอย เปนไปตามสตร

GF 138.0= เมอ F = พนทชองเปดอสระในหนวยตารางเมตร G = มวลของสารทาความเยนในหนวยกโลกรม ทบรรจอยใน

ระบบทใหญทสดทตดตงในหองเครองทาความเยน

(3.2) ชองเปดนตองอยในตาแหนงททาใหสารทาความเยนทรวสามารถระบายออกจากหองเครองไดโดยงาย (พจารณาจากความหนาแนนของสารทาความเยนเทยบกบอากาศ)

(4) ในกรณทหองเครองทาความเยนมการปรบอากาศ ตองจดใหมระบบระบายอากาศตามขอท (1) ซงสามารถทางานไดโดยอตโนมตโดยใชสญญาณจากอปกรณตรวจจบการรวไหลของสารทาความเยน (refrigerant leakage detector) ทตดตงภายในหองเครอง

3.5.3.3.3 อปกรณในหองเครองทาความเยน

(1) ตองไมตดตง อปกรณไฟฟา สวทช หรอ แผงควบคม นอกเหนอจากทใชเฉพาะสาหรบระบบปรบอากาศ ทาความรอน และ ระบายอากาศ ในหองเครองทาความเยน

(2) ตองจดเตรยมสวทชควบคมการทาความเยนฉกเฉนหนงเดยวทเขาถงไดโดยสะดวก เพอหยดเครองจกรและอปกรณทใชไฟฟาทงหมดในหองเครองทาความเยน ยกเวนระบบระบายอากาศทงทเปนไปตามหวขอ 3.5.3.3.2 โดยสวทชดงกลาวตองตดอยภายนอกหองเครองภายในระยะ 3.00 เมตร จากทางออกหองเครอง

3.5.3.3.4 อากาศทใชในการเผาไหม หามนาอากาศจากหองเครองทาความเยนไปใชในการเผาไหม ยกเวนเครองทาความเยนแบบดดซมชนดเผาโดยตรง (direct-fired absorption equipment)

- 35 -

3.5.3.3.5 การปฐมพยาบาล แตละหองเครองทาความเยนตองจดใหมกลองสาหรบการปฐมพยาบาล หองเครองทาความเยนทบรรจสารทาความเยนกลม B จะตองจดเตรยมหนากากกนกาซพษอยางนอยสองชด

3.5.3.4 อปกรณและทอสารทาความเยน

3.5.3.4.1 วสด วสดทใชในการสรางและการตดตงระบบทาความเยนตองเหมาะสมสาหรบสารทาความเยนในระบบ และตองไมมวสดหรออปกรณทตดตงซงจะเสอมสภาพลงเนองจากปฏกรยาเคมของสารทาความเยนหรอนามนหลอลนของคอมเพรสเซอรหรอทงสองอยางรวมกน

3.5.3.4.2 การประกอบทอสารทาความเยน

(1) ทอสารทาความเยนจะตองตดตงในลกษณะทปองกนการสนสะเทอนทมากเกนไปและความเครยดทจดเชอมตอ ตองใชรปแบบการรองรบทพอเพยงในจดทจาเปนและตองมระยะหางกนไมเกนกวา 4.50 เมตร

(2) ทอสารทาความเยนจะตองตดตงในลกษณะไดรบการปองกนความเสยหายจากภายนอก

(3) ทอทองแดงทบรรจสารทาความเยนทนอกเหนอจากกลม A1 จะตองไมวางอยในหองโถงสาธารณะ หรอ ชนบนได หรออาคาร เวนเสยแตอยในทอและอปกรณประกอบทอทเปนเหลกหรอเหลกกลา หรออยในทอโลหะทแขงแรง

(4) ทอสารทาความเยนทเปนเหลกหรอเหลกกลาทวางอยใตดนจะตองเคลอบดวยวสดทสามารถปองกนการกดกรอนหรอการเกดสนม

3.5.3.4.3 ภาชนะบรรจสารทาความเยน ถงพกสารทาความเยนหรออวาปอเรเตอรหรอคอนเดนเซอรจะตองสรางขนตามมาตรฐานทเปนทยอมรบ

3.5.3.4.4 วาลวและอปกรณประกอบ วาลวและอปกรณประกอบทงหมดจะตองผานการรบรองชนดและพกดสาหรบความดนสงสดในการทางานของระบบ

3.5.3.4.5 อปกรณจากดความดน

- 36 -

(1) อปกรณจากดความดนจะตองตดตงบนคอมเพรสเซอรสารทาความเยนชนดโพซทพ ดสเพลสเมนท (positive displacement) ซงเปนสวนหนงของ ระบบตอไปน

(1.1) ระบบทาความเยนทบรรจสารทาความเยนทนอกเหนอจากกลม A1

(1.2) ระบบทาความเยนชนดระบายความรอนดวยอากาศทบรรจสารทาความเยนกลม A1 ทมขนาดพกดตงแต 7.5 กโลวตตขนไป

(1.3) ระบบทาความเยนชนดระบายความรอนดวยนาทบรรจสารทาความเยนกลม A1 ทมขนาดพกดตงแต 2.25 กโลวตตขนไป

(2) ตองไมตดตงวาลวหยดหรอปดการไหลระหวางอปกรณจากดความดนทกาหนดโดยหวขอนและคอมเพรสเซอรทใชอปกรณจากดความดนน

3.5.3.4.6 วาลวระบายความดน

(1) คอมเพรสเซอรชนด โพซทพ ดสเพลสเมนท (positive displacement) ดงตอไปน จะตองมการประกอบพรอมวาลวระบายความดน

(1.1) คอมเพรสเซอรขนาดพกดตงแต 15 กโลวตตขนไป ซงเปนสวนของระบบทาความเยนทบรรจสารทาความเยนกลม A1 และทางานทความดนเกนกวา 103 กโลปาสคาล ในดานความดนสงของระบบ

(1.2) คอมเพรสเซอรซงเปนสวนของระบบทาความเยนทบรรจสารทาความเยนทนอกเหนอจากกลม A1

(2) วาลวระบายความดนตองถกตดตงทดานสงของคอมเพรสเซอร วาลวหยดหรอปดการไหลตองไมตดตงอยระหวางวาลวระบายความดนทกาหนดโดยหวขอนและคอมเพรสเซอรทใชวาลวระบายความดนน

(3) วาลวระบายความดนทกาหนดโดยหวขอน ทมปลายทางอยภายนอก ตองปลอยสารทาความเยนทระดบเหนอพนดนอยางนอย 4.50 เมตร และตองอยหางจากประต หนาตาง หรอชองทางเขาของอากาศระบายสอาคารไมนอยกวา 6.00 เมตร

- 37 -

3.5.3.4.7 อปกรณระบายความดนสาหรบถงความดน ถงความดนทมขนาดเสนผานศนยกลางใหญกวา 0.15 เมตร ซงอาจจะถกปดโดยวาลวจากสวนอน ๆ ของระบบ จะตองประกอบพรอมกบอปกรณระบายความดน หรอ ชนสวนแตกออก

3.5.3.4.8 การปลอยสารทาความเยนทนอกเหนอจากกลม A1 ออกดวยมอ ระบบทาความเยนทตดตงในอาคารและบรรจคารบอนไดออกไซดหรอสารทาความเยนทนอกเหนอจากกลม A1 จะตองประกอบพรอมกบวธในการปลอยสารทาความเยนออกสบรรยากาศดวยมอ ทอปลอยออกจะตองมปลายทางอยทภายนอกอาคารเหนอโครงสรางทสงทสดของอาคารไมนอยกวา 2.00 เมตร และจะตองอยหางจากประต หนาตาง หรอชองทางเขาของอากาศระบายสอาคารไมนอยกวา 6.00 เมตร หรอใชวธการอนทมความปลอดภยเทยบเทา

3.5.3.5 การเกบรกษาสารทาความเยน

3.5.3.5.1 สารทาความเยนทไมไดบรรจอยในระบบทาความเยนตามขอกาหนดในมาตรฐานนจะตองเกบรกษาไวในภาชนะบรรจเดมและเกบไวในหองเครอง ปรมาณทงหมดจะตองไมเกนกวา 135 กโลกรม

3.5.3.5.2 ภาชนะบรรจสารทาความเยนแบบเคลอนทไดขนยายได จะตองไมเชอมตอกบระบบทาความเยนเปนระยะเวลายาวนานกวาระยะเวลาทจาเปนในการเตมสารทาความเยนเขาหรอถายออกจากระบบทาความเยน

3.5.3.6 หอระบายความรอน

3.5.3.6.1 ตาแหนงทตง

(1) ตองไมตดตงหอระบายความรอนในบรเวณทซงจะกอใหเกดความเสยหายตอโครงสรางของอาคาร

(2) ตองไมตดตงหอระบายความรอนในตาแหนงทละอองนาจากหอระบายความรอนจะเขาไปสตวอาคารผานทาง ชองนาอากาศเขา ประต หรอ หนาตาง ทงนรวมถงอาคารใกลเคยงดวย

3.5.3.6.2 การปองกนละอองนาสญเสย (drift loss) หอระบายความรอนควรมละอองนาสญเสยไมเกน 0.2% ของอตรานาหมนเวยน

- 38 -

3.5.3.6.3 การควบคมการแพรระบาดของเชอลจโอเนลลา (Legionella)

(1) ตองจดใหมระบบบาบดนาดวยสารเคมหรอวธการอนๆ เพอควบคมการแพรระบาดของเชอลจโอเนลลา (Legionella)

(2) ตองออกแบบและตดตงในลกษณะชวยลดการแพรกระจายของละอองปลวจากระบบ และ ชวยใหเกดความสะดวกและปลอดภยตอการปฏบตงานการทาลายเชอและการทาความสะอาดเปนประจา

(3) นาในระบบนาระบายความรอนควรมปรมาณความเขมขนของคลอรนอสระตกคาง (residual free chlorine) ไมนอยกวา 1.0 มลลกรมตอลตรตลอดเวลา หรอในกรณทใชโอโซนในการฆาเชอตองมปรมาณความเขมขนของคลอรนอสระตกคางไมนอยกวา 0.5 มลลกรมตอลตรตลอดเวลา หรอใชสารชวฆาต (biocide) ชนดอนทมความสามารถเทาเทยมกน

3.5.3.6.4 การตดตง หอระบายความรอนจะตองจดใหมชองวางสาหรบอากาศทดดเขาและปลอยออกอยางถกตองตามคาแนะนาของผผลต

3.5.3.6.5 การเขาถง ตองจดเตรยมชองทางทงายแกการเขาถงหอระบายความรอนทอยบนหลงคาชนดาดฟา

3.5.3.6.6 การกาจดนาเสย หอระบายความรอนหรอคอนเดนเซอรทระบายความรอนดวยการระเหย (evaporative condenser) ซงประกอบพรอมกบระบบปลอยนาทงควบคมนาเขมขน ตองปลอยนาไปสระบบบาบดนาเสยใหมคณภาพนาทงตามทกฎหมายกาหนดกอนปลอยสภายนอกอาคาร

- 39 -

3.6 ประสทธภาพดานพลงงาน

3.6.1 ทวไป

3.6.1.1 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศตองไดรบการออกแบบและตดตงโดยคานงถงประสทธภาพการใชพลงงาน

3.6.1.2 การอนรกษพลงงานตองไมทาใหสญเสยสภาวะสบายภายในหรอความตองการในการควบคมสภาวะแวดลอมภายในอาคารอน ๆ

3.6.1.3 สาหรบลกษณะการใชงานทมความตองการพเศษ เชน โรงพยาบาล หองปฏบตการ (laboratories) หองทมอปกรณซงตองควบคมอณหภมและความชนเปนพเศษ หรอ กระบวนการผลตในอตสาหกรรม การออกแบบและเกณฑในการออกแบบระบบปรบอากาศและระบายอากาศตองเปนไปตามความตองการของลกษณะงาน โดยใชพลงงานตาทสด

3.6.2 การคานวณภาระการทาความเยน

3.6.2.1 การคานวณภาระการทาความเยนและการกาหนดขนาดอปกรณในระบบปรบอากาศและระบายอากาศตองอยบนพนฐานทนาไปสการใชงานทมประสทธภาพและคมคาสงสด

3.6.2.2 สภาวะออกแบบภายใน : ถาไมมความตองการพเศษอนๆ สาหรบการปรบอากาศโดยทวไป อณหภมออกแบบภายในอาคารตองไมตากวา 24 องศาเซลเซยส และความชนสมพทธไมตากวา 55 เปอรเซนต

3.6.3 การควบคม

3.6.3.1 การควบคมระบบเตมอากาศจากภายนอก

3.6.3.1.1 การปดลนปรบลม (damper)

(1) ระบบเตมอากาศจากภายนอกและระบบระบายอากาศทงควรตดตงลนปรบลมชนดขบดวยมอเตอรอปกรณขบเลอนตรงตาแหนง และตองปดเมอพนทไมไดใชงาน ระบบควบคมตองออกแบบใหลนปรบลมยงคงปดอยในชวงระบบปรบอากาศเรมเดน (cooldown) แตไมนอยกวา 30 นาท

- 40 -

ขอยกเวน (1) ในกรณอาคารสงไมเกน 3 ชน สามารถใช Gravity Damper แทนได (2) ในกรณชองลมเขาจากภายนอกและชองลมทงออกแบบสาหรบ

ปรมาณลมไมเกน 500 ลตรตอวนาท สามารถใช Gravity Damper แทนได

(2) ลนปรบลมตองมอตราการรวเมอปดสนทไมเกน 100 ลตรตอวนาท ตอตารางเมตรของพนทลนปรบลม เมอทดสอบทความดนแตกตาง 250 ปาสคาล หรอไมเกน 200 ลตรตอวนาท ตอตารางเมตรของพนทลนปรบลม เมอทดสอบทความดนแตกตาง 250 ปาสคาล ในกรณทลนปรบลมมขนาดดานใดดานหนงนอยกวา 0.60 เมตร

3.6.3.2 การควบคมระบบระบายอากาศสาหรบพนททมคนใชงานหนาแนน

3.6.3.2.1 ระบบปรบอากาศซงมการเตมอากาศมากกวา 1,400 ลตรตอวนาท ซงใหบรการพนททมคนใชงานหนาแนนมากกวา 1 คนตอตารางเมตรหรอมอตราการเตมอากาศจากภายนอกมากกวา 10 ลตรตอวนาท ตอตารางเมตร ตองจดใหมวธการปรบลดอตราการเตมอากาศจากภายนอกโดยอตโนมตเมอมคนใชงานนอยกวาทออกแบบ ขอยกเวน ระบบปรบอากาศทมระบบนาความเยนทงกลบมาใชใหม (cool air recovery)

3.6.4 การตดตงและการหมฉนวน

3.6.4.1 ฉนวน

3.6.4.1.1 ความตองการทวไป

(1) ความตองการในหวขอนไมรวมถงฉนวนทตดตงมาพรอมกบอปกรณตางๆ

(2) ตองตดตงฉนวนดวยวธการทถกตองตามคาแนะนาของผผลต และมาตรฐานทเปนทยอมรบ

(3) ตองปองกนฉนวนจากความเสยหายตางๆ เชน แสงแดด ความชน การซอมบารงอปกรณ หรอ ลม

- 41 -

(4) ฉนวนทตดตงภายนอกอาคารตองมความเหมาะสมสาหรบการใชงานภายนอกอาคาร เชน ตองไดรบการปองกนความเสยหายโดยการหมดวยแผนโลหะ แผนอลมเนยม ผาใบทาส หรอแผนพลาสตก

(5) ฉนวนหมทอนาเยน ทอสารทาความเยน หรอทอลมเยน ซงตดตงภายนอกพนทปรบอากาศตองมวสดปองกนความชนแทรกซม (vapor retardant) ทผวดานนอกของฉนวน รวมถงรอยเจาะหรอรอยตอฉนวนตองมการอดปองกนดวย ยกเวนวสดฉนวนมความสามารถปองกนความชนแทรกซมไดด

3.6.4.1.2 ฉนวนสาหรบทอลมและกลองลม : ทอลมจาย ทอลมกลบ และกลองลม ทเปนสวนหนงของระบบกระจายลมของระบบปรบอากาศตองหมฉนวนทมคาความตานทานความรอนไมนอยกวาทกาหนดในตารางท 3 ขอยกเวน

(1) กลองลม ทอลม ตวถงเครองสงลมเยน ทตดตงจากโรงงานผลตอปกรณ (2) ทอลมทตอเชอมระหวางทอลมหลกกบหวจายลมทมความยาวไมเกน

3.00 เมตร คาความตานทานความรอนของฉนวนไมจาเปนตองเกน 0.6 ตารางเมตร-เคลวน ตอ วตต

ตารางท 3 คาความตานทานความรอนสาหรบฉนวนทอลม (ขอ 3.6.4.1.2)

สถานทตดตงทอลม คาความตานทานความรอน m2⋅K/W

ภายนอกอาคาร 1.41 ชองวางระหวางหลงคากบเพดาน 1.41 บรเวณทไมปรบอากาศ 0.62 หมายเหต : คาความตานทานความรอน เปนคาสาหรบฉนวนซงไมรวมความตานทานของฟลมอากาศ คาความตานทานความรอนของฉนวนทดสอบทอณหภมเฉลย 24 องศาเซลเซยส

3.6.4.1.3 ฉนวนสาหรบทอนา : ทอนาตองหมฉนวนทมคาความตานทานความรอนไมนอยกวาทกาหนดในตาราง 4

ขอยกเวน (1) ทอทตดตงจากโรงงานผลตอปกรณ

- 42 -

(2) ทอทใชสาหรบของไหลทมอณหภมอยในชวง 20 ถง 40 องศาเซลเซยส (3) ทอทใชสาหรบของไหลทไมไดถกทาใหเยนหรอรอนดวยพลงงาน เชน

ทอนาทงจากคอลยทาความเยน ทอนาประปา ทอกาซเชอเพลง ทอสารทาความเยนเหลว

(4) ทอทเกดการสญเสยความเยนหรอความรอนแลวไมทาใหใชพลงงานมากขน

ตารางท 4 ความหนาขนตาของฉนวนสาหรบหมทอ

(ขอ 3.6.4.1.3) ชวงอณหภมใชงาน คาการนาความรอนของฉนวน ความหนาขนตาของฉนวน (มลลเมตร)

(องศาเซลเซยส) คาการนาความรอน ทอณหภมเฉลย ขนาดทอ (มลลเมตร) (ตร.ม.-เคลวน/วตต) (องศาเซลเซยส) เลกกวา 40 40 ถง เลก

กวา 200 200 ขนไป

<4 0.032-0.040 38 13 25 38 4-20 0.032-0.040 38 13 25 38

หมายเหต : ความหนาของฉนวนนคานงถงเฉพาะเรองการประหยดพลงงาน ในบางกรณการปองกนการกลนตวเปนหยดนาละอองนาทผวฉนวนตองการความหนาฉนวนเพมมากกวาน

3.6.4.2 การรวของทอลมและกลองลม

3.6.4.2.1 การอดรอยรว (sealing) : ตองอดรอยรวททอลมและกลองลมตามทกาหนดในตารางท 5 และ 6

ตารางท 5 ระดบการอดรวทอลมขนตา (minimum duct seal level)

(ขอ 3.6.4.2.1) สถานทตดตงทอลม ประเภทการใชงานทอลม

ทอลมจาย ทอลมกลบ ทอลมระบายอากาศ ความดนไมเกน

500 ปาสคาล ความดนเกน 500

ปาสคาล

ภายนอกอาคาร 1 1 1 3 พนทไมปรบอากาศ 2 1 2 3 พนทปรบอากาศ 3 2 3 2 หมายเหต :

- 43 -

1. ดรายละเอยดระดบการอดรวทอลมในตารางท 6 2. พนทปรบอากาศ รวมถง ชองวางเหนอฝาเพดานทใชเปนชองทางลมกลบ

ตารางท 6 รายละเอยดระดบการอดรอยรวทอลม (ขอ 3.6.4.2.1)

ระดบการอดรอยรว ความตองการการอดรอยรว 1 ททกรอยตอตามขวาง (transverse joint) รอยตอตามยาว (longitudinal seam) และจดท

มการเจาะทะลทอลม หามใชเทปทไมทนความดนเปนวธการหลกในการอดรอยรวทอลม

2 ททกรอยตอตามขวาง และ รอยตอตามยาว หามใชเทปทไมทนความดนเปนวธการหลกในการอดรอยรวทอลม

3 ททกรอยตอตามขวาง หมายเหต :

1. การอดรอยรว หมายถง การใชวสดเหนยว ปะเกน เทป หรอหลายวธขางตนรวมกน เพอใชปดชองเปดบนผวทอลม กลองลม หรอตวถงเครอง หรอการใชวธการเชอมทอลม

2. รอยตอตามขวาง หมายถง แนวทตอทอลมสองทอเขาดวยกนและมแนวขวางการไหลของลม 3. รอยตอตามยาว หมายถง แนวตอทอลมตามทศทางการไหลของลม 4. จดทมการเจาะทะลทอลม หมายถง ชองเจาะใดๆทผนงทอลม ทเกดจาก สกร แทงโลหะ ทอ หรอ สายไฟ 5. รอยตอลอคแบบเกลยว (spiral lock seam) ของทอลมกลมหรอวงร (flat oval) ไมตองอดรว 6. รอยตออนๆ ใหถอวาเปนรอยตอตามขวาง เชน แนวตอทอลมยอย แนวตอกรอบชองเปดบรการ แนวตอทอลมเขา

อปกรณ

3.6.4.2.2 การทดสอบการรว

(1) ทอลมซงทางานทความดนสถตยสงกวา 750 ปาสคาล ตองทาการทดสอบการรว ดวยวธการทเปนทยอมรบ โดยการทดสอบตองทดสอบกบสวนของทอลมมพนทอยางนอย 25% ของพนททอลมทงหมด

(2) ทอลมซงมพกดความดนใชงานเกน 750 ปาสคาลตองแสดงในแบบใหเหนชดเจน

(3) อตราการรวสงสดทยอมรบไดตองไมเกนคาทคานวณจากสมการตอไปน หรอจากตารางท 7

- 44 -

โดยท )1000/( 65.0max PCL L=

Lmax = อตราการรวสงสดของทอลมทยอมรบได, L/s⋅m2 CL = ระดบชนของการรว mL/s⋅m2 ทความดน 1 Pa

CL = 8 สาหรบทอลมสเหลยมและทอลมออน CL = 4 สาหรบทอลมกลมและวงร

P = ความดนทดสอบ ซงตองเทากบระดบชนความดนออกแบบ (design duct pressure class rating), Pa

ตารางท 7 อตราการรวสงสดทยอมรบไดของทอลม

(ขอ 3.6.4.2.2) ความดนทดสอบ

(ปาสคาล) อตราการรวสงสดของทอลมทยอมรบได

(ลตรตอวนาท ตอตารางเมตร) ทอลมสเหลยมและทอลมออน ทอลมกลมและทอวงร

125 0.18 0.09 250 0.29 0.14 500 0.45 0.23 750 0.59 0.30

1000 0.71 0.36 1500 0.93 0.46 2500 1.29 0.65

- 45 -

3.7 การปรบอากาศและระบายอากาศสาหรบสถานพยาบาล

3.7.1 ขอบเขต

3.7.1.1 ขอกาหนดตอไปนใชสาหรบสถานพยาบาล ซงใหบรการทางการแพทย ทนตกรรม จตเวช สตกรรม กมารเวช ศลยกรรม หรออายรกรรม

3.7.2 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศสาหรบสถานพยาบาลตองมลกษณะเพมเตม ดงน

3.7.2.1 ระบบปรบอากาศตองมความสามารถในการกรองอากาศ โดยตดตงแผงกรองอากาศทมประสทธภาพ และจานวนชนของแผงกรองอากาศ ขนตา ตามตารางท 8 และตารางท 9

ตารางท 8 ประสทธภาพแผงกรองอากาศสาหรบสถานทตาง ๆ

(ขอ 3.7.2.1) ลาดบ สถานท จานวนชน

ขนตา ประเภทแผง

กรองอากาศชนท 1

ประเภทแผงกรองอากาศชน

ท 2 1 หองผาตดออโธปดก

หองผาตดปลกถายไขกระดก หองผาตดปลกถายอวยวะ

2 4 1 ตดตงทชองจาย

ลม 2 หองผาตดทวไป (general procedure operating

rooms) หองคลอด (delivery rooms) หองเดกแรกคลอด (nurseries) หอผปวยหนก (ICU) หองรกษาผปวย หองตรวจวนจฉย บรเวณพกคอยสาหรบแผนกผปวยนอกและหองฉกเฉน

2 4 2

3 หองปฏบตการ หองเกบอปกรณปลอดเชอ

1 3 -

- 46 -

4 พนทเตรยมอาหาร หองซกรด หองพกผปวย ทางเดนหนาหองพกผปวย

1 4 -

ตารางท 9 ประเภทแผงกรองอากาศ (ขอ 3.7.2.1)

ประเภท ประสทธภาพขนตา มาตรฐานการทดสอบ 1 99.97%

MERV 17 HEPA 99.97% efficiency on 0.3 µm particles, IEST Type A ASHRAE Standard 52.2

2 90-95% MERV 14

ASHRAE Standard 52.1 (Dust Spot) ASHRAE Standard 52.2

3 80-90% MERV 13

ASHRAE Standard 52.1 (Dust Spot) ASHRAE Standard 52.2

4 25-30% MERV 7

ASHRAE Standard 52.1 (Dust Spot) ASHRAE Standard 52.2

MERV = Minimum Efficiency Reporting Value ตามมาตรฐาน ASHRAE 52.2

- 47 -

ตารางท 10 อตราการนาเขาอากาศภายนอก อตราการหมนเวยนอากาศภายใน และความดนสมพนธ (ขอ 3.7.2.3)

ลาดบ สถานท อตราการนาเขาอากาศภายนอก

ไมนอยกวาจานวนเทาของปรมาตรหองตอ

ชวโมง

อตราการหมนเวยนอากาศภายในหอง

ไมนอยกวาจานวนเทาของปรมาตรหองตอ

ชวโมง

ความดนสมพนธกบพนทขางเคยง

1 หองผาตด 5 25 สงกวา 2 หองคลอด 5 25 สงกวา 3 หอง Nursery 5 12 สงกวา 4 หออภบาลผปวยหนก (ICU) 2 6 สงกวา 5 หองตรวจรกษาผปวย 2 6 สงกวา 6 หองฉกเฉน (trauma room) 5 12 สงกวา 7 บรเวณพกคอยสาหรบแผนก

ผปวยนอกและหองฉกเฉน 2 12 ตากวา

8 หองพกผปวย 2 6 สงกวา 9 หองแยกผปวยแพรเชอทาง

อากาศ 2 12 ตากวา

10 หองแยกผปวยปลอดเชอ 2 12 สงกวา 11 หองปฏบตการ (laboratory) 2 6 ตากวา 12 หองชนสตรศพ 2 12 ตากวา

3.7.2.2 สถานทอน ๆ ทมไดระบไวในตารางท 8 ประสทธภาพแผงกรองอากาศสาหรบสถานทตางๆ ใหใชอตราการระบายอากาศของสถานททมลกษณะใกลเคยง

3.7.2.3 ระบบปรบอากาศตองมอตราการนาเขาอากาศภายนอก, อตราการหมนเวยนอากาศภายในหอง และ ภาวะความดนสมพนธ ตามตารางท 10

3.7.2.4 สถานทอน ๆ ทมไดระบไวในตารางท 10 อตราการนาเขาอากาศภายนอก อตราการหมนเวยนอากาศภายใน และความดนสมพนธ ใหใชอตราการระบายอากาศของสถานททมลกษณะใกลเคยง

- 48 -

3.7.2.5 อากาศทระบายทงทมการปนเปอนเชอโรค, สารกมมนตรงส หรอสงอนใดทแพรกระจายทางอากาศได ตองผานการกรองดวยแผงกรองอากาศประเภทท 1 กอนทงออกสบรรยากาศภายนอก ยกเวนตาแหนงททงอากาศระบายทงไมเสยงตอการยอนกลบเขาสอาคาร หรอ เขาสอาคารอน หรอบรเวณอนทมคนอย และปราศจากอนตราย

3.7.2.6 หามหมนเวยนอากาศทมการปนเปอนเชอโรค, สารกมมนตรงส หรอสงอนใดทแพรกระจายทางอากาศได กลบมาใชใหม ยกเวนไดผานการกรองดวยแผงกรองอากาศประเภทท 1 และปราศจากอนตราย

3.7.2.7 ตองตดตงอปกรณและระบบบาบดนาของระบบนาระบายความรอนตามประกาศกรมอนามย เรอง ขอปฏบตการควบคมเชอลจโอเนลลาในหอระบายความรอนของอาคารในประเทศไทย

3.7.2.8 ถาดรองรบนาทงทเกดจากการกลนตวจากคอยลทาความเยน ตองมความลาดเอยงมากเพยงพอใหนาสามารถระบายออกไปไดอยางรวดเรวและไมมนาขงระหวางทเครองสงลมเยนทางาน ถาดรองรบนาทงตองทาจากวสดทไมผกรอน เชน เหลกกลาไรสนม (stainless steel) หรอวสดอนทมการปองกนการผกรอน และตองบฉนวนทถาดรองรบนาทงเพอปองกนการกลนตวเปนหยดนาใตถาดรองรบนาทง ทอนาทงทตอจากถาดรบนาทงตองมทดกกลน (trap) ซงเปนอปกรณทมนาคนอย (water seal) เพอปองกนการดดอากาศจากทอนาทงยอนเขาสเครองสงลมเยน โดยทดกกลนตองมนาคนสงอยางนอย 50 มลลเมตร แตไมนอยกวาความดนสถตย (total static pressure) สงสดของพดลมของเครองสงลมเยน

3.7.2.9 เครองสงลมเยนตองตดตงในลกษณะทสามารถเขาถงเพอทาความสะอาดคอยลทาความเยนและอปกรณภายในไดสะดวก ตาแหนงทตงตองสามารถถอดเปลยนแผงกรองอากาศไดสะดวกและไมรบกวนการรกษาผปวยหรอการใชงานในขณะเปลยนแผงกรองอากาศ

3.7.2.10 ระบบสงลมเยนทมการตดตงแผงกรองอากาศประเภทท 1 ตองจดใหมการทดสอบการรวของแผงกรองอากาศและการรวรอบๆแผงกรองอากาศ (bypass leakage) กอนการใชงาน และตองจดใหมการทดสอบการรวอยางนอยปละหนงครง

- 49 -

3.7.3 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศสาหรบหองผาตด (operating room, OR) ตองมลกษณะเพมเตมจากขอ 3.7.2 ดงน

3.7.3.1 การจายลมเขาภายในหองผาตดควรจายจากเพดาน และดดลมกลบทใกลระดบพน โดยมหนากากรบลมกลบอยางนอย 2 จด ตดตงใหขอบลางอยสงกวาพนอยางนอย 75 มม. หวจายลมควรเปนแบบจายลมทศทางเดยว (unidirectional) เชน หนากากแบบแผนโลหะเจาะรพรน (perforated) ควรหลกเลยงหวจายลมทมการเหนยวนาลมสง เชน หวจายลมตดเพดานแบบสทางทใชในงานระบบปรบอากาศทวไป หรอ หนากากจายลมแบบตดผนงชนดมใบปรบทศทางลม

3.7.3.2 เพอการประหยดพลงงาน ระบบปรบอากาศสามารถลดอตราการจายลมเขาหองผาตดระหวางไมมการผาตดได แตตองรกษาความดนภายในหองผาตดใหสงกวาภายนอกตลอดเวลาแมในชวงเวลาทไมไดใชผาตด

3.7.3.3 ควรออกแบบใหสามารถปรบอณหภมไดในชวง 17-27°C

3.7.3.4 ควรควบคมความชนสมพทธใหอยในชวง 45-55%rh

3.7.3.5 ตองควบคมความดนภายในหองใหสงกวาบรเวณรอบๆ

3.7.3.6 ควรตดตงเครองวดความดนแตกตางภายในหองเพอตรวจสอบไดตลอดเวลา

3.7.3.7 ควรตดตงเครองอานอณหภม และความชนสมพทธ ใหสามารถอานไดสะดวก

3.7.3.8 ไมควรตดตงวสดดดซบเสยงในระบบสงลม ยกเวนมแผงกรองอากาศประสทธภาพไมนอยกวาประเภทท 2 ตดตงอยทปลายทาง หลงจากลมผานวสดดดซบเสยง

3.7.3.9 อากาศจากภายนอกควรผานการลดความชนใหมปรมาณไอนาในอากาศหรออณหภมหยาดนาคางตากวาสภาวะออกแบบของหองกอนผสมกบลมกลบหรอกอนจายเขาไปในหอง

3.7.4 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศสาหรบหองไอซย (intensive care unit, ICU) ตองมลกษณะเพมเตมจากขอ 3.7.2 ดงน

3.7.4.1 ควรออกแบบใหสามารถปรบอณหภมไดในชวง 21-27°C

3.7.4.2 ควรควบคมชนสมพทธใหตากวา 60%rh

- 50 -

3.7.4.3 ตองควบคมความดนภายในหองใหสงกวาบรเวณรอบๆ

3.7.4.4 ไมควรตดตงวสดดดซบเสยงในระบบสงลม ยกเวนมแผงกรองอากาศประสทธภาพไมนอยกวา ประเภทท 2 ตดตงอยทปลายทาง หลงจากลมผานวสดดดซบเสยง

3.7.4.5 ไมควรตดตงหนากากรบลมกลบบรเวณททางานของพยาบาล (nurse station)

3.7.4.6 อากาศจากภายนอกควรผานการลดความชนใหมปรมาณไอนาในอากาศหรออณหภมหยาดนาคางตากวาสภาวะออกแบบของหองกอนผสมกบลมกลบหรอกอนจายเขาไปในหอง

3.7.5 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศสาหรบหองแยกปลอดเชอ (protective environment, PE) ตองมลกษณะเพมเตมจากขอ 3.7.2 ดงน

3.7.5.1 หองแยกปลอดเชอสาหรบผปวยทมภมคมกนตากวาปกตตองจายลมทผานการกรองอากาศดวยแผงกรองอากาศประเภทท 1 หวจายลมควรเปนแบบจายลมทศทางเดยว เชน หนากากแบบแผนโลหะเจาะรพรน ควรหลกเลยงหวจายลมทมการเหนยวนาลมสง เชน หวจายลมตดเพดานแบบสทางทใชในงานระบบปรบอากาศทวไป หรอ หนากากจายลมแบบตดผนง

3.7.5.2 การจายลมตองทาในลกษณะทจายอากาศทสะอาดผานผปวยเปนลาดบแรก แลวจงผานผมาเยยม และผานไปยงหนากากลมกลบทอยใกลระดบพน และใกลประตทางเขาหอง

3.7.5.3 ตองตดตงอปกรณตรวจวดความดนในทมองเหนไดงาย เชน หนาประตทางเขาหอง เพอใชตรวจสอบความดนไดตลอดเวลา

3.7.5.4 ในกรณทหองแยกปลอดเชอตองใชสาหรบผปวยทมภมคมกนตากวาปกตและเปนผปวยแพรเชอทางอากาศดวย ตองออกแบบหองใหเปนไปตามขอกาหนดของหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ

3.7.6 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศสาหรบหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ (airborne infection isolation room, AIIR) ตองมลกษณะเพมเตมจากขอ 3.7.2 ดงน

3.7.6.1 ความตองการทวไป

3.7.6.1.1 ระบบดานลมระบบปรบอากาศและระบายอากาศของหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศตองแยกอสระโดยเดดขาดจากสวนอนๆของอาคาร

- 51 -

3.7.6.1.2 หามตอทอลมระบายอากาศทงจากหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศกบทอลมอนๆของอาคาร

3.7.6.2 การควบคมทศทางการไหลของอากาศ

3.7.6.2.1 เพอใหอากาศไหลเขาหองเมอมรอยรว หองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศตองมความดนภายในหองเปนลบหรอตากวาบรเวณขางเคยงไมนอยกวา 2.5 ปาสคาล และตองตดตงเครองมอตรวจสอบความดน หรอทศทางการไหลของอากาศ ซงมองเหนไดชดเจน ตดตงทหนาประตทางเขาหอง

3.7.6.2.2 หามออกแบบหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ เปนหองทสามารถปรบความดนใหเปนบวกได เชน การออกแบบใหสามารถสลบเปนหองทมความดนเปนบวกเพอใหเปนหองปลอดเชอ ทงนเพอปองกนความผดพลาดของระบบควบคมและการใชงาน

3.7.6.2.3 ประตหองตองเปนแบบทมปะเกนโดยรอบเพอลดการรวซมขณะปดประต

3.7.6.2.4 เพอชวยสนบสนนใหหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศเปนหองทมโอกาสแพรเชอออกจากหองใหนอยทสด ประตของหองควรมสองชนเพอสรางใหเกดหองโถงขนาดเลกกอนเขาถงหองภายใน (anteroom) บานประตระหวางหองโถงขนาดเลกกบหองผปวยตองเปดเขาสหองผปวย

3.7.6.3 การกรองอากาศหมนเวยนภายในหอง

3.7.6.3.1 ขอกาหนดตอไปนใชสาหรบกรณทมการหมนเวยนอากาศในหองมาใชใหม เชน การตดเครองปรบอากาศแบบใชอากาศภายในหองหมนเวยนมาใชใหม

3.7.6.3.2 กอนจายลมเขามาในหอง อากาศตองผานการกรองดวยแผงกรองอากาศประเภทท 1

3.7.6.3.3 อากาศหมนเวยนภายในหอง (total air) ตองมอตราไมนอยกวาอตราทกาหนดใน ตารางท 10

3.7.6.4 การเตมอากาศจากภายนอก

3.7.6.4.1 ตองมการนาอากาศจากภายนอก (outdoor air) เขามาในหองไมนอยกวาอตราทกาหนดใน ตารางท 10

- 52 -

3.7.6.5 อากาศระบายทง

3.7.6.5.1 อากาศระบายทงจากหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศตองผานการกรองดวยแผงกรองอากาศประเภทท 1 กอนทงสบรรยากาศภายนอก ยกเวนตาแหนงททงอากาศระบายทงไมเสยงตอการยอนกลบเขาสอาคาร หรอ เขาสอาคารอน หรอบรเวณอนทมคนอย

3.7.6.5.2 ตาแหนงหนากากดดลมระบายทงภายในหอง ควรตดตงอยดานหวเตยงผปวย ทระดบใกลพนหอง โดยขอบลางของหนากากดดลมควรอยสงจากพน 0.10 เมตร

3.7.6.5.3 ในกรณมหองนาอยภายในหอง ตองมการระบายอากาศจากหองนาดวยอตราไมนอยกวา 12 เทาของปรมาตรหองนาตอชวโมง อากาศทระบายทงจากหองนาตองผานการกรองดวยแผงกรองอากาศประเภทท 1 กอนทงสบรรยากาศภายนอก ยกเวนตาแหนงททงอากาศระบายทงไมเสยงตอการยอนกลบเขาสอาคาร หรอ เขาสอาคารอน หรอบรเวณอนทมคนอย

3.7.6.6 การควบคม

3.7.6.6.1 การควบคมการเปดปด

(1) ตองจดใหมสวทชควบคมการเปดปดอปกรณของระบบปรบอากาศและระบายอากาศอยภายนอกหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ และอยในตาแหนงทเขาถงไดงาย มสญญาณไฟแสดงสถานะการเปดปดของอปกรณสาคญ ไดแก พดลม เครองปรบอากาศ

3.7.6.6.2 การควบคมความดน

(1) ตองจดใหมเครองวดความดนแตกตางระหวางภายในหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศกบภายนอกหอง ตดตงในตาแหนงทมองเหนไดชดเจนจากภายนอกหองเครอง

(2) เครองวดความดนแตกตางตองมชวง (range) การใชงานเหมาะสมกบความดนออกแบบของหอง

3.7.6.6.3 การตรวจสภาพแผงกรองอากาศ

- 53 -

(1) ตองจดใหมวธการตรวจวดความดนครอมแผงกรองอากาศ เชน การตดตงเครองวดความดนแตกตางครอมแผงกรองอากาศ หรอ จดเตรยมทอตอ (port) สาหรบใชตอกบเครองวดความดนแตกตาง

(2) ตองเปลยนแผงกรองอากาศเมอความดนแตกตางครอมแผงกรองอากาศสงเกนกวาทผผลตกาหนด

(3) การตดตงแผงกรองอากาศตองเปนไปตามทผผลตแนะนา และตองไมมการรวของอากาศผานกรอบหรอโครงของแผงกรองอากาศ

3.7.6.6.4 การทางานเมอกระแสไฟฟาหลกขดของ

(1) พดลมและอปกรณในระบบสงลมทมสวนเกยวของในการควบคมความดนของหองและการกรองอากาศ ตองรบไฟฟาจากระบบไฟฟาสารอง หรอจดใหมปายสญญาณและเสยงสญญาณเตอนอนตรายเมอกระแสไฟฟาหลกขดของซงทางานดวยระบบไฟฟาสารอง

3.7.6.7 การทดสอบระบบ

3.7.6.7.1 ทวไป

(1) ตองทาการทดสอบการทางานของระบบการทางานทงหมด เพอใหมนใจวาระบบสามารถทางานไดตามทออกแบบ

(2) ตองเกบรกษาบนทกของการทดสอบไว

(3) บนทกตองพรอมทจะถกตรวจสอบได

3.7.6.7.2 ระบบควบคม

(1) ตองทาการทดสอบระบบควบคมทงหมดทงในสภาวะการใชงานปกต ภาวะกระแสไฟฟาหลกขดของ และภาวะอนๆทอาจเกดขนได

- 54 -

3.8 การระบายอากาศสาหรบบรเวณทมสารเคมและสารอนตราย

3.8.1 บรเวณทมสารอนตรายสง (high hazard content)

3.8.1.1 ความตองการทวไป

3.8.1.1.1 สถานทจดเกบสารเคมทมอนตรายจะตองรกษาระดบความเขมขนของไอระเหยภายในพนทใหมคานอยกวาหรอเทากบ 25 เปอรเซนตของระดบจดตดไฟ

3.8.1.1.2 ตองจดใหมระบบเตมอากาศ และตาแหนงทตดตงจะตองไมกอใหเกดการลดวงจรของระบบระบายอากาศ

3.8.1.1.3 ตองบาบดอากาศเสยทปนเปอนดวยสารอนตรายกอนปลอยทงออกสบรรยากาศ

3.8.1.1.4 ระบบระบายอากาศตองทางานไดอยางตอเนอง เวนแตไดรบการออกแบบเปนอยางอนทเปนทยอมรบ

3.8.1.1.5 ตองจดใหมระบบควบคมการปดทางกลของการระบายอากาศสาหรบบรเวณทมสารอนตรายสงไวภายนอกหองซงอยใกลกบประตทางเขาออก

3.8.1.1.6 การควบคมการปดทางกลในหวขอ 3.8.1.1.5 ควรปกปองไวดวยกระจกชนดแตกได และตองมปายดงน

“ปดระบบระบายอากาศในกรณฉกเฉน”

3.8.1.1.7 การออกแบบระบบระบายอากาศเสยตองคานงถงความหนาแนนของควนหรอไอระเหยทปลอยออกมา

(1) สาหรบควนหรอไอระเหยทหนกกวาอากาศ จดดดระบายอากาศ อากาศเสยจะตองอยทระดบสงไมเกน 0.30 เมตร จากระดบพน

(2) ตาแหนงทตงของหวจายและหวดดอากาศออกตองจดใหมการกระจายไปทกๆสวนของชนหรอหองเพอปองกนการสะสมของไอระเหยตาง ๆ

(3) ตองไมนาอากาศเสยมาหมนเวยนในหองหรออาคาร หากอากาศนนยงคงมสงปนเปอนหรอไอระเหยอนตราย

- 55 -

3.8.2 ระบบระบายอากาศสาหรบอากาศทมอนภาคทไมตดไฟ ไอระเหย กาซ และ ละออง (exhaust systems for air conveying of vapors, gases, mists, and noncombustible particulate solids)

3.8.2.1 ความตองการทวไป

3.8.2.1.1 ในระบบระบายอากาศทม ไอระเหยตดไฟ กาซตดไฟ หรอ ละอองสารตดไฟ ความเขมขนของสารตดไฟจะตองไมเกน 25 เปอรเซนตของระดบตดไฟ

ขอยกเวน ถาความเขมขนสงกวาทกาหนด ระบบระบายอากาศตองไดรบการออกแบบตามขอกาหนดใน NFPA 69 Standard on Explosion Prevention Systems

3.8.2.1.2 การออกแบบระบบระบายอากาศเสยตองพจารณาถงคณสมบตทางกายภาพ,คณสมบตทางเคม หรอคณสมบตอนทอาจกอใหเกดอนตรายจากวสดทระบายทง

3.8.2.1.3 อปกรณสงลมจะตองสามารถจากดขอบเขต ดกจบ หรอเคลอนยายวสดได โดยความเรวในระบบระบายอากาศจะตองเพยงพอและสามารถลาเลยงวสดไดตลอดแนว

3.8.2.1.4 กระบวนการซงอาจกอใหเกดเปลวไฟ,ประกายไฟ หรอความรอน จะตองไมเปนสวนหนงในระบบระบายอากาศเสย ซงใชขนถายวสดทตดไฟได

3.8.2.1.5 ระบบระบายอากาศเสยซงขนยายวสดตดไฟทอาจมเหลก (ferrous material) เปนสวนประกอบ จะตองทาการตดตงอปกรณแยกสวนประกอบทเปนเหลก (magnetic separators) ออกกอนจะทาการขนยาย

3.8.2.1.6 จะตองจดเตรยมอปกรณปรบสมดลระบบลมสาหรบระบบระบายอากาศ

3.8.2.1.7 อปกรณปรบสมดลจะตองไมสามารถปรบเปลยนปรมาณลมไดดวยตวเอง ไมทาใหสญเสยความเรวในทอ หามใชอปกรณปรบปรมาณลมชนดปกผเสอในกรณทขนยายวสดเปนวสดแขง

3.8.2.1.8 ทอลมจะตองมความสมบรณในตวเอง หามใชสวนหนงสวนใดของอาคารเปนสวนประกอบของทอลม เชน ผนง พน หรอหลงคา เปนตน

ขอยกเวน หากสวนของผนง พน หรอหลงคา เปนวสดทไมตดไฟ และถกออกแบบมาโดยเฉพาะสามารถนามาเปนสวนหนงของระบบทอลมได

- 56 -

3.8.2.1.9 ทอลมจะตองยาวตอเนองจนถงจดปลอยทง และปลายของทางออกสบรรยากาศจะตองมการจดการใหเกดความปลอดภย

3.8.2.1.10 สารอนตรายทเกดขนจะตองถกจากดพนทและเคลอนยายออกจากพนทโดยครอบดดลม หรออปกรณอน ๆ

3.8.2.1.11 ตองกรองอนภาคทไมตดไฟออกจากอากาศเสย

3.8.2.1.12 หากวสดบดานในทอลมสามารถตดไฟได ตองปฏบตตามขอกาหนดอยางใดอยางหนงดงน

(1) หากมการทดสอบและประเมนแลววาวสดทบดานในมอนตรายจากไฟตา ไมจาเปนตองตดตงระบบกระจายนาดบเพลงอตโนมตเพอปองกนการลกลามของไฟในทอลม

(2) หากทอลมใชสาหรบขนถายวสด หรอไอระเหยทตดไฟได สามารถตดไฟได ตองตดตงระบบหวฉดนาดบเพลงอตโนมตในทอลม

3.8.2.1.13 หามใชทอลมออนในระบบอากาศเสย ขอยกเวน ทอลมออนสามารถนามาใชไดเมอตองการใหบรเวณทางเขาลมสามารถ

เคลอนยายหรอจบถอได และจะตองมความแขงแรงเทยบเทากบขอตอทอลม (connecting ducts)

3.8.2.2 วสด,อปกรณประกอบและการตดตง

3.8.2.2.1 วสดทอลมและการประกอบตดตง

(1) วสดทใชทาทอลมจะตองเปนวสดทไมตดไฟ ขอยกเวน

1. สามารถใชวสดอนแทนได หากวสดททาการขนยายไมสามารถใชรวมกบ (incompatible) วสดทอ

2. ระบบทอลมทพจารณาแลววามอนตรายจากเพลงไหมตา (low fire hazard) และไมตองการระบบฉดนาดบเพลงอตโนมตในทอลมเพอปองกนไฟลกลาม

- 57 -

3. ระบบทอททาดวยวสดพลาสตกทใชสาหรบขนถายวสดทไมตดไฟ หรอไอระเหยทมฤทธกดกรอน จะตองตดตงอปกรณฉดนาดบเพลงอตโนมต (sprinkler)

(2) อปกรณรองรบทอลมจะตองสามารถรองรบนาหนกของระบบทอลมไดพรอมกบวสดอนๆทอาจมเพมเตมขนมา และหากมการจดเตรยมระบบดบเพลงไวภายในทอ อปกรณรองรบจะตองออกแบบใหรองรบนาหนกซงอาจเพมขนเนองจากระบบดบเพลงดวย

(3) ลกษณะการสวมทอในระบบทอลมจะตองเปนไปในทศทางเดยวกบการไหลของอากาศ

(4) รอยตอของทอลมจะตองแนนสนท หากตองลาเลยงไอระเหยซงสามารถควบแนนไดหรอมของเหลวอนปะปน จะตองจดทาระบบระบายของเหลวทจดตาสดของระบบทอลม

(5) ภายในทอลมจะตองเรยบ รอยตอตางๆจะตองประณตเรยบรอย

(6) ระบบระบายอากาศซงมสวนประกอบเปนวสดตดไฟไดหรอมโอกาสทมวสดตดไฟไดตกคางสะสมภายในทอลม ตองจดใหมระบบดบเพลงอตโนมตภายในทอลมและชองทางลมเขา หรอครอบดดลม

ขอยกเวน ทอลมทมพนทหนาตดนอยกวา 0.05 ตารางเมตร

(7) เมอตดตงระบบฉดนาดบเพลงอตโนมตภายในทอลม ตองจดใหมวธในการปองกนนาสะสมในทอลม หรอ การไหลของนาไปยงจดทจะกอใหเกดความเสยหายได

3.8.2.2.2 อปกรณสงลม (air-moving devices)

(1) อปกรณสงลมจะตองทาจากวสดไมตดไฟ และจะตองออกแบบและตดตงใหสามารถลาเลยงวสด ไดอยางปลอดภย

(2) หากวสดทขนยายเปนวสดไวไฟหรอสามารถตดไฟได ตองไมมชนสวนใดๆของอปกรณสงลมทกอใหเกดประกายไฟหรอความรอนซงอาจสงผลตอการลกตดไฟได

- 58 -

(3) มอเตอร, แบรง , อปกรณขบเคลอน และอปกรณไฟฟา ตองไมตดตงอยภายในทอลม นอกจากจะมการปองกนการเกดประกายไฟหรอความรอนใหกบไอระเหยตดไฟ,ควน, ฝน หรอวสดตดไฟตางๆ ทจะถกลาเลยงออกมาพรอมกบระบบระบายอากาศเสย

(4) ตองตดตงอปกรณสงลมในบรเวณซงสามารถเขาทาการตรวจสอบและบารงรกษาไดอยางสะดวกและปลอดภย

(5) ตองตดตงอปกรณสงลมทใชลาเลยงวสดประเภทฝนหรอไอซงมกากในบรเวณทปราศจากฝนและไอ และสงสกปรกอนๆ

(6) ขอตอออนอาจนามาใชไดในชวงสนๆ สาหรบบรเวณทมการสนสะเทอน

3.8.2.2.3 อปกรณแขวนและคายน (hangers and supports)

(1) ตองออกแบบอปกรณแขวนและคายนทอลมใหรองรบนาหนกของทอพรอมกบวสดอนๆ หากมการตดตงระบบฉดนาดบเพลงอตโนมตภายในทอลม อปกรณแขวนและคายนตองพจารณาถงนาหนกของนาทอาจอยในทอดวย

ขอยกเวน หากจดเตรยมจดปลอยนาทงไวในบรเวณใกลเคยง ไมตองนานาหนกของนาทเพมขนมาพจารณา

(2) วสดแขวนและคายน ตองมความตานทานตอการกดกรอนของสภาพแวดลอม

(3) หลกเลยงการกอใหเกดการสนสะเทอนหรอความเคนบนทอลม,อปกรณแขวนและคายน และจะตองยดตดกบอาคารหรอโครงสรางอยางมนคงและแขงแรง

(4) ตองออกแบบอปกรณแขวนและคายนใหสามารถยดหรอหดตวได

3.8.2.2.4 ระยะหาง (duct clearances)

(1) ระบบทอลมและสวนประกอบอนๆทขนยายวสดทตดไฟได และใชทางานอยทอณหภมนอยกวา 60 องศาเซลเซยส ตองมระยะหางจากวสดหรอโครงสรางอนๆทสามารถตดไฟได ไมนอยกวา 0.50 เมตร

- 59 -

ขอยกเวน 1. หากระบบทอลมตดตงระบบดบเพลงอตโนมตซงออกแบบมา

เปนพเศษ ระยะหางสามารถลดลงเหลอท 0.15 เมตร จากวสดตดไฟ หรอ 0.15 เมตร จากโครงสรางซงสามารถตดไฟได

2. หากวสดหรอโครงสรางถกปองกนโดยวสดกนไฟ ระยะหางใหเปนไปตามตารางท 11

ตารางท 11 แสดงระยะหางทสามารถลดลงได

(ขอ 3.8.2.2.4) รปแบบการปองกน ระยะหางทลดลงไดสงสด (%) ระยะหางผนง ระยะหางฝา ก) ผนงกออฐหนา 90 มม. ทไมมชองวางระบายอากาศ 33 - ข) แผนฉนวนทไมตดไฟหนา 13 มม.พรอมดวยฉนวนใยแกว

หรอใยแรหนา 25 มม. ทไมมชองวางระบายอากาศ 33 -

ค) แผนโลหะหนา 0.61 มม. (เกจ 24) พรอมดวยฉนวนใยแกว หรอใยแรหนา 25 มม.ทเสรมความแขงแรงดวยเสนลวด หรอ วสดอนทเทยบเทา และมระยะหางกบวสดหอหมอยางนอย 25 มม.

66 66

ง) ผนงกออฐหนา 90 มม. โดยมชองวางอากาศหนาอยางนอย 25 มม.

66 -

จ) แผนโลหะหนา 0.61 มม. (เกจ 24) โดยมชองวาง อากาศหนาอยางนอย 25 มม.

66 50

ฉ) ฉนวนไมตดไฟหนา 13 มม.โดยมชองวางอากาศหนาอยางนอย 25 มม.

66 50

ช) แผนโลหะหนา 0.61 มม. (เกจ 24) ประกบกนโดยมชองวางอากาศหนาอยางนอย 25 มม.

50 -

ซ) ฉนวนใยแกวหรอใยแรหนา 25 มม. ประกบ 2 ดานดวยแผนโลหะหนา 0.61 มม. พรอมดวยชองวางอากาศหนาไมนอยกวา 25 มม.

66 50

(2) หากระบบทอลมใชทางานอยทอณหภมสงกวา 60 องศาเซลเซยส ระยะหางระหวางวสดหรอโครงสรางซงสามารถตดไฟได ตองไมนอยกวา 0.50 เมตร

3.8.2.2.5 การเขาถงและการตรวจสอบ

- 60 -

(1) ตองจดชองเปดบรการไวททอแนวระดบใกลกบทอโคง,ขอตอ และทอในแนวดง, ชองเปดบรการตองตดตงบรเวณดานบนหรอดานขางของทอลมและมระยะหางกนไมเกนกวา 3.60 เมตร

ขอยกเวน หากวสดททาการขนยายมอนตรายสงและอยในสภาพทไมสามารถเขาทาการตรวจบรการได

(2) ชองเปดบรการจะตองทาจากวสดชนดเดยวกนทมความหนามากกวาหรอเทากบวสดทใชทาทอลม และจะตองมการอดรอยรวดวยประเกนหรอวสดอนอยางแนนหนา เพอไมใหวสดภายในทอหลดลอดออกมาได

(3) ชองเปดบรการจะตองมขนาดเพยงพอสาหรบการเขาบารงรกษา

3.8.3 ระบบระบายอากาศสาหรบหองปฏบตการ

3.8.3.1 ขอบเขต

3.8.3.1.1 ระบบระบายอากาศเสยของหองปฏบตการ ระบบครอบดดลม อปกรณระบายอากาศเฉพาะท และระบบอนๆ สาหรบระบายอากาศเสยในพนทหองปฏบตการ ซงไดแก กาซตดไฟไอระเหย หรออนภาคตางๆทถกปลอยออกมา

3.8.3.1.2 ระบบจายอากาศในหองปฏบตการซงจะตองจดเตรยมไวตามแตละประเภท การตรวจสอบและบารงรกษา ทงในระบบระบายอากาศและครอบดดลม

3.8.3.2 ความตองการทวไป

3.8.3.2.1 ระบบสงจาย (supply systems)

(1) ตองออกแบบระบบระบายอากาศในหองปฏบตการใหไอสารเคมทเกดขนไมถกนากลบมาหมนเวยนอก และสารเคมทปลอยออกมาตองกกเกบหรอถกกาจดออกเพอปองกนอนตรายจากการลกตดไฟ

(2) บรเวณทนาอากาศบรสทธเขาจะตองหลกเลยงการนาอากาศทมสารเคมหรอสารตดไฟจากสวนอนๆเขามาในพนทหองปฏบตการ

(3) หองปฏบตการทมสารเคมจะตองมการระบายอากาศอยางตอเนอง

- 61 -

(4) ความดนอากาศภายในหองปฏบตการจะตองมคานอยกวาภายนอก ขอยกเวน

1. หากหองดงกลาวตองการใหเปนลกษณะหองสะอาด ซงไมสามารถทาใหความดนภายในหองมคานอยกวาภายนอกได จะตองมการจดเตรยมระบบเพอปองกนอากาศภายในหองรวสบรรยากาศภายนอก

2. ระดบความดนทเหมาะสมระหวางสวนโถงทางเดนและสวนทไมใชหองปฏบตการ อาจเปลยนแปลงไดชวขณะหากมการเปดประต,มการเปลยนตาแหนงหวดดอากาศ หรอกจกรรมอนๆในระยะเวลาอนสน

(5) ตาแหนงของหวจายลมจะตองอยในตาแหนงทไมมผลกระทบตอประสทธภาพของครอบดดลม ( laboratory hoods), ระบบระบายอากาศ , อปกรณตรวจจบเพลงไหม หรอระบบดบเพลง

3.8.3.2.2 การระบายอากาศเสย (exhaust air discharge)

(1) อากาศเสยทออกจากหองปฏบตการหรออากาศเสยอนๆจะตองไมถกนากลบมาหมนเวยนใชอก

(2) อากาศเสยจากหองปฏบตการจะตองไมระบายผานพนทอนทไมใชหองปฏบตการโดยไมใชทอลม

(3) อากาศจากพนททมสารเคมปนเปอนจะตองมการระบายทงอยางตอเนองและตองรกษาความดนในหองใหมคานอยกวาภายนอกอยเสมอ

(4) ในระบบระบายอากาศเสย สวนทมความดนสง เชน พดลม , คอลย , ทอลมออน หรอ ทอลม จะตองมการอดรอยรวเปนอยางด

(5) ความเรวของทอดดและปรมาณลมจะตองเพยงพอตอการลาเลยงสงปนเปอนเหลานนไดตลอดแนวทอ

(6) หามนาครอบดดลมทวไปมาใชแทนครอบดดลมสาหรบหองปฏบตการ (laboratory hood)

- 62 -

(7) หามนาตนรภยทางชวภาพ (biological safety cabinet) มาใชแทนครอบดดลมสาหรบหองปฏบตการ

(8) หามนาตจายลมแบบลามนาร (laminar flow cabinet) มาใชแทนครอบดดลมสาหรบหองปฏบตการ

(9) อากาศเสยจากหองปฏบตการหรออากาศเสยอนๆจะตองถกระบายทงเหนอระดบหลงคาโดยระดบความสงและความเรวจะตองเพยงพอทจะปองกนการไหลยอนกลบเขามาและสงผลถงบคคลโดยทวไป

(10) ความเรวอากาศตองมความเรวพอทจะปองกนการสะสมตวของของเหลว หรอการเกาะตวของวสด ในระบบระบายอากาศเสย

3.8.3.2.3 การเตมอากาศจากภายนอกอากาศนาเขา

(1) อากาศจากภายนอกนาเขาทเตมเขาหองเพอชดเชยการระบายอากาศควรผานการลดความชนใหมปรมาณไอนาในอากาศหรออณหภมหยาดนาคางตากวาสภาวะภายในหองกอนผสมกบลมกลบหรอกอนจายเขาไปในหองโดยตรง

3.8.3.3 วสด,อปกรณและการตดตง

3.8.3.3.1 ทอลมและอปกรณระบายอากาศเฉพาะท (duct construction for hoods and local exhaust systems)

(1) ทอลมจากชองดดตางๆตองทาจากวสดไมตดไฟ ขอยกเวน

1. ทอลมออนทสามารถตดไฟได อนญาตใหไดในกรณพเศษภายในพนททดลอง แตตองมดชนการลามไฟไมเกน 25

2. ทอลมทสามารถตดไฟสามารถนามาใชไดหากตดตงอยภายในชองทอททาจากวสดไมตดไฟ แตตองมดชนการลามไฟไมเกน 25

3. ทอลมทสามารถตดไฟสามารถนามาใชได หากพนทททอลมผานตดตงระบบดบเพลงอตโนมต ตามขอกาหนดใน NFPA 45 แตตองมดชนการลามไฟไมเกน 25

- 63 -

(2) ทอลมทสามารถตดไฟไดหรอวสดบในทอลมตองมดชนการลามไฟไมเกน 25

(3) วสดหมหรอบทอลมทอาจกอใหเกดการสะสมของสารเคมไมอนญาตใหนามาใชในระบบระบายอากาศเสยได

(4) วสดทใชทาขอตอทใชสาหรบปองกนการสนสะเทอน ตองมดชนการลามไฟไมเกน 25

(5) ขอตอออนทอาจกอใหเกดการสะสมของวสด จะตองไมตดตงในบรเวณทเขาทาการบารงรกษาไดยาก หรอในสถานททมการออกซไดซของสารเคมสง

(6) อปกรณควบคมหรอลนปรบลม ทตดตงอยในระบบระบายอากาศ จะตองเปนชนดทหากเกดการชารดแลว อปกรณดงกลาวจะตองอยในสถานะเปด

(7) ชองสาหรบเขาบรการ เชน ชองบรเวณลนปรบลม, หวฉดนาดบเพลง, วสดยดตอหลอมละลาย หรอชองบรการอนๆ จะตองมการปดไดอยางแนนหนา

(8) ทอลมระบายอากาศเสยจากแตละหองปฏบตการจะตองถกแยกจากกนไปจนระบายออกนอกอาคาร

3.8.3.3.2 อปกรณระบายอากาศ,การควบคม,ความเรว และการระบายทง

(1) พดลมทเลอกใชจะตองพจารณาถงการตดไฟ,การเสยหายตางๆ และการกดกรอน

(2) พดลมซงใชกบวสดทมการกดกรอน หรอตดไฟได อนญาตใหเคลอบดวยวสดหรอทาจากวสดทสามารถตานทานการกดกรอนซงมดชนการลามไฟไมเกนกวา 25 ได

(3) พดลมจะตองตดตงในตาแหนงทสามารถเขาทาการบารงรกษาไดอยางสะดวก

(4) หากมวสดหรอกาซทสามารถตดไฟไดไหลผานพดลม อปกรณสวนหมนตางๆ ตองไมเปนเหลกหรอไมมสวนททาใหเกดประกายไฟและความรอน

- 64 -

(5) มอเตอรและอปกรณควบคมตางๆ จะตองตดตงภายนอกของบรเวณทมสารไวไฟ ไอหรอวสดตดไฟ

(6) จะตองจดทาลกศรแสดงทศการหมนของพดลม

3.8.3.3.3 ตาแหนงการตดตงครอบดดลมสาหรบหองปฏบตการ

(1) ครอบดดลมสาหรบหองปฏบตการตองอยในตาแหนงทมลกษณะการไหลเวยนอากาศมความปนปวนนอยทสด

(2) ครอบดดลมสาหรบหองปฏบตการตองไมอยในตาแหนงทใกลกบทางเขาออก หรอสถานททมความพลกพลาน

(3) สถานททางานสวนบคคลทใชเวลาสวนใหญทางานในแตละวน เชน โตะทางาน ตองไมอยใกลบรเวณทเปนครอบดดลมสาหรบหองปฏบตการ

3.8.3.3.4 ระบบปองกนอคคภยสาหรบครอบดดลมสาหรบหองปฏบตการ

(1) ระบบดบเพลงอตโนมต ไมจาเปนสาหรบครอบดดลม หรอระบบระบายอากาศเสย

ขอยกเวน 1. ตองจดใหมระบบดบเพลงอตโนมตหากภายในทอเปนวสดทม

ดชนการลามไฟสงกวา 25 หรอมวสดซงสามารถตดไฟได 2. หากมการประเมนแลวพบวาจาเปนตองตดตงอปกรณดบเพลง

อตโนมต

3.8.3.3.5 การตรวจสอบ,การทดสอบและการบารงรกษา

(1) จะตองมการตรวจสอบสภาพครอบดดลมสาหรบหองปฏบตการ อยางนอยปละ 1 ครง อยางนอยดงน

(1.1) สภาพทวไปของครอบดดลมสาหรบหองปฏบตการ ,หนากาก,สภาพทอลม

(1.2) อปกรณตรวจวดอตราการไหลของอากาศ

(1.3) อปกรณเตอนการไหลของอากาศตาหรอไมมการไหลของอากาศ

- 65 -

(1.4) ความเรวลมบรเวณหนาตดทางลมเขา

(1.5) ตรวจสอบการไหลเขาของอากาศตลอดหนาตดทางลมเขา

(1.6) ตรวจสอบการเปลยนสภาพพนทใชงานซงอาจมผลตอการทางานของครอบดดลมสาหรบหองปฏบตการ

(2) ตองดาเนนการแกไขหากความสามารถของครอบดดลมสาหรบหองปฏบตการลดลง

(3) ตองตรวจสอบรปแบบความเรว (velocity profile) และปรมาณอากาศบรเวณทางเขาหลงจากมการปรบแตงสมดลในระบบระบายอากาศทกครง

(4) หากมการตดตงอปกรณตรวจจบการไหลอากาศ ตองมการตรวจสอบทกป หากทใดมการกดกรอนสงหรอมปจจยเสยงสง ตองทาการตรวจสอบบอยครงขน

(5) อปกรณสงลม,พดลมระบายอากาศ หรอสวนประกอบอนๆ ตองมการตรวจสอบอยางนอยปละ 1 ครง

(6) หากระบบไมไดทาการตดตงอปกรณตรวจจบอตราการไหลอากาศ ตองตรวจสอบสายพานพดลมทกๆ 3 เดอน หากเปนชนด 2 สายพานอาจทาการตรวจทกๆ 6 เดอน

- 66 -

3.9 การระบายอากาศสาหรบหองครวเชงพาณชยกรรม (commercial cooking operations)

3.9.1 ความตองการทวไป

3.9.1.1 อตราการระบายอากาศทวไปของหองครว จะตองมอตราไมนอยกวาทกาหนดในมาตรฐานการระบายอากาศเพอคณภาพอากาศภายในอาคารทยอมรบไดของสมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

3.9.1.2 อปกรณครวทกชนดทกอใหเกด ควน ไอนามน ไอนา ไอระเหย และกาซ ทเปนอนตรายตอสขภาพจะตองตดตงระบบระบายอากาศแบบเฉพาะทซงสามารถระบายอากาศอนตรายออกไดทงหมด

3.9.1.3 ระบบระบายอากาศครว จะตองสามารถดแลรกษา และ ไดรบการดแลรกษาตลอดอายการใชงาน ซงไดแก อปกรณครว ครอบดดลม (hood) ทอลม พดลม ระบบดบเพลง อปกรณในการกาจดควนหรอไอนามน

3.9.1.4 ระยะหางระหวางพดลมหรอทอลมกบวสดอน ๆ ในกรณทระบบระบายอากาศไมไดอยในพนทกนไฟ จะตองเปนดงน

3.9.1.4.1 เวนระยะหางจากวสดตดไฟ (combustible material) อยางนอย 0.50 เมตร

3.9.1.4.2 เวนระยะหางจากวสดตดไฟนอย (limited-combustible material) อยางนอย 0.08 เมตร

3.9.1.4.3 ไมจาเปนตองเวนระยะหางจากวสดไมตดไฟ (noncombustible material)

3.9.1.4.4 ไมจาเปนตองเวนระยะหาง ถาพดลมหรอทอลมไดรบการปองกนดวยวสดไมตดไฟ เชน รอควล (rockwool) , แคลเซยมซลเกท (calcium silicate)

3.9.1.4.5 ทอลมสามารถตดตงตดกบโครงสรางอาคารทไมตดไฟ แตตองมพนทผวสมผสกบโครงสรางอาคารไมเกน 50 % ของพนทผวทอ และทอลมตองไดรบการปองกนจากการผกรอน

3.9.1.5 จะตองมแบบระบบระบายอากาศ วธการใชงาน และวธการบารงรกษาเกบไว ณ บรเวณทใชงาน

- 67 -

3.9.1.6 ลมของระบบปรบอากาศสาหรบครวจะตองแยกตางหากจากลมของระบบปรบอากาศของพนทอน

3.9.2 ครอบดดลม (hood)

3.9.2.1 ครอบดดลมจะตองทาจากแผนเหลกทมความหนาไมนอยกวา 1.0 มม. หรอเหลกกลาไรสนมทมความหนาไมนอยกวา 0.9 มม. หรอวสดอนทมความแขงแรง การทนไฟและผกรอนเทาเทยมกน

รปท 1 ตาแหนงการตดตงครอบดดลม

- 68 -

3.9.2.2 ครอบดดลมจะตองถกประกอบขนดวยวธการเชอม หรอ วธการอนทจะไมทาใหเกดการรวของลม และไอนามน

3.9.2.3 ความกวางและความยาวของครอบดดลมจะควรเปนตามตารางท 12

ตารางท 12 ขนาดแนะนาสาหรบครอบดดลม (ขอ 3.9.2.3)

ชนดของ ครอบดดลม

ระยะเผอดานขาง ไมนอยกวาดานละ

ระยะเผอดานหนา ไมนอยกวา

ระยะเผอดานหลง ไมนอยกวา

ความสงจาก เตาปรงอาหาร

แบบตดผนงตา 150 มม. เลกกวาไมเกน 250มม.

- 450-600 มม.

แบบตดผนงสง 150 มม. 150 มม. - 900-1200 มม. แบบกลางหอง 150 มม. 150 มม. 150 มม. 900-1200 มม.

3.9.2.4 ปรมาณการระบายอากาศ จะตองทาใหความเรวลมทหนาครอบดดลมไมนอยกวาคาในตารางท 13

ตารางท 13 ความเรวลมทหนาครอบดดลม (ขอ 3.9.2.4)

ชนดของครอบดดลม แบบอณหภมตา เชน เตายาง เตาอบ

แบบอณหภมปานกลาง เชน เตาทอด

แบบอณหภมสง เชน เตาผด

แบบตดผนงตา 0.50 m/s 0.63 m/s หามใช แบบตดผนงสง 0.50 m/s 0.63 m/s 0.75 m/s แบบกลางหอง 0.63 m/s 0.75 m/s 1.0 m/s

หมายเหต : กรณครอบดดลมเปนชนดพเศษทผผลตใหการรบรอง สามารถใชความเรวลมแตกตางจากทกาหนดนได

3.9.2.5 ในกรณททอเตมอากาศเจาะทะลครอบดดลม จะตองตดตงลนกนไฟททอดดลมนน โดยมอณหภมทางานสงสด 141 องศาเซลเซยส ยกเวน ครอบดดลมทจายอากาศเตมออกทางดานหนา ไมใชดานลาง

3.9.2.6 ในกรณทหองครวมการปรบอากาศ หรอมความตอเนองกบหองปรบอากาศ ครอบดดลมควรเปนชนดมอากาศเตม

- 69 -

3.9.3 แผงดกนามนภายในครอบดดลม (grease removal device)

3.9.3.1 ครอบดดลมจะตองตดตงแผงดกนามนตลอดเวลาการใชงาน เพอปองกนนามนเขาสระบบทอลม

3.9.3.2 แผงดกนามนจะตองมคณลกษณะตามมาตรฐาน UL 1046 Grease Filters for Exhaust Ducts

3.9.3.3 หามใช Mesh Filter เปนแผงดกนามน

3.9.3.4 ระยะหางระหวางแผงดกนามนกบเตาปรงอาหารจะตองไมนอยกวา 0.50 เมตร

3.9.3.5 แผงดกนามนจะตองถอดเพอลาง ทาความสะอาดไดงาย

3.9.3.6 แผงดกนามนจะตองตดตงเปนมมไมนอยกวา 45 องศา จากแนวระดบ

3.9.3.7 แผงดกนามนจะตองตดตงรางรบนามนไวดานลางซงลาดเอยงไปสถวยเกบนามน

3.9.4 ระบบทอลมระบายอากาศ

3.9.4.1 ทอลมระบายอากาศครวหามเดนผานผนงกนไฟ

3.9.4.2 ทอลมระบายอากาศครวจะตองเดนทอใหมระยะทางสนทสดไปยงภายนอกอาคาร

3.9.4.3 ทอลมระบายอากาศครวหามใชเปนทอรวมกบทอลมประเภทอนของอาคาร

3.9.4.4 ทอลมครวจะตองตดตงโดยไมใหเกดการสะสมของนามน ยกเวนในตาแหนงททอลมทงหมดลาดเอยงเขาหา และมการตดตงวาลวปลอยนามนไวแลว

3.9.4.5 อปกรณยด แขวน รองรบ ทอลมจะตองเปนวสดไมตดไฟ และหามเจาะทะลผนงทอลมเดดขาด

3.9.4.6 ครอบดดลมทมลนปรบปรมาณลม จะตองจดใหมชองเปดบรการททอลมเพอเขาไปทาความสะอาดลนปรบปรมาณลมได ยกเวน ในกรณทสามารถทาความสะอาดจากภายในครอบดดลมได

3.9.4.7 พดลมระบายอากาศทมการตอทอลมทงดานดดและดานสง จะตองมชองเปดบรการททอลมทง 2 ดานภายในระยะไมเกน 0.90 เมตร

- 70 -

3.9.4.8 ทอลมระบายอากาศในแนวนอนจะตองมชองเปดบรการททอลมอยางนอย 1 ชอง เพอใหคนเขาไปทาความสะอาดทอลมได ในกรณทไมสามารถตดตงชองเปดบรการขนาดดงกลาวไดจะตองมชองเปดสาหรบลวงทาความสะอาดทกระยะ 4.00 เมตร

3.9.4.9 ทอลมระบายอากาศในแนวตงจะตองมชองเปดบรการททอลมทระดบบนสดเพอใหคนเขาไปทาความสะอาดทอลมได ในกรณทคนไมสามารถเขาไปไดจะตองมชองเปดบรการสาหรบลวงทาความสะอาดทก ๆ ชนของอาคาร

3.9.4.10 ชองเปดบรการทอลมสาหรบใหคนเขาไปทาความสะอาดจะตองมขนาดไมเลกกวา 0.50x0.50 เมตร ยกเวน ทอลมทมขนาดเลกกวา 0.50 เมตร ใหมชองเปดบรการสาหรบลวงทาความสะอาดขนาด 0.30x0.30 เมตร

3.9.4.11 ชองเปดบรการตองทาจากวสดเดยวกบทอลมโดยมปะเกนทนไฟขนาด 815 องศาเซลเซยส ยดตดดวยนอต สกร ซงไมเจาะทะลทอลม

3.9.4.12 ชองเปดฝา หรอประตของชองทอ จะตองมขนาดไมเลกกวา ชองเปดบรการททอลม

3.9.4.13 ทอลมจะตองทาจากแผนเหลกทมความหนาไมนอยกวา 1.3 มม. หรอเหลกกลาไรสนมทมความหนาไมนอยกวา 1.0 มม.

3.9.4.14 ทอลมระบายอากาศทมไขมนจากครวจะตองประกอบและตอดวยวธการเชอมทงแนวขวางและแนวยาว ยกเวน ในตาแหนงตอทอลมกบครอบดดลม ในตาแหนงตอทอลมกบพดลม และในตาแหนงทไมสามารถทาการเชอมทอตามแนวขวางได ใหทาการตอทอลมดวยหนาแปลนตามวธการในขอ 3.4.4.3.3(3)

- 71 -

รปท 2 ตาแหนงการตอทอลมครว

(1.1) การตอเชอมทอลมจะตองเปนแบบเทเลสโคปค (telescoping duct connection) หรอ แบบปากระฆง (bell duct connection) หรอ แบบหนาแปลนเชอมโดยรอบ (flanged with edge weld) ตามรป หามตอทอลมแบบตอเชอมชน (Butt weld connection) เดดขาด

- 72 -

รปท 3 ตวอยางการตอเชอมทอลมแบบปากระฆง

3.9.4.15 การตดตงทอลมภายนอกอาคารจะตองมวธปองกนการผกรอน

3.9.4.16 ผนงหมชองเปดลอมรอบชองทอแนวดงจะตองมอตราการทนไฟไมนอยกวา 2 ชวโมง รวมถงประตเปดบรการของชองทอจะตองมอตราการทนไฟไมนอยกวา 2 ชวโมงเชนกน

3.9.4.17 ชองทงอากาศทหลงคาจะตองอยหางจากอาคารขางเคยง เขตทดน และทอดดอากาศเขาอาคารในแนวระดบไมนอยกวา 5.00 เมตร

3.9.4.18 ชองทงอากาศทผนง จะตองเปนไปตามขอกาหนดดงน

3.9.4.18.1 ผนงทตดตงทอลมระบายอากาศจะตองเปนวสดไมตดไฟ

3.9.4.18.2 ชองทงอากาศทผนงจะตองอยหางจากอาคารขางเคยง เขตทดน พนดน โครงสรางทสามารถตดไฟได เครองใชไฟฟา สายสงไฟฟา ทอดดอากาศเขาอาคาร ประต หนาตาง ทอยในระดบเดยวกน หรอระดบตากวา ไมนอยกวา 5.00 เมตร ยกเวน ในกรณทชองทงอากาศอยตากวา จะตองเพมระยะหาง 0.075 เมตรทกๆ มมองศาทเพมขน 1 องศาจากแนวระดบ ตามรปท 4

3.9.4.18.3 ชองทงอากาศจะตองปลอยอากาศออกในแนวตงฉากกบผนง หรอ ระบายขนดานบน

- 73 -

3.9.4.18.4 ทอลมระบายอากาศจะตองลาดเอยงระบายนามนกลบเขาสครอบดดลมหรอจดระบายนามนทจดเตรยมไว

3.9.4.19 ครอบดดลมสาหรบอปกรณครวทไมมไขมนสามารถใชวสดเปนโลหะแขงได

3.9.4.20 ทอลมสาหรบครอบดดลมทไมมไขมนใหใชวสด และวธประกอบทอตามมาตรฐานทอสงลมในระบบปรบอากาศ

รปท 4 การตดตงชองทงอากาศทผนง

3.9.5 ระบบสงลม

3.9.5.1 พดลมระบายอากาศทมไขมนประเภทตดตงบนหลงคา (upblast fan) หรอชนดทมอเตอรอยภายในกระแสลม จะตองเปนชนดทมคณลกษณะตามมาตรฐาน UL 762 Restaurant Exhaust Fan หรอมาตรฐานอนทมความนาเชอถอเทยบเทา

3.9.5.2 พดลมระบายอากาศทมไขมนชนดหอยโขงจะตองเปนไปตามขอกาหนดดงน

3.9.5.2.1 ใบพดจะตองเปนชนดโคงหลง (backward curve) เพอปองกนมอเตอรทางานเกนพกด และเพอสะดวกตอการทาความสะอาด

- 74 -

3.9.5.2.2 เพลาสงกาลงจะตองเปนชนดลกปน (bearing) ทงหมดอยนอกกระแสลม

3.9.5.2.3 พดลมจะตองมทอระบายนามนออกจากพดลม

3.9.5.2.4 พดลมจะตองตดตงในตาแหนงทสามารถบารงรกษาได หรอมชองเปดฝาขนาดใหญเพยงพอ

3.9.5.2.5 การตอทอลมกบพดลมใหใชวธตอทอลมดวยหนาแปลนตามวธดงตอไปน

รปท 5 การตอทอลมกบพดลมแบบหนาแปลนเหลอมระยะ

- 75 -

รปท 6 การตอทอลมกบพดลมแบบหนาแปลน

- 76 -

รปท 7 การตอทอลมกบพดลมแบบหนาแปลนสอด

- 77 -

รปท 8 การตอทอลมกบพดลมแบบหนาแปลน

- 78 -

3.9.5.3 ความเรวของอากาศภายในทอลมระบายอากาศตองไมตากวา 2.5 เมตรตอวนาท และตองไมเกน 12.5 เมตรตอวนาท

3.9.5.4 การเตมอากาศทดแทนจะตองเพยงพอสาหรบการปองกนไมใหแรงดนอากาศในครวตากวาพนทโดยรอบเกน 5 ปาสคาล หรอ ในกรณทใชครอบดดลมทมชองสาหรบเตมอากาศ สามารถเตมอากาศไดตาทสด 80 เปอรเซนต ของปรมาณลมระบายทง

3.9.6 อปกรณเสรม

3.9.6.1 หามตดตงลนปรบปรมาณลมในระบบทอลมระบายอากาศทมไขมน

3.9.6.2 หามตดตง มอเตอร หลอดไฟ หรออปกรณไฟฟาอน ๆ ภายใน ครอบดดลม ทอลม หรอ ตลอดทางระบายอากาศ ยกเวน ในกรณไดรบการปองกนจากลมระบายทงแลว

3.9.7 การใชงานและการบารงรกษาอปกรณ

3.9.7.1 ชองเปดบรการสาหรบบารงรกษาระบบระบายอากาศจะตองไมถกกดขวางโดยอปกรณอน

3.9.7.2 อปกรณในระบบ ไดแก ครอบดดลม แผงดกนามน พดลม จะตองลางทาความสะอาด ตามระยะเวลา หรอตามความสกปรกของอปกรณ

3.9.7.3 การตรวจสอบระบบระบายอากาศควรเปนไปตามระยะเวลาในตารางท 14 ดงน

ตารางท 14 การตรวจสอบระบบระบายอากาศสาหรบหองครว (ขอ 3.9.7.3)

ประเภทหรอระดบของการใชงานระบบ ความถในการตรวจสอบ ระบบสาหรบการใชงานหนก เชน 24 ชวโมง ทก 3 เดอน ระบบสาหรบการใชงานปานกลาง ทก 6 เดอน ระบบสาหรบการใชงานนอย ทก 1 ป

3.9.7.4 หามใชนายาทาความสะอาดทตดไฟได

3.9.7.5 กอนการทาความสะอาดระบบระบายอากาศจะตองตดวงจรของระบบไฟฟากอน

- 79 -

ภาคผนวก

รายการมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมทเกยวของกบวสดในระบบปรบอากาศ

หมายเลข มอก. รายการมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

มอก. 11 - 2549 สายไฟฟาหมฉนวนพอลไวนลคลอไรด

มอก. 17 - 2532 ทอพวซแขงสาหรบใชเปนทอนาดม

มอก. 26 - 2516 ทอเหลกกลาอาบและไมอาบสงกะสชนดตอดวยเกลยว

มอก. 94 - 2517 ขอตอทอพวซแขงสาหรบใชกบทอรบความดน ทอระบายนาและสงปฏกล

มอก. 256 - 2540 ประตนาเหลกหลอ : ลนยกแบบรองลนโลหะสาหรบงานประปา

มอก. 276 - 2532 ทอเหลกกลา

มอก. 277 - 2532 ทอเหลกกลาอาบสงกะส

มอก. 281 - 2532 เกลยวทอเหลกกลาสาหรบงานทอนาและงานทอทวไป

มอก. 293 - 2541 สายไฟฟาอะลมเนยมหมดวยฉนวนโพลไวนลคลอไรด

มอก. 296 - 2522 บรรยากาศสาหรบปรบสภาพและทดสอบและอณหภมอางองทเปนมาตรฐาน

มอก. 343 - 2523 กอกนา

มอก. 382 - 2531 ประตนาเหลกหลอ : ลนปกผเสอ

มอก. 383 - 2529 ประตนาเหลกหลอ : ลนกนกลบชนดแกวง

มอก. 385 - 2524 เครองปรบอากาศชนดตดผนงหอง

มอก. 427 - 2531 ทอเหลกกลาเชอมดวยไฟฟาสาหรบสงนา

มอก. 431 - 2529 ประตนาทองแดงเจอแบบลนยก

มอก. 432 - 2529 ประตนาเหลกหลอแบบลนยกสาหรบใชงานทวไป

มอก. 486 - 2527 ใยแกว

มอก. 487 - 2526 แผนใยแกว

มอก. 558 เลม 9 - 2528

วธทดสอบวสดทนไฟ เลม 9 ความหนาแนนรวม ความพรนปรากฏ การดดซมนา และความถวงจาเพาะปรากฏ

มอก. 604 - 2529 อปกรณประกอบทอเหลกหลอ

มอก. 643 - 2529 เหลกหลออบเหนยว

มอก. 644 - 2529 เหลกเพลาดา

- 80 -

มอก. 691 - 2547 สอพอกซสาหรบงานทวไป

มอก. 710 - 2530 พดลมไฟฟากระแสสลบชนดระบายอากาศ

มอก. 770 - 2533 ทอเหลกกลาเคลอบสงกะสสาหรบใชรอยสายไฟฟา

มอก. 831 - 2531 เหลกกลาคารบอนหลอ

มอก. 838 - 2531 สายไฟฟาสาหรบวงจรควบคม

มอก. 910 - 2532 ทอโพลบวทลนสาหรบใชเปนทอนาดม

มอก. 918 - 2535 อปกรณและขอตอเหลกหลอเทาสาหรบทอสงนาชนดทนความดน

มอก. 934 - 2533 พดลมไฟฟากระแสสลบ เฉพาะดานความปลอดภย มาตรฐานบงคบ

มอก. 955 - 2533 สายไฟฟาทองแดงหมดวยยาง : สายออนถก

มอก. 979 - 2533 ทอพวซออนไมเสรมแรงสาหรบใชงานทวไป

มอก. 999 - 2533 ทอพวซแขงสาหรบใชในงานอตสาหกรรม

มอก. 1032 - 2534 นายาประสานทอพวซแขงและขอตอทอพวซแขง

มอก. 1131 - 2535 ขอตอทอพวซแขงสาหรบใชกบทอรบความดน

มอก. 1139 - 2536 ทอทองแดงไรตะเขบ

มอก. 1155 - 2536 เครองปรบอากาศสาหรบหอง แบบแยกสวน ระบายความรอนดวยอากาศ

มอก. 1337 - 2539 การทดสอบความทนไฟ - ทอระบายอากาศ

มอก. 1516 - 2549 เครองฟอกอากาศ เฉพาะดานความปลอดภย

มอก. 2131 - 2545 เหลกแผนเคลอบสงกะสโดยกรรมวธจมรอน และเคลอบส : แผนมวนและแผนตด

มอก. 2133 - 2545 ทอเหลกกลาออนเคลอบสงกะสสาหรบรอยสายไฟฟา

มอก. 2134 - 2545 เครองปรบอากาศสาหรบหอง เฉพาะดานสงแวดลอม : ประสทธภาพพลงงาน

มอก. 2212 - 2548 ระบบฉนวนไฟฟา-การจดประเภททางความรอน

มอก. 2228 - 2548 เหลกแผนเคลอบอะลมเนยม/สงกะสโดยกรรมวธจมรอน สาหรบงานทวไป งานขนรปและงานโครงสรางทวไป

มอก. 2303 - 2549 แผนฉนวนความรอนใยแร