ทรพยากรธรรมชาต และ นเวศวทยาพ5นฐานดร .ณฐวคม พนธวงศภกด ( เค)

TU 103 : W EEK 3 S EM ES TER 1 / 2019

อะไรคอสBงแวดลอม (Environment)

•ทกสBงทกอยางทBอยรอบตวมนษย• มชวต• ไมมชวต• รปธรรม (สามารถจบตองและมองเหนได)

• นามธรรม (ตวอยางเชนวฒนธรรมแบบแผน ประเพณ ความเชBอ)

•มอทธพลเกBยวโยงถงกน•สBงแวดลอมเปนวงจรและวฏจกรทBเกBยวของกนไปท5งระบบ• ผลกระทบจากปจจยหนBงจะมสวนเสรมสรางหรอทาลายอกสวนหนBง อยางหลกเลBยงมได

การเปลBยนแปลงของสภาพแวดลอม ตามธรรมชาต

•มผลตอ• ระบบทางธรรมชาต• ทรพยากร• ระบบนเวศ• การววฒนาการ• มนษย

ระบบของโลก

ผลกระทบของการเปลBยนแปลงสภาพแวดลอมตามธรรมชาต

ผลกระทบของการเปลBยนแปลงสภาพแวดลอมตามธรรมชาต

ทรพยากรทางธรรมชาต

•สBงตาง ๆ (สBงแวดลอม) ทBเกดข5นเองตามธรรมชาตและมนษย

สามารถนามาใชประโยชนได

• บรรยากาศ ดน นา ปาไม ทงหญา สตวปา แรธาต พลงงาน และกาลง

แรงงานมนษย เปนตน

1. ทรพยากรธรรมชาตประเภทใชแลวไมหมดส5น

2. ทรพยากรธรรมชาตประเภทใชแลวหมดส5นไป

ทาไมเราถงตองเขาใจสBงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต?

ทาไมเราถงตองเขาใจสBงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต?

เขาใจถงการแพรพนธของโรคภย

การเปลBยนแปลงของสภาพแวดลอมโดยมนษย

อะไรคอระบบนเวศ (Ecosystem)?

ความสมพนธอยางเปนระบบทBอยในสBงแวดลอมรอบ ๆ ตวเรา

ตวอยางเชนความสมพนธระหวาง สตว พช เหดรา หรอแมแตมนษย

อยางเรา ๆ

ระบบนเวศมขนาดเทาใดกได แตปกตครอบคลมพ5นทBเฉพาะจากด

แลวแตนยาม

เมอง ในฐานะระบบนเวศ

•ระบบนเวศวทยาเมอง (Urban Ecology)

•เมองท5งเมองน5นเปนระบบนเวศวทยา ของตวมนเอง แมเมองเปนสBงประดษฐหรอเปนสBงทBมนษยสรางข5น แตทวา เมองไดกลายสภาพเปนระบบนเวศทBเกด

ความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาต และสBงทBไมเปนธรรมชาต

•หากผบรหารเมองเขาใจถงระบบนเวศภายในเมอง กจะสามารถแกไขปญหาตาง ๆ ได

ความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity)

การมสBงมชวตนานาชนด นานาพนธในระบบนเวศ (ecosystem) อนเปนแหลงทBอยอาศย ซB งมมากมายและแตกตางกน จาแนกออกเปน 3 ระดบ

1. ความหลากหลายของชนดพนธ ไมวา พช สตว จลนทรย

2. ความหลากหลายในพนธกรรม ซB งทาใหคน และสBงมชวตตาง ๆ มหนาตาไมเหมอนกน

3. ความหลากหลายในระบบนเวศ ทBเปนความหลากหลายในสภาพแวดลอม ทBมท5งปาไม แหลงนา พ5นทBเพาะปลก และทBต5งถBนฐานของมนษย”

คนสวนใหญอาจจะไมได

สนใจถงความสาคญของ

ระบบนเวศ แมวาในแตละ

วน ผคนเหลาน5จะไดรบ

ประโยชนจากความ

หลากหลายทางชวภาพตอ

การดาเนนชวต

ความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity)

ความหลากหลายทางชวภาพในเมอง•สภาพแวดลอมในเมองยงสงเสรมสBงมชวตชนดอBน ๆ โดยใหทBอยอาศยทBไมเคยมมา

กอน

•สตวทBไมเคยอาศยอยในพ5นทB ๆ พ5นทBหนBง

อาจจะเรBมยายเขามาอาศยในเมอง

•ความหลากหลายทางชวภาพในเมองยงรวมถงสBงเลก ๆ (เชนพชในรอยแตกบนทาง

เทา และแมลงทBกนพชเหลาน5น)

ความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย

•จากเหนอจรดใตประเทศไทยมความยาวเปนระยะทาง 1800 กม. ทBต5ง

ของประเทศไทยเอ5ออานวยตอความหลากหลายของทรพยากรพนธ

พชมาก เนBองจาก ต5งอยบนรอยตอของเขตชวภมศาสตร

(biogeographic region) ระหวาง 3 ภมภาคดวยกน คอ

• Indo-Burmese region ทางภาคเหนอ ตะวนตกเฉยงเหนอ และภาคตะวนตก

• Indo-Chinese region อยทางภาคตะวนออก เฉยงเหนอและบางสวนของภาคตะวนออก

• Malesian region อยทางภาคใต ต5งแตจงหวดระนองลงไป และทBปลายแหลมภาค

ตะวนออก (จงหวดจนทบรและตราด)

•สภาวจยแหงชาตไดแบงประเทศไทยออกเปน 6 ภมภาค ตามลกษณะ

ธรรมชาต

•มพชมากกวา 12,000 สายพนธ

•สตวเล5ยงลกดวยนมพ5นเมองสวนใหญพบในตวเลขทBลดนอยลง ไดแก เสอ เสอดาว ชาง หมควาย แรด ควายปา กระซ หมหมา เสอ

ดา เสอ สมเสรจ ตวนBม ชะน กระจง โลมาสชมพ และพะยน

•นกทองถBนและนกอพยพ กวา 962 สายพนธ หรอประมาณรอยละ

10 ของนกทBวโลก

• สตวเล5อยคลาน 318 ชนด และสตวครB งบกครB งนากวา 123 ชนด

•แมลงกวา 6,000 สายพนธ

•ปลานาจด และปลานาเคม อกมากกวา 1,000 ชนด

ความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย

ความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย

ชนดของปา

นเวศบรการ หรอ บรการของระบบนเวศ

แนวคดทBวาระบบนเวศเปรยบเสมอน

เครBองจกรซบซอนทBสามารถสรางประโยชน

ใหมนษย

นเวศบรการ หรอ บรการของระบบนเวศการประเมนระบบนเวศแหงสหสวรรษ (Millennium Ecosystem Assessment) ไดนยามนเวศบรการโดยแบง

ออกเปน 4 ประเภท คอ

•บรการดานการเปนแหลงผลต (provisioning services) หมายถง การใหบรการวตถดบในการผลต เชน นาสะอาด

แรธาต แหลงอาหาร และไม เปนตน

•บรการดานการควบคม (regulating services) หมายถง การควบคมปรากฏการณและกระบวนการทางธรรมชาต

ของระบบนเวศ เชน การควบคมสภาพภมอากาศ การปองกนการกดเซาะชายฝBง การปองกนนาทวม และการ

ปองกนการชะลางพงทลายของดน เปนตน

•บรการดานวฒนธรรม (cultural services) หมายถง ประโยชนทางนามธรรมทBดารงคณคาทางสงคมและ

วฒนธรรม เชน ประเพณ การพกผอนหยอนใจ ความเพลดเพลนจากความงดงามของธรรมชาต เปนตน

•บรการดานการสนบสนน (supporting services) หมายถง กระบวนการทางธรรมชาตทBสนบสนนบรการอBน ๆ

เชน เปนแหลงธาตอาหาร เปนจดเรBมตนของหวงโซอาหาร และเปนแหลงทBอยของสตววยออน เปนตน

ความสมพนธระหวางระบบนเวศและความเปนอยทBด•ความหลากหลายทางชวภาพสงเสรมการผลตของระบบนเวศและใหระบบนเวศสามารถชวยใหมนษยมความเปนอยทBดผานนเวศบรการ

•เมBอความหลากหลายทางชวภาพถกคกคาม ความสามารถของระบบนเวศในการสงเสรมการดารงชวตของมนษยกจะลดลงไปดวย

ตวอยาง

1. การลดความหลากหลายทางชวภาพของสายพนธปลานาไปสการลดลงของผลผลต

ทางการประมง

2. ในระยะยาว ไร หรอ สวน ทBมความหลากหลายมากกวาจะสามารถใหผลผลตได

ดกวา

ความมBนคง และความหลากหลาย•ความมBนคงเปนสBงสาคญเปนระบบนเวศทBมาภายใตความกดดนทBเพBมข5นจากการกระทาตาง ๆ ของมนษย การเปลBยนแปลงสภาพ

ภมอากาศ และการรกรานของสตวตางถBน

•ความหลากหลายทางชวภาพชวยทาใหสายพนธมความยดยน มากข5น

ความหลากหลายทางชวภาพในทBน5 กนความครอบคลมมากกวาความ

หลากหลายของชนดพนธ (taxonomic diversity) โดยรวมถงความ

หลากหลายทางพนธกรรม (genetic diversity) และความหลากหลาย

ทางระบบนเวศ (ecological diversity)

ปญหาการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ•การตดไมทาลายปา•การเผาปา•ทBดนเสBอมโทรม•การจบปลาแบบผดกดหมาย•การทองเทBยวทBไมย Bงยน•ระบบขนสงทBไมย Bงยน•มลพษ•การรกรานของสตวตางถBน•ปะการงฟอกขาว•การสญเสยพ5นทBชมนา

การคกคามธรรมชาต: รอยเทานเวศน (Ecological Footprint) รอยเทานเวศน (Ecological Footprint) คอ การวดผลกระทบของกจกรรมตาง ๆ ของมนษยทBสงผลกระทบตอระบบนเวศน

การคกคามธรรมชาต: รอยเทานเวศน (Ecological Footprint) รอยเทานเวศน (Ecological Footprint)

การคกคามธรรมชาต: การตดไมทาลายปา

การคกคามธรรมชาต: การตดไมทาลายปา

การคกคามธรรมชาต: การเผาปา

การคกคามธรรมชาต: การประมงเกนขนาด

การคกคามธรรมชาต: ขยะในทะเล

การคกคามธรรมชาต: การคกคามแมนาโขง

การคกคามธรรมชาต: ทางเดนรมเจาพระยา

อะไรคอมลพษ

•วตถอนตราย และมลสารอBน ๆ รวมท5งกากตะกอน หรอสBงตกคางจากสBงเหลาน5นทBถกปลอยท5งจากแหลงกาเนดมลพษ หรอทBมอยในสBงแวดลอมตามธรรมชาต ซB งกอใหเกดหรออาจกอใหเกดผลกระทบตอคณภาพสBงแวดลอม หรอภาวะทBเปนพษภยอนตรายตอสขภาพ

แหลงกอมลพษ

•แหลงมลพษทBมจดกาเนดทBแนนอน (Point Source)

•แหลงมลพษทBมจดกาเนดไมแนนอน (Non-Point Source)

มลพษรปแบบตาง ๆ

•มลพษทางอากาศ•มลพษทางนา•มลพษทางพ5นดน•ความรอน•เสยง•รงส•กลBน•ความสBนสะเทอน•เหตราคาญอBน ๆ