ทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

ปรญญานพนธ ของ

ประสน จมพรม

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

สงหาคม 2550

ทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

ปรญญานพนธ ของ

ประสน จมพรม

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

สงหาคม 2550

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ปรญญานพนธ

เรอง

ทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

ของ ประสน จมพรม

ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

.………………………………………………คณบดบณฑตวทยาลย

(ผชวยศาสตราจารยเพญสร จระเดชากล)

วนท …..…. เดอน …………….. พ.ศ. 2550

คณะกรรมการสอบปรญญานพนธ

………………………………………………. ประธาน

(รศ.ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ)

………………………………………………. กรรมการ

(ดร.พฒนา ชชพงศ)

………………………………………………. กรรมการทแตงตงเพมเตม

(ผชวยศาสตราจารยจราภรณ บญสง)

………………………………………………. กรรมการทแตงตงเพมเตม

(รศ.ดร.เยาวพา เดชะคปต)

ประกาศคณปการ

ปรญญานพนธนสาเรจไดดวยดเปนเพราะผวจยไดรบความกรณาอยางยงจาก อาจารย ดร.

พฒนา ชชพงศ ประธานกรรมการควบคมปรญญานพนธ และผชวยศาสตราจารยจราภรณ บญสง

กรรมการควบคมปรญญานพนธ ทไดเสยสละเวลาอนมคาเพอใหคาปรกษาแนะนาในการจดทา

งานวจยนทกขนตอน และขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ และ

รองศาสตราจารยดร.เยาวพา เดชะคปต กรรมการสอบปรญญานพนธทไดใหขอเสนอแนะเพมเตม ทา

ใหปรญญานพนธฉบบนสมบรณมากยงขน และทานทงสยงเปนแบบฉบบของอาจารยททมเทใหกบ

ศษยและงานดานวชาการอยางไมเหนดเหนอย ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน

ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารยสรพรรณ ตนตรตนไพศาล อาจารยสจนต วฒนะรตน

และอาจารยรว ศรพทธรตน ทกรณาพจารณาตรวจและใหคาแนะนาในการปรบปรงแกไขเครองมอท

ใชในการทดลองและเกบขอมลในการวจยครงน

ขอกราบขอบพระคณผบรหารโรงเรยนคณะครและนกเรยนชนอนบาลปท 1 ของโรงเรยน

พระยามนธาตราชศรพจตร สานกงานเขตบางบอน สงกดกรงเทพมหานคร ทไดใหความรวมมอและ

อานวยความสะดวกแกผวจยเปนอยางดยงในการทดลองและเกบขอมล จนสาเรจลลวงไดดวยด ขอกราบขอบพระคณคณาจารยสาขาการศกษาปฐมวยทกทานทไดกรณาอบรมสงสอน ให

ความร ตลอดจนประสบการณทมคายงแกผวจย และขอกราบขอบพระคณ คณปลอ คณยาตอง

จมพรม คณพอประยร คณแมอบล จมพรม พ นอง และเพอน ๆ ทกคนทใหทงกาลงกายและ

กาลงใจทดเยยมตลอดระยะเวลาทศกษาและทางานวจย

คณคาและคณประโยชนของปรญญานพนธฉบบน ขอมอบเปนเครองบชาพระคณบดา

มารดา ตลอดจนครอาจารย และผมพระคณทกทาน ทไดประสทธประสาทวชาความรแกผวจย

ประสน จมพรม

สารบญ บทท หนา

1 บทนา………………………………………………………………………………. 1

ภมหลง………………………………………………………………………… 1

ความมงหมายของการวจย…………………………………………………… 4

ความสาคญของการวจย……………………………………………………… 4

ขอบเขตของการวจย………………………………………………………….. 5

ประชากรและกลมตวอยาง…………………………………………………… 5

ตวแปรทศกษา………………………………………………………………… 5

นยามศพทเฉพาะ……………………………………………………………… 5

กรอบแนวคดในการวจย………………………………………………………. 6

สมมตฐานการวจย……………………………………………………………. 6

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ………………………………………………… 7

เอกสารทเกยวของกบทกษะทางการวาดภาพ……………………………….. 7

ความหมายของการวาดภาพ………………..……………………………. 7

องคประกอบทเกยวของกบการวาดภาพของเดก…………………………. 9

การวาดภาพกบการเจรญเตบโตของเดก………..………………………… 10

พฒนาการทางการวาดภาพของเดกปฐมวย…….………………………… 12

พฤตกรรมการวาดภาพกบภาพทเดกปฐมวยชอบวาด……………………. 15

เอกสารทเกยวของกบการจดกจกรรมวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย………….. 16

การจดกจกรรมวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย.……………………………... 16

ความสาคญของการวาดภาพกบเดกปฐมวย……………………………… 18

บทบาทของครกบการจดกจกรรมการวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย……….. 19

การวดประเมนผลทางการวาดภาพ……………………………………….. 23

งานวจยทเกยวของกบการวาดภาพ………………….……………………. 25

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 3 วธดาเนนการวจย…………………………………………..…………………… 33

การกาหนดประชากรและการสมกลมตวอยาง……..….…………………….. 33

เครองมอทใชในการวจย…………...………………..……………………….. 33

การเกบรวบรวมขอมล……………………………..……………..………….. 37

การวเคราะหขอมล…………………………………..……………………….. 38

4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล………………..………………………. 41

ผลการวเคราะหขอมล……………………………..…………………………. 41

5 สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ อภปรายผล…………………………………………………..………………… 53

ขอสงเกตทไดจากการวจย…………………………………..…………………. 60

ขอเสนอแนะในการนาไปใช………………………………..………………….. 60

ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป……………………..…………………… 61

บรรณานกรม………………………………………………….…..…………………. 62

ภาคผนวก………………………………………………………..……………………. 66

ภาคผนวก ก…………………………………………………..…………………. 67

ภาคผนวก ข……………………………………………………..…………….… 74

ภาคผนวก ค…………………………………………………..…………………. 80

ประวตยอผวจย................................................................................................... 85

บญชตาราง

ตาราง หนา 1 แสดงรายละเอยดของภาพเขยนกบอาย………………………………………………. 26

2 ความสมพนธของการใหคะแนนทกษะทางการวาดภาพของผเชยวชาญกบผวจย…... 36

3 แบบแผนการทดลอง………………………………………………………………...... 37

4 ตวอยางกาหนดการจดกจกรรมในการทดลอง………..………………………….…… 38

5 เปรยบเทยบทกษะทางการวาดภาพกอนและหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ…….. 42

6 การเปลยนแปลงโดยรวมของทกษะทางการวาดภาพของนกเรยนกอนและหลงการ

จดกจกรรมวาดภาพอสระ…………………………………………………………. 43

7 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพองคประกอบการควบคมกลามเนอมอ

ของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ………………………………… 44

8 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพองคประกอบตาแหนงภาพ

ของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ……………………………….… 45

9 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพองคประกอบการระบายส

ของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ………………………………… 46

10 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพองคประกอบรายละเอยด

ของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ………………………………... 47

11 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพองคประกอบความหลากหลาย

ของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ………………………………... 48

12 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพองคประกอบความหมายของภาพ

ของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ………………………………... 49

13 ตวอยางการเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพของนกเรยนทไดรบการจด

กจกรรมวาดภาพอสระ……………………………………….…………………… 50

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา 1 กรอบแนวคดในการวจย………………………………………………………….. 6

2 ตวอยางภาพผลงานกจกรรมวาดภาพอสระ……………………………………… 83

3 ตวอยางภาพการจดกจกรรมวาดภาพอสระ……………..……………………….. 84

ทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

บทคดยอ ของ

ประสน จมพรม

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

สงหาคม 2550

ประสน จมพรม. (2550). ทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม

วาดภาพอสระ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคม: อาจารย ดร.พฒนา ชชพงศ,

ผชวยศาสตราจารยจราภรณ บญสง.

การวจยครงนมจดมงหมายเพอเปรยบเทยบทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยกอน

และหลงไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระและเพอศกษาการเปลยนแปลงของทกษะทางการวาด

ภาพของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

กลมตวอยางทใชในการวจยน คอ เดกปฐมวยชาย-หญง อาย 4-5 ป ทกาลงศกษาอยใน

ชนอนบาลปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 ของโรงเรยนพระยามนธาตราชศรพจตร

สานกงานเขตบางบอน สงกดกรงเทพมหานคร จานวน 15 คน ซงไดมาจากการสมแบบหลาย

ขนตอน (multi - stage random )และคดเลอกนกเรยนทมคะแนนทกษะทางการวาดภาพ15

อนดบสดทาย มาเปนกลมตวอยางในการทดลอง ผวจยดาเนนการทดลองดวยตนเอง โดยทา

การทดลองสปดาหละ 5 วน ๆ ละ 30 นาท รวมระยะเวลาในการทดลอง 8 สปดาห

เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพ ซงมคาดชน

ความสอดคลองอยระหวาง 0.67-1.00 แผนการจดกจกรรมวาดภาพอสระ ทผวจยสรางขน แบบ

แผนการวจยเปนการวจยเชงทดลองแบบ One – Group Pretest – Posttest Design สาหรบการ

วเคราะหขอมลโดยใช t – test สาหรบ Dependent Samples

ผลการวจยพบวา

1. ทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยหลงไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระสงกวา

กอนไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

2. ทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยหลงไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระมการ

เปลยนแปลงสงกวากอนไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระคดเปนรอยละ 100 ของนกเรยน

ทงหมด

DRAWING SKILLS OF PRESCHOOL CHILDREN ACQUIRED THROUGH

FREE DRAWING ACTIVITIES

AN ABSTRACT

BY

PRASON JUMPROM

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the

Master of Education Degree in Early Childhood Education

at Srinakharinwirot University

August 2007

Prason Jumprom. (2007). Drawing Skills of Preschool Children Acquired through

Free Drawing Activities. Master thesis, M.Ed. (Early Childhood Education).

Bangkok : Graduated School, Srinakharinwirot University. Advisor Committee:

Dr.Patana Chutpong, Asst. Prof.Jiraporn Bunsong.

The purposes of the study were to study compare drawing skills of

preschool children before and after acquired free drawing activities and to study

changing of drawing skills of preschool children acquired through free drawing

activities

Subjects used in this study children age 4-5 years old who were in

Kindergarten 1 first semester, academic year 2006 at Prayamontaturajsripijit

School, Bangkok. The 15 subjects were selected by multi - stage random . The

experiment was carried by researcher for 30 minutes every days, 5 days per

week for 8 consecutive weeks.

The research instruments were Drawing Skills Test for Preschool Children

which has the IOC at 0.67-1.00 and Free Drawing Activity Plan developed by the

researcher. It was One – Group Pretest – Posttest Design. The statistic of t – test

for dependent samples was used to analyzed the data.

The result shown that

1. Drawing skills of preschool children after acquired Through free drawing

activities was significantly higher at .01 level.

2. Drawing skills of preschool children after acquired Through free drawing

activities was higher changed at 100 %

บทท 1 บทนา

ภมหลง สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต กลาววา ชวงเวลาทสาคญและจาเปนทสดของ

การพฒนาสมอง คอชวงเวลา 5 ปแรกของชวต หรอชวงเดกปฐมวย เพราะถอวาเปนชวงอายทมอตรา

ของพฒนาการสงสด เปนจงหวะทองของการวางรากฐานการพฒนาความเจรญเตบโตในทกดาน

ฉะนนถาเดกไดรบการเลยงดทดและถกตองตามหลกจตวทยาและหลกวชาการอนๆทเกยวของ เดกก

จะพฒนาไดเตมตามศกยภาพ ในทางตรงขามหากเดกไมไดรบการเลยงดและพฒนาอยางถกตองใน

ชวงเวลาน เมอพนวยนไปแลว โอกาสทองเชนนกจะไมหวนกลบคนมาอก การจดการศกษาสาหรบเดก

ปฐมวยจงเปนการจดการศกษาทมลกษณะเฉพาะแตกตางจากการจดการศกษาในระดบอน เพราะอย

ในชวงพลงแหงการเรยนร ซงเปนรากฐานแหงการพฒนาศกยภาพทงดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม

และสตปญญา การจดการศกษาใหกบเดกระดบนจงควรสงเสรมใหเดกมชวตการเรยนรเตมท การเรยนรควร

อยทตวเดกเปนผสรรคสรางความรขนดวยตนเอง เดกลงมอปฏบตดวยตนเอง (สรมา ภญโญอนนตพงษ.

2545 : 12) เปยเจต (Piaget) กลาววา สาหรบเดกปฐมวย ควรเนนใหเดกไดมโอกาสจดกระทา

(Manipulation) กบวตถตาง ๆ เพราะเดกในวยนจะเรยนรโดยอาศยประสาทสมผสรบรและการ

เคลอนไหว (Sensory-Motor) กจกรรมทจดใหเดกปฐมวยควรเนนใหเดกไดพฒนาประสาทสมผสให

มากทสด กจกรรมควรกระตนใหเดกไดคดและมโอกาสจดกระทา (Manipulation) หรอลงมอปฏบต

กจกรรมตางๆ รวมทงเปดโอกาสใหเดกไดสมผสและแตะตอง ไดเหนสงตางๆ หรอเรยนรสงตางๆโดย

ผานประสาทสมผสทงหา (เยาวพา เดชะคปต.2542 : 67) จากประสบการณทเดกไดรบน จะทาใหเดก

พฒนาตนเองไดตามวยและเกดการเรยนร จากการสงเกต การคด และเกดความเขาใจจากการกระทา

กจกรรมทเรยน กจกรรมการเรยนรทมประสทธภาพจงมความสาคญกบเดกมาก(กลยา ตนตผลาชวะ.

2547 : คานา) การจดการศกษาปฐมวยจงเปนการจดการศกษาทเนน การสงเสรมพฒนาการ ซงหวใจ

ของการจดการศกษาปฐมวยอยท การมงใหเดกเขาถงความเปนจรงของอารมณ การตระหนกถงทกษะ

ทางสงคม การพฒนาภาวะสรางสรรค การเรยนร การรจกตนเอง ความภาคภมใจ และความมนใจใน

ตนเอง (Gordon ; & Browne.1983 : 330 ; นตยา วยาภรณ ; อางองจาก วารสารการศกษาปฐมวย.

14)

การวาดภาพเปนกจกรรมสรางสรรคอยางหนงทใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมทฝกใหเดก

ไดแสดงออกทางความคด ตามจนตนาการของตนเอง เปนการสงเสรมจนตนาการและความคด

สรางสรรค และยงสงเสรมพฒนาการดานรางกาย การประสานสมพนธของกลามเนอเลก การวาดภาพ

2

เปนวธหนงทเดกสามารถถายทอดความคดความร และความเขาใจทมตอสงตางๆออกมา ขณะทวาด

ภาพเดกจะจดระบบความคดอยางตอเนองในอนทจะควบคมการแสดงออกใหเปนไปอยางทคดคานง

ภาพวาดของเดกจงเปลยนไปตามแงมมความคดตางๆ ซงความคดทงหมดยอมมความหมายสาหรบ

เดก (วรณ ตงเจรญ. 2526 :19) ภาพวาดเปนสญลกษณทสามารถถายทอดและสอความหมายไดงาย

เปนภาษาสากลททงเดกและผใหญสามารถแปลความหมายและเขาใจไดอยางแจมชด ในเดกเลก ๆ

ยงเขยนหนงสอเปนประโยคขอความยาวๆไมได แตกสามารถวาดรปออกมาเปนเครองหมายทเขาใจได

ดงนนจะเหนไดวาเดกปกตสวนมากชอบขดเขยนในเกอบทกสถานท เชนพนดน พนทราย ฯลฯ เดก

พอใจทจะเขยนรปตางๆโดยธรรมชาตอยแลว เพยงแตวาจะมโอกาสแสดงออกในทางทเหมาะสม

หรอไมเทานน (เลศ อานนทนะ . 2523 : 91) การเขยนรปของเดกจะเปลยนไปเรอยๆ ตามระดบวฒ

ภาวะของเดก เดกๆชอบวาดรป และการทเดกวาดรปตางๆออกมานน เดกจะตองมความชางสงเกต

จดจา สนใจ มจนตนาการและประสบการณเกยวกบสงเหลานน ภาพวาดของเดกจงเปนผลจากการ

บนทกความคดรวบยอดและความรสกความตองการในการแสดงออกทางศลปะน ตองการความสนใจ

และการสนบสนนจากผใหญ ดวยการจดสถานท วสดอปกรณในการทางาน ศลปะ แมแตการพดคยถง

เรองจากภาพหรอการกลาวคาชมเชยบาง จะชวยสรางกาลงใจ ความมนใจ และความภาคภมใจแก

เดก(สรพรรณ ตนตรตนไพศาล. 2545 : 11) ภาพทเดกวาดเปนเหมอนกระจกเงาทสะทอนใหเหนตวเดก

ทงทางดานรางกาย อารมณ จตใจ และสงคม สภาพของเดกเปนอยางไรกจะแสดงออกมาอยางนนใน

ภาพทเดกวาดโดยไมมปดบง ทาใหทราบถงพฤตกรรมและความตองการของเดกแตละคน (บญไท

เจรญผล. 2533 : 64)

การวาดภาพระบายสเปนกจกรรมซงชวยในการทางานประสานกนระหวางมอและตา เดกจะ

รจก ส เสน รปทรง พนผว ขนาดทจะตองพบในชวตประจาวน การใหเดกเลาเรองจากภาพทเดกวาดจะ

เปนการฝกพดใชภาพในการสอสาร แสดงจนตนาการ และความคดสรางสรรคลวดลายและเสน

สญลกษณตางๆ ในภาพของเดกประกอบดวย เสนพนฐานทนาไปสการเขยนตวเลข ตวหนงสอทง

ภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยไมจาเปนตองทาแบบฝกหดลลามอ ขดเสนตง เสนนอน และอนๆเลย

เพราะในการวาดภาพของเดกจะประกอบดวยเสนเหลานอย เพยงแตใหเดกวาดภาพมากๆนอกจาก

เดกจะสนกสนานเพลดเพลน ไมเบอหนายแลว ยงทาใหกลามเนอมอแขงแรงสามารถควบคมการใชมอ

และจบดนสอเขยนหนงสอไดในทสด (สรพรรณ ตนตรตนไพศาล. 2545 : 13) ครควรใหเดกคนเคยกบ

การลากเสน เขาใจความหมายของเสน โดยความเขาใจจากภาพ เชนวงกลม เสนโคง ซงการจงใจคร

อาจใหเดกฝกวาดรปหนาคน หนากลมๆ ตากลมๆ จะทาใหเดกเรยนรการลากเสนตวพยญชนะ (นตยา

วยาภรณ. 2547 : 16) การแสดงออกของเดกวยน ไมวาจะเปนเรองความคด อารมณ ความมนใจ จะ

แสดงออกผานมาทางเสนขดเขย ยงขดเขยมากเทาไร โอกาสทเดกจะพฒนาในการเรยนรเกยวกบการ

3

ควบคมเสนกมากขนเทานน หลงจากฝกไปไมนาน เดกกจะเรมควบคมเสนใหเปนรปรางงายๆ ได เชน

วงกลม เสนตรง สเหลยม การวาดเสนของเดกเลกขอใหเขาใจวา พนฐานสาคญทเราควรเฝาดคอ

ความสมพนธระหวางมอกบตาและความสามารถในการควบคมเสนตามตองการได เดกเลกบางคนท

ไมเคยฝกการวาดเสนมากอนจงไมสามารถจะประสานสมพนธระหวางประสาทตากบมอไดด ผล

ตอเนองจะกระทบมาถงเดก เดกจะกลายเปนคนทไมคอยเชอมนในตนเองและมกจะแสดงอาการ

ประหมาอายอยเรอย (ชยณรงค เจรญพาณชกล. 2533 : 52) เดกในชนอนบาล ชอบทจะแสดงออก

และสนใจในสงใหมๆ ความสนใจนนมระยะสน ดงนนในการจดเวลาสาหรบกจกรรมวาดภาพควรจดให

เปนสวนหนงในชวตประจาวน ใหเดกไดแสดงออกโดยเสรไมตองมหลกเกณฑ มงใหเกดความ

สนกสนานเพลดเพลนเปนสาคญ (ชวลต ดาบแกว/สดาวด เหมทานนท. 2525 : 28 - 29) ครตองให

ความเปนอสระในการทางานของเดก ใหเขาใชความคดและจนตนาการใหมากทสด ไมควรวาดรปใหด

เปนตวอยาง หรอเขยนรปใหเดกตอเตม ไมชวยเดกวาดภาพหรอระบายส การใหคาแนะนา คาชมเชย

กระตนใหเดกเกดความรสกอยากทางาน และเกดความภมใจในผลงานของตน ชวยเตรยมวสดอปกรณ

ในการวาดใหเหมาะสมในแตละกจกรรม จดหาสถานททเดกจะวาดภาพไดโดยอสระ แตไมใชวาดบน

ฝาผนง เสา หรอบนพนหอง คาแนะนาและแรงเสรมจากครจะเปนสวนหนงทเปนกาลงใจในการทางาน

ของเดกเสมอ เชน การแนะนาถงสงทเดกสนใจ พดคยถงรายระเอยดเกยวกบสงนน เพอเดกจะไดเกด

ภาพพจนในการวาดงายขน และควรแนะนาถงสงทเดกใกลชด หรอมความรดเกยวกบสงนน เชนบาน

ของฉน พอ แม พนองของฉนฯลฯ อยาแปลกใจเมอเดกวาดรปเพยง 2-3 นาท แลวกระโดดไปมองออก

นอกหนาตาง นงลงบนพนเลนของเลน กลบมาวาดรปตอสกครกไปเปดหนงสอด เพราะเดกเลกๆจะนง

ทางานไมไดนาน การกระทาซงแสดงออกถงความคดสรางสรรคสาคญมากกวาผลงานทสาเรจ คร

อาจจะแนะนาพดคยขณะทเดกทางาน จะทาใหเกดความสมพนธทดระหวางครกบเดก เมอเดกวาด

เสรจครตองเขยนชอและวนทของผลงานแตละคนใหเดกดวย หากเดกเขยนไดกใหเขยนเอง(สรพรรณ

ตนตรตนไพศาล. 2545 : 58 - 59)

การจดกจกรรมการวาดภาพใหกบเดกปฐมวย มไดมงตวผลงานการวาดเปนผลลพธสาคญ

ทสด ผลงานการวาดภาพเปนเพยงสะพานทจะพาดพานไปสลกษณะนสยทตองการ และลกษณะนสย

ทตองการกมไดเกดจากตวกจกรรมวาดภาพอยางเดยว แตจะหลอหลอมขนมาจากปจจยทพรอมดวย

จตวทยาหลายดาน ทงการเสนอกจกรรมทถาทายความคดอาน เสรภาพ แรงกระตน ความรก การ

พดคย บรรยากาศทด การเปดโอกาสใหเดกแสดงความคดเหน การใหกาลงใจ ฯลฯ การสนบสนนหรอ

เสนอกจกรรมวาดภาพใหเดกสรางสรรคนน เราควรจะตองมเปาหมายหรอความเชอเกยวกบผลงาน

การวาดภาพของเดกไวในใจ วา เขาจะตองเปนผรเรม เขาจะตองเปนผนาทางความคด เขาจะตองเปน

ผมจนตนาการกวางขวาง เขาจะตองเปนผมอสระ เขาจะตองเปนผกระตอรอรนในการรบร (วรณ ตงเจรญ.

4

2526 : 36) ดงนนการจดกจกรรมวาดภาพสาหรบเดกปฐมวยมไดมงทผลงานการวาดาภาพเปนสง

สาคญ แตกจกรรมการวาดภาพเปนกจกรรมทจดใหเดกไดแสดงออก เพอเปนการพฒนาทกษะและ

ศกยภาพในดานตางๆ ในตวเดกรวมถงลกษณะนสยทตองการ

จากเหตผลดงกลาวขางตนน ผวจยจงสนใจศกษาวา การจดกจกรรมวาดภาพอสระใหกบเดก

ปฐมวย จะสามารถทาใหเดกเกดทกษะทางการวาดภาพทมากขนอยางไร ซงผลการวจยครงนจะเปน

แนวทางสาหรบคร ผบรหาร ผปกครอง ตลอดจนผทเกยวของกบการจดการศกษาปฐมวย นาไปพฒนา

รปแบบและการจดกจกรรมวาดภาพเพอพฒนาทกษะทางการวาดภาพใหกบเดกปฐมวยตอไป

ความมงหมายของการวจย 1.เพอเปรยบเทยบทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยกอนและหลงไดรบการจดกจกรรม

วาดภาพอสระ

2.เพอศกษาการเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยทไดรบการจด

กจกรรมวาดภาพอสระ ซงวเคราะหจากองคประกอบดงตอไปน ไดแก

1. การควบคมกลามเนอมอ

2. ตาแหนงภาพ

3. การระบายส

4. รายละเอยด

5. ความหลากหลาย

6. ความหมายของภาพ

ความสาคญของการวจย การวจยครงนทาใหทราบถงทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาด

ภาพอสระ เพอใหเปนแนวทางสาหรบคร ผปกครอง และผทเกยวของกบเดกปฐมวยในการสงเสรมและ

พฒนาทกษะทางดานการวาดภาพ ตลอดจนการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคใหมความหลากหลาย

ยงขน

5

ขอบเขตของการวจย ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการวจยในครงน เปนเดกปฐมวย ชาย-หญง อาย 4-5 ป ทกาลงศกษาอยใน

ชนอนบาลปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 ของโรงเรยนพระยามนธาตราชศรพจตร สานกงาน

เขตบางบอน กรงเทพมหานคร ซงม 5 หองเรยน จานวน 160 คน กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนเดกปฐมวย ชาย-หญง อาย 4-5 ป ทกาลงศกษาอยใน

ชนอนบาลปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 ของโรงเรยนพระยามนธาตราชศรพจตร สานกงาน

เขตบางบอน กรงเทพมหานคร ทมคะแนนทกษะทางการวาดภาพตา จานวน 15 คน

ตวแปรทศกษา 1. ตวแปรตน ไดแก การจดกจกรรมวาดภาพอสระ

2. ตวแปรตาม ไดแก ทกษะทางการวาดภาพ แบงออกเปน 6 องคประกอบดงน

2.1 การควบคมกลามเนอมอ

2.2 ตาแหนงภาพ

2.3 การระบายส

2.4 รายละเอยด

2.5 ความหลากหลาย

2.6 ความหมายของภาพ

นยามศพทเฉพาะ 1. เดกปฐมวย หมายถง เดกนกเรยนชาย-หญง ทมอายระหวาง 4-5 ป ท กาลงศกษาอยใน

ชนอนบาลปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 ของโรงเรยนพระยามนธาตราชศรพจตร สานกงาน

เขตบางบอน กรงเทพมหานคร

2. ทกษะทางการวาดภาพ หมายถง ความสามารถในการใชอปกรณเครองเขยน เชน ส

ประเภทตางๆ ดนสอ พกน ขดเขยนลงบนวสดรองรบทาใหเกดเปนภาพตามความตองการอยางอสระ

โดยวเคราะหดจากองคประกอบดงน ไดแก การควบคมกลามเนอมอ ตาแหนงภาพ การระบายส

รายละเอยด ความหลากหลาย และความหมายของภาพทแสดงออกมาเปน ภาพหรอสญลกษณซงวด

โดยแบบทดสอบการวาดภาพทผวจยสรางขน

6

3. กจกรรมวาดภาพอสระ หมายถง กจกรรมทจดใหเดกวาดภาพตามความคดและ

จนตนาการของตนเองอยางอสระ ดวยอปกรณเครองเขยนไดแก สประเภทตางๆ ดนสอ และพกน ขด

เขยนลงบนวสดรองรบทหลากหลาย เชน กระดาษตางๆ ผาดบ ฟวเจอรบอรด เปนตน ทงนกจกรรมวาด

ภาพอสระจดตามแผนการจดกจกรรมทผวจยสรางขนจานวน 40 แผน

กรอบแนวคดในการวจย

การทากจกรรมวาดภาพอสระ

ทกษะทางการวาดภาพ ไดแก

การควบคมกลามเนอมอ

ตาแหนงภาพ

การระบายส

รายละเอยด

ความหลากหลาย

ความหมายของภาพ

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย

สมมตฐานการวจย เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ มทกษะทางการวาดภาพสงขน

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ผวจยไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ จาแนกตามหวขอไดดงน

1. เอกสารทเกยวของกบทกษะการวาดภาพของเดกปฐมวย

1.1 ความหมายของการวาดภาพ

1.2 องคประกอบทเกยวของกบการวาดภาพของเดก

1.3 การวาดภาพกบความเจรญเตบโตของเดก

1.4 พฒนาการทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

1.5 พฤตกรรมการวาดภาพกบภาพทเดกปฐมวยชอบวาด

2. เอกสารทเกยวของกบการจดกจกรรมวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย

2.1 การจดกจกรรมวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย

2.2 ความสาคญของการวาดภาพกบเดกปฐมวย

2.3 บทบาทของครกบการจดกจกรรมการวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย

2.4 การวดประเมนผลทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

3. งานวจยทเกยวของกบการวาดภาพ

เอกสารทเกยวของกบทกษะการวาดภาพของเดกปฐมวย

1.1 ความหมายของการวาดภาพ เคาเพลช (Kaupelis. 1983 : 139) ไดสรปความหมายของการวาดภาพไววา เปนกระบวนการของ

การวาดภาพทแสดงออกดวยเสน หรอนาหนก เพอใหเหนเปนรปทรงรปแบบเหมอนจรง รปแบบ

นามธรรม หรออยางใดอยางหนง โดยมความสมพนธกนภายในรปทรง สาหรบเครองมอทใชในการวาด

ไดแก ดนสอ ปากกา พกน ฯลฯ

อาร สทธพนธ (2528 : 108) กลาวถง การวาดภาพตามความหมายของการกระทา

หมายถง การลาก ขด ขด เขยนดวยวสดหรอเครองเขยนตาง ๆ เชน ดนสอ ปากกา ชอลก ฯลฯ บน

ระนาบรองรบซงเปนดน โลหะ กระดาษ กระดาน หรอวสดอน ๆ ซงมผวหนาเรยบแบบโคง โดยทาให

เหนรปรางดวยเสน รปรางทเกดจากเสนนอาจเกดจากเสนตรง เสนโคง เสนหยก ฯลฯ ทงนอาจม

นาหนกออนแกของเสนเทากน หรอมนาหนกออนแกของเสนตางกนกได ทสาคญทสดกคอ รปรางทเกด

จากเสนนมลกษณะ 2 มต คอกวางและยาว หากผวาดตองการใหมความรสกวามลกษณะ 3 มต คอ

กวาง ยาว และลก กกระทาไดโดยลากเสนหลายๆเสนตามวธการแรเงา

8

สมโภชน อปอนทร (2532 : 7) กลาวถงการวาดภาพวา เปนการถายทอดสงทมองเหนหรอ

ประทบใจมาเปนสญลกษณ ในธรรมชาตไมมเสน เมอเรารสกสงใดสงหนงเรารบรวาเปนสงสามมต เรา

ทาไดเพยงแปลความหมายเชงสามมต ในเงอนไขของเสนรอบนอก โดยระบบของแสงและเงาในคณคา

ตางๆ เราสามารถทจะถายทอดความรสกในรปดงกลาวลงบนกระดาษได

สมพร รอดบญ (2532 : ไมปรากฏเลขหนา) ไดกลาวถงการวาดภาพวา มความหมายซง

ครอบคลมมากไปกวาจะกาหนดใหเปนเพยงแต “วาดเสน” เทานน ทงนเปนเพราะศลปนทสรางสรรค

ผลงานประเภททศนศลป ไดมววฒนาการทางดานความคด รปแบบ ตลอดจนเทคนควธการทรดหนา

ไปไกล และมหลากหลายเปนอสระ จนดไรกฎเกณฑหรอขอบเขตอนจากด อกทงศลปนแตละทานตาง

กมความปรารถนาในการแสดงออกซงเอกลกษณเฉพาะตนเปนสาคญ

วโรจน ชาทอง และทานอง จนทมา (2527) กลาวถงการวาดภาพวา หมายถงการเขยนรป

ดวยอะไรกตามอาจเปนดนสอดา ดนสอส สชอลก สเทยน ตลอดจนสงอนทสามารถทาใหเกดเปน

รปรางขนมามความหมายตอผเขยนและผด

วบลย ลสวรรณ (2520 : 12-13) กลาววา การวาดภาพของเดกจะเปนไปตามความรสกนก

คดเทานน ซงเดกจะวาดภาพอะไรกไดเทาทอยากจะวาด และเทาทรสกวาควรจะเปน

ผดง พรมมล (วรณ ตงเจรญ. 2526 : 11 ; อางองจาก ผดง พรมมล. 2524) กลาววา การ

วาดภาพเปนการเรยนรทดวธหนง เพราะการทเดกวาดภาพสงตางๆได อยางนอยตองมการสงเกต และ

ทาความเขาใจจงจะสะทอนออกมาเปนภาพวาดได

วรณ ตงเจรญ (2526 : 39) กลาววา การแสดงออกทางการวาดภาพ เปนธรรมชาตอยาง

หนงของเดกในอนทจะชวยสรางเสรมประสทธภาพหรอพลงในตวเดก ซงเปนผลไปสการรบร

สภาพแวดลอม เกดความคดคานง และแสดงออกมาดวยความสามารถ ทงการใชความรสกนกคด

และความสามารถในการปฏบตงานดวยมอ

เลศ อานนทนะ (2523 : 138) ไดใหความหมายของการวาดภาพวา เปนกจกรรมท

แสดงออกวาสตปญญา ทสามารถถายทอดและสอความหมายไดงาย เปนภาษาสากลททงเดกและ

ผใหญสามารถแปลความหมาย และเขาใจไดอยางแจมชด ภาพวาดจงมความหมายตอเดกๆมาก

เพราะเดกยอมพอใจเมอไดวาดภาพตางๆ

ณฐวรรณ ขนชยภม (2546 : 9) กลาวไววา การวาดภาพเปนการถายทอดสงทมองเหน

หรอประทบใจออกมา เปนเสน นาหนก หรอสญลกษณ บนระนาบรองรบ เพอใหเปนรปรางรปทรง

รปแบบเหมอนจรงหรอรปแบบนามธรรม โดยใชวสดหรอเครองเขยนตางๆ เชนดนสอ ปากกา สชอลก ส

เทยนหรอสงอนๆทสามารถทาใหเกดรปรางขนมาได

9

บญไท เจรญผล (2533 : 13) กลาวถงการวาดภาพไววา การวาดภาพเปนธรรมชาตอยาง

หนงของเดกทจะนาเดกไปสการแสดงออกทางความคด ความคดทงหมดยอมมความหมายสาหรบเดก

และเปนวถทางการเรยนรทางหนง ซงไดจากการรบร สงเกต และการทาความเขาใจ กบสงแวดลอม

รอบๆตว

สรปไดวา การวาดภาพ เปนธรรมชาตอยางหนงของเดกทไดถายทอดสงทมองเหนหรอ

ประทบใจออกมาเปนเสนหรอสญลกษณโดยใชวสดเครองเขยนตางๆ เชนดนสอ ปากกา สเทยน ส

ชอลก ขดเขยนทาใหเกดเปนรปราง ซงภาพทเดกวาด ทงเดกและผใหญสามารถแปลความหมายและ

เขาใจได

1.2 องคประกอบทเกยวของกบการวาดภาพของเดกปฐมวย

การวาดภาพของเดกปฐมวยจะตองอาศยองคประกอบทางดานตางๆ ดงน(วรณ ตงเจรญ.

2526 : 19)

1. ทางดานการใชกลามเนอยอยและประสาทสมพนธระหวางมอกบตา การวาดภาพของ

เดกปฐมวยเปนกจกรรมทตองอาศยใชความสามารถของกลามเนอยอยและประสาทสมพนธระหวาง

มอกบตา ซงพบวา พฒนาการของการใชกลามเนอยอยและประสาทสมพนธจะคอยๆ พฒนาจากการ

ใชมอและตาจากการใชมอและตาในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวน เชน การชวยเหลอตนเองใน

การแตงกาย การเลนเกม และการเลนของเลนตางๆ พฒนาการทางการใชกลามเนอยอยและประสาท

สมพนธระหวางมอกบตาจะอยในระดบใดขนอยกบความอยากรอยากเหนและประสบการณเดม ทเดก

มโอกาสในการปฏบตกจกรรมมากนอยเพยงใด

2. ทางดานการรบร เมอเดกวาดภาพในชวงแรกรปทรงตาง ๆ จะเปนเพยงสญลกษณท

สอสารเฉพาะตว ซงจะกระตนการรบรใหเปนรปธรรมขน เพราะในชวงการเรยนรสงแวดลอมของเดก

ปฐมวย รปทรงของสงตาง ๆ จะมสภาพเปนนามธรรมหรอการรบรทยงไมกระจางชด ซงเมอเดกมองด

สงแวดลอมเขายอมมองถงรปราง รปทรง มวล ปรมาตร และพนผวของสงนนสมพนธกบการสราง

ศลปะของเขา การรบรสงแวดลอมจงชวยใหเดกรจกการสงเกต การพนจพเคราะห หรอการวเคราะหสง

ตางๆ และเขยนออกมาเปนภาพได

3. ทางดานการคด ขณะทเดกวาดภาพ เขาจะจดระบบความคดอยางรวดเรวและตอเนอง

ในอนทจะควบคมการแสดงออกใหเปนไปอยางทคดคานง เดกสวนใหญเมอวาดภาพ สงใดสงหนงจะ

แปลความรปทรงตางๆ ออกมามากมายหลายชนดและเกอบจะไมซากนในแตละครง ภาพวาดของเดก

จงเปรยบเสมอนการแสดงออกทางความคดของเดกนนเอง

10

4. ภาพวาดตามแบบทกาหนดไว ภาพนเดกจะวาดภาพเลยนแบบทกาหนดใหทกประการ

ซงจากการศกษาและสงเกตการวาดภาพตามความสนใจ และแบบอสระของเดกปรากฏวา ภาพทเดก

กชอบวาดมากทสดเรยงลาดบคอ ภาพคน ภาพสตว และภาพตนไม

สรปไดวา องคประกอบทเกยวของกบการวาดภาพของเดกปฐมวย ไดแก ดานการใช

กลามเนอยอยและประสาทสมพนธระหวางมอกบตา เปนผลมาจากประสบการณเดมในการปฏบต

กจกรรม ดานการรบร มาจากสงแวดลอม ทเกดจากการสงเกต วเคราะหสงตางๆทเดกมองเหน ดาน

ความคดซงเดกจะแสดงออกมาทางภาพวาด 1.3 การวาดภาพกบความเจรญเตบโตของเดก

วรณ ตงเจรญ (2526 : 45) กลาววา การวาดภาพเปนการแสดงออกทชใหเหนถงการ

เจรญเตบโตของเดก และกลาววา ปรากฏการณทเปลยนแปลงรปแบบการแสดงออกทางการวาดภาพ

จะเปนผลมาจากการเปลยนแปลงหรอการเตบโตของเดกทงดานรางกาย การรบร อารมณ จตใจ

โลเวนเฟลด (Lowenfeld. 1970 : 23 - 27) ไดกลาวถงการวาดภาพวา มสวนสะทอนให

เหนพฒนาการหรอการเจรญเตบโตในดานตางๆ ดงน

1. การเจรญเตบโตทางดานอารมณ (Emotional Growth) เนนใหเหนวา การสรางสรรค

ภาพนนมความหมายและความสาคญตอเดก เพราะเดกจะตองใชความสามารถในการปรบตวกบ

สถานการณแปลกใหมหรอประสบกบปญหาการรบรทตอเนอง เปนกระบวนการทตองอาศย

ประสบการณทกวางและสภาพแวดลอมทเอออานวยในขณะสรางสรรคภาพ และคณภาพเหลานจะ

แสดงใหเหนได เชน เดกทวาดภาพชาๆ เหมอนกนตลอดเวลายอมแสดงวาเดกมปญหาในการปรบตว

และไมมนใจในการแสดงออก เชนเดยวกบกรณผใหญใหเดกลอกแบบรปเรขาคณตเปนประจา เดกก

จะทาเชนนนและทาไดด แตเดกเหลานจะสญเสยความมนใจในการแสดงออกทางศลปะและการคด

2. การเจรญเตบโตทางสตปญญา (Intellectual Growth) การทเดกแสดงออกทางศลปะ

ในแตละวย หรอแตละคนแตกตางกน ยอมแสดงถงความแตกตางทางดานสตปญญาดวย ขอแตกตาง

จะปรากฏในแงของรายละเอยด การแสดงรปทรง การออกแบบ การระบายส หรอจนตนาการ ขอ

แตกตางนสามารถพจารณาไดจากความแตกตางของวยบคคล หรอในแตละชวงเวลา กระบวนการ

ทางานทางศลปะนนจะเรมจากการวเคราะหขอมล ซงเปนประสบการณบรณาการ ความคด และ

จนตนาการเขาดวยกน แลวจงสงเคราะหเสน รปทรง ส

3. การเจรญเตบโตทางดานรางกาย (Physical Growth) การวาดภาพกบความเจรญเตบโต ดาน

รางกาย เปนการแสดงออกทชใหเหนความสามารถของการใชสายตาทสมพนธกบการเคลอนไหวใน

สวนทตองใชทกษะในการควบคมทศทางการลากเสน การเจรญเตบโตของรางกาย จะทาใหมการ

11

เปลยนแปลงรปแบบการวาดทเรมจากการขดเขย (Scribbling Stage) เปนเสนยง ๆ ไปสความสามารถ

ควบคมเสนใหเปนระเบยบขนเรอย ๆ การเคลอนไหวของเสนจะเปนอยางซาๆ อยระยะหนง แลวจะ

สามารถลากเสนใหเปนรปทรงใหปรากฏขน และเมอเดกเจรญเตบโต พฒนาการทางทกษะการ

เคลอนไหวจะทาใหรปแบบการวาดพฒนาจากเสนทวาดเปนรปรางงาย ๆ ไปสรปรางทเลยนแบบของ

จรงมากขน

4. การเจรญเตบโตทางดานการรบร (Perceptuar Growth) โลเวนเฟลด กลาววาประสบการณใน

ชวตประจาวนทเดกรบรความหมาย และคณภาพของสงตางๆจะแสดงใหเหนไดจากประสบการณท

ไดรบจากการใชประสาทสมผส การรบรสวนใหญจะเปนการรบรทางสายตา โดยการรบรเกยวกบส

รปราง (Form) และบรเวณวาง (Space) พฒนาการรบรทางสายตาจะเรมพฒนาแยกแยะสงตางๆ จาก

การแยกแยะสการแยกแยะรปราง ในระยะแรก ตอมาเมอเดกมพฒนาการของการรบรทกดานมากขน

เดกจะแสดงการรบรบรเวณวาง ซงเดกรวาตนเองเปนสวนหนงของสงแวดลอม ระยะพฒนาการ

เกยวกบบรเวณวางมความสาคญสาหรบเดกมาก เหมอนกบวาเมอเดกเตบโตขนเดกจะสามารถนา

พฒนาการการใชบรเวณวางไดอยางเหมาะสมขน หรอสามารถถายทอดความรสกจากสงทตนรบร

ออกมาในพนทสวนตางๆ ของภาพใหมความหมาย และมความสมพนธกนได ภาพทวาดจง

ประกอบดวยการใชบรเวณวาง รปราง สสน ความรสก โลเวนเฟลด กลาววา เดกทมการสงเกตด จะร

วาวตถตาง ๆ ยอมมความตางกนดานรปราง รปทรง ส ความเรยบรอยและขรขระ ความรสกตอแสง

และความมด การรบรเหลานลวนมาจากประสบการณ จากการมปฏสมพนธกบสงแวดลอม สาหรบคร

ทสอนเดกเลก ๆ ควรจดใหเดกไดรบประสบการณจากการเลน ทจะพฒนาการรบรทางสายตา และ

ความรสกประสาทสมผสจากสงแวดลอม

5. การเจรญเตบโตทางดานสงคม (Social Growth) การวาดภาพเปนการถายทอดสาร

หรอสาระ สวนใหญเนนเกยวกบความคดคานงสวนตว สงแวดลอม สงคม และในอกแงหนงแสดงถง

การทางานรวมกน เมอเดกเรมวาดลกษณะไดในระยะแรก จะวาดคนทใกลชด เชนพอ แม ตวเอง เพอน

แตเมอเดกเตบโตขน สงทวาดจะมาจากประสบการณทางสงคมทไกลตวออกไป ซงแสดงวา เดกรบร

โลกภายนอกทกวางขน ประสบการณเหลานจะเกดจากการสะสมความร มความสนใจตอสงตางๆ เชน

เดกวาดภาพคนดบเพลง บคคลอาชพตางๆในสงคม เปนตน

6. การเจรญเตบโตทางดานสนทรยภาพ (Aesthetic Growth) พฒนาการทางดานสนทรยภาพ

แสดงใหเหนถงประสาทสมผสทไดบรณาการประสบการณทงมวลซงเกยวของกบ ความคด ความรสก

การรบร ผลจากการบรณาการน สามารถทจะพบไดจากการจดภาพทประสานกลมเกลยวเปนเอกภาพ

และแสดงออกซงความรสกนกคดดวยภาวะของบรเวณวาง เสน ลกษณะผว และส

12

7. การเจรญเตบโตทางดานการสรางสรรค (Creative Growth) โลเวนเฟลด กลาววา

พฒนาการทางความคดสรางสรรคของเดก เรมพฒนาตงแตทาเครองหมายไดในครงแรก แลวเรยกสงท

เขาสรางนนวา “ผชาย” “บาน” หรอ “ภเขา” รปทเขาสรางขนมานทาใหเกดความคดสรางสรรค จากการ

คดสรางสงงายๆ เหลานจะนาไปสการสรางสงยากๆ ซงจะผานขนตอนทซบซอนยงขน อยางไรกตาม

พฒนาการทางดานการสรางสรรคตองอาศยเสรภาพทางความคดและการกระทา เมอเดกรสกมอสระ

และความกลาทจะแสดงออก การแสดงออกในครงตอๆไป เดกจะสรางรปรางและใสบางสงลงในภาพ

ของตน สงทแสดงออกมานนมาจากความคด จนตนาการ ความรสกอสระและมนใจทสรางสงใหม ๆ

รวมถงการใชวสดในการสรางสรรคดวย เดกทถกขดขวางหรอยบยงดวยกฏเกณฑหรอขอบงคบทไมม

เหตผล มกจะขาดความเชอมนในความคดของตนเอง การแสดงออกมกเลยนแบบผอน

จากเอกสารดงกลาว สรปไดวาการวาดภาพเปนการแสดงออกทช ใหเหนถงการ

เจรญเตบโตของเดก ซงจะสะทอนใหเหนพฒนาการและการเจรญเตบโตในดาน รางกาย อารมณ

สงคม สตปญญา การรบร สนทรยภาพ และความคดสรางสรรค 1.4 พฒนาการทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

การวาดภาพของเดกปฐมวย จะแตกตางกนตามระดบอาย การเจรญเตบโตของรางกาย

ประสบการณทไดรบ ดงนนการจดกจกรรมทางศลปะใหกบเดกจงควรจะเขาใจระดบพฒนาการ

ความสามารถและการแสดงออกของเดก เพอสงเสรมใหเดกไดรบการพฒนาทถกและตรงเปาหมาย

ยงขน

โลเวนเฟลด (Lowenfeld. 1957 : 33-39) ไดทาการศกษาขนพฒนาการดานศลปะของ

เดก โดยแบงขนพฒนาการไวดงน

1. ขนขดเขย (The Scribbling Stage) อาย 2-4 ป

2. ขนเรมเปนสญลกษณหรอขนเขยนภาพใหมความหมาย (Pre-Schematic Stage) อาย

4-7 ป

3. ขนใชสญลกษณหรอขนเขยนภาพไดคลายของจรง (Schematic Stage) อาย 7-9 ป

4. ขนเขยนภาพของจรง (Drawing Realistic) อาย 9-11 ป

5. ขนเขยนภาพเหมอนของจรง (Pseudo Realistic) อาย 11-12 ป

6. ขนความคดสรางสรรค (Period of Decision) อาย 12-16 ป

ในทนจะกลาวถงเฉพาะขนพฒนาการในระยะ 4-7 ป เปนขนเรมเปนสญลกษณหรอขน

เขยนภาพใหมความหมาย (Pre-Schematic Stage) เปนขนเรมตนของการแสดงออกทมความหมาย

ภาพสงของสงเดยวกนเดกอาจจะเขยนไดหลาย ๆ แบบ ในระยะนโลกทเดกเหนหรอร จงแตกตางจาก

13

โลกทเดกเขยนภาพ การพฒนาความคดเกยวกบคนและสงของยงไมเดนชด ทาใหภาพทเดกวาด

บรรยายถงสงเหลานอยในรปแบบทางเรขาคณต เชน ในการวาดรปคนเดกจะเขยนวงกลมแทนศรษะ

เสนตามแนวขวางแทนแขนและเสนตามแนวตงแทนขา แตยงไมมรายละเอยดสวนตางๆ ของรางกาย

การใชส ในขนนการใชสของเดกยงไมเปนไปตามธรรมชาต สทเดกใชเขยนภาพกบสทเดก

เหนจรง ๆ จะไมเหมอนกน ทงนเพราะเดกใชสตามอารมณแลวแตวาสไหนจะสะดดตาเดก หรอเดก

ชอบสไหนเปนพเศษกจะใชสนน ซงไมจาเปนตองสอดคลองกบความเปนจรง

บรเวณวาง หรอชองไฟ เดกยงไมเขาใจวาจะเขยนรปตรงไหน ขนาดเทาใดจงเหมาะสม แต

จะวาดลงไปโดยไมคานงถงความสมพนธของสงตาง ๆ ตรงไหนมบรเวณวางเดกจะเขยนสงตางๆ ลงไป

ภรณ ครรตนะ (2523 : 115-116) ไดกลาวถง ระดบความสามารถในการวาดรปของเดกปฐมวย ไวดงน

อาย 1-2 ขวบ จะสามารถลากเสนยงๆ โดยไมมความหมาย เดกจะลากเสนตามความ

พอใจของตนเอง

อาย 3-4 ขวบ เดกจะเรมบอกชอภาพทตนวาดได

อาย 4-5 ขวบ เดกจะพบวาตนสามารถวาดภาพของจรงได ภาพทวาดจะเปนสงทเดก

คนเคย

อาย 5-6 ขวบ จะเรมปรบตวโดยการสงเกต จะพยายามวาดภาพตามความเปนจรง แตจะ

ยงไมแสดงความถกตองในเรองของส ขนาด และความเปนจรง

วชย วงษใหญ (2523 : 58) ไดแบงพฒนาการทางศลปะเปน 10 ระยะดวยกน โดยเรม

ตงแตเดกวยทารกเปนตนมา คอ

1. ระยะแหงการแสวงหา (The Search) 8 สปดาหถง 2 ขวบ ความสามารถในการใชมอ

จะสามารถจบวตถได จบเอาของเขาปากได เลนกบนวเทา ขยากระดาษเลนกบนาเวลาอาบนา เวลา

จบแทงไมสเหลยมจะใชสองมอแลวเอาเขาปาก ความสามรถในการแสดงออกซงความเขาใจ เชน ยม

กบตวเองในกระจก ตบขวดนม เปลงเสยงแหลมเอกอาก เปนตน พฒนาการทางศลปะไดเกดขนแอบ

แฝงกบพฤตกรรมเหลาน

2. ระยะของการขดเขย (Scribbles and Scribbling) พฒนาการเดกระยะนอยในอาย

ประมาณ 2-3 ขวบ การขดเขยเปนพฤตกรรมทเดกกระทาไดทนทโดยปราศจากการกระตน เมอเดกโต

ขนการขดเขยจะไปปรากฏเปนสวนประกอบของการเขยนรปตอไป เชน เปนสวนของผมเมอวาดคน ใบ

ของตนไม ควนไฟ กอนเมฆ ระยะการขดเขยเดกจะใชเปนการตอบสนองการเคลอนไหวของมอและ

แขนตามความพอใจของเดกเอง การขดเขยของเดกระยะนจะใชเสนพนฐานเหลานในการขดเขย

ออกมา เสนพนฐานตางๆ คอ เสนตรง (Vertical) เสนนอน (Horizontal) เสนทะแยงมม (Daigonal)

วงกลม (Circular) เสนโคง(Curving) เสนเปนคลน (Waving) การขดเขยนนรวมถงรปแบบตางๆ มอย

ประปรายอยอยางไมชดเจน

14

3. ระยะของการซอนเรนรปทรง (The Secrets of Shape)การพฒนาทางศลปะระยะนจะ

อยในอายระหวาง 2-3 ขวบ เดกอาย 2 ขวบไมสามารถวาดรปวงกลมไดสมบรณตามใจปรารถนา

รปแบบการเขยนจะปรากฏออกมาแบบขดเขย มรปทรงเกดขน รปทรงจะปรากฏใหเหนไดเมออาย 3

ขวบ เดกจะสามารถเขยนรปสเหลยม วงกลม และรปรางภายนอกของรปทรงอนๆ และรปทรงเหลานจะ

ปรากฏออกมากบการขดเขยทวไป

4. ระยะของการสรางเคาโครงทางศลปะ (Art in Outline) พฒนาการทางศลปะขนนอยใน

ระหวางอายประมาณ 3-4 ขวบ เดกจะเรมวาดรปทรงตางๆ เชนวงร วงกลม รปสามเหลยม

สเหลยมผนผา สเหลยมจตรส และรปกากบาท ระยะนเปนระยะทสาคญทเดกจะสรางความพอใจ

สาหรบเดกทมความเจรญเตบโตทางศลปะ

5. ระยะของการออกแบบ (The Child and Design) พฒนาการระยะนอยระหวางอาย

ประมาณ 3-5 ขวบ เดกจะเรมเอารปทรงตางๆ มาผสมผสานกน เมอเดกเอารปทรงมาประกอบเขา

ดวยกนเปนการเรมพฒนาการออกแบบ เดกจะแสดงความสามารถในการใชรปทรงหลายๆ รปทรงได

อยางคลองแคลว

6. ระยะของการพฒนา วงกลม ดวงอาทตย และรศม (Mandalas Sun and Radials)

พฒนาการทางศลปะระยะนอยในอายประมาณ 3-5 ขวบ ความสาคญของการแสดงออกอยางแจมชด

ของการพฒนาในระยะนคอนขางจะเพอฝนจากคาพดของเดก การแสดงออกในการวาดรปคอนขางท

จะสมบรณมความสมดลย มความงดงามในการออกแบบ เดกสามารถเขยนรปดวงอาทตย มรศม และ

การพฒนาจากดวงอาทตยกจะไปสการวาดรปหนาคน และเสนรศมของดวงอาทตย เดกจะนามาใช

เปนเสนผมเมอวาดรปหนาคน

7. ระยะของการวาดรปคน (People) เดกเรมเขยนรปคนไดอายประมาณ 4-6 ขวบ แต

หนาตาจะใหญโตมาก แขนขาจะมขนาดเลก จะมงความสนใจเขยนแตหนาตา แขนจะตอออกมาทาง

ศรษะ และเรมเขยนขา ตอมาจะเขยนคนโดยลมเขยนแขน จะมแตขาเพอใหเกดความสมดล

8. ระยะของการวาดรปทคอนขางจะเปนเรองราว (Almost Pictures) อยในอายประมาณ

4-6 ขวบ เดกสวนมากจะเรมพฒนาเขาสระยะของการออกแบบรปทรง เดกจะเขยนรปคนชดเจนขน

และมองดตามทตนเหนเหมอนผใหญมากขน เดกเรมเขยนรปสตว มขา 4 ขา อยบนขางเดยวตอ

9. ระยะของการวาดภาพมเรองราว (Pictures) ระยะนแบงออกเปนสองตอน คอระยะตน

การเขยนรปของเดกจะวาดรปคน สตว บาน และตนไม เปนตน ตอมาคอระยะหลงเดกจะวาดรปตางๆ

มความชดเจนมากขน และงายตอการเขาใจและการยอมรบของผใหญ

15

10. ระยะของการซอนเรนสงทมคณคา (Hidden Treasures) เดกวย 5-7 ขวบ จะเขยน

ภาพทเรยกวา X-ray Picture ลกษณะภาพแสดงถงสวนละเอยดภายใน เชนสงของภายในบาน ท

มองเหนไดจากภายนอก

สรปไดวา พฒนาการทางการวาดภาพของเดกปฐมวย จะแตกตางกนตามระดบอายของ

เดกซงเปนผลมาจากการเจรญเตบโตของรางกาย ประสบการณทไดรบ ซงพฒนาการทางการวาดภาพ

ในแตละวยจะเปนไปตามขน ตงแตการขดเขยพฒนาไปสเรมเปนรปรางรปทรงและพฒนาไปจน

สามารถวาดภาพทสอความหมายไดชดเจนเปนเรองราว 1.5 พฤตกรรมการวาดภาพกบภาพทเดกปฐมวยชอบวาด

ในระยะเรมแรก ภาพวาดของเดกมความหมายเพยงเพอบอกวา เปนการใชองคประกอบ

ทางกลไกของรางกายควบคมสาระสาคญ และเปนการจดเรยงของภาพวาดเทานน ซงความเจรญของ

เดกจะเรมดวยแบบงายๆ ไปสแบบทซบซอนขนโดยลกษณะของสงทเปนรปธรรมไดเขาไปอยในตวเดก

เมอเขาโตขนความสามารถในการทจะวาดภาพใหเปนรปเปนรางมมากขน อาจขนอยกบประสบการณ

การรบรในสงนนๆไดดกวากได นอกจากนพบวาเดกจะไมวาดภาพวตถออกมาตรงๆ อยางทตาเหน แต

จะเลอกเปลยนแปลงและเพมสงทคดวาอาจจะเกยวของกบวตถนนลงในภาพของเขา แนวโนมเหลาน

เกดขนเสมอ แมวตถจะถกลอกเลยนแบบจากตวอยางหรอวาดขนโดยอาศยความจากตาม (บญไท

เจรญผล. 2533 : 25; อางองจาก Harris. 1963 : 173)

โฮโรวทซ เลวส; และลกา (วราภรณ รกวจย. ม.ป.ป. : 65; อางองจาก Horovity, Lewis ; &

Luca. 1967 : 28) ไดทาการศกษาและสงเกตการวาดภาพของเดก พบวาในการวาดภาพของเดกนน

เดกไดรบอทธพลมาจากสงแวดลอมรอบๆ ตว และไดแบงลกษณะภาพทเดกวาดออกเปน 4 แบบ คอ

1. ภาพวาดตามความสนใจ เดกจะวาดภาพตามความคดของตนเอง

2. ภาพวาดอสระเปนการวาดภาพจากหวขอทกาหนดให แตเดกจะคดสงทจะวาดเอง

3. ภาพของจรง เดกจะวาดภาพจากของจรงทกาหนดให

4. ภาพวาดตามแบบทกาหนดให ภาพนเดกจะวาดภาพเลยนแบบทกาหนดใหทกประการ

ซงจากการศกษาและสงเกตการวาดภาพตามความสนใจ และแบบอสระของเดก ปรากฏ

วาภาพทเดกชอบวาดมากทสดเรยงตามลาดบ คอ ภาพคน ภาพสตว และภาพตนไม

ลารค (Lark. 1967 : 7-8) กลาววาภาพคนทอยในความคดของเดกนน เปนเพยงเสนรอบนอกของ

รปรางคน ระยะแรกเดกมกเขยนภาพดานหนามรายละเอยดนอย การวางสดสวนและตาแหนงไมตรง

ตามความเปนจรง ดงจะเหนไดวาลกษณะเปนวงกลมมจดหรอวงกลมเลก ๆ แทนตา เขยนเสนตรง เสน

เดยวหรอเสนค แทนจมก เขยนเสนขวางยาว ๆ แทนปาก บางครงเขยนฟนเปนซเหมอนลกกรง รปราง

16

ของลาตวจะเปนวงร คอเปนวงกลมเลกๆ ในระยะตอมาจงเขยนเปนรปสเหลยมตอระหวางศรษะและ

ลาตว เขยนขาเสนเดยวตอมาจงเขยนเปนเสนค เปนทอนยาวๆ ตอจากลาตว หรอชตาลงขางลาตว

อาเมส (Lark. 1967 : 32 ; citing Amas. 1945 : 161-165) กลาวถงพฤตกรรมการวาดภาพคน

ของเดกวา มกไมมคอและทรวงอก ระยะแรกเดกจะเขยนแขนตอจากคาง ห หรอบรเวณคอ บางครง

อาจตอจากเอวกอนทจะเขยนตอจากไหล ไดถกตองในระยะตอมา และมกไมคอยพบการเขยนมอ เมอ

เดกเขยนมอจะมรปรางเปนกลมกอนมนวกระจายออกสนๆ 3-7 แฉก หรอเปนเสนยาวรอบทศทาง

บางครงคลายเทานก และอาเมส กลาววา ลกษณะการวาดภาพของเดกยงแสดงถงระดบ

ความสามารถทางสตปญญาของเดกไดอกดวย

เฮอรลอค (Hurlock. 1956 : 333-334) ไดสรปการศกษาของนกวจยทานอน ๆ เกยวกบ

พฤตกรรมการวาดภาพของเดกไวดงน

1. เมอเดกมอายราว 6 ป เดกจะเขยนภาพแสดงความแตกตางของเพศได เชนลกษณะ

ของผม เสอผา หนาตา

2. เดกอายระหวาง 5-11 ป วาดภาพเพศเดยวกนกบตนมากกวาเพศตรงกนขาม

3. เดกอายระหวาง 11-12 ป เดกผหญงจะเรมวาดภาพคนซงเปนเพศตรงขาม

4. เดกชายวาดภาพคนนอยกวาเดกหญง แตจะวาดตวคนทมสดสวนถกตองมากกวา

เดกหญง

5. การวาดภาพคน เดกหญงจะวาดเครองประดบเพมเตมมากกวาเดกชาย

6. เดกหญงวาดหนาคนแบบหนาตรงมากกวาเดกชาย แตเดกชายวาดหนาเตมและหนา

ดานขางเทา ๆ กน

สรปไดวา พฤตกรรมการวาดภาพของเดกปฐมวยไดรบอทธพลมาจากสงแวดลอมรอบๆ

ตวเดก ภาพทเดกวาดจะเรมดวยแบบงายๆ ไปสทซบซอนมากขน ขนอยกบชวงวยและประสบการณ

การรบรของเดก ซงภาพทเดกชอบวาดมากทสด คอภาพ คน ภาพสตว และภาพตนไม

เอกสารทเกยวของกบการจดกจกรรมวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย

2.1 การจดกจกรรมวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย

การจดกจกรรมวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย ภาพวาดหรองานทเดกสรางสรรคขนลวนแต

ชวยใหเดก เกดการเรยนรดวยความสนกเพลดเพลน เนองจากสามารถสนองความตองการพนฐานของ

เดกวยนไดตามพฒนาการของเขา

17

การปลกฝงใหเดกเกดความสนใจในการวาดภาพนน ควรมงใหเดกเกดความพงพอใจ เกด

ความเชอมนในตนเองและประสบความสาเรจในงานนน ๆ ทงยงชวยปลกฝงใหเดกเกดการเรยนร ใน

เรองของลกษณะนสยทเหมาะสมไดหลายอยาง นอกเหนอจากการใหประสบการณทางการวาดภาพ

การสอนควรหลกเลยงการใหเดกเลยนแบบใหเหมอนของจรง เพราะการสอนดงกลาว หากเดกยงไมม

ทกษะและความพรอมเพยงพอกอาจจะเกดความลมเหลว จนทาใหขาดความเชอมนในตนเอง จงไม

เปนการสอนททาใหเกดการเรยนรแตอยางใด

สรพรรณ ตนตรตนไพศาล (2545 : 31-32) กลาววา การสอนการวาดภาพในระดบปฐมวย

เปนการอบรมเบองตน มไดมงหมายใหเดกวาดรปเกง แตเพอปลกฝงใหเดกมนสยอนดงาม และมความ

พรอมในการศกษาในระดบตอไป ดงมความมงหมายดงน

1. เพอฝกและเตรยมความพรอมดานตางๆ ใหเดกไดรจกใชประสาทสมผสใหสมพนธกน

ไดอยางเหมาะสม

2. เพอสงเสรมความคดรเรมสรางสรรค การรจกสงเกต การมไหวพรบสามารถแสดงออก

ตามความถนด ความสามารถของแตละคน และชนชมตอสงทสวยงามตางๆ

3. เพอการพฒนาทางกาย อารมณ สงคม สตปญญา และบคลกภาพ

4. เพอปลกฝงคานยม เจตคต และคณสมบตทดของศลปะ และวฒนธรรม

5. เพอใหเดกเรมตนรจกการใชเครองมอ เครองใชตาง ๆ ในการทางานศลปะ รจกการเกบ

รกษา และการทาความสะอาดอยางถกตอง

6. เพอฝกใหรจกการทางานเปนกลม เปนคนมระเบยบ ประณต

7. เพอใหเดกมโอกาสแสดงออกอยางอสระ สนกสนานเพลดเพลน และใชเวลาวางใหเกด

ประโยชน

8. เพอนาไปใชใหสมพนธกบการจดประสบการณดานอน ๆ

ประมวญ ดคคนสน (2536 : 116-117) ไดกลาววา การสอนวาดภาพสาหรบชนปฐมวยม

ดงตอไปน

1. มใชมงสอนใหเดกเปนศลปน หากมงทจะใชการวาดภาพเปนเสนทางไปสการศกษา

งานศลปะของเดกคอ ยานพาหะนะอนนาไปสการเจรญเตบโตทางการศกษา

2. การวาดภาพเปนทางหนงซงเดกใชแสดงออก ใชในการสอความหมายและในการจารก

ประสบการณของตนเอง โดยเฉพาะอยางยงเดกทเขยนอะไรไมคอยออก อาจจะใชการวาดรปหรอปน

แสดงออกไดดกวาการเขยน

3. การวาดภาพชวยใหเดกพฒนาความตระหนกร กบสงแวดลอมไดแจมชดขน

4. การวาดภาพทาใหเรารคณคาของสนทรยภาพ

18

5. การวาดภาพชวยใหมทกษะในการใชมอ

6. การวาดภาพเปนวฒนธรรมของมนษยมาแตดกดาบรรพ

วรณ ตงเจรญ (2526 : 36) กลาววา การจดกจกรรมการวาดภาพใหกบเดกปฐมวย มไดมง

ตวผลงานการวาดเปนผลลพธสาคญทสด ผลงานการวาดภาพเปนเพยงสะพานทจะพาดพานไปส

ลกษณะนสยทตองการ และลกษณะนสยทตองการกมไดเกดจากตวกจกรรมวาดภาพอยางเดยว แตจะ

หลอหลอมขนมาจากปจจยทพรอมดวยจตวทยาหลายดาน ทงการเสนอกจกรรมทถาทายความคดอาน

เสรภาพ แรงกระตน ความรก การพดคย บรรยากาศทด การเปดโอกาสใหเดกแสดงความคดเหน การ

ใหกาลงใจ ฯลฯ การสนบสนนหรอเสนอกจกรรมวาดภาพใหเดกสรางสรรคนน เราควรจะตองม

เปาหมายหรอความเชอเกยวกบผลงานการวาดภาพของเดกไวในใจ

1. เขาจะตองเปนผรเรม

2. เขาจะตองเปนผนาทางความคด

3. เขาจะตองเปนผมจนตนาการกวางขวาง

4. เขาจะตองเปนผมอสรภาพ

5. เขาจะตองเปนผกระตอรอรนในการรบร

สรปวา การจดกจกรรมวาดภาพสาหรบเดกปฐมวยมไดมงทผลงานการวาดภาพเปนผล

สาคญ แตกจกรรมการวาดภาพเปนกจกรรมทจดใหเดกไดแสดงออก เพอเปนการพฒนาทกษะและ

ศกยภาพในดานตางๆ ในตวเดกรวมถงลกษณะนสยทตองการ

2.2 ความสาคญของการวาดภาพกบเดกปฐมวย การวาดภาพ เปนกจกรรมศลปะแบบหนงทมคณคาสาหรบเดกปฐมวย เพราะนอกจากจะ

ชวยใหเดกเพลดเพลนแลว ในขณะทเดกกาลงวาดภาพ เดกจะไดฝกการสงเกต จาแนกและ

เปรยบเทยบ ชวยใหเดกไดเรยนรในเรองตางๆ โดยผานประสบการณตรง ซงปยะชาต แสงอรณ ได

กลาวไววา กจกรรมวาดภาพเปนกจกรรมทางศลปะทจดใหแกเดก ในลกษณะเชงของเลน เดกจะม

ความสนใจ สนกสนานเพลดเพลน เกดความรสกเหมอนไดเลนของเลน ขณะเดยวกนเดกกจะเกดการ

พฒนาในดานการเรยนร ความคดรเรมสรางสรรค ทกษะและความสมพนธระหวางกลามเนอมอกบ

ความคด เดกจะแสดงออกถงการรจกคด รจกแกปญหา รจกคนควาและทดลอง รจกใชเหตผล รจก

สรางสอทตนเขาใจจากจนตนาการของตนเอง นอกจากนยงเปนกระบวนการสรางความสนทรยให

เกดขนในจตใจ และ ความรสกของเดกอนเปนพนฐานทสาคญในการพฒนาสตปญญาและความ

เจรญเตบโตของเดกตอไป (ปยะชาต แสงอรณ. 2526 : 49-52)

19

สมใจ ทพยชยเมธา; และลออ ชตกร ไดใหคณคาของกจกรรมการวาดรปทมตอเดก

ปฐมวยดงน (สมใจ ทพยชย เมธา; และ ลออ ชตกร. 2526 : 220)

1. ชวยผอนคลายอารมณของเดก เดกมความสขเพราะไดแสดงออกตามความพอใจอยาง

เตมท

2. ชวยใหเดกแสดงความคด ความสนใจ และความถนดตามธรรมชาตของเดก

3. ฝกทกษะการใชมอของเดกใหชานาญ

4. เปนการปลกฝงใหเดกมจนตนาการและความคดรเรมสรางสรรค

วรณ ตงเจรญ (2526 : 11) กลาวถงการวาดภาพของเดกปฐมวยวา เปนการแสดงออกเพอ

แสดงพฤตกรรมทสาคญคอ เพอใหสมพนธกบการเคลอนไหวของรางกาย เพอความสนกสนาน

เพลดเพลน และเพอเรยนรสรางสรรคและเรยนรสงแวดลอม

ณฐวรรณ ขนชยภม (2546 : 10) กลาววา การวาดภาพของเดกปฐมวยนอกจากจะชวยให

เดกรสกสนกสนาน เพลดเพลน และมความคดรเรมสรางสรรคแลว ยงชวยใหเกดการพฒนาในดาน

ทกษะการใชมอ และเกดการเรยนรสงแวดลอม รจกคด รจกแกปญหา รจกคนควาและทดลอง สรางสอ

ทตนเขาใจจากจนตนาการของตนเอง

จตทนาวรรณ เดอนฉาย (2526 : 49-52) กลาวไววา การวาดภาพเปนกจกรรมหนงทม

คณคาสาหรบเดกปฐมวย เพราะนอกจากจะชวยใหเดกเพลดเพลนแลว ในขณะทเดกกาลงวาดเดกจะ

ไดฝกการสงเกต จาแนกและเปรยบเทยบ ชวยใหเดกไดเรยนรในเรองตาง ๆ โดยผานประสบการณตรง

จากความสาคญของการวาดภาพดงกลาว สรปไดวา การวาดภาพเปนกจกรรมศลปะแบบ

หนงทมคณคาสาหรบเดกปฐมวย ซงจะชวยใหเดกสนกสนานเพลดเพลนไดฝกสงเกต จาแนก และ

เปรยบเทยบ ขณะเดยวกนเดกกจะเกดการพฒนาในดานความคดรเรมสรางสรรค และความสมพนธ

ระหวางกลามเนอมอกบความคด 2.3 บทบาทของครกบการจดกจกรรมวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย

บทบาทของครกบการจดกจกรรมการวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย สาหรบในโรงเรยนเดก

ปฐมวยนน ครคอบคคลสาคญทสดในการจดกจกรรมวาดภาพ งานวาดภาพสาหรบเดกจะสาเรจลลวง

ดวยดนน ขนอยกบครทงสน มวธการหลาย ๆ วธ ทครสามารถสรางบรรยากาศ สงแวดลอม เพอ

กจกรรมสรางสรรคตาง ๆ ครจะตองใหความอบอน มความเปนกนเองกบเดก พยายามพดคย ชกจง

เราความสนใจใหกาลงใจ ชมเชย ไมวจารณหรอตผลงานของเดก สงเสรมใหเดกไดรบประสบการณ

ทางศลปะทงทางตรงและทางออมโดยครอบคลมหลาย ๆ ดาน

20

ครควรดแลเดกใหสรางสรรคงาน ดวยความพยายามของตนเอง กลาคดและกลาตดสนใจ

ไมใชวธเผดจการสงงานใหเดกทา อยางสงเสรมใหเดกลอกแบบหรอเอาแบบอยางเพอน เดกจะ

กลายเปนคนทขาดความคดเหนสวนตว ไมเชอมนในตนเอง ในทางตรงกนขามครควรมงสงเสรมสราง

ลกษณะเฉพาะตว ใหเปนตวของตวเอง สรางความมนใจใหเดกทกคน เปดโอกาสใหเดกไดพบ

ขอผดพลาดดวยตวของเขาเอง เพราะสงทผดพลาดเดกจะจาไดแมนยา และเปนบทเรยนในการทางาน

ตอไป ในกรณทเดกมปญหาในการปฏบตงานศลปะ ครจะตองไมทอดทงปญหา แตตองชวยคลคลาย

และแนะแนวทางแกปญหา พยายามดแลการทางานศลปะของเดกอยางใกลชดและสมาเสมอ และควร

เคารพตอการทางานและผลงานของเดก สรางความภาคภมใจใหเกดแกเดก ไมควรแกไขดดแปลงงาน

ของเดก

ไมควรสอนกฎเกณฑ ทฤษฎ รายละเอยดและสดสวนตาง ๆ ควรเปดโอกาสใหเดกได

คนควาทดลองและทาจรงดวยตนเองมาก ๆ จะมผลใหเดกเรยนรอยางลกซง การสาธตใหเดกดอาจจะ

ตองทาในบางโอกาสถาจาเปน ควรสาธตวธใชเครองมอ ความปลอดภยในการใชเครองมอ หรอเฉพาะ

วธการบางอยางทยงยาก ไมจาเปนจะตองแสดงใหเดกเหนวาครมวธการปลกยอยอยางไร เพราะเดก

บางคนจะยดแนนอยกบวธการของครและควรคานงถงระดบความยากงายในการสาธตโดยพจารณา

จากขดความสามารถของเดกในระดบอายตาง ๆ การสาธตของผใหญอาจจะดงายสาหรบผใหญ แต

สาหรบเดกแลวอาจจะดยากมาก ใหเวลาในการทากจกรรมศลปะอยางเพยงพอ และยดหยนไมเรงรบ

จนเกนไป หรอยาวนานจนเดกเบอ

จดประสบการณอนกอใหเกดผลงานและความเขาใจในทางศลปะแกเดก การเลานทาน

ฟงเพลง สนทนา ดภาพ ดวดทศน หรอการศกษานอกสถานท เดกจะสามารถเกบรายละเอยดของสง

ตาง ๆ ไดจากประสบการณเหลานน จดสภาพหองเรยนใหเหมาะสมกบการสอน เมอหองเรยนพรอม

เดกกจะเรมบทบาทของเขาเองในการสรางสรรค โดยครจะเปนเพยงผสนบสนน แตไมเขาไปแทรกแซง

การสรางสรรคนน จดเตรยมวสดอปกรณลวงหนาใหอยในสภาพด เหมาะสมและเพยงพอ และจาเปน

จะตองไดรบการตรวจสอบ ทดลองใช ดแลรกษาอยางด

ในการจดกจกรรมแตละครง ควรจดลาดบกอน-หลง และตอเนองกนหรออาจจะจดให

สลบกนไป เพอใหเดกไดมประสบการณอยางกวาง ๆ และรกษาระดบเนอหาวชาความรใหเหมาะสม

กบวฒภาวะและความคดสรางสรรค ฉะนนการนาไปใชจงตองพจารณาดใหเขาใจความตองการอยาง

ถองแทเสยกอน การตงกฎระเบยบสาหรบงานศลปะบางชนดกเปนสงจาเปน เพราะงานบางอยางเดก

ควรจะสวมเสอคลมหรอผากนเปอน กาหนดจานวนเดกใหเหมาะสม ตลอดจนถงการเกบรกษาและทา

ความสะอาดอปกรณตาง ๆ เดกสามารถชวยทาไดทงยงเปนการปลกฝงลกษณะนสยทดใหเขาดวย

หรอเดกทางานเสรจครควรเขยนชอและวนททากจกรรมดวยถาเดกเขยนยงไมไดแสดงผลงานของเดก

ทกคน แลวเกบรวบรวมไว เพอจะไดนามาศกษาถงผลของพฒนาการดานตาง ๆ

21

ครบางคนไมตระหนกถงตวงานของเดก ซงตางรปแบบจากงานของผใหญ นอกจากนนยง

ไมเตมใจและลดการยอมรบการแสดงตามธรรมชาตของเดก อกประการหนงคอ ครมกจะเขาใจผดถง

จดประสงคในการสอนวาดภาพใหแกเดก แลวตดอยกบความทวาศลปในชนเดก ๆ ควรจะเปนการฝก

ความเชยวชาญในทางใดทางหนง ชอบสอนเทคนคและยดเยยดรปแบบความคดของครใหแกเดก ซง

ไมตรงและไมสมพนธกบความตองการ ความรสกและความเขาใจของเดก ทาใหเดกมพฒนาการลดลง

ปจจยทกระทบและรบกวนความเปนธรรมชาตในการแสดงของเดกทสาคญ คอความคดท

เปนรปธรรมของผใหญ ปจจยนเมอครอบงาอยนาน ๆ ทาใหเดกเปลยนการแสดงออกใหเปนไปตามท

ผใหญตองการ

เลศ อานนทะ (2533 : 14 - 15) ไดกลาวถงบทบาทของครไวดงน

1. สอนดวยความรก

2. ยอมรบนบถอในความสามารถของนกเรยนแตละคนทแตกตางกน

3. ไมจาเปนตองรบรอนแกไขผลงานของนกเรยน แตควรพดจาใหเกดความคดดวยตนเอง

4. อยาแทรกแซงความคดหรอตดสนใจแกปญหาแทนนกเรยน ทางทดควรสงเสรมใหกลา

คด กลาทา และกลาแสดงออกใหมากทสด

5. ใชคาพดยวย และทาทายใหแสดงออกแทนการออกคาสง

6. วางแผนการจดเตรยมเครองมออปกรณเอาไวลวงหนา เปดโอกาสใหนกเรยนได

แสดงออกอยางอสระภายใตบรรยากาศของความรก ความอบอนและเปนกนเอง จะทาใหนกเรยนเกด

ความรสกวาปลอดภย ไดรบการคมครองปกปองและสงผลใหเกดความเชอมนในตนเองและกลา

แสดงออกในทสด

สรพรรณ ตนตรตนไพศาล (2546 : 35-36) กลาววา ขอควรคานงในการจดกจกรรมวาด

ภาพสาหรบเดกปฐมวย

1. หลกเลยงการใหแบบอยางหรอจดเปนภาพ และสมดภาพระบายสแกเดก เพราะสง

เหลานนทาใหเดกสญเสยความคดสรางสรรค เนองจากไมมแรงกระตนใหใชจนตนาการ แลวยงทาลาย

ความมนใจในตวเดกอกดวย เมอเดกตองวาดหรอระบายสเองกจะเกดความรสกวา เขาไมสามารถวาด

ได เชน ถาเดกเคยระบายสมาจากภาพทวาดไวแลว หากจะใหเขาวาดเอง เขากจะนกถงแตภาพมาท

เขาเคยระบายส แตวาดไมเหมอนแบบ ในทสดเขากจะบอกวาเขาวาดภาพมาไมได แตถาเขาไมเคย

เหนแบบอยางมากอน เขากจะมอสระในการแสดงความคดสรางสรรค วาดภาพมาออกมาได ถงแมวา

ผใหญอาจจะมองวาไมเหมอนมามากนกกตาม กทาใหเดกเกดความภาคภมใจในผลงาน และไมเปน

คนยดมนอยกบแบบอยาง จะทาอะไรกตองมแบบอยาง คดเองไมได เพราะแบบและสมดภาพระบายส

ทาใหเดกไมตองคดเอง

22

2. ตองชวยพฒนาความเปนตวของตวเองใหแกเดก โดยทาใหเดกรวาครมความจรงใจกบ

เขา ทาใหเขารวาเขาควรจะภมใจในตวเขาทเขาทาไดดวยตวของเขาเอง พดกบเดกบอย ๆ วา “หนทา

ได” จะทาใหเดกเกดความพยายามและไมกลวทจะแสดงออก

3. เขาใจผลงานของเดกทาใหเดกรวาครเหนคณคาในงานทเขาทา อยาบงคบหรอคาดคน

เอาความหมายจากภาพวาดของเขา ครอาจจะพดคยกบเดกเกยวกบรปทรง และสกได แตเมอไรก

ตามทเขาเกดความรสกอยากทจะเลาเรองเกยวกบภาพวาดของเขา กควรจะยนดรบฟงเรองของเขาโดย

ไมขดของ ครอาจจาแสดงความสนใจ ความพอใจ รบรองงานวาดของเขาโดยการเขยนชอให หากเดก

เขยนไมได และตดงานของเขาบนบอรด อยางไรกตาม ครจะตองไมเลอกผลงานทตนเหนวาดตดบอรด

เทานน หากจะแสดงผลงานของเดกตองแสดงใหหมดทกคน และผลงานเหลานนควรอยในระดบ

สายตาเดก

4. ครจะตองไมแกไข หรอทาผลงานใหเดกเสยเอง ครเปนเพยงผสงเกตการณ และชวยเมอ

เดกตองการความชวยเหลอ โดยเฉพาะการใชอปกรณตาง ๆใหคาแนะนา สาธตใหด เมอเดกใชเปนครง

แรก

5. ไมควรวจารณงานของเดก หากเปนการประเมนผลจะมวธการประเมนโดยเฉพาะ เดก ๆ ควรม

อสระทจะแสดงความรสกนกคดของเขาโดยปราศจากความกลว บทบาทของครคอ จดหาวสดอปกรณ

เวลา และสถานทใหเขา และทาใหเขาเกดความภาคภมใจในการทางานดวยตนเอง

6. การทาใหผปกครองเหนคณคาของงานเดก จะชวยทาใหเดกเกดความตองการ

สรางสรรคงานตาง ๆ เพราะเดกไมเพยงแตสนกสนานกบกระบวนการสรางสรรคเทานน เขายงภมใจกบ

งานของเขามาก ผปกครองจะมสวนทาใหเดกเกดความภาคภมใจไดอยางมาก เพราะผปกครองสวน

ใหญไมเคยทราบวา กจกรรมการวาดภาพชวยในพฒนาการของเดก ๆ อยางมาก ผปกครองบางคนจง

ไมใหความสาคญ กลบเหนเปนเรองไรสาระ

7. ควรขยายประสบการณทางศลปะของเดก ดวยการพาไปทศนศกษาแหลงทแสดงผล

งานศลปะ หรอขอยมภาพวาด หรอสไลด เกยวกบศลปะนามาใหเดกดในหองเรยนบางถาทาได

สรป บทบาทของครในการจดกจกรรมวาดภาพสาหรบเดกปฐมวยมความสาคญอยางมาก

ครตองเขาใจผลงานของเดก ทาใหเดกรวาครเหนคณคาในงานทเดกทา ตองยอมรบในความสามารถ

ของเดกแตละคนทแตกตางกน ควรใหเดกสรางสรรคงานดวยความพยายามของเดกเอง และไมควรไป

แทรกแซงความคดหรอตดสนใจแกปญหาแทนเดก ตองสงเสรมใหกลาคดกลาทาและกลาแสดงออก

23

2.4 การวดประเมนผลทางการวาดภาพ การประเมนผลเปนเพยงการสรปผลการเรยนของเดกแตละคนวาไดผลเพยงใด ม

ขอบกพรองหรอไม เพอครจะไดนาไปแกไขหรอจดบทเรยนคราวตอไปใหเหมาะสมกบความสามารถ

และพฒนาการของเดก การประเมนผลทดยอมมงหมายทจะสงเสรมใหเดกไดพฒนาการ และงอกงาม

ตามลกษณะแหงความแตกตางระหวางบคคล และควรเปนการสงเสรมจตใจเดก ไมใชทาลายความ

เชอมนของเดกหรอทาใหเกดความขลาดกลวจนไมกลาแสดงออกในครงตอไป

การประเมนผลงานศลปะของเดกปฐมวยจะตางกบการประเมนผลอน ๆ คอ จะตอง

หลกเลยงการใชมาตรฐานทางศลปะของผใหญเปนเครองตดสนชขาดผลงานของเดก รวมทงไมบงคบ

ไมนาผลงานศลปะของเดกแตละคนมาเปรยบเทยบฝมอกนดวย (เลศ อานนทะ. 2535 : 22) รทสน ;

และสมท (Ritson ; & Smith 1980 : 51) ใหความเหนวาเปนการประเมนการรบรและความเขาใจของ

ตวเดก ดงนน การประเมนผลทางศลปะจงควรเปนการมงวดระดบความเจรญงอกงาม ความคด

สรางสรรคของพฒนาการดานตาง ๆ ของเดก

ความผดพลาดในการประเมนผลงานสรางสรรคของเดก คอ การประเมนเพยงแตด

ผลผลต เชน ส รปราง การออกแบบ คณภาพ อน ๆ การตดสนเพยงผลผลตทเดกทาออกมานบวาผด

มาก เพราะความเจรญเตบโตไมสามารถทจะวดไดโดยรสนยมของความงามตามมาตรฐานทผใหญคด

วาเปนสงสาคญ ทจรงแลวกระบวนการสรางสรรค ซงเปนกระบวนการทางการคด ความรสก การรบร

ในความจรง การสนองตอบตอสงแวดลอมนนตางหากทเปนสงสาคญกวา เดกทมความสามารถทาง

ศลปะของครบางคน จะหมายถงเดกทวาดรปไดสวยงามละเอยดลออลอกเลยนจากแบบไดด ซงทจรง

แลวศลปะไมจาเปนตองสวยงาม และทาตามแบบไดถกตอง เพราะศลปะไมมคาตอบทถกหรอผด

เหมอนการเรยนดานอน ๆ จงเปนการยากสาหรบครทจะวางมาตรฐานทางศลปะโดยใชความตองการ

หรอรสนยมของครเปนหลก เนองจากมาตรฐานของครไมเปนเกณฑในการแสดงออกของเดกเลก ๆ

การประเมนผลทางศลปะ แยกการจดออกเปน 2 สวน คอ สวนทเปนผลงาน และสวนท

เปนพฤตกรรม

การประเมนผลดานผลงาน

การประเมนผลดานผลงานจากการสงเกตและจดบนทกหรอทาตารางบนทกดวยวธการ

ตางๆ ดงน

1. สงเกตจากความสาเรจของงานมมากนอยเพยงใด

2. การพฒนาการทางการทางานดขนหรอไม เชน ทกษะการใชมอ การใชเครองมอ

ขอบกพรองทเคยมในผลงานครงกอน ๆ หมดไปแลวหรอยง

24

3. มทกษะในการวาดหรอระบายส ภาพวาดมลายเสนมนคง ราบรน ตอเนองหรอไม

ตลอดจนมความคดรเรมสรางสรรคเพยงใด

การประเมนดานผลงานน จะไมนาผลงานของเดกแตละคนมาเปรยบเทยบกน แตจะนา

ผลงานของเดกคนเดยวททาแตละครงมาเปรยบเทยบกบผลงานในครงกอน ๆ วามพฒนาการดขน

หรอไม ครจงจาเปนตองมชอ วน เดอน ป และ พ.ศ. ททางานแตละครงในผลงานของเดกดวย

การประเมนผลดานพฤตกรรม

การประเมนดานพฤตกรรม ประเมนไดโดยการสงเกตจากพฤตกรรมดานตาง ๆ ของเดก

อยางสมาเสมอ ดงน

1. พฒนาการทางกาย มความสามารถปฏบตงานใชเครองมออปกรณไดคลองแคลว มง

คง มชวงความสนใจสนยาวเพยงใด ปฏบตงานทๆไดรบมอบหมายไดสาเรจหรอไม

2. ดานอารมณ มการแสดงออกในดานความพงพอใจในงานทตนทา ความรสกสนก

เพลดเพลนในการทางาน ความมนใจในการทางาน

3. พฒนาการทางสงคม มความสามารถทางานรวมกนในกลมเพอน ปรบตวใหเขากบหม

คณะได มความรบผดชอบตองาน รจกเกบทาความสะอาดรกษาเครองมอเครองใชหลงปฏบตงาน

4. พฒนาการทางการสรางสรรค มความคดแปลกใหม ไมลอกเลยนแบบผอน แกปญหา

และมความเชอมนในความคดของตน

สรป การวดประเมนผลทางการวาดภาพของเดกปฐมวย เปนการประเมนทมงสงเสรมให

เดกไดพฒนาการ เปนการมงวดระดบความเจรญงอกงาม ความคดสรางสรรคของพฒนาการดาน

ตางๆของเดก แยกออกเปนสองสวน คอ สวนทเปนผลงาน และสวนทเปนพฤตกรรม สวนทเปนผลงาน

สงเกตไดจากความสาเรจของงาน พฒนาการทางการทางาน ทกษะการใชมอ ความมนคงของลายเสน

ตลอดจนความคดรเรมสรางสรรค การประเมนดานพฤตกรรมประเมนไดจากพฤตกรรมดานตางๆ

ไดแก พฒนาการทางกาย พฒนาการทางอารมณ พฒนาการทางสงคม และพฒนาการทางการคด

สรางสรรค

25

งานวจยทเกยวของกบการวาดภาพ

งานวจยในตางประเทศ กดอนฟ (พจตร ทองชน. 2511 : 14 ; อางองจาก Goodenough. 1929) ไดศกษาการวาด

ภาพคนของเดก โดยสรางแบบสอบวาดภาพ The Goodenough Draw-a-Man Test ขนความมงหมาย

เพอหารองรอยทางสตปญญามากกวาคณคาทางดานศลปะ โดยเอาภาพประมาณ 4,000 ภาพ ท

เดกชายวยตางๆ กน ชวยกนวาดภาพออกมาแลวแบงใหเหนถงพฒนาการการวาดภาพของเดกออกได

เปน 8 ขน และจากการใชแบบสอบวาดภาพฉบบนกบแบบทดสอบของ สแตนฟอรด-บเนต ในกลม

ตวอยางเดก 334 คน อายตงแต 3-11 ป พบวา มคาสหสมพนธกนสงถง .74 และไธเบาท (Tiebout.

1933) ไดศกษาถงความสามารถทางดานศลปะกบความสามารถดานกลไกประสาท (Psychomotor)

และทางดานความจา จากการศกษาพบวา คารายเฉลยของคะแนนจากกลมเดกทมความถนดทาง

ศลปะจะมากกวากลมเดกทไมถนดทางศลปะในดานกลไกประสาทและดานความจาอยางมนยสาคญ

นอกจากนยงมผนาแบบทดสอบวดวดสตปญญาอนๆ มาสมพนธกบแบบทดสอบทางศลปะ เชน ผล

การใชแบบทดสอบวดสตปญญา ของ คลแมน-แอนเดอรสน (The Kuhlman-Anderson. I.Q. Test)

กบแบบทดสอบทางศลปะของ ไธเบาท (Tiebout Aritistic Drawing Test) พบวาไดคาสหสมพนธ

ระหวาง.35 -.40 ในกลมเดกชน 1,2 และ3

กเชล (ลดดา ลตระกล. 2531 : 35 - 36 ; อางองจาก Gesell. 1940 : 148 – 152)ไดศกษา

พฒนาการการวาดภาพของเดกอาย 3 – 5 ขวบวา

อาย 3 ขวบ ภาพทเขยนยงดไมออกวาเปนรปอะไร แตเรมใชรปทรง

อาย 4 ขวบ ภาพทเขยนใชรปทรงตางๆกน

อาย 5 ขวบ เขยนภาพงายๆ ได แตยงแสดงใหเหนการใชรปทรงตางๆอย

จากการศกษารายละเอยดการเขยนภาพคน กเชล ไดสรปเปนรอยละของการเขยนภาพตาม

อายตาง ๆ ดงน

26

ตาราง 1 ตารางแสดงรายละเอยดของภาพเขยนกบอาย

รายละเอยดของภาพทเขยน 3 ขวบ 4 ขวบ 5 ขวบ 6 ขวบ

ศรษะ

ตา

ขา

ปาก

ลาตว

เทา

จมก

แขน

มอ

ผม

นว

ห

คอ

หมวก

เสอผา

กระดม

24

12

12

12

6

6

0

0

0

6

0

0

0

0

0

0

79

52

45

32

35

32

23

12

10

6

3

3

0

3

3

0

95

88

86

82

67

63

79

54

16

32

25

11

9

16

4

18

100

83

100

83

89

95

83

78

56

28

33

32

56

50

44

22

นอกจากนเทเลอร ; และบาซาราห (ลดดา ลตระกล. 2531 : 36-37 ; อางองจาก ; Taylor ; &

Bacharach. 1981 : 373-375) ไดทาการศกษากฎแหงพฒนาการในการวาดภาพของเดก โดยศกษา

เดก 3 ระดบอาย คอ อาย 3-4 ขวบ อาย 4-5 ขวบ และอาย 5-6 ขวบ ทกาลงอยในสถานรบเลยงเดก

กลางวน จานวนกลมตวอยางทงสน 99 คน เครองมอทใชในการศกษา คอ บตรภาพคนจานวน 5 แผน

แตละแผนมความแตกตางกนในดานรปแบบของภาพคน คอ แบบท 1 เปนภาพคนทมความสมบรณ

คอ มศรษะ ลาตวแขนและขา แบบท 2 เปนภาพคนทมแขนตอจากศรษะ แบบท 3 เปนภาพคนทมแขน

และขาตอจากศรษะ ไมมลาตว โดยเดกแตละคนจะไดเลอกวาดภาพใดภาพหนงเปนภาพทเหมอนคน

มากทสด แบบทเดกเลอกจะถกบนทกไว หลงจากนนผวจยจะเกบภาพแบบท 2 และ 3 ออกเหลอไว

เพยงแบบท 1 จากนนจะใหเดกวาดภาพคนทสมบรณตามแบบท 1 ปรากฏวา ภาพทเดกทงหมดวาด

แบงไดเปน 3 แบบคอ แบบท 1 วาดภาพแบบนามธรรม เปนภาพลกษณะขดเขย แบบท 2 วาดภาพทม

27

ลกษณะคลายลกออด คอ มแขนขาตอจากศรษะ แบบท 3 วาดภาพคนไดสมบรณ ขอมลทไดชใหเหน

ความเกยวของกน 3 ประการคอ ประการแรก อายของเดกกบแบบของภาพทเดกวาด ประการทสอง

อายของเดกกบการเลอกภาพ และประการทสาม การเลอกภาพกบแบบของภาพทเดกวาด

ผลของการศกษาพบวา เดกทมอายนอยจะวาดภาพแบบนามธรรมมากกวาเดกทมอาย

มากกวาโดยพบวา เดกระดบอาย 3, 4, 5 ขวบ วาดภาพแบบนามธรรมคดเปนรอยละ 45, 12 และ 00

ตามลาดบ สาหรบการวาดภาพคนทสมบรณนนคดเปนรอยละ 12, 42 และ 88 ตามลาดบ ขอสงเกตท

พบในการวจยนคอ เดกทวาดภาพแบบนามธรรมและเดกทวาดภาพคนไดสมบรณนนสวนใหญเลอก

ภาพแบบท 1 วาเปนภาพทเหมอนคนมากทสด แตเดกทวาดภาพคลายลกออดเลอกภาพคนแบบท 2

คอแบบเดยวกบทตนวาดมากทสด ขอสงเกตนเทเลอร และบาซาราห ตางเหนวาเปนสงสาคญทนาม

การศกษาตอไป วา การเปลยนแปลงรปแบบคนทเดกเลอกนนนาจะมผลมาจากการคนพบบางสง

บางอยางทเกยวของกบวตถหรอสงทวาด ซงมอทธพลตอความรความสนใจของเดกในชวงระยะตางๆ

กน ดงนนสงทเดกบรรยายเปนภาพวาดจงนาจะเปนประโยชนทจะคนพบวาเดกเปลยนแปลงความร

หรอความทรงจาในทศทางใด ใหเลงเหนวาอทธพลของสงแวดลอมนนอาจมผลใหการวาดภาพ

เปลยนแปลงไป และในขณะเดยวกนกอาจใชความสามารถในการวาดภาพเปนเครองมอศกษา

เกยวกบสงตางๆ ทเกดกบตวเดกได นอกเหนอจากการศกษาภาพวาดในแงของพฒนาการเทานน

สรป จากการศกษางานวจยในตางประเทศทไดมศกษาพฒนาการทางการวาดภาพของเดกทม

ระดบอายตางกน เดกจะมพฒนาการทางการวาดภาพทแตกตางกนไปตามระดบ และอทธพลของ

สงแวดลอมนนอาจมผลใหการวาดภาพของเดกเปลยนแปลงไป ขณะเดยวกนเดกอาจใชความสามารถ

ในการวาดภาพเปนเครองมอศกษาเกยวกบสงตางๆ ทเกดกบตวเดก

งานวจยในประเทศ

เพยงจต โรจนศภรตน (2531 : 213) ไดศกษาเปรยบเทยบความคดสรางสรรคระหวางเดก

ปฐมวยททากจกรรมวาดรปเปนกลมกบเปนรายบคคล กลมตวอยางเปนนกเรยนชนเดกเลก อาย 5-6 ป

โรงเรยนบานดอน (ศรเสรมกสกร) อาเภอเมอง จงหวดนาน จานวนหนงหองเรยน 30 คน ผลการศกษา

พบวาเดกปฐมวยททากจกรรมวาดรปเปนกลม กบเดกปฐมวยททากจกรรมวาดรปเปนรายบคคลม

ความคดสรางสรรค ทงในดานความคดคลองแคลว ความคดรเรม และความคดละเอยดละออแตกตาง

กนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.01 และความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยทากจกรรมวาดรปเปน

กลมกบเปนรายบคคลภายหลงการทดลองสงกวากอนทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.01

ลดดา ลตระกล (2531 : 89) ไดศกษาขนพฒนาการและความสามารถทางการวาดภาพคน

ของเดกปฐมวยทมอาย 4-5 ขวบ ทไดรบการจดประสบการณและอายทตางกน กลมตวอยางเปนเดก

28

อาย 4-6 ขวบ จานวน 194 คน โรงเรยนสาธตอนบาลละอออทศ วทยาลยครสวนดสต ซงเดกไดรบ

ประสบการณแบบเตรยมความพรอม จานวน 123 คน ผลการศกษาพบวา เดกอาย 4-6 ขวบสวนมากม

พฒนาการทางการวาดรปคนอยในขนท 5 มากทสด คอรอยละ 36.08 โดยพบวา กลมอาย 4-5 ขวบ ม

พฒนาการทางการวาดรปคนอยในขนท 2 มากทสด คอรอยละ 28.28 และกลมอาย 5-6 ขวบ มขน

พฒนาการทางการวาดภาพอยในขนท 5 มากทสด คอรอยละ 69.00 เดกอาย 4-6 ขวบทไดรบการจด

ประสบการณแบบเตรยมความพรอมมความสามารถทางการวาดภาพคนมากกวาเดกทไดรบการจด

ประสบการณเนนอาน-เขยน โดยพบวา กลมเดกอาย 4-5 ขวบ มความสามารถทางการวาดภาพคนไม

แตกตางกน แตในกลมอาย 5-6 ป ทไดรบประสบการณแบบเตรยมความพรอมมความสามารถทางการ

วาดภาพคนมากกวาเดกทไดรบประสบการณเนน เขยน-อาน และเดกอาย 5-6 ขวบ มความสามารถ

ทางการวาดภาพคนมากกวาเดกอาย 4-5 ขวบ

สดใส ชะนะกล (2538 : 66-75) ไดศกษาวจยการวาดภาพนอกชนเรยนทมผลตอความคด

สรางสรรคและการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย โดยศกษาเดกนกเรยนชนอนบาลปท 2 ภาค

เรยนท 2 ปการศกษา 2537 โรงเรยนสาธตอนบาลละอออทศ สถาบนราชภฎสวนดสต ผลการศกษาผล

วา เดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณวาดภาพนอกชนเรยนมความคดสรางสรรคสงกวาเดก

ปฐมวยทไดรบการจดประสบการณในชนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 โดยกลมทดลองม

คะแนนเฉลย 20.93 และกลมควบคมมคาคะแนนเฉลย 16.53 และเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม

วาดภาพนอกชนเรยน มการรบรการอนรกษสงแวดลอมสงกวาเดกทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพใน

ชนเรยนปกตอยางมนยสาคญทระดบ.05 ซงกลมทดลองมคะแนนเฉลย 25.73 สวนกลมควบคมมคา

คะแนนเฉลย 21.8

จงลกษณ ชางปลม (2541 : 136) ไดศกษาความคดสรางสรรคและความสามารถในการวาด

ภาพของนกเรยนชนอนบาลปท 2 ทไดรบการจดกจกรรมการวาดภาพประกอบการฟงนทาน กลม

ตวอยางเปนนกเรยนชายและหญง อาย 5-6 ป ทกาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2 ป

การศกษา 2540 ของโรงเรยนอนบาลสพรรณบร สงกดสานกงานการประถมศกษาแหงชาต จานวน 42

คน ผลการศกษาพบวา

1. หลงจากไดรบการจดกจกรรมการวาดภาพประกอบการฟงนทาน นกเรยนชนอนบาลปท 2

มพฒนาการดานความคดสรางสรรคจากการทดสอบหลงการทดลองครงท 18 สงกวาครงท 12 และ

ครงท 6 และครงท 12 สงกวาครงท 6 ดวย อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05

2. หลงจากไดรบการจดกจกรรมการวาดภาพประกอบการฟงนทาน นกเรยนชนอนบาลปท 2

มความสามารถในการวาดภาพจากการทดสอบหลงการทดลองครงท 18 สงกวาครงท 12 และครงท 6

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05

29

อชชา แสงอสนย (2514 : 61-62) ไดศกษาขนพฒนาการทางศลปะของนกเรยนชนประถมศกษา

ตอนตนทเรยนศลปะตามแนวเกาและแนวใหม กลมตวอยางประชากรเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท

1 ถงประถมศกษาปท 4 ชนละ 1 หองเรยน จากโรงเรยนสมถวล ราชดาร ซงเปนตวแทนโรงเรยนทสอน

ศลปะตามแนวเกาและโรงเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย ซงเปนตวแทนโรงเรยนทสอนศลปะ

ตามแนวใหม วเคราะหผลการทดสอบเพอแบงขนพฒนาการทางศลปะตามหลกเกณฑของ วคเตอร

โลเวนเฟลด ผลการวจยปรากฏวา

1. นกเรยนทเรยนศลปะแนวใหมมขนพฒนาการทางศลปะเปนไปตามหลกเกณฑของ วคเตอร

โลเวนเฟลด มากกวานกเรยนทเรยนศลปะแนวเกา

2. นกเรยนทอยในขนพฒนาการขนท 2 ทเรยนศลปะแนวใหม วาดภาพคนมากลกษณะกวา

นกเรยนทเรยนศลปะแนวเกา 1 ลกษณะ

3. นกเรยนทอยในขนพฒนาการขนท 2 ทเรยนศลปะแนวใหมใชชองไฟและสมากลกษณะกวา

นกเรยนทเรยนศลปะแนวเกา 1 ลกษณะ

4. นกเรยนทอยในขนพฒนาการขนท 3 ทเรยนศลปะแนวใหมและแนวเกาวาดภาพคน 3

ลกษณะเทากน

5. นกเรยนทอยในขนพฒนาการขนท 3 ทเรยนศลปะแนวใหมใชชองไฟมากลกษณะกวา

นกเรยนทเรยนศลปะแนวเกา 2 ลกษณะ

6. นกเรยนทอยในขนพฒนาการขนท 3 ทเรยนศลปะแนวใหมและแนวเกาใชส 4 ลกษณะ

เทากน

7. นกเรยนทอยในขนพฒนาการขนท 4 วเคราะหเฉพาะนกเรยนทเรยนศลปะตามแนวใหม

ไดผลคอ วาดภาพคน 4 ลกษณะ ใชชองไฟ 5 ลกษณะและใชส 2 ลกษณะ

8. นกเรยนทเรยนศลปะตามแนวเกา วาดภาพคนหนาตรงมากทสดทกขนพฒนาการ แต

นกเรยนทเรยนศลปะตามแนวใหม วาดภาพคนหนาตรงมากทสดในขนพฒนาการทางศลปะขนท 2

และขนท 3 สวนขนท 4 วาดภาพคนหนาตรงและหนาดานขางปนกนมากทสด

ในป 2522 นนทศกรย คาทนเจรญ (2522 : 76-78) ไดศกษาวฒภาวะทางเชาวปญญาของ

เดกไทยในระดบอนบาล โดยใชแบบทดสอบวาดภาพ กดอนฟ-แฮรรส กลมตวอยางทใชเปนเดกอนบาล

ทมอายตงแต 4-6 ป จานวน 328 คน โรงเรยนอนบาล สงกดสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษา

แหงชาต กรงเทพมหานคร 4 แหง ผลการศกษา ปรากฏวานกเรยนทมอายตางกนมวฒภาวะทางเชาว

ปญญาแตกตางกน อยางมนยสาคญทระดบ .01 ทกมาตรา โดยทวฒภาวะทางเชาวปญญาเพมขน

ตามระดบอาย ตงแตอาย 4 ป จนถง 6 ป นกเรยนชายมวฒภาวะทางเชาวปญญาแตกตางกนอยางม

นยสาคญทระดบ.01 ทกมาตรา ยกเวนมาตราผชาย โดยนกเรยนหญงมวฒภาวะทางเชาวปญญาสง

30

กวานกเรยนชายในมาตราผหญงและมาตราตวเอง และวฒภาวะทางเชาวปญญามความสาคญ

ทางบวกกบความพรอมในการเรยนอาน

บญไท เจรญผล (2533 : 60-61) ไดศกษาถงความสมพนธของการวาดภาพกบวฒภาวะทาง

สตปญญาทแสดงออกโดยการวาดภาพทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย อาย 3-5 ป

จานวน 120 คน โดยใชแบบทดสอบวาดภาพคน กดอนฟ-แฮรรส กบแบบทดสอบวดทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตร ดานการสงเกต จาแนก และเปรยบเทยบ ผลจากการศกษาครงนพบวา ความสามารถ

ทางสตปญญามความสมพนธทางบวกกบทกษะพนฐานทางคณตศาสตร โดยจาแนกตามตวแปรอาย

และเพศ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.01

จตทนาวรรณ เดอนฉาย (2541 : 127) ไดศกษาเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ของเดกปฐมวยทมคะแนนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรในระดบตา ทไดรบการจดกจกรรมศลปะวาด

ภาพนอกหองเรยน กบเดกปฐมวยทมคะแนนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรในระดบตา ทไดรบการจด

กจกรรมศลปะวาดภาพในหองเรยนแบบปกต กลมตวอยางเปนนกเรยนชนอนบาลปท 1 ปการศกษา

2541 ของโรงเรยนพมายสามคค 1 จงหวดนครราชสมา จานวน 30 คน ผลการทดลองพบวา

1. เดกปฐมวยทมคะแนนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรในระดบตา ทไดรบการจดกจกรรม

ศลปะวาดภาพนอกหองเรยน มทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสงขนอยางมนยสาคญทางสถตท

ระดบ .01

2. เดกปฐมวยทมคะแนนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรในระดบตา ทไดรบการจดกจกรรม

ศลปะวาดภาพในหองเรยนแบบปกต มทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสงขนอยางมนยสาคญทางสถต

ทระดบ.01

3. เดกปฐมวยทมคะแนนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรในระดบตา ทไดรบการจดกจกรรม

ศลปะวาดภาพนอกหองเรยน กบเดกปฐมวยทมคะแนนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรในระดบตา ท

ไดรบการจดกจกรรมวาดภาพในหองเรยนแบบปกต มทกษะพนฐานทางคณตสาสตรแตกตางกนอยาง

มนยสาคญทางสถตทระดบ.01

ภทรา สคนธทรพย (2505 : 67-69) ไดศกษาเกยวกบพฒนาการทางศลปะของเดกไทยในชน

ประถมศกษาตอนตนของโรงเรยนประถมสาธตวทยาลยวชาการศกษาประสานมตร ทมอาย 5-11 ป

จานวน 160 คน เปนกลมตวอยาง ทดสอบเดกในดานการวาดภาพและการปนเพอศกษาพฒนาการ

ทางศลปะของเดกตามเกณฑของ วคเตอร โลเวนเฟลด (Victor Lowenfold) ผลการศกษาพบวา

เดกจะมพฒนาการทางศลปะอยในขนตางๆ ตามระดบอายดงน

1. 5-6 ขวบ จนถง 7 ขวบ อยในขนพฒนาการขนท 2 หรอขนตนของการเขยนภาพใหม

ความหมาย

31

7-8 ขวบ จนถง 10 ขวบ อยในขนท 3 หรอขนเขยนรปไดคลายของจรง

9 -11 ขวบ อยในขนท 4 หรอ เรมตนของการเขยนภาพอยางของจรง

11 ขวบ เปนวยทมแนวโนมอยในระดบตนของขนพฒนาการขนท 5 หรอขนการใชเหตผล

สาหรบขนพฒนาการขนท 1 เดกทกคนในกลมตวอยางมพฒนาการพนขนนหมดทกคน

2. เดกทอยในขนพฒนาการทางศลปะขนเดยวกน เขยนภาพแสดงลกษณะรปคน การใช

ชองไฟ การใชสและการออกแบบแตกตางกนไปตามลาดบวย เดกอายมากจะเขยนภาพมลกษณะใกล

ลกษณะของภาพในขนพฒนาการขนตอไปมากขน

3. เดกสวนมากมพฒนาการทางการเขยนภาพอยในขนเดยวกนกบการปน

4. เดกหญงทกวยชอบวาดภาพบานและคน แตวย 9-10 ขวบ วาดภาพทวทศนเพมขน 10-11

ขวบ วาดฉากนวนยายหรอเรองราว และภาพสตวเพมขน สวนเดกผชายทกวยชอบวาดฉากรบ แตบาง

วยมการวาดจากสงอนๆ รองลงไปจากฉากรบ คอ 5 ขวบ วาดฉากนวนยายหรอเรองราว 9 ขวบ วาด

ฉากการตอส 10 ขวบ วาดทวทศนและบาน 11 ขวบ วาดฉากทองทะเล

5. เดกหญงสวนมากของกลมตวอยางวาดภาพบานและคนมากทสด และปนภาชนะทใชใน

บานมากทสด แตเดกชายสวนมากวาดฉากรบมากทสด

จมลม โกวทางกร (2530 : 79) ไดทาการศกษา ผลสมฤทธ ทศนคต และพฒนาการดาน

ความคดสรางสรรคของนกเรยนชนประถมปท 5 ทเรยนโดยใชแบบฝกการเขยนอยางสรางสรรคและ

แบบฝกการเขยนอยางเอกนย พบวา การฝกคดอยางเอกนยสามารถพฒนาความคดสรางสรรคสงขน

ได และในขนกจกรรม ผวจยใหเดกวาดรปซงเปนกจกรรมศลปะแบบหนง เดกจะไดถายทอดความคด

และจนตนาการออกมาเปนรปภาพอยางเสรทาใหเดกมความคดสรางสรรคเพมขน

สมศร แสงธน (2545 : 66) ไดศกษาความสามารถทางภาษาดานการฟงและการพดโดยเฉลย

รวมและแยกเปนรายดาน ไดแก ความสามรถทางภาษาดานการฟง ความสามารถทางภาษาดานการ

พด ของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพบนทรายเปยกแบบครใหการเสรมแรงกอนการจด

กจกรรมและระหวางการจดกจกรรมในแตละชวงสปดาห

กลมตวอยางทใชในการศกษาครงนเปนนกเรยนชาย-หญง อายระหวาง 4-5 ป จานวน 12 คน

กาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2544 โรงเรยนวดพลมานย สงกด

กรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา

1. เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการวาดภาพบนทรายเปยกแบบครใหการเสรมแรงในแต

ละชวงสปดาหมความสามารถทางภาษาดานการฟงและการพดโดยเฉลยรวมแตกตางกนอยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ .001 และเมอวเคราะหการเปลยนแปลงระหวางชวงสปดาหพบวาคะแนน

ความสามารถทางภาษาดานการฟงและการพดโดยเฉลยรวมมการเปลยนแปลงไปในทางทเพมขน

ตลอดชวงเวลา 8 สปดาห

32

2. เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการวาดภาพบนทรายเปยกแบบครใหการเสรมแรงม

ความแตกตาง และความเปลยนแปลงของความสามารถทางภาษาดานการฟงและการพดแยกเปนราย

ดาน ไดแก ความสามารถทางภาษาดานการฟง ความสามารถทางภาษาดานการพด พบวา คะแนน

ความสามารถทางภาษาทง 2 ดาน มการเปลยนแปลงไปในลกษณะทสอดคลองกบการวเคราะหแบบ

คะแนนรวมทงหมด ซงเพมขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.001

เอออาร ทองพทกษ (2546 : 55) ไดศกษาทกษะพนฐานทางมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบ

การจดกจกรรมการวาดภาพตอเตม กลมตวอยางเปนนกเรยน ชาย หญง ชนอนบาลปท 3 โรงเรยน

สาธตมหาวทยาลยรามคาแหง (ฝายประถม) มหาวทยาลยรามคาแหง หวหมาก บางกะป กรงเทพฯ ใน

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2545 จานวน 15 คน ผลการศกษาพบวา

1. เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการวาดภาพตอเตม มทกษะพนฐานทางมตสมพนธสงขน

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.01

2. เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการวาดภาพตอเตม มทกษะพนฐานทางมตสมพนธ เมอ

จาแนกตามรายดาน กอนและหลงการจดกจกรรมการวาดภาพตอเตมพบวา ทกษะพนฐานทางมต

สมพนธดานความสมพนธของความยาวและระยะทาง ตาแหนงทตง และการจดลาดบ สงขนอยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ.01 สวนดานความสมพนธของทศทางการจดลาดบ สงขนอยางมนยสาคญ

ทางสถตทระดบ.05

ณฐวรรณ ขนชยภม (2546 : 59) ไดศกษาผลการใชกจกรรมฝกประสาทสมผสทงหาในการ

วาดภาพกบการปนทมตอความคดสรางสรรคของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 ปการศกษา 2545

กลมตวอยางเปนนกเรยนทมความคดสรางสรรคตา จานวน 30 คน ผลการศกษาคนควาพบวา

1. นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 มความคดสรางสรรคเพมขนหลงจากไดรบการฝกโดยใช

กจกรรมฝกประสาทสมผสทงหาในการวาดภาพ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.01

2. นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 มความคดสรางสรรคเพมขนหลงจากไดรบการฝกโดยใช

กจกรรมฝกประสาทสมผสทงหาในการปน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.01

3. นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 ทไดรบการฝกโดยใชกจกรรมฝกประสาทสมผสทงหาในการ

วาดภาพ กบนกเรยนทไดรบการฝกโดยใชกจกรรมฝกประสาทสมผสทงหาในการปนมความคด

สรางสรรคไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

สรป จากงานวจยในประเทศทไดศกษาเกยวกบพฒนาการและความสามารถทางการวาดภาพ

ของเดกในแตละชวงวยนน มผลมาจากประสบการณและสงแวดลอมทเดกไดรบ และการจดกจกรรม

การวาดภาพของเดกในลกษณะตางๆ กมผลตอการรบรและความสามารถทางดานอนๆ ของเดก

บทท 3 วธดาเนนการวจย

ผวจยไดดาเนนการวจยตามลาดบขนตอน ดงตอไปน

1. การกาหนดประชากรและการสมกลมตวอยาง

2. การสรางเครองมอทใชในการวจย

3. การเกบรวบรวมขอมล

4. การวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากรและการสมกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน เปนเดกปฐมวย ชาย-หญง อาย 4-5 ป ทกาลงศกษาอยในชน

อนบาลปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 ของโรงเรยนพระยามนธาตราชศรพจตร สานกงานเขต

บางบอน กรงเทพมหานคร ซงม 5 หองเรยน จานวน 160 คน

การเลอกกลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนเดกปฐมวยอาย 4-5 ป ทกาลงศกษาอยชนอนบาลปท

1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 ของโรงเรยนพระยามนธาตราชศรพจตร สานกงานเขตบางบอน

กรงเทพมหานคร จานวน 15 คน โดยมขนตอนการเลอกกลมตวอยางดวยวธการสมแบบหลาย

ขนตอน (Multi - stage random sampling) มขนตอนดงน

1.จบสลากนกเรยนชนอนบาลปท 1 มา 1 หองเรยน จากจานวนนกเรยนทงหมด 5 หองเรยน

2.ทาการทดสอบวดทกษะทางดานการวาดภาพของเดกปฐมวยในหองทจบสลากไดในขอ 1

ดวยแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยทผวจยสรางขน และคดเลอกนกเรยนทม

คะแนนทกษะทางการวาดภาพตาจาก 15 อนดบสดทายมาจานวน 15 คน

เครองมอทใชในการวจย

ในการวจยครงนมเครองมอทใช ไดแก

1. แผนการจดกจกรรมวาดภาพอสระ จานวน 40 แผน

2. แบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

34

การสรางและการหาคณภาพของเครองมอทใชในการวจย ขนตอนการสรางแผนการจดกจกรรมการวาดภาพอสระ ดาเนนการดงน

1. ศกษาเอกสาร ตารา และงานวจยทเกยวของ

2. สรางแผนการจดกจกรรมการวาดภาพอสระ จานวน 40 แผน โดยมรายละเอยด ดงน

2.1 ชอกจกรรม

2.2 จดมงหมายของกจกรรม

2.3 วสด-อปกรณทใชในการทากจกรรม

2.4 ขนตอนในการดาเนนกจกรรม

3. นาแผนการจดกจกรรมวาดภาพอสระทผวจยสรางขนเสนอตอผเชยวชาญจานวน 3 ทาน

เพอตรวจพจารณาและปรบปรงแกไขใหเหมาะสม ซงผเชยวชาญมดงน

ผชวยศาสตราจารยสรพรรณ ตนตรตนไพศาล อาจารยประจาภาควชาการศกษาปฐมวย

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

อาจารยสจนต วฒนะรตน อาจารยประจาโรงเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย (ฝายมธยม)

อาจารยรว ศรพทธรตน อาจารยประจาโรงเรยนสาธตอนบาลละอออทศอทศ

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

4. ปรบปรงแกไขแผนการจดกจกรรมวาดภาพอสระใหเหมาะสมตามคาแนะนาของ

ผเชยวชาญ โดยใชเกณฑการตดสน 2 ใน 3 ทานของผเชยวชาญทมความเหนตรงกน ผลการพจารณา

และขอเสนอแนะของผเชยวชาญมความเหนตรงกนคอ ใหจดลาดบกจกรรมจากงายไปยากตามชนด

ของส และขอเสนอแนะคอในการจดกจกรรมวาดภาพอสระถานกเรยนคนใดยงทากจกรรมไมเสรจตาม

กาหนดเวลาหรอตองการทากจกรรมซาอกควรมการยดหยนเวลาและเตรยมอปกรณเผอเอาไว

5. นาแผนการจดกจกรรมวาดภาพอสระ ไปทดลอง (Try Out) กบนกเรยนชนอนบาลปท 1

หองอนบาล 1/1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 ของโรงเรยนพระยามนธาตราชศรพจตร สานกงาน

เขตบางบอน กรงเทพมหานคร ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 15 คน ผลปรากฎวาแผนการจดกจกรรม

วาดภาพอสระดวยสนาและสผสมกาวผวจยจดเตรยมสใหนกเรยนเลอกใชไมพอตามสนใจและความ

ตองการผวจย จงตองเพมจานวนสเพอใหสอดคลองตามความสนใจและตองการของนกเรยน

6. นาแผนการจดกจกรรมวาดภาพอสระทปรบปรงเหมาะสมแลวไปใชกบกลมตวอยางใน

การทดลอง

35

ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย ดาเนนการ

ดงน

1. ศกษาทฤษฎพฒนาการทางการวาดภาพของ โลเวนเฟลด (Lowenfeld. 1975) และ

งานวจยทเกยวของกบการสรางแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

2. สรางแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพ โดยแบบทดสอบเปนการวเคราะห

องคประกอบตางๆจากภาพทเดกวาด ซงประกอบดวย

2.1 การควบคมกลามเนอมอ

2.2 ตาแหนงภาพ

2.3 การระบายส

2.4 รายละเอยด

2.5 ความหลากหลาย

2.6 ความหมายของภาพ

ในแตละองคประกอบมเกณฑการใหคะแนนแบงออกเปน 3 ระดบโดยใหคะแนน 1 2 และ 3

คะแนน

3.สรางคมอในการดาเนนการทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพ ใหสอดคลองกบแบบทดสอบ

ทสรางขนในขอ 2

4. นาแบบทดสอบทสรางขน เสนอตอผเชยวชาญจานวน 3 ทาน ซงผเชยวชาญมดงน

ผชวยศาสตราจารยสรพรรณ ตนตรตนไพศาล อาจารยประจาภาควชาการศกษาปฐมวย

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

อาจารยสจนต วฒนะรตน อาจารยประจาโรงเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย (ฝายมธยม)

อาจารยรว ศรพทธรตน อาจารยประจาโรงเรยนสาธตอนบาลละอออทศ

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

5. ปรบปรงแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพตามคาแนะนาของผเชยวชาญ โดยผลการ

พจารณาจากผเชยวชาญ 3 ทาน ลงความเหนและเสนอแนะใหปรบปรงเกณฑการใหคะแนนในแตละ

องคประกอบใหมภาพประกอบคาอธบายการใหคะแนนเพอความชดเจน และหาคาความเทยงตรง

ของแบบทดสอบเพอหาคาดชนความสอดคลองระหวางแบบทดสอบกบจดประสงคการเรยนร ในการ

วจยครงน มคาดชนความสอดคลองระหวางแบบทดสอบกบจดประสงคการเรยนรทกองคประกอบอย

ระหวาง 0.67 – 1.00

36

6. นาแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพทผานการปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช (Try

Out) กบนกเรยนชนอนบาลปท 1 หองอนบาล 1/1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 ของโรงเรยนพระ

ยามนธาตราชศรพจตร สานกงานเขตบางบอน กรงเทพมหานคร ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 15 คน

เพอทดลองใชเครองมอ ผลปรากฏวา ในคาสงใหนกเรยนวาดภาพบาน 1 หลงนกเรยนเกดขอสงสย วา

วาดภาพอยางอนดวยไดหรอไม ผวจยจงจาเปนตองสนทนากบนกเรยนเกยวกบภาพทจะใหวาดกอน

การทดสอบ และใชคาสงทชดเจน ซา 2-3 ครง

7. นาผลการทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพของนกเรยนในขอ 6 ไปใหผเชยวชาญ 1 ทาน

ตรวจใหคะแนน คอ

อาจารยสจนต วฒนะรตน อาจารยประจาโรงเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย (ฝายมธยม)

เพอหาคาความเชอมนในการตรวจใหคะแนนแบบทดสอบทกษะทางการวาดภาพ โดยการหา

คาสมประสทธสหสมพนธระหวางผเชยวชาญกบผวจย โดยใชสตรสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน

( Pearson Product-Moment Correlation Coefficient )

ตาราง 2 ความสมพนธของการใหคะแนนทกษะทางการวาดภาพของผเชยวชาญกบผวจย

ทกษะทางการวาดภาพ คาสมประสทธสหสมพนธ (r) P

การควบคมกลามเนอมอ

ตาแหนงภาพ

การระบายส

รายละเอยด

ความหลากหลาย

ความหมายของภาพ

.659**

.638**

.591*

.747**

.663**

1.000**

.008

.010

.020

.001

.007

.000

รวม 4.298 0.046

จากตาราง 2 แสดงใหเหนวาการใหคะแนนทกษะทางการวาดภาพของผเชยวชาญกบผวจย

มความสมพนธกนทางบวกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ในองคประกอบการคบคมกลามเนอ

มอ ตาแหนงภาพ รายละเอยด ความหลากหลาย ความหมายของภาพ และมความสมพนธกน

37

ทางบวกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ในองคประกอบการระบายส แสดงใหเหนวาผวจย

สามารถใหคะแนนทกษะทางการวาดภาพสอดคลองกบผเชยวชาญ

8. ผวจยนาแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพ ไปทดลองใชกบกลมตวอยางตอไป

การเกบรวบรวมขอมล การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) ซงผวจยไดดาเนนการ

ทดลองแบบ One – Group Pretest – Posttest Design (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ.2538 :

249) ตามตารางดงน

ตาราง 3 แบบแผนการทดลอง

T1 X T2

ความหมายของสญลกษณ

T1 แทน การทดสอบกอนการทดลอง (Pretest) โดยใชแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพ

T2 แทน การทดสอบหลงการทดลอง (Posttest) โดยใชแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพ

X แทน การจดกจกรรมวาดภาพอสระ

การดาเนนการทดลองมขนตอนดงน

1. ใชคะแนนทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยในขนตอนการเลอกกลมตวอยางเปน

คะแนนกอนการทดลอง (Pretest)

2. ผวจยดาเนนการทดลองดวยตนเอง โดยกลมตวอยางจะไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

จานวน 40 แผน ใชเวลาในการทดลอง 8 สปดาห ๆ ละ 5 วน ๆ ละ 1 ครง ๆ ละ 30 นาท ชวงระยะเวลา

10.00 – 10.30 น. รวมทงสน 40 ครง

38

ตาราง 4 ตวอยางกาหนดการจดกจกรรมในการทดลอง

สปดาหท วน ชอกจกรรม

จนทร วาดภาพอสระดวยสเทยน (กระดาษ A4)

องคาร วาดภาพอสระดวยสไม (กระดาษ A4)

พธ วาดภาพอสระดวยสชอลก (กระดาษ A4)

พฤหสบด วาดภาพอสระดวยสนา (กระดาษ A4)

1

ศกร วาดภาพอสระดวยสเมจก (กระดาษ A4)

2 จนทร วาดภาพอสระดวยสเทยน (กระดาษ 100 ปอนด)

องคาร วาดภาพอสระดวยสไม (กระดาษ 100 ปอนด)

พธ วาดภาพอสระดวยสชอลก (กระดาษ 100 ปอนด)

พฤหสบด วาดภาพอสระดวยสนา (กระดาษ 100 ปอนด)

ศกร วาดภาพอสระดวยสเมจก (กระดาษ 100 ปอนด)

3. เมอดาเนนการทดลองครบ 8 สปดาห ผวจยทาการทดสอบ (Posttest) กบกลมตวอยาง

โดยใชแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพฉบบเดยวกนกบแบบทดสอบทใชกอนการทดลอง

4. นาคะแนนทไดจากการทดสอบไปทาการวเคราะหขอมลดวยวธการทางสถต

การวเคราะหขอมล เปรยบเทยบทกษะทางการวาดภาพกอนและหลงการทดลองโดยใช t-test สาหรบ Dependent

Samples (ลวน สายยศ ; และองคณา สายยศ. 2538 : 100-105)

สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. สถตพนฐาน (ลวน สายยศ ; และองคณา สายยศ. 2538 : 59-73)

1.1 รอยละ

1.2 คะแนนเฉลย (Mean)

39

X = N

X∑

เมอ X แทน คะแนนเฉลย

∑ X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง

1.3 คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) คานวณจากสตร (ลวน สายยศ ;

และองคณา สายยศ. 2538 : 79) ดงน

S = )1(

)( 22

−− ∑∑

NNXXN

เมอ S แทน ความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน

N แทน จานวนเดกปฐมวยในกลมตวอยาง

∑ X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

∑ 2X แทน ผลรวมของคะแนนนกเรยนแตละตวยกกาลงสอง

2. สถตทใชหาคาความเชอมนในการตรวจใหคะแนนแบบทดสอบทกษะทางการวาดภาพ โดย

การหาคาสมประสทธสหสมพนธระหวางผเชยวชาญกบผวจย โดยใชสตรสมประสทธสหสมพนธของ

เพยรสน ( Pearson Product-Moment Correlation Coefficient )

( )[ ] ( )[ ]2222 ∑∑∑ ∑∑ ∑ ∑

−−

−=

YYNXXN

YXXYNr

เมอ r แทน คาสมประสทธสหสมพนธ

N แทน จานวนนกเรยนทงหมด

ΣX แทน ผลรวมของคะแนน X

ΣY แทน ผลรวมของคะแนน Y

ΣXY แทน ผลรวมของผลคณของคะแนน X กบคะแนน Y

ΣX2 แทน ผลรวมของกาลงสองของคะแนน X

ΣY2 แทน ผลรวมของกาลงสองของคะแนน Y

40

3. สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน เปรยบเทยบความแตกตางของทกษะทางการวาดภาพ

กอนและหลงการทดลอง โดยใช t – test สาหรบ Dependent Samples (ลวน สายยศ ; และองคณา

สายยศ.2538 : 104)

( )1

2

−

−=

∑∑∑

NDDN

Dt

เมอ t แทน คาสถตทใชพจารณาใน t-distribution

D แทน ความแตกตางของคะแนนแตละค

N แทน จานวนคน

∑D แทน ผลรวมทงหมดของผลตางของคะแนนระหวางกอนและหลงการทดลอง

2∑D แทน ผลรวมของกาลงสองของผลตางของคะแนนระหวางกอนและหลงการทดลอง

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล การเสนอผลการวเคราะหขอมลสาหรบการวจยในครงน ผวจยไดกาหนดสญลกษณ ในการ

วเคราะหขอมลดงน

N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง

x แทน คาเฉลยของคะแนน

S แทน คาความเบยงเบนมาตรฐาน

t แทน คาสถตทใชในการพจารณา t-distribution

D แทน คาเฉลยของความแตกตางของคะแนน

SD แทน คาความเบยงเบนมาตรฐานของความแตกตางของคะแนน

p แทน ความนาจะเปนของคาสถตทใชในการทดลอง

* แทน ความมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

** แทน ความมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

การเสนอผลการวเคราะหขอมล การศกษาครงน ผวจยไดเสนอผลการวเคราะหขอมลตามลาดบขนตอนดงน

ตอนท 1 เปรยบเทยบทกษะทางการวาดภาพกอนและหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

ตอนท 2 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมวาด

ภาพอสระ

ผลการวเคราะหขอมล ตอนท 1 เปรยบเทยบทกษะทางการวาดภาพกอนและหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

การวเคราะหในขนตอนน ผวจยไดนาคะแนนทกษะทางการวาดภาพของนกเรยนกลมตวอยาง

ทไดจากการทดสอบทงกอนและหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ มาวเคราะหเพอเปรยบเทยบผล

จากการจดกจกรรม ปรากฏผลดงแสดงในตาราง 4 ดงน

42

ตาราง 5 เปรยบเทยบทกษะทางการวาดภาพกอนและหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

กอน หลง ทกษะทางการวาดภาพ N

X S X S

D

SD

t

p การควบคมกลามเนอมอ 15 2.07 0.59 2.73 0.46 0.67 0.62 4.18** .001

ตาแหนงภาพ 15 1.67 0.49 2.07 0.59 0.40 0.63 2.45* .028

การระบายส 15 1.33 0.49 2.07 0.46 0.73 0.46 6.21** .000

รายละเอยด 15 1.60 0.63 2.13 0.74 0.53 0.64 3.23** .006

ความหลากหลาย

ความหมายของภาพ

15

15

1.13

1.60

0.35

0.51

1.53

2.40

0.64

0.51

0.40

0.80

0.51

0.68

3.06**

4.58**

.009

.000

รวม

15

9.40

1.80

12.93

2.19

3.53

1.25

10.98**

.000

ผลการวเคราะหตาราง 5 ปรากฏวาหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ ทกษะทางการวาด

ภาพของเดกปฐมวยโดยรวมสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และพบวา ทกษะทางการวาด

ภาพองคประกอบการควบคมกลามเนอมอ การระบายส รายละเอยด ความหลากหลาย และ

ความหมายของภาพสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สวนทกษะทางการวาดภาพ

องคประกอบตาแหนงภาพสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 แสดงวา กจกรรมวาดภาพอสระ

สงเสรมใหเดกปฐมวยมทกษะทางการวาดภาพโดยรวมและแตละองคประกอบสงขน

ตอนท 2 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรม

วาดภาพอสระ

การวเคราะหในขนตอนน ผวจยไดนาทกษะทางการวาดภาพในแตละองคประกอบของ

นกเรยนกลมตวอยาง ทไดจากการทดสอบทงกอนและหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ มาวเคราะห

ความเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพ ปรากฏผลดงแสดงในตาราง 6 -13 ดงน

43

ตาราง 6 การเปลยนแปลงทกษะทางการวาดภาพโดยรวมของเดกปฐมวยกอนและหลงไดรบ

การจดกจกรรมวาดภาพอสระ

ทกษะทางการวาดภาพ

คนท กอนการจดกจกรรม หลงการจดกจกรรม การเปลยนแปลง

1 8 12 4

2 10 13 3

3 8 12 4

4 7 10 3

5 9 15 6

6 9 13 4

7 10 15 5

8 6 8 2

9 10 12 2

10 10 14 4

11 12 17 5

12 11 13 2

13 13 15 2

14 9 13 4

15 9 12 3

ผลการวเคราะหตาราง 6 ปรากฏวาหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระทกษะทางการวาด

ภาพโดยรวมของเดกปฐมวยสงขนจานวน 15 คน คดเปนรอยละ 100.00 แสดงวา กจกรรมวาด

ภาพอสระสงเสรมใหเดกปฐมวยทกคนมทกษะทางการวาดภาพโดยรวมสงขน

44

ตาราง 7 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพองคประกอบการควบคมกลามเนอมอ

ของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบการควบคมกลามเนอมอ

คนท กอนการจดกจกรรม หลงการจดกจกรรม การเปลยนแปลง

1 3 3 0

2 2 2 0

3 2 3 1

4 1 3 2

5 2 3 1

6 2 3 1

7 2 3 1

8 1 2 1

9 2 2 0

10 2 3 1

11 2 3 1

12 3 3 0

13 3 3 0

14 2 3 1

15 2 2 0

ผลการวเคราะหตาราง 7 ปรากฏวาหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ ทกษะทางการวาด

ภาพองคประกอบการควบคมกลามเนอมอสงขนจานวน 9 คนคดเปนรอยละ 60.00 ทกษะทางการ

วาดภาพองคประกอบการควบคมกลามเนอมอไมเปลยนแปลงจานวน 6 คนคดเปนรอยละ 40.00 ใน

จานวนเดกปฐมวย 6 คนทไมมการเปลยนแปลงองคประกอบการควบคมกลามเนอมอนนพบวา มเดก

ปฐมวยจานวน 3 คนทมความสามารถในองคประกอบนสงอยแลวกอนการทดลอง จงไมเกดการ

เปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพกบเดกปฐมวยทง 3 คนน ไมปรากฏวาทกษะทางการวาด

ภาพองคประกอบการควบคมกลามเนอมอลดลง

45

ตาราง 8 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพองคประกอบตาแหนงภาพของเดกปฐมวย

ทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบตาแหนงภาพ

คนท กอนการจดกจกรรม หลงการจดกจกรรม การเปลยนแปลง

1 1 2 1

2 2 2 0

3 1 2 1

4 1 1 0

5 2 3 1

6 1 3 2

7 2 3 1

8 1 1 0

9 2 2 0

10 2 2 0

11 2 2 0

12 2 2 0

13 2 2 0

14 2 2 0

15 2 2 0

ผลการวเคราะหตาราง 8 ปรากฏวาหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระทกษะทางการวาด

ภาพองคประกอบตาแหนงภาพสงขนจานวน 5 คน คดเปนรอยละ 33.33 ทกษะทางการวาดภาพ

องคประกอบตาแหนงภาพไมเปลยนแปลงจานวน 10 คน คดเปนรอยละ 66.66 ไมปรากฏวาทกษะ

ทางการวาดภาพองคประกอบตาแหนงภาพลดลง

46

ตาราง 9 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพองคประกอบการระบายสของเดกปฐมวย

ทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบการระบายส

คนท กอนการจดกจกรรม หลงการจดกจกรรม การเปลยนแปลง

1 1 2 1

2 1 2 1

3 1 2 1

4 1 2 1

5 1 2 1

6 1 2 1

7 1 2 1

8 1 1 0

9 2 2 0

10 2 2 0

11 2 3 1

12 2 2 0

13 1 2 1

14 2 3 1

15 1 2 1

ผลการวเคราะหตาราง 9 ปรากฏวาหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระทกษะทางการวาด

ภาพองคประกอบการระบายสสงขนจานวน 11 คน คดเปนรอยละ 73.33 ทกษะทางการวาดภาพ

องคประกอบการระบายสไมเปลยนแปลงจานวน 4 คน คดเปนรอยละ 26.66 ไมปรากฏวาทกษะ

ทางการวาดภาพองคประกอบการระบายสลดลง

47

ตาราง 10 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพองคประกอบรายละเอยดของเดกปฐมวย

ทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบรายละเอยด

คนท กอนการจดกจกรรม หลงการจดกจกรรม การเปลยนแปลง

1 1 2 1

2 2 3 1

3 1 1 0

4 1 1 0

5 1 3 2

6 2 2 0

7 2 3 1

8 1 1 0

9 2 2 0

10 2 2 0

11 2 3 1

12 2 2 0

13 3 3 0

14 1 2 1

15 1 2 1

ผลการวเคราะหตาราง 10 ปรากฏวาหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ ทกษะทางการวาด

ภาพองคประกอบรายละเอยดสงขนจานวน 7 คน คดเปนรอยละ 46.66 ทกษะทางการวาดภาพ

องคประกอบรายละเอยดไมเปลยนแปลงจานวน 8 คน คดเปนรอยละ 53.33 ในจานวนเดกปฐมวย

8 คน ทไมมการเปลยนแปลงองคประกอบการควบคมกลามเนอมอนนพบวา มเดกปฐมวยจานวน

1 คน ทมความสามารถในองคประกอบนสงอยแลวกอนการทดลอง จงไมเกดการเปลยนแปลงของ

ทกษะทางการวาดภาพกบเดกปฐมวย 1 คนน ไมปรากฏวาทกษะทางการวาดภาพองคประกอบ

รายละเอยดลดลง

48

ตาราง 11 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพองคประกอบความหลากหลายของเดกปฐมวย

ทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบความหลากหลาย

คนท กอนการจดกจกรรม หลงการจดกจกรรม การเปลยนแปลง

1 1 1 0

2 1 2 1

3 1 1 0

4 1 1 0

5 1 1 0

6 1 1 0

7 1 2 1

8 1 1 0

9 1 1 0

10 1 2 1

11 2 3 1

12 1 2 1

13 2 2 0

14 1 1 0

15 1 2 1

ผลการวเคราะหตาราง 11 ปรากฏวาหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ ทกษะทางการวาด

ภาพองคประกอบความหลากหลายสงขนจานวน 6 คน คดเปนรอยละ 40.00 ทกษะทางการวาดภาพ

องคประกอบความหลากหลายไมเปลยนแปลงจานวน 9 คน คดเปนรอยละ 60.00 ไมปรากฏวาทกษะ

ทางการวาดภาพองคประกอบความหลากหลายลดลง

49

ตาราง 12 การเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพองคประกอบความหมายของภาพ

ของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบความหมายของภาพ

คนท กอนการจดกจกรรม หลงการจดกจกรรม การเปลยนแปลง

1 1 2 1

2 2 2 0

3 2 3 1

4 2 2 0

5 2 3 1

6 2 2 0

7 2 2 0

8 1 2 1

9 1 3 2

10 1 3 2

11 2 3 1

12 1 2 1

13 2 3 1

14 1 2 1

15 2 2 0

ผลการวเคราะหตาราง 12 ปรากฏวาหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ ทกษะทางการวาด

ภาพองคประกอบความหมายของภาพสงขนจานวน 10 คน คดเปนรอยละ 66.66 ทกษะทางการวาด

ภาพองคประกอบความหมายของภาพไมเปลยนแปลงจานวน 5 คน คดเปนรอยละ 33.33 ไมปรากฏ

วาทกษะทางการวาดภาพองคประกอบความหมายของภาพลดลง

50

ตาราง 13 ตวอยางการเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยทไดรบการ

จดกจกรรมวาดภาพอสระรายบคคล

คนท องคประกอบ กอนจดกจกรรม หลงจดกจกรรม การเปลยนแปลง

1 การควบคมกลามเนอมอ 3 3 0

ตาแหนงภาพ 1 2 1

การระบายส 1 2 1

รายละเอยด 1 2 1

ความหลากหลาย 1 1 0

ความหมายของภาพ 1 2 1

รวม 8 12 4

2 การควบคมกลามเนอมอ

ตาแหนงภาพ

การระบายส

รายละเอยด

ความหลากหลาย

ความหมายของภาพ

1

1

1

1

1

1

2

1

1

1

1

2

1

0

0

0

0

1

รวม 6 8 2

ผลการวเคราะหตาราง 13 ปรากฏวาทกษะทางการวาดภาพหลงไดรบการจดกจกรรมวาด

ภาพอสระของเดกปฐมวยคนท 1 สงขนคอทกษะทางการวาดภาพองคประกอบตาแหนงภาพ การ

ระบายส รายละเอยดและความหมายของภาพ สวนทกษะทางการวาดภาพองคประกอบการควบคม

กลามเนอมอและความหลากหลายไมมการเปลยนแปลง คนท 2 สงขนคอทกษะทางการวาดภาพ

องคประกอบการควบคมกลามเนอมอและความหมายของภาพ สวนทกษะทางการวาดภาพ

องคประกอบตาแหนงภาพ การระบายส รายละเอยดและความหลากหลายไมมการเปลยนแปลง

บทท 5 สรปผลอภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงน เปนการจดกจกรรมวาดภาพอสระเพอพฒนาทกษะทางการวาดภาพ สาหรบ

เดกปฐมวย สรปสาระสาคญของการศกษาครงน ดงน

ความมงหมายของการวจย 1.เพอเปรยบเทยบทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยกอนและหลงไดรบการจดกจกรรม

วาดภาพอสระ

2.เพอศกษาการเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยในการทากจกรรม

วาดภาพอสระ ซงวเคราะหจากองคประกอบดงตอไปน ไดแก

1. การควบคมกลามเนอมอ

2. ตาแหนงภาพ

3. การระบายส

4. รายละเอยด

5. ความหลากหลาย

6. ความหมายของภาพ

สมมตฐานการวจย เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ มทกษะทางการวาดภาพสงขน

ความสาคญของการวจย การวจยครงนทาใหทราบถงทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาด

ภาพอสระ เพอใหเปนแนวทางสาหรบคร ผปกครอง และผทเกยวของกบเดกปฐมวยในการสงเสรมและ

พฒนาทกษะทางดานการวาดภาพ ตลอดจนการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคใหมความหลากหลาย

ยงขน

52

วธดาเนนการวจย ประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงน เปนเดกปฐมวย ชาย-หญง อาย 4-5 ป ทกาลงศกษาอยในชน

อนบาลปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 ของโรงเรยนพระยามนธาตราชศรพจตร สานกงานเขต

บางบอน กรงเทพมหานคร ซงม 5 หองเรยน จานวน 160 คน

การเลอกกลมตวอยาง

กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนเดกปฐมวยอาย 4-5 ป ทกาลงศกษาอยชนอนบาลปท

1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 ของโรงเรยนพระยามนธาตราชศรพจตร สานกงานเขตบางบอน

กรงเทพมหานคร จานวน 15 คน โดยมขนตอนการเลอกกลมตวอยางดวยวธการสมแบบหลายขนตอน

(Multi - stage random sampling) มขนตอนดงน

1.จบสลากเดกปฐมวยชนอนบาลปท 1 มา 1 หองเรยน จากจานวนนกเรยนทงหมด 5

หองเรยน

2.ทาการทดสอบวดทกษะทางดานการวาดภาพของเดกปฐมวยในหองทจบฉลากไดในขอ 1

ดวยแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยทผวจยสรางขน และคดเลอกเดกปฐมวยท

มคะแนนทกษะทางการวาดภาพตาจาก 15 อนดบสดทาย มาจานวน 15 คน

เครองมอทใชในการวจย 1.แผนการจดกจกรรมวาดภาพอสระ จานวน 40 แผน

2.แบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

การดาเนนการทดลอง การวจยครงนผวจยดาเนนการทดลองดงน

1. ใชคะแนนทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยในขนตอนการเลอกกลมตวอยางเปน

คะแนนกอนการทดลอง (Pretest)

2. ผวจยดาเนนการทดลองดวยตนเอง โดยกลมตวอยางจะไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

จานวน 40 แผน ใชเวลาในการทดลอง 8 สปดาห ๆ ละ 5 วน ๆ ละ 1 ครง ๆ ละ 30 นาท ชวงระยะเวลา

10.00-10.30 น. รวมทงสน 40 ครง

3. เมอดาเนนการทดลองครบ 8 สปดาห ผวจยทาการทดสอบ (Posttest) กบกลมตวอยาง

โดยใชแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพฉบบเดยวกนกบแบบทดสอบทใชกอนการทดลอง

4. นาคะแนนทไดจากการทดสอบไปทาการวเคราะหขอมลดวยวธการทางสถต

53

การวเคราะหขอมล 1. ใชคาสถต t-test แบบ Dependent sampling เปรยบเทยบทกษะทางการวาดภาพ ของ

เดกปฐมวยกอน และหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

2. ใชสถตรอยละอธบายการเปลยนแปลงของทกษะทางการวาดภาพสาหรบเดกปฐมวยท

ไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

สรปผลการวจย 1. หลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ ทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยโดยรวมสงขน

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และพบวา ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบการควบคม

กลามเนอมอ ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบการระบายส ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบ

รายละเอยด ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบความหลากหลาย และทกษะทางการวาดภาพ

องคประกอบความหมายของภาพสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สวน ทกษะทางการวาด

ภาพองคประกอบตาแหนงภาพสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 แสดงวา กจกรรมวาดภาพ

อสระสงเสรมใหเดกปฐมวยมทกษะทางการวาดภาพโดยรวมและแตละดานสงขน

2. ทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยหลงการไดรบการจดกจกรรมวาดภาพอสระ มการ

เปลยนแปลงสงขนคดเปนรอยละ 100.00 ของนกเรยนทงหมด โดยนกเรยนมการเปลยนแปลงทกษะ

ทางการวาดภาพสงขนในองคประกอบการระบายสมากเปนอนดบแรก (รอยละ73.33) รองลงมาคอ

องคประกอบความหมายของภาพ (รอยละ 66.66) องคประกอบการควบคมกลามเนอมอ (รอยละ

60.00) องคประกอบรายละเอยด (รอยละ46.66) องคประกอบความหลากหลาย (รอยละ40.00) และ

องคประกอบตาแหนงภาพ (รอยละ 33.33) ตามลาดบ

อภปรายผล การวจยครงนเปนการศกษาผลการจดกจกรรมวาดภาพอสระ เพอสงเสรมใหเดกมทกษะ

ทางการวาดภาพสงขนโดยอภปรายผลดงน

1. จากการเปรยบเทยบทกษะทางการวาดภาพ กอนและหลงการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

พบวา ทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยหลงการจดกจกรรมโดยรวมสงขนอยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ .01 และพบวา ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบการควบคมกลามเนอมอ ทกษะ

ทางการวาดภาพองคประกอบการระบายส ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบรายละเอยด ทกษะ

ทางการวาดภาพองคประกอบความหลากหลาย และทกษะทางการวาดภาพองคประกอบความหมาย

ของภาพสงขนอยางมนยสาคญทางสถตท .01 สวน ทกษะทางการวาดภาพองคประกอบตาแหนง

54

ภาพสงขนอยางมนยสาคญทางสถตท .05 แสดงวา กจกรรมวาดภาพอสระสงเสรมใหเดกปฐมวยม

ทกษะทางการวาดภาพโดยรวมและแตละดานสงขน ซงเปนไปตามสมมตฐานการวจย ทงนเนองจาก

1.1 การวาดภาพเปนกจกรรมทฝกใหเดกไดแสดงออกทางความคด ตามจนตนาการของ

ตนเอง เปนการสงเสรมจนตนาการและความคดสรางสรรค และยงสงเสรมพฒนาการดานรางกาย การ

ประสานสมพนธของกลามเนอเลก การวาดภาพเปนวธหนงทเดกสามารถถายทอดความคดความร

และความเขาใจทมตอสงตางๆออกมา ขณะทวาดภาพเดกจะจดระบบความคดอยางตอเนองในอนท

จะควบคมการแสดงออกใหเปนไปอยางทคดคานง ภาพวาดของเดกจงเปลยนไปตามแงมมความคด

ตางๆ (วรณ ตงเจรญ. 2526 :19) สอดคลองกบ( ปยะชาต แสงอรณ. 2526 : 49-52) ทกลาวไววา การ

วาดภาพเปนธรรมชาตอยางหนงของเดกทนาไปสการแสดงออกทางความคด และเปนวถทางการ

เรยนรทางหนง ซงไดจากการรบร สงเกต และการทาความเขาใจ กบสงแวดลอมรอบ ๆ ตว การวาด

ภาพ เปนกจกรรมทมคณคาสาหรบเดกปฐมวย นอกจากจะชวยใหเดกเพลดเพลนแลว ในขณะทเดก

กาลงวาดภาพ เดกจะไดฝกการสงเกต จาแนกและเปรยบเทยบ ชวยใหเดกไดเรยนรในเรองตาง ๆ

โดยผานประสบการณตรง เกดการพฒนาในดานการเรยนร ความคดรเรมสรางสรรค ทกษะและ

ความสมพนธระหวางกลามเนอมอกบความคด เดกจะแสดงออกถงการรจกคด รจกแกปญหา รจก

คนควาและทดลอง รจกใชเหตผล รจกสรางสอทตนเขาใจจากจนตนาการของตนเอง นอกจากนยงเปน

กระบวนการสรางความสนทรยใหเกดขนในจตใจ และ ความรสกของเดกอนเปนพนฐานทสาคญในการ

พฒนาสตปญญาและความเจรญเตบโตของเดกสอดคลองกบแนวคดของ ณฐวรรณ ขนชยภม (2546 :

10) ทกลาววา การวาดภาพของเดกปฐมวยนอกจากจะชวยใหเดกรสกสนกสนาน เพลดเพลน และม

ความคดรเรมสรางสรรคแลว ยงชวยใหเกดการพฒนาในดานทกษะการใชมอ และเกดการเรยนร

สงแวดลอม รจกคด รจกแกปญหา รจกคนควาและทดลอง สรางสอทตนเขาใจจากจนตนาการของ

ตนเอง

1.2 ประสบการณและการมปฏสมพนธกบสงแวดลอม โลเวนเฟลด (Lowenfeld. 1970 : 23-

27) กลาววา การทเดกแสดงออกทางศลปะในแตละวย หรอแตละคนแตกตางกน ยอมแสดงถงความ

แตกตางทางดานสตปญญาดวย ขอแตกตางจะปรากฏในแงของรายละเอยด การแสดงรปทรง การ

ออกแบบ การระบายส หรอจนตนาการ ขอแตกตางนสามารถพจารณาไดจากความแตกตางของวย

บคคล หรอในแตละชวงเวลา กระบวนการทางานทางศลปะนนจะเรมจากการวเคราะหขอมล ซงเปน

ประสบการณบรณาการ ความคด และจนตนาการเขาดวยกน แลวจงสงเคราะหเสน รปทรง ส ซง โลเวน

เฟลด กลาววา เดกทมการสงเกตด จะรวาวตถตาง ๆ ยอมมความตางกนดานรปราง รปทรง ส ความ

เรยบรอยและขรขระ ความรสกตอแสงและความมด การรบรเหลานลวนมาจากประสบการณ จากการ

มปฏสมพนธกบสงแวดลอม สาหรบครทสอนเดกเลก ๆ ควรจดใหเดกไดรบประสบการณจากการเลน ท

55

จะพฒนาการรบรทางสายตา และความรสกประสาทสมผสจากสงแวดลอม เชนเดยวกบ(สรพรรณ

ตนตรตนไพศาล.2545 : 11) กลาววา การเขยนรปของเดกจะเปลยนไปเรอยๆ ตามระดบวฒภาวะของ

เดก เดกๆชอบวาดรป และการทเดกวาดรปตางๆออกมานน เดกจะตองมความชางสงเกต จดจา สนใจ

มจนตนาการและประสบการณเกยวกบสงเหลานน ภาพวาดของเดกจงเปนผลจากการบนทกความคด

รวบยอดและความรสกความตองการในการแสดงออกทางศลปะ เชนเดยวกบ วรณ ตงเจรญ (2526 :

45) ทกลาววา การวาดภาพเปนการแสดงออกทชใหเหนถงการเจรญเตบโตของเดก และกลาววา

ปรากฏการณทเปลยนแปลงรปแบบการแสดงออกทางการวาดภาพจะเปนผลมาจากการเปลยนแปลง

หรอการเตบโตของเดกทงดานรางกาย การรบร อารมณ จตใจ สอดคลองกบงานวจยของ เอออาร ทอง

พทกษ (2546 : 55) ทไดศกษาทกษะพนฐานทางมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการ

วาดภาพตอเตม กลมตวอยางเปนนกเรยน ชาย หญง ชนอนบาลปท 3 พบวา เดกปฐมวยทไดรบการจด

กจกรรมการวาดภาพตอเตม มทกษะพนฐานทางมตสมพนธสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ

.01 และยงสอดคลองกบงานวจยของ ณฐวรรณ ขนชยภม (2546 : 59) ทไดศกษาผลการใชกจกรรมฝก

ประสาทสมผสทงหาในการวาดภาพกบการปนทมตอความคดสรางสรรคของนกเรยนชนอนบาลศกษา

ปท 2 พบวา นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 มความคดสรางสรรคเพมขนหลงจากไดรบการฝกโดยใช

กจกรรมฝกประสาทสมผสทงหาในการวาดภาพ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สอดคลองกบ

วชย วงษใหญ (2523 : 58) ไดกลาวถงพฒนาการทางศลปะวา ระยะของการออกแบบ (The Child

and Design) พฒนาการระยะนอยระหวางอายประมาณ 3-5 ขวบ เดกจะเรมเอารปทรงตางๆ มา

ผสมผสานกน เมอเดกเอารปทรงมาประกอบเขาดวยกนเปนการเรมพฒนาการออกแบบ เดกจะแสดง

ความสามารถในการใชรปทรงหลายๆ รปทรงไดอยางคลองแคลว ระยะของการวาดรปทคอนขางจะ

เปนเรองราว (Almost Pictures) อยในอายประมาณ 4-6 ขวบ เดกสวนมากจะเรมพฒนาเขาสระยะ

ของการออกแบบรปทรง เดกจะเขยนรปคนชดเจนขน และมองดตามทตนเหนเหมอนผใหญมากขน

เดกเรมเขยนรปสตว มขา 4 ขา อยบนขางเดยวตอ ระยะของการวาดภาพมเรองราว (Pictures) ระยะน

แบงออกเปนสองตอน คอระยะตนการเขยนรปของเดกจะวาดรปคน สตว บาน และตนไม เปนตน

ตอมาคอระยะหลงเดกจะวาดรปตางๆ มความชดเจนมากขน และงายตอการเขาใจและการยอมรบของ

ผใหญ และระยะของการซอนเรนสงทมคณคา (Hidden Treasures) เดกวย 5-7 ขวบ จะเขยนภาพท

เรยกวา X-ray Picture ลกษณะภาพแสดงถงสวนละเอยดภายใน เชนสงของภายในบาน ทมองเหนได

จากภายนอก

1.3 การทางานประสานกนระหวางมอและตา การวาดภาพระบายสเปนกจกรรมซง

ชวยในการทางานประสานกนระหวางมอและตา เดกจะรจก ส เสน รปทรง พนผว ขนาดทจะตองพบใน

ชวตประจาวน การใหเดกเลาเรองจากภาพทเดกวาดจะเปนการฝกพดใชภาพในการสอสาร แสดง

56

จนตนาการ และความคดสรางสรรคลวดลายและเสนสญลกษณตางๆในภาพของเดกประกอบดวย

เสนพนฐาน เสนตง เสนนอน และอนๆ เพราะในการวาดภาพของเดกนอกจากเดกจะสนกสนาน

เพลดเพลน ไมเบอหนายแลว ยงทาใหกลามเนอมอแขงแรงสามารถควบคมการใชมอและจบดนสอ

เขยนหนงสอไดในทสด (สรพรรณ ตนตรตนไพศาล. 2545 : 13) เชนเดยวกบ (วรณ ตงเจรญ. 2526 :

19) ไดกลาวไววา พฒนาการของการใชกลามเนอยอยและประสาทสมพนธจะคอยๆ พฒนาจากการ

ใชมอและตาจากการใชมอและตาในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวน เชน การชวยเหลอตนเองใน

การแตงกาย การเลนเกม และการเลนของเลนตางๆ พฒนาการทางการใชกลามเนอยอยและประสาท

สมพนธระหวางมอกบตาจะอยในระดบใดขนอยกบความอยากรอยากเหนและประสบการณเดม ทเดก

มโอกาสในการปฏบตกจกรรมมากนอยเพยงใดสอดคลองกบ โลเวนเฟลด (Lowenfeld. 1970 : 23 -

27) ทไดกลาวถงการวาดภาพวา การเจรญเตบโตทางดานรางกาย (Physical Growth) การวาดภาพกบความ

เจรญเตบโต ดานรางกาย เปนการแสดงออกทชใหเหนความสามารถของการใชสายตาทสมพนธกบ

การเคลอนไหวในสวนทตองใชทกษะในการควบคมทศทางการลากเสน การเจรญเตบโตของรางกาย

จะทาใหมการเปลยนแปลงรปแบบการวาดทเรมจากการขดเขย (Scribbling Stage) เปนเสนยง ๆ ไปส

ความสามารถควบคมเสนใหเปนระเบยบขนเรอย ๆ การเคลอนไหวของเสนจะเปนอยางซาๆ อยระยะ

หนง แลวจะสามารถลากเสนใหเปนรปทรงใหปรากฏขน และเมอเดกเจรญเตบโต พฒนาการทาง

ทกษะการเคลอนไหวจะทาใหรปแบบการวาดพฒนาจากเสนทวาดเปนรปรางงาย ๆ ไปสรปรางท

เลยนแบบของจรงมากขน

นอกจากน สออปกรณตางๆทผวจยจดใหกบนกเรยนถอวาเปนสงแวดลอมอยางหนงทม

สวนชวยใหเดกไดเกดความสนใจในการวาดภาพอสระจากสงเราตาง ๆ เชน สชนดตางๆ ทมความ

แตกตางกนทางคณสมบตเชน สเทยน สชอลก สนา สเมจก สไม สผสมกาว และวสดทใชในการ

รองรบทมพนผวทแตกตางกน เชน กระดาษชนดทแตกตางกน ผาดบ กระดาษทราย โฟม ฟวเจอ

เบอรด เปนตน และทสาคญคอ การสงเสรมใหเดกไดทากจกรรมศลปะการวาดภาพอสระ แลวใหเดก

ไดเรยนรจากผลงานทตนเองทา วธการนเปนการชวยสงเสรมใหเดกไดพฒนาทกษะ การรบรการ

สงเกต การใชจนตนาการ และมโนภาพ ซงสงเหลานเปนทกษะพนฐานทสาคญ ตอการพฒนาทกษะ

ทางการวาดภาพใหสงขน การเสรมแรงในขณะทเดกกาลงวาดภาพ ผวจยจะคอยใหกาลงใจดวยการ

กลาว ชนชมผลงานของเดก ๆ และเอาใจใสตลอดการทางาน สอดคลอง กบกฏการเรยนรของธอรนไดค

(Thordike) ทกลาววา ถาเดกมความพรอมทจะเรยนร เดกจะเกดความพอใจ และเมอผลงานทออกมา

นาพอใจ เดกกตองการทจะทางานนนซา ๆ อก เมอมโอกาสกระทาซาบอย ๆ และมการปรบปรงอย

เสมอ ผลงานจะดขนสอดคลองกบงานวจยของ สมศร แสงธน (2545 : 66) ทไดศกษา ความสามารถ

ทางภาษาดานการพด ของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพบนทรายเปยกแบบครใหการ

57

เสรมแรงกอนการจดกจกรรมและระหวางการจดกจกรรมในแตละชวงสปดาหซงพบวา เดกปฐมวยท

ไดรบการจดกจกรรมการวาดภาพบนทรายเปยกแบบครใหการเสรมแรงในแตละชวงสปดาหม

ความสามารถทางภาษาดานการฟงและการพดโดยเฉลยรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท

ระดบ .001 และเมอวเคราะหการเปลยนแปลงระหวางชวงสปดาหพบวาคะแนนความสามารถทาง

ภาษาดานการฟงและการพดโดยเฉลยรวมมการเปลยนแปลงไปในทางทเพมขนตลอดชวงเวลา 8

สปดาห

2. การเปลยนแปลงทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพ

อสระหลงการทดลองสงขนกวากอนการทดลอง ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไวทงนเนองจากเหตผล

ดงน

การควบคมกลามเนอมอ ขณะทเดกทากจกรรมวาดภาพอสระ ตองอาศยใชความสามารถของ

กลามเนอยอยและประสาทสมพนธระหวางมอกบตา ซงพบวา การควบคมกลามเนอมอในการวาด

ภาพจะคอย ๆ พฒนาดขนเมอเดกไดทากจกรรมวาดภาพอยางตอเนองเปนประจา นอกจากนการใช

มอและตาในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวน เชน การชวยเหลอตนเองในการแตงกาย การเลน

เกม และการเลนของเลนตางๆ พฒนาการทางการใชกลามเนอยอยและประสาทสมพนธระหวางมอ

กบตากจะเกดการพฒนา ซงจะมากนอยเพยงใดขนอยกบความอยากรอยากเหนและประสบการณ

เดม ทเดกมโอกาสในการปฏบตกจกรรม การจดกจกรรมวาดภาพอสระใหกบเดกอยางตอเนอง เปน

กจกรรมและประสบการณทสามารถสงเสรมและพฒนาความสามารถในการใชกลามเนอยอยและ

ประสาทสมพนธระหวางมอกบตา ใหดขน

ตาแหนงภาพ ขณะทเดกทากจกรรมวาดภาพอสระเดก เดกจะตองมความคดและจนตนาการ

ของตนเองวาจะจะถายทอดสงทคดออกมาเปนภาพ ซงเปนความคดรวบยอดของเดกวาภาพทวาด

จะตองมสวนประกอบใดบางประกอบกนเปนภาพขน เชน ภาพคน กตองประกอบดวยอวยวะตางๆ

หรอภาพบาน กตองประกอบดวย ประต หนาตาง ฯลฯ อยในตาแหนงทสอดคลองหรอใกลเคยงกบ

ความเปนจรง เดกทมประสบการณในการรบรสงตางๆไดดกจะวาดภาพสวนประกอบในตาแหนงได

ถกตองใกลเคยงกบตาแหนงทควรจะเปน แตเมอเดกไดทากจกรรมวาดภาพทตวเองชอบเปนประจา

อยางสมาเสมอเดกจะเรมปรบตวโดยการสงเกต ลองผดลองถก และพยายามวางตาแหนงภาพตาม

ความเปนจรง

การระบายส ขณะทเดกทากจกรรมวาดภาพอสระการใชสจะขนอยกบอารมณ แลวแตวาสไหน

จะสะดดตาเดก หรอเดกชอบสไหนเปนพเศษกจะใชสนน ซงอาจไมสอดคลองกบความเปนจรง แมวา

การใชสของเดกยงไมเปนไปตามธรรมชาต หรอระบายส ไมสมาเสมอ ไมอยในขอบเขตของภาพเดก

บางคนอาจจะระบายสเพยงบางสวนของภาพ บางคนระบายครบทกสวนของภาพ ทงนขนอยกบ

58

อารมณ และประสบการณทางการวาดภาพของเดกแตละคน แตเมอทากจกรรมวาดภาพอสระทจด

ใหอยางสมาเสมอ ซงกจกรรมเปดโอกาสใหเดกไดเลอกสอยางอสระหลากหลายประเภท ทเดกอาจจะ

ไมเคยเหนและไมเคยใชวาดภาพมากอน เชนสเมจก สชอลก สนา สผสมกาว ฯลฯ ทาใหเดกเกดความ

กระตอรอรนในการวาภาพระบายสและเรมปรบตวโดยการสงเกตและพยายามระบายสภาพให

สวยงามขนมา

รายละเอยด ขณะทเดกทากจกรรมวาดภาพอสระเดกจะมเสรภาพทางความคดและการ

กระทา เมอเดกรสกมอสระและความกลาทจะแสดงออก การแสดงออกในครงตอๆไป เดกจะสราง

รายละเอยด รปรางและใสบางสงลงในภาพของตน สงทแสดงออกมานนมาจากความคด จนตนาการ

ความรสกอสระและมนใจทสรางสงใหม ๆ รวมถงการใชวสดในการสรางสรรคดวย ตอมาเดกจะวาด

รปตาง ๆ มรายละเอยดทชดเจนมากขน และงายตอการเขาใจ

ความหลากหลาย ขณะทเดกทากจกรรมวาดภาพอสระเดกจะเรมเอารปทรงตาง ๆ มาวาด

ผสมผสานกน เมอเดกเอารปทรงมาประกอบเขาดวยกนเปนการเรมพฒนาการออกแบบ เดกจะแสดง

ความสามารถในการใชรปทรงหลายๆ รปทรงไดอยางคลองแคลวอยางหลากหลาย ตามความคดและ

จนตนาการของตนเอง

ความหมายของภาพ ขณะทเดกทากจกรรมวาดภาพอสระ เดกจะถายทอดประสบการณ

การรบรและสงทไดจากการสงเกต พนจพเคราะห หรอวเคราะหสงตาง ๆ ออกมาเปนภาพตางๆ อยใน

ลกษณะสงเดยวบาง หลายสงบาง หรอ เปนเรองราวทจะสอสารบาง ซงจะแสดงออกมาเปนภาพและ

คาพดจากการนาเสนอผลงานของเดก และเมอเดกไดรบการกระตนใหเดกเลาเรองจากภาพเพมเตม

จะสงผลใหภาพวาดมความหมายทกวางขน และสงผลใหภาพวาดทเดกถายทอดออกมาในคราว

ตอไปจะเปนภาพทมความหมายกวางขน

โลเวนเฟลด (Lowenfeld. 1970 : 23 - 27) ไดกลาวถงการวาดภาพวา การทเดกแสดงออก

ทางศลปะในแตละวย หรอแตละคนแตกตางกน ยอมแสดงถงความแตกตางทางดานสตปญญาดวย

ขอแตกตางจะปรากฏในแงของรายละเอยด การแสดงรปทรง การออกแบบ การระบายส หรอ

จนตนาการ ขอแตกตางนสามารถพจารณาไดจากความแตกตางของวยบคคล หรอในแตละชวงเวลา

กระบวนการทางานทางศลปะนนจะเรมจากการวเคราะหขอมล ซงเปนประสบการณบรณาการ

ความคด และจนตนาการเขาดวยกน แลวจงสงเคราะหเสน รปทรง สการเจรญเตบโตทางดานรางกาย

(Physical Growth) การวาดภาพกบความเจรญเตบโต ดานรางกาย เปนการแสดงออกทชใหเหน

ความสามารถของการใชสายตาทสมพนธกบการเคลอนไหวในสวนทตองใชทกษะในการควบคมทศ

ทางการลากเสน การเจรญเตบโตของรางกาย จะทาใหมการเปลยนแปลงรปแบบการวาดทเรมจากการ

ขดเขย (Scribbling Stage) เปนเสนยง ๆ ไปสความสามารถควบคมเสนใหเปนระเบยบขนเรอย ๆ การ

59

เคลอนไหวของเสนจะเปนอยางซาๆ อยระยะหนง แลวจะสามารถลากเสนใหเปนรปทรงใหปรากฏขน

และเมอเดกเจรญเตบโต พฒนาการทางทกษะการเคลอนไหวจะทาใหรปแบบการวาดพฒนาจากเสนท

วาดเปนรปรางงาย ๆ ไปสรปรางทเลยนแบบของจรงมากขน การเจรญเตบโตทางดานการรบร

(Perceptuar Growth) โลเวนเฟลด กลาววาประสบการณในชวตประจาวนทเดกรบรความหมาย และ

คณภาพของสงตางๆจะแสดงใหเหนไดจากประสบการณทไดรบจากการใชประสาทสมผส การรบรสวน

ใหญจะเปนการรบรทางสายตา โดยการรบรเกยวกบส รปราง (Form) และบรเวณวาง (Space)

พฒนาการรบรทางสายตาจะเรมพฒนาแยกแยะสงตางๆ จากการแยกแยะสการแยกแยะรปราง ใน

ระยะแรก ตอมาเมอเดกมพฒนาการของการรบรทกดานมากขน เดกจะแสดงการรบรบรเวณวาง ซง

เดกรวาตนเองเปนสวนหนงของสงแวดลอม ระยะพฒนาการเกยวกบบรเวณวางมความสาคญสาหรบ

เดกมาก เหมอนกบวาเมอเดกเตบโตขนเดกจะสามารถนาพฒนาการการใชบรเวณวางไดอยาง

เหมาะสมขน หรอสามารถถายทอดความรสกจากสงทตนรบรออกมาในพนทสวนตาง ๆ ของภาพใหม

ความหมาย และมความสมพนธกนได ภาพทวาดจงประกอบดวยการใชบรเวณวาง รปราง สสน

ความรสก การใชส ในขนนการใชสของเดกยงไมเปนไปตามธรรมชาต สทเดกใชเขยนภาพกบสทเดก

เหนจรง ๆ จะไมเหมอนกน ทงนเพราะเดกใชสตามอารมณแลวแตวาสไหนจะสะดดตาเดก หรอเดก

ชอบสไหนเปนพเศษกจะใชสนน ซงไมจาเปนตองสอดคลองกบความเปนจรง บรเวณวาง หรอชองไฟ

เดกยงไมเขาใจวาจะเขยนรปตรงไหน ขนาดเทาใดจงเหมาะสม แตจะวาดลงไปโดยไมคานงถง

ความสมพนธของสงตาง ๆ ตรงไหนมบรเวณวางเดกจะเขยนสงตางๆ ลงไป เชนเดยวกบ (วรณ ตง

เจรญ. 2526 : 19)กลาวไววา การวาดภาพของเดกปฐมวยเปนกจกรรมทตองอาศยใชความสามารถ

ของกลามเนอยอยและประสาทสมพนธระหวางมอกบตา ซงพบวา พฒนาการของการใชกลามเนอ

ยอยและประสาทสมพนธจะคอยๆ พฒนาจากการใชมอและตาจากการใชมอและตาในการปฏบต

กจกรรมในชวตประจาวน เชน การชวยเหลอตนเองในการแตงกาย การเลนเกม และการเลนของเลน

ตางๆ พฒนาการทางการใชกลามเนอยอยและประสาทสมพนธระหวางมอกบตาจะอยในระดบใด

ขนอยกบความอยากรอยากเหนและประสบการณเดม ทเดกมโอกาสในการปฏบตกจกรรมมากนอย

เพยงใด ภรณ ครรตนะ (2523 : 115-116) ไดกลาวถง ระดบความสามารถในการวาดรปของเดก

ปฐมวย ไววา เดกอาย 5-6 ขวบ จะเรมปรบตวโดยการสงเกต จะพยายามวาดภาพตามความเปนจรง

แตจะยงไมแสดงความถกตองในเรองของส ขนาด และความเปนจรง

60

ขอสงเกตทไดจากการวจย 1. กจกรรมวาดภาพอสระเปนกจกรรมทเปดโอกาสใหเดกไดวาดภาพตามความสนใจ ตาม

ความคดและจนตนาการของเดกอยางเตมท การทเดกไดทาหรอถายทอดในสงทเดกชอบหรสนใจจง

เปนการสงเสรมศกยภาพทสอดคลองกบการการจดการเรยนการสอนทคานงถงความแตกตางระหวาง

บคคลและเปนการจดกจกรรมทถอไดวายดเดกเปนสาคญ ทาใหเดกเกดทกษะทางการเรยนรและ

สงเสรมพฒนาการไดเปนอยางด

2. การตงกฎระเบยบสาหรบงานศลปะบางชนดกเปนสงจาเปน เพราะงานบางอยางเดกควรจะ

สวมเสอคลมหรอผากนเปอน ตลอดจนถงการเกบรกษาและทาความสะอาดอปกรณตาง ๆ เดก

สามารถชวยทาไดทงยงเปนการปลกฝงลกษณะนสยทดใหเขาดวย

3.การจดกจกรรมวาดภาพใหกบเดกปฐมวย ไมไดมงตวผลงานการวาดภาพเปนผลลพธสาคญ

ทสด แตการจดกจกรรมวาดภาพเปนกจกรรมทจดใหเดกไดแสดงออกทางความคดและจนตนาการ

เพอเปนการพฒนาทกษะและศกยภาพในดานตางๆ ในตวเดกรวมถงลกษณะนสยทตองการ

4.ครหรอผทเกยวของในการจดกจกรรมวาดภาพใหกบเดกปฐมวยควรเปดโอกาสใหเดกม

อสระไดคนควาทดลองและทาจรงดวยตนเองมาก ๆ จะมผลใหเดกเรยนรอยางลกซง การสาธตใหเดกด

อาจจะตองทาในบางโอกาสถาจาเปน ควรสาธตวธใชเครองมอ ความปลอดภยในการใชเครองมอ หรอ

เฉพาะวธการบางอยางทยงยาก ไมจาเปนจะตองแสดงใหเดกเหนวาครมวธการปลกยอยอยางไร

เพราะเดกบางคนจะยดแนนอยกบวธการของคร

5.การจดเตรยมส สอและอปกรณทหลากหลายเพยงพอกบความตองการของเดกในการทา

กจกรรมวาดภาพอสระถอเปนสงสาคญอยางหนง เพราะเปนแรงจงใจใหกบเดกการอยากวาดภาพ

อยากใชส เดกไดมอสระในการใชสตามความสนใจ เกดการเรยนรเรองส สงผลใหเดกเกดการพฒนา

ทกษะทางการวาดภาพระบายส และศกยภาพในดานตางๆ ไปดวย

ขอเสนอแนะในการนาไปใช 1. แผนการจดกจกรรมวาดภาดอสระในการวจยนเปนแผนการจดกจกรรมวาดภาดอสระ

สาหรบเดกอาย 4-5 ป ในการนาไปใชจดกจกรรมใหกบเดกทอยในชวงอายอนควรมการประยกตใช

ตามความเหมาะสมกบอาย

2.แผนการจดกจกรรมวาดภาพอสระในการวจยนใชสหลากหลายชนด ในการนาไปใชควร

จะตองมการศกษาคณสมบตของสแตละชนดรวมถงวธการใหเดกใชดวย

61

3.วสดหรอกระดาษทรองรบในการวาดภาพของเดกแตละชนดมความแตกตางกนในการ

นาไปใชควรจะตองมการศกษาคณสมบตและทดลองวาวสดแตละชนดเหมาะสมหรอไมเหมาะสมกบส

แตละชนดดวย

4. ในการจดกจกรรมแตละครงครจาเปนจะตองมการวางแผนจดลาดบ กอนหลงและการสราง

ขอตกลงในการใชอปกรณตางๆ รวมถงการทากจกรรมรวมกนกบนกเรยนใหชดเจน

ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษาและวจยถงผลการจดกจกรรมการวาดภาพอสระของเดกปฐมวยในเดกผชายและ

เดกผหญง

2. ควรมการศกษาและวจยถงผลการจดกจกรรมการวาดภาพอสระทมตอตวแปรอน ๆ เชน

การเหนคณคาในตนเอง การพฒนาดานการสอความหมาย ความเชอมน การใหความรวมมอ

พฤตกรรมการชวยเหลอ และความคดสรางสรรค

3. ควรมการศกษาปจจยหรอองคประกอบ หรอบทบาทของครทสงเสรมทกษะการวาดภาพ

4. ควรมการศกษาในระยะยาวเพอผลการทดลองทสงเสรมตอทกษะการวาดภาพ

บรรณานกรม

63

บรรณานกรม กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. (2546). หลกสตรการศกษาปฐมวย. กรงเทพฯ.

กลยา ตนตผลาชวะ. (2545). รปแบบการเรยนการสอนปฐมวยศกษา. กรงเทพฯ: คณะศกษา

ศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. เอดสน เพรสโปรดกส.

……….. (2547). การจดกจกรรมการเรยนรสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. เพรสโปรดกส.

ชยณรงค เจรญพานชยกล. (2533). พฒนาเดกดวยศลปะ. กรงเทพฯ: แปลน พบลชชง.

ณฐวรรณ ขนชยภม. (2546). การเปรยบเทยบผลของการใชกจกรรมฝกประสาทสมผสทงหา

ในการวาดภาพกบการปนทมตอความคดสรางสรรคของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2

โรงเรยนวดสระบว เขตปทมวน กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการ

ศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

บญไท เจรญผล. (2533). ความสมพนธระหวางความสามารถทางสตปญญากบทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ปยะชาต แสงอรณ. (2526). ศลปะสาหรบเดก : ของเลนเพอเสรมคณคาในชวต เอกสาร

วชาการเครองเลนเพอพฒนาเดก. กรงเทพฯ: คณะอนกรรมการการพฒนาการเลนของเดก.

พจตร ทองชน. (2511). สมรรถภาพทางสมองบางประการทสมพนธกบความสามารถทางศลปะของ

นกเรยนระดบประถมศกษาตอนปลาย. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ: วทยาลยวชาการ

ศกษา ประสานมตร. ถายเอกสาร.

ภรณ ครรตนะ. (2523). กจกรรมสรางสรรคและดนตรเดกกอนวยเรยน. กรงเทพฯ: กรมประชา

สงเคราะหสถานสงเคราะหหญงปากเกรด.

ภทรา สคนธทรพย. (2525). พฒนาการทางศลปะของเดกไทยในชนประถมศกษาตอนตนของ

โรงเรยนประถมสาธตแหงหนงในจงหวดพระนคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ:

วทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร. ถายเอกสาร.

มะลฉตร เอออานนท. (2542). ศลปศกษา : ความเปนมาปรชญาหลกการววฒนาการดานหลกสตร

ทฤษฎการเรยนการสอนและการคนควาวจย. กรงเทพฯ: ศนยตาราและเอกสารทางวชาการ

คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เยาวพา เดชะคปต. (2542). การจดการศกษาสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: เอพ กราฟฟกส ดไซด.

64

ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ. (2528). หลกการวจยทางการศกษา. กรงเทพฯ: คณะศกษา

ศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

เลศ อานนทะ. (2535). ศลปะในโรงเรยน. กรงเทพฯ: กราฟฟคอารค .

ลดดา ลตระกล. (2531). ความสามารถทางการวาดภาพของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ

ตางกน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

วชย วงษใหญ. (2523). กจกรรมสรางสรรคสาหรบเดกกอนวยเรยน. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตร

และการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วบลย ลสวรรณ. (2520). สอนลกเขยนรป. กรงเทพฯ: สรยบรรณ.

วราภรณ รกวจย. (2527). เอกสารประกอบคาสอน กร. 311 การศกษากอนวยเรยน. กรงเทพฯ:

ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ประสานมตร.

วรณ ตงเจรญ. (2526). ศลปศกษา. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

สรพรรณ ตนตรตนไพศาล. (2545). ศลปะสาหรบเดกปฐมวย. โปรแกรมวชาการศกษาปฐมวย

คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต.

สรมา ภญโญอนนตพงษ. (2545). การวดและประเมนเดกแนวใหม: เดกปฐมวย. กรงเทพฯ:

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). นโยบายและแผนการศกษาสาหรบเดกปฐมวย

(0-5 ป) พ.ศ.2545-2549. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค.

สดใส ชนะกล. (2538). ผลการจดกจกรรมวาดภาพนอกชนเรยนทมตอความคดสรางสรรคและ

การรบรการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สมศร แสงธน. (2545). ความสามารถทางภาษาของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการวาด

ภาพบนทรายเปยกแบบครใหการเสรมแรง. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

อชชา แสงอสนย. (2514). การศกษาขนพฒนาการทางศลปะของนกเรยนชนประถมศกษาตอนตน

ทไดรบการสอนศลปะตามแนวเกาและแนวใหม. วทยานพนธ ค.ม. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

65

เอออาร ทองพทกษ. (2546). ทกษะพนฐานทางมตสมพนธของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม

การวาดภาพตอเตม. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑต

วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

Goodenough.F.L. (1945). Developmental Psychology. 2 nd ed. New York: D. Appleton-

Century.

Hurlock .E.B. (1956). Child Development . 3 rd ed. New York: McGraw-hill.

Lowenfeld.V. (1957). Creative and mental Growth. New York : The Macmillan.

Lowenfeld. V. and L.Brittain. (1970). Creative and mental Growth. 5 th ed. New York:

The Macmillan.

Lark.H.B. and others. (1956). Understanding Children , Art for Better Teaching.

Columbus,Ohio: Charles E. Merrill, Book.

66

ภาคผนวก

67

ภาคผนวก ก คมอการใชแผนการจดกจกรรมวาดภาพอสระ ตวอยาง แผนการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

68

คมอการใชแผนการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

1. คาชแจง กจกรรมวาดภาพอสระ เปนกจกรรมทใหเดกไดวาดภาพตามความตองการ ตาม

ความคดและจนตนาการของตนเอง อยางอสระ ผานสอวสดทใชในการเขยนภาพลงบนวสดรองรบท

หลากหลาย เชน กระดาษ ผา ฟวเจอรบอรด ฯลฯ โดยมวตถประสงคเพอใหเดกไดเกดทกษะ

ทางการวาดภาพเหมาะสมกบวย ทงนยงเปนการสงเสรมในเรองความคดสรางสรรค การรบร และ

พฒนากลามเนอมอ ทจะสงผลตอทกษะทางการวาดภาพของเดก ซงผวจยไดสรางขนและเตรยมวสด

อปกรณใหเดกไดทากจกรรมอยางอสระเหมาะสมกบพฒนาการและความสนใจของเดก เวลาในการ

จดกจกรรม กจกรรมละ 30 นาท จานวนทงสน 40 กจกรรม 2. จดประสงค 2.1 เพอสงเสรมทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

2.2 เพอสงเสรมความคดสรางสรรค

2.3 เพอสงเสรมพฒนาการของกลามเนอมอ 3. เนอหา กจกรรมวาดภาพอสระ 40 กจกรรม 4. การดาเนนกจกรรม 4.1 สรางขอตกลงในการทากจกรรมวาดภาพอสระ ดงน

4.1.1 ตกลงสญญาณกอนหมดเวลาดวยการเคาะจงหวะ

4.1.2 เมอทากจกรรมเสรจแลวควรเกบอปกรณและลางมอใหสะอาด

4.2 ครแนะนากจกรรมและอปกรณ รวมทงวธการใชทถกตอง

4.3 เดกลงมอปฏบตกจกรรมอยางอสระ ครคอยแนะนาชวยเหลอเมอเดกตองการ

4.4 เดกเลาถงผลงานของตนเองจากการทากจกรรม 5. การประเมนผล 5.1 สงเกตผลงานของเดก

5.2 สงเกตพฤตกรรมขณะเดกทากจกรรม

5.3 สงเกตการเกบอปกรณเขาทใหเรยบรอย

69

ชอกจกรรมท 1 วาดภาพอสระดวยสเทยน จดประสงค

1. เพอสงเสรมทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

2. เพอสงเสรมความคดสรางสรรค

3. เพอสงเสรมพฒนาการของกลามเนอมอ

อปกรณ 1. กระดาษ A 4

2. สเทยน 1 ชด ตอ 1คน ( ชดละ 12 ส )

วธดาเนนการ 1. ครแนะนาอปกรณสาหรบทากจกรรม รวมทงวธการใชและการเกบทถกตอง

2. ครแจกอปกรณและใหนกเรยนวาดภาพอสระลงในกระดาษดวยสเทยน

3. ขณะทเดกกาลงวาดภาพ ครคอยดแลและใหกาลงใจนกเรยน

4. ครเตอนนกเรยนลวงหนากอนหมดเวลา 5 นาท เพอใหนกเรยนทากจกรรมได

เสรจภายในเวลา

5. นกเรยนนาภาพทวาดเสรจแลวมานาเสนอ โดยครใชคาถามกระตนใหนกเรยน

เลาเรองเพมเตม 3-4 ประโยคแลวจดบนทกคาพดของเดก นกเรยนนาผลงานไป

วางบนโตะทจดไวให

6. นกเรยนชวยกนเกบอปกรณเขาท

70

ชอกจกรรมท 2 วาดภาพอสระดวยสไม จดประสงค

1. เพอสงเสรมทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

2. เพอสงเสรมความคดสรางสรรค

3. เพอสงเสรมพฒนาการของกลามเนอมอ

อปกรณ 1. กระดาษ A 4

2. สไม 1 ชด ตอ 1คน ( ชดละ 12 ส )

วธดาเนนการ 1. ครแนะนาอปกรณสาหรบทากจกรรม รวมทงวธการใชและการเกบทถกตอง

2. ครแจกอปกรณและใหนกเรยนวาดภาพอสระลงในกระดาษดวยสไม

3. ขณะทเดกกาลงวาดภาพ ครคอยดแลและใหกาลงใจนกเรยน

4.ครเตอนนกเรยนลวงหนากอนหมดเวลา 5 นาท เพอใหนกเรยนทากจกรรมได

เสรจภายในเวลา

5.นกเรยนนาภาพทวาดเสรจแลวมานาเสนอ โดยครใชคาถามกระตนใหนกเรยนเลา

เรองเพมเตม 3-4 ประโยคแลวจดบนทกคาพดของเดก นกเรยนนาผลงานไปวางบน

โตะทจดไวให

6. นกเรยนชวยกนเกบอปกรณเขาท

71

ชอกจกรรมท 3 วาดภาพอสระดวยสชอลก จดประสงค

1. เพอสงเสรมทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

2. เพอสงเสรมความคดสรางสรรค

3. เพอสงเสรมพฒนาการของกลามเนอมอ

อปกรณ 1. กระดาษ A 4

2. สชอลก 1 ชด ตอ 1คน ( ชดละ 12 ส )

วธดาเนนการ 1. ครแนะนาอปกรณสาหรบทากจกรรม รวมทงวธการใชและการเกบทถกตอง

2. ครแจกอปกรณและใหนกเรยนวาดภาพอสระลงในกระดาษดวยสชอลก

3. ขณะทเดกกาลงวาดภาพ ครคอยดแลและใหกาลงใจนกเรยน

4. ครเตอนนกเรยนลวงหนากอนหมดเวลา 5 นาท เพอใหนกเรยนทากจกรรมได

เสรจภายในเวลา

5. นกเรยนนาภาพทวาดเสรจแลวมานาเสนอ โดยครใชคาถามกระตนใหนกเรยนเลา

เรองเพมเตม 3-4 ประโยคแลวจดบนทกคาพดของเดก นกเรยนนาผลงานไปวาง

บนโตะทจดไวให

6. นกเรยนชวยกนเกบอปกรณเขาท

72

ชอกจกรรม 4 วาดภาพอสระดวยสนา จดประสงค

1. เพอสงเสรมทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

2. เพอสงเสรมความคดสรางสรรค

3. เพอสงเสรมพฒนาการของกลามเนอมอ

อปกรณ 1. กระดาษ A 4

2. สนา 1 ชด ตอ 1คน ( ชดละ 12 ส )

3. พกน

วธดาเนนการ 1. ครแนะนาอปกรณสาหรบทากจกรรม รวมทงวธการใชและการเกบทถกตอง

2. ครแจกอปกรณและใหนกเรยนวาดภาพอสระลงในกระดาษดวยสนา

3. ขณะทเดกกาลงวาดภาพ ครคอยดแลและใหกาลงใจนกเรยน

4. ครเตอนนกเรยนลวงหนากอนหมดเวลา 5 นาท เพอใหนกเรยนทากจกรรมได

เสรจภายในเวลา

5. นกเรยนนาภาพทวาดเสรจแลวมานาเสนอ โดยครใชคาถามกระตนใหนกเรยนเลา

เรองเพมเตม 3-4 ประโยคแลวจดบนทกคาพดของเดก นกเรยนนาผลงานไปวาง

บนโตะทจดไวให

6. นกเรยนชวยกนเกบอปกรณเขาท

73

ชอกจกรรมท 5 วาดภาพอสระดวยสเมจก จดประสงค

1. เพอสงเสรมทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

2. เพอสงเสรมความคดสรางสรรค

3. เพอสงเสรมพฒนาการของกลามเนอมอ

อปกรณ 1. กระดาษ A 4

2. สเมจก 1 ชด ตอ 1คน ( ชดละ 12 ส )

วธดาเนนการ 1. ครแนะนาอปกรณสาหรบทากจกรรม รวมทงวธการใชและการเกบทถกตอง

2. ครแจกอปกรณและใหนกเรยนวาดภาพอสระลงในกระดาษดวยสเมจก

3. ขณะทเดกกาลงวาดภาพ ครคอยดแลและใหกาลงใจนกเรยน

4.ครเตอนนกเรยนลวงหนากอนหมดเวลา 5 นาท เพอใหนกเรยนทากจกรรมได

เสรจภายในเวลา

5. นกเรยนนาภาพทวาดเสรจแลวมานาเสนอ โดยครใชคาถามกระตนใหนกเรยนเลา

เรองเพมเตม 3-4 ประโยคแลวจดบนทกคาพดของเดก นกเรยนนาผลงานไปวาง

บนโตะทจดไวให

6. นกเรยนชวยกนเกบอปกรณเขาท

74

ภาคผนวก ข คมอดาเนนการทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย ตวอยาง แบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

75

คมอดาเนนการทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพของเดกปฐมวย (อาย 4-5 ป) ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1. คาชแจง 1.1 แบบทดสอบนเปนแบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย ชนอนบาล

1 (อาย 4-5 ป) ซงแบงทกษะทางการวาดภาพออกเปน 6 องคประกอบ ไดแก

1.1.1 การควบคมกลามเนอมอ

1.1.2 ตาแหนงภาพ

1.1.3 การระบายส

1.1.4 รายละเอยด

1.1.5 ความหลากหลาย

1.1.6 ความหมายของภาพ

1.2 แบบทดสอบนมลกษณะเปนพนทวางสาหรบวาดภาพ บาน 1 หลง

1.3 ในการดาเนนการทดสอบ ผวจยดาเนนการทดสอบดวยตนเอง โดยการอานคาอธบาย

และใหเดกวาดภาพบาน 1 หลงตามกาหนดเวลา 30 นาทดวยดนสอและสไม

1.4 เมอครบกาหนดเวลาใหเดกนาผลงานมาสงและใหเลาเรองจากภาพทละคน ครจดบนทก

คาพดของเดก แลวจงนาแบบทดสอบมาตรวจใหคะแนนตามเกณฑ 2. การตรวจใหคะแนน ผวจยเปนผตรวจใหคะแนนดวยตนเองตามเกณฑการใหคะแนนทผวจยสรางขนศกษาเอกสาร

เกยวกบพฒนาการทางการวาดภาพของเดก การจดกจกรรมวาดภาพสาหรบเดกปฐมวย และเอกสาร

เกยวกบทฤษฎพฒนาการทางการวาดภาพของ โลเวนเฟลด (Lowenfeld. 1957) ซงคดเลอกเฉพาะ

ขนทตรงกบเดกอาย 4 – 5 ป เพอใชในการสรางและการหาคณภาพของเครองมอ ผวจยทา

เครองหมาย √ ลงในชอง � ทตรงกบเกณฑทกาหนดในแตละขอ โดยคะแนนตาสดคอ 1 คะแนน

และคะแนนสงสดคอ 3 คะแนน เกณฑการใหคะแนนทกษะทางการวาดภาพแบงออกเปน 6

องคประกอบคอ

1. การควบคมกลามเนอมอ

2. ตาแหนงภาพ

3. การระบายส

4. รายละเอยด

5. ความหลากหลาย

6. ความหมายของภาพ

76

แบบทดสอบทกษะทางการวาดภาพ ของเดกปฐมวยอาย 4-5 ป

ชอ ด.ช./ด.ญ. …………………….………..นามสกล…..…………………………..ชอเลน……..…….

เกดวนท……เดอน……………….พ.ศ………….อาย…….ป………เดอน ชนอนบาล………./………. โรงเรยน…………………………………………………………วนททาการทดสอบ……………………

ผตรวจ/ใหคะแนน…………………………………………………………………………………………

บนทกการเลาเรองจากภาพ

…………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………….

คะแนนรวม

77

แบบทดสอบวดทกษะทางการวาดภาพ

คาอธบาย ใหนกเรยนวาดภาพบาน 1 หลง ลงในกระดาษพรอมทงระบายสใหสวยงาม

111111111

78

79

80

ภาคผนวก ค ตวอยาง ภาพผลงานกจกรรมวาดภาพอสระ ตวอยาง ภาพการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

81

ผลงานการวาดภาพอสระดวยสนา

ผลงานการวาดภาพอสระดวยสเทยน

82

ผลงานการวาดภาพอสระดวยสผสมกาวในผาดบ

ผลงานการวาดภาพอสระดวยสนาในกระดาษทราย

83

ผลงานการวาดภาพอสระดวยสนาในกระดาษปรฟ

ภาพประกอบ 2 ตวอยางภาพผลงานกจกรรมวาดภาพอสระ

ผลงานการวาดภาพอสระดวยสเมจกในจานกระดาษ

84

กจกรรมวาดภาพอสระดวยสผสมกาว

ภาพประกอบ 3 ตวอยางภาพการจดกจกรรมวาดภาพอสระ

กจกรรมวาดภาพอสระดวยสเมจก

85

ประวตยอผวจย

86

ประวตยอผวจย

ชอ ชอสกล นายประสน จมพรม

วน เดอน ปเกด 10 มถนายน 2517

สถานทเกด ตาบลพลบพลาไชย อาเภออทอง จงหวดสพรรณบร

สถานทอยปจจบน 42/202 ถนนเอกชย แขวงบางบอน

เขตบางบอน จงหวดกรงเทพมหานคร 10150

ตาแหนงหนาทการงานปจจบน คร คศ.1

สถานททางานปจจบน โรงเรยนพระยามนธาตราชศรพจตร แขวงบางบอน

เขตบางบอน สงกดกรงเทพมหานคร

ประวตการศกษา

พ.ศ.2535 มธยมศกษาปท 6

จากโรงเรยนอทอง จงหวดสพรรณบร

พ.ศ.2539 ปรญญาตร ครศาสตรบณฑต เอกการศกษาปฐมวย

จากสถาบนราชภฏสวนดสต

พ.ศ.2550 การศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ