15-17/October/2013

Life Skills: การพฒนาสมพนธภาพ - อ.มณฑรา อนจาย 1

001237 (Life Skills) โดย อ.มณฑรา อนจาย ภาควชาจตวทยา มหาวทยาลยนเรศวร การพฒนาสมพนธภาพ

Baby Boomer • เกด พ.ศ. 2489 – 2507

• มชวตเพ4อการทางาน

• เคารพกฎเกณฑ กตกา อดทน

• ทางานหนกเพ4อสรางเน:อสรางตว

• ทมเทกบงาน มความจงรกภกดสง

Generation X • เกด พ.ศ. 2508 – 2522 • ชอบอะไรงาย ๆ ไมเปนทางการ • ใหความสาคญกบเร4องความสมดล

(Work – life balance) • รทกอยางทาทกอยางไดไมพ 4งใคร • ความคดเปดกวาง รบฟงขอตตง

เพ4อปรบปรงและพฒนาตนเอง

Generation Y • เกด พ.ศ. 2523 – 2543 • โตมากบคอมพวเตอร+เทคโนโลย • ชอบแสดงออก เปนตวของตวเอง • ไมชอบกรอบและเง4อนไข • ตองการความชดเจนในการทางาน • ชอบตดตอส4อสาร และทาหลาย ๆ

อยางไดในเวลาเดยวกน

เดกกไมใช ผใหญกไมเชง

รางกาย --> จตใจ

อารมณไมม 4นคง

อยากร อยากเหน อยากลอง

ตองการอสระ

ตองการการยอมรบ

ตองการความถกตอง ยตธรรม

ขดแยง & คบของใจ

15-17/October/2013

Life Skills: การพฒนาสมพนธภาพ - อ.มณฑรา อนจาย 2

Internal stress - ทางสรระ - อารมณเพศ

External stress - ความคาดหวงของสงคม - อดมคต vs ความเปนจรง - การปรบตวตอเพศตรงขาม - กลวขดแยงกบเพ4อน - อปสรรคขวางความตองการ - ความสมพนธกบคนใกลชด ขดแยง & คบของใจ เกดจากสงคม > รางกาย

พฤตกรรมไมย :งคด

ไมปฏบตตามระเบยบ

ละเมดกฎเกณฑและสทธbของผอ 4น

พฤตกรรมทางเพศ

การใชยาหรอสารเสพตด

อบตเหต

การเกดโรค - อวน / ขาดอาหาร - โรคตดตอ - ตดยา / ทาแทง

ปฏกรยาทางลบจากผอ4น

บคลกภาพผดปกต

ซมเศรา, ฆาตวตาย

เสยโอกาสในอนาคต

เสยการเรยน

เสยการงาน

ความรกและสมพนธภาพทางเพศ อ.มณฑรา อนจาย ภาควชาจตวทยา มหาวทยาลยนเรศวร

15-17/October/2013

Life Skills: การพฒนาสมพนธภาพ - อ.มณฑรา อนจาย 3

WOMAN: Love is Everything

MAN: Love is Something

ผหญงเอาเซกสไปแลกรก

ผชายเอารกไปแลก “เซกส”

WOMAN = Romantic

MAN = Erotic

ความรกของหญง-ชาย มกมพXนฐานท4ตรงกนขาม

ผหญงเร4มรกยาก แตถารกแลว จะคอยๆเพ4มมากขXน

แตผชายจะตรงกนขาม

เช4อไหม...

WOMAN

ผหญงจะเร 4มจาก สนใจ

เหนใจ

รกและผกพน

อยากอยดวยกนเพราะ...รก

หา 108 วธเอาเขาไวใหอย

Oxytocin MAN

ผชายจะเร4มจาก รกอยางสดข Xว

สงสาร เหนใจ

ตองอยดวยเพราะ...ทอง

สถานการณบงคบ และ/หรอ

เพราะด:นไมหลด

Testosterone

เปนท4พ 4ง

เปนผนา

เปนท4ฝากใจ

คอยดแล

ความรก 4 เกรด เกรด 1 - รกใครใฝกามา

เกรด 2 - รกปรารถนามาคกน

เกรด 3 - รกปนแบงความสข

เกรด 4 - รกยอมทกขเพ4อสขเธอ

15-17/October/2013

Life Skills: การพฒนาสมพนธภาพ - อ.มณฑรา อนจาย 4

หน4ง---สขใจยามอยใกลชด

สอง--คชวยคดชวตกาวหนา

สมชวธรรม: หลกในการเลอกค

1. สมศรทธา

2. สมสลา

3. สมจาคะ

4. สมปญญา

“I do my things, and you do your things.

I am not in this world to live up your expectation.

And you are not in this world to live up to mine.

I am I, and you are you.

If by chance we can meet each other,

It’s beautiful !

If not,

It can’t be helped !”

- Fritz Perls -

Language Behavior

• คาพด

• การใชเสยง

• การส4อแบบไมใชคาพด

…%

…%

…%

ใชคาพด ���� สงผานขอมล

ไมใชคาพด ���� แสดงทศนคต

15-17/October/2013

Life Skills: การพฒนาสมพนธภาพ - อ.มณฑรา อนจาย 5

• ทาทางพXนฐาน • พXนท4สวนตว • มอและแขน • มอและใบหนา • เกราะกาบง • ลลาของศรษะ • การใหทา • ตาแหนงท4น4ง

Language Behavior

•องกฤษ = OK

•ฝร4งเศส = Nothing

•ญ4ป น = Money

•แถบเมดเตอเรเนยน

“เกย”

•สากล = ยอดเย4ยม •องกฤษ = ไมตองหวง •อเมรกน = โบกรถ •กรซ = คาดาหยาบคาย การชน:วโปงข:นสง

“เหยยดหยาม”

หนฝามอออกจากตว

“Victory”

หนฝามอเขาหาตว

“คาดาท4หยาบคาย”

โซนใกลชด = 15 - 46 cm

โซนสวนตว = 46cm - 1.2m

โซนสงคม = 1.2 – 3.6 m

โซนสาธารณะ > 3.6 m

•หงายฝามอ = ยอมจานน

•คว4าฝามอ = ผกมอานาจ

•ชXนXวออกคาส4ง = กาวราว

•ดงมอคนอ4น/ควงแขน = ไมเช4อม4น/รสกปลอดภยในพXนท4ตวเอง

15-17/October/2013

Life Skills: การพฒนาสมพนธภาพ - อ.มณฑรา อนจาย 6

•ปดปาก/แตะจมก/ขยXตา/ไมสบตา/ดงปกเสXอ = โกหก •คลง/แคะ/ดง/พบใบห = เบ4อท4จะฟง, อยากพด •ใชนXวชXขางท4เขยนมาเกาตนคอ = สงสย,ไมแนใจ,ชางต

• เอาน:วเขาปาก = ตองการกาลงใจ

•เอามอเทาคาง = เบ4อหนาย •น:วเคาะโตะ/เทาเคาะพ:น = ราคาญ (ย4งเรว�ย4งมาก)

• กดรมฝปากตนเอง

• กอดอก • กาหมด/กาตนแขน • จบบรเวณขอมอ • น4งไขวหาง • ไขวขา/ไขวขอเทา

•ต Xงตรง = มความคดท4เปนกลาง • เอยงศรษะไปทางซายหรอทางขวา = สนใจฟง • กมศรษะ/สายหนา =ทศนคตดานลบแบบตาหน,ไมเหนดวย

•อnบหลอ •ขยบปกเสXอใหเรยบรอย •จดแตงทรงผม •สอดนXวโปงใตเขมขด •เบ4ยงตวเขาหา •ชXปลายเทาไปท4เปาหมาย

•ขยบเสXอผา สะบดผม

•ปากเผยอเลกนอย&ชมชXน •ชาเลองมอง (ขามไหลท4ยกขXน)

•เบ4ยงตวเขาหา

•น4งไขวขาเก4ยวกระหวดรดกน

•ชXปลายเทาไปท4เปาหมาย

• เลยนทาทางโดยไมรตว

= มความคดเหนและทศนคตเหมอนกน

• รางกายหนไปทางไหน ���� ใจไปทางนXน

• หนหนาไมหนตว ���� ไมตอนรบ

15-17/October/2013

Life Skills: การพฒนาสมพนธภาพ - อ.มณฑรา อนจาย 7

B1: กนเอง

B2: รวมมอ

B3: ปรปกษ

B4: อสระ

Transactional Analysis การวเคราะหการส4อสารระหวางบคคล

1. การวเคราะหบคลกภาพ 2. รปแบบการส4อความหมาย 3. การใชเวลา 4. แสตมป

การวเคราะหบคลกภาพ

สภาวะบคลกภาพ (ego state)

ภาวะความเปนพอแม

ภาวะความเปนผใหญ

ภาวะความเปนเดก

(Parent ego state)

(Adult ego state)

(Child ego state)

TA: การวเคราะหบคลกภาพ (ego state)

1.1 ภาวะความเปนพอแม ลกษณะบคลกภาพท4ไดรบการอบรมส4งสอนหรอเลยนแบบ

CP บงคบควบคม (Critical Parent)

NP เมตตากรณา (Nurturing Parent)

TA: การวเคราะหบคลกภาพ (ego state)

1.2 ภาวะความเปนผใหญ ประมวลผลขอมลโดยเนนขอเทจจรงท4ถกตอง & มเหตผล

A ความเปนผใหญ (Adult ego state)

15-17/October/2013

Life Skills: การพฒนาสมพนธภาพ - อ.มณฑรา อนจาย 8

TA: การวเคราะหบคลกภาพ (ego state)

1.3 ภาวะความเปนเดก

เปนตวของตวเองอยางแทจรง เปนธรรมชาตท4ไมไดขดเกลา แสดงออกตามความตองการ

C ความเปนเดก (Child ego state)

TA: การวเคราะหบคลกภาพ (ego state)

ภาวะพอแม

ภาวะผใหญ

ภาวะเดก

(Parent ego state)

(Adult ego state)

(Child ego state)

บงคบควบคม

เมตตากรณา

เปนผใหญ

รปแบบการส4อความหมาย

TA: รปแบบการส4อความหมาย ( Transactional Analysis Proper )

2.1 การส4อความหมายท4คลอยตามกน

2.2 การส4อความหมายท4ขดแยงกน

2.3 การส4อความหมายท4ไมจรงใจ

(Complementary Transaction)

(Crossed Transaction)

(Ulterior Transaction)

TA: รปแบบการส4อความหมาย

ประกอบดวย ego state สองตวท4เก4ยวของกน

(1) การตอบสนองของอกฝายหน4งออกมาจากสภาวะเดยวกบสภาวะเปาหมายของผสงสาร

2.1 การส4อความหมายท4คลอยตามกน (Complementary หรอ Paralleled Transaction)

(2) ตอบสนองตรงกลบไปยงสภาวะเดยวกน กบท4สงออกมาจากอกฝาย

ลายอง : “ตอนน:ก 4โมงแลวคะ” คณสนต: “บายโมงคร4งแลวครบ”

TA: รปแบบการส4อความหมาย

15-17/October/2013

Life Skills: การพฒนาสมพนธภาพ - อ.มณฑรา อนจาย 9

เคน : “หนอยจา หนอยรกเคนหรอเปลา” หนอย: “รกสจะ ฉนรกคณมากเลย”

TA: รปแบบการส4อความหมาย TA: รปแบบการส4อความหมาย

เกดขXนเม4อการตดตอส4อสารระหวางคนสองคน

o ขดแยงกน (Crossed) หรอ...

o สะดดหยดชะงก (break-down)

2.2 การส4อความหมายท4ขดแยงกน (Crossed Transaction)

คณสนต : “เวลาก4โมงแลวครบ”

ลายอง : “ไมรจกซXอนาฬกามาใชหรอไง”

TA: รปแบบการส4อความหมาย (ขดแยง)

แมร : “เดก ๆ สมยนXเขาใจยากจงเลยนะ” ป ย: “ฉนไมมหลกฐานสนบสนนความเหนนXหรอก”

TA: รปแบบการส4อความหมาย (ขดแยง)

หนอย : “คณรกฉนบางไหม” เคน: (หยดชะงกไปช 4วขณะ กลนน :าลาย) “รกส ทาไมจะไมรก ไมรกจะแตงงานดวยหรอ”

TA: รปแบบการส4อความหมาย (สะดด) TA: รปแบบการส4อความหมาย

ภายใตขาวสารทางสงคม (Social Message)

มขาวสารทางจตวทยา

(Psychological Message) แฝงอย

2.3 การส4อความหมายท4ไมจรงใจ (Ulterior Transaction)

15-17/October/2013

Life Skills: การพฒนาสมพนธภาพ - อ.มณฑรา อนจาย 10

แมร : “วนน:ฉนพดเปนไงบาง”

ป ย: “กพดดน4”

TA: รปแบบการส4อความหมาย

(ฉนพดไมดใชไหม) (ฉนไมคอยชอบเทาไหรหรอก)

การใชเวลา

6.1 หลบเล4ยงจากผคน (Withdrawal) 6.2 ทกทายปราศรย (Rituals) 6.3 พดถงงานอดเรก (Pastimes) 6.4 เกมทางจตวทยา (Psychological Games) - รปแบบภายนอกสอดคลองตามท4สงคมยอมรบ - มรปแบบการส4อสารแบบซอนเรนอยภายใต - มผลลพธ (payoff) เปนทางลบ 6.5 การทากจกรรม (Activities) 6.6 ความใกลชด (Intimacy)

TA: การใชเวลา (Time Structuring)

แสตมป

7.1 สแดง = โกรธ รสกผด ไมพอใจ

7.2 สน :าเงน = เศรา เหงา เจบชXา

7.3 สขาว = เปนผบรสทธy ถกตอง ใครวากลาวไมได

7.4 สน :าตาล/เทา = รสกวาตนเองบกพรอง

7.5 สทอง = พอใจ ภมใจ เหนคณคาตนเอง

TA: ความรสก (Stamps) และการแสดงความรสก (Rackets)

o การตระหนกร (Awareness)

o เปนธรรมชาต (Spontaneity)

o มสมพนธภาพใกลชด

กบผอ 4นได (Intimacy)

ความเขาใจเร4อง TA ความเขาใจเร4อง TA