Embed Size (px)
Citation preview
1
การตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ Fecal immunochemical test (FIT)
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
2
Fecal immunochemical test (FIT) เปนวธการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ ซงอาศยการทาปฏกรยาระหวาง human antibodies ทจาเพาะตอ globin albumin หรอ สวนประกอบอนๆ ของเลอด โดย FIT มความจาเพาะตอเมดเลอดของคนโดยไมถกรบกวนดวยอาหาร รวมถงจาเพาะตอเลอดทออกจากทางเดนอาหารสวนลางดวย โดยปกตแลวอจจาระทเราขบถายทกวนจะไมมเลอดปนอยเลย แตถาเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงแลวอาจมเลอดออกจากเนอราย ซงเลอดแมเพยงนดเดยวเวลาปนเปอนมาในอจจาระจะสามารถตรวจพบไดโดยวธการตรวจทางหองปฏบตการ ขอจากดของการตรวจทควรทาความเขาใจกคอมะเรงลาไสใหญและไสตรงในบางครงอาจไมมเลอดปนออกมากบอจจาระ หรอมเลอดออกเปนครงคราว หรอถาเลอดทออกมนอยและกระจายไมสมาเสมอในอจจาระ เวลาเกบอจจาระมาตรวจอาจตรวจไมพบเลอดกได และการตรวจพบเลอดในอจจาระไมไดหมายความวาคนไขจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรง เนองจากยงมความผดปกตอนๆทอาจทาใหมอาการเลอดออกปนมาในอจจาระได เชน polyp colitis diverticulitis hemorrhoid รวมถงการปนเปอนจากเลอดขณะมรอบเดอนดวย สาหรบผทมอาการผดปกตทลาไส เชน มมกเลอดปนหรอเลอดดาปนออกมากบอจจาระหรอมอจาระผดปกต และผทมประวตญาตสายตรงเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรง แนะนาใหไปพบแพทยไดเลยโดยทไมตองทาการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ FIT แบงเปน 2 รปแบบ ไดแก
1) Qualitative FIT คอ FIT ทแสดงผลการตรวจเปนคาบวก หรอคาลบ ขนกบคาความเขมขนของ hemoglobin ทพบในสงสงตรวจ เทยบกบคาความเขมขนทตงคาไว (pre-defined) การแปลผลอาศยการอานแถบสของ Test และ Control ซงการแปลผลอาจจะมความคลาดเคลอนระหวางผอานผล (interobserver variability)
รปภาพ หลกการการทางานของ Qualitative FIT Test
3
ในแผนทดสอบจะประกอบไปดวยเสนแสดงผลทถกเคลอบไวสองเสน คอ 11) Control line (เสนควบคม) เปนเสนทแสดงคณภาพชดตรวจชดนนวามประสทธภาพสามารถใชในการตรวจได ซงเสนนจะตองปรากฏเสมอเมอทาการทดสอบ 12) Test Line (เสนทดสอบ) เปนทแสดงผลการทดสอบ เสนนจะปรากฏเมอมเลอดปนมาในอจจาระทตรวจ
2) Quantitative FIT คอ FIT ทแสดงผลการตรวจเปนตวเลขทบอกคาความเขมขนของ hemoglobin ทพบในสงสงตรวจโดยทผใชงานสามารถกาหนด hemoglobin cut-off concentration ทเหมาะสมไดเอง ขอดของเครองมอรปแบบน คอ สามารถวเคราะหตวอยางไดคราวละมากๆ ทางานแบบอตโนมต และทาใหสามารถควบคมคณภาพการตรวจไดงาย ทงนการเลอกใชคา cut-off concentration ทสง (มเลอดออกมาก) จะทาใหมโอกาสตรวจพบโรคในระยะรนแรงมากกวาการใชคา cut-off concentration ทตา การตรวจวเคราะหหาเลอดในอจจาระดวยวธ FIT
อปกรณการตรวจวเคราะหหาเลอดในอจจาระดวยวธ FIT ประกอบไปดวย
1 ชดนายาตรวจหาเลอดในอจจาระ และตลบทดสอบ 2 ปากกาเคม หรอ ดนสอเขยนแกว 3 นาฬกาจบเวลา 4 ถงมอ 5 ถงขยะตดเชอ (แดง)
ขนตอนการเกบอจจาระ กรณทประชาชนสงกระปกอจจาระใหเจาหนาท
1 ตดชอ-สกล บนกระปกสาหรบเกบอจจาระ ใหชดเจน
4
2 กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษทชกโครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา ถายอจจาระลงบนกระดาษ โดยระวงไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ 3 กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหงของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษกอนแลวจงถายลงบนกระดาษ 4 ใชไมหรอชอนพลาสตกเกบอจจาระใสกระปก ใหเกบประมาณครงกระปกหรออยางนอยประมาณเทาหวแมมอ รบนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง การตรวจดวยวธ FIT สาหรบเจาหนาท
1 ทาการเปดฝาเกลยวสมวง แลวใชปลายกานทมรองเกลยว (Sample stick) เกบตวอยางในกระปกอจจาระใหทวถง 5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต
5
2 จมกานเกบตวอยางกลบเขาไปในขวด (โดยเมอจมลงในขวดแลวแลวหามนากลบไปเกบตวอยางอก) ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆ ใหเนออจจาระละลายออกมา 3 เปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท และหามอานผลหลงจาก 10 นาท
6
4 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขนตอนการเกบอจจาระ กรณทประชาชนสงอจจาระในชดนายาตรวจใหเจาหนาท
1 เจาหนาทจะทาการแจกชดนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ และถงซปลอค 2 ตดชอ-สกล ลงบนชดนายาตรวจหาเลอดในอจจาระใหชดเจน
7
3 กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษทชกโครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา ถายอจจาระลงบนกระดาษ โดยระวงไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ 4 กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหงของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษกอนแลวจงถายลงบนกระดาษ 5 เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบตวอยาง ใชปลายกานทมรองเกลยว (Sample stick) จมเกบตวอยางใหทวถง 5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต (ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต 6 จมกานเกบตวอยางกลบเขาไปในขวด (โดยเมอจมลงในขวดแลวแลวหามนากลบไปเกบตวอยางอก) ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆ ใหเนออจจาระละลายออกมา
8
7 นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ ชอ-สกล และวนทเกบตวอยางอจจาระใหเรยบรอย แลวนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน การตรวจดวยวธ FIT สาหรบเจาหนาท
1 กอนทาการทดสอบ เจาหนาทควรตรวจสอบปรมาตรของนายาวาอยในปรมาตรปกตหรอไม (13 ของหลอด) และสงเกตสของนายาวาสของนายาตองไมเขมจนเกนไป เพราะสนายาทเขมอาจจะเกดจากการเกบตวอยางอจจาระทไมถกวธ มการเกบตวอยางซาหลายๆรอบหรอมการเกบตวอยางในจานวนทมากเกนไป ซงอาจจะมผลตอการทดสอบ
2 ทาการทดสอบโดยเปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท หามอานผลหลงจาก 10 นาท
สนายาปกต สนายาททาเกบตวอยางถกตอง
สนายาททาเกบตวอยางไมถกตอง
9
3 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T
เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขอจากดและขอควรระวง 1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบใหมเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการตรวจผดพลาดได 2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไมควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะมอาการปกต 3 หามเกบอจจาระโดยการปายมาบนกระดาษ และหลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะกาลงเปนรดสดวงทวาร 4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง จงควรเกบตวอยางอจจาระลงในขวดนายาเกบตวอยางทนท 5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะเลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยงกอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน 6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสงเกน 30 องศาเซลเซยส 7 ระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวงไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
กรณทประชาชนเกบอจจาระใสกระปก ใหนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง กรณทประชาชนเกบอจจาระดวยนายาเกบตวอยาง ใหนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
10
การแปลผลการตรวจ ถาผลการตรวจไมพบเลอดแฝงในอจจาระ (Negative ปกต) จะมความเสยงทจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงนอย หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive ผดปกต) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงแพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจ Colonoscopy เพอวนจฉยและวางแผนการรกษาตอไป หมายเหต
1 วธการเกบตวอยางอจจาระและวธการทดสอบควรดคกบคมอทมากบชดตรวจนนๆ โดยรปแบบหรอลกษณะของชดตรวจอาจแตกตางกน
2 คณสมบตของนายาบฟเฟอรเกบตวอยางทสามารถรกษาสภาพของตวอยางกอนการทดสอบนนอาจแตกตางกน ขนอยกบประสทธภาพของชดตรวจนนๆ ดงนนควรพจารณาใหมระยะเวลาเพยงพอตอขนตอนการดาเนนงาน
1
เปาหมายการด าเนนงานตรวจคดกรอง CA Colon
ล าดบทรหส
อ าเภออ าเภอ
จ านวนประชากรรวม Fit Test พจารณา
2 4401 เมอง 51751 1585 15803 4402 แกด า 10389 318 3204 4403 โกสมพสย 42261 1294 13005 4404 กนทรวชย 27370 838 8406 4405 เชยงยน 22455 688 6907 4406 บรบอ 39471 1209 12108 4407 นาเชอก 20399 625 6209 4408 พยคฆภมพสย 29123 892 900
10 4409 วาปปทม 40997 1255 125011 4410 นาดน 12461 382 38312 4411 ยางสสราช 12099 370 37013 4412 กดรง 12539 384 38014 4413 ชนชม 8428 258 260
329940 10103 10103
รายงานประชากรกลางป 2560 ตามกลม อาย 50 ป ขนไป
จ านวนประชากรทงหมด
TIME LINE การด าเนนงาน
ธค-60 มค-61 กพ-61 มค-61 เมย-61 พค-61 มย-61 กค-61 สค-61 กย-611
จดอบรมใหความร วธการตรวจคดกรอง
2ตรวจคดกรองอจจาระ โดยใช Fit Test
3 ตรวจ Colonoscope ท รพพยคฆรพมค
4 สรปผลการด าเนนงานทกเดอน
ระยะเวลาด าเนนงานล าดบ กจกรรม
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
2
Fecal immunochemical test (FIT) เปนวธการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ ซงอาศยการทาปฏกรยาระหวาง human antibodies ทจาเพาะตอ globin albumin หรอ สวนประกอบอนๆ ของเลอด โดย FIT มความจาเพาะตอเมดเลอดของคนโดยไมถกรบกวนดวยอาหาร รวมถงจาเพาะตอเลอดทออกจากทางเดนอาหารสวนลางดวย โดยปกตแลวอจจาระทเราขบถายทกวนจะไมมเลอดปนอยเลย แตถาเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงแลวอาจมเลอดออกจากเนอราย ซงเลอดแมเพยงนดเดยวเวลาปนเปอนมาในอจจาระจะสามารถตรวจพบไดโดยวธการตรวจทางหองปฏบตการ ขอจากดของการตรวจทควรทาความเขาใจกคอมะเรงลาไสใหญและไสตรงในบางครงอาจไมมเลอดปนออกมากบอจจาระ หรอมเลอดออกเปนครงคราว หรอถาเลอดทออกมนอยและกระจายไมสมาเสมอในอจจาระ เวลาเกบอจจาระมาตรวจอาจตรวจไมพบเลอดกได และการตรวจพบเลอดในอจจาระไมไดหมายความวาคนไขจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรง เนองจากยงมความผดปกตอนๆทอาจทาใหมอาการเลอดออกปนมาในอจจาระได เชน polyp colitis diverticulitis hemorrhoid รวมถงการปนเปอนจากเลอดขณะมรอบเดอนดวย สาหรบผทมอาการผดปกตทลาไส เชน มมกเลอดปนหรอเลอดดาปนออกมากบอจจาระหรอมอจาระผดปกต และผทมประวตญาตสายตรงเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรง แนะนาใหไปพบแพทยไดเลยโดยทไมตองทาการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ FIT แบงเปน 2 รปแบบ ไดแก
1) Qualitative FIT คอ FIT ทแสดงผลการตรวจเปนคาบวก หรอคาลบ ขนกบคาความเขมขนของ hemoglobin ทพบในสงสงตรวจ เทยบกบคาความเขมขนทตงคาไว (pre-defined) การแปลผลอาศยการอานแถบสของ Test และ Control ซงการแปลผลอาจจะมความคลาดเคลอนระหวางผอานผล (interobserver variability)
รปภาพ หลกการการทางานของ Qualitative FIT Test
3
ในแผนทดสอบจะประกอบไปดวยเสนแสดงผลทถกเคลอบไวสองเสน คอ 11) Control line (เสนควบคม) เปนเสนทแสดงคณภาพชดตรวจชดนนวามประสทธภาพสามารถใชในการตรวจได ซงเสนนจะตองปรากฏเสมอเมอทาการทดสอบ 12) Test Line (เสนทดสอบ) เปนทแสดงผลการทดสอบ เสนนจะปรากฏเมอมเลอดปนมาในอจจาระทตรวจ
2) Quantitative FIT คอ FIT ทแสดงผลการตรวจเปนตวเลขทบอกคาความเขมขนของ hemoglobin ทพบในสงสงตรวจโดยทผใชงานสามารถกาหนด hemoglobin cut-off concentration ทเหมาะสมไดเอง ขอดของเครองมอรปแบบน คอ สามารถวเคราะหตวอยางไดคราวละมากๆ ทางานแบบอตโนมต และทาใหสามารถควบคมคณภาพการตรวจไดงาย ทงนการเลอกใชคา cut-off concentration ทสง (มเลอดออกมาก) จะทาใหมโอกาสตรวจพบโรคในระยะรนแรงมากกวาการใชคา cut-off concentration ทตา การตรวจวเคราะหหาเลอดในอจจาระดวยวธ FIT
อปกรณการตรวจวเคราะหหาเลอดในอจจาระดวยวธ FIT ประกอบไปดวย
1 ชดนายาตรวจหาเลอดในอจจาระ และตลบทดสอบ 2 ปากกาเคม หรอ ดนสอเขยนแกว 3 นาฬกาจบเวลา 4 ถงมอ 5 ถงขยะตดเชอ (แดง)
ขนตอนการเกบอจจาระ กรณทประชาชนสงกระปกอจจาระใหเจาหนาท
1 ตดชอ-สกล บนกระปกสาหรบเกบอจจาระ ใหชดเจน
4
2 กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษทชกโครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา ถายอจจาระลงบนกระดาษ โดยระวงไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ 3 กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหงของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษกอนแลวจงถายลงบนกระดาษ 4 ใชไมหรอชอนพลาสตกเกบอจจาระใสกระปก ใหเกบประมาณครงกระปกหรออยางนอยประมาณเทาหวแมมอ รบนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง การตรวจดวยวธ FIT สาหรบเจาหนาท
1 ทาการเปดฝาเกลยวสมวง แลวใชปลายกานทมรองเกลยว (Sample stick) เกบตวอยางในกระปกอจจาระใหทวถง 5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต
5
2 จมกานเกบตวอยางกลบเขาไปในขวด (โดยเมอจมลงในขวดแลวแลวหามนากลบไปเกบตวอยางอก) ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆ ใหเนออจจาระละลายออกมา 3 เปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท และหามอานผลหลงจาก 10 นาท
6
4 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขนตอนการเกบอจจาระ กรณทประชาชนสงอจจาระในชดนายาตรวจใหเจาหนาท
1 เจาหนาทจะทาการแจกชดนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ และถงซปลอค 2 ตดชอ-สกล ลงบนชดนายาตรวจหาเลอดในอจจาระใหชดเจน
7
3 กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษทชกโครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา ถายอจจาระลงบนกระดาษ โดยระวงไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ 4 กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหงของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษกอนแลวจงถายลงบนกระดาษ 5 เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบตวอยาง ใชปลายกานทมรองเกลยว (Sample stick) จมเกบตวอยางใหทวถง 5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต (ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต 6 จมกานเกบตวอยางกลบเขาไปในขวด (โดยเมอจมลงในขวดแลวแลวหามนากลบไปเกบตวอยางอก) ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆ ใหเนออจจาระละลายออกมา
8
7 นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ ชอ-สกล และวนทเกบตวอยางอจจาระใหเรยบรอย แลวนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน การตรวจดวยวธ FIT สาหรบเจาหนาท
1 กอนทาการทดสอบ เจาหนาทควรตรวจสอบปรมาตรของนายาวาอยในปรมาตรปกตหรอไม (13 ของหลอด) และสงเกตสของนายาวาสของนายาตองไมเขมจนเกนไป เพราะสนายาทเขมอาจจะเกดจากการเกบตวอยางอจจาระทไมถกวธ มการเกบตวอยางซาหลายๆรอบหรอมการเกบตวอยางในจานวนทมากเกนไป ซงอาจจะมผลตอการทดสอบ
2 ทาการทดสอบโดยเปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท หามอานผลหลงจาก 10 นาท
สนายาปกต สนายาททาเกบตวอยางถกตอง
สนายาททาเกบตวอยางไมถกตอง
9
3 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T
เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขอจากดและขอควรระวง 1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบใหมเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการตรวจผดพลาดได 2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไมควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะมอาการปกต 3 หามเกบอจจาระโดยการปายมาบนกระดาษ และหลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะกาลงเปนรดสดวงทวาร 4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง จงควรเกบตวอยางอจจาระลงในขวดนายาเกบตวอยางทนท 5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะเลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยงกอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน 6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสงเกน 30 องศาเซลเซยส 7 ระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวงไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
กรณทประชาชนเกบอจจาระใสกระปก ใหนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง กรณทประชาชนเกบอจจาระดวยนายาเกบตวอยาง ใหนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
10
การแปลผลการตรวจ ถาผลการตรวจไมพบเลอดแฝงในอจจาระ (Negative ปกต) จะมความเสยงทจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงนอย หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive ผดปกต) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงแพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจ Colonoscopy เพอวนจฉยและวางแผนการรกษาตอไป หมายเหต
1 วธการเกบตวอยางอจจาระและวธการทดสอบควรดคกบคมอทมากบชดตรวจนนๆ โดยรปแบบหรอลกษณะของชดตรวจอาจแตกตางกน
2 คณสมบตของนายาบฟเฟอรเกบตวอยางทสามารถรกษาสภาพของตวอยางกอนการทดสอบนนอาจแตกตางกน ขนอยกบประสทธภาพของชดตรวจนนๆ ดงนนควรพจารณาใหมระยะเวลาเพยงพอตอขนตอนการดาเนนงาน
1
เปาหมายการด าเนนงานตรวจคดกรอง CA Colon
ล าดบทรหส
อ าเภออ าเภอ
จ านวนประชากรรวม Fit Test พจารณา
2 4401 เมอง 51751 1585 15803 4402 แกด า 10389 318 3204 4403 โกสมพสย 42261 1294 13005 4404 กนทรวชย 27370 838 8406 4405 เชยงยน 22455 688 6907 4406 บรบอ 39471 1209 12108 4407 นาเชอก 20399 625 6209 4408 พยคฆภมพสย 29123 892 900
10 4409 วาปปทม 40997 1255 125011 4410 นาดน 12461 382 38312 4411 ยางสสราช 12099 370 37013 4412 กดรง 12539 384 38014 4413 ชนชม 8428 258 260
329940 10103 10103
รายงานประชากรกลางป 2560 ตามกลม อาย 50 ป ขนไป
จ านวนประชากรทงหมด
TIME LINE การด าเนนงาน
ธค-60 มค-61 กพ-61 มค-61 เมย-61 พค-61 มย-61 กค-61 สค-61 กย-611
จดอบรมใหความร วธการตรวจคดกรอง
2ตรวจคดกรองอจจาระ โดยใช Fit Test
3 ตรวจ Colonoscope ท รพพยคฆรพมค
4 สรปผลการด าเนนงานทกเดอน
ระยะเวลาด าเนนงานล าดบ กจกรรม
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
3
ในแผนทดสอบจะประกอบไปดวยเสนแสดงผลทถกเคลอบไวสองเสน คอ 11) Control line (เสนควบคม) เปนเสนทแสดงคณภาพชดตรวจชดนนวามประสทธภาพสามารถใชในการตรวจได ซงเสนนจะตองปรากฏเสมอเมอทาการทดสอบ 12) Test Line (เสนทดสอบ) เปนทแสดงผลการทดสอบ เสนนจะปรากฏเมอมเลอดปนมาในอจจาระทตรวจ
2) Quantitative FIT คอ FIT ทแสดงผลการตรวจเปนตวเลขทบอกคาความเขมขนของ hemoglobin ทพบในสงสงตรวจโดยทผใชงานสามารถกาหนด hemoglobin cut-off concentration ทเหมาะสมไดเอง ขอดของเครองมอรปแบบน คอ สามารถวเคราะหตวอยางไดคราวละมากๆ ทางานแบบอตโนมต และทาใหสามารถควบคมคณภาพการตรวจไดงาย ทงนการเลอกใชคา cut-off concentration ทสง (มเลอดออกมาก) จะทาใหมโอกาสตรวจพบโรคในระยะรนแรงมากกวาการใชคา cut-off concentration ทตา การตรวจวเคราะหหาเลอดในอจจาระดวยวธ FIT
อปกรณการตรวจวเคราะหหาเลอดในอจจาระดวยวธ FIT ประกอบไปดวย
1 ชดนายาตรวจหาเลอดในอจจาระ และตลบทดสอบ 2 ปากกาเคม หรอ ดนสอเขยนแกว 3 นาฬกาจบเวลา 4 ถงมอ 5 ถงขยะตดเชอ (แดง)
ขนตอนการเกบอจจาระ กรณทประชาชนสงกระปกอจจาระใหเจาหนาท
1 ตดชอ-สกล บนกระปกสาหรบเกบอจจาระ ใหชดเจน
4
2 กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษทชกโครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา ถายอจจาระลงบนกระดาษ โดยระวงไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ 3 กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหงของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษกอนแลวจงถายลงบนกระดาษ 4 ใชไมหรอชอนพลาสตกเกบอจจาระใสกระปก ใหเกบประมาณครงกระปกหรออยางนอยประมาณเทาหวแมมอ รบนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง การตรวจดวยวธ FIT สาหรบเจาหนาท
1 ทาการเปดฝาเกลยวสมวง แลวใชปลายกานทมรองเกลยว (Sample stick) เกบตวอยางในกระปกอจจาระใหทวถง 5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต
5
2 จมกานเกบตวอยางกลบเขาไปในขวด (โดยเมอจมลงในขวดแลวแลวหามนากลบไปเกบตวอยางอก) ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆ ใหเนออจจาระละลายออกมา 3 เปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท และหามอานผลหลงจาก 10 นาท
6
4 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขนตอนการเกบอจจาระ กรณทประชาชนสงอจจาระในชดนายาตรวจใหเจาหนาท
1 เจาหนาทจะทาการแจกชดนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ และถงซปลอค 2 ตดชอ-สกล ลงบนชดนายาตรวจหาเลอดในอจจาระใหชดเจน
7
3 กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษทชกโครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา ถายอจจาระลงบนกระดาษ โดยระวงไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ 4 กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหงของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษกอนแลวจงถายลงบนกระดาษ 5 เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบตวอยาง ใชปลายกานทมรองเกลยว (Sample stick) จมเกบตวอยางใหทวถง 5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต (ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต 6 จมกานเกบตวอยางกลบเขาไปในขวด (โดยเมอจมลงในขวดแลวแลวหามนากลบไปเกบตวอยางอก) ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆ ใหเนออจจาระละลายออกมา
8
7 นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ ชอ-สกล และวนทเกบตวอยางอจจาระใหเรยบรอย แลวนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน การตรวจดวยวธ FIT สาหรบเจาหนาท
1 กอนทาการทดสอบ เจาหนาทควรตรวจสอบปรมาตรของนายาวาอยในปรมาตรปกตหรอไม (13 ของหลอด) และสงเกตสของนายาวาสของนายาตองไมเขมจนเกนไป เพราะสนายาทเขมอาจจะเกดจากการเกบตวอยางอจจาระทไมถกวธ มการเกบตวอยางซาหลายๆรอบหรอมการเกบตวอยางในจานวนทมากเกนไป ซงอาจจะมผลตอการทดสอบ
2 ทาการทดสอบโดยเปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท หามอานผลหลงจาก 10 นาท
สนายาปกต สนายาททาเกบตวอยางถกตอง
สนายาททาเกบตวอยางไมถกตอง
9
3 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T
เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขอจากดและขอควรระวง 1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบใหมเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการตรวจผดพลาดได 2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไมควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะมอาการปกต 3 หามเกบอจจาระโดยการปายมาบนกระดาษ และหลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะกาลงเปนรดสดวงทวาร 4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง จงควรเกบตวอยางอจจาระลงในขวดนายาเกบตวอยางทนท 5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะเลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยงกอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน 6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสงเกน 30 องศาเซลเซยส 7 ระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวงไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
กรณทประชาชนเกบอจจาระใสกระปก ใหนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง กรณทประชาชนเกบอจจาระดวยนายาเกบตวอยาง ใหนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
10
การแปลผลการตรวจ ถาผลการตรวจไมพบเลอดแฝงในอจจาระ (Negative ปกต) จะมความเสยงทจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงนอย หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive ผดปกต) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงแพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจ Colonoscopy เพอวนจฉยและวางแผนการรกษาตอไป หมายเหต
1 วธการเกบตวอยางอจจาระและวธการทดสอบควรดคกบคมอทมากบชดตรวจนนๆ โดยรปแบบหรอลกษณะของชดตรวจอาจแตกตางกน
2 คณสมบตของนายาบฟเฟอรเกบตวอยางทสามารถรกษาสภาพของตวอยางกอนการทดสอบนนอาจแตกตางกน ขนอยกบประสทธภาพของชดตรวจนนๆ ดงนนควรพจารณาใหมระยะเวลาเพยงพอตอขนตอนการดาเนนงาน
1
เปาหมายการด าเนนงานตรวจคดกรอง CA Colon
ล าดบทรหส
อ าเภออ าเภอ
จ านวนประชากรรวม Fit Test พจารณา
2 4401 เมอง 51751 1585 15803 4402 แกด า 10389 318 3204 4403 โกสมพสย 42261 1294 13005 4404 กนทรวชย 27370 838 8406 4405 เชยงยน 22455 688 6907 4406 บรบอ 39471 1209 12108 4407 นาเชอก 20399 625 6209 4408 พยคฆภมพสย 29123 892 900
10 4409 วาปปทม 40997 1255 125011 4410 นาดน 12461 382 38312 4411 ยางสสราช 12099 370 37013 4412 กดรง 12539 384 38014 4413 ชนชม 8428 258 260
329940 10103 10103
รายงานประชากรกลางป 2560 ตามกลม อาย 50 ป ขนไป
จ านวนประชากรทงหมด
TIME LINE การด าเนนงาน
ธค-60 มค-61 กพ-61 มค-61 เมย-61 พค-61 มย-61 กค-61 สค-61 กย-611
จดอบรมใหความร วธการตรวจคดกรอง
2ตรวจคดกรองอจจาระ โดยใช Fit Test
3 ตรวจ Colonoscope ท รพพยคฆรพมค
4 สรปผลการด าเนนงานทกเดอน
ระยะเวลาด าเนนงานล าดบ กจกรรม
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
4
2 กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษทชกโครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา ถายอจจาระลงบนกระดาษ โดยระวงไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ 3 กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหงของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษกอนแลวจงถายลงบนกระดาษ 4 ใชไมหรอชอนพลาสตกเกบอจจาระใสกระปก ใหเกบประมาณครงกระปกหรออยางนอยประมาณเทาหวแมมอ รบนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง การตรวจดวยวธ FIT สาหรบเจาหนาท
1 ทาการเปดฝาเกลยวสมวง แลวใชปลายกานทมรองเกลยว (Sample stick) เกบตวอยางในกระปกอจจาระใหทวถง 5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต
5
2 จมกานเกบตวอยางกลบเขาไปในขวด (โดยเมอจมลงในขวดแลวแลวหามนากลบไปเกบตวอยางอก) ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆ ใหเนออจจาระละลายออกมา 3 เปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท และหามอานผลหลงจาก 10 นาท
6
4 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขนตอนการเกบอจจาระ กรณทประชาชนสงอจจาระในชดนายาตรวจใหเจาหนาท
1 เจาหนาทจะทาการแจกชดนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ และถงซปลอค 2 ตดชอ-สกล ลงบนชดนายาตรวจหาเลอดในอจจาระใหชดเจน
7
3 กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษทชกโครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา ถายอจจาระลงบนกระดาษ โดยระวงไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ 4 กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหงของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษกอนแลวจงถายลงบนกระดาษ 5 เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบตวอยาง ใชปลายกานทมรองเกลยว (Sample stick) จมเกบตวอยางใหทวถง 5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต (ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต 6 จมกานเกบตวอยางกลบเขาไปในขวด (โดยเมอจมลงในขวดแลวแลวหามนากลบไปเกบตวอยางอก) ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆ ใหเนออจจาระละลายออกมา
8
7 นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ ชอ-สกล และวนทเกบตวอยางอจจาระใหเรยบรอย แลวนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน การตรวจดวยวธ FIT สาหรบเจาหนาท
1 กอนทาการทดสอบ เจาหนาทควรตรวจสอบปรมาตรของนายาวาอยในปรมาตรปกตหรอไม (13 ของหลอด) และสงเกตสของนายาวาสของนายาตองไมเขมจนเกนไป เพราะสนายาทเขมอาจจะเกดจากการเกบตวอยางอจจาระทไมถกวธ มการเกบตวอยางซาหลายๆรอบหรอมการเกบตวอยางในจานวนทมากเกนไป ซงอาจจะมผลตอการทดสอบ
2 ทาการทดสอบโดยเปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท หามอานผลหลงจาก 10 นาท
สนายาปกต สนายาททาเกบตวอยางถกตอง
สนายาททาเกบตวอยางไมถกตอง
9
3 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T
เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขอจากดและขอควรระวง 1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบใหมเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการตรวจผดพลาดได 2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไมควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะมอาการปกต 3 หามเกบอจจาระโดยการปายมาบนกระดาษ และหลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะกาลงเปนรดสดวงทวาร 4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง จงควรเกบตวอยางอจจาระลงในขวดนายาเกบตวอยางทนท 5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะเลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยงกอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน 6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสงเกน 30 องศาเซลเซยส 7 ระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวงไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
กรณทประชาชนเกบอจจาระใสกระปก ใหนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง กรณทประชาชนเกบอจจาระดวยนายาเกบตวอยาง ใหนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
10
การแปลผลการตรวจ ถาผลการตรวจไมพบเลอดแฝงในอจจาระ (Negative ปกต) จะมความเสยงทจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงนอย หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive ผดปกต) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงแพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจ Colonoscopy เพอวนจฉยและวางแผนการรกษาตอไป หมายเหต
1 วธการเกบตวอยางอจจาระและวธการทดสอบควรดคกบคมอทมากบชดตรวจนนๆ โดยรปแบบหรอลกษณะของชดตรวจอาจแตกตางกน
2 คณสมบตของนายาบฟเฟอรเกบตวอยางทสามารถรกษาสภาพของตวอยางกอนการทดสอบนนอาจแตกตางกน ขนอยกบประสทธภาพของชดตรวจนนๆ ดงนนควรพจารณาใหมระยะเวลาเพยงพอตอขนตอนการดาเนนงาน
1
เปาหมายการด าเนนงานตรวจคดกรอง CA Colon
ล าดบทรหส
อ าเภออ าเภอ
จ านวนประชากรรวม Fit Test พจารณา
2 4401 เมอง 51751 1585 15803 4402 แกด า 10389 318 3204 4403 โกสมพสย 42261 1294 13005 4404 กนทรวชย 27370 838 8406 4405 เชยงยน 22455 688 6907 4406 บรบอ 39471 1209 12108 4407 นาเชอก 20399 625 6209 4408 พยคฆภมพสย 29123 892 900
10 4409 วาปปทม 40997 1255 125011 4410 นาดน 12461 382 38312 4411 ยางสสราช 12099 370 37013 4412 กดรง 12539 384 38014 4413 ชนชม 8428 258 260
329940 10103 10103
รายงานประชากรกลางป 2560 ตามกลม อาย 50 ป ขนไป
จ านวนประชากรทงหมด
TIME LINE การด าเนนงาน
ธค-60 มค-61 กพ-61 มค-61 เมย-61 พค-61 มย-61 กค-61 สค-61 กย-611
จดอบรมใหความร วธการตรวจคดกรอง
2ตรวจคดกรองอจจาระ โดยใช Fit Test
3 ตรวจ Colonoscope ท รพพยคฆรพมค
4 สรปผลการด าเนนงานทกเดอน
ระยะเวลาด าเนนงานล าดบ กจกรรม
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
5
2 จมกานเกบตวอยางกลบเขาไปในขวด (โดยเมอจมลงในขวดแลวแลวหามนากลบไปเกบตวอยางอก) ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆ ใหเนออจจาระละลายออกมา 3 เปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท และหามอานผลหลงจาก 10 นาท
6
4 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขนตอนการเกบอจจาระ กรณทประชาชนสงอจจาระในชดนายาตรวจใหเจาหนาท
1 เจาหนาทจะทาการแจกชดนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ และถงซปลอค 2 ตดชอ-สกล ลงบนชดนายาตรวจหาเลอดในอจจาระใหชดเจน
7
3 กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษทชกโครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา ถายอจจาระลงบนกระดาษ โดยระวงไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ 4 กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหงของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษกอนแลวจงถายลงบนกระดาษ 5 เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบตวอยาง ใชปลายกานทมรองเกลยว (Sample stick) จมเกบตวอยางใหทวถง 5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต (ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต 6 จมกานเกบตวอยางกลบเขาไปในขวด (โดยเมอจมลงในขวดแลวแลวหามนากลบไปเกบตวอยางอก) ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆ ใหเนออจจาระละลายออกมา
8
7 นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ ชอ-สกล และวนทเกบตวอยางอจจาระใหเรยบรอย แลวนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน การตรวจดวยวธ FIT สาหรบเจาหนาท
1 กอนทาการทดสอบ เจาหนาทควรตรวจสอบปรมาตรของนายาวาอยในปรมาตรปกตหรอไม (13 ของหลอด) และสงเกตสของนายาวาสของนายาตองไมเขมจนเกนไป เพราะสนายาทเขมอาจจะเกดจากการเกบตวอยางอจจาระทไมถกวธ มการเกบตวอยางซาหลายๆรอบหรอมการเกบตวอยางในจานวนทมากเกนไป ซงอาจจะมผลตอการทดสอบ
2 ทาการทดสอบโดยเปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท หามอานผลหลงจาก 10 นาท
สนายาปกต สนายาททาเกบตวอยางถกตอง
สนายาททาเกบตวอยางไมถกตอง
9
3 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T
เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขอจากดและขอควรระวง 1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบใหมเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการตรวจผดพลาดได 2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไมควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะมอาการปกต 3 หามเกบอจจาระโดยการปายมาบนกระดาษ และหลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะกาลงเปนรดสดวงทวาร 4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง จงควรเกบตวอยางอจจาระลงในขวดนายาเกบตวอยางทนท 5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะเลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยงกอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน 6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสงเกน 30 องศาเซลเซยส 7 ระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวงไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
กรณทประชาชนเกบอจจาระใสกระปก ใหนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง กรณทประชาชนเกบอจจาระดวยนายาเกบตวอยาง ใหนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
10
การแปลผลการตรวจ ถาผลการตรวจไมพบเลอดแฝงในอจจาระ (Negative ปกต) จะมความเสยงทจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงนอย หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive ผดปกต) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงแพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจ Colonoscopy เพอวนจฉยและวางแผนการรกษาตอไป หมายเหต
1 วธการเกบตวอยางอจจาระและวธการทดสอบควรดคกบคมอทมากบชดตรวจนนๆ โดยรปแบบหรอลกษณะของชดตรวจอาจแตกตางกน
2 คณสมบตของนายาบฟเฟอรเกบตวอยางทสามารถรกษาสภาพของตวอยางกอนการทดสอบนนอาจแตกตางกน ขนอยกบประสทธภาพของชดตรวจนนๆ ดงนนควรพจารณาใหมระยะเวลาเพยงพอตอขนตอนการดาเนนงาน
1
เปาหมายการด าเนนงานตรวจคดกรอง CA Colon
ล าดบทรหส
อ าเภออ าเภอ
จ านวนประชากรรวม Fit Test พจารณา
2 4401 เมอง 51751 1585 15803 4402 แกด า 10389 318 3204 4403 โกสมพสย 42261 1294 13005 4404 กนทรวชย 27370 838 8406 4405 เชยงยน 22455 688 6907 4406 บรบอ 39471 1209 12108 4407 นาเชอก 20399 625 6209 4408 พยคฆภมพสย 29123 892 900
10 4409 วาปปทม 40997 1255 125011 4410 นาดน 12461 382 38312 4411 ยางสสราช 12099 370 37013 4412 กดรง 12539 384 38014 4413 ชนชม 8428 258 260
329940 10103 10103
รายงานประชากรกลางป 2560 ตามกลม อาย 50 ป ขนไป
จ านวนประชากรทงหมด
TIME LINE การด าเนนงาน
ธค-60 มค-61 กพ-61 มค-61 เมย-61 พค-61 มย-61 กค-61 สค-61 กย-611
จดอบรมใหความร วธการตรวจคดกรอง
2ตรวจคดกรองอจจาระ โดยใช Fit Test
3 ตรวจ Colonoscope ท รพพยคฆรพมค
4 สรปผลการด าเนนงานทกเดอน
ระยะเวลาด าเนนงานล าดบ กจกรรม
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
6
4 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขนตอนการเกบอจจาระ กรณทประชาชนสงอจจาระในชดนายาตรวจใหเจาหนาท
1 เจาหนาทจะทาการแจกชดนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ และถงซปลอค 2 ตดชอ-สกล ลงบนชดนายาตรวจหาเลอดในอจจาระใหชดเจน
7
3 กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษทชกโครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา ถายอจจาระลงบนกระดาษ โดยระวงไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ 4 กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหงของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษกอนแลวจงถายลงบนกระดาษ 5 เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบตวอยาง ใชปลายกานทมรองเกลยว (Sample stick) จมเกบตวอยางใหทวถง 5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต (ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต 6 จมกานเกบตวอยางกลบเขาไปในขวด (โดยเมอจมลงในขวดแลวแลวหามนากลบไปเกบตวอยางอก) ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆ ใหเนออจจาระละลายออกมา
8
7 นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ ชอ-สกล และวนทเกบตวอยางอจจาระใหเรยบรอย แลวนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน การตรวจดวยวธ FIT สาหรบเจาหนาท
1 กอนทาการทดสอบ เจาหนาทควรตรวจสอบปรมาตรของนายาวาอยในปรมาตรปกตหรอไม (13 ของหลอด) และสงเกตสของนายาวาสของนายาตองไมเขมจนเกนไป เพราะสนายาทเขมอาจจะเกดจากการเกบตวอยางอจจาระทไมถกวธ มการเกบตวอยางซาหลายๆรอบหรอมการเกบตวอยางในจานวนทมากเกนไป ซงอาจจะมผลตอการทดสอบ
2 ทาการทดสอบโดยเปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท หามอานผลหลงจาก 10 นาท
สนายาปกต สนายาททาเกบตวอยางถกตอง
สนายาททาเกบตวอยางไมถกตอง
9
3 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T
เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขอจากดและขอควรระวง 1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบใหมเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการตรวจผดพลาดได 2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไมควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะมอาการปกต 3 หามเกบอจจาระโดยการปายมาบนกระดาษ และหลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะกาลงเปนรดสดวงทวาร 4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง จงควรเกบตวอยางอจจาระลงในขวดนายาเกบตวอยางทนท 5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะเลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยงกอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน 6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสงเกน 30 องศาเซลเซยส 7 ระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวงไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
กรณทประชาชนเกบอจจาระใสกระปก ใหนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง กรณทประชาชนเกบอจจาระดวยนายาเกบตวอยาง ใหนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
10
การแปลผลการตรวจ ถาผลการตรวจไมพบเลอดแฝงในอจจาระ (Negative ปกต) จะมความเสยงทจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงนอย หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive ผดปกต) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงแพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจ Colonoscopy เพอวนจฉยและวางแผนการรกษาตอไป หมายเหต
1 วธการเกบตวอยางอจจาระและวธการทดสอบควรดคกบคมอทมากบชดตรวจนนๆ โดยรปแบบหรอลกษณะของชดตรวจอาจแตกตางกน
2 คณสมบตของนายาบฟเฟอรเกบตวอยางทสามารถรกษาสภาพของตวอยางกอนการทดสอบนนอาจแตกตางกน ขนอยกบประสทธภาพของชดตรวจนนๆ ดงนนควรพจารณาใหมระยะเวลาเพยงพอตอขนตอนการดาเนนงาน
1
เปาหมายการด าเนนงานตรวจคดกรอง CA Colon
ล าดบทรหส
อ าเภออ าเภอ
จ านวนประชากรรวม Fit Test พจารณา
2 4401 เมอง 51751 1585 15803 4402 แกด า 10389 318 3204 4403 โกสมพสย 42261 1294 13005 4404 กนทรวชย 27370 838 8406 4405 เชยงยน 22455 688 6907 4406 บรบอ 39471 1209 12108 4407 นาเชอก 20399 625 6209 4408 พยคฆภมพสย 29123 892 900
10 4409 วาปปทม 40997 1255 125011 4410 นาดน 12461 382 38312 4411 ยางสสราช 12099 370 37013 4412 กดรง 12539 384 38014 4413 ชนชม 8428 258 260
329940 10103 10103
รายงานประชากรกลางป 2560 ตามกลม อาย 50 ป ขนไป
จ านวนประชากรทงหมด
TIME LINE การด าเนนงาน
ธค-60 มค-61 กพ-61 มค-61 เมย-61 พค-61 มย-61 กค-61 สค-61 กย-611
จดอบรมใหความร วธการตรวจคดกรอง
2ตรวจคดกรองอจจาระ โดยใช Fit Test
3 ตรวจ Colonoscope ท รพพยคฆรพมค
4 สรปผลการด าเนนงานทกเดอน
ระยะเวลาด าเนนงานล าดบ กจกรรม
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
7
3 กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษทชกโครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา ถายอจจาระลงบนกระดาษ โดยระวงไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ 4 กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหงของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษกอนแลวจงถายลงบนกระดาษ 5 เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบตวอยาง ใชปลายกานทมรองเกลยว (Sample stick) จมเกบตวอยางใหทวถง 5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต (ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต 6 จมกานเกบตวอยางกลบเขาไปในขวด (โดยเมอจมลงในขวดแลวแลวหามนากลบไปเกบตวอยางอก) ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆ ใหเนออจจาระละลายออกมา
8
7 นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ ชอ-สกล และวนทเกบตวอยางอจจาระใหเรยบรอย แลวนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน การตรวจดวยวธ FIT สาหรบเจาหนาท
1 กอนทาการทดสอบ เจาหนาทควรตรวจสอบปรมาตรของนายาวาอยในปรมาตรปกตหรอไม (13 ของหลอด) และสงเกตสของนายาวาสของนายาตองไมเขมจนเกนไป เพราะสนายาทเขมอาจจะเกดจากการเกบตวอยางอจจาระทไมถกวธ มการเกบตวอยางซาหลายๆรอบหรอมการเกบตวอยางในจานวนทมากเกนไป ซงอาจจะมผลตอการทดสอบ
2 ทาการทดสอบโดยเปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท หามอานผลหลงจาก 10 นาท
สนายาปกต สนายาททาเกบตวอยางถกตอง
สนายาททาเกบตวอยางไมถกตอง
9
3 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T
เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขอจากดและขอควรระวง 1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบใหมเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการตรวจผดพลาดได 2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไมควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะมอาการปกต 3 หามเกบอจจาระโดยการปายมาบนกระดาษ และหลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะกาลงเปนรดสดวงทวาร 4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง จงควรเกบตวอยางอจจาระลงในขวดนายาเกบตวอยางทนท 5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะเลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยงกอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน 6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสงเกน 30 องศาเซลเซยส 7 ระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวงไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
กรณทประชาชนเกบอจจาระใสกระปก ใหนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง กรณทประชาชนเกบอจจาระดวยนายาเกบตวอยาง ใหนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
10
การแปลผลการตรวจ ถาผลการตรวจไมพบเลอดแฝงในอจจาระ (Negative ปกต) จะมความเสยงทจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงนอย หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive ผดปกต) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงแพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจ Colonoscopy เพอวนจฉยและวางแผนการรกษาตอไป หมายเหต
1 วธการเกบตวอยางอจจาระและวธการทดสอบควรดคกบคมอทมากบชดตรวจนนๆ โดยรปแบบหรอลกษณะของชดตรวจอาจแตกตางกน
2 คณสมบตของนายาบฟเฟอรเกบตวอยางทสามารถรกษาสภาพของตวอยางกอนการทดสอบนนอาจแตกตางกน ขนอยกบประสทธภาพของชดตรวจนนๆ ดงนนควรพจารณาใหมระยะเวลาเพยงพอตอขนตอนการดาเนนงาน
1
เปาหมายการด าเนนงานตรวจคดกรอง CA Colon
ล าดบทรหส
อ าเภออ าเภอ
จ านวนประชากรรวม Fit Test พจารณา
2 4401 เมอง 51751 1585 15803 4402 แกด า 10389 318 3204 4403 โกสมพสย 42261 1294 13005 4404 กนทรวชย 27370 838 8406 4405 เชยงยน 22455 688 6907 4406 บรบอ 39471 1209 12108 4407 นาเชอก 20399 625 6209 4408 พยคฆภมพสย 29123 892 900
10 4409 วาปปทม 40997 1255 125011 4410 นาดน 12461 382 38312 4411 ยางสสราช 12099 370 37013 4412 กดรง 12539 384 38014 4413 ชนชม 8428 258 260
329940 10103 10103
รายงานประชากรกลางป 2560 ตามกลม อาย 50 ป ขนไป
จ านวนประชากรทงหมด
TIME LINE การด าเนนงาน
ธค-60 มค-61 กพ-61 มค-61 เมย-61 พค-61 มย-61 กค-61 สค-61 กย-611
จดอบรมใหความร วธการตรวจคดกรอง
2ตรวจคดกรองอจจาระ โดยใช Fit Test
3 ตรวจ Colonoscope ท รพพยคฆรพมค
4 สรปผลการด าเนนงานทกเดอน
ระยะเวลาด าเนนงานล าดบ กจกรรม
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
8
7 นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ ชอ-สกล และวนทเกบตวอยางอจจาระใหเรยบรอย แลวนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน การตรวจดวยวธ FIT สาหรบเจาหนาท
1 กอนทาการทดสอบ เจาหนาทควรตรวจสอบปรมาตรของนายาวาอยในปรมาตรปกตหรอไม (13 ของหลอด) และสงเกตสของนายาวาสของนายาตองไมเขมจนเกนไป เพราะสนายาทเขมอาจจะเกดจากการเกบตวอยางอจจาระทไมถกวธ มการเกบตวอยางซาหลายๆรอบหรอมการเกบตวอยางในจานวนทมากเกนไป ซงอาจจะมผลตอการทดสอบ
2 ทาการทดสอบโดยเปดฝาขวดนายาดานจกเลก หยด sample ลงไปทชอง sample (S) 3-4 หยด จบเวลา อานผลภายใน 5-10 นาท หามอานผลหลงจาก 10 นาท
สนายาปกต สนายาททาเกบตวอยางถกตอง
สนายาททาเกบตวอยางไมถกตอง
9
3 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T
เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขอจากดและขอควรระวง 1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบใหมเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการตรวจผดพลาดได 2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไมควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะมอาการปกต 3 หามเกบอจจาระโดยการปายมาบนกระดาษ และหลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะกาลงเปนรดสดวงทวาร 4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง จงควรเกบตวอยางอจจาระลงในขวดนายาเกบตวอยางทนท 5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะเลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยงกอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน 6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสงเกน 30 องศาเซลเซยส 7 ระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวงไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
กรณทประชาชนเกบอจจาระใสกระปก ใหนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง กรณทประชาชนเกบอจจาระดวยนายาเกบตวอยาง ใหนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
10
การแปลผลการตรวจ ถาผลการตรวจไมพบเลอดแฝงในอจจาระ (Negative ปกต) จะมความเสยงทจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงนอย หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive ผดปกต) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงแพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจ Colonoscopy เพอวนจฉยและวางแผนการรกษาตอไป หมายเหต
1 วธการเกบตวอยางอจจาระและวธการทดสอบควรดคกบคมอทมากบชดตรวจนนๆ โดยรปแบบหรอลกษณะของชดตรวจอาจแตกตางกน
2 คณสมบตของนายาบฟเฟอรเกบตวอยางทสามารถรกษาสภาพของตวอยางกอนการทดสอบนนอาจแตกตางกน ขนอยกบประสทธภาพของชดตรวจนนๆ ดงนนควรพจารณาใหมระยะเวลาเพยงพอตอขนตอนการดาเนนงาน
1
เปาหมายการด าเนนงานตรวจคดกรอง CA Colon
ล าดบทรหส
อ าเภออ าเภอ
จ านวนประชากรรวม Fit Test พจารณา
2 4401 เมอง 51751 1585 15803 4402 แกด า 10389 318 3204 4403 โกสมพสย 42261 1294 13005 4404 กนทรวชย 27370 838 8406 4405 เชยงยน 22455 688 6907 4406 บรบอ 39471 1209 12108 4407 นาเชอก 20399 625 6209 4408 พยคฆภมพสย 29123 892 900
10 4409 วาปปทม 40997 1255 125011 4410 นาดน 12461 382 38312 4411 ยางสสราช 12099 370 37013 4412 กดรง 12539 384 38014 4413 ชนชม 8428 258 260
329940 10103 10103
รายงานประชากรกลางป 2560 ตามกลม อาย 50 ป ขนไป
จ านวนประชากรทงหมด
TIME LINE การด าเนนงาน
ธค-60 มค-61 กพ-61 มค-61 เมย-61 พค-61 มย-61 กค-61 สค-61 กย-611
จดอบรมใหความร วธการตรวจคดกรอง
2ตรวจคดกรองอจจาระ โดยใช Fit Test
3 ตรวจ Colonoscope ท รพพยคฆรพมค
4 สรปผลการด าเนนงานทกเดอน
ระยะเวลาด าเนนงานล าดบ กจกรรม
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
9
3 อานผลและบนทกผล Negative เกดแถบสทตาแหนง C Positive เกดแถบสทตาแหนง C และ T ชดเจน Weakly Positive เกดแถบสทตาแหนง C ชดเจนและตาแหนง T จางๆ Invalid ไมสามารถอานผลได คอ ไมมแถบสเกดขน หรอ เกดแถบสทตาแหนง T
เพยงตาแหนงเดยว ตองทาการทดสอบใหม
ขอจากดและขอควรระวง 1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบใหมเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการตรวจผดพลาดได 2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไมควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะมอาการปกต 3 หามเกบอจจาระโดยการปายมาบนกระดาษ และหลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะกาลงเปนรดสดวงทวาร 4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง จงควรเกบตวอยางอจจาระลงในขวดนายาเกบตวอยางทนท 5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะเลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยงกอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน 6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสงเกน 30 องศาเซลเซยส 7 ระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวงไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
กรณทประชาชนเกบอจจาระใสกระปก ใหนาสงเจาหนาทภายใน 4 ชวโมง กรณทประชาชนเกบอจจาระดวยนายาเกบตวอยาง ใหนาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
10
การแปลผลการตรวจ ถาผลการตรวจไมพบเลอดแฝงในอจจาระ (Negative ปกต) จะมความเสยงทจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงนอย หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive ผดปกต) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงแพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจ Colonoscopy เพอวนจฉยและวางแผนการรกษาตอไป หมายเหต
1 วธการเกบตวอยางอจจาระและวธการทดสอบควรดคกบคมอทมากบชดตรวจนนๆ โดยรปแบบหรอลกษณะของชดตรวจอาจแตกตางกน
2 คณสมบตของนายาบฟเฟอรเกบตวอยางทสามารถรกษาสภาพของตวอยางกอนการทดสอบนนอาจแตกตางกน ขนอยกบประสทธภาพของชดตรวจนนๆ ดงนนควรพจารณาใหมระยะเวลาเพยงพอตอขนตอนการดาเนนงาน
1
เปาหมายการด าเนนงานตรวจคดกรอง CA Colon
ล าดบทรหส
อ าเภออ าเภอ
จ านวนประชากรรวม Fit Test พจารณา
2 4401 เมอง 51751 1585 15803 4402 แกด า 10389 318 3204 4403 โกสมพสย 42261 1294 13005 4404 กนทรวชย 27370 838 8406 4405 เชยงยน 22455 688 6907 4406 บรบอ 39471 1209 12108 4407 นาเชอก 20399 625 6209 4408 พยคฆภมพสย 29123 892 900
10 4409 วาปปทม 40997 1255 125011 4410 นาดน 12461 382 38312 4411 ยางสสราช 12099 370 37013 4412 กดรง 12539 384 38014 4413 ชนชม 8428 258 260
329940 10103 10103
รายงานประชากรกลางป 2560 ตามกลม อาย 50 ป ขนไป
จ านวนประชากรทงหมด
TIME LINE การด าเนนงาน
ธค-60 มค-61 กพ-61 มค-61 เมย-61 พค-61 มย-61 กค-61 สค-61 กย-611
จดอบรมใหความร วธการตรวจคดกรอง
2ตรวจคดกรองอจจาระ โดยใช Fit Test
3 ตรวจ Colonoscope ท รพพยคฆรพมค
4 สรปผลการด าเนนงานทกเดอน
ระยะเวลาด าเนนงานล าดบ กจกรรม
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
10
การแปลผลการตรวจ ถาผลการตรวจไมพบเลอดแฝงในอจจาระ (Negative ปกต) จะมความเสยงทจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงนอย หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive ผดปกต) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและไสตรงแพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจ Colonoscopy เพอวนจฉยและวางแผนการรกษาตอไป หมายเหต
1 วธการเกบตวอยางอจจาระและวธการทดสอบควรดคกบคมอทมากบชดตรวจนนๆ โดยรปแบบหรอลกษณะของชดตรวจอาจแตกตางกน
2 คณสมบตของนายาบฟเฟอรเกบตวอยางทสามารถรกษาสภาพของตวอยางกอนการทดสอบนนอาจแตกตางกน ขนอยกบประสทธภาพของชดตรวจนนๆ ดงนนควรพจารณาใหมระยะเวลาเพยงพอตอขนตอนการดาเนนงาน
1
เปาหมายการด าเนนงานตรวจคดกรอง CA Colon
ล าดบทรหส
อ าเภออ าเภอ
จ านวนประชากรรวม Fit Test พจารณา
2 4401 เมอง 51751 1585 15803 4402 แกด า 10389 318 3204 4403 โกสมพสย 42261 1294 13005 4404 กนทรวชย 27370 838 8406 4405 เชยงยน 22455 688 6907 4406 บรบอ 39471 1209 12108 4407 นาเชอก 20399 625 6209 4408 พยคฆภมพสย 29123 892 900
10 4409 วาปปทม 40997 1255 125011 4410 นาดน 12461 382 38312 4411 ยางสสราช 12099 370 37013 4412 กดรง 12539 384 38014 4413 ชนชม 8428 258 260
329940 10103 10103
รายงานประชากรกลางป 2560 ตามกลม อาย 50 ป ขนไป
จ านวนประชากรทงหมด
TIME LINE การด าเนนงาน
ธค-60 มค-61 กพ-61 มค-61 เมย-61 พค-61 มย-61 กค-61 สค-61 กย-611
จดอบรมใหความร วธการตรวจคดกรอง
2ตรวจคดกรองอจจาระ โดยใช Fit Test
3 ตรวจ Colonoscope ท รพพยคฆรพมค
4 สรปผลการด าเนนงานทกเดอน
ระยะเวลาด าเนนงานล าดบ กจกรรม
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
1
เปาหมายการด าเนนงานตรวจคดกรอง CA Colon
ล าดบทรหส
อ าเภออ าเภอ
จ านวนประชากรรวม Fit Test พจารณา
2 4401 เมอง 51751 1585 15803 4402 แกด า 10389 318 3204 4403 โกสมพสย 42261 1294 13005 4404 กนทรวชย 27370 838 8406 4405 เชยงยน 22455 688 6907 4406 บรบอ 39471 1209 12108 4407 นาเชอก 20399 625 6209 4408 พยคฆภมพสย 29123 892 900
10 4409 วาปปทม 40997 1255 125011 4410 นาดน 12461 382 38312 4411 ยางสสราช 12099 370 37013 4412 กดรง 12539 384 38014 4413 ชนชม 8428 258 260
329940 10103 10103
รายงานประชากรกลางป 2560 ตามกลม อาย 50 ป ขนไป
จ านวนประชากรทงหมด
TIME LINE การด าเนนงาน
ธค-60 มค-61 กพ-61 มค-61 เมย-61 พค-61 มย-61 กค-61 สค-61 กย-611
จดอบรมใหความร วธการตรวจคดกรอง
2ตรวจคดกรองอจจาระ โดยใช Fit Test
3 ตรวจ Colonoscope ท รพพยคฆรพมค
4 สรปผลการด าเนนงานทกเดอน
ระยะเวลาด าเนนงานล าดบ กจกรรม
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
TIME LINE การด าเนนงาน
ธค-60 มค-61 กพ-61 มค-61 เมย-61 พค-61 มย-61 กค-61 สค-61 กย-611
จดอบรมใหความร วธการตรวจคดกรอง
2ตรวจคดกรองอจจาระ โดยใช Fit Test
3 ตรวจ Colonoscope ท รพพยคฆรพมค
4 สรปผลการด าเนนงานทกเดอน
ระยะเวลาด าเนนงานล าดบ กจกรรม
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
ขอจากดและขอควรระวง
1 หากอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ ใหทาการเกบ
ใหมในวนถดไปเพราะนาหรอปสสาวะอาจสงผลใหการ
ตรวจผดพลาดได
2 หากมอาการทองเสย ถายเหลว หรออาการทองผก ไม
ควรเกบตวอยางในขณะทมอาการเหลาน ใหรอจนกวาจะ
มอาการปกต 3 หลกเลยงการเกบอจจาระขณะมรอบเดอนหรอขณะ
กาลงเปนรดสดวงทวาร
4 เลอดจะคงสภาพอยในอจจาระไดไมเกน 4 ชวโมง
ดงนนเมอถายอจจาระแลวควรเกบดวยนายาเกบตวอยาง
ตรวจหาเลอดทนท
5 ยาทมฤทธระคายเคองตอเนอเยออาจทาใหมภาวะ
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ดงนนควรหลกเลยง
กอนเกบอจจาระอยางนอย 7 วน
6 หลกเลยงการเกบนายาในททมอณหภมสง ควรเกบ
นายาไวในทรมไมโดนแสงแดด
7 ในระหวางการเกบตวอยางอจจาระ ตองระมดระวง
ไมใหขวดชดนายาลมหรอทานายาหก
หากผลการตรวจพบเลอดแฝงในอจจาระ (Positive
ผดปกต ) ไมไดหมายความวาจะเปนมะเรงลาไสใหญและ
ไสตรง แพทยจะแนะนาใหสองกลองตรวจลาไสใหญและ
ไสตรง (Colonoscopy) เพอยนยนวาพบสงผดปกตจรงๆ
การตรวจคดกรองมะเรงลาไสใหญ
และไสตรง
ดวย
การตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
นาขวดนายาเกบตวอยางใสในถงซปลอคโดยระบ
ชอ-สกล และวนทเกบอจจาระใหเรยบรอย แลว
นาสงเจาหนาทภายใน 1-2 วน
การตรวจพบเลอดในอจจาระ
ไมไดหมายความวาจะเปน
มะเรง อยาลม ไปตรวจตอ
ดวยการสองกลองลาไสใหญ
และทวารหนกนะคะ
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
นากานทเกบตวอยางอจจาระเร ยบรอยแลวเกบกลบ
เขาไปในขวด นายา ปดฝาใหแนน เขยาแรงๆใหเนอ
อจจาระละลายออกมาในนายา ( หามเปดฝานากาน
ออกมาเกบอจจาระซาอก)
กรณทเปนสวมซมใหถายอจจาระลงบนสวนแหง
ของสวมดงภาพ หรอวางกระดาษทชชกอนแลวจง
ถายลงบนกระดาษทชช
กรณทเปนชกโครกใหวางกระดาษหนงสอพมพทชก
โครกดงภาพ โดยระวงไมใหกระดาษโดนนา และ
วางกระดาษทชชสขาวซอนบนกระดาษหนงสอพมพ
อกชน ถายอจจาระลงบนกระดาษทชช โดยระวง
ไมใหอจจาระสมผสกบนาหรอปสสาวะ
ขนตอนการเกบอจจาระในการตรวจหาเลอดแฝง
ในอจจาระ
1 เจาหนาทจะทาการแจกอปกรณการเกบอจจาระ
ประกอบไปดวยนายาเกบตวอยางตรวจเลอดในอจจาระ
และถงซปลอค
2 ตดชอ-สกล ลงบนขวดนายาเกบตวอยางตรวจหาเลอด
ในอจจาระใหชดเจน
3 การเกบอจจาระเพอการตรวจหาเลอดแฝงในอจจาระ
เกบตวอยางอจจาระโดยเปดฝาเกลยวนายาเกบ
ตวอยาง ใชปลายกานเกบตวอยางทมรองเกลยว
(Sample stick) จมเกบตวอยางอจจาระใหทวถง
5-6 ตาแหนง โดยเฉพาะในจดทมลกษณะทผดปกต
(ถาม) เชน เปนมกหรอมกเลอด สผดปกต(ถาม)
โดยใหจมอจจาระถงแคบรเวณรองเกลยว ไมเกบ
ตวอยางมากเกนไป
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
แบบคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง จงหวดมหาสารคาม ID
ขาพเจา (นายนางนางสาว)นามสกลอายป ขอเขารวมรบการคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และไดรบทราบถงรายละเอยดของวตถประสงค ขนตอนและวธการปฏบตตวทขาพเจาตองปฏบต ผลประโยชนทขาพเจาจะไดรบ ผลขางเคยงหรออนตรายทอาจเกดขนจากการเขารวมคดกรองน ขาพเจา ยนด ไมยนด ใหคณะเจาหนาทเกบรกษาขอมลไวและยนยอมใหใชรหสประชาชนในการสบคนขอมลดานการรกษาพยาบาลของขาพเจาเพอประโยชนในการรกษาในอนาคต เจาหนาทผคดกรองรบรองวาจะตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจไมปดบงซอนเรนจนขาพเจาพอใจขาพเจาเขารวมการคดกรองนโดยความสมครใจและมสทธทจะยกเลกขารวมการคดกรองนเมอใดกได โดยจะไมมผลตอการรกษาโรคทขาพเจาจะไดรบตอไปและหากมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเจาหนาทก าลงปฏบตงานอยในขณะนนทราบทนท เจาหนาทรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบขาพเจาเปนความลบ และจะเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของ รวมทงขาพเจามสทธตามกฎหมายในการประเมนขอมลสวนตวและขอแกไขขอมลของขาพเจาใหถกตองได โดยไมเสยสทธใดๆ ในการรบการรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไปทงในปจจบนและอนาคต ณ สถานพยาบาลแหงนหรอสถานพยาบาลอน และหากเกดมอาการขางเคยงขนขาพเจาจะรายงานใหแพทยหรอเหนาททก าลงปฏบตงานในขณะนนทราบทนท ขาพเจาไดอานและเขาใจค าอธบายขางตนแลว จงไดลงนามยนยอมเขารวมรบการคดกรองดงกลาว ลายมอชอผรบคดกรอง รายมอชอเจาหนาท () () พยาน (ไมใชผอธบาย) () วนทเดอนพศ
ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได แตเจาหนาทไดอานขอความในแบบยนยอมนใหขาพเจาฟงจนเขาใจด ขาพเจาจงประทบตราลายนวมอขวาของขาพเจาในแบบยนยอมนดวยความเตมใจ
รายมอชอผใหขอมล () พยาน (ไมใชผอธบาย)
ประทบลายนวหวแมมอขวาผรบการคดกรอง () เกยวของกบผรบการคดกรองเปน (ชอ-นามสกล ของผรบการคดกรอง) วนทเดอนพศ
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
สวนท 1 ขอมลทวไป 1ทอยปจจบน บานเลขทหมทซอยถนน ชอหมบานต าบลอ าเภอจงหว ด 2ระยะเวลาทอาศยอยในสถานทปจจบน ป 3วนเดอนปเกด (dd-mm-yyyy) - - (ตวอยาง 12-02-2560) 4น าหนก กโลกรม 5สวนสง เซนตเมตร 6เพศ ชาย หญง 7จงหวดทเกด 8นบถอศาสนา 9สถานภาพสมรสปจจบน โสด ค หมาย หยาแยก 10ระดบการศกษาสงสด (หรอเทยบเทา)
ไมไดรบการศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตร จบปรญญาตรหรอสงกวา
11อาชพหลก เกษตร ไดแก ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย ท างานประจ าในโรงงาน กรรมกรแรงงาน เชน กอสราง ขาราชการ รวมลกจางชวคราวประจ า รฐวสาหกจ รวมลกจางชวคราวประจ า รบจาง เชน ขบรถสองแถว ไมไดประกอบอาชพ (ไมมรายไดประจ า) อน ๆ ระบ 12รายไดเฉลยของครอบครวเดอน บาท
สวนท 2 พฤตกรรมเสยงตอโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1โปรดระบพฤตกรรมททานท าในรอบ 6 เดอน ทผานมา ประจ า หมายถง ทกวน เกอบทกวน เกอบทกสปดาห ทกเดอน นานๆครง หมายถง หลายเดอนจงมพฤตกรรมเสยงสกครง หรอในบางครง หรอในบางโอกาสซงไมบอย ไมเคย หมายถง ไมมพฤตกรรมสยงเลย พฤตกรรมในรอบ 6 เดอนทผานมา ประจ า นานๆ ครง ไมเคยเลย 1)รบประทานอาหารประเภทเนอสตว 2)รบประทานผลตภณฑแปรรปจาก(แหนม ไสกรอก กนเชยง) 3)รบประมาณผลตภณฑแปรรปจากเนอ(สมวว หม า) 4)สบบหร 5)ดมสรา เบยร เหลาขาว ไวน บรนด สาโท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
2ประวตการเปนมะเรงของครอบครว มญาตสายตรงปวยเปนมะเรงล าไสใหญหรอมะเรงอน ๆ หรอไม ไมม ม มะเรงล าไส มมะเรงอน ๆ ระบ (ระบความสมพนธของญาตทปวยเปนมะเรง) ป ยา ตา ยาย ลงปา นาอา พอ แม ลกชาย ลกสาว
พชายนองชาย พสาวนองสาว จ านวนคน หลาน ๆ คสมรส
3ประวตสขภาพทเกยวของ ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปนโรคใดบางตอไปน ไมเปน เบาหวาน ความดนโลหตสง อน ๆ (ระบ) สวนท 3 ความรเกยวกบการเกดโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 1เรองตอไปน ทานเหนวาใชหรอไม
ค าถาม ใช ไมใช ไมแนใจ 1)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทสามารถรกษาไดหากตรวจพบเจอในระยะเรมตน
2)โรคมะเรงล าไสใหญไสตรงเปนโรคทเกดขนไดสวนใหญกบทกกลมอาย 3)มญาตสายตรงเปนมะเรงมโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสใหญไสตรง 4)ผทมภาวะอวนลงพง มโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 5)การทานอาหารทท าจากเนอสตว เชน เนอหม วว เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
6)การทานอาหารทแปรรปจากเนอสตว เชน ไสกรอก หม า แหนม เปนประจ าโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
7)การทานอาหารประเภทผกผลไม สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรง 8)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทไมมอาการแสดง จนกวาถงระยะมะเรงลกลาม 9)การออกก าลงกาย สามารถลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 10)โรคมะเรงล าไสไสตรง เปนโรคทมผลมาจากพฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม 11)การสบบหร เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง 12)การดมสรา เปนประจ ามโอกาสเสยงตอการเปนโรคมะเรงล าไสไสตรง
สวนท 4 ผลการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (IFOBT) 1ผลการตรวจอจจาระดวย IFOBT
negative positive Weakty Positive 2การตรวจยนยนผล No Yes Diagnosed byhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ชอผอานผล) (ตวบรรจง) ต าแหนง
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
สงตรวจชนเนอผลลบ ผลบวก ปกต ผดปกตผลตรวจ Fix test Colonoscope
ล าดบ อ าเภอ ประชากรอาย 50-70 ป เปาหมายตรวจอจจาระ(ราย)
แบบรายงานการด าเนนงานโครงการมะเรงล าไสไสตรง ดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล(iFOBT)และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscope) ในประชากรไทยอาย 50- 70 ป
เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เขตสขภาพท 7อ าเภอจงหวด มหาสารคาม
ประจ าเดอน
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
การบนทกผลการด าเนนงานคดกรองมะเรงล าไสใหญ
สามารถดขอมลไดจาก รายงานมาตรฐานกลาง 43 แฟม ใน Web Sasuk101net กลมรายงานมาตรฐานกลาง ขอมลตอบสนอง Service plan สาขามะเรง
จ านวนเปาหมาย ไดจากสถาบนมะเรงแหงชาต เปนรายจงหวด ซงตามโครงการยงไมไดตงเปาหมายใหด าเนนการในประชาชน 50 ถง 70 ปทกคน แตหากพนทสามารถด าเนนการไดทกคน กจะเปนประโยชนตอการคนหาผปวย และในรายงานกอาจพบตวเลขทเกน 100ได และทส าคญไมสามารถ DRILL DOWN เปนรายหนวยบรการได แตสามารถ DOWNLOAD DATA EXCHANGE ผลงานทท าเปนรายบคคล รายหนวยบรการได ผลงาน - จ านวนการคดกรอง Fit Test ไดจากการคดกรองและบนทกขอมลสงในแฟม SPCIALPP ทรหส 1B0060(ปกต) และ 1B0061(พบผดปกต) และเมอเชอมโยงไปหาแฟมประชากร(PERSON) ประชากรคนนนตองมอาย 50 ถง 70 ปและเปนคนในเขตรบผดชอบ(TYPEAREA 13 ) ทยงไมจ าหนาย(DISCHARGE 9) จงจะนบเปนผลงาน ( ลงรหส ICD 10 = Z121) - จ านวนการสองกลอง คดจากคนทมผลการคดกรอง Fit Test ผดปกต แลวไดรบการสองกลอง ซงนบจากแฟมหตถการ ทรหส 452345254542453-00-21453-04-39453-26-20 - ผลการสองกลอง นบจากแฟมวนจฉยโรค ซงแบงเปน 2 กลม คอ กลมผดปกต รหส K519K579K638K635 และกลมทพบมะเรง ICD10 ขนตนดวย C วนทปรบปรงขอมลลาสด 12 ธนวาคม 2560
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
ชอโครงการ การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงดวยการตรวจเลอดแฝงใน อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) ในประชากรไทยอาย 50-70 ป เพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด
สอดคลองยทธศาสตรโรงพยาบาล พฒนาระบบสาธารณสขตามแนวพระราชด ารโครงการมะเรงทอน าด มะเรงล าไสใหญ
สอดคลองเปาหมายโรงพยาบาล ลดอตราการปวยตายในผปวยมะเรงและสอดคลองกบยทธศาสตรของจงหวดและโรงพยาบาล
สนบสนนตวชวดหลก รพหนวยงาน ประชากรกลมเสยง อาย 50-70 ป ไดรบการตรวจคดกรองดวยดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy)
หนวยงานทรบผดชอบโครงการ โรงพยาบาลรอยเอด หนวยงานทรวมด าเนนการ กลมงานเวชกรรมสงคม กลมงานศลยกรรม กลมงานพยาธวทยาคลนก
งานเวชระเบยน เวชนทศน ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด และส านกงานวจยโรงพยาบาลรอยเอด
หวหนาโครงการ ชอ-สกล นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร ต าแหนง ผอ านวยการโรงพยาบาลรอยเอด ตดตอ 081-5469638 ผประสานงานโครงการ ชอ-สกล พนเอกนายแพทยศวพล บญรนทร ต าแหนง นายแพทยเชยวชาญ นายแพทยชชวาล วชระเมธารชต ต าแหนง นายแพทยช านาญการพเศษ ทปรกษาโครงการ ดรศลพร แสงกระจาง สถาบนมะเรงแหงชาต ประเภทแผนงาน แผนจดบรการปฐมภม ทตยภมและตตยภม เพอบรณาการการคดกรอง
ปองกนและรกษาโรคมะเรง ประเภทโครงการ โครงการเรงดวนตามนโยบาย 1 หลกการและเหตผล โรคมะเรงล าไสใหญไสตรง(Colorectal cancer CRC) เปนโรคมะเรงทพบมากเปนอนดบ 3 และเปนสาเหตการตายเปนล าดบท 4 ของโลก มอบตการณการเกดเพมขนอยางรวดเรว (Uraoka T Hosoe N ampYahagi N 2015) จากสถตของ GLOBOCAN พศ 2555 รายงานวามะเรงล าไสใหญเปนสาเหตการตายอนดบ 3 ในเพศชาย (746000 ราย คดเปน 10 ของโรคมะเรงทงหมด) และอนดบ 2 ในเพศหญง (614000 รายคดเปน 92) ของสาเหตการตายจากมะเรงทวโลก นอกจากนยงพบวาเกอบ 55 ของผปวย มะเรงล าไสใหญไสตรง พบในกลมประเทศทพฒนาแลวแตประเดนส าคญคอกลบพบวาอตราตายในกลมนนอยกวาประเทศก าลงพฒนา (GLOBOCAN 2012) ในประเทศไทย มะเรงล าไสใหญไสตรงถอเปนหนงใน 5 ของมะเรงทพบมากทสดทงในเพศชายและเพศหญงโดยจากขอมลรายงานอบตการณประจ าปของมะเรงล าไสใหญไสตรงในประชากรไทยลาสด (ป คศ 2010-2012) พบวา เปนมะเรงทพบมากอนดบสามในเพศชาย [อตราอบตการณอายมาตรฐาน (ASR) = 144 ตอประชากร 100000 คน] และพบมากเปนอนดบสในเพศหญง [ASR = 112 ตอประชากร 100000 คน] (3) สวนในรายงานอบตการณผปวยมะเรงรายใหมในป พศ 2557 พบในเพศชายเปนอนดบ 1 ( 275 ราย คดเปน 172) และเปนอนดบ 3 ในเพศหญง (208 ราย คดเปน 878) (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล 2557) อบตการณทมแนวโนมเพมสงขนดงกลาวในประเทศไทยไมแตกตางกนในกลมทวปเอเชยประเทศอนๆ จากสถานการณการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรงทมแนวโนมเพมขนจากอดตทผานมา โดยเฉพาะอยางยงในกลมประชากรทอาศยในเขตเมอง ทงนเนองมาจาก พฤตกรรมและวถชวตทเปลยนแปลงไป (Khuhaprema Tamp Srivatanakul P 2008) ไดแก การใชชวตทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย หรอขาดการออกก าลงกายสม าเสมอ การม
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
พฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอล เปนตน รวมถงพฤตกรรมการบรโภคอาหารบางประเภทมาก หรอนอยเกนไป เชน การบรโภคเนอแดง ผลตภณฑแปรรปจากเนอสตว และบรโภคอาหารทมกากใยนอยลง (Khuhaprema T et al 2014) สงเหลานลวนเปนปจจยเสยงตอการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง ทงสน การทดสอบ (test) เพอตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงในระยะเรมแรกทนยมปฏบตมหลากหลายวธ และในจ านวนการทดสอบ (test) ทงหมดการตรวจคดกรองดวยวธการตรวจอจจาระเพอหาเลอดแฝง (Fecal occult blood test FOBT) สามารถชวยลดอตราตายจากมะเรงล าไสใหญไสตรงได เนองจากมการตรวจพบความผดปกตของมะเรงในระยะเรมตนกอน ท าใหสามารถด าเนนการรกษาไดทนกอนพฒนาไปสมะเรงเตมขน (Aswakul P 2012) นอกจากน ยงมวธการตรวจคดกรองทนยมแพรหลายคอการยนยนดวยการสองกลองตรวจ ล าไสใหญไสตรง เปนเทคนคการตรวจคดกรองทไดรบการยอมรบและมความแมนย าในการท านายสง คอมคาความไว (sensitivity) ระหวาง 882 -1000 ในการท านาย ทง advance adenoma และมะเรง (Shastri YM amp Stein J 2007) เขตสขภาพท 7 ประกอบดวย จงหวดขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ และรอยเอด มจ านวนประชากรทงสน 5075348 คน โดยในจ านวนนมประชากรกลมเสยง คอ มอายระหวาง 50-65 ปจ านวน 958458 คน จากฐานขอมลโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตสขภาพท 7 รายงานวา มผปวยมะเรงล าไสใหญไสตรงจ านวน 676 รายและในจ านวนนพบวาเปนมะเรงในระยะท 3 และ 4 มากกวารอยละ 70 นอกจากนในสวนของโรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกนพบผปวยกลมนจ านวน 263 ราย และมอตราการรอดชพใน 5 ปนอยกวารอยละ 60 และทผานมาในประเทศไทยไดมรายงานการศกษา การตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรงของจงหวดล าปาง ในประชากรอาย 50-65 ป โดยตรวจคดกรองเบองตนดวย iFOBT ถาไดผลการตรวจเปนบวกจะตรวจยนยนดวย colonoscopy มอาสาสมครเขารวมโครงการทงหมด 127301 คน ผลการตรวจ iFOBT ไดผลบวก 873 ราย (11) และเมอไดรบการตรวจยนยนดวย colonoscopy พบมะเรงล าไสใหญไสตรง 37 และตรวจพบตงเนอชนด adenomatous ถง 306 (Khuhaprema T et al 2014) นอกจากนการศกษาครงนยงรายงานวา เมออายเพมขนอตราการตรวจพบความผดปกตจะสงขนและพบในกลมอาย 60-65 ป มากทสดคดเปน 13 จากสถานการณ ความรนแรงและแนวทางในการดแลและปองกนมะเรงล าไสใหญไสตรงดงทกลาวไวขางตน โรงพยาบาลรอยเอดเปนสถานพยาบาลทมความพรอมดานเทคโนโลยและเครองมอ อกทงมศลยแพทยและอายรแพทยทสามารถสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงไดจ านวน 10 ทาน สามารถใหบรการตรวจคดกรองผปวยไดอยางพอเพยงและครอบคลม ไดเลงเหนความส าคญของปญหาดงกลาว จงไดจดท าโครงการเพอถวายเปนพระราชกศลพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง และเนองจากรายงานการศกษาทผานมาพบวาอายทมากขนมแนวโนมทจะตรวจพบพบมะเรงล าไสใหญไสตรงเพมขน (Khuhaprema T et al 2014) และประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย โรงพยาบาลรอยเอดไดเลงเหนความส าคญและเพอขยายผลใหครอบคลมกลมเสยงมากขน โครงการนจงก าหนดประชากรเปาหมาย คอ ผทมอาย 50-70 ป ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอดซงมจ านวน 25837คน โดยมเปาหมายใหประชากรกลมดงกลาวเขาถงการตรวจคดกรอง ดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) อยางนอยรอยละ 80 (ครอบคลมประชากร 20660 คน) และถาผลการตรวจเปนบวกจะท าการยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรงอยางนอยรอยละ 70ขนไป โครงการนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาระบบปองกน และควบคมมะเรง โดยใหความส าคญตอการตรวจคดกรองผปวยมะเรงในระยะแรก รวมถงคนหาตงเนอชนด adenomatous polyp เพอการรกษาและปองกนทถกตองและทนทวงท ลดอตราการตายและการลกลามของมะเรงล าไสใหญไสตรงได เพอสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 2 วตถประสงคของแผนงานโครงการ 21 เพอใหประชาชนกลมเสยงในเขตอ าเภอเมอง พนทจงหวดรอยเอด ไดรบตรวจคดกรองดวยวธการตรวจเลอดแฝงในอจจาระแบบอมมโนเคมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
22 กลมเสยงทไดรบการตรวจวนจฉยพบความผดปกตไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐาน 23 เพอปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญไสตรง โดยการตดตงเนอเมอตรวจพบตงเนอในขณะทสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง และวางแผนตดตามเฝาระวงตอไป 24 เพอพฒนาระบบการคดกรอง การดแลและปองกนและรกษามะเรงล าไสใหญไสตรงใหไดมาตรฐานระดบสากล 3 กลมเปาหมายทไดรบประโยชนจากโครงการ
ประชากรกลมเสยงทมอายตงแต 50-70 ปในเขตอ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด จ านวน 20660 คน (จากประชากรเปาหมาย 25873 คนคดเปนรอยละ 80)
4 พนทด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนโครงการ
โรงพยาบาลรอยเอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18 แหง ศนยแพทยชมชน 1 แหง ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 1 แหง และโรงพยาบาลทวไปขนาดใหญจรเวช เรมด าเนนโครงการตงแตวนท 1 ธนวาคม 2559 และสนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
5 ผลผลตผลลพธ และเปาหมาย
ประเภทตวชวด ตวชวด หนวยนบ เปาหมาย
ผลลพธ อตราปวยโรคมะเรงล าไสในประชากรอาย 50-70 ป อ าเภอ
เมองรอยเอด ลดลง
ผลผลต รอยละ 80 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง รอยละ 76-90
รอยเอด ไดรบการตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระ คน 20660
ผลผลต รอยละ 70 ของประชากรอาย อาย 50-70 ป อ าเภอเมอง
รอยเอด ทผลตรวจคดกรองหาเลอดแฝงในอจจาระไดผลบวก
แลวไดรบการสงกลองตรวจล าไสใหญไสตรง คน 100-120
6 แนวทางแผนการด าเนนงาน 61แนวทางแผนการด าเนนงานประกอบดวย 611 จดประขมอบรมบคลากรผเกยวของกบโครงการตรวจคดกรองโรงพยาบาลรอยเอด 612 จดประชมเตรยมความพรอมกบหนวยงานทเกยวของ ประกอบไปดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล CUP อ าเภอเมอง กอนการด าเนนโครงการ 613 จดประชมวชาการเพอเตรยมทมบคลากรใน ดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 2 ครงไดแก กอนเรมด าเนนโครงการ และตดตามความกาวหนาของโครงการ 614 บรการตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล (iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 615 จดท าสอประชาสมพนธโครงการ ไดแก โปสเตอรและแผนพบในทกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และโรงพยาบาลรอยเอด 7 วธการประเมนผล 71 วธการประเมนผล 711 จ านวนประชาชนกลมเสยงทเขารวมโครงการตรวจคดกรองมะเรงล าไสใหญไสตรง 712 อตราการตรวจพบตงเนอเนองอกในล าไสใหญไสตรง 72 ระยะเวลาตดตามประเมนผล ( radic) รายเดอน ( ) รายไตรมาส ( ) ราย 6 เดอน ( ) รายป
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
8 กจกรรมและงบประมาณโครงการ กจกรรม 81 การจดประชมวขาการเพอเตรยมทมบคลากร 82 การประชาสมพนธโครงการโดยใชสอเวชนทศน 83 การตรวจคดกรองดวยการตรวจเลอดแฝงในอจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล ( iFOBT) และยนยนดวยการสองกลองตรวจล าไสใหญไสตรง (Colonoscopy) 84 การตดตามและประเมนปญหา และอปสรรคขณะด าเนนโครงการ 85 สรปผลการด าเนนโครงการ ระยะเวลา 1 ธนวาคม 2559 สนสดโครงการ 31 มนาคม 2560
รายการ จ านวน คาใชจายตอหนวย (บาท)
คาใชจาย รวม
(บาท)
แหลงงบประมาณ
หมายเหต
1 คาชดตรวจ อจจาระโดยวธอมมโนเคมมคอล 20660 ชด 30 619800 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 2 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมตดตามความกาวหนา เจาหนาทโรงพยาบาลรอยเอด
- คาตอบแทนวทยากร 12 ชวโมงx1คน 600 7200 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล วทยากรภาครฐ - คาเดนทางวทยากร 1คน x 4 ครง 4000 8000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล - คาอาหารวางและอาหารกลางวน 60 คนx2 ครง 100 12000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
3 จดประชมเชงปฏบตการเตรยมทมผเกยวของ ตวแทนจากรพสต และโรงพยาบาลรอยเอด 50 คน x 1 ครง 100 5000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 4 คาโสตทศนอปกรณประชาสมพนธโครงการ 20 ชด 1000 20000 งบเงนบ ารงโรงพยาบาล 5 คาตอบแทนเจาหนาทในการเกบรวบรวมบนทกขอมล
10
600
6000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาตอบแทนลวงเวลาเจาหนาทผปฏบตงานลวงเวลา หอผปวย หองผาตดและวสญญ และศลยแพทย
600
20000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
อนๆ 60 ชด
50
3000
งบเงนบ ารงโรงพยาบาล
คาเอกสารประกอบการ
บรรยาย รวม 693000
หมายเหต คาใชจายสามารถถวเฉลยไดทกรายการ
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
ใชงบประมาณจากงบเงนจ านวนของโรงพยาบาล จ านวน 693000 บาท สรปใชงบประมาณในโครงการทงสน จ านวน 693000บาท (หกแสนเกาหมนสามพนบาทถวน) ผเขยนโครงการ
(นายณรงคชย สงซา) นายแพทยช านาญการ
(นางสาวเออมพร สมมาตย) พยาบาลวชาชพช านาญการ ผเสนอโครงการ พนเอก
(ศวพล บญรนทร) รองผอ านวยการฝายการแพทย
(นายชชวาลย อมส าราญรชต) นายแพทยช านาญการพเศษ
สาธารณสขอ าเภอเมองรอยเอด ผเหนชอบโครงการ
(นายแพทยเกรยงไกร โกวทางกร) ผอ านวยการโรงพยาลรอยเอด ผอนมตโครงการ
(นายแพทยปต ทงไพศาล) นายแพทยสาธารณสขรอยเอด
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
การคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
Cancer in Thailand (estimated) 2001-2003
สถตโรคมะเรงล าไสใหญ เพศชาย อนดบ 3
เพศหญง อนดบ 4
ป พศ 2554 พบผปวยใหมปละประมาณ 10624 ราย
36 39 42
51 52
62 71
144 227
339
0 10 20 30
StomachOesophagus
BladderOral cavity
LeukemiaNon-Hodgkin lymphoma
ProstateColon and rectum
Trachea Bronchus and lungLiver and bile duct
ASR (World)
Male
40 43 45 51
60 101
112 129
144 285
0 10 20 30
LeukemiaCorpus uteri
Non-Hodgkin lymphomaThyroid
OvaryTrachea Bronchus and lung
Colon and rectumLiver and bile duct
Cervix uteriBreast
ASR (World)
Female
ในแตละปจะมผเสยชวตจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนกประมาณ 3000 ราย
อตราการเกดมะเรงเตานมตอ 100000 ประชากร
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
ปสขภาวะทสญเสย (Disability-Adjusted Life Year DALY)
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2552 2554 2556
DALY
ปสขภาวะทสญเสยจากมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
รวม ชาย หญง
ทมา รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พศ2552-2556 wwwbodthainet
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
199
187
18
174
17
168
156
131
13
115
0 5 10 15 20 25
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Male
166
136
123
117
13
105
111
9
102
105
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
ชลบร
กรงเทพฯ
จนทบร
ตราด
ลพบร
ระยอง
เชยงใหม
ขอนแกน
พษญโลก
กระบ
Female
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกทพบบอยในประเทศไทย
ทมา Cancer in Thailand 2010-2012 อตราการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนกตอ 100000 ประชากร
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
อบตการณการเกดมะเรงล าไสใหญและทวารหนก
หากไมมนโยบายการคดกรองมะเรงล าไสใหญและทวารหนก จ านวนผปวยจะเพมเปน 2 เทา ในระยะเวลา 20 ป
10624 ราย 2555
2578
httpglobocaniarcfr
20419 ราย
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
Colon Polyp to Cancer takes about
10-15 years
มะเรงล าไสใหญ สามารถคดกรองและตรวจหาโรคในระยะแรกได
สามารถลดอตรา การตายได 25-33
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
70 ของผปวยมาพบแพทยในระยะทาย
อตราการอยรอด 5 ป คารกษาพยาบาล
Stage I 85-90 80000 Stage II 70-75 130000 Stage III 45-60 160000 Stage IV 15-20 160000
มะเรงล าไสใหญและทวารหนก
1 Sermsri N Influence of payer source on treatment and outcomes in colorectal cancer patients in a university hospital in Thailand Asian Pac J Cancer Prev 201415(20)9015-9 2 สถาบนมะเรงแหงชาต กรมการแพทย ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล พศ2557 3 Laohavinij S Maneechavakajorn J Techatanol P Prognostic factors for survival in colorectal cancer patients J Med Assoc Thai 2010 93(10)1156-66 4 Srinagarind Hospital Khonkaen University Hospital-Based Tumor Registry Statistical Report ๒๐๑๔
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
โครงการการตรวจคดกรองโรคมะเรงล าไสใหญโครงการน ารองจงหวดล าปาง ป 2553 เปาหมาย เพอพฒนาตนแบบการตรวจคดกรองมะเรงล าไสระยะเรมแรกในระดบประชากร
Aged 50-65 positive
Screening FIT
ประชาชนจงหวดล าปาง โรงพยาบาลมะเรงล าปาง
Diagnosis
โครงการน ารองจงหวดล าปาง ท าการคดกรองประชากร 80000 คน ใน 142 รพ สต 12 โรงพยาบาล
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
Aged 50-65 positive
Screening iFOBT Diagnosis
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
Training course on July 29-30 2010
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
Project Launching Ceremony December 14-15 2011
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
Meeting on Project Progression
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
Colonoscopy (630)
Normal 366
Colorectal cancer 31
Adenomatous polyp with
dysplasia 158
Adenomatous polyp 22
Inflammatory bowel disease 7
Colitis 10
Other (colonic diverticulosis
hyperplastic polyp chornic
inflammation hemorrhoid
rectal ulcer)
34
Unknown 2
Result
Screened number 80065
Positive iFOBT 876
Colonoscopy 630
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
การประเมนความคมคาของ HITAP ป 2558
ตรวจเมอมอาการผดปกต ตรวจเมอไมมอาการผดปกต
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
ป ประชากร เขต จ านวนประชากร 13 เขต
2561 100000 1300000
2562 100000 1300000
2563 150000 1950000
2564 150000 1950000
2565 200000 2600000
รวม 9100000
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
4 การพฒนาฐานขอมลเพอการตดตามและประเมนผล
ผรบผดชอบ HDC และสถาบนมะเรงแหงชาต
ขอมลชดท 1 ขอมลสวนตว (ชอ-นามสกล วนเดอนปเกด PID เพศ ทอย
ขอมลชดท 2 ขอมลการคดกรอง -รหสการคดกรองล าไส (Z121) - รหสสถานบรการทคดกรอง - ผลการตรวจ (Positive Negative)
ขอมลชดท 3 ขอมลการตรวจวนจฉยดวยวธ Colonoscope -รหสการสงตอ -รหสหนวยงานทสงตอ -รหสการท า Colonoscopy -รหสสถานพยาบาลทท า Colonoscopy -รหสผล Colonoscopy
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
รายละเอยดคาใชจาย ป 2561 ตอ 1 เขตสขภาพ
จ านวนการคดกรอง 100000 คน ราคาชดตรวจ FIT test 35 บาท 100000 คน x 35 บาท = 3500000 บาท จ านวนการสองกลอง 3000 คน ราคาการสองกลอง 2500 บาท 3000 คน x 2500 บาท = 7500000 บาท จ านวนทตองตรวจชนเนอ 1050 คน (35 ของจ านวนการสองกลอง) ราคาการตรวจชนเนอ 360 บาท 1050 คน x 360 บาท = 378000 บาท bull รวมคาใชจายทงหมด 11378000 บาท
