58for Quality Vol.18 No.174

April 2012

for Quality

Special Issue

กองบรรณาธการ

▲

จากวกฤตการณทผานมาทงจากวกฤตเศรษฐกจและวกฤตภยธรรมชาตสรางความเสยหายตอภาพรวมเศรษฐกจโลก และทผานมาประเทศไทยไดรบผลกระทบจากมหาอทกภยทเกดขน

เมอชวงปลายป พ.ศ.2554 ในวนนสถานการณตาง ๆ คลคลายไปในทศทางดขน และส�าหรบภาคอตสาหกรรมไทยจะเปนอยางไรบางนน วนนผอานจะไดทราบจาก ม.ร.ว.พงษสวสด สวสดวตน รฐมนตร-

วาการกระทรวงอตสาหกรรม อยางเตมอมจใจใน ฉบบน ซงทานไดใหเกยรตกบเราเปนอยางสง

สถานการณอตสาหกรรมภาพรวมของไทยในป 2554-2555

รฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม กลาวเรมตนถงสถานการณอตสาหกรรมไทยวา “สถานการณเศรษฐกจและภาคอตสาหกรรมไทยในป พ.ศ.2554 ถอไดวาเปนอกหนงปทมปจจยลบหลายประการทสงผลตอการขยายตวของภาคอตสาห-กรรม โดยชวงตนปในชวงปลายไตรมาสท 1 ตอเนองไตรมาสท 2 ภาคอตสาหกรรมไดรบผลกระทบจากเหตการณภยพบตในญปนทสงผลกระทบตอภาคอตสาหกรรมของไทย โดยเฉพาะอตสาหกรรมทตองพงพงชนสวนและวตถดบจากประเทศญปน อาท อตสาหกรรมยานยนต จากนนในชวงปลายปเกดอทกภยในหลายพนทของประเทศไทย สรางความเสยหายในทกภาคสวน รวมถงในภาคอตสาหกรรม พนท

โรงงานอตสาหกรรมหลายพนทในเขตภาคกลางตอนลางถกน�าทวม ท�าใหบางสวนตองมการหยดการผลต สงผลกระทบเปนลกโซไปยงอตสาหกรรมตนน�าและ

อตสาหกรรมปลายน�าตาง ๆ จากปญหาอทกภยในชวงปลายป พ.ศ.2554 สงผลใหเครองชเศรษฐกจ

อตสาหกรรมไทยในไตรมาสสดทายของป พ.ศ.2554 สะทอนภาพการหดตวทกระจายออกไปเปนวงกวางในทกภาคสวนอตสาหกรรม อาท การผลต Hard Disk Drive หดตวรอยละ 55.0 การผลตรถยนตหดตวรอยละ 61.6 และจากการท 2 อตสาหกรรมขางตนซงเปนอตสาหกรรมหลกของไทยหดตวอยางมากในไตรมาสท 4/2554 ท�าใหดชนผลผลต

ม.ร.ว.พงษสวสด สวสดวตน

รฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม

และความเตบโตของอตสาหกรรม

ยานยนตและชนสวนยานยนต

ทศทางอตสาหกรรมไทย

Special Issue

Vol.18 N

o.1

74 April 2012

59

อตสาหกรรมรวม (Manufacturing Production Index: MPI) และ GDP ภาคอตสาหกรรม หดตวรอยละ 34.2 และ 21.8 ตามล�าดบ สงผลใหป พ.ศ.2554 MPI และ GDP ภาคอตสาห-กรรมหดตวรอยละ 9.3 และ 4.3 อยางไรกตาม จากมาตรการการเยยวยาและฟ นฟความ เสยหายจากอทกภยของภาครฐ โดยเฉพาะของทางกระทรวงอตสาหกรรมในดานตาง ๆ ท�าให MPI เดอนมกราคม พ.ศ.2555 สงกวา MPI เดอนธนวาคม พ.ศ.2554 กวารอยละ 12.74 และดชนความเชอมนภาคอตสาหกรรมขยบ สงขนจาก 93.7 ในเดอนธนวาคม พ.ศ.2554 มาอยท 99.6 ในเดอนมกราคม พ.ศ.2555 ซงถอเปนสญญาณทดของการฟนตวของภาคอตสาหกรรม

ส�าหรบภาพรวมภาคอตสาหกรรมป พ.ศ.2555 นน คาดวาจดพอตสาหกรรมจะขยายตวในชวงรอยละ 4.5-5.5 และดชนผลผลตอตสาหกรรม หรอ MPI จะขยายตวในชวงรอยละ 6-7 โดยเปนผลมาจากมาตรการการเยยวยาและฟนฟความเสยหายจากอทกภย ตลอดจนนโยบายเศรษฐกจเชงกระต นของรฐบาลเปนส�าคญ อยางไรกตาม ปจจยเสยง ทควรจะใหความส�าคญ ไดแก ภาวะเศรษฐกจโลกมแนวโนมขยายตวในอตราทชะลอลง โดยเฉพาะการหดตวของเศรษฐกจสหภาพยโรป ราคาน�ามนในตลาดโลกมความเสยงท จะเรงตวสงขน และสถานการณราคาสนคาทปรบตวสงขนทจะสงผลใหเกดภาวะเงนเฟอ”

อตสาหกรรมทนาจบตามอง

ในป 2555-2556

ในป พ.ศ.2555 อตสาหกรรมสวนใหญยงมแนวโนมการขยายตวทด โดยเฉพาะอตสาหกรรมทเกยวของกบการซอมแซมถนน อาคารสถานทและทพกอาศย อาท อตสาหกรรมปนซเมนต อตสาหกรรมเหลกและเหลกกลาในสวนของกลมเหลกทรงยาวซงใชในภาคการกอสราง อตสาหกรรมเซรามก อตสาหกรรมเฟอรนเจอร ส�าหรบอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนจะไดรบอานสงสจาก การลงทนผลตรถยนตร นใหมและรถยนตยห อใหมเพอจ�าหนายทงในประเทศและสงออกไปประเทศส�าคญในเอเชย และการกระตนยอดจ�าหนายจากนโยบายลดภาษส�าหรบรถยนตคนแรก คาดวาปนประเทศไทยจะผลตรถยนตไดตามเปาหมาย 2.1 ลานคน

ท านรฐมนตรฯ กล าวเพมเตมถงอตสาหกรรมทมแนวโนมเจรญเตบโตวา “ในสวนทศทางการลงทนในอตสาหกรรมหนก กระทรวงอตสาหกรรม ไดมอบหมายให ส�านก-งานเศรษฐกจอตสาหกรรม (สศอ.) พจารณายทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม เพอก�าหนดกรอบทศทางและแนวทางการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมของประเทศ ซงจากผลการศกษาเบองตน สรปไดวา การพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมไทยในระยะตอไปควร มงเนนการผลกดนให “ไทยเปนฐานการผลตปโตรเคมมลคาเพมสงของภมภาค” ขณะ-เดยวกนควรขยายการลงทนปโตรเคมไทยไปยงประเทศทมทรพยากรธรรมชาตหรอตลาดขนาดใหญ เชน การสนบสนนใหภาคเอกชนไทยไปลงทนในโครงการนคมอตสาหกรรมและทาเรอน�าลกทวาย สหภาพเมยนมารซงรฐบาลไทยใหความส�าคญในฐานะเปนประตเชอมโยงระหวางอนเดยกบประเทศไทยและอาเซยน ความได-เปรยบจากต�าแหนงทตงของประเทศจะท�าใหไทยสามารถเปนศนยกลางดานการขนสงและโลจสตกสของอาเซยน กระทรวงอตสาหกรรม จงใหความส�าคญตอการพฒนาความเขมแขงใหแกอตสาหกรรมโลจสตกสและหวงโซอปทาน (supply chain) ของอตสาหกรรมยทธศาสตร เชน ยานยนตและชนสวน อเลกทรอนกส เกษตรแปรรป และสงทอ เปนตน”

วสยทศน และนโยบายตออตสาหกรรม

ยานยนตและชนสวนยานยนตในป พ.ศ.2555

รฐบาลโดยกระทรวงอตสาหกรรมก�าหนดวสยทศนในการพฒนาอตสาหกรรม ยานยนตไทย ใหเปนฐานการผลตยานยนตแหงเอเชย สามารถสรางมลคาเพมในประเทศ

โดยมอตสาหกรรมชนสวนทเขมแขง และด�าเนนนโยบาย “International Car” ซงใหความเสร เทาเทยม และโปรงใสแกนกลงทนทงในประเทศและจากทกประเทศทวโลก โดยภาครฐไดสรางและรกษาไวซงชอเสยงในดานบรรยา-กาศทางธรกจทเออตอการเปนฐานการผลตและสงออกยานยนตและชนสวน และมความพรอมทงดานโครงสรางพนฐาน ทรพยากรบคคล และฐานอตสาหกรรมตนน�า อตสาห-กรรมแมพมพ และอตสาหกรรมชนสวนยาน-ยนตในประเทศทเขมแขง

ปจจบนประเทศไทยไดรบการยอมรบในระดบสากลวาเปนฐานการผลตระดบโลกของรถยนตทมความเฉพาะ (Global Niche Products) 3 ผลตภณฑ ไดแก รถปกอพ 1 ตน รถจกรยานยนตขนาดเลกคณภาพสง และรถยนตประหยดพลงงานมาตรฐานสากล (Eco Car) นอกจากนผ ผลตชนสวนไทยสามารถ สงออกสนคาไปขายยงตลาดทเขมงวดในเรองมาตรฐานสนคา อาท ประเทศญปน สหภาพ-ยโรป และอเมรกาใต ชนสวนยานยนตทมศกยภาพในการสงออก ไดแก เครองยนตเบนซน เครองยนตดเซล สวนประกอบของเครองยนต เพลาสงก�าลงและขอเหวยง ชด-

Special Issue

Vol.18 N

o.1

74 April 2012

60

สายไฟรถยนต หมอแบตเตอร ยาง กระจกนรภย ไฟรถยนต และสวนประกอบและอปกรณ (เชน กนชน เบรก เขมขดนรภย กระปกเกยร ฯลฯ)

“กระทรวงฯ มความเชอมนในศกยภาพของอตสาหกรรมยานยนตทจะกลายเปนผผลตรถยนตอนดบหนงในสบ (Top Ten) ของโลกในอนาคตอนใกล โดยภาครฐจะใหการสนบสนนผานนโยบายส�าคญ 4 ดาน ประกอบดวย (1) การสงเสรมการผลตรถยนตทใชพลงงานสเขยว หมายถง เชอเพลงทไดจากการแปรรปสนคาเกษตรทประเทศมความเขมแขง โดยเฉพาะอยางยงรถยนตทใชแกสโซฮอล E 85 (2) การปรบโครงสรางภาษรถยนตบนฐานปรมาณการปลอยคารบอนไดออกไซด เพอสงเสรมและอนรกษคณภาพสงแวดลอม (3) การพฒนาอตสาหกรรมโลจสตกสและซพพลายเชนของอตสาหกรรมยานยนตใหเขมแขง และ (4) การสงเสรมอตสาหกรรมการผลตแบตเตอรและรถไฟฟา (Electric Car) ซงนาจะเปน New Product Champion เพราะเปนรถทไมกอใหเกดมลพษ” ทานรฐมนตรฯ แสดงวสยทศน และกลาวถงนโยบายทกระทรวงอตสาหกรรมมงด�าเนนการอยางตอเนอง

การเตรยมการ และแนวทางในการดำาเนนการ

เพอพฒนาอตสาหกรรมยานยนต

และชนสวนยานยนต

เพอพฒนาอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนตามวสยทศนทก�าหนดไว และเพอรกษาความสามารถในการแขงขน กระทรวงอตสาห-กรรม ไดก�าหนด 3 กลยทธหลกในการขบเคลอนประกอบดวย กลยทธท 1 “การชทศทางและสรางโอกาส” โดยอาศยกลไกของการปรบโครงสรางภาษ การสงเสรมการลงทน โครงการและมาตรการสงเสรมและสนบสนนจากหนวย-งานตาง ๆ เชน โครงการรถยนตประหยดพลงงานตามมาตรฐานสากล (Eco Car) การสรางโอกาสทางการคาดวยการเจรจาจดท�าความตกลงการ

คาเสร (FTA) ทสอดรบกนอยางมระบบ การ สงเสรมรถยนตทใชพลงงานสเขยว (E-20 และ E-85) และรถยนตทสามารถใชกาซธรรมชาต (CNG) เปนตน

กลยทธท 2 “การพฒนามาตรฐานและการวจย” อตสาหกรรมไทยจะตองพฒนา และแขงขนไดบนฐานความร เพอสราง Value Creation โดยการพฒนานวตกรรมและยก-ระดบคณภาพมาตรฐานในดานการออกแบบและวจยและดานการทดสอบ กระทรวงอต- สาหกรรม โดยส�านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม และสถาบนยานยนต ไดรบการจดสรรงบลงทนตอเนองเปนเวลาหลายปเพอพฒนาขดความสามารถของหองปฏบตการทดสอบผลตภณฑยานยนตและชนสวนของสถาบนฯ เพอรองรบการเขาสประชาคมเศรษฐ-กจอาเซยน (AEC) ในป พ.ศ.2558 และการทดสอบตามกฎระเบยบ UNECE ซงจะท�าใหสนคาเปนทยอมรบในระดบสากล

กลยทธท 3 “การยกระดบบคลากรและผประกอบการ” กระทรวงอตสาหกรรม ได จดท�าแผนแมบทการเพมประสทธภาพและ ผลตภาพภาคอตสาหกรรม (productivity) พ.ศ.2551-2555 โดยมวตถประสงคเพอการพฒนาประสทธภาพและผลตภาพภาคอตสาหกรรม (รวมถงอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยาน-ยนต) ซงเปนรากฐานการเตบโตของผลตภณฑประชาชาตทยงยน อนจะน�าไปสการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศและคณภาพชวตของประชาชน

ความรวมมออยางบรณาการ

การก�าหนดนโยบาย/โครงการในการพฒนาอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนไดมการพจารณาอยางรอบคอบและหารอกบหนวย-งานทเกยวของ ทงหนวยงานภาครฐ (กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงคมนาคม กระทรวงพลงงาน กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

และกระทรวงการคลง) ภาคอตสาหกรรม (ผ-ผลตรถยนต ผผลตชนสวนยานยนต) สมาคมตาง ๆ (สมาคมอตสาหกรรมยานยนตไทย (TAIA)/สมาคมผ ผลตชนสวนยานยนตไทย (TAPMA) และสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (กลมยานยนตและกลมชนสวนยานยนต) ในฐานะตวแทนของผ ผลตรถยนตและชนสวน ยานยนต รวมทงผทมสวนไดสวนเสยอน ๆ อยเสมอ ปจจบน กระทรวงอตสาหกรรมและกระ-ทรวงคมนาคม ไดบรณาการการท�างานในหลายดาน เชน (1) การเขารวมเจรจาในการจดท�าความตกลงยอมรบรวมผลการตรวจสอบรบรองผลตภณฑยานยนตและชนสวนของอาเซยน หรอ ASEAN AP MRA (2) การแกไขปญหาการน�าเขารถยนตโดยผน�าเขาอสระและปญหารถยนตรถจกรยานยนตจดประกอบ และ (3) การบงคบใชมาตรฐานสารมลพษและน�ามนเชอเพลงในระดบ Euro 4 ภายในป พ.ศ.2555

นอกจากนภาครฐยงมโครงการพฒนาโครงสรางพนฐานขนาดใหญ เพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ซงโครงการเหลานจะสงผลดตอชวตความเปนอย และการประกอบธรกจในทกสาขาอตสาห-กรรม อาท การพฒนาระบบคมนาคมขนสงแบบครบวงจร การสรางความมงคงดานพลงงาน การพฒนาระบบสาธารณปโภคอยางตอเนอง และการพฒนาระบบการบรหารจดการน�าและปองกนอทกภย เปนตน

ปญหาและอปสรรค

ทสงผลตอการดำาเนนงาน

“ผลตภณฑยานยนตเกยวของกบความปลอดภยในชวตและทรพยสนทงสวนบคคลและสาธารณะ ความเชอมนตอคณภาพและมาตรฐานผลตภณฑเปนประเดนส�าคญตอการเตบโตของอตสาหกรรมน แตความซบซอนของเทคโนโลยและการเปลยนแปลงของววฒนาการและนวตกรรมของเทคโนโลยยานยนตท�าใหประเทศยงไมสามารถ ก�าหนดมาตรฐานส�าหรบ

Vol.18 N

o.1

74 April 2012

61

Special Issue

รถยนตไดทงคน แตกระทรวงอตสาหกรรม กไดพยายามพฒนาอยางตอเนอง โดยในปงบประมาณ 2556 ไดจดท�าค�าของบประมาณเพอพฒนาหองปฏบตการทดสอบของสถาบน-ยานยนตใหสามารถรองรบมาตรฐานจ�านวน 19 รายการทประเทศอาเซยนจะประกาศใชมาตร-ฐานเดยวกนและสงเสรมการยอมรบผลการทดสอบรวมกนภายในป พ.ศ.2558 เพอเปน การอ�านวยความสะดวกทางการคาและลด ค าใช จ ายในการทดสอบซ�า ส�าหรบด านบคลากรนน อตสาหกรรมนยงขาดแคลนแรงงานทมฝมอ ชางเทคนคในระดบอาชวะและวศวกรจ�านวนมาก ซงทาง กระทรวงอตสาห-กรรม กไดประสานงานใหบรษทยานยนตในประเทศไดหารอรวมกบสถาบนการศกษาหรอรวมกนพฒนาหลกสตรการเรยนการสอนและการฝกงาน เปนความรวมมอเปนค ๆ เรยกวา “หนงบรษทหนงสถาบนการศกษา” เพอใหสามารถผลตนกศกษาให มความช�านาญสอดคลองกบความตองการของตลาดจรง ๆ รวมทงเป นการสร างประสบการณให กบนกศกษาในระหวางเรยนดวย ผมตองการเหนวศวกรและชางเทคนคทผานโครงการนมความร สามารถท�างานไดตงแตวนแรกทเรมงาน เพราะไดรบการถายทอดเทคโนโลยทใชงานจรงโดยตรงจากผประกอบการ”

การสรางความเชอมนใหกบผประกอบการ

ปจจยส�าคญในการสรางความเชอมนใหกบนกลงทนตางชาต คอ นโยบาย “Interna-tional Car” ของภาครฐ ซงใหความเสร เทาเทยม และโปรงใสแกนกลงทนทกราย โดยภาครฐไดยดมนแนวทาง นโยบาย และมาตรการตาง ๆ อยางตอเนอง และก�าหนดนโยบายทมความชดเจนและเปนธรรมตอผประกอบการทกราย

นอกจากน อตสาหกรรมยานยนตไทยมจดเดนหลายประการทสามารถดงดดการลงทนจากตางประเทศ และสรางความเชอมนต อผ ประกอบการในประเทศ ไดแก (1) ประเทศไทยเปนทตงของโรงงานประกอบรถยนตของผผลตชนน�าเกอบทกยหอ และมแรงงานในภาคอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต ประมาณ 525,000 คน (2) ประเทศไทยมความพรอมในอตสาหกรรมตนน�าส�าคญ เชน อตสาห-กรรมเหลกและเหลกกลา อตสาหกรรมพลาสตกและปโตรเคม อตสาหกรรมยาง อตสาหกรรมแมพมพและดายน (3) แรงงานในอตสาหกรรมยานยนตไทยเปนแรงงานทมฝมอ (skilled la-bor) และมประสทธภาพ รวมทงไดรบการ

พฒนาความรความสามารถอยางตอเนอง (4) ประเทศไทยมประชากรจ�านวน 67 ลานคน ถอวาเปนตลาดผบรโภคทมขนาดใหญ และระบบเศรษฐกจของไทยมแนวโนมขยายตว อยางตอเนอง นอกจากนยงมการถอครองรถยนตในอตราทต�า (93 คนตอประชากร 1,000 คน) เมอเทยบกบประเทศอน ดงนน ตลาดภายในประเทศจงมโอกาสขยายตวเพมขน (5) ประเทศไทยเปนหนงในประเทศสมาชกอาเซยน ซงในป พ.ศ.2553 ประเทศสมาชกหลก 6 ประเทศ ไดยกเวนอากรน�าเขาสนคาแลว สงผลใหภมภาคอาเซยนกลายเปนตลาดขนาดใหญ นอกจากนภมภาคอาเซยนยงไดจดท�าขอตกลงการคากบประเทศพนธมตรในเอเชยและทวโลก ไดแก อาเซยน-จน อาเซยน-ญปน อาเซยน-เกาหล และอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด เปนตน

การเตรยมความพรอมของ

อตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต

สการแขงขนใน AEC

ส�าหรบการแขงขนในอนาคตนน ทาน รฐมนตรฯ กลาวแสดงทศนะวา “ในป พ.ศ.2558 อาเซยนจะพฒนาไปสการเปน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Com-munity: AEC) ซงจะสงผลใหเกดการคาเสร เกดการรวมตวเปนตลาดและฐานการผลตเดยว (single market and production base) มความสะดวกในการเคลอนยายสนคา วตถดบ เงนทน และแรงงานฝมอ อตสาหกรรมยานยนตและ ชนสวนของไทย กไดมการเตรยมพรอมเพอรองรบการแขงขนในระดบภมภาคในหลายเรอง ทงในดานการพฒนาคณภาพแรงงานและการเพมประสทธภาพแรงงาน การพฒนาระบบ Logistics ใหมประสทธภาพเพอสามารถใชประโยชนจาก AEC ในการสรางการประหยดตอขนาด (economies of scale) และการประหยดตอประเภท (economies of scope) เพอแบง

งานกนท�าและการสรางพนธมตรทางธรกจ รวมกนในภมภาคอาเซยนอนจะกอใหเกดการ กระจายการผลตชนสวนไปในประเทศทมความช�านาญและตนทนการผลตต�า สงผลตอความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมนโดยรวมได”

ฝากถงผประกอบการ

อตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต

ทายบทสมภาษณน ทานรฐมนตรฯ ไดกลาวฝากกบผ ประกอบการยานยนตและ ชนสวนยานยนตวา “ผผลตยานยนตควรใหความส�าคญตอการพฒนาเทคโนโลย เพอเผชญกบประเดนทาทาย (challenges) หลายประการ ไมวาจะเปนเรอง Global Warming กระแสการอนรกษสงแวดลอม และความผนผวนของราคาพลงงาน ผผลตชนสวนยานยนตควรมองหาโอกาสจากโครงการ Product Champion ตวใหมของประเทศไทย นนคอ รถยนตประหยดพลงงานมาตรฐานสากล หรอ Eco Car โครงการ Eco Car จะท�าใหเกดความตองการใชชนสวนรถยนตจ�านวนมาก โดยเฉพาะชนสวนทใช ในเทคโนโลยเพอการประหยดพลงงานและ การรกษาสงแวดลอม ผผลตชนสวนจะมโอกาสผานจดค มทนไดเรวขน เนองจากก�าลงการ ผลตรถยนต 100,000 คนตอปของผ ผลต แตละราย จะท�าใหการผลตชนสวนใหมทได Economies of Scale อกหนงประเดนส�าคญทอยากฝากไว คอ ผประกอบการยานยนตและ ชนสวนของไทย ควรเนนการพฒนาความสามารถในการแขงขนในหลายๆ ดาน โดยเฉพาะอยางยงในดานนวตกรรม (innovation) และผลตภาพ (productivity) ซงเปนฐานราก ของความสามารถในการแขงขนทยงยน” ทานรฐมนตรฯ กลาวทงทาย