Embed Size (px)
Citation preview
เรอง เปรยบเทยบรฐธรรมนญ ป ๒๕๔๐ - ๒๕๕๐ และรฐธรรมนญ ป ๒๕๖๐ ---------------------------------------------------------------------------- ปทพมพ พฤษภาคม ๒๕๖๐ ---------------------------------------------------------------------------- จ ำนวนหนำ ๒๒๒ หนา ---------------------------------------------------------------------------- พมพครงท ๑ จ านวน ๒,๐๐๐ เลม ---------------------------------------------------------------------------- ผจดท ำ นายนาถะ ดวงวชย
ผตรวจทำน ๑. วาทรอยต ารวจโท เสกสรรค เอกวรยะวทย ๒. นายวรวฒน เปรมนธวฒน ๓. นางสาวภรมยพร สดใจ ๔. นางพรหมพกตร ศรสมทร ๕. นางสาวกรอมา ประเสรฐ ๖. นายวฒนะ คลายแกว ผออกแบบปก นางสาวกญญาณฐ เรงสงเนน
กลมงานประธานรฐสภา ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร โทร./โทรสาร ๐ ๒๒๔๔ ๑๔๙๗ ---------------------------------------------------------------------------- พมพท ส านกการพมพ ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐
สารบญ หนา ขอมลทวไปของหนงสอ ก สารบญ ค หมวด ๑ บททวไป (มาตรา ๑ – ๕) ๑ หมวด ๒ พระมหากษตรย (มาตรา ๖ – ๒๔) ๑ หมวด ๓ สทธและเสรภาพของปวงชนชาวไทย (มาตรา ๒๕ – ๔๙) ๗ หมวด ๔ หนาทของปวงชนชาวไทย (มาตรา ๕๐) ๒๐ หมวด ๕ หนาทของรฐ (มาตรา ๕๑ – ๖๓) ๒๑ หมวด ๖ แนวนโยบายแหงรฐ (มาตรา ๖๔ – ๗๘) ๒๙ หมวด ๗ รฐสภา ๔๓ สวนท ๑ บททวไป (มาตรา ๗๙ – ๘๒) ๔๓ สวนท ๒ สภาผแทนราษฎร (มาตรา ๘๓ – ๑๐๖) ๔๕ สวนท ๓ วฒสภา (มาตรา ๑๐๗ – ๑๑๓) ๖๐ สวนท ๔ บททใชแกสภาทงสอง (มาตรา ๑๑๔ – ๑๕๕) ๖๕ สวนท ๕ การประชมรวมกนของรฐสภา (มาตรา ๑๕๖ – ๑๕๗) ๙๕ หมวด ๘ คณะรฐมนตร (มาตรา ๑๕๘ – ๑๘๓) ๙๗ หมวด ๙ การขดกนแหงผลประโยชน (มาตรา ๑๘๔ – ๑๘๗) ๑๐๙
ง
สารบญ (ตอ) หนา หมวด ๑๐ ศาล ๑๑๕ สวนท ๑ บททวไป (มาตรา ๑๘๘ – ๑๙๓) ๑๑๕ สวนท ๒ ศาลยตธรรม (มาตรา ๑๙๔ – ๑๙๖) ๑๑๘ สวนท ๓ ศาลปกครอง (มาตรา ๑๙๗ – ๑๙๘) ๑๒๒ สวนท ๔ ศาลทหาร (มาตรา ๑๙๙) ๑๒๔ หมวด ๑๑ ศาลรฐธรรมนญ (มาตรา ๒๐๐ – ๒๑๔) ๑๒๔ หมวด ๑๒ องคกรอสระ ๑๓๔ สวนท ๑ บททวไป (มาตรา ๒๑๕ – ๒๒๑) ๑๓๔ สวนท ๒ คณะกรรมการการเลอกตง (มาตรา ๒๒๒ – ๒๒๗) ๑๔๒ สวนท ๓ ผตรวจการแผนดน (มาตรา ๒๒๘ – ๒๓๑) ๑๔๙ สวนท ๔ คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (มาตรา ๒๓๒ – ๒๓๗) ๑๕๒ สวนท ๕ คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน (มาตรา ๒๓๘ – ๒๔๕) ๑๖๒ สวนท ๖ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต (มาตรา ๒๔๖ – ๒๔๗) ๑๖๖ หมวด ๑๓ องคกรอยการ (มาตรา ๒๔๘) ๑๖๙ หมวด ๑๔ การปกครองสวนทองถน (มาตรา ๒๔๙ – ๒๕๔) ๑๖๙ หมวด ๑๕ การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ (มาตรา ๒๕๕ – ๒๕๖) ๑๗๕ หมวด ๑๖ การปฏรปประเทศ (มาตรา ๒๕๗ – ๒๖๑) ๑๗๖ บทเฉพาะกาล (มาตรา ๒๖๒ – ๒๗๙) ๑๘๕ รายนามคณะผจดท า ๒๑๗
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
เปรยบเทยบรฐธรรมนญ ป ๒๕๔๐ - ๒๕๕๐ และรฐธรรมนญ ป ๒๕๖๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ หมวด ๑ บททวไป
ไมมการแกไข ไมมการแกไข
มาตรา ๑ ประเทศไทยเปนราชอาณาจกรอนหนงอนเดยว จะแบงแยกมได
ไมมการแกไข ไมมการแกไข
มาตรา ๒ ประเทศไทยมการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข
ไมมการแกไข ไมมการแกไข
มาตรา ๓ อ านาจอธปไตยเปนของปวงชนชาวไทย พระมหา กษตรยผทรงเปนประมขทรงใชอ านาจนนทางรฐสภา คณะรฐมนตร และศาล ตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน
มาตรา ๓ อ านาจอธปไตยเปนของปวงชนชาวไทย พระมหา กษตรยผทรงเปนประมขทรงใชอ านาจนนทางรฐสภา คณะรฐมนตร และศาล ตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน การปฏบตหนาทของรฐสภา คณะรฐมนตร ศาล รวมทงองคกรตามรฐธรรมนญและหนวยงานของรฐ ตองเปนไปตามหลกนตธรรม
มาตรา ๓ อ านาจอธปไตยเปนของปวงชนชาวไทย พระมหา กษตรยผทรงเปนประมขทรงใชอ านาจนนทางรฐสภา คณะรฐมนตร และศาล ตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ รฐสภา คณะรฐมนตร ศาล องคกรอสระ และหนวยงานของรฐ ตองปฏบตหนาทใหเปนไปตามรฐธรรมนญ กฎหมาย และหลกนตธรรม เพอประโยชนสวนรวมของประเทศชาตและความผาสกของประชาชนโดยรวม
มาตรา ๔ ศกดศรความเปนมนษย สทธ และเสรภาพของบคคล ยอมไดรบความคมครอง มาตรา ๕ ประชาชนชาวไทยไมวาเหลาก าเนด เพศ หรอศาสนาใด ยอมอยในความคมครองแหงรฐธรรมนญนเสมอกน
มาตรา ๔ ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคล ยอมไดรบความคมครอง มาตรา ๕ ไมมการแกไข
มาตรา ๔ ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคลยอมไดรบความคมครอง ปวงชนชาวไทยยอมไดรบความคมครองตามรฐธรรมนญเสมอกน
มาตรา ๖ รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของประเทศ บทบญญตใดของกฎหมาย กฎ หรอขอบงคบ ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน บทบญญตนนเปนอนใชบงคบมได มาตรา ๗ ในเมอไมมบทบญญตแหงรฐธรรมนญนบงคบแกกรณใด ใหวนจฉยกรณนนไปตามประเพณการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข
มาตรา ๖ ไมมการแกไข มาตรา ๗ ในเมอไมมบทบญญตแหงรฐธรรมนญนบงคบแกกรณใด ใหวนจฉยกรณนนไปตามประเพณการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข
มาตรา ๕ รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของประเทศ บทบญญตใดของกฎหมาย กฎ หรอขอบงคบ หรอการกระท าใด ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ บทบญญตหรอการกระท านนเปนอนใชบงคบมได เมอไมมบทบญญตแหงรฐธรรมนญนบงคบแกกรณใด ใหกระท าการนนหรอวนจฉยกรณนนไปตามประเพณการปกครองประเทศไทยในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข
หมวด ๒ พระมหากษตรย
ไมมการแกไข ไมมการแกไข
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๘ องคพระมหากษตรยทรงด ารงอยในฐานะอนเปนทเคารพสกการะ ผใดจะละเมดมได ผใดจะกลาวหาหรอฟองรองพระมหากษตรยในทางใด ๆ มได
ไมมการแกไข มาตรา ๖ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๘ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
มาตรา ๙ พระมหากษตรยทรงเปนพทธมามกะ และทรงเปนอครศาสนปถมภก
ไมมการแกไข มาตรา ๗ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๙ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
มาตรา ๑๐ พระมหากษตรยทรงด ารงต าแหนงจอมทพไทย
ไมมการแกไข มาตรา ๘ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๑๐ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
มาตรา ๑๑ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจทจะสถาปนาฐานนดรศกดและพระราชทานเครองราชอสรยาภรณ มาตรา ๒๒๖ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการถอดถอนฐานนดรศกดและเรยกคนเครองราชอสรยาภรณ
มาตรา ๑๑ ไมมการแกไข มาตรา ๑๙๒ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๒๒๖ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๙ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจทจะสถาปนาและถอดถอนฐานนดรศกด และพระราชทานและเรยกคนเครองราชอสรยาภรณ
มาตรา ๑๒ พระมหากษตรยทรงเลอกและทรงแตงตงผทรงคณวฒเปนประธานองคมนตรคนหนงและองคมนตรอนอกไมเกนสบแปดคนประกอบเปนคณะองคมนตร คณะองคมนตรมหนาทถวายความเหนตอพระมหากษตรยในพระราชกรณยกจทงปวงทพระมหากษตรยทรงปรกษา และมหนาทอนตามทบญญตในรฐธรรมนญน
ไมมการแกไข มาตรา ๑๐ พระมหากษตรยทรงเลอกและทรงแตงตงผทรงคณวฒเปนประธานองคมนตรคนหนงและองคมนตรอนอกไมเกนสบแปดคนประกอบเปนคณะองคมนตร คณะองคมนตรมหนาทถวายความเหนตอพระมหากษตรยในพระราชกรณยกจทงปวงทพระมหากษตรยทรงปรกษา และมหนาทอนตามทบญญตไวในรฐธรรมนญ
มาตรา ๑๓ การเลอกและแตงตงองคมนตรหรอการใหองคมนตรพนจากต าแหนง ใหเปนไปตามพระราชอธยาศย ใหประธานรฐสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงประธานองคมนตรหรอใหประธานองคมนตรพนจากต าแหนง ใหประธานองคมนตรเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงองคมนตรอนหรอใหองคมนตรอนพนจากต าแหนง
ไมมการแกไข มาตรา ๑๑ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๑๓ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
มาตรา ๑๔ องคมนตรตองไมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา กรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดนของรฐสภา กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ตลาการศาลรฐธรรมนญ ตลาการศาลปกครอง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต กรรมการตรวจเงนแผนดน ขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ า พนกงานรฐวสาหกจ เจาหนาทอนของรฐ หรอสมาชกหรอ
มาตรา ๑๔ องคมนตรตองไมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา กรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ตลาการศาลรฐธรรมนญ ตลาการศาลปกครอง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต กรรมการตรวจเงนแผนดน ขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ า พนกงานรฐวสาหกจ เจาหนาทอนของรฐ หรอสมาชกหรอ
มาตรา ๑๒ องคมนตรตองไมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอด ารงต าแหนงทางการเมองอน ตลาการศาลรฐธรรมนญ ผด ารงต าแหนงในองคกรอสระ พนกงานรฐวสาหกจ เจาหนาทอนของรฐ หรอสมาชกหรอเจาหนาทของพรรคการเมอง หรอขาราชการเวนแตการเปนขาราชการในพระองคในต าแหนงองคมนตร และตองไมแสดงการฝกใฝในพรรคการเมองใด ๆ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ เจาหนาทของพรรคการเมอง และตองไมแสดงการฝกใฝในพรรคการเมองใด ๆ
เจาหนาทของพรรคการเมอง และตองไมแสดงการฝกใฝในพรรคการเมองใด ๆ
มาตรา ๑๕ กอนเขารบหนาท องคมนตรตองถวายสตยปฏญาณตอพระมหากษตรยดวยถอยค า ดงตอไปน “ขาพระพทธเจา (ชอผปฏญาณ) ขอถวายสตยปฏญาณวา ขาพระพทธเจาจะจงรกภกดตอพระมหากษตรย และจะปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต เพอประโยชนของประเทศและประชาชน ทงจะรกษาไวและปฏบตตามซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกประการ”
ไมมการแกไข มาตรา ๑๓ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๑๕ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
มาตรา ๑๖ องคมนตรพนจากต าแหนงเมอตาย ลาออก หรอมพระบรมราชโองการใหพนจากต าแหนง
ไมมการแกไข มาตรา ๑๔ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๑๖ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
มาตรา ๑๗ การแตงตงและการใหขาราชการในพระองคและ สมหราชองครกษพนจากต าแหนง ใหเปนไปตามพระราชอธยาศย
ไมมการแกไข มาตรา ๑๕ การแตงตงและการใหขาราชการในพระองคพนจากต าแหนง ใหเปนไปตามพระราชอธยาศย การจดระเบยบราชการและการบรหารงานบคคลของราชการในพระองค ใหเปนไปตามพระราชอธยาศยตามทบญญตไวในพระราชกฤษฎกา
มาตรา ๑๘ ในเมอพระมหากษตรยจะไมประทบอยในราชอาณาจกร หรอจะทรงบรหารพระราชภาระไมไดดวยเหตใดกตาม จะไดทรงแตงตงผใดผหนงเปนผส าเรจราชการแทนพระองค และใหประธานรฐสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ
ไมมการแกไข มาตรา ๑๖ ในเมอพระมหากษตรยจะไมประทบอยในราชอาณาจกร หรอจะทรงบรหารพระราชภาระไมไดดวยเหตใดกตาม จะทรงแตงตงบคคลคนหนงหรอหลายคนเปนคณะขน ใหเปนผส าเรจราชการแทนพระองคหรอไมกได และในกรณททรงแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองค ใหประธานรฐสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ
มาตรา ๑๙ ในกรณทพระมหากษตรยมไดทรงแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองคตามมาตรา ๑๘ หรอในกรณทพระมหากษตรยไมสามารถทรงแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองคเพราะยงไมทรงบรรลนตภาวะหรอเพราะเหตอน ใหคณะองคมนตรเสนอชอผใดผหนงซงสมควรด ารงต าแหนงผส าเรจราชการแทนพระองคตอรฐสภาเพอขอความเหนชอบ เมอรฐสภาใหความเหนชอบแลว ใหประธานรฐสภา
ไมมการแกไข มาตรา ๑๗ ในกรณทพระมหากษตรยมไดทรงแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองคตามมาตรา ๑๖ หรอในกรณทพระมหากษตรยไมสามารถทรงแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองคเพราะยงไมทรงบรรลนตภาวะหรอเพราะเหตอน แตตอมาคณะองคมนตรพจารณาเหนวามความจ าเปนสมควรแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองคและไมอาจกราบบงคมทลใหทรงแตงตงไดทนการ ใหคณะองคมนตรเสนอชอบคคลคนหนงหรอหลายคนเปนคณะ ตามล าดบทโปรดเกลาโปรด
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ประกาศในพระปรมาภไธยพระมหากษตรย แตงตงผนนเปนผส าเรจราชการแทนพระองค ในระหวางทสภาผแทนราษฎรสนอายหรอสภาผแทนราษฎรถกยบ ใหวฒสภาท าหนาทรฐสภาในการใหความเหนชอบตามวรรคหนง
กระหมอมก าหนดไวกอนแลว ใหเปนผส าเรจราชการแทนพระองค แลวแจงประธานรฐสภาเพอประกาศในพระปรมาภไธยพระมหากษตรย แตงตงผนนขนเปนผส าเรจราชการแทนพระองค
มาตรา ๒๐ ในระหวางทไมมผส าเรจราชการแทนพระองคตามทบญญตไวในมาตรา ๑๘ หรอมาตรา ๑๙ ใหประธานองคมนตรเปนผส าเรจราชการแทนพระองคเปนการชวคราวไปพลางกอน ในกรณทผส าเรจราชการแทนพระองคซงไดรบการแตงตงตามมาตรา ๑๘ หรอมาตรา ๑๙ ไมสามารถปฏบตหนาทได ใหประธานองคมนตรท าหนาทผส าเรจราชการแทนพระองคเปนการชวคราวไปพลางกอน ในระหวางทประธานองคมนตรเปนผส าเรจราชการแทนพระองคตามวรรคหนง หรอในระหวางทประธานองคมนตรท าหนาทผส าเรจราชการแทนพระองคตามวรรคสอง ประธานองคมนตรจะปฏบตหนาทในฐานะเปนประธานองคมนตรมได ในกรณเชนวาน ใหคณะองคมนตรเลอกองคมนตรคนหนงขนท าหนาทประธานองคมนตรเปนการชวคราวไปพลางกอน
ไมมการแกไข มาตรา ๑๘ ในระหวางทไมมผส าเรจราชการแทนพระองคตามมาตรา ๑๗ ใหประธานองคมนตรเปนผส าเรจราชการแทนพระองคเปนการชวคราวไปพลางกอน ในกรณทผส าเรจราชการแทนพระองคซงไดรบการแตงตงตามมาตรา ๑๖ หรอมาตรา ๑๗ ไมสามารถปฏบตหนาทได ใหประธานองคมนตรท าหนาทผส าเรจราชการแทนพระองคเปนการชวคราวไปพลางกอน ในระหวางทประธานองคมนตรเปนผส าเรจราชการแทนพระองคตามวรรคหนง หรอในระหวางทประธานองคมนตรท าหนาทผส าเรจราชการแทนพระองคตามวรรคสอง ประธานองคมนตรจะปฏบตหนาทในฐานะเปนประธานองคมนตรมได ในกรณเชนวาน ใหคณะองคมนตรเลอกองคมนตรคนหนงขนท าหนาทประธานองคมนตรเปนการชวคราวไปพลางกอน
มาตรา ๒๑ กอนเขารบหนาท ผส าเรจราชการแทนพระองคซงไดรบการแตงตงตามมาตรา ๑๘ หรอมาตรา ๑๙ ตองปฏญาณตนในทประชมรฐสภาดวยถอยค าดงตอไปน “ขาพเจา (ชอผปฏญาณ) ขอปฏญาณวา ขาพเจาจะจงรกภกดตอพระมหากษตรย (พระปรมาภไธย) และจะปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต เพอประโยชนของประเทศและประชาชน ทงจะรกษาไวและปฏบตตามซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกประการ” ในระหวางทสภาผแทนราษฎรสนอายหรอสภาผแทนราษฎรถกยบ ใหวฒสภาท าหนาทรฐสภาตามมาตราน
ไมมการแกไข มาตรา ๑๙ กอนเขารบหนาท ผส าเรจราชการแทนพระองคซงไดรบการแตงตงตามมาตรา ๑๖ หรอมาตรา ๑๗ ตองปฏญาณตนในทประชมรฐสภาดวยถอยค า ดงตอไปน “ขาพเจา (ชอผปฏญาณ) ขอปฏญาณวา ขาพเจาจะจงรกภกดตอพระมหากษตรย (พระปรมาภไธย) และจะปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต เพอประโยชนของประเทศและประชาชน ทงจะรกษาไวและปฏบตตามซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกประการ” ผส าเรจราชการแทนพระองคซงเคยไดรบการแตงตงและปฏญาณตนมาแลว ไมตองปฏญาณตนอก
มาตรา ๒๒ ภายใตบงคบมาตรา ๒๓ การสบราชสมบตใหเปนไปโดยนยแหงกฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบราชสนตตวงศ พระพทธศกราช ๒๔๖๗
ไมมการแกไข มาตรา ๒๐ ภายใตบงคบมาตรา ๒๑ การสบราชสมบตใหเปนไปโดยนยแหงกฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบราชสนตตวงศ พระพทธศกราช ๒๔๖๗
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ การแกไขเพมเตมกฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบราชสนตตวงศ พระพทธศกราช ๒๔๖๗ เปนพระราชอ านาจของพระมหากษตรยโดยเฉพาะ เมอมพระราชด ารประการใด ใหคณะองคมนตรจดท ารางกฎมณเฑยรบาลแกไขเพมเตมกฎมณเฑยรบาลเดมขนทลเกลาทลกระหมอมถวายเพอมพระราชวนจฉย เมอทรงเหนชอบและทรงลงพระปรมาภไธยแลว ใหประธานองคมนตรด าเนนการแจงประธานรฐสภาเพอใหประธานรฐสภาแจงใหรฐสภาทราบ และใหประธานรฐสภาลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ และเมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบเปนกฎหมายได ในระหวางทสภาผแทนราษฎรสนอายหรอสภาผแทนราษฎรถกยบ ใหวฒสภาท าหนาทรฐสภาในการรบทราบตามวรรคสอง
การแกไขเพมเตมกฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบราชสนตตวงศ พระพทธศกราช ๒๔๖๗ เปนพระราชอ านาจของพระมหากษตรยโดยเฉพาะ เมอมพระราชด ารประการใด ใหคณะองคมนตรจดท ารางกฎมณเฑยรบาลแกไขเพมเตมกฎมณเฑยรบาลเดมขนทลเกลาทลกระหมอมถวายเพอมพระราชวนจฉย เมอทรงเหนชอบและทรงลงพระปรมาภไธยแลว ใหประธานองคมนตรด าเนนการแจงประธานรฐสภาเพอใหประธานรฐสภาแจงใหรฐสภาทราบ และใหประธานรฐสภาลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ และเมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบเปนกฎหมายได
มาตรา ๒๓ ในกรณทราชบลลงกหากวางลงและเปนกรณทพระมหากษตรยไดทรงแตงตงพระรชทายาทไวตามกฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบราชสนตตวงศ พระพทธศกราช ๒๔๖๗ แลว ใหคณะรฐมนตรแจงใหประธานรฐสภาทราบ และใหประธานรฐสภาเรยกประชมรฐสภาเพอรบทราบและใหประธานรฐสภาอญเชญองคพระรชทายาทขนทรงราชยเปนพระมหากษตรยสบไป แลวใหประธานรฐสภาประกาศใหประชาชนทราบ ในกรณทราชบลลงกหากวางลงและเปนกรณทพระมหากษตรยมไดทรงแตงตงพระรชทายาทไวตามวรรคหนง ใหคณะองคมนตรเสนอพระนามผสบราชสนตตวงศตามมาตรา ๒๒ ตอคณะรฐมนตรเพอเสนอตอรฐสภาเพอรฐสภาใหความเหนชอบ ในการน จะเสนอพระนามพระราชธดากได เมอรฐสภาใหความเหนชอบแลว ใหประธานรฐสภาอญเชญองคผสบราชสนตตวงศขนทรงราชยเปนพระมหากษตรยสบไป แลวใหประธานรฐสภาประกาศใหประชาชนทราบ ในระหวางทสภาผแทนราษฎรสนอายหรอสภาผแทนราษฎรถกยบ ใหวฒสภาท าหนาทรฐสภาในการรบทราบตามวรรคหนงหรอใหความเหนชอบตามวรรคสอง
ไมมการแกไข มาตรา ๒๑ ในกรณทราชบลลงกหากวางลงและเปนกรณทพระมหากษตรยไดทรงแตงตงพระรชทายาทไวตามกฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบราชสนตตวงศ พระพทธศกราช ๒๔๖๗ แลว ใหคณะรฐมนตรแจงใหประธานรฐสภาทราบ และใหประธานรฐสภาเรยกประชมรฐสภาเพอรบทราบ และใหประธานรฐสภาอญเชญองคพระรชทายาทขนทรงราชยเปนพระมหากษตรยสบไป แลวใหประธานรฐสภาประกาศใหประชาชนทราบ ในกรณทราชบลลงกหากวางลงและเปนกรณทพระมหากษตรยมไดทรงแตงตงพระรชทายาทไวตามวรรคหนง ใหคณะองคมนตรเสนอพระนามผสบราชสนตตวงศตามมาตรา ๒๐ ตอคณะรฐมนตรเพอเสนอตอรฐสภาเพอรฐสภาใหความเหนชอบ ในการน จะเสนอพระนามพระราชธดากได เมอรฐสภาใหความเหนชอบแลว ใหประธานรฐสภาอญเชญองคผสบราชสนตตวงศขนทรงราชยเปนพระมหากษตรยสบไป แลวใหประธานรฐสภาประกาศใหประชาชนทราบ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๔ ในระหวางทยงไมมประกาศอญเชญองคพระรชทายาทหรอองคผสบราชสนตตวงศขนทรงราชยเปนพระมหากษตรยตามมาตรา ๒๓ ใหประธานองคมนตรเปนผส าเรจราชการแทนพระองคเปนการชวคราวไปพลางกอน แตในกรณทราชบลลงกวางลงในระหวางทไดแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองคไวตามมาตรา ๑๘ หรอมาตรา ๑๙ หรอระหวางเวลาทประธานองคมนตรเปนผส าเรจราชการแทนพระองคตามมาตรา ๒๐ วรรคหนง ใหผส าเรจราชการแทนพระองคนน ๆ แลวแตกรณ เปนผส าเรจราชการแทนพระองคตอไป ทงน จนกวาจะไดประกาศอญเชญองคพระรชทายาทหรอองคผสบราชสนตตวงศขนทรงราชยเปนพระมหากษตรย ในกรณทผส าเรจราชการแทนพระองคซงไดรบการแตงตงไวและเปนผส าเรจราชการแทนพระองคตอไปตามวรรคหนงไมสามารถปฏบตหนาทได ใหประธานองคมนตรท าหนาทผส าเรจราชการแทนพระองคเปนการชวคราวไปพลางกอน ในกรณทประธานองคมนตรเปนผส าเรจราชการแทนพระองคตามวรรคหนง หรอท าหนาทผส าเรจราชการแทนพระองคเปนการชวคราวตามวรรคสอง ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐ วรรคสาม มาใชบงคบ
ไมมการแกไข มาตรา ๒๒ ในระหวางทยงไมมประกาศอญเชญองคพระรชทายาทหรอองคผสบราชสนตตวงศขนทรงราชยเปนพระมหากษตรยตามมาตรา ๒๑ ใหประธานองคมนตรเปนผส าเรจราชการแทนพระองคเปนการชวคราวไปพลางกอน แตในกรณทราชบลลงกหากวางลงในระหวางทไดแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองคไวตามมาตรา ๑๖ หรอมาตรา ๑๗ หรอระหวางเวลาทประธานองคมนตรเปนผส าเรจราชการแทนพระองคตามมาตรา ๑๘ วรรคหนง ใหผส าเรจราชการแทนพระองคนน ๆ แลวแตกรณ เปนผส าเรจราชการแทนพระองคตอไป ทงน จนกวาจะไดประกาศอญเชญองคพระรชทายาทหรอองคผสบราชสนตตวงศขนทรงราชยเปนพระมหากษตรย ในกรณทผส าเรจราชการแทนพระองคซงไดรบการแตงตงไวและเปนผส าเรจราชการแทนพระองคตอไปตามวรรคหนง ไมสามารถปฏบตหนาทได ใหประธานองคมนตรท าหนาทผส าเรจราชการแทนพระองคเปนการชวคราวไปพลางกอน ในกรณทประธานองคมนตรเปนผส าเรจราชการแทนพระองคตามวรรคหนง หรอท าหนาทผส าเรจราชการแทนพระองคเปนการชวคราวตามวรรคสอง ใหน ามาตรา ๑๘ วรรคสาม มาใชบงคบ
มาตรา ๒๕ ในกรณทคณะองคมนตรจะตองปฏบตหนาทตามมาตรา ๑๙ หรอมาตรา ๒๓ วรรคสอง หรอประธานองคมนตรจะตองปฏบตหนาทตามมาตรา ๒๐ วรรคหนงหรอวรรคสอง หรอมาตรา ๒๔ วรรคสอง และอยในระหวางทไมมประธานองคมนตรหรอมแตไมสามารถปฏบตหนาทได ใหคณะองคมนตรทเหลออยเลอกองคมนตรคนหนงเพอท าหนาทประธานองคมนตร หรอปฏบตหนาทตามมาตรา ๒๐ วรรคหนงหรอวรรคสอง หรอตามมาตรา ๒๔ วรรคสาม แลวแตกรณ
ไมมการแกไข มาตรา ๒๓ ในกรณทคณะองคมนตรจะตองปฏบตหนาทตามมาตรา ๑๗ หรอมาตรา ๒๑ วรรคสอง หรอประธานองคมนตรจะตองเปนหรอท าหนาทผส าเรจราชการแทนพระองคตามมาตรา ๑๘ วรรคหนงหรอวรรคสอง หรอมาตรา ๒๒ วรรคสอง และอยในระหวางทไมมประธานองคมนตร หรอมแตไมสามารถปฏบตหนาทได ใหคณะองคมนตรทเหลออยเลอกองคมนตรคนหนงเพอท าหนาทประธานองคมนตร หรอเปนหรอท าหนาทผส าเรจราชการแทนพระองคตามมาตรา ๑๘ วรรคหนงหรอวรรคสอง หรอตามมาตรา ๒๒ วรรคสอง แลวแตกรณ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๔ การถวายสตยปฏญาณตอพระมหากษตรยตาม
รฐธรรมนญหรอกฎหมาย พระมหากษตรยจะโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหกระท าตอพระรชทายาทซงทรงบรรลนตภาวะแลว หรอตอผแทนพระองคกได ในระหวางทยงมไดถวายสตยปฏญาณตามวรรคหนง จะโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหผซงตองถวายสตยปฏญาณปฏบตหนาทไปพลางกอนกได
หมวด ๓ สทธและเสรภาพของชนชาวไทย
ไมมการแกไข หมวด ๓ สทธและเสรภาพของปวงชนชาวไทย
สวนท ๑ บททวไป
มาตรา ๒๖ การใชอ านาจโดยองคกรของรฐทกองคกร ตองค านงถงศกดศรความเปนมนษย สทธ และเสรภาพตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน มาตรา ๒๗ สทธและเสรภาพทรฐธรรมนญนรบรองไวโดยชดแจง โดยปรยาย หรอโดยค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ ยอมไดรบความคมครอง และผกพนรฐสภา คณะรฐมนตร ศาล และองคกรอนของรฐโดยตรงในการตรากฎหมาย การใชบงคบกฎหมายและการตความกฎหมายทงปวง มาตรา ๒๘ บคคลยอมอางศกดศรความเปนมนษยหรอใชสทธและเสรภาพของตนไดเทาทไมละเมดสทธและเสรภาพของบคคลอน ไมเปนปฏปกษตอรฐธรรมนญ หรอไมขดตอศลธรรมอนดของประชาชน บคคลซงถกละเมดสทธหรอเสรภาพทรฐธรรมนญนรบรองไว สามารถยกบทบญญตแหงรฐธรรมนญนเพอใชสทธทางศาลหรอยกขนเปนขอตอสคดในศาลได
มาตรา ๒๖ ไมมการแกไข มาตรา ๒๗ สทธและเสรภาพทรฐธรรมนญนรบรองไวโดยชดแจง โดยปรยายหรอโดยค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ ยอมไดรบความคมครองและผกพนรฐสภา คณะรฐมนตร ศาล รวมทงองคกรตามรฐธรรมนญ และหนวยงานของรฐโดยตรงในการตรากฎหมาย การใชบงคบกฎหมาย และการตความกฎหมายทงปวง มาตรา ๒๘ บคคลยอมอางศกดศรความเปนมนษยหรอใชสทธและเสรภาพของตนไดเทาทไมละเมดสทธและเสรภาพของบคคลอน ไมเปนปฏปกษตอรฐธรรมนญ หรอไมขดตอศลธรรมอนดของประชาชน บคคลซงถกละเมดสทธหรอเสรภาพทรฐธรรมนญนรบรองไว สามารถยกบทบญญตแหงรฐธรรมนญนเพอใชสทธทางศาลหรอยกขนเปนขอตอสคดในศาลได บคคลยอมสามารถใชสทธทางศาลเพอบงคบใหรฐตองปฏบตตามบทบญญตในหมวดนไดโดยตรง หากการใชสทธและเสรภาพในเรองใดมกฎหมายบญญตรายละเอยดแหงการใชสทธและเสรภาพตามทรฐธรรมนญนรบรองไวแลว ใหการใชสทธและเสรภาพในเรองนนเปนไปตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๕ สทธและเสรภาพของปวงชนชาวไทย นอกจากทบญญตคมครองไวเปนการเฉพาะในรฐธรรมนญแลว การใดทมไดหามหรอจ ากดไวในรฐธรรมนญหรอในกฎหมายอน บคคลยอมมสทธและเสรภาพทจะท าการนนไดและไดรบความคมครองตามรฐธรรมนญ ตราบเทาทการใชสทธหรอเสรภาพเชนวานนไมกระทบกระเทอนหรอเปนอนตรายตอความมนคงของรฐ ความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน และไมละเมดสทธหรอเสรภาพของบคคลอน สทธหรอเสรภาพใดทรฐธรรมนญใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต หรอใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกฎหมายบญญต แมยงไมมการตรากฎหมายนนขนใชบงคบ บคคลหรอชมชนยอมสามารถใชสทธหรอเสรภาพนนไดตามเจตนารมณของรฐธรรมนญ บคคลซงถกละเมดสทธหรอเสรภาพทไดรบความคมครองตามรฐธรรมนญ สามารถยกบทบญญตแหงรฐธรรมนญเพอใชสทธทางศาลหรอยกขนเปนขอตอสคดในศาลได บคคลซงไดรบความเสยหายจากการถกละเมดสทธหรอเสรภาพหรอจากการกระท าความผดอาญาของบคคลอน ยอมมสทธทจะไดรบการเยยวยาหรอชวยเหลอจากรฐตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ บคคลยอมมสทธไดรบการสงเสรม สนบสนน และชวยเหลอจากรฐ ในการใชสทธตามความในหมวดน
มาตรา ๒๙ การจ ากดสทธและเสรภาพของบคคลทรฐธรรมนญรบรองไวจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายเฉพาะเพอการทรฐธรรมนญนก าหนดไวและเทาทจ าเปนเทานน และจะกระทบกระเทอนสาระส าคญแหงสทธและเสรภาพนนมได กฎหมายตามวรรคหนงตองมผลใชบงคบเปนการทวไปและไมมงหมายใหใชบงคบแกกรณใดกรณหนงหรอแกบคคลใดบคคลหนงเปนการเจาะจง ทงตองระบบทบญญตแหงรฐธรรมนญทใหอ านาจในการตรากฎหมายนนดวย บทบญญตวรรคหนงและวรรคสองใหน ามาใชบงคบกบกฎหรอขอบงคบทออกโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายดวย โดยอนโลม
มาตรา ๒๙ การจ ากดสทธและเสรภาพของบคคลทรฐธรรมนญรบรองไว จะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอการทรฐธรรมนญนก าหนดไวและเทาทจ าเปน และจะกระทบกระเทอนสาระส าคญแหงสทธและเสรภาพนนมได กฎหมายตามวรรคหนงตองมผลใชบงคบเปนการทวไป และไมมงหมายใหใชบงคบแกกรณใดกรณหนงหรอแกบคคลใดบคคลหนงเปนการเจาะจง ทงตองระบบทบญญตแหงรฐธรรมนญทใหอ านาจในการตรากฎหมายนนดวย บทบญญตในวรรคหนงและวรรคสองใหน ามาใชบงคบกบกฎทออกโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายดวยโดยอนโลม
มาตรา ๒๖ การตรากฎหมายทมผลเปนการจ ากดสทธหรอเสรภาพของบคคล ตองเปนไปตามเงอนไขทบญญตไวในรฐธรรมนญ ในกรณทรฐธรรมนญมไดบญญตเงอนไขไว กฎหมายดงกลาวตองไมขดตอหลกนตธรรม ไมเพมภาระหรอจ ากดสทธหรอเสรภาพของบคคลเกนสมควรแกเหต และจะกระทบตอศกดศรความเปนมนษยของบคคลมได รวมทงตองระบเหตผลความจ าเปนในการจ ากดสทธและเสรภาพไวดวย กฎหมายตามวรรคหนง ตองมผลใชบงคบเปนการทวไป ไมมงหมายใหใชบงคบแกกรณใดกรณหนงหรอแกบคคลใดบคคลหนงเปนการเจาะจง
สวนท ๒ ความเสมอภาค
มาตรา ๓๐ บคคลยอมเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน ชายและหญงมสทธเทาเทยมกน การเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองถนก าเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย สภาพทางกายหรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรม หรอความคดเหนทางการเมองอนไมขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญ จะกระท ามได มาตรการทรฐก าหนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมใหบคคลสามารถใชสทธและเสรภาพไดเชนเดยวกบบคคลอน ยอมไมถอเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตามวรรคสาม มาตรา ๖๔ บคคลผเปนทหาร ต ารวจ ขาราชการ เจาหนาทอนของรฐ พนกงานสวนทองถน และพนกงานหรอลกจางขององคการ
มาตรา ๓๐ บคคลยอมเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน ชายและหญงมสทธเทาเทยมกน การเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองถนก าเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย ความพการ สภาพทางกายหรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรม หรอความคดเหนทางการเมองอนไมขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญ จะกระท ามได มาตรการทรฐก าหนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมใหบคคลสามารถใชสทธและเสรภาพไดเชนเดยวกบบคคลอน ยอมไมถอเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตามวรรคสาม มาตรา ๓๑ บคคลผเปนทหาร ต ารวจ ขาราชการ เจาหนาทอนของรฐ และพนกงานหรอลกจางขององคกรของรฐ ยอมมสทธและ
มาตรา ๒๗ บคคลยอมเสมอกนในกฎหมาย มสทธและเสรภาพและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน ชายและหญงมสทธเทาเทยมกน การเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคล ไมวาดวยเหตความแตกตางในเรองถนก าเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย ความพการ สภาพทางกายหรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรม หรอความคดเหนทางการเมองอนไมขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญ หรอเหตอนใด จะกระท ามได มาตรการทรฐก าหนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมใหบคคลสามารถใชสทธหรอเสรภาพไดเชนเดยวกบบคคลอน หรอเพอคมครองหรออ านวยความสะดวกใหแกเดก สตร ผสงอาย คนพการ หรอ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ของรฐ ยอมมสทธและเสรภาพตามรฐธรรมนญเชนเดยวกบบคคลทวไป เวนแตทจ ากดในกฎหมาย กฎ หรอขอบงคบทออกโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายเฉพาะในสวนทเกยวกบการเมอง สมรรถภาพ วนย หรอจรรยาบรรณ
เสรภาพตามรฐธรรมนญเชนเดยวกบบคคลทวไป เวนแตทจ ากดในกฎหมายหรอกฎทออกโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะในสวนทเกยวกบการเมอง สมรรถภาพ วนย หรอจรยธรรม
ผดอยโอกาส ยอมไมถอวาเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตามวรรคสาม บคคลผเปนทหาร ต ารวจ ขาราชการ เจาหนาทอนของรฐ และพนกงานหรอลกจางขององคกรของรฐยอมมสทธและเสรภาพเชนเดยวกบบคคลทวไป เวนแตทจ ากดไวในกฎหมายเฉพาะในสวนทเกยวกบการเมอง สมรรถภาพ วนย หรอจรยธรรม
สวนท ๓ สทธและเสรภาพสวนบคคล
มาตรา ๓๑ บคคลยอมมสทธและเสรภาพในชวตและรางกาย การทรมาน ทารณกรรม หรอการลงโทษดวยวธการโหดรายหรอไรมนษยธรรม จะกระท ามได แตการลงโทษประหารชวตตามทกฎหมายบญญต ไมถอวาเปนการลงโทษดวยวธการโหดรายหรอไรมนษยธรรมตามความในวรรคน การจบ คมขง ตรวจคนตวบคคล หรอการกระท าใดอนกระทบตอสทธ และเสรภาพตามวรรคหนง จะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย
มาตรา ๓๒ บคคลยอมมสทธและเสรภาพในชวตและรางกาย การทรมาน ทารณกรรม หรอการลงโทษดวยวธการโหดรายหรอไรมนษยธรรม จะกระท ามได แตการลงโทษตามค าพพากษาของศาลหรอตามทกฎหมายบญญตไมถอวาเปนการลงโทษดวยวธการโหดรายหรอไรมนษยธรรมตามความในวรรคน การจบและการคมขงบคคล จะกระท ามได เวนแตมค าสงหรอหมายของศาลหรอมเหตอยางอนตามทกฎหมายบญญต การคนตวบคคลหรอการกระท าใดอนกระทบตอสทธและเสรภาพตามวรรคหนง จะกระท ามได เวนแตมเหตตามทกฎหมายบญญต ในกรณทมการกระท าซงกระทบตอสทธและเสรภาพตามวรรคหนง ผเสยหาย พนกงานอยการ หรอบคคลอนใดเพอประโยชนของผเสยหาย มสทธรองตอศาลเพอใหสงระงบหรอเพกถอนการกระท าเชนวานน รวมทงจะก าหนดวธการตามสมควรหรอการเยยวยาความเสยหายทเกดขนดวยกได
มาตรา ๒๘ บคคลยอมมสทธและเสรภาพในชวตและรางกาย การจบและการคมขงบคคลจะกระท ามได เวนแตมค าสงหรอหมายของศาล หรอมเหตอยางอนตามทกฎหมายบญญต การคนตวบคคลหรอการกระท าใดอนกระทบกระเทอนตอสทธหรอเสรภาพในชวตหรอรางกายจะกระท ามได เวนแตมเหตตามทกฎหมายบญญต การทรมาน ทารณกรรม หรอการลงโทษดวยวธการโหดรายหรอไรมนษยธรรม จะกระท ามได
สวนท ๔ สทธในกระบวนการยตธรรม
มาตรา ๓๒ บคคลจะไมตองรบโทษอาญา เวนแตจะไดกระท าการอนกฎหมายทใชอยในเวลาทกระท านนบญญตเปนความผดและก าหนดโทษไว และโทษทจะลงแกบคคลนนจะหนกกวาโทษทก าหนดไวในกฎหมายทใชอยในเวลาทกระท าความผดมได
มาตรา ๓๙ บคคลไมตองรบโทษอาญา เวนแตไดกระท าการอนกฎหมายทใชอยในเวลาทกระท านนบญญตเปนความผดและก าหนดโทษไว และโทษทจะลงแกบคคลนนจะหนกกวาโทษทก าหนดไวในกฎหมายทใชอยในเวลาทกระท าความผดมได
มาตรา ๒๙ บคคลไมตองรบโทษอาญา เวนแตไดกระท าการอนกฎหมายทใชอยในเวลาทกระท านนบญญตเปนความผดและก าหนดโทษไว และโทษทจะลงแกบคคลนนจะหนกกวาโทษทบญญตไวในกฎหมายทใชอยในเวลาทกระท าความผดมได
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๓๓ ในคดอาญา ตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจ าเลยไมมความผด กอนมค าพพากษาอนถงทสดแสดงวาบคคลใดไดกระท าความผด จะปฏบตตอบคคลนนเสมอนเปนผกระท าความผดมได มาตรา ๒๓๙ ค าขอประกนผตองหาหรอจ าเลยในคดอาญาตองไดรบการพจารณาอยางรวดเรวและจะเรยกหลกประกนจนเกนควรแกกรณมได การไมใหประกนตองอาศยเหตตามหลกเกณฑทบญญตไวโดยเฉพาะในกฎหมาย และตองแจงเหตผลใหผตองหาหรอจ าเลยทราบโดยเรว สทธทจะอทธรณคดคานการไมใหประกน ยอมไดรบความคมครองตามทกฎหมายบญญต บคคลผถกควบคม คมขง หรอจ าคก ยอมมสทธพบและปรกษาทนายความเปนการเฉพาะตว และมสทธไดรบการเยยมตามสมควร มาตรา ๒๔๓ บคคลยอมมสทธไมใหถอยค าเปนปฏปกษตอตนเองอนอาจท าใหตนถกฟองคดอาญา ถอยค าของบคคลซงเกดจากการจงใจ มค ามนสญญา ขเขญ หลอกลวง ถกทรมาน ใชก าลงบงคบ หรอกระท าโดยมชอบประการ ใด ๆ ไมอาจรบฟงเปนพยานหลกฐานได
ในคดอาญา ตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจ าเลยไมมความผด กอนมค าพพากษาอนถงทสดแสดงวาบคคลใดไดกระท าความผด จะปฏบตตอบคคลนนเสมอนเปนผกระท าความผดมได มาตรา ๔๐ บคคลยอมมสทธในกระบวนการยตธรรม ดงตอไปน (๔) ผเสยหาย ผตองหา โจทก จ าเลย คกรณ ผมสวนไดเสย หรอพยานในคดมสทธไดรบการปฏบตทเหมาะสมในการด าเนนการตามกระบวนการยตธรรม รวมทงสทธในการไดรบการสอบสวนอยางถกตอง รวดเรว เปนธรรม และการไมใหถอยค าเปนปฏปกษตอตนเอง (๗) ในคดอาญา ผตองหาหรอจ าเลยมสทธไดรบการสอบสวนหรอการพจารณาคดทถกตอง รวดเรว และเปนธรรม โอกาสในการตอสคดอยางเพยงพอ การตรวจสอบหรอไดรบทราบพยานหลกฐานตามสมควร การไดรบความชวยเหลอในทางคดจากทนายความ และการไดรบการปลอยตวชวคราว
ในคดอาญา ใหสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจ าเลยไมมความผด และกอนมค าพพากษาอนถงทสดแสดงวาบคคลใดไดกระท าความผด จะปฏบตตอบคคลนนเสมอนเปนผกระท าความผดมได การควบคมหรอคมขงผตองหาหรอจ าเลยใหกระท าไดเพยงเทาทจ าเปน เพอปองกนมใหมการหลบหน ในคดอาญา จะบงคบใหบคคลใหการเปนปฏปกษตอตนเองมได ค าขอประกนผตองหาหรอจ าเลยในคดอาญา ตองไดรบการพจารณา และจะเรยกหลกประกนจนเกนควรแกกรณมได การไมใหประกนตองเปนไปตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๕๑ การเกณฑแรงงานจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอประโยชนในการปองปดภยพบตสาธารณะอนมมาเปนการฉกเฉน หรอโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายซงใหกระท าไดในระหวางเวลาทประเทศอยในภาวะการสงครามหรอการรบ หรอในระหวางเวลาทมประกาศสถานการณฉกเฉนหรอประกาศใชกฎอยการศก
มาตรา ๓๘ การเกณฑแรงงานจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอประโยชนในการปองปดภยพบตสาธารณะอนมมาเปนการฉกเฉน หรอโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายซงใหกระท าไดในระหวางเวลาทประเทศอยในภาวะสงครามหรอการรบ หรอในระหวางเวลาทมประกาศสถานการณฉกเฉนหรอประกาศใชกฎอยการศก
มาตรา ๓๐ การเกณฑแรงงานจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายทตราขนเพอปองกนภยพบตสาธารณะ หรอในขณะทมการประกาศสถานการณฉกเฉนหรอประกาศใชกฎอยการศก หรอในระหวางเวลาทประเทศอยในภาวะสงครามหรอการรบ
มาตรา ๓๘ บคคลยอมมเสรภาพบรบรณในการถอศาสนา นกายของศาสนา หรอลทธนยมในทางศาสนา และยอมมเสรภาพในการปฏบตตามศาสนบญญตหรอปฏบตพธกรรมตามความเชอถอของตน เมอไมเปนปฏปกษตอหนาทของพลเมองและไมเปนการขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน
มาตรา ๓๗ บคคลยอมมเสรภาพบรบรณในการถอศาสนา นกายของศาสนา หรอลทธนยมในทางศาสนา และยอมมเสรภาพในการปฏบตตามศาสนธรรม ศาสนบญญต หรอปฏบตพธกรรมตามความเชอถอของตน เมอไมเปนปฏปกษตอหนาทของพลเมองและไมเปนการขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน
มาตรา ๓๑ บคคลยอมมเสรภาพบรบรณในการถอศาสนาและยอมมเสรภาพในการปฏบตหรอประกอบพธกรรมตามหลกศาสนาของตน แตตองไมเปนปฏปกษตอหนาทของปวงชนชาวไทย ไมเปนอนตรายตอความปลอดภยของรฐ และไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ในการใชเสรภาพดงกลาวตามวรรคหนง บคคลยอมไดรบความคมครองมใหรฐกระท าการใด ๆ อนเปนการรอนสทธหรอเสยประโยชนอนควรมควรไดเพราะเหตทถอศาสนา นกายของศาสนา ลทธนยมในทางศาสนา หรอปฏบตตามศาสนบญญตหรอปฏบตพธกรรมตามความเชอถอ แตกตางจากบคคลอน
ในการใชเสรภาพตามวรรคหนง บคคลยอมไดรบความคมครองมใหรฐกระท าการใด ๆ อนเปนการรอนสทธหรอเสยประโยชนอนควรมควรได เพราะเหตทถอศาสนา นกายของศาสนา ลทธนยมในทางศาสนา หรอปฏบตตามศาสนธรรม ศาสนบญญต หรอปฏบตพธกรรมตามความเชอถอ แตกตางจากบคคลอน
มาตรา ๓๔ สทธของบคคลในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง หรอความเปนอยสวนตว ยอมไดรบความคมครอง การกลาวหรอไขขาวแพรหลายซงขอความหรอภาพไมวาดวยวธใดไปยงสาธารณชน อนเปนการละเมดหรอกระทบถงสทธของบคคลในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง หรอความเปนอยสวนตว จะกระท ามได เวนแตกรณทเปนประโยชนตอสาธารณชน
มาตรา ๓๕ สทธของบคคลในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง ตลอดจนความเปนอยสวนตว ยอมไดรบความคมครอง การกลาวหรอไขขาวแพรหลายซงขอความหรอภาพไมวาดวยวธใดไปยงสาธารณชน อนเปนการละเมดหรอกระทบถงสทธของบคคลในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง หรอความเปนอยสวนตว จะกระท ามได เวนแตกรณทเปนประโยชนตอสาธารณะ บคคลยอมมสทธไดรบความคมครองจากการแสวงประโยชนโดยมชอบจากขอมลสวนบคคลทเกยวกบตน ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๓๒ บคคลยอมมสทธในความเปนอยสวนตว เกยรตยศ ชอเสยง และครอบครว การกระท าอนเปนการละเมดหรอกระทบตอสทธของบคคลตามวรรคหนง หรอการน าขอมลสวนบคคลไปใชประโยชนไมวาในทางใด ๆ จะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายทตราขนเพยงเทาทจ าเปนเพอประโยชนสาธารณะ
มาตรา ๓๕ บคคลยอมมเสรภาพในเคหสถาน บคคลยอมไดรบความคมครองในการทจะอยอาศยและครอบครองเคหสถานโดยปกตสข การเขาไปในเคหสถานโดยปราศจากความยนยอมของผครอบครอง หรอการตรวจคนเคหสถานจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย
มาตรา ๓๓ บคคลยอมมเสรภาพในเคหสถาน บคคลยอมไดรบความคมครองในการทจะอยอาศยและครอบครองเคหสถานโดยปกตสข การเขาไปในเคหสถานโดยปราศจากความยนยอมของผครอบครอง หรอการตรวจคนเคหสถานหรอในทรโหฐาน จะกระท ามได เวนแตมค าสงหรอหมายของศาล หรอมเหตอยางอนตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๓๓ บคคลยอมมเสรภาพในเคหสถาน การเขาไปในเคหสถานโดยปราศจากความยนยอมของผครอบครอง หรอการคนเคหสถานหรอทรโหฐานจะกระท ามได เวนแตมค าสงหรอหมายของศาลหรอมเหตอยางอนตามทกฎหมายบญญต
สวนท ๗ เสรภาพในการแสดงความคดเหนของบคคลและสอมวลชน
มาตรา ๓๙ วรรคหนง บคคลยอมมเสรภาพในการแสดงความคดเหน การพด การเขยน การพมพ การโฆษณา และการสอความหมายโดยวธอน วรรคสอง การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอรกษาความมนคงของรฐ เพอคมครองสทธ เสรภาพ เกยรตยศ ชอเสยง สทธในครอบครวหรอความเปนอยสวนตวของบคคลอน เพอรกษาความสงบ
มาตรา ๔๕ วรรคหนง บคคลยอมมเสรภาพในการแสดงความคดเหน การพด การเขยน การพมพ การโฆษณา และการสอความหมายโดยวธอน วรรคสอง การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอรกษาความมนคงของรฐ เพอคมครองสทธ เสรภาพ เกยรตยศ ชอเสยง สทธในครอบครวหรอความเปนอยสวนตวของบคคลอน เพอรกษา
มาตรา ๓๔ บคคลยอมมเสรภาพในการแสดงความคดเหน การพด การเขยน การพมพ การโฆษณา และการสอความหมายโดยวธอน การจ ากดเสรภาพดงกลาวจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายทตราขนเฉพาะเพอรกษาความมนคงของรฐ เพอคมครองสทธหรอเสรภาพของบคคลอน เพอรกษาความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอเพอปองกนสขภาพของประชาชน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ เรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอเพอปองกนหรอระงบความเสอมทรามทางจตใจหรอสขภาพของประชาชน มาตรา ๔๒ บคคลยอมมเสรภาพในทางวชาการ การศกษาอบรม การเรยนการสอน การวจย และการเผยแพรงานวจยตามหลกวชาการ ยอมไดรบความคมครอง ทงน เทาทไมขดตอหนาทของพลเมองหรอศลธรรมอนดของประชาชน
ความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอเพอปองกนหรอระงบความเสอมทรามทางจตใจหรอสขภาพของประชาชน มาตรา ๕๐ บคคลยอมมเสรภาพในทางวชาการ การศกษาอบรม การเรยนการสอน การวจย และการเผยแพรงานวจยตามหลกวชาการ ยอมไดรบความคมครอง ทงน เทาทไมขดตอหนาทของพลเมองหรอศลธรรมอนดของประชาชน
เสรภาพทางวชาการยอมไดรบความคมครอง แตการใชเสรภาพนนตองไมขดตอหนาทของปวงชนชาวไทยหรอศลธรรมอนดของประชาชน และตองเคารพและไมปดกนความเหนตางของบคคลอน
มาตรา ๓๙ วรรคสาม การสงปดโรงพมพ สถานวทยกระจายเสยง หรอสถานวทยโทรทศน เพอลดรอนเสรภาพตามมาตราน จะกระท ามได วรรคส การใหน าขาวหรอบทความไปใหเจาหนาทตรวจกอนน าไปโฆษณาในหนงสอพมพ สงพมพ วทยกระจายเสยง หรอวทยโทรทศน จะกระท ามได เวนแตจะกระท าในระหวางเวลาทประเทศอยในภาวะการสงครามหรอการรบ แตทงนจะตองกระท าโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายซงไดตราขนตามความในวรรคสอง วรรคหา เจาของกจการหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนตองเปนบคคลสญชาตไทย ทงน ตามทกฎหมายบญญต วรรคหก การใหเงนหรอทรพยสนอยางอนอดหนนหนงสอ พมพหรอสอมวลชนอนของเอกชน รฐจะกระท ามได มาตรา ๔๑ พนกงานหรอลกจางของเอกชนทประกอบกจการหนงสอพมพ วทยกระจายเสยง หรอวทยโทรทศน ยอมมเสรภาพในการเสนอขาวและแสดงความคดเหนภายใตขอจ ากดตามรฐธรรมนญ โดยไมตกอยภายใตอาณตของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอเจาของกจการนน แตตองไมขดตอจรรยาบรรณแหงการประกอบวชาชพ ขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ ในกจการวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศน ยอมมเสรภาพเชนเดยวกบพนกงานหรอลกจางของเอกชนตามวรรคหนง
มาตรา ๔๕ วรรคสาม การสงปดกจการหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนเพอลดรอนเสรภาพตามมาตราน จะกระท ามได วรรคส การหามหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนเสนอขาวสารหรอแสดงความคดเหนทงหมดหรอบางสวน หรอการแทรกแซงดวยวธการใด ๆ เพอลดรอนเสรภาพตามมาตราน จะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายซงไดตราขนตามวรรคสอง วรรคหา การใหน าขาวหรอบทความไปใหเจาหนาทตรวจกอนน าไปโฆษณาในหนงสอพมพ หรอสอมวลชนอน จะกระท ามได เวนแตจะกระท าในระหวางเวลาทประเทศอยในภาวะสงคราม แตทงนจะตองกระท าโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายซงไดตราขนตามวรรคสอง วรรคหก เจาของกจการหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนตองเปนบคคลสญชาตไทย วรรคเจด การใหเงนหรอทรพยสนอนเพออดหนนกจการหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนของเอกชน รฐจะกระท ามได มาตรา ๔๖ พนกงานหรอลกจางของเอกชนทประกอบกจการหนงสอพมพ วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน หรอสอมวลชนอน ยอมมเสรภาพในการเสนอขาวและแสดงความคดเหนภายใตขอจ ากดตามรฐธรรมนญ โดยไมตกอยภายใตอาณตของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอเจาของกจการนน แตตองไมขดตอจรยธรรมแหงการประกอบวชาชพ และมสทธจดตง
มาตรา ๓๕ บคคลซงประกอบวชาชพสอมวลชนยอมมเสรภาพในการเสนอขาวสารหรอการแสดงความคดเหนตามจรยธรรมแหงวชาชพ การสงปดกจการหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนเพอลดรอนเสรภาพตามวรรคหนง จะกระท ามได การใหน าขาวสารหรอขอความใด ๆ ทผประกอบวชาชพสอมวลชนจดท าขน ไปใหเจาหนาทตรวจกอนน าไปโฆษณาในหนงสอพมพหรอสอใด ๆ จะกระท ามได เวนแตจะกระท าในระหวางเวลาทประเทศอยในภาวะสงคราม เจาของกจการหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนตองเปนบคคลสญชาตไทย การใหเงนหรอทรพยสนอนเพออดหนนกจการหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนของเอกชน รฐจะกระท ามได หนวยงานของรฐทใชจายเงนหรอทรพยสนใหสอมวลชน ไมวาเพอประโยชนในการโฆษณาหรอประชาสมพนธ หรอเพอการอนใดในท านองเดยวกน ตองเปดเผยรายละเอยดใหคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนทราบตามระยะเวลาทก าหนด และประกาศใหประชาชนทราบดวย เจาหนาทของรฐซงปฏบตหนาทสอมวลชนยอมมเสรภาพตามวรรคหนง แตใหค านงถงวตถประสงคและภารกจของหนวยงานทตนสงกดอยดวย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ องคกรเพอปกปองสทธ เสรภาพและความเปนธรรม รวมทงมกลไกควบคมกนเองขององคกรวชาชพ ขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจในกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน หรอสอมวลชนอน ยอมมเสรภาพเชนเดยวกบพนกงานหรอลกจางของเอกชนตามวรรคหนง การกระท าใด ๆ ไมวาโดยทางตรงหรอทางออมของผด ารงต าแหนงทางการเมอง เจาหนาทของรฐ หรอเจาของกจการ อนเปนการขดขวางหรอแทรกแซงการเสนอขาวหรอแสดงความคดเหนในประเดนสาธารณะของบคคลตามวรรคหนงหรอวรรคสอง ใหถอวาเปนการจงใจใชอ านาจหนาทโดยมชอบและไมมผลใชบงคบ เวนแตเปนการกระท าเพอใหเปนไปตามกฎหมายหรอจรยธรรมแหงการประกอบวชาชพ
มาตรา ๓๗ บคคลยอมมเสรภาพในการสอสารถงกนโดยทางทชอบดวยกฎหมาย การตรวจ การกก หรอการเปดเผยสงสอสารทบคคลมตดตอถงกน รวมทงการกระท าดวยประการอนใดเพอใหลวงรถงขอความในสงสอสารทงหลายทบคคลมตดตอถงกนจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายเฉพาะเพอรกษาความมนคงของรฐ หรอเพอรกษาความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน
มาตรา ๓๖ บคคลยอมมเสรภาพในการสอสารถงกนโดยทางทชอบดวยกฎหมาย การตรวจ การกก หรอการเปดเผยสงสอสารทบคคลมตดตอถงกน รวมทง การกระท าดวยประการอนใดเพอใหลวงรถงขอความในสงสอสารทงหลายทบคคลมตดตอถงกน จะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอรกษาความมนคงของรฐ หรอเพอรกษาความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน
มาตรา ๓๖ บคคลยอมมเสรภาพในการตดตอสอสารถงกนไมวาในทางใด ๆ การตรวจ การกก หรอการเปดเผยขอมลทบคคลสอสารถงกน รวมทงการกระท าดวยประการใด ๆ เพอใหลวงรหรอไดมาซงขอมลทบคคลสอสารถงกนจะกระท ามได เวนแตมค าสงหรอหมายของศาลหรอมเหตอยางอนตามทกฎหมายบญญต
สวนท ๕ สทธในทรพยสน
มาตรา ๔๘ สทธของบคคลในทรพยสนยอมไดรบความคมครอง ขอบเขตแหงสทธและการจ ากดสทธเชนวาน ยอมเปนไปตามทกฎหมายบญญต การสบมรดกยอมไดรบความคมครอง สทธของบคคลในการสบมรดกยอมเปนไปตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๔๙ การเวนคนอสงหารมทรพยจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายเฉพาะเพอการอนเปน
มาตรา ๔๑ สทธของบคคลในทรพยสนยอมไดรบความคมครอง ขอบเขตแหงสทธและการจ ากดสทธเชนวานยอมเปนไปตามทกฎหมายบญญต การสบมรดกยอมไดรบความคมครอง สทธของบคคลในการสบมรดกยอมเปนไปตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๔๒ การเวนคนอสงหารมทรพยจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะกจการของรฐเพอการอน
มาตรา ๓๗ บคคลยอมมสทธในทรพยสนและการสบมรดก ขอบเขตแหงสทธและการจ ากดสทธเชนวาน ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต การเวนคนอสงหารมทรพยจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายทตราขนเพอการอนเปนสาธารณปโภค การปองกนประเทศ หรอการไดมาซงทรพยากร ธรรมชาต หรอเพอประโยชนสาธารณะอยางอน และตองชดใชคา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สาธารณปโภค การอนจ าเปนในการปองกนประเทศ การไดมาซงทรพยากรธรรมชาต การผงเมอง การสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม การพฒนาการเกษตรหรอการอตสาหกรรม การปฏรปทดน หรอเพอประโยชนสาธารณะอยางอน และตองชดใชคาทดแทนทเปนธรรมภายในเวลาอนควรแกเจาของตลอดจนผทรงสทธบรรดาทไดรบความเสยหายในการเวนคนนน ทงน ตามทกฎหมายบญญต การก าหนดคาทดแทนตามวรรคหนง ตองก าหนดใหอยางเปนธรรมโดยค านงถงราคาทซอขายกนตามปกต การไดมา สภาพและทตงของอสงหารมทรพยและความเสยหายของผถกเวนคน กฎหมายเวนคนอสงหารมทรพยตองระบวตถประสงคแหงการเวนคนและก าหนดระยะเวลาการเขาใชอสงหารมทรพยไวใหชดแจง ถามไดใชเพอการนนภายในระยะเวลาทก าหนดดงกลาว ตองคนใหเจาของเดมหรอทายาท การคนอสงหารมทรพยใหเจาของเดมหรอทายาทตามวรรคสาม และการเรยกคนคาทดแทนทชดใชไป ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
เปนสาธารณปโภค การอนจ าเปนในการปองกนประเทศ การไดมาซงทรพยากรธรรมชาต การผงเมอง การสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม การพฒนาการเกษตรหรอการอตสาหกรรม การปฏรปทดน การอนรกษโบราณสถานและแหลงทางประวตศาสตร หรอเพอประโยชนสาธารณะอยางอน และตองชดใชคาทดแทนทเปนธรรมภายในเวลาอนควรแกเจาของตลอดจนผทรงสทธบรรดาทไดรบความเสยหายจากการเวนคนนน ทงน ตามทกฎหมายบญญต การก าหนดคาทดแทนตามวรรคหนงตองก าหนดใหอยางเปนธรรมโดยค านงถงราคาทซอขายกนตามปกตในทองตลาด การไดมา สภาพและทตงของอสงหารมทรพย ความเสยหายของผถกเวนคน และประโยชนทรฐและผถกเวนคนไดรบจากการใชสอยอสงหารมทรพยทถกเวนคน กฎหมายเวนคนอสงหารมทรพยตองระบวตถประสงคแหงการเวนคนและก าหนดระยะเวลาการเขาใชอสงหารมทรพยไวใหชดแจง ถามไดใชเพอการนนภายในระยะเวลาทก าหนดดงกลาวตองคนใหเจาของเดมหรอทายาท การคนอสงหารมทรพยใหเจาของเดมหรอทายาทตามวรรคสาม และการเรยกคนคาทดแทนทชดใชไป ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
ทดแทนทเปนธรรมภายในเวลาอนควรแกเจาของตลอดจนผทรงสทธบรรดาทไดรบความเสยหายจากการเวนคน โดยค านงถงประโยชนสาธารณะ ผลกระทบตอผถกเวนคน รวมทงประโยชนทผถกเวนคนอาจไดรบจากการเวนคนนน การเวนคนอสงหารมทรพย ใหกระท าเพยงเทาทจ าเปนตองใชเพอการทบญญตไวในวรรคสาม เวนแตเปนการเวนคนเพอน าอสงหารมทรพยทเวนคนไปชดเชยใหเกดความเปนธรรมแกเจาของอสงหารมทรพยทถกเวนคนตามทกฎหมายบญญต กฎหมายเวนคนอสงหารมทรพยตองระบวตถประสงคแหงการเวนคนและก าหนดระยะเวลาการเขาใชอสงหารมทรพยใหชดแจง ถามไดใชประโยชนเพอการนนภายในระยะเวลาทก าหนดหรอมอสงหารมทรพยเหลอจากการใชประโยชน และเจาของเดมหรอทายาทประสงคจะไดคน ใหคนแกเจาของเดมหรอทายาท ระยะเวลาการขอคนและการคนอสงหารมทรพยทถกเวนคนทมไดใชประโยชนหรอทเหลอจากการใชประโยชนใหแกเจาของเดมหรอทายาท และการเรยกคนคาทดแทนทชดใชไป ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต การตรากฎหมายเวนคนอสงหารมทรพยโดยระบเจาะจงอสงหารมทรพยหรอเจาของอสงหารมทรพยทถกเวนคนตามความจ าเปน มใหถอวาเปนการขดตอมาตรา ๒๖ วรรคสอง
มาตรา ๓๖ วรรคหนง บคคลยอมมเสรภาพในการเดนทางและมเสรภาพในการเลอกถนทอยภายในราชอาณาจกร วรรคสอง การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอความมนคงของรฐ ความสงบเรยบรอยหรอสวสดภาพของประชาชน การผงเมอง หรอเพอสวสดภาพของผเยาว
มาตรา ๓๔ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๓๖ วรรคหนงและวรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๓๘ บคคลยอมมเสรภาพในการเดนทางและการเลอกถนทอย การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายทตราขนเพอความมนคงของรฐ ความสงบเรยบรอยหรอสวสดภาพของประชาชน หรอการผงเมอง หรอเพอรกษาสถานภาพของครอบครว หรอเพอสวสดภาพของผเยาว
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๓๖ วรรคสาม การเนรเทศบคคลผมสญชาตไทยออกนอกราชอาณาจกร หรอหามมใหบคคลผมสญชาตไทยเขามาในราชอาณาจกร จะกระท ามได
มาตรา ๓๔ วรรคสาม ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๓๖ วรรคสาม ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๓๙ การเนรเทศบคคลสญชาตไทยออกนอกราชอาณาจกร หรอหามมใหผมสญชาตไทยเขามาในราชอาณาจกร จะกระท ามได การถอนสญชาตของบคคลซงมสญชาตไทยโดยการเกด จะกระท ามได
สวนท ๖ สทธและเสรภาพในการประกอบอาชพ
มาตรา ๕๐ บคคลยอมมเสรภาพในการประกอบกจการหรอประกอบอาชพและการแขงขนโดยเสรอยางเปนธรรม การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอประโยชนในการรกษาความมนคงของรฐหรอเศรษฐกจของประเทศ การคมครองประชาชนในดานสาธารณปโภค การรกษาความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน การจดระเบยบการประกอบอาชพ การคมครองผบรโภค การผงเมอง การรกษาทรพยากรธรรมชาตหรอสงแวดลอม สวสดภาพของประชาชน หรอเพอปองกนการผกขาด หรอขจดความไมเปนธรรมในการแขงขน
มาตรา ๔๓ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๕๐ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๔๐ บคคลยอมมเสรภาพในการประกอบอาชพ การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายทตราขนเพอรกษาความมนคงหรอเศรษฐกจของประเทศ การแขงขนอยางเปนธรรม การปองกนหรอขจดการกดกนหรอการผกขาด การคมครองผบรโภค การจดระเบยบการประกอบอาชพเพยงเทาทจ าเปน หรอเพอประโยชนสาธารณะอยางอน การตรากฎหมายเพอจดระเบยบการประกอบอาชพตามวรรคสอง ตองไมมลกษณะเปนการเลอกปฏบตหรอกาวกายการจดการศกษาของสถาบนการศกษา
มาตรา ๕๘ บคคลยอมมสทธไดรบทราบขอมลหรอขาวสารสาธารณะในครอบครองของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน เวนแตการเปดเผยขอมลนนจะกระทบตอความมนคงของรฐ ความปลอดภยของประชาชน หรอสวนไดเสยอนพงไดรบความคมครองของบคคลอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๖๑ บคคลยอมมสทธเสนอเรองราวรองทกขและไดรบแจงผลการพจารณาภายในเวลาอนสมควร ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๖๒ สทธของบคคลทจะฟองหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ ราชการสวนทองถน หรอองคกรอนของรฐ ทเปนนตบคคล ใหรบผดเนองจากการกระท าหรอการละเวนการกระท าของขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยงานนน ยอมไดรบความคมครอง ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๕๖ บคคลยอมมสทธไดรบทราบและเขาถงขอมลหรอขาวสารสาธารณะในครอบครองของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน เวนแตการเปดเผยขอมลหรอขาวสารนนจะกระทบตอความมนคงของรฐ ความปลอดภยของประชาชน หรอสวนไดเสยอนพงไดรบความคมครองของบคคลอน หรอเปนขอมลสวนบคคล ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๕๙ บคคลยอมมสทธเสนอเรองราวรองทกขและไดรบแจงผลการพจารณาภายในเวลาอนรวดเรว มาตรา ๖๐ บคคลยอมมสทธทจะฟองหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ ราชการสวนทองถน หรอองคกรอนของรฐทเปนนตบคคล ใหรบผดเนองจากการกระท าหรอการละเวนการกระท าของขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยงานนน
มาตรา ๔๑ บคคลและชมชนยอมมสทธ (๑) ไดรบทราบและเขาถงขอมลหรอขาวสารสาธารณะในครอบครองของหนวยงานของรฐตามทกฎหมายบญญต (๒) เสนอเรองราวรองทกขตอหนวยงานของรฐและไดรบแจงผลการพจารณาโดยรวดเรว (๓) ฟองหนวยงานของรฐใหรบผดเนองจากการกระท าหรอการละเวนการกระท าของขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยงานของรฐ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๔๕ บคคลยอมมเสรภาพในการรวมกนเปนสมาคม สหภาพ สหพนธ สหกรณ กลมเกษตรกร องคการเอกชน หรอหมคณะอน การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอคมครองประโยชนสวนรวมของประชาชน เพอรกษาความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอเพอปองกนมใหมการผกขาดตดตอนในทางเศรษฐกจ
มาตรา ๖๔ บคคลยอมมเสรภาพในการรวมกนเปนสมาคม สหภาพ สหพนธ สหกรณ กลมเกษตรกร องคการเอกชน องคการพฒนาเอกชน หรอหมคณะอน ขาราชการและเจาหนาทของรฐยอมมเสรภาพในการรวมกลมเชนเดยวกบบคคลทวไป แตทงนตองไมกระทบประสทธภาพในการบรหารราชการแผนดนและความตอเนองในการจดท าบรการสาธารณะ ทงน ตามทกฎหมายบญญต การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงและวรรคสอง จะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอคมครองประโยชนสวนรวมของประชาชน เพอรกษาความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอเพอปองกนมใหมการผกขาดตดตอนในทางเศรษฐกจ
มาตรา ๔๒ บคคลยอมมเสรภาพในการรวมกนเปนสมาคม สหกรณ สหภาพ องคกร ชมชน หรอหมคณะอน การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายทตราขนเพอคมครองประโยชนสาธารณะ เพอรกษาความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอเพอการปองกนหรอขจดการกดกนหรอการผกขาด
สวนท ๑๒ สทธชมชน
มาตรา ๔๖ บคคลซงรวมกนเปนชมชนทองถนดงเดมยอมมสทธอนรกษหรอฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปะหรอวฒนธรรมอนดของทองถนและของชาต และมสวนรวมในการจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลและยงยน ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๕๖ สทธของบคคลทจะมสวนรวมกบรฐและชมชนในการบ ารงรกษา และการไดประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ และในการคมครอง สงเสรม และรกษาคณภาพสงแวดลอม เพอใหด ารงชพอยไดอยางปกตและตอเนอง ในสงแวดลอมทจะไมกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามย สวสดภาพ หรอคณภาพชวตของตน ยอมไดรบความคมครอง ทงน ตามทกฎหมายบญญต การด าเนนโครงการหรอกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบอยางรนแรงตอคณภาพสงแวดลอมจะกระท ามได เวนแตจะไดศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม รวมทงไดใหองคการ
มาตรา ๖๖ บคคลซงรวมกนเปนชมชน ชมชนทองถน หรอชมชนทองถนดงเดม ยอมมสทธอนรกษหรอฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปวฒนธรรมอนดของทองถนและของชาต และมสวนรวมในการจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากร ธรรมชาต สงแวดลอม รวมทงความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดลและยงยน มาตรา ๖๗ สทธของบคคลทจะมสวนรวมกบรฐและชมชนในการอนรกษ บ ารงรกษา และการไดประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ และในการคมครอง สงเสรม และรกษาคณภาพสงแวดลอม เพอใหด ารงชพอยไดอยางปกตและตอเนองในสงแวดลอมทจะไมกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามย สวสดภาพ หรอคณภาพชวตของตน ยอมไดรบความคมครองตามความเหมาะสม การด าเนนโครงการหรอกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และสขภาพ จะกระท ามได เวนแตจะไดศกษาและประเมนผล
มาตรา ๔๓ บคคลและชมชนยอมมสทธ (๑) อนรกษ ฟนฟ หรอสงเสรมภมปญญา ศลปะ วฒนธรรม ขนบธรรมเนยม และจารตประเพณอนดงามทงของทองถนและของชาต (๒) จดการ บ ารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดลและยงยนตามวธการทกฎหมายบญญต (๓) เขาชอกนเพอเสนอแนะตอหนวยงานของรฐใหด าเนนการใดอนจะเปนประโยชนตอประชาชนหรอชมชน หรองดเวนการด าเนนการใดอนจะกระทบตอความเปนอยอยางสงบสขของประชาชนหรอชมชน และไดรบแจงผลการพจารณาโดยรวดเรว ทงน หนวยงานของรฐตองพจารณาขอเสนอแนะนนโดยใหประชาชนทเกยวของมสวนรวมในการพจารณาดวยตามวธการทกฎหมายบญญต (๔) จดใหมระบบสวสดการของชมชน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ อสระซงประกอบดวยผแทนองคการเอกชนดานสงแวดลอมและผแทนสถาบนอดมศกษาทจดการศกษาดานสงแวดลอม ใหความเหนประกอบกอนมการด าเนนการดงกลาว ทงน ตามทกฎหมายบญญต สทธของบคคลทจะฟองหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ ราชการสวนทองถน หรอองคกรอนของรฐ เพอใหปฏบตหนาทตามทบญญตไวในกฎหมายตามวรรคหนงและวรรคสอง ยอมไดรบความคมครอง มาตรา ๖๐ บคคลยอมมสทธมสวนรวมในกระบวนการพจารณาของเจาหนาทของรฐในการปฏบตราชการทางปกครองอนมผลหรออาจมผลกระทบตอสทธและเสรภาพของตน ทงน ตามทกฎหมายบญญต
กระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในชมชน และจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสยกอน รวมทงไดใหองคการอสระซงประกอบดวยผแทนองคการเอกชนดานสงแวดลอมและสขภาพ และผแทนสถาบน อดมศกษาทจดการการศกษาดานสงแวดลอมหรอทรพยากร ธรรมชาตหรอดานสขภาพ ใหความเหนประกอบกอนมการด าเนนการดงกลาว สทธของชมชนทจะฟองหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ ราชการสวนทองถน หรอองคกรอนของรฐทเปนนตบคคล เพอใหปฏบตหนาทตามบทบญญตน ยอมไดรบความคมครอง มาตรา ๕๘ บคคลยอมมสทธมสวนรวมในกระบวนการพจารณาของเจาหนาทของรฐในการปฏบตราชการทางปกครองอนมผลหรออาจมผลกระทบตอสทธและเสรภาพของตน
สทธของบคคลและชมชนตามวรรคหนง หมายความรวมถงสทธทจะรวมกบองคกรปกครองสวนทองถนหรอรฐในการด าเนนการดงกลาวดวย
สวนท ๑๑ เสรภาพในการชมนมและการสมาคม
มาตรา ๔๔ บคคลยอมมเสรภาพในการชมนมโดยสงบและปราศจากอาวธ การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะในกรณการชมนมสาธารณะ และเพอคมครองความสะดวกของประชาชนทจะใชทสาธารณะ หรอเพอรกษาความสงบเรยบรอยในระหวางเวลาทประเทศอยในภาวะการสงคราม หรอในระหวางเวลาทมประกาศสถานการณฉกเฉนหรอประกาศใชกฎอยการศก
มาตรา ๖๓ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๔๔ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๔๔ บคคลยอมมเสรภาพในการชมนมโดยสงบและปราศจากอาวธ การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายทตราขนเพอรกษาความมนคงของรฐ ความปลอดภยสาธารณะ ความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอเพอคมครองสทธหรอเสรภาพของบคคลอน
มาตรา ๔๗ บคคลยอมมเสรภาพในการรวมกนจดตงเปนพรรคการเมองเพอสรางเจตนารมณทางการเมองของประชาชนและเพอด าเนนกจการในทางการเมองใหเปนไปตามเจตนารมณนน ตามวถทางการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขตามทบญญตไวในรฐธรรมนญน
มาตรา ๖๕ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๔๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๔๕ บคคลยอมมเสรภาพในการรวมกนจดตงพรรคการเมองตามวถทางการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหา กษตรยทรงเปนประมข ตามทกฎหมายบญญต กฎหมายตามวรรคหนงอยางนอยตองมบทบญญตเกยวกบการบรหารพรรคการเมองซงตองก าหนดใหเปนไปโดยเปดเผยและตรวจสอบได เปดโอกาสใหสมาชกมสวนรวมอยางกวางขวางในการ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ การจดองคกรภายใน การด าเนนกจการ และขอบงคบของพรรคการเมอง ตองสอดคลองกบหลกการพนฐานของการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สมาชกสภาผแทนราษฎรซงเปนสมาชกของพรรคการเมอง กรรมการบรหารของพรรคการเมอง หรอสมาชกพรรคการเมองตามจ านวนทก าหนดในกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง ซงเหนวามตหรอขอบงคบในเรองใดของพรรคการเมองทตนเปนสมาชกอยนนจะขดตอสถานะและการปฏบตหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎรตามรฐธรรมนญน หรอขดหรอแยงกบหลกการพนฐานแหงการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มสทธรองขอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉย ในกรณทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวามตหรอขอบงคบดงกลาวขดหรอแยงกบหลกการพนฐานแหงการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ใหมตหรอขอบงคบนนเปนอนยกเลกไป
ก าหนดนโยบายและการสงผสมครรบเลอกตง และก าหนดมาตรการใหสามารถด าเนนการโดยอสระไมถกครอบง าหรอชน าโดยบคคลซงมไดเปนสมาชกของพรรคการเมองนน รวมทงมาตรการก ากบดแลมใหสมาชกของพรรคการเมองกระท าการอนเปนการฝาฝนหรอไมปฏบตตามกฎหมายเกยวกบการเลอกตง
มาตรา ๕๗ สทธของบคคลซงเปนผบรโภคยอมไดรบความคมครอง ทงน ตามทกฎหมายบญญต กฎหมายตามวรรคหนงตองบญญตใหมองคการอสระซงประกอบดวยตวแทนผบรโภคท าหนาทใหความเหนในการตรากฎหมาย กฎ และขอบงคบ และใหความเหนในการก าหนดมาตรการตาง ๆ เพอคมครองผบรโภค
มาตรา ๖๑ สทธของบคคลซงเปนผบรโภคยอมไดรบความคมครอง ในการไดรบขอมลทเปนความจรง และมสทธรองเรยนเพอใหไดรบการแกไขเยยวยาความเสยหาย รวมทงมสทธรวมตวกนเพอพทกษสทธของผบรโภค ใหมองคการเพอการคมครองผบรโภคทเปนอสระจากหนวยงานของรฐ ซงประกอบดวยตวแทนผบรโภค ท าหนาทใหความเหนเพอประกอบการพจารณาของหนวยงานของรฐในการตราและการบงคบใชกฎหมายและกฎ และใหความเหนในการก าหนดมาตรการตาง ๆ เพอคมครองผบรโภค รวมทงตรวจสอบและรายงานการกระท าหรอละเลยการกระท าอนเปนการคมครองผบรโภค ทงน ใหรฐสนบสนนงบประมาณในการด าเนนการขององคการอสระดงกลาวดวย
มาตรา ๔๖ สทธของผบรโภคยอมไดรบความคมครอง บคคลยอมมสทธรวมกนจดตงองคกรของผบรโภคเพอคมครองและพทกษสทธของผบรโภค องคกรของผบรโภคตามวรรคสองมสทธรวมกนจดตงเปนองคกรทมความเปนอสระเพอใหเกดพลงในการคมครองและพทกษสทธของผบรโภคโดยไดรบการสนบสนนจากรฐ ทงน หลกเกณฑและวธการจดตง อ านาจในการเปนตวแทนของผบรโภค และการสนบสนนดานการเงนจากรฐ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สวนท ๙
สทธในการไดรบบรการสาธารณสขและสวสดการจากรฐ
มาตรา ๕๒ บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบบรการทางสาธารณสขทไดมาตรฐาน และผยากไรมสทธไดรบการรกษาพยาบาลจากสถานบรการสาธารณสขของรฐโดยไมเสยคาใชจาย ทงน ตามทกฎหมายบญญต การบรการทางสาธารณสขของรฐตองเปนไปอยางทวถงและมประสทธภาพ โดยจะตองสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนและเอกชนมสวนรวมดวยเทาทจะกระท าได การปองกนและขจดโรคตดตออนตราย รฐตองจดใหแกประชาชนโดยไมคดมลคาและทนตอเหตการณ ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๕๑ บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบบรการทางสาธารณสขทเหมาะสมและไดมาตรฐาน และผยากไรมสทธไดรบการรกษาพยาบาลจากสถานบรการสาธารณสขของรฐโดยไมเสยคาใชจาย บคคลยอมมสทธไดรบการบรการสาธารณสขจากรฐซงตองเปนไปอยางทวถงและมประสทธภาพ บคคลยอมมสทธไดรบการปองกนและขจดโรคตดตออนตรายจากรฐอยางเหมาะสมโดยไมเสยคาใชจายและทนตอเหตการณ
มาตรา ๔๗ บคคลยอมมสทธไดรบบรการสาธารณสขของรฐ บคคลผยากไรยอมมสทธไดรบบรการสาธารณสขของรฐโดยไมเสยคาใชจายตามทกฎหมายบญญต บคคลยอมมสทธไดรบการปองกนและขจดโรคตดตออนตรายจากรฐโดยไมเสยคาใชจาย
มาตรา ๕๔ บคคลซงมอายเกนหกสบปบรบรณและไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพ มสทธไดรบความชวยเหลออนจากรฐ ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๕๓ บคคลซงมอายเกนหกสบปบรบรณและไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพ มสทธไดรบสวสดการ สงอ านวยความสะดวกอนเปนสาธารณะอยางสมศกดศร และความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ มาตรา ๕๕ บคคลซงไรทอยอาศยและไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพ ยอมมสทธไดรบความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ
มาตรา ๔๘ สทธของมารดาในชวงระหวางกอนและหลงการคลอดบตรยอมไดรบความคมครองและชวยเหลอตามทกฎหมายบญญต บคคลซงมอายเกนหกสบปและไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพ และบคคลผยากไร ยอมมสทธไดรบความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐตามทกฎหมายบญญต
สวนท ๑๓ สทธพทกษรฐธรรมนญ
มาตรา ๖๓ บคคลจะใชสทธและเสรภาพตามรฐธรรมนญเพอลมลางการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขตามรฐธรรมนญน หรอเพอใหไดมาซงอ านาจในการปกครองประเทศโดยวธการซงมไดเปนไปตามวถทางทบญญตไวในรฐธรรมนญน มได ในกรณทบคคลหรอพรรคการเมองใดกระท าการตามวรรคหนง ผรเหนการกระท าดงกลาวยอมมสทธเสนอเรองใหอยการสงสดตรวจสอบขอเทจจรงและยนค ารองขอใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยสงการใหเลกการกระท าดงกลาว แตทงน ไมกระทบกระเทอนการด าเนนคดอาญาตอผกระท าการดงกลาว
มาตรา ๖๘ บคคลจะใชสทธและเสรภาพตามรฐธรรมนญเพอลมลางการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขตามรฐธรรมนญน หรอเพอใหไดมาซงอ านาจในการปกครองประเทศโดยวธการซงมไดเปนไปตามวถทางทบญญตไวในรฐธรรมนญน มได ในกรณทบคคลหรอพรรคการเมองใดกระท าการตามวรรคหนง ผทราบการกระท าดงกลาวยอมมสทธเสนอเรองใหอยการสงสดตรวจสอบขอเทจจรงและยนค ารองขอใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยสงการใหเลกการกระท าดงกลาว แตทงน ไมกระทบกระเทอนการด าเนนคดอาญาตอผกระท าการดงกลาว
มาตรา ๔๙ บคคลจะใชสทธหรอเสรภาพเพอลมลางการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขมได ผใดทราบวามการกระท าตามวรรคหนง ยอมมสทธรองตออยการสงสดเพอรองขอใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยสงการใหเลกการกระท าดงกลาวได ในกรณทอยการสงสดมค าสงไมรบด าเนนการตามทรองขอ หรอไมด าเนนการภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบค ารองขอ ผรองขอจะยนค ารองโดยตรงตอศาลรฐธรรมนญกได
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ในกรณทศาลรฐธรรมนญวนจฉยสงการใหพรรคการเมองใดเลกกระท าการตามวรรคสอง ศาลรฐธรรมนญอาจสงยบพรรคการเมองดงกลาวได
ในกรณทศาลรฐธรรมนญวนจฉยสงการใหพรรคการเมองใดเลกกระท าการตามวรรคสอง ศาลรฐธรรมนญอาจสงยบพรรคการเมองดงกลาวได ในกรณทศาลรฐธรรมนญมค าสงยบพรรคการเมองตามวรรคสาม ใหเพกถอนสทธเลอกตงของหวหนาพรรคการเมองและกรรมการ บรหารของพรรคการเมองทถกยบในขณะทกระท าความผดตามวรรคหนงเปนระยะเวลาหาปนบแตวนทศาลรฐธรรมนญมค าสงดงกลาว
การด าเนนการตามมาตรานไมกระทบตอการด าเนนคดอาญาตอผกระท าการตามวรรคหนง
มาตรา ๖๕ บคคลยอมมสทธตอตานโดยสนตวธซงการกระท าใด ๆ ทเปนไปเพอใหไดมาซงอ านาจในการปกครองประเทศโดยวธการซงมไดเปนไปตามวถทางทบญญตไวในรฐธรรมนญน
มาตรา ๖๙ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๖๕ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
หมวด ๔ หนาทของชนชาวไทย
ไมมการแกไข หมวด ๔ หนาทของปวงชนชาวไทย
มาตรา ๖๖ บคคลมหนาทรกษาไวซงชาต ศาสนา พระมหา กษตรย และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขตามรฐธรรมนญน มาตรา ๖๗ บคคลมหนาทปฏบตตามกฎหมาย มาตรา ๖๘ บคคลมหนาทไปใชสทธเลอกตง บคคลซงไมไปเลอกตงโดยไมแจงเหตอนสมควรทท าใหไมอาจไปเลอกตงไดยอมเสยสทธตามทกฎหมายบญญต การแจงเหตทท าใหไมอาจไปเลอกตงและการอ านวยความสะดวกในการไปเลอกตง ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๖๙ บคคลมหนาทปองกนประเทศ รบราชการทหาร เสยภาษอากร ชวยเหลอราชการ รบการศกษาอบรม พทกษ ปกปอง และสบสานศลปวฒนธรรมของชาตและภมปญญาทองถน และอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๗๐ บคคลมหนาทพทกษรกษาไวซงชาต ศาสนา พระมหากษตรย และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขตามรฐธรรมนญน มาตรา ๗๑ บคคลมหนาทปองกนประเทศ รกษาผลประโยชนของชาต และปฏบตตามกฎหมาย มาตรา ๗๒ บคคลมหนาทไปใชสทธเลอกตง บคคลซงไปใชสทธหรอไมไปใชสทธโดยไมแจงเหตอนสมควรทท าใหไมอาจไปใชสทธได ยอมไดรบสทธหรอเสยสทธตามทกฎหมายบญญต การแจงเหตทท าใหไมอาจไปเลอกตงและการอ านวยความสะดวกในการไปเลอกตง ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๗๓ บคคลมหนาทรบราชการทหาร ชวยเหลอในการปองกนและบรรเทาภยพบตสาธารณะ เสยภาษอากร ชวยเหลอราชการ รบการศกษาอบรม พทกษ ปกปอง และสบสานศลปวฒนธรรมของชาตและภมปญญาทองถน และอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๕๐ บคคลมหนาท ดงตอไปน (๑) พทกษรกษาไวซงชาต ศาสนา พระมหากษตรย และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (๒) ปองกนประเทศ พทกษรกษาเกยรตภม ผลประโยชนของชาต และสาธารณสมบตของแผนดน รวมทงใหความรวมมอในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย (๓) ปฏบตตามกฎหมายอยางเครงครด (๔) เขารบการศกษาอบรมในการศกษาภาคบงคบ (๕) รบราชการทหารตามทกฎหมายบญญต (๖) เคารพและไมละเมดสทธและเสรภาพของบคคลอน และไมกระท าการใดทอาจกอใหเกดความแตกแยกหรอเกลยดชงในสงคม (๗) ไปใชสทธเลอกตงหรอลงประชามตอยางอสระโดยค านงถงประโยชนสวนรวมของประเทศเปนส าคญ (๘) รวมมอและสนบสนนการอนรกษและคมครองสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต ความหลากหลายทางชวภาพ รวมทงมรดกทางวฒนธรรม (๙) เสยภาษอากรตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๑๐) ไมรวมมอหรอสนบสนนการทจรตและประพฤตมชอบทกรปแบบ
มาตรา ๗๐ บคคลผเปนขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอของราชการสวนทองถน และเจาหนาทอนของรฐ มหนาทด าเนนการใหเปนไปตามกฎหมายเพอรกษาประโยชนสวนรวม อ านวยความสะดวก และใหบรการแกประชาชน ในการปฏบตหนาทและในการปฏบตการอนทเกยวของกบประชาชน บคคลตามวรรคหนงตองวางตนเปนกลางทางการเมอง ในกรณทบคคลตามวรรคหนงละเลยหรอไมปฏบตใหเปนไปตามหนาทตามวรรคหนงหรอวรรคสอง บคคลผมสวนไดเสยยอมมสทธขอใหบคคลตามวรรคหนงหรอผบงคบบญชาของบคคลดงกลาวชแจง แสดงเหตผล และขอใหด าเนนการใหเปนไปตามบทบญญตในวรรคหนงหรอวรรคสองได
มาตรา ๗๔ บคคลผเปนขาราชการ พนกงาน ลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอเจาหนาทอนของรฐ มหนาทด าเนนการใหเปนไปตามกฎหมายเพอรกษาประโยชนสวนรวม อ านวยความสะดวก และใหบรการแกประชาชนตามหลกธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด ในการปฏบตหนาทและในการปฏบตการอนทเกยวของกบประชาชน บคคลตามวรรคหนงตองวางตนเปนกลางทางการเมอง ในกรณทบคคลตามวรรคหนงละเลยหรอไมปฏบตใหเปนไปตามหนาทตามวรรคหนงหรอวรรคสอง บคคลผมสวนไดเสยยอมมสทธขอใหบคคลตามวรรคหนง หรอผบงคบบญชาของบคคลดงกลาว ชแจง แสดงเหตผล และขอใหด าเนนการใหเปนไปตามบทบญญตในวรรคหนงหรอวรรคสองได
หมวด ๕ หนาทของรฐ
มาตรา ๕๑ การใดทรฐธรรมนญบญญตใหเปนหนาทของรฐตามหมวดน ถาการนนเปนการท าเพอใหเกดประโยชนแกประชาชนโดยตรง ยอมเปนสทธของประชาชนและชมชนทจะตดตามและเรงรดใหรฐด าเนนการ รวมตลอดทงฟองรองหนวยงานของรฐทเกยวของเพอจดใหประชาชนหรอชมชนไดรบประโยชนนนตามหลกเกณฑและวธการทกฎหมายบญญต
หมวด ๕ แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ
สวนท ๒ แนวนโยบายดานความมนคงของรฐ
มาตรา ๗๑ รฐตองพทกษรกษาไวซงสถาบนพระมหากษตรย เอกราชและบรณภาพแหงอาณาเขต มาตรา ๗๒ รฐตองจดใหมก าลงทหารไวเพอพทกษรกษา เอกราช ความมนคงของรฐ สถาบนพระมหากษตรย ผลประโยชน
มาตรา ๗๗ รฐตองพทกษรกษาไวซงสถาบนพระมหากษตรย เอกราช อธปไตย และบรณภาพแหงเขตอ านาจรฐ และตองจดใหมก าลงทหาร อาวธยทโธปกรณ และเทคโนโลยททนสมย จ าเปน และเพยงพอ เพอพทกษรกษาเอกราช อธปไตย ความมนคงของรฐ สถาบนพระมหากษตรย ผลประโยชนแหงชาต และการปกครอง
มาตรา ๕๒ รฐตองพทกษรกษาไวซงสถาบนพระมหา กษตรย เอกราช อธปไตย บรณภาพแหงอาณาเขตและเขตทประเทศไทยมสทธอธปไตย เกยรตภมและผลประโยชนของชาต ความมนคงของรฐ และความสงบเรยบรอยของประชาชน เพอประโยชนแหงการน รฐตองจดใหมการทหาร การทต และการขาวกรองทมประสทธภาพ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ แหงชาต และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และเพอการพฒนาประเทศ
ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และเพอการพฒนาประเทศ
ก าลงทหารใหใชเพอประโยชนในการพฒนาประเทศดวย
สวนท ๕ แนวนโยบายดานกฎหมายและการยตธรรม
มาตรา ๗๕ วรรคหนง รฐตองดแลใหมการปฏบตตามกฎหมาย คมครองสทธและเสรภาพของบคคล จดระบบงานของกระบวนการยตธรรมใหมประสทธภาพและอ านวยความยตธรรมแกประชาชนอยางรวดเรวและเทาเทยมกน รวมทงจดระบบงานราชการและงานของรฐอยางอนใหมประสทธภาพเพอตอบสนองความตองการของประชาชน
มาตรา ๘๑ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานกฎหมายและการยตธรรม ดงตอไปน (๑) ดแลใหมการปฏบตและบงคบการใหเปนไปตามกฎหมายอยางถกตอง รวดเรว เปนธรรม และทวถง สงเสรมการใหความชวยเหลอและใหความรทางกฎหมายแกประชาชน และจดระบบงานราชการและงานของรฐอยางอนในกระบวนการยตธรรมใหมประสทธภาพ โดยใหประชาชนและองคกรวชาชพมสวนรวมในกระบวนการยตธรรม และการชวยเหลอประชาชนทางกฎหมาย
มาตรา ๕๓ รฐตองดแลใหมการปฏบตตามและบงคบใชกฎหมายอยางเครงครด
สวนท ๘ สทธและเสรภาพในการศกษา
มาตรา ๔๓ บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย การจดการศกษาอบรมของรฐตองค านงถงการมสวนรวมขององคการปกครองสวนทองถนและเอกชน ทงน ตามทกฎหมายบญญต การจดการศกษาอบรมขององคกรวชาชพและเอกชนภายใตการก ากบดแลของรฐ ยอมไดรบความคมครอง ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๘๐ รฐตองคมครองและพฒนาเดกและเยาวชน สงเสรมความเสมอภาคของหญงและชาย เสรมสรางและพฒนาความเปนปกแผนของครอบครว และความเขมแขงของชมชน รฐตองสงเคราะหคนชรา ผยากไร ผพการหรอทพพลภาพและผดอยโอกาสใหมคณภาพชวตทดและพงตนเองได มาตรา ๘๑ รฐตองจดการศกษาอบรมและสนบสนนใหเอกชนจดการศกษาอบรมใหเกดความรคคณธรรม จดใหมกฎหมายเกยวกบการศกษาแหงชาต ปรบปรงการศกษาใหสอดคลองกบความเปลยน
มาตรา ๔๙ บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษาไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจาย ผยากไร ผพการหรอทพพลภาพ หรอผอยในสภาวะยากล าบาก ตองไดรบสทธตามวรรคหนงและการสนบสนนจากรฐเพอใหไดรบการศกษาโดยทดเทยมกบบคคลอน การจดการศกษาอบรมขององคกรวชาชพหรอเอกชน การศกษาทางเลอกของประชาชน การเรยนรดวยตนเอง และการเรยนรตลอดชวต ยอมไดรบความคมครองและสงเสรมทเหมาะสมจากรฐ มาตรา ๘๐ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม การสาธารณสข การศกษา และวฒนธรรม ดงตอไปน (๑) คมครองและพฒนาเดกและเยาวชน สนบสนนการอบรมเลยงดและใหการศกษาปฐมวย สงเสรมความเสมอภาคของหญงและชาย เสรมสรางและพฒนาความเปนปกแผนของสถาบนครอบครวและชมชน
มาตรา ๕๔ รฐตองด าเนนการใหเดกทกคนไดรบการศกษาเปนเวลาสบสองปตงแตกอนวยเรยนจนจบการศกษาภาคบงคบอยางมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย รฐตองด าเนนการใหเดกเลกไดรบการดแลและพฒนากอนเขารบการศกษาตามวรรคหนง เพอพฒนารางกาย จตใจ วนย อารมณ สงคม และสตปญญาใหสมกบวย โดยสงเสรมและสนบสนนใหองคกรปกครองสวนทองถนและภาคเอกชนเขามสวนรวมในการด าเนนการดวย รฐตองด าเนนการใหประชาชนไดรบการศกษาตามความตองการในระบบตาง ๆ รวมทงสงเสรมใหมการเรยนรตลอดชวต และจดใหมการรวมมอกนระหวางรฐ องคกรปกครองสวนทองถน และภาคเอกชนในการจดการศกษาทกระดบ โดยรฐมหนาทด าเนนการ ก ากบ สงเสรม และสนบสนนใหการจดการศกษาดงกลาวมคณภาพและไดมาตรฐานสากล ทงน ตามกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาตซงอยางนอยตองมบทบญญตเกยวกบการจดท าแผนการศกษาแหงชาต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ แปลงทางเศรษฐกจและสงคม สรางเสรมความรและปลกฝงจตส านกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สนบสนนการคนควาวจยในศลปวทยาการตาง ๆ เรงรดพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอการพฒนาประเทศ พฒนาวชาชพคร และสงเสรมภมปญญาทองถน ศลปะและวฒนธรรมของชาต
รวมทงตองสงเคราะหและจดสวสดการใหแกผสงอาย ผยากไร ผพการหรอทพพลภาพ และผอยในสภาวะยากล าบาก ใหมคณภาพชวตทดขนและพงพาตนเองได (๓) พฒนาคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษาในทกระดบและทกรปแบบใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม จดใหมแผนการศกษาแหงชาต กฎหมายเพอพฒนาการศกษาของชาต จดใหมการพฒนาคณภาพครและบคลากรทางการศกษาใหกาวหนาทนการเปลยนแปลงของสงคมโลก รวมทงปลกฝงใหผเรยนมจตส านกของความเปนไทย มระเบยบวนย ค านงถงประโยชนสวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (๔) สงเสรมและสนบสนนการกระจายอ านาจเพอใหองคกรปกครองสวนทองถน ชมชน องคการทางศาสนา และเอกชน จดและมสวนรวมในการจดการศกษาเพอพฒนามาตรฐานคณภาพการศกษาใหเทาเทยมและสอดคลองกบแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ (๕) สงเสรมและสนบสนนการศกษาวจยในศลปวทยาการแขนงตาง ๆ และเผยแพรขอมลผลการศกษาวจยทไดรบทนสนบสนนการศกษาวจยจากรฐ (๖) สงเสรมและสนบสนนความรรกสามคคและการเรยนร ปลกจตส านก และเผยแพรศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณของชาต ตลอดจนคานยมอนดงามและภมปญญาทองถน
และการด าเนนการและตรวจสอบการด าเนนการใหเปนไปตามแผนการศกษาแหงชาตดวย การศกษาทงปวงตองมงพฒนาผเรยนใหเปนคนด มวนย ภมใจในชาต สามารถเชยวชาญไดตามความถนดของตน และมความรบผดชอบตอครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต ในการด าเนนการใหเดกเลกไดรบการดแลและพฒนาตามวรรคสอง หรอใหประชาชนไดรบการศกษาตามวรรคสาม รฐตองด าเนนการใหผขาดแคลนทนทรพยไดรบการสนบสนนคาใชจายในการศกษาตามความถนดของตน ใหจดตงกองทนเพอใชในการชวยเหลอผขาดแคลนทนทรพย เพอลดความเหลอมล าในการศกษา และเพอเสรมสรางและพฒนาคณภาพและประสทธภาพคร โดยใหรฐจดสรรงบประมาณใหแกกองทน หรอใชมาตรการหรอกลไกทางภาษรวมทงการใหผบรจาคทรพยสนเขากองทนไดรบประโยชนในการลดหยอนภาษดวย ทงน ตามทกฎหมายบญญต ซงกฎหมายดงกลาวอยางนอยตองก าหนดใหการบรหารจดการกองทนเปนอสระและก าหนดใหมการใชจายเงนกองทนเพอบรรลวตถประสงคดงกลาว
สวนท ๙ สทธในการไดรบบรการสาธารณสขและสวสดการจากรฐ
มาตรา ๕๒ บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบบรการทางสาธารณสขทไดมาตรฐาน และผยากไรมสทธไดรบการรกษาพยาบาลจากสถานบรการสาธารณสขของรฐโดยไมเสยคาใชจาย ทงน ตามทกฎหมายบญญต การบรการทางสาธารณสขของรฐตองเปนไปอยางทวถงและมประสทธภาพ โดยจะตองสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนและเอกชนมสวนรวมดวยเทาทจะกระท าได
มาตรา ๕๑ บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบบรการทางสาธารณสขทเหมาะสมและไดมาตรฐาน และผยากไรมสทธไดรบการรกษาพยาบาลจากสถานบรการสาธารณสขของรฐโดยไมเสยคาใชจาย บคคลยอมมสทธไดรบการบรการสาธารณสขจากรฐซงตองเปนไปอยางทวถงและมประสทธภาพ
มาตรา ๕๕ รฐตองด าเนนการใหประชาชนไดรบบรการสาธารณสขทมประสทธภาพอยางทวถง เสรมสรางใหประชาชนมความรพนฐานเกยวกบการสงเสรมสขภาพและการปองกนโรค และสงเสรมสนบสนนใหมการพฒนาภมปญญาดานแพทยแผนไทยใหเกดประโยชนสงสด
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ การปองกนและขจดโรคตดตออนตราย รฐตองจดใหแกประชาชนโดยไมคดมลคาและทนตอเหตการณ ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๘๒ รฐตองจดและสงเสรมการสาธารณสขใหประชาชนไดรบบรการทไดมาตรฐานและมประสทธภาพอยางทวถง
บคคลยอมมสทธไดรบการปองกนและขจดโรคตดตออนตรายจากรฐอยางเหมาะสมโดยไมเสยคาใชจายและทนตอเหตการณ มาตรา ๘๐ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม การสาธารณสข การศกษา และวฒนธรรม ดงตอไปน (๒) สงเสรม สนบสนน และพฒนาระบบสขภาพทเนนการสรางเสรมสขภาพอนน าไปสสขภาวะทยงยนของประชาชน รวมทงจดและสงเสรมใหประชาชนไดรบบรการสาธารณสขทมมาตรฐานอยางทวถงและมประสทธภาพ และสงเสรมใหเอกชนและชมชนมสวนรวมในการพฒนาสขภาพและการจดบรการสาธารณสข โดยผมหนาทใหบรการดงกลาวซงไดปฏบตหนาทตามมาตรฐานวชาชพและจรยธรรม ยอมไดรบความคมครองตามกฎหมาย
บรการสาธารณสขตามวรรคหนง ตองครอบคลมการสงเสรมสขภาพ การควบคมและปองกนโรค การรกษาพยาบาล และการฟนฟสขภาพดวย รฐตองพฒนาการบรการสาธารณสขใหมคณภาพและมมาตรฐานสงขนอยางตอเนอง
มาตรา ๘๗ รฐตองสนบสนนระบบเศรษฐกจแบบเสรโดยอาศยกลไกตลาด ก ากบดแลใหมการแขงขนอยางเปนธรรม คมครองผบรโภค และปองกนการผกขาดตดตอนทงทางตรงและทางออม รวมทงยกเลกและละเวนการตรากฎหมายและกฎเกณฑทควบคมธรกจทไมสอดคลองกบความจ าเปนทางเศรษฐกจ และตองไมประกอบกจการแขงขนกบเอกชน เวนแตมความจ าเปนเพอประโยชนในการรกษาความมนคงของรฐ รกษาผลประโยชนสวนรวม หรอการจดใหมการสาธารณปโภค
มาตรา ๘๔ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานเศรษฐกจ ดงตอไปน (๑๐) จดใหมสาธารณปโภคขนพนฐานอนจ าเปนตอการด ารงชวตของประชาชนเพอประโยชนในการรกษาความมนคงของรฐในทางเศรษฐกจ และตองมใหสาธารณปโภคขนพนฐานอนจ าเปนตอการด ารงชวตของประชาชนอยในความผกขาดของเอกชนอนอาจกอความเสยหายแกรฐ
มาตรา ๕๖ รฐตองจดหรอด าเนนการใหมสาธารณปโภคขนพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตของประชาชนอยางทวถงตามหลกการพฒนาอยางยงยน โครงสรางหรอโครงขายขนพนฐานของกจการสาธารณปโภคขนพนฐานของรฐอนจ าเปนตอการด ารงชวตของประชาชนหรอเพอความมนคงของรฐ รฐจะกระท าดวยประการใดใหตกเปนกรรมสทธของเอกชนหรอท าใหรฐเปนเจาของนอยกวารอยละหาสบเอดมได การจดหรอด าเนนการใหมสาธารณปโภคตามวรรคหนงหรอวรรคสอง รฐตองดแลมใหมการเรยกเกบคาบรการจนเปนภาระแกประชาชนเกนสมควร การน าสาธารณปโภคของรฐไปใหเอกชนด าเนนการทางธรกจไมวาดวยประการใด ๆ รฐตองไดรบประโยชนตอบแทนอยางเปนธรรม โดยค านงถงการลงทนของรฐ ประโยชนทรฐและเอกชนจะไดรบ และคาบรการทจะเรยกเกบจากประชาชนประกอบกน
สวนท ๘ แนวนโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๘๑ รฐตองจดการศกษาอบรมและสนบสนนใหเอกชนจดการศกษาอบรมใหเกดความรคคณธรรม จดใหมกฎหมายเกยวกบการศกษาแหงชาต ปรบปรงการศกษาใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม สรางเสรมความรและปลกฝงจตส านกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สนบสนนการคนควาวจยในศลปวทยาการตาง ๆ เรงรดพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอการพฒนาประเทศ พฒนาวชาชพคร และสงเสรมภมปญญาทองถน ศลปะและวฒนธรรมของชาต มาตรา ๗๙ รฐตองสงเสรมและสนบสนนใหประชาชนมสวนรวมในการสงวน บ ารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดล รวมทงมสวนรวมในการสงเสรม บ ารงรกษา และคมครองคณภาพสงแวดลอมตามหลกการการพฒนาทยงยน ตลอดจนควบคมและก าจดภาวะมลพษทมผลตอสขภาพอนามย สวสดภาพ และคณภาพชวตของประชาชน
มาตรา ๘๐ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม การสาธารณสข การศกษา และวฒนธรรม ดงตอไปน (๖) สงเสรมและสนบสนนความรรกสามคคและการเรยนร ปลกจตส านก และเผยแพรศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณของชาต ตลอดจนคานยมอนดงามและภมปญญาทองถน มาตรา ๘๕ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ดงตอไปน (๑) ก าหนดหลกเกณฑการใชทดนใหครอบคลมทวประเทศ โดยใหค านงถงความสอดคลองกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาต ทงผนดน ผนน า วถชวตของชมชนทองถน และการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ และก าหนดมาตรฐานการใชทดนอยางยงยน โดยตองใหประชาชนในพนททไดรบผลกระทบจากหลกเกณฑการใชทดนนนมสวนรวมในการตดสนใจดวย (๒) กระจายการถอครองทดนอยางเปนธรรมและด าเนนการใหเกษตรกรมกรรมสทธหรอสทธในทดนเพอประกอบเกษตรกรรมอยางทวถงโดยการปฏรปทดนหรอวธอน รวมทงจดหาแหลงน าเพอใหเกษตรกรมน าใชอยางพอเพยงและเหมาะสมแกการเกษตร (๓) จดใหมการวางผงเมอง พฒนา และด าเนนการตามผงเมองอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพอประโยชนในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน (๔) จดใหมแผนการบรหารจดการทรพยากรน าและทรพยากร ธรรมชาตอนอยางเปนระบบและเกดประโยชนตอสวนรวม ทงตองใหประชาชนมสวนรวมในการสงวน บ ารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดล (๕) สงเสรม บ ารงรกษา และคมครองคณภาพสงแวดลอมตามหลกการพฒนาทยงยน ตลอดจนควบคมและก าจดภาวะมลพษทมผลตอสขภาพอนามย สวสดภาพ และคณภาพชวตของประชาชน โดยประชาชน ชมชนทองถน และองคกรปกครองสวนทองถน ตองมสวนรวมในการก าหนดแนวทางการด าเนนงาน
มาตรา ๕๗ รฐตอง (๑) อนรกษ ฟนฟ และสงเสรมภมปญญาทองถน ศลปะ วฒนธรรม ขนบธรรมเนยม และจารตประเพณอนดงามของทองถนและของชาต และจดใหมพนทสาธารณะส าหรบกจกรรมทเกยวของ รวมทงสงเสรมและสนบสนนใหประชาชน ชมชน และองคกรปกครองสวนทองถนไดใชสทธและมสวนรวมในการด าเนนการดวย (๒) อนรกษ คมครอง บ ารงรกษา ฟนฟ บรหารจดการ และใชหรอจดใหมการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพ ใหเกดประโยชนอยางสมดลและยงยน โดยตองใหประชาชนและชมชนในทองถนทเกยวของมสวนรวมด าเนนการและไดรบประโยชนจากการด าเนนการดงกลาวดวยตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๘๖ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานวทยาศาสตร ทรพยสนทางปญญา และพลงงาน ดงตอไปน (๒) สงเสรมการประดษฐหรอการคนคดเพอใหเกดความรใหม รกษาและพฒนาภมปญญาทองถนและภมปญญาไทย รวมทงใหความคมครองทรพยสนทางปญญา
มาตรา ๕๙ บคคลยอมมสทธไดรบขอมล ค าชแจง และเหตผล จากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน กอนการอนญาตหรอการด าเนนโครงการ หรอกจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย คณภาพชวต หรอสวนไดเสยส าคญอนใดทเกยวกบตนหรอชมชนทองถน และมสทธแสดงความคดเหนของตนในเรองดงกลาว ทงน ตามกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนทกฎหมายบญญต มาตรา ๕๖ วรรคสอง การด าเนนโครงการหรอกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบอยางรนแรงตอคณภาพสงแวดลอมจะกระท ามได เวนแตจะไดศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม รวมทงไดใหองคการอสระซงประกอบดวยผแทนองคการเอกชนดานสงแวดลอมและผแทนสถาบนอดมศกษาทจดการศกษาดานสงแวดลอม ใหความเหนประกอบกอนมการด าเนนการดงกลาว ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๕๗ บคคลยอมมสทธไดรบขอมล ค าชแจง และเหตผลจากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน กอนการอนญาตหรอการด าเนนโครงการหรอกจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย คณภาพชวต หรอสวนไดเสยส าคญอนใดทเกยวกบตนหรอชมชนทองถน และมสทธแสดงความคดเหนของตนตอหนวยงานทเกยวของเพอน าไปประกอบการพจารณาในเรองดงกลาว การวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพย การวางผงเมอง การก าหนดเขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอสวนไดเสยส าคญของประชาชน ใหรฐจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถงกอนด าเนนการ มาตรา ๖๗ วรรคสอง การด าเนนโครงการหรอกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และสขภาพ จะกระท ามได เวนแตจะไดศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในชมชน และจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสยกอน รวมทงไดใหองคการอสระซงประกอบดวยผแทนองคการเอกชนดานสงแวดลอมและสขภาพ และผแทนสถาบนอดมศกษาทจดการการศกษาดานสงแวดลอมหรอทรพยากรธรรมชาตหรอดานสขภาพ ใหความเหนประกอบกอนมการด าเนนการดงกลาว
มาตรา ๕๘ การด าเนนการใดของรฐหรอทรฐจะอนญาตใหผใดด าเนนการ ถาการนนอาจมผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาต คณภาพสงแวดลอม สขภาพ อนามย คณภาพชวต หรอสวนไดเสยส าคญอนใดของประชาชนหรอชมชนหรอสงแวดลอมอยางรนแรง รฐตองด าเนนการใหมการศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนหรอชมชน และจดใหมการรบฟงความคดเหนของผมสวนไดเสยและประชาชนและชมชนทเกยวของกอน เพอน ามาประกอบการพจารณาด าเนนการหรออนญาตตามทกฎหมายบญญต บคคลและชมชนยอมมสทธไดรบขอมล ค าชแจง และเหตผลจากหนวยงานของรฐกอนการด าเนนการหรออนญาตตามวรรคหนง ในการด าเนนการหรออนญาตตามวรรคหนง รฐตองระมดระวงใหเกดผลกระทบตอประชาชน ชมชน สงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพนอยทสด และตองด าเนนการใหมการเยยวยาความเดอดรอนหรอเสยหายใหแกประชาชนหรอชมชนทไดรบผลกระทบอยางเปนธรรมและโดยไมชกชา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สวนท ๑๐
สทธในขอมลขาวสารและการรองเรยน
มาตรา ๕๘ บคคลยอมมสทธไดรบทราบขอมลหรอขาวสารสาธารณะในครอบครองของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน เวนแตการเปดเผยขอมลนนจะกระทบตอความมนคงของรฐ ความปลอดภยของประชาชน หรอสวนไดเสยอนพงไดรบความคมครองของบคคลอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๕๖ บคคลยอมมสทธไดรบทราบและเขาถงขอมลหรอขาวสารสาธารณะในครอบครองของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน เวนแตการเปดเผยขอมลหรอขาวสารนนจะกระทบตอความมนคงของรฐ ความปลอดภยของประชาชน หรอสวนไดเสยอนพงไดรบความคมครองของบคคลอน หรอเปนขอมลสวนบคคล ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๖๒ บคคลยอมมสทธตดตามและรองขอใหมการตรวจสอบการปฏบตหนาทของผด ารงต าแหนงทางการเมอง หนวยงานของรฐ และเจาหนาทของรฐ บคคลซงใหขอมลโดยสจรตแกองคกรตรวจสอบการใชอ านาจรฐหรอหนวยงานของรฐเกยวกบการปฏบตหนาทของผด ารงต าแหนงทางการเมอง หนวยงานของรฐ หรอเจาหนาทของรฐ ยอมไดรบความคมครอง
มาตรา ๕๙ รฐตองเปดเผยขอมลหรอขาวสารสาธารณะในครอบครองของหนวยงานของรฐทมใชขอมลเกยวกบความมนคงของรฐหรอเปนความลบของทางราชการตามทกฎหมายบญญต และตองจดใหประชาชนเขาถงขอมลหรอขาวสารดงกลาวไดโดยสะดวก
มาตรา ๔๐ คลนความถทใชในการสงวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และวทยโทรคมนาคม เปนทรพยากรสอสารของชาตเพอประโยชนสาธารณะ ใหมองคกรของรฐทเปนอสระท าหนาทจดสรรคลนความถตามวรรคหนง และก ากบดแลการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม ทงน ตามทกฎหมายบญญต การด าเนนการตามวรรคสองตองค านงถงประโยชนสงสดของประชาชนในระดบชาตและระดบทองถน ทงในดานการศกษา วฒนธรรม ความมนคงของรฐ และประโยชนสาธารณะอน รวมทงการแขงขนโดยเสรอยางเปนธรรม
มาตรา ๔๗ คลนความถทใชในการสงวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และโทรคมนาคม เปนทรพยากรสอสารของชาตเพอประโยชนสาธารณะ ใหมองคกรของรฐทเปนอสระองคกรหนงท าหนาทจดสรรคลนความถตามวรรคหนง และก ากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม ทงน ตามทกฎหมายบญญต การด าเนนการตามวรรคสองตองค านงถงประโยชนสงสดของประชาชนในระดบชาตและระดบทองถน ทงในดานการศกษา วฒนธรรม ความมนคงของรฐ ประโยชนสาธารณะอน และการแขงขนโดยเสรอยางเปนธรรม รวมทงตองจดใหภาคประชาชนมสวนรวมในการด าเนนการสอมวลชนสาธารณะ การก ากบการประกอบกจการตามวรรคสองตองมมาตรการเพอปองกนมใหมการควบรวม การครองสทธขามสอ หรอการครอบง า ระหวางสอมวลชนดวยกนเองหรอโดยบคคลอนใด ซงจะม
มาตรา ๖๐ รฐตองรกษาไวซงคลนความถและสทธในการเขาใชวงโคจรดาวเทยมอนเปนสมบตของชาต เพอใชใหเกดประโยชนแกประเทศชาตและประชาชน การจดใหมการใชประโยชนจากคลนความถตามวรรคหนง ไมวาจะใชเพอสงวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และโทรคมนาคม หรอเพอประโยชนอนใด ตองเปนไปเพอประโยชนสงสดของประชาชน ความมนคงของรฐ และประโยชนสาธารณะ รวมตลอดทงการใหประชาชนมสวนไดใชประโยชนจากคลนความถดวย ทงน ตามทกฎหมายบญญต รฐตองจดใหมองคกรของรฐทมความเปนอสระในการปฏบตหนาท เพอรบผดชอบและก ากบการด าเนนการเกยวกบคลนความถใหเปนไปตามวรรคสอง ในการน องคกรดงกลาวตองจดใหมมาตรการปองกนมใหมการแสวงหาประโยชนจากผบรโภคโดยไมเปนธรรมหรอสรางภาระแกผบรโภคเกนความจ าเปน ปองกนมใหคลนความถ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ผลเปนการขดขวางเสรภาพในการรบรขอมลขาวสารหรอปดกนการไดรบขอมลขาวสารทหลากหลายของประชาชน
รบกวนกน รวมตลอดทงปองกนการกระท าทมผลเปนการขดขวางเสรภาพในการรบรหรอปดกนการรบรขอมลหรอขาวสารทถกตองตามความเปนจรงของประชาชน และปองกนมใหบคคลหรอกลมบคคลใดใชประโยชนจากคลนความถโดยไมค านงถงสทธของประชาชนทวไป รวมตลอดทงการก าหนดสดสวนขนต าทผใชประโยชนจากคลนความถจะตองด าเนนการเพอประโยชนสาธารณะ ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๕๗ สทธของบคคลซงเปนผบรโภคยอมไดรบความคมครอง ทงน ตามทกฎหมายบญญต กฎหมายตามวรรคหนงตองบญญตใหมองคการอสระซงประกอบดวยตวแทนผบรโภคท าหนาทใหความเหนในการตรากฎหมาย กฎ และขอบงคบ และใหความเหนในการก าหนดมาตรการตาง ๆ เพอคมครองผบรโภค
มาตรา ๖๑ สทธของบคคลซงเปนผบรโภคยอมไดรบความคมครองในการไดรบขอมลทเปนความจรง และมสทธรองเรยนเพอใหไดรบการแกไขเยยวยาความเสยหาย รวมทงมสทธรวมตวกนเพอพทกษสทธของผบรโภค ใหมองคการเพอการคมครองผบรโภคทเปนอสระจากหนวยงานของรฐ ซงประกอบดวยตวแทนผบรโภค ท าหนาทใหความเหนเพอประกอบการพจารณาของหนวยงานของรฐในการตราและการบงคบใชกฎหมายและกฎ และใหความเหนในการก าหนดมาตรการตาง ๆ เพอคมครองผบรโภค รวมทงตรวจสอบและรายงานการกระท าหรอละเลยการกระท าอนเปนการคมครองผบรโภค ทงน ใหรฐสนบสนนงบประมาณในการด าเนนการขององคการอสระดงกลาวดวย
มาตรา ๖๑ รฐตองจดใหมมาตรการหรอกลไกทมประสทธภาพในการคมครองและพทกษสทธของผบรโภคดานตาง ๆ ไมวาจะเปนดานการรขอมลทเปนจรง ดานความปลอดภย ดานความเปนธรรมในการท าสญญา หรอดานอนใดอนเปนประยชนตอผบรโภค
มาตรา ๘๔ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานเศรษฐกจ ดงตอไปน (๓) ควบคมใหมการรกษาวนยการเงนการคลงเพอสนบสนนเสถยรภาพและความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ปรบปรงระบบการจดเกบภาษอากรใหมความเปนธรรมและสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสภาพเศรษฐกจและสงคม
มาตรา ๖๒ รฐตองรกษาวนยการเงนการคลงอยางเครงครดเพอใหฐานะทางการเงนการคลงของรฐมเสถยรภาพและมนคงอยางยงยนตามกฎหมายวาดวยวนยการเงนการคลงของรฐ และจดระบบภาษใหเกดความเปนธรรมแกสงคม กฎหมายวาดวยวนยการเงนการคลงของรฐอยางนอยตองมบทบญญตเกยวกบกรอบการด าเนนการทางการคลงและงบประมาณของรฐ การก าหนดวนยทางการคลงดานรายไดและรายจายทงเงนงบประมาณและเงนนอกงบประมาณ การบรหารทรพยสนของรฐและเงนคงคลง และการบรหารหนสาธารณะ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๖๓ รฐตองสงเสรม สนบสนน และใหความรแก
ประชาชนถงอนตรายทเกดจากการทจรตและประพฤตมชอบทงในภาครฐและภาคเอกชน และจดใหมมาตรการและกลไกทมประสทธภาพเพอปองกนและขจดการทจรตและประพฤตมชอบดงกลาวอยางเขมงวด รวมทงกลไกในการสงเสรมใหประชาชนรวมตวกนเพอม สวนรวมในการรณรงคใหความร ตอตาน หรอชเบาะแส โดยไดรบการคมครองจากรฐตามทกฎหมายบญญต
หมวด ๕ แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ
หมวด ๖ แนวนโยบายแหงรฐ
สวนท ๑ บททวไป
มาตรา ๘๘ บทบญญตในหมวดนมไวเพอเปนแนวทางส าหรบการตรากฎหมายและการก าหนดนโยบายในการบรหารราชการแผนดน ในการแถลงนโยบายตอรฐสภาตามมาตรา ๒๑๑ คณะรฐมนตรทจะเขาบรหารราชการแผนดนตองชแจงตอรฐสภาใหชดแจงวาจะด าเนนการใดเพอบรหารราชการแผนดนใหเปนไปตามแนวนโยบายพนฐานแหงรฐตามทบญญตไวในหมวดน และตองจดท ารายงานแสดงผลการด าเนนการรวมทงปญหาและอปสรรค เสนอตอรฐสภาปละหนงครง
มาตรา ๗๕ บทบญญตในหมวดนเปนเจตจ านงใหรฐด าเนนการตรากฎหมายและก าหนดนโยบายในการบรหารราชการแผนดน ในการแถลงนโยบายตอรฐสภา คณะรฐมนตรทจะเขาบรหารราชการแผนดนตองชแจงตอรฐสภาใหชดแจงวาจะด าเนนการใด ในระยะเวลาใด เพอบรหารราชการแผนดนใหเปนไปตามแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ และตองจดท ารายงานแสดงผลการด าเนนการ รวมทงปญหาและอปสรรคเสนอตอรฐสภาปละหนงครง
มาตรา ๖๔ บทบญญตในหมวดนเปนแนวทางใหรฐด าเนนการตรากฎหมายและก าหนดนโยบายในการบรหารราชการแผนดน
มาตรา ๗๖ คณะรฐมนตรตองจดท าแผนการบรหารราชการแผนดน เพอแสดงมาตรการและรายละเอยดของแนวทางในการปฏบตราชการในแตละปของการบรหารราชการแผนดน ซงจะตองสอดคลองกบแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ ในการบรหารราชการแผนดน คณะรฐมนตรตองจดใหมแผนการตรากฎหมายทจ าเปนตอการด าเนนการตามนโยบายและแผนการบรหารราชการแผนดน
มาตรา ๖๕ รฐพงจดใหมยทธศาสตรชาตเปนเปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยนตามหลกธรรมาภบาลเพอใชเปนกรอบในการจดท าแผนตาง ๆ ใหสอดคลองและบรณาการกนเพอใหเกดเปนพลงผลกดนรวมกนไปสเปาหมายดงกลาว การจดท า การก าหนดเปาหมาย ระยะเวลาทจะบรรลเปาหมาย และสาระทพงมในยทธศาสตรชาต ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกฎหมายบญญต ทงน กฎหมายดงกลาวตองมบทบญญตเกยวกบการมสวนรวมและการรบฟงความคดเหนของประชาชนทกภาคสวนอยางทวถงดวย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๓๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ยทธศาสตรชาต เมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบได
สวนท ๖ แนวนโยบายดานการตางประเทศ
มาตรา ๗๔ รฐตองสงเสรมสมพนธไมตรกบนานาประเทศ และพงถอหลกในการปฏบตตอกนอยางเสมอภาค
มาตรา ๘๒ รฐตองสงเสรมสมพนธไมตรและความรวมมอกบนานาประเทศ และพงถอหลกในการปฏบตตอกนอยางเสมอภาค ตลอดจนตองปฏบตตามสนธสญญาดานสทธมนษยชนทประเทศไทยเปนภาค รวมทงตามพนธกรณทไดกระท าไวกบนานาประเทศและองคการระหวางประเทศ รฐตองสงเสรมการคา การลงทน และการทองเทยวกบนานาประเทศ ตลอดจนตองใหความคมครองและดแลผลประโยชนของคนไทยในตางประเทศ
มาตรา ๖๖ รฐพงสงเสรมสมพนธไมตรกบนานาประเทศโดยถอหลกความเสมอภาคในการปฏบตตอกน และไมแทรกแซงกจการภายในของกนและกน ใหความรวมมอกบองคการระหวางประเทศ และคมครองผลประโยชนของชาตและของคนไทยในตางประเทศ
สวนท ๔ แนวนโยบายดานศาสนา สงคม การสาธารณสข การศกษา และ
วฒนธรรม
มาตรา ๗๓ รฐตองใหความอปถมภและคมครองพระพทธ ศาสนาและศาสนาอน สงเสรมความเขาใจอนดและความสมานฉนทระหวางศาสนกชนของทกศาสนา รวมทงสนบสนนการน าหลกธรรมของศาสนามาใชเพอเสรมสรางคณธรรมและพฒนาคณภาพชวต
มาตรา ๗๙ รฐตองใหความอปถมภและคมครองพระพทธ ศาสนาซงเปนศาสนาทประชาชนชาวไทยสวนใหญนบถอมาชานานและศาสนาอน ทงตองสงเสรมความเขาใจอนดและความสมานฉนทระหวางศาสนกชนของทกศาสนา รวมทงสนบสนนการน าหลกธรรมของศาสนามาใชเพอเสรมสรางคณธรรมและพฒนาคณภาพชวต
มาตรา ๖๗ รฐพงอปถมภและคมครองพระพทธศาสนาและศาสนาอน ในการอปถมภและคมครองพระพทธศาสนาอนเปนศาสนาทประชาชนชาวไทยสวนใหญนบถอมาชานาน รฐพงสงเสรมและสนบสนนการศกษาและเผยแผหลกธรรมของพระพทธศาสนาเถรวาทเพอใหเกดการพฒนาจตใจและปญญา และตองมมาตรการและกลไกในการปองกนมใหมการบอนท าลายพระพทธศาสนาไมวาในรปแบบใด และพงสงเสรมใหพทธศาสนกชนมสวนรวมในการด าเนนมาตรการหรอกลไกดงกลาวดวย
มาตรา ๒๓๗ ในคดอาญา การจบและคมขงบคคลใด จะกระท ามได เวนแตมค าสงหรอหมายของศาล หรอผนนไดกระท าความผดซงหนา หรอมเหตจ าเปนอยางอนใหจบไดโดยไมมหมายตามทกฎหมายบญญต โดยผถกจบจะตองไดรบการแจงขอกลาวหาและรายละเอยดแหงการจบ โดยไมชกชา กบจะตองไดรบโอกาสแจง
มาตรา ๔๐ บคคลยอมมสทธในกระบวนการยตธรรม ดงตอไปน (๑) สทธเขาถงกระบวนการยตธรรมไดโดยงาย สะดวก รวดเรว และทวถง (๒) สทธพนฐานในกระบวนพจารณา ซงอยางนอยตองมหลกประกนขนพนฐานเรองการไดรบการพจารณาโดยเปดเผย การได
มาตรา ๖๘ รฐพงจดระบบการบรหารงานในกระบวนการยตธรรมทกดานใหมประสทธภาพ เปนธรรม และไมเลอกปฏบต และใหประชาชนเขาถงกระบวนการยตธรรมไดโดยสะดวก รวดเรว และไมเสยคาใชจายสงเกนสมควร
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๓๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ใหญาตหรอผซงผถกจบไววางใจทราบในโอกาสแรก และผถกจบซงยงถกควบคมอย ตองถกน าตวไปศาลภายในสสบแปดชวโมงนบแตเวลาทผถกจบถกน าตวไปถงทท าการของพนกงานสอบสวน เพอศาลพจารณาวามเหตทจะขงผถกจบไวตามกฎหมายหรอไม เวนแตมเหตสดวสยหรอมเหตจ าเปนอยางอนตามทกฎหมายบญญต หมายจบหรอหมายขงบคคลจะออกไดตอเมอ (๑) มหลกฐานตามสมควรวาผนนนาจะไดกระท าความผดอาญารายแรงทมอตราโทษตามทกฎหมายบญญต หรอ (๒) มหลกฐานตามสมควรวาผนนนาจะไดกระท าความผดอาญา และมเหตอนควรเชอวาผนนจะหลบหน หรอจะไปยงเหยงกบพยานหลกฐาน หรอกอเหตอนตรายประการอน ดวย มาตรา ๒๓๘ ในคดอาญา การคนในทรโหฐานจะกระท ามได เวนแตจะมค าสงหรอหมายของศาล หรอมเหตใหคนไดโดยไมตองมค าสงหรอหมายของศาล ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๓๙ ค าขอประกนผตองหาหรอจ าเลยในคดอาญาตองไดรบการพจารณาอยางรวดเรวและจะเรยกหลกประกนจนเกนควรแกกรณมได การไมใหประกนตองอาศยเหตตามหลกเกณฑทบญญตไวโดยเฉพาะในกฎหมาย และตองแจงเหตผลใหผตองหาหรอจ าเลยทราบโดยเรว สทธทจะอทธรณคดคานการไมใหประกน ยอมไดรบความคมครองตามทกฎหมายบญญต บคคลผถกควบคม คมขง หรอจ าคก ยอมมสทธพบและปรกษาทนายความเปนการเฉพาะตว และมสทธไดรบการเยยมตามสมควร มาตรา ๒๔๐ ในกรณทมการคมขงตวบคคลในคดอาญาหรอในกรณอนใด ผถกคมขงเอง พนกงานอยการ หรอบคคลอนใดเพอประโยชนของผถกคมขง มสทธรองตอศาลทองททมอ านาจพจารณาคดอาญาวาการคมขงเปนการมชอบดวยกฎหมาย เมอมค ารองเชนวาน ใหศาลด าเนนการไตสวนฝายเดยวโดยดวน ถาเหนวาค ารองนนมมล ศาลมอ านาจสงผคมขงใหน าตวผถกคมขงมาศาลโดยพลน และถาผคม
รบทราบขอเทจจรงและตรวจเอกสารอยางเพยงพอ การเสนอขอเทจจรง ขอโตแยง และพยานหลกฐานของตน การคดคานผพพากษาหรอตลาการ การไดรบการพจารณาโดยผพพากษาหรอตลาการทนงพจารณาคดครบองคคณะ และการไดรบทราบเหตผลประกอบค าวนจฉย ค าพพากษา หรอค าสง (๓) บคคลยอมมสทธทจะใหคดของตนไดรบการพจารณาอยางถกตอง รวดเรว และเปนธรรม (๔) ผเสยหาย ผตองหา โจทก จ าเลย คกรณ ผมสวนไดเสย หรอพยานในคดมสทธไดรบการปฏบตทเหมาะสมในการด าเนนการตามกระบวนการยตธรรม รวมทงสทธในการไดรบการสอบสวนอยางถกตอง รวดเรว เปนธรรม และการไมใหถอยค าเปนปฏปกษตอตนเอง (๕) ผเสยหาย ผตองหา จ าเลย และพยานในคดอาญา มสทธไดรบความคมครอง และความชวยเหลอทจ าเปนและเหมาะสมจากรฐ สวนคาตอบแทน คาทดแทน และคาใชจายทจ าเปน ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต (๖) เดก เยาวชน สตร ผสงอาย หรอผพการหรอทพพลภาพ ยอมมสทธไดรบความคมครองในการด าเนนกระบวนพจารณาคดอยางเหมาะสม และยอมมสทธไดรบการปฏบตทเหมาะสมในคดทเกยวกบความรนแรงทางเพศ (๗) ในคดอาญา ผตองหาหรอจ าเลยมสทธไดรบการสอบสวนหรอการพจารณาคดทถกตอง รวดเรว และเปนธรรม โอกาสในการตอสคดอยางเพยงพอ การตรวจสอบหรอไดรบทราบพยานหลกฐานตามสมควร การไดรบความชวยเหลอในทางคดจากทนายความ และการไดรบการปลอยตวชวคราว (๘) ในคดแพง บคคลมสทธไดรบความชวยเหลอทางกฎหมายอยางเหมาะสมจากรฐ มาตรา ๘๑ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานกฎหมายและการยตธรรม ดงตอไปน
รฐพงมมาตรการคมครองเจาหนาทของรฐในกระบวนการยตธรรม ใหสามารถปฏบตหนาทไดโดยเครงครด ปราศจากการแทรกแซงหรอครอบง าใด ๆ รฐพงใหความชวยเหลอทางกฎหมายทจ าเปนและเหมาะสมแกผยากไรหรอผดอยโอกาสในการเขาถงกระบวนการยตธรรม รวมตลอดถงการจดหาทนายความให
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๓๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ขงแสดงใหเปนทพอใจของศาลไมไดวาการคมขงเปนการชอบดวยกฎหมาย ใหศาลสงปลอยตวผถกคมขงไปทนท มาตรา ๒๔๑ ในคดอาญา ผตองหาหรอจ าเลยยอมมสทธไดรบการสอบสวนหรอการพจารณาคดดวยความรวดเรว ตอเนอง และเปนธรรม ในชนสอบสวน ผตองหามสทธใหทนายความหรอผซงตนไววางใจเขาฟงการสอบปากค าตนได ผเสยหายหรอจ าเลยในคดอาญายอมมสทธตรวจหรอคดส าเนาค าใหการของตนในชนสอบสวนหรอเอกสารประกอบค าใหการของตน เมอพนกงานอยการไดยนฟองคดตอศาลแลว ทงน ตามทกฎหมายบญญต ในคดอาญาทพนกงานอยการมค าสงเดดขาดไมฟองแลว ผเสยหาย ผตองหา หรอผมสวนไดเสย ยอมมสทธขอทราบสรปพยานหลกฐานพรอมความเหนของพนกงานสอบสวนและพนกงานอยการในการสงคด ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๔๒ ผตองหาหรอจ าเลยในคดอาญายอมมสทธไดรบความชวยเหลอจากรฐดวยการจดหาทนายความใหตามทกฎหมายบญญต ในกรณทผถกควบคมหรอคมขงไมอาจหาทนายความได รฐตองใหความชวยเหลอโดยจดหาทนายความใหโดยเรว ในคดแพง บคคลยอมมสทธไดรบความชวยเหลอทางกฎหมายจากรฐตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๔๓ บคคลยอมมสทธไมใหถอยค าเปนปฏปกษตอตนเองอนอาจท าใหตนถกฟองคดอาญา ถอยค าของบคคลซงเกดจากการจงใจ มค ามนสญญา ขเขญ หลอกลวง ถกทรมาน ใชก าลงบงคบ หรอกระท าโดยมชอบประการ ใด ๆ ไมอาจรบฟงเปนพยานหลกฐานได มาตรา ๒๔๔ บคคลซงเปนพยานในคดอาญามสทธไดรบความคมครอง การปฏบตทเหมาะสม และคาตอบแทนทจ าเปนและสมควรจากรฐ ทงน ตามทกฎหมายบญญต
(๑) ดแลใหมการปฏบตและบงคบการใหเปนไปตามกฎหมายอยางถกตอง รวดเรว เปนธรรม และทวถง สงเสรมการใหความชวยเหลอและใหความรทางกฎหมายแกประชาชน และจดระบบงานราชการและงานของรฐอยางอนในกระบวนการยตธรรมใหมประสทธภาพ โดยใหประชาชนและองคกรวชาชพมสวนรวมในกระบวนการยตธรรม และการชวยเหลอประชาชนทางกฎหมาย (๒) คมครองสทธและเสรภาพของบคคลใหพนจากการลวงละเมด ทงโดยเจาหนาทของรฐและโดยบคคลอน และตองอ านวยความยตธรรมแกประชาชนอยางเทาเทยมกน (๔) จดใหมกฎหมายเพอจดตงองคกรเพอการปฏรปกระบวนการยตธรรมทด าเนนการเปนอสระ เพอปรบปรงและพฒนาการด าเนนงานของหนวยงานทเกยวของกบกระบวนการยตธรรม (๕) สนบสนนการด าเนนการขององคกรภาคเอกชนทใหความชวยเหลอทางกฎหมายแกประชาชน โดยเฉพาะผไดรบผลกระทบจากความรนแรงในครอบครว
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๓๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๔๕ บคคลซงเปนผเสยหายในคดอาญามสทธไดรบความคมครอง การปฏบตทเหมาะสม และคาตอบแทนทจ าเปนและสมควรจากรฐ ทงน ตามทกฎหมายบญญต บคคลใดไดรบความเสยหายถงแกชวตหรอแกรางกายหรอจตใจเนองจากการกระท าความผดอาญาของผอนโดยตนมไดมสวนเกยวของกบการกระท าความผดนน และไมมโอกาสไดรบการบรรเทาความเสยหายโดยทางอน บคคลนนหรอทายาทยอมมสทธไดรบความชวยเหลอจากรฐ ทงน ตามเงอนไขและวธการทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๔๖ บคคลใดตกเปนจ าเลยในคดอาญาและถกคมขงระหวางการพจารณาคด หากปรากฏตามค าพพากษาอนถงทสดในคดนนวาขอเทจจรงฟงเปนยตวาจ าเลยมไดเปนผกระท าความผด หรอการกระท าของจ าเลยไมเปนความผด บคคลนนยอมมสทธไดรบคาทดแทนและคาใชจายตามสมควร ตลอดจนบรรดาสทธทเสยไปเพราะการนนคน ทงน ตามเงอนไขและวธการทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๔๗ บคคลใดตองรบโทษอาญาโดยค าพพากษาอนถงทสด บคคลนน ผมสวนไดเสย หรอพนกงานอยการ อาจรองขอใหมการรอฟนคดขนพจารณาใหมได และหากปรากฏตามค าพพากษาของศาลทรอฟนคดขนพจารณาใหมวาบคคลนนมไดเปนผกระท าความผด บคคลนนหรอทายาทยอมมสทธไดรบคาทดแทนและคาใชจายตามสมควร ตลอดจนบรรดาสทธทเสยไปเพราะผลแหงค าพพากษานนคน ทงน ตามเงอนไขและวธการทกฎหมายบญญต มาตรา ๗๕ รฐตองดแลใหมการปฏบตตามกฎหมาย คมครองสทธและเสรภาพของบคคล จดระบบงานของกระบวนการยตธรรมใหมประสทธภาพและอ านวยความยตธรรมแกประชาชนอยางรวดเรวและเทาเทยมกน รวมทงจดระบบงานราชการและงานของรฐอยางอนใหมประสทธภาพเพอตอบสนองความตองการของประชาชน รฐตองจดสรรงบประมาณใหพอเพยงกบการบรหารงานโดยอสระของคณะกรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดนของรฐสภา คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศาลรฐธรรมนญ ศาลยตธรรม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๓๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ศาลปกครอง คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต และคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน มาตรา ๘๑ รฐตองจดการศกษาอบรมและสนบสนนใหเอกชนจดการศกษาอบรมใหเกดความรคคณธรรม จดใหมกฎหมายเกยวกบการศกษาแหงชาต ปรบปรงการศกษาใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม สรางเสรมความรและปลกฝงจตส านกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สนบสนนการคนควาวจยในศลปวทยาการตาง ๆ เรงรดพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอการพฒนาประเทศ พฒนาวชาชพคร และสงเสรมภมปญญาทองถน ศลปะและวฒนธรรมของชาต
มาตรา ๘๐ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม การสาธารณสข การศกษา และวฒนธรรม ดงตอไปน (๕) สงเสรมและสนบสนนการศกษาวจยในศลปวทยาการแขนงตาง ๆ และเผยแพรขอมลผลการศกษาวจยทไดรบทนสนบสนนการศกษาวจยจากรฐ
สวนท ๙ แนวนโยบายดานวทยาศาสตร ทรพยสนทางปญญา และพลงงาน มาตรา ๘๖ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานวทยาศาสตร ทรพยสนทางปญญา และพลงงาน ดงตอไปน (๑) สงเสรมใหมการพฒนาดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมดานตาง ๆ โดยจดใหมกฎหมายเฉพาะเพอการน จดงบประมาณสนบสนนการศกษา คนควา วจย และใหมสถาบนการศกษาและพฒนา จดใหมการใชประโยชนจากผลการศกษาและพฒนา การถายทอดเทคโนโลยทมประสทธภาพ และการพฒนาบคลากรทเหมาะสม รวมทงเผยแพรความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยใหม และสนบสนนใหประชาชนใชหลกดานวทยาศาสตรในการด ารงชวต (๒) สงเสรมการประดษฐหรอการคนคดเพอใหเกดความรใหม รกษาและพฒนาภมปญญาทองถนและภมปญญาไทย รวมทงใหความคมครองทรพยสนทางปญญา (๓) สงเสรมและสนบสนนการวจย พฒนา และใชประโยชนจากพลงงานทดแทนซงไดจากธรรมชาตและเปนคณตอสงแวดลอมอยางตอเนองและเปนระบบ
มาตรา ๖๙ รฐพงจดใหมและสงเสรมการวจยและพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย และศลปวทยาการแขนงตาง ๆ ใหเกดความร การพฒนา และนวตกรรม เพอความเขมแขงของสงคมและเสรมสรางความสามารถของคนในชาต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๓๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สวนท ๑๐
แนวนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชน
มาตรา ๗๖ รฐตองสงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการก าหนดนโยบาย การตดสนใจทางการเมอง การวางแผนพฒนาทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง รวมทงการตรวจสอบการใชอ านาจรฐทกระดบ
มาตรา ๘๗ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชนดงตอไปน (๑) สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการก าหนดนโยบายและวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมทงในระดบชาตและระดบทองถน (๒) สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจทางการเมอง การวางแผนพฒนาทางเศรษฐกจ และสงคม รวมทงการจดท าบรการสาธารณะ (๓) สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการตรวจสอบการใชอ านาจรฐทกระดบ ในรปแบบองคกรทางวชาชพหรอตามสาขาอาชพทหลากหลาย หรอรปแบบอน (๔) สงเสรมใหประชาชนมความเขมแขงในทางการเมอง และจดใหมกฎหมายจดตงกองทนพฒนาการเมองภาคพลเมองเพอชวยเหลอการด าเนนกจกรรมสาธารณะของชมชน รวมทงสนบสนนการด าเนนการของกลมประชาชนทรวมตวกนในลกษณะเครอขายทกรปแบบใหสามารถแสดงความคดเหนและเสนอความตองการของชมชนในพนท (๕) สงเสรมและใหการศกษาแกประชาชนเกยวกบการพฒนาการเมองและการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหา กษตรยทรงเปนประมข รวมทงสงเสรมใหประชาชนไดใชสทธเลอกตงโดยสจรตและเทยงธรรม การมสวนรวมของประชาชนตามมาตรานตองค านงถงสดสวนของหญงและชายทใกลเคยงกน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๓๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๗๐ รฐพงสงเสรมและใหความคมครองชาวไทยกลม
ชาตพนธตาง ๆ ใหมสทธด ารงชวตในสงคมตามวฒนธรรม ประเพณ และวถชวตดงเดมตามความสมครใจไดอยางสงบสข ไมถกรบกวน ทงน เทาทไมเปนการขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอเปนอนตรายตอความมนคงของรฐ หรอสขภาพอนามย
มาตรา ๕๓ เดก เยาวชน และบคคลในครอบครว มสทธไดรบความคมครองโดยรฐจากการใชความรนแรงและการปฏบตอนไมเปนธรรม เดกและเยาวชนซงไมมผดแล มสทธไดรบการเลยงดและการศกษาอบรมจากรฐ ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๕๕ บคคลซงพการหรอทพพลภาพ มสทธไดรบสงอ านวยความสะดวกอนเปนสาธารณะและความชวยเหลออนจากรฐ ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๘๐ รฐตองคมครองและพฒนาเดกและเยาวชน สงเสรมความเสมอภาคของหญงและชาย เสรมสรางและพฒนาความเปนปกแผนของครอบครว และความเขมแขงของชมชน รฐตองสงเคราะหคนชรา ผยากไร ผพการหรอทพพลภาพและผดอยโอกาสใหมคณภาพชวตทดและพงตนเองได มาตรา ๘๑ รฐตองจดการศกษาอบรมและสนบสนนใหเอกชนจดการศกษาอบรมใหเกดความรคคณธรรม จดใหมกฎหมายเกยวกบการศกษาแหงชาต ปรบปรงการศกษาใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม สรางเสรมความรและปลกฝงจตส านกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สนบสนนการคนควาวจยในศลปวทยาการตาง ๆ เรงรดพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอการพฒนาประเทศ พฒนาวชาชพคร และสงเสรมภมปญญาทองถน ศลปะและวฒนธรรมของชาต มาตรา ๘๒ รฐตองจดและสงเสรมการสาธารณสขใหประชาชนไดรบบรการทไดมาตรฐานและมประสทธภาพอยางทวถง
มาตรา ๕๒ เดกและเยาวชน มสทธในการอยรอดและไดรบการพฒนาดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ตามศกยภาพในสภาพแวดลอมทเหมาะสม โดยค านงถงการมสวนรวมของเดกและเยาวชนเปนส าคญ เดก เยาวชน สตร และบคคลในครอบครว มสทธไดรบความคมครองจากรฐ ใหปราศจากการใชความรนแรงและการปฏบตอนไมเปนธรรม ทงมสทธไดรบการบ าบดฟนฟในกรณทมเหตดงกลาว การแทรกแซงและการจ ากดสทธของเดก เยาวชน และบคคลในครอบครว จะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอสงวนและรกษาไวซงสถานะของครอบครวหรอประโยชนสงสดของบคคลนน เดกและเยาวชนซงไมมผดแลมสทธไดรบการเลยงดและการศกษาอบรมทเหมาะสมจากรฐ มาตรา ๕๔ บคคลซงพการหรอทพพลภาพ มสทธเขาถงและใชประโยชนจากสวสดการ สงอ านวยความสะดวกอนเปนสาธารณะ และความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ บคคลวกลจรตยอมไดรบความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ มาตรา ๘๐ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม การสาธารณสข การศกษา และวฒนธรรม ดงตอไปน (๑) คมครองและพฒนาเดกและเยาวชน สนบสนนการอบรมเลยงดและใหการศกษาปฐมวย สงเสรมความเสมอภาคของหญงและชาย เสรมสรางและพฒนาความเปนปกแผนของสถาบนครอบครวและชมชน รวมทงตองสงเคราะหและจดสวสดการใหแกผสงอาย ผยากไร ผพการ
มาตรา ๗๑ รฐพงเสรมสรางความเขมแขงของครอบครวอนเปนองคประกอบพนฐานทส าคญของสงคม จดใหประชาชนมทอยอาศยอยางเหมาะสม สงเสรมและพฒนาการสรางเสรมสขภาพเพอใหประชาชนมสขภาพทแขงแรงและมจตใจเขมแขง รวมตลอดทงสงเสรมและพฒนาการกฬาใหไปสความเปนเลศและเกดประโยชนสงสดแกประชาชน รฐพงสงเสรมและพฒนาทรพยากรมนษยใหเปนพลเมองทด มคณภาพและความสามารถสงขน รฐพงใหความชวยเหลอเดก เยาวชน สตร ผสงอาย คนพการ ผยากไร และผดอยโอกาส ใหสามารถด ารงชวตไดอยางมคณภาพ และคมครองปองกนมใหบคคลดงกลาวถกใชความรนแรงหรอปฏบตอยางไมเปนธรรม รวมตลอดทงใหการบ าบด ฟนฟและเยยวยาผถกกระท าการดงกลาว ในการจดสรรงบประมาณ รฐพงค านงถงความจ าเปนและความตองการทแตกตางกนของเพศ วย และสภาพของบคคล ทงน เพอความเปนธรรม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๓๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ หรอทพพลภาพ และผอยในสภาวะยากล าบาก ใหมคณภาพชวตทดขนและพงพาตนเองได (๒) สงเสรม สนบสนน และพฒนาระบบสขภาพทเนนการสรางเสรมสขภาพอนน าไปสสขภาวะทยงยนของประชาชน รวมทงจดและสงเสรมใหประชาชนไดรบบรการสาธารณสขทมมาตรฐานอยางทวถงและมประสทธภาพ และสงเสรมใหเอกชนและชมชนมสวนรวมในการพฒนาสขภาพและการจดบรการสาธารณสข โดยผมหนาทใหบรการดงกลาวซงไดปฏบตหนาทตามมาตรฐานวชาชพและจรยธรรม ยอมไดรบความคมครองตามกฎหมาย
มาตรา ๗๙ รฐตองสงเสรมและสนบสนนใหประชาชนมสวนรวมในการสงวน บ ารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดล รวมทงมสวนรวมในการสงเสรม บ ารงรกษา และคมครองคณภาพสงแวดลอมตามหลกการการพฒนาทยงยน ตลอดจนควบคมและก าจดภาวะมลพษทมผลตอสขภาพอนามย สวสดภาพ และคณภาพชวตของประชาชน
มาตรา ๘๕ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ดงตอไปน (๑) ก าหนดหลกเกณฑการใชทดนใหครอบคลมทวประเทศ โดยใหค านงถงความสอดคลองกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาต ทงผนดน ผนน า วถชวตของชมชนทองถน และการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ และก าหนดมาตรฐานการใชทดนอยางยงยน โดยตองใหประชาชนในพนททไดรบผลกระทบจากหลกเกณฑการใชทดนนนมสวนรวมในการตดสนใจดวย (๒) กระจายการถอครองทดนอยางเปนธรรมและด าเนนการใหเกษตรกรมกรรมสทธหรอสทธในทดนเพอประกอบเกษตรกรรมอยางทวถงโดยการปฏรปทดนหรอวธอน รวมทงจดหาแหลงน าเพอใหเกษตรกรมน าใชอยางพอเพยงและเหมาะสมแกการเกษตร (๓) จดใหมการวางผงเมอง พฒนา และด าเนนการตามผงเมองอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพอประโยชนในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน (๔) จดใหมแผนการบรหารจดการทรพยากรน าและทรพยากร ธรรมชาตอนอยางเปนระบบและเกดประโยชนตอสวนรวม ทงตองใหประชาชนมสวนรวมในการสงวน บ ารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดล
มาตรา ๗๒ รฐพงด าเนนการเกยวกบทดน ทรพยากรน า และพลงงาน ดงตอไปน (๑) วางแผนการใชทดนของประเทศใหเหมาะสมกบสภาพของพนทและศกยภาพของทดนตามหลกการพฒนาอยางยงยน (๒) จดใหมการวางผงเมองทกระดบและบงคบการใหเปนไปตามผงเมองอยางมประสทธภาพ รวมตลอดทงพฒนาเมองใหมความเจรญโดยสอดคลองกบความตองการของประชาชนในพนท (๓) จดใหมมาตรการกระจายการถอครองทดนเพอใหประชาชนสามารถมทท ากนไดอยางทวถงและเปนธรรม (๔) จดใหมทรพยากรน าทมคณภาพและเพยงพอตอการอปโภคบรโภคของประชาชน รวมทงการประกอบเกษตรกรรม อตสาหกรรม และการอน (๕) สงเสรมการอนรกษพลงงานและการใชพลงงานอยางคมคา รวมทงพฒนาและสนบสนนใหมการผลตและการใชพลงงานทางเลอกเพอเสรมสรางความมนคงดานพลงงานอยางยงยน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๓๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๕) สงเสรม บ ารงรกษา และคมครองคณภาพสงแวดลอมตามหลกการพฒนาทยงยน ตลอดจนควบคมและก าจดภาวะมลพษทมผลตอสขภาพอนามย สวสดภาพ และคณภาพชวตของประชาชน โดยประชาชน ชมชนทองถน และองคกรปกครองสวนทองถน ตองมสวนรวมในการก าหนดแนวทางการด าเนนงาน มาตรา ๘๖ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานวทยาศาสตร ทรพยสนทางปญญา และพลงงาน ดงตอไปน (๓) สงเสรมและสนบสนนการวจย พฒนา และใชประโยชนจากพลงงานทดแทนซงไดจากธรรมชาตและเปนคณตอสงแวดลอมอยางตอเนองและเปนระบบ
มาตรา ๘๔ รฐตองจดระบบการถอครองทดนและการใชทดนอยางเหมาะสม จดหาแหลงน าเพอเกษตรกรรมใหเกษตรกรอยางทวถง และรกษาผลประโยชนของเกษตรกรในการผลตและการตลาดสนคาเกษตรใหไดรบผลตอบแทนสงสด รวมทงสงเสรมการรวมตวของเกษตรกรเพอวางแผนการเกษตรและรกษาผลประโยชนรวมกนของเกษตรกร
มาตรา ๘๔ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานเศรษฐกจ ดงตอไปน (๘) คมครองและรกษาผลประโยชนของเกษตรกรในการผลตและการตลาด สงเสรมใหสนคาเกษตรไดรบผลตอบแทนสงสด รวมทงสงเสรมการรวมกลมของเกษตรกรในรปของสภาเกษตรกรเพอวางแผนการเกษตรและรกษาผลประโยชนรวมกนของเกษตรกร (๑๔) สงเสรมอตสาหกรรมแปรรปผลผลตทางการเกษตรเพอใหเกดมลคาเพมในทางเศรษฐกจ
มาตรา ๗๓ รฐพงจดใหมมาตรการหรอกลไกทชวยใหเกษตรกรประกอบเกษตรกรรมไดอยางมประสทธภาพ ไดผลผลตทมปรมาณและคณภาพสง มความปลอดภย โดยใชตนทนต า และสามารถแขงขนในตลาดได และพงชวยเหลอเกษตรกรผยากไรใหมทท ากนโดยการปฏรปทดนหรอวธอนใด
มาตรา ๘๖ รฐตองสงเสรมใหประชากรวยท างานมงานท า คมครองแรงงานโดยเฉพาะแรงงานเดกและแรงงานหญง จดระบบแรงงานสมพนธ การประกนสงคม รวมทงคาตอบแทนแรงงานใหเปนธรรม
มาตรา ๔๔ บคคลยอมมสทธไดรบหลกประกนความปลอดภยและสวสดภาพในการท างาน รวมทงหลกประกนในการด ารงชพทงในระหวางการท างานและเมอพนภาวะการท างาน ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๘๔ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานเศรษฐกจ ดงตอไปน (๗) สงเสรมใหประชากรวยท างานมงานท า คมครองแรงงานเดกและสตร จดระบบแรงงานสมพนธและระบบไตรภาคทผท างานมสทธเลอกผแทนของตน จดระบบประกนสงคม รวมทงคมครองใหผท างานทมคณคาอยางเดยวกนไดรบคาตอบแทน สทธประโยชน และสวสดการทเปนธรรมโดยไมเลอกปฏบต
มาตรา ๗๔ รฐพงสงเสรมใหประชาชนมความสามารถในการท างานอยางเหมาะสมกบศกยภาพและวยและใหมงานท า และพงคมครองผใชแรงงานใหไดรบความปลอดภยและมสขอนามยทดในการท างาน ไดรบรายได สวสดการ การประกนสงคม และสทธประโยชนอนทเหมาะสมแกการด ารงชพ และพงจดใหมหรอสงเสรมการออมเพอการด ารงชพเมอพนวยท างาน รฐพงจดใหมระบบแรงงานสมพนธททกฝายทเกยวของม สวนรวมในการด าเนนการ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๓๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สวนท ๗
แนวนโยบายดานเศรษฐกจ
มาตรา ๘๓ รฐตองด าเนนการใหมการกระจายรายไดอยางเปนธรรม มาตรา ๘๕ รฐตองสงเสรม สนบสนน และคมครองระบบสหกรณ มาตรา ๘๗ รฐตองสนบสนนระบบเศรษฐกจแบบเสรโดยอาศยกลไกตลาด ก ากบดแลใหมการแขงขนอยางเปนธรรม คมครองผบรโภค และปองกนการผกขาดตดตอนทงทางตรงและทางออม รวมทงยกเลกและละเวนการตรากฎหมายและกฎเกณฑทควบคมธรกจทไมสอดคลองกบความจ าเปนทางเศรษฐกจ และตองไมประกอบกจการแขงขนกบเอกชน เวนแตมความจ าเปนเพอประโยชนในการรกษาความมนคงของรฐ รกษาผลประโยชนสวนรวม หรอการจดใหมการสาธารณปโภค
มาตรา ๘๓ รฐตองสงเสรมและสนบสนนใหมการด าเนนการตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มาตรา ๘๔ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานเศรษฐกจ ดงตอไปน (๑) สนบสนนระบบเศรษฐกจแบบเสรและเปนธรรมโดยอาศยกลไกตลาด และสนบสนนใหมการพฒนาเศรษฐกจอยางยงยน โดยตองยกเลกและละเวนการตรากฎหมายและกฎเกณฑทควบคมธรกจซงมบทบญญตทไมสอดคลองกบความจ าเปนทางเศรษฐกจ และตองไมประกอบกจการทมลกษณะเปนการแขงขนกบเอกชน เวนแตมความจ าเปนเพอประโยชนในการรกษาความมนคงของรฐ รกษาผลประโยชนสวนรวม หรอการจดใหมสาธารณปโภค (๒) สนบสนนใหมการใชหลกคณธรรม จรยธรรม และหลก ธรรมาภบาล ควบคกบการประกอบกจการ (๔) จดใหมการออมเพอการด ารงชพในยามชราแกประชาชนและเจาหนาทของรฐอยางทวถง (๕) ก ากบใหการประกอบกจการมการแขงขนอยางเสรและเปนธรรม ปองกนการผกขาดตดตอนไมวาโดยทางตรงหรอทางออม และคมครองผบรโภค (๖) ด าเนนการใหมการกระจายรายไดอยางเปนธรรม คมครอง สงเสรมและขยายโอกาสในการประกอบอาชพของประชาชนเพอการพฒนาเศรษฐกจ รวมทงสงเสรมและสนบสนนการพฒนาภมปญญาทองถนและภมปญญาไทย เพอใชในการผลตสนคา บรการ และการประกอบอาชพ (๙) สงเสรม สนบสนน และคมครองระบบสหกรณใหเปนอสระ และการรวมกลมการประกอบอาชพหรอวชาชพตลอดทงการรวมกลมของประชาชนเพอด าเนนกจการดานเศรษฐกจ
มาตรา ๗๕ รฐพงจดระบบเศรษฐกจใหประชาชนมโอกาสไดรบประโยชนจากความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจไปพรอมกนอยางทวถง เปนธรรม และยงยน สามารถพงพาตนเองไดตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ขจดการผกขาดทางเศรษฐกจทไมเปนธรรม และพฒนาความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประชาชนและประเทศ รฐตองไมประกอบกจการทมลกษณะเปนการแขงขนกบเอกชน เวนแตกรณทมความจ าเปนเพอประโยชนในการรกษาความมนคงของรฐ การรกษาผลประโยชนสวนรวม การจดใหมสาธารณปโภค หรอการจดท าบรการสาธารณะ รฐพงสงเสรม สนบสนน คมครอง และสรางเสถยรภาพใหแกระบบสหกรณประเภทตาง ๆ และกจการวสาหกจขนาดยอมและขนาดกลางของประชาชนและชมชน ในการพฒนาประเทศ รฐพงค านงถงความสมดลระหวางการพฒนาดานวตถ กบการพฒนาดานจตใจและความอยเยนเปนสขของประชาชน ประกอบกน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๔๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๑๑) การด าเนนการใดทเปนเหตใหโครงสรางหรอโครงขายขนพนฐานของกจการสาธารณปโภคขนพนฐานของรฐอนจ าเปนตอการด ารงชวตของประชาชน หรอเพอความมนคงของรฐตกไปเปนกรรมสทธของเอกชน หรอท าใหรฐเปนเจาของนอยกวารอยละหาสบเอด จะกระท ามได (๑๒) สงเสรมและสนบสนน กจการพาณชยนาว การขนสงทางราง รวมทง การด าเนนการตามระบบบรหารจดการขนสงทงภายในและระหวางประเทศ (๑๓) สงเสรมและสนบสนนองคกรภาคเอกชนทางเศรษฐกจทงในระดบชาตและระดบทองถนใหมความเขมแขง
สวนท ๓ แนวนโยบายดานการบรหารราชการแผนดน
มาตรา ๗๗ รฐตองจดใหมแผนพฒนาการเมอง จดท ามาตรฐานทางคณธรรมและจรยธรรมของผด ารงต าแหนงทางการเมอง ขาราชการ และพนกงานหรอลกจางอนของรฐ เพอปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ และเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตหนาท มาตรา ๗๘ รฐตองกระจายอ านาจใหทองถนพงตนเองและตดสนใจในกจการทองถนไดเอง พฒนาเศรษฐกจทองถนและระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการตลอดทงโครงสรางพนฐานสารสนเทศในทองถนใหทวถงและเทาเทยมกนทวประเทศ รวมทงพฒนาจงหวดทมความพรอมใหเปนองคกรปกครองสวนทองถนขนาดใหญ โดยค านงถงเจตนารมณของประชาชนในจงหวดนน มาตรา ๒๓๐ การจดตงกระทรวง ทบวง กรม ขนใหม โดยมการก าหนดต าแหนงหรออตราของขาราชการหรอลกจางเพมขน ใหตราเปนพระราชบญญต การรวมหรอการโอนกระทรวง ทบวง กรม ทมผลเปนการจดตงเปนกระทรวง ทบวง กรม ขนใหม หรอการรวมหรอการโอนกระทรวง ทบวง กรม ทมไดมการจดตงเปนกระทรวง ทบวง กรม ขนใหม ทงน
มาตรา ๗๘ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานการบรหารราชการแผนดน ดงตอไปน (๑) บรหารราชการแผนดนใหเปนไปเพอการพฒนาสงคม เศรษฐกจ และความมนคงของประเทศอยางยงยน โดยตองสงเสรมการด าเนนการตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและค านงถงผลประโยชนของประเทศชาตในภาพรวมเปนส าคญ (๒) จดระบบการบรหารราชการสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน ใหมขอบเขต อ านาจหนาท และความรบผดชอบทชดเจนเหมาะสมแกการพฒนาประเทศ และสนบสนนใหจงหวดมแผนและงบประมาณเพอพฒนาจงหวด เพอประโยชนของประชาชนในพนท (๓) กระจายอ านาจใหองคกรปกครองสวนทองถนพงตนเองและตดสนใจในกจการของทองถนไดเอง สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมในการด าเนนการตามแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ พฒนาเศรษฐกจของทองถนและระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการ ตลอดทงโครงสรางพนฐานสารสนเทศในทองถน ใหทวถงและเทาเทยมกนทวประเทศ รวมทงพฒนาจงหวดทมความพรอมใหเปนองคกร
มาตรา ๗๖ รฐพงพฒนาระบบการบรหารราชการแผนดนทงราชการสวนกลาง สวนภมภาค สวนทองถน และงานของรฐอยางอน ใหเปนไปตามหลกการบรหารกจการบานเมองทด โดยหนวยงานของรฐตองรวมมอและชวยเหลอกนในการปฏบตหนาท เพอใหการบรหารราชการแผนดน การจดท าบรการสาธารณะ และการใชจายเงนงบประมาณมประสทธภาพสงสด เพอประโยชนสขของประชาชน รวมตลอดทงพฒนาเจาหนาทของรฐใหมความซอสตยสจรตและมทศนคตเปนผใหบรการประชาชนใหเกดความสะดวก รวดเรว ไมเลอกปฏบตและปฏบตหนาทอยางมประสทธภาพ รฐพงด าเนนการใหมกฎหมายเกยวกบการบรหารงานบคคลของหนวยงานของรฐใหเปนไปตามระบบคณธรรม โดยกฎหมายดงกลาวอยางนอยตองมมาตรการปองกนมใหผใดใชอ านาจหรอกระท าการโดยมชอบทเปนการกาวกายหรอแทรกแซงการปฏบตหนาท หรอกระบวนการแตงตงหรอการพจารณาความดความชอบของเจาหนาทของรฐ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๔๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ โดยไมมการก าหนดต าแหนงหรออตราของขาราชการหรอลกจางเพมขน หรอการยบกระทรวง ทบวง กรม ใหตราเปนพระราชกฤษฎกา ภายในสามปนบแตวนทมการรวมหรอการโอนกระทรวง ทบวง กรม ตามวรรคสอง จะก าหนดต าแหนงหรออตราของขาราชการหรอลกจางเพมขนในกระทรวง ทบวง กรม ทจดตงขนใหม หรอในกระทรวง ทบวง กรม ทถกรวมหรอโอนไป มได พระราชกฤษฎกาตามวรรคสอง ใหระบอ านาจหนาทของกระทรวง ทบวง กรม ทจดตงขนใหม การโอนอ านาจหนาทตามบทบญญตแหงกฎหมายซงหนวยราชการหรอเจาพนกงานทมอยเดม การโอนขาราชการและลกจาง งบประมาณรายจาย รวมทงทรพยสนและหนสน เอาไวดวย การด าเนนการตามวรรคสองกบกระทรวง ทบวง กรม ทมพระราชบญญตจดตงขนแลว ใหตราเปนพระราชกฤษฎกา โดยใหถอวาพระราชกฤษฎกาทตราขนนน มผลเปนการแกไขเพมเตมบทบญญตในพระราชบญญตหรอกฎหมายทมผลใชบงคบไดดงเชนพระราชบญญตในสวนทเกยวของดวย
ปกครองสวนทองถนขนาดใหญ โดยค านงถงเจตนารมณของประชาชนในจงหวดนน (๔) พฒนาระบบงานภาครฐ โดยมงเนนการพฒนาคณภาพ คณธรรม และจรยธรรมของเจาหนาทของรฐ ควบคไปกบการปรบปรงรปแบบและวธการท างาน เพอใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปอยางมประสทธภาพ และสงเสรมใหหนวยงานของรฐใชหลกการบรหารกจการบานเมองทดเปนแนวทางในการปฏบตราชการ (๕) จดระบบงานราชการและงานของรฐอยางอน เพอใหการจดท าและการใหบรการสาธารณะเปนไปอยางรวดเรว มประสทธภาพ โปรงใส และตรวจสอบได โดยค านงถงการมสวนรวมของประชาชน (๖) ด าเนนการใหหนวยงานทางกฎหมายทมหนาทใหความเหนเกยวกบการด าเนนงานของรฐตามกฎหมายและตรวจสอบการตรากฎหมายของรฐ ด าเนนการอยางเปนอสระ เพอใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปตามหลกนตธรรม (๗) จดใหมแผนพฒนาการเมอง รวมทงจดใหมสภาพฒนาการเมองทมความเปนอสระ เพอตดตามสอดสองใหมการปฏบตตามแผนดงกลาวอยางเครงครด (๘) ด าเนนการใหขาราชการและเจาหนาทของรฐไดรบสทธประโยชนอยางเหมาะสม
รฐพงจดใหมมาตรฐานทางจรยธรรม เพอใหหนวยงานของรฐใชเปนหลกในการก าหนดประมวลจรยธรรมส าหรบเจาหนาทของรฐในหนวยงานนน ๆ ซงตองไมต ากวามาตรฐานทางจรยธรรมดงกลาว
มาตรา ๘๑ รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานกฎหมายและการยตธรรม ดงตอไปน (๓) จดใหมกฎหมายเพอจดตงองคกรเพอการปฏรปกฎหมายทด าเนนการเปนอสระ เพอปรบปรงและพฒนากฎหมายของประเทศ รวมทงการปรบปรงกฎหมายใหเปนไปตามรฐธรรมนญโดยตองรบฟงความคดเหนของผทไดรบผลกระทบจากกฎหมายนนประกอบดวย
มาตรา ๗๗ รฐพงจดใหมกฎหมายเพยงเทาทจ าเปน และยกเลกหรอปรบปรงกฎหมายทหมดความจ าเปนหรอไมสอดคลองกบสภาพการณ หรอทเปนอปสรรคตอการด ารงชวตหรอการประกอบอาชพโดยไมชกชาเพอไมใหเปนภาระแกประชาชน และด าเนนการใหประชาชนเขาถงตวบทกฎหมายตาง ๆ ไดโดยสะดวกและสามารถเขาใจกฎหมายไดงายเพอปฏบตตามกฎหมายไดอยางถกตอง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๔๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ กอนการตรากฎหมายทกฉบบ รฐพงจดใหมการรบฟงความคดเหนของผเกยวของ วเคราะหผลกระทบทอาจเกดขนจากกฎหมายอยางรอบดานและเปนระบบ รวมทงเปดเผยผลการรบฟงความคดเหนและการวเคราะหนนตอประชาชน และน ามาประกอบการพจารณาในกระบวนการตรากฎหมายทกขนตอน เมอกฎหมายมผลใชบงคบแลว รฐพงจดใหมการประเมนผลสมฤทธของกฎหมายทกรอบระยะเวลาทก าหนดโดยรบฟงความคดเหนของผเกยวของประกอบดวย เพอพฒนากฎหมายทกฉบบใหสอดคลองและเหมาะสมกบบรบทตาง ๆ ทเปลยนแปลงไป รฐพงใชระบบอนญาตและระบบคณะกรรมการในกฎหมายเฉพาะกรณทจ าเปน พงก าหนดหลกเกณฑการใชดลพนจของเจาหนาทของรฐและระยะเวลาในการด าเนนการตามขนตอนตาง ๆ ทบญญตไวในกฎหมายใหชดเจน และพงก าหนดโทษอาญาเฉพาะความผดรายแรง
มาตรา ๗๘ รฐพงสงเสรมใหประชาชนและชมชนมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และมสวนรวมในการพฒนาประเทศดานตาง ๆ การจดท าบรการสาธารณะทงในระดบชาตและระดบทองถน การตรวจสอบการใชอ านาจรฐ การตอตานการทจรตและประพฤตมชอบ รวมตลอดทงการตดสนใจทางการเมอง และการอนใดบรรดาทอาจมผลกระทบตอประชาชนหรอชมชน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๔๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐
หมวด ๖ รฐสภา
ไมมการแกไข หมวด ๗ รฐสภา
สวนท ๑ บททวไป
ไมมการแกไข ไมมการแกไข
มาตรา ๙๐ รฐสภาประกอบดวยสภาผแทนราษฎรและวฒสภา รฐสภาจะประชมรวมกนหรอแยกกน ยอมเปนไปตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน มาตรา ๙๕ บคคลจะเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาในขณะเดยวกนมได
มาตรา ๘๘ รฐสภาประกอบดวยสภาผแทนราษฎรและวฒสภา รฐสภาจะประชมรวมกนหรอแยกกน ยอมเปนไปตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน บคคลจะเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาในขณะเดยวกนมได
มาตรา ๗๙ รฐสภาประกอบดวยสภาผแทนราษฎรและวฒสภา รฐสภาจะประชมรวมกนหรอแยกกน ยอมเปนไปตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ บคคลจะเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาในขณะเดยวกนมได
มาตรา ๙๑ ประธานสภาผแทนราษฎรเปนประธานรฐสภา ประธานวฒสภาเปนรองประธานรฐสภา ในกรณทไมมประธานสภาผแทนราษฎร หรอประธานสภาผแทนราษฎรไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทประธานรฐสภาได ใหประธานวฒสภาท าหนาทประธานรฐสภาแทน ประธานรฐสภามอ านาจหนาทตามทบญญตไวในรฐธรรมนญน และด าเนนกจการของรฐสภาในกรณประชมรวมกนใหเปนไปตามขอบงคบ ประธานรฐสภาและผท าหนาทแทนประธานรฐสภาตองวางตนเปนกลางในการปฏบตหนาท รองประธานรฐสภามอ านาจหนาทตามทบญญตไวในรฐธรรมนญนและตามทประธานรฐสภามอบหมาย
มาตรา ๘๙ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๙๑ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๘๐ ประธานสภาผแทนราษฎรเปนประธานรฐสภา ประธานวฒสภาเปนรองประธานรฐสภา ในกรณทไมมประธานสภาผแทนราษฎร หรอประธานสภาผแทนราษฎรไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทประธานรฐสภาได ใหประธานวฒสภาท าหนาทประธานรฐสภาแทน ในระหวางทประธานวฒสภาตองท าหนาทประธานรฐสภาตามวรรคสอง แตไมมประธานวฒสภา และเปนกรณทเกดขนในระหวางไมมสภาผแทนราษฎร ใหรองประธานวฒสภาท าหนาทประธานรฐสภา ถาไมมรองประธานวฒสภา ใหสมาชกวฒสภาซงมอายมากทสดในขณะนนท าหนาทประธานรฐสภา และใหด าเนนการเลอกประธานวฒสภาโดยเรว ประธานรฐสภามหนาทและอ านาจตามรฐธรรมนญ และด าเนนกจการของรฐสภาในกรณประชมรวมกนใหเปนไปตามขอบงคบ ประธานรฐสภาและผท าหนาทแทนประธานรฐสภาตองวางตนเปนกลางในการปฏบตหนาท รองประธานรฐสภามหนาทและอ านาจตามรฐธรรมนญ และตามทประธานรฐสภามอบหมาย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๔๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๙๒ รางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญจะตราขนเปนกฎหมายไดกแตโดยค าแนะน าและยนยอมของรฐสภา
มาตรา ๙๐ รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญและรางพระราชบญญตจะตราขนเปนกฎหมายไดกแตโดยค าแนะน าและยนยอมของรฐสภา และเมอพระมหากษตรยไดทรงลงพระปรมาภไธยหรอถอเสมอนวาไดทรงลงพระปรมาภไธยตามรฐธรรมนญนแลว ใหประกาศในราชกจจานเบกษาเพอใชบงคบเปนกฎหมายตอไป
มาตรา ๘๑ รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญและรางพระราชบญญตจะตราขนเปนกฎหมายไดกแตโดยค าแนะน าและยนยอมของรฐสภา ภายใตบงคบมาตรา ๑๔๕ รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญและรางพระราชบญญตทไดรบความเหนชอบของรฐสภาแลว ใหนายกรฐมนตรน าขนทลเกลาทลกระหมอมถวายเพอพระมหา กษตรยทรงลงพระปรมาภไธย และเมอประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบเปนกฎหมายได
มาตรา ๙๖ สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา มสทธเขาชอรองตอประธานแหงสภาทตนเปนสมาชกวาสมาชกภาพของสมาชกคนใดคนหนงแหงสภานนสนสดลงตามมาตรา ๑๑๘ (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) (๙) (๑๑) หรอ (๑๒) หรอมาตรา ๑๓๓ (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๙) หรอ (๑๐) แลวแตกรณ และใหประธานแหงสภาทไดรบค ารองสงค ารองนนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉยวาสมาชกภาพของสมาชกผนนสนสดลงหรอไม เมอศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยแลว ใหศาลรฐธรรมนญแจงค าวนจฉยนนไปยงประธานแหงสภาทไดรบค ารองตามวรรคหนง มาตรา ๙๗ การออกจากต าแหนงของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาภายหลงวนทสมาชกภาพสนสดลง หรอวนทศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยวาสมาชกภาพของสมาชกคนใดคนหนงสนสดลง ยอมไมกระทบกระเทอนกจการทสมาชกผนนไดกระท าไปในหนาทสมาชก รวมทงการไดรบเงนประจ าต าแหนงหรอประโยชนตอบแทนอยางอนกอนทสมาชกผนนออกจากต าแหนง หรอกอนทประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกไดรบแจงค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ แลวแตกรณ เวนแตในกรณทออกจากต าแหนงเพราะเหตทผนนไดรบเลอกตงมาโดยไมชอบดวยกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา ให
มาตรา ๙๑ สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา มสทธเขาชอรองตอประธานแหงสภาทตนเปนสมาชกวาสมาชกภาพของสมาชกคนใดคนหนงแหงสภานนสนสดลงตามมาตรา ๑๐๖ (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) (๑๐) หรอ (๑๑) หรอมาตรา ๑๑๙ (๓) (๔) (๕) (๗) หรอ (๘) แลวแตกรณ และใหประธานแหงสภาทไดรบค ารองสงค ารองนนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉยวาสมาชกภาพของสมาชกผนนสนสดลงหรอไม เมอศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยแลว ใหศาลรฐธรรมนญแจงค าวนจฉยนนไปยงประธานแหงสภาทไดรบค ารองตามวรรคหนง ในกรณทคณะกรรมการการเลอกตงเหนวาสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาคนใดคนหนงมเหตสนสดลงตามวรรคหนง ใหสงเรองไปยงประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชก และใหประธานแหงสภานนสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉยตามวรรคหนงและวรรคสอง มาตรา ๙๒ การออกจากต าแหนงของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาภายหลงวนทสมาชกภาพสนสดลง หรอวนทศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยวาสมาชกภาพของสมาชกคนใดคนหนงสนสดลง ยอมไมกระทบกระเทอนกจการทสมาชกผนนไดกระท าไปในหนาทสมาชก
รวมทงการไดรบเงนประจ าต าแหนงหรอประโยชนตอบแทนอยางอนกอนทสมาชกผนนออกจากต าแหนง หรอกอนทประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกไดรบแจงค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ แลวแตกรณ เวนแต
มาตรา ๘๒ สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา จ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา มสทธเขาชอรองตอประธานแหงสภาทตนเปนสมาชก วาสมาชกภาพของสมาชกคนใดคนหนงแหงสภานนสนสดลงตามมาตรา ๑๐๑ (๓) (๕) (๖) (๗) (๘) (๙) (๑๐) หรอ (๑๒) หรอมาตรา ๑๑๑ (๓) (๔) (๕) หรอ (๗) แลวแตกรณ และใหประธานแหงสภาทไดรบค ารอง สงค ารองนนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉยวาสมาชกภาพของสมาชกผนนสนสดลงหรอไม เมอไดรบเรองไวพจารณา หากปรากฏเหตอนควรสงสยวาสมาชกผถกรองมกรณตามทถกรอง ใหศาลรฐธรรมนญมค าสงใหสมาชกผถกรองหยดปฏบตหนาทจนกวาศาลรฐธรรมนญจะมค าวนจฉย และเมอศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยแลว ใหศาลรฐธรรมนญแจงค าวนจฉยนนไปยงประธานแหงสภาทไดรบค ารองตามวรรคหนง ในกรณทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาสมาชกภาพของสมาชกผถกรองสนสดลง ใหผนนพนจากต าแหนงนบแตวนทหยดปฏบตหนาท แตไมกระทบตอกจการทผนนไดกระท าไปกอนพนจากต าแหนง มใหนบสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาซงหยดปฏบตหนาทตามวรรคสอง เปนจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภา ในกรณทคณะกรรมการการเลอกตงเหนวาสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาคนใดคนหนงมเหต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๔๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ คนเงนประจ าต าแหนงและประโยชนตอบแทนอยางอนทผนนไดรบมาเนองจากการด ารงต าแหนงดงกลาว
ในกรณทออกจากต าแหนงเพราะเหตทผนนไดรบเลอกตงหรอสรรหามาโดยไมชอบดวยพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา ใหคนเงนประจ าต าแหนงและประโยชนตอบแทนอยางอนทผนนไดรบมาเนองจากการด ารงต าแหนงดงกลาว
สนสดลงตามวรรคหนง ใหสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉยตามวรรคหนงไดดวย
สวนท ๒ สภาผแทนราษฎร
ไมมการแกไข ไมมการแกไข
มาตรา ๙๘ สภาผแทนราษฎรประกอบดวยสมาชกจ านวนหารอยคน โดยเปนสมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบบญชรายชอตามมาตรา ๙๙ จ านวนหนงรอยคน และสมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงตามมาตรา ๑๐๒ จ านวนสรอยคน ในกรณทต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรวางลงไมวาดวยเหตใด และยงมไดมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรขนแทนต าแหนงทวาง ใหสภาผแทนราษฎรประกอบดวยสมาชกสภาผแทนราษฎรเทาทมอย มาตรา ๑๐๑ ภายใตบงคบมาตรา ๑๑๙ (๑) ในกรณทมเหตใด ๆ ท าใหในระหวางอายของสภาผแทนราษฎรมสมาชกซงไดรบเลอกตงจากการเลอกตงแบบบญชรายชอมจ านวนไมถงหนงรอยคน ใหสมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบบญชรายชอประกอบดวยสมาชกเทาทมอย
มาตรา ๙๓ วรรคหนง สภาผแทนราษฎรประกอบดวยสมาชกจ านวนหารอยคน โดยเปนสมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงจ านวนสามรอยเจดสบหาคน และสมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบบญชรายชอจ านวนหนงรอยยสบหาคน วรรคส ในกรณทต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรวางลงไมวาดวยเหตใด และยงไมมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรขนแทนต าแหนงทวาง ใหสภาผแทนราษฎรประกอบดวยสมาชกสภา ผแทนราษฎรเทาทมอย วรรคหา ภายใตบงคบมาตรา ๑๐๙ (๒) ในกรณทมเหตใด ๆ ท าใหในระหวางอายของสภาผแทนราษฎรมสมาชกซงไดรบการเลอกตงแบบบญชรายชอมจ านวนไมถงหนงรอยยสบหาคน ใหสมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบบญชรายชอประกอบดวยสมาชกเทาทมอย (มาตรา ๙๓ แกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๔)
มาตรา ๘๓ สภาผแทนราษฎรประกอบดวยสมาชกจ านวนหารอยคน ดงน (๑) สมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงจ านวนสามรอยหาสบคน (๒) สมาชกซงมาจากบญชรายชอของพรรคการเมองจ านวนหนงรอยหาสบคน ในกรณทต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรวางลงไมวาดวยเหตใด และยงไมมการเลอกตงหรอประกาศชอสมาชกสภาผแทนราษฎรขนแทนต าแหนงทวาง ใหสภาผแทนราษฎรประกอบดวยสมาชกสภาผแทนราษฎรเทาทมอย ในกรณมเหตใด ๆ ทท าใหสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอมจ านวนไมถงหนงรอยหาสบคน ใหสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอประกอบดวยสมาชกเทาทมอย
มาตรา ๙๓ วรรคหก ในกรณทมเหตการณใด ๆ ท าใหการเลอกตงทวไปครงใดมจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรไมถงหารอยคน แตมจ านวนไมนอยกวารอยละเกาสบหาของจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทงหมด ใหถอวาสมาชกจ านวนนนประกอบเปนสภาผแทน ราษฎร แตตองด าเนนการใหมสมาชกสภาผแทนราษฎรใหครบตาม
มาตรา ๘๔ ในการเลอกตงทวไป เมอมสมาชกสภาผแทนราษฎรไดรบเลอกตงถงรอยละเกาสบหาของจ านวนสมาชกสภา ผแทนราษฎรทงหมดแลว หากมความจ าเปนจะตองเรยกประชมรฐสภา กใหด าเนนการเรยกประชมรฐสภาได โดยใหถอวาสภาผแทนราษฎรประกอบดวยสมาชกเทาทมอย แตตองด าเนนการใหมสมาชกสภาผแทนราษฎรใหครบตามจ านวนตามมาตรา ๘๓ โดยเรว
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๔๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ จ านวนทบญญตไวในรฐธรรมนญนภายในหนงรอยแปดสบวน และใหอยในต าแหนงไดเพยงเทาอายของสภาผแทนราษฎรทเหลออย (มาตรา ๙๓ แกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๔)
ในกรณเชนน ใหสมาชกสภาผแทนราษฎรดงกลาวอยในต าแหนงไดเพยงเทาอายของสภาผแทนราษฎรทเหลออย
มาตรา ๑๐๒ วรรคหนง การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรซงมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง ใหผมสทธเลอกตงออกเสยงลงคะแนนเลอกตงผสมครรบเลอกตงไดเขตละหนงคน มาตรา ๑๐๔ วรรคหนง ในการเลอกตงทวไป ใหผมสทธเลอกตงมสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกบญชรายชอผสมครรบเลอกตงทพรรคการเมองจดท าขนเพยงบญชเดยว และมสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกผสมครรบเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงในเขตเลอกตงนนไดหนงคน วรรคสอง ในการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแทนต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรทมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงซงวางลงตามมาตรา ๑๑๙ (๒) ใหผมสทธเลอกตงสมาชกสภา ผแทนราษฎรมสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกตงผสมครรบเลอกตงในเขตเลอกตงนนไดหนงคน วรรคสาม การเลอกตง ใหใชวธออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ วรรคส ในแตละเขตเลอกตง ใหด าเนนการนบคะแนนทกหนวยเลอกตงรวมกนและประกาศผลการนบคะแนนโดยเปดเผย ทงน ณ สถานทแหงใดแหงหนงแตเพยงแหงเดยวในเขตเลอกตงนนตามทคณะกรรมการการเลอกตงก าหนด เวนแตเปนกรณทมความจ าเปนเฉพาะทองท คณะกรรมการการเลอกตงจะก าหนดเปนอยางอนกได ทงน ตามทบญญตในกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา มาตรา ๑๑๒ ภายใตบงคบบทบญญตแหงรฐธรรมนญน หลกเกณฑและวธการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหเปนไปตาม
มาตรา ๙๓ วรรคสอง การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหใชวธออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบโดยใหใชบตรเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบละหนงใบ วรรคสาม หลกเกณฑและวธการการเลอกตงสมาชกสภา ผแทนราษฎรใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา มาตรา ๙๔ วรรคหนง การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรซงมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง ใหผมสทธเลอกตงออกเสยงลงคะแนนเลอกตงผสมครรบเลอกตงไดเขตละหนงคน วรรคหก ใหด าเนนการนบคะแนนทหนวยเลอกตง และใหสงผลการนบคะแนนของหนวยเลอกตงนนไปรวมทเขตเลอกตง เพอนบคะแนนรวม แลวใหประกาศผลการนบคะแนนโดยเปดเผย ณ สถานทแหงใดแหงหนงแตเพยงแหงเดยวในเขตเลอกตงนนตามทคณะกรรมการการเลอกตงก าหนด เวนแตเปนกรณทมความจ าเปนเฉพาะทองท คณะกรรมการการเลอกตงจะก าหนดใหนบคะแนน รวมผลการนบคะแนน และประกาศผลการนบคะแนนเปนอยางอนกได ทงน ตามทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา (มาตรา ๙๓ และมาตรา ๙๔ แกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๔)
มาตรา ๘๕ สมาชกสภาผแทนราษฎรซงมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงใหใชวธออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ โดยใหแตละเขตเลอกตงมสมาชกสภาผแทนราษฎรไดเขตละหนงคน และผมสทธเลอกตงมสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกตงไดคนละหนงคะแนน โดยจะลงคะแนนเลอกผสมครรบเลอกตงผใด หรอจะลงคะแนนไมเลอกผใดเลยกได ใหผสมครรบเลอกตงทไดรบคะแนนสงสดและมคะแนนสงกวาคะแนนเสยงทไมเลอกผใด เปนผไดรบเลอกตง หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการสมครรบเลอกตง การออกเสยงลงคะแนน การนบคะแนน การรวมคะแนน การประกาศผลการเลอกตง และการอนทเกยวของ ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร โดยกฎหมายดงกลาวจะก าหนดใหผสมครรบเลอกตงตองยนหลกฐานแสดงการเสยภาษเงนไดประกอบการสมครรบเลอกตงดวยกได ใหคณะกรรมการการเลอกตงประกาศผลการเลอกตงเมอตรวจสอบเบองตนแลวมเหตอนควรเชอวาผลการเลอกตงเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม และมจ านวนไมนอยกวารอยละเกาสบหาของเขตเลอกตงทงหมด ซงคณะกรรมการการเลอกตงตองตรวจสอบเบองตนและประกาศผลการเลอกตงใหแลวเสรจโดยเรว แตตองไมชากวาหกสบวนนบแตวนเลอกตง ทงน การประกาศผลดงกลาวไมเปนการตดหนาทและอ านาจของคณะกรรมการการเลอกตงทจะด าเนนการสบสวน ไตสวน หรอวนจฉยกรณมเหตอนควรสงสยวามการกระท าการทจรตในการเลอกตง หรอการเลอกตงไมเปนไปโดยสจรตหรอเทยงธรรม ไมวาจะไดประกาศผลการเลอกตงแลวหรอไมกตาม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๔๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา มาตรา ๑๐๒ วรรคสอง การค านวณเกณฑจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคน ใหค านวณจากจ านวนราษฎรทงประเทศตามหลกฐานการทะเบยนราษฎรทประกาศในปสดทายกอนปทมการเลอกตง เฉลยดวยจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรสรอยคน วรรคสาม จ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทแตละจงหวดจะพงม ใหน าจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคนทค านวณไดตามวรรคสองมาเฉลยจ านวนราษฎรในจงหวดนน จงหวดใดมราษฎรไมถงเกณฑจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคนตามวรรคสอง ใหมสมาชกสภาผแทนราษฎรในจงหวดนนไดหนงคน จงหวดใดมราษฎรเกนเกณฑจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคน ใหมสมาชกสภาผแทนราษฎรในจงหวดนนเพมขนอกหนงคนทกจ านวนราษฎรทถงเกณฑจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคน วรรคส เมอไดจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรของแตละจงหวดตามวรรคสามแลว ถาจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรยงไมครบสรอยคน จงหวดใดมเศษทเหลอจากการค านวณตามวรรคสามมากทสด ใหจงหวดนนมสมาชกสภาผแทนราษฎรเพมขนอกหนงคน และใหเพมสมาชกสภาผแทนราษฎรตามวธการดงกลาวแกจงหวดทมเศษทเหลอจากการค านวณตามวรรคสามในล าดบรองลงมาตามล าดบจนครบจ านวนสรอยคน มาตรา ๑๐๓ จงหวดใดมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรไดไมเกนหนงคน ใหถอเขตจงหวดเปนเขตเลอกตง และจงหวดใดมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรไดเกนหนงคน ใหแบงเขตจงหวดออกเปนเขตเลอกตงมจ านวนเทาจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทพงม โดยจดใหแตละเขตเลอกตงมจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรหนงคน
มาตรา ๙๔ วรรคสอง การค านวณเกณฑจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคน ใหค านวณจากจ านวนราษฎรทงประเทศตามหลกฐานการทะเบยนราษฎรทประกาศในปสดทายกอนปทมการเลอกตงเฉลยดวยจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรสามรอยเจดสบหาคน วรรคสาม จ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทแตละจงหวดจะพงม ใหน าจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคนทค านวณไดตามวรรคสองมาเฉลยจ านวนราษฎรในจงหวดนน จงหวดใดมราษฎรไมถงเกณฑจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคนตามวรรคสอง ใหมสมาชกสภา ผแทนราษฎรในจงหวดนนไดหนงคน จงหวดใดมราษฎรเกนเกณฑจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคน ใหมสมาชกสภาผแทนราษฎรในจงหวดนนเพมขนอกหนงคนทกจ านวนราษฎรทถงเกณฑจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคน วรรคส เมอไดจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรของแตละจงหวดตามวรรคสามแลว ถาจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรยงไมครบสามรอยเจดสบหาคน จงหวดใดมเศษทเหลอจากการค านวณตามวรรคสามมากทสด ใหจงหวดนนมสมาชกสภาผแทนราษฎรเพมขนอกหนงคน และใหเพมสมาชกสภาผแทนราษฎรตามวธการดงกลาวแกจงหวดทมเศษทเหลอจากการค านวณตามวรรคสามในล าดบรองลงมาตามล าดบจนครบจ านวนสามรอยเจดสบหาคน วรรคหา จงหวดใดมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรไดไมเกนหนงคน ใหถอเขตจงหวดเปนเขตเลอกตง และจงหวดใดมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรไดเกนหนงคน ใหแบงเขตจงหวดออกเปนเขตเลอกตงมจ านวนเทาจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทพงม โดยจดใหแตละเขตเลอกตงมจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรหนงคน และในกรณทจงหวดใดมการแบงเขตเลอกตงมากกวาหนงเขต ตองแบงพนทของเขตเลอกตงแตละเขตใหตดตอกน และตองใหจ านวนราษฎรในแตละเขตใกลเคยงกน
มาตรา ๘๖ การก าหนดจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรท แตละจงหวดจะพงมและการแบงเขตเลอกตง ใหด าเนนการตามวธการ ดงตอไปน (๑) ใหใชจ านวนราษฎรทงประเทศตามหลกฐานการทะเบยนราษฎรทประกาศในปสดทายกอนปทมการเลอกตง เฉลยดวยจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรสามรอยหาสบคน จ านวนทไดรบใหถอวาเปนจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคน (๒) จงหวดใดมราษฎรไมถงเกณฑจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคนตาม (๑) ใหมสมาชกสภาผแทนราษฎรในจงหวดนนไดหนงคน โดยใหถอเขตจงหวดเปนเขตเลอกตง (๓) จงหวดใดมราษฎรเกนจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคน ใหมสมาชกสภาผแทนราษฎรในจงหวดนนเพมขนอกหนงคนทกจ านวนราษฎรทถงเกณฑจ านวนราษฎรตอสมาชกหนงคน (๔) เมอไดจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรของแตละจงหวดตาม (๒) และ (๓) แลว ถาจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรยงไมครบสามรอยหาสบคน จงหวดใดมเศษทเหลอจากการค านวณตาม (๓) มากทสด ใหจงหวดนนมสมาชกสภาผแทนราษฎรเพมขนอกหนงคน และใหเพมสมาชกสภาผแทนราษฎรตามวธการดงกลาวแกจงหวดทมเศษทเหลอจากการค านวณนนในล าดบรองลงมาตามล าดบจนครบจ านวนสามรอยหาสบคน (๕) จงหวดใดมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรไดเกนหนงคน ใหแบงเขตจงหวดออกเปนเขตเลอกตงเทาจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทพงม โดยตองแบงพนทของเขตเลอกตงแตละเขตใหตดตอกน และตองจดใหมจ านวนราษฎรในแตละเขตใกลเคยงกน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๔๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ จงหวดใดมการแบงเขตเลอกตงมากกวาหนงเขต ตองแบงพนทของเขตเลอกตงแตละเขตใหตดตอกน และตองใหจ านวนราษฎรในแตละเขตใกลเคยงกน
(มาตรา ๙๔ แกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๔)
มาตรา ๑๐๘ พรรคการเมองทสงสมาชกเขาเปนผสมครรบเลอกตง ในการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงในเขตเลอกตงใด จะสงไดคนเดยวในเขตเลอกตงนน
มาตรา ๑๐๓ พรรคการเมองทสงสมาชกเขาเปนผสมครรบเลอกตงในการเลอกตงในเขตเลอกตงใด ตองสงสมาชกเขาสมครรบเลอกตงใหครบจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทจะพงมไดในเขตเลอกตงนน และจะสงเกนจ านวนดงกลาวมได เมอพรรคการเมองใดสงสมาชกเขาสมครรบเลอกตงครบจ านวนตามวรรคหนงแลว แมภายหลงจะมจ านวนลดลงจนไมครบจ านวน ไมวาดวยเหตใด ใหถอวาพรรคการเมองนนสงสมาชกเขาสมครรบเลอกตงครบจ านวนแลว เมอพรรคการเมองใดสงสมาชกเขาสมครรบเลอกตงแลว พรรคการเมองนนหรอผสมครรบเลอกตงของพรรคการเมองนน จะถอนการสมครรบเลอกตงหรอเปลยนแปลงผสมครรบเลอกตงมได
มาตรา ๘๗ ผสมครรบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตงตองเปนผซงพรรคการเมองทตนเปนสมาชกสงสมครรบเลอกตง และจะสมครรบเลอกตงเกนหนงเขตมได เมอมการสมครรบเลอกตงแลว ผสมครรบเลอกตงหรอพรรคการเมองจะถอนการสมครรบเลอกตงหรอเปลยนแปลงผสมครรบเลอกตงไดเฉพาะกรณผสมครรบเลอกตงตายหรอขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหาม และตองกระท ากอนปดการรบสมครรบเลอกตง
มาตรา ๘๘ ในการเลอกตงทวไป ใหพรรคการเมองทสงผสมครรบเลอกตง แจงรายชอบคคลซงพรรคการเมองนนมมตวาจะเสนอใหสภาผแทนราษฎรเพอพจารณาใหความเหนชอบแตงตงเปนนายกรฐมนตรไมเกนสามรายชอตอคณะกรรมการการเลอกตงกอนปดการรบสมครรบเลอกตง และใหคณะกรรมการการเลอกตงประกาศรายชอบคคลดงกลาวใหประชาชนทราบ และใหน าความในมาตรา ๘๗ วรรคสอง มาใชบงคบโดยอนโลม พรรคการเมองจะไมเสนอรายชอบคคลตามวรรคหนงกได
มาตรา ๘๙ การเสนอชอบคคลตามมาตรา ๘๘ ตองเปนไปตามหลกเกณฑ ดงตอไปน (๑) ตองมหนงสอยนยอมของบคคลซงไดรบการเสนอชอ โดยมรายละเอยดตามทคณะกรรมการการเลอกตงก าหนด (๒) ผไดรบการเสนอชอตองเปนผมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามทจะเปนรฐมนตรตามมาตรา ๑๖๐ และไมเคยท าหนงสอยนยอมตาม (๑) ใหพรรคการเมองอนในการเลอกตงคราวนน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๔๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ การเสนอชอบคคลใดทมไดเปนไปตามวรรคหนง ใหถอวาไมมการเสนอชอบคคลนน
มาตรา ๙๙ วรรคหนง การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอ ใหผมสทธเลอกตงมสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกบญชรายชอผสมครรบเลอกตงทพรรคการเมองจดท าขน โดยใหเลอกบญชรายชอใดบญชรายชอหนงเพยงบญชเดยว และใหถอเขตประเทศเปนเขตเลอกตง มาตรา ๑๐๔ วรรคหนง ในการเลอกตงทวไป ใหผมสทธเลอกตงมสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกบญชรายชอผสมครรบเลอกตงทพรรคการเมองจดท าขนเพยงบญชเดยว และมสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกผสมครรบเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงในเขตเลอกตงนนไดหนงคน
มาตรา ๙๕ การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอ ใหผมสทธเลอกตงมสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกบญชรายชอผสมครรบเลอกตงทพรรคการเมองจดท าขน โดยใหผมสทธเลอกตงมสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกบญชรายชอใดบญชรายชอหนงเพยงบญชเดยว และใหถอเขตประเทศเปนเขตเลอกตง (มาตรา ๙๕ แกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๔)
มาตรา ๙๙ วรรคสอง บญชรายชอผสมครรบเลอกตงตามวรรคหนง ใหพรรคการเมองจดท าขนพรรคการเมองละหนงบญช ไมเกนบญชละหนงรอยคน และใหยนตอคณะกรรมการการเลอกตงกอนวนเปดสมครรบเลอกตงสมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง วรรคสาม รายชอของบคคลในบญชรายชอตามวรรคหนงจะตอง (๑) ประกอบดวยรายชอผสมครรบเลอกตงจากภมภาคตาง ๆ อยางเปนธรรม (๒) ไมซ ากบรายชอในบญชทพรรคการเมองอนจดท าขน และไมซ ากบรายชอของผสมครรบเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงตามมาตรา ๑๐๒ และ (๓) จดท ารายชอเรยงตามล าดบหมายเลข
มาตรา ๙๖ บญชรายชอผสมครรบเลอกตงตามมาตรา ๙๕ ใหพรรคการเมองจดท าขนพรรคการเมองละหนงบญช ไมเกนบญชละหนงรอยยสบหาคน และใหยนตอคณะกรรมการการเลอกตงกอนวนเปดสมครรบเลอกตงสมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง บญชรายชอผสมครรบเลอกตงของพรรคการเมองใดทไดยนไวแลว ถาปรากฏวากอนหรอในวนเลอกตงมเหตไมวาดวยประการใดทมผลท าใหบญชรายชอของพรรคการเมองนนมจ านวนผสมครรบเลอกตงแบบบญชรายชอไมครบตามจ านวนทพรรคการเมองนนไดยนไว ใหถอวาบญชรายชอของพรรคการเมองนนมจ านวนผสมครรบเลอกตงแบบบญชรายชอเทาทมอย และในกรณนใหถอวาสภาผแทนราษฎรประกอบดวยสมาชกสภาผแทนราษฎรเทาทมอย มาตรา ๙๗ การจดท าบญชผรบสมครรบเลอกตงของพรรคการเมองส าหรบการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอ ใหด าเนนการดงตอไปน (๑) บญชรายชอผสมครรบเลอกตงตองประกอบดวยรายชอผสมครรบเลอกตงจากภมภาคตาง ๆ อยางเปนธรรม และตอง
มาตรา ๙๐ พรรคการเมองใดสงผสมครรบเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงแลว ใหมสทธสงผสมครรบเลอกตงแบบบญชรายชอได การสงผสมครรบเลอกตงแบบบญชรายชอ ใหพรรคการเมองจดท าบญชรายชอพรรคละหนงบญช โดยผสมครรบเลอกตงของแตละพรรคตองไมซ ากน และไมซ ากบรายชอผสมครรบเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง โดยสงบญชรายชอดงกลาวใหคณะกรรมการการเลอกตงกอนปดการรบสมครรบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตง การจดท าบญชรายชอตามวรรคสอง ตองใหสมาชกของพรรคการเมองมสวนรวมในการพจารณาดวย โดยตองค านงถงผสมครรบเลอกตงจากภมภาคตาง ๆ และความเทาเทยมกนระหวางชายและหญง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๕๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ค านงถงโอกาส สดสวนทเหมาะสมและความเทาเทยมกนระหวางหญงและชาย (๒) รายชอในบญชตองไมซ ากบบญชรายชอทพรรคการเมองอนจดท าขน และไมซ ากบรายชอของผสมครรบเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงตามมาตรา ๙๔ และ (๓) จดท ารายชอเรยงตามล าดบหมายเลข (มาตรา ๙๖ และมาตรา ๙๗ แกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๔)
มาตรา ๑๐๐ บญชรายชอของพรรคการเมองใดไดคะแนนเสยงนอยกวารอยละหาของจ านวนคะแนนเสยงรวมทงประเทศ ใหถอวาไมมผใดในบญชนนไดรบเลอกตง และมใหน าคะแนนเสยงดงกลาวมารวมค านวณเพอหาสดสวนจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรตามวรรคสอง วธค านวณสดสวนคะแนนเสยงทบญชรายชอของพรรคการเมองแตละพรรคไดรบ อนจะถอวาบคคลซงมรายชออยในบญชของพรรคการเมองนนไดรบเลอกตงตามสดสวนทค านวณได ใหเปนไปตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทก าหนดในกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา ใหถอวาผสมครรบเลอกตงซงมรายชออยในบญชรายชอของแตละพรรคการเมอง ไดรบเลอกตงเรยงตามล าดบจากหมายเลขตนบญชลงไปตามจ านวนสดสวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทค านวณไดส าหรบบญชรายชอนน มาตรา ๑๐๔ วรรคหา การนบคะแนนและการประกาศคะแนนทบญชรายชอแตละบญชไดรบในแตละเขตเลอกตงตามมาตรา ๑๐๓ ใหน าบทบญญตวรรคสมาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๙๘ การค านวณสดสวนผสมครรบเลอกตงตามบญชรายชอของแตละพรรคการเมองทจะไดรบเลอกตง ใหน าคะแนนทแตละพรรคการเมองไดรบการเลอกตงมารวมกนทงประเทศแลวค านวณเพอแบงจ านวนผทจะไดรบเลอกของแตละพรรคการเมอง เปนสดสวนทสมพนธกนโดยตรงกบจ านวนคะแนนรวมขางตน โดยใหผสมครรบเลอกตงซงมรายชอในบญชรายชอของแตละพรรคการเมองไดรบเลอกตามเกณฑคะแนนทค านวณไดเรยงตามล าดบหมายเลขในบญชรายชอของพรรคการเมองนน ทงน ตามหลกเกณฑและวธการทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา ใหน าบทบญญตมาตรา ๙๔ วรรคหก มาใชบงคบกบการนบคะแนนการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอดวยโดยอนโลม ทงน คณะกรรมการการเลอกตงอาจก าหนดใหมการรวมผลการนบคะแนนเบองตนทจงหวดกอนกได (มาตรา ๙๘ แกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๔)
มาตรา ๙๑ การค านวณหาสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอของแตละพรรคการเมอง ใหด าเนนการตามหลกเกณฑ ดงตอไปน (๑) น าคะแนนรวมทงประเทศทพรรคการเมองทกพรรคทสงผสมครรบเลอกตงแบบบญชรายชอไดรบจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงหารดวยหารอยอนเปนจ านวนสมาชกทงหมดของสภาผแทนราษฎร (๒) น าผลลพธตาม (๑) ไปหารจ านวนคะแนนรวมทงประเทศของพรรคการเมองแตละพรรคทไดรบจากการเลอกตงสมาชกสภา ผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตงทกเขต จ านวนทไดรบใหถอเปนจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทพรรคการเมองนนจะพงมได (๓) น าจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทพรรคการเมองจะพงมไดตาม (๒) ลบดวยจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตงทงหมดทพรรคการเมองนนไดรบเลอกตงในทกเขตเลอกตง ผลลพธคอจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอทพรรคการเมองนนจะไดรบ (๔) ถาพรรคการเมองใดมผไดรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตงเทากบหรอสงกวาจ านวนสมาชกสภา ผแทนราษฎรทพรรคการเมองนนจะพงมไดตาม (๒) ใหพรรคการเมองนนมสมาชกสภาผแทนราษฎรตามจ านวนทไดรบจากการ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๕๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ เลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง และไมมสทธไดรบการจดสรรสมาชก สภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอ และใหน าจ านวนสมาชกสภา ผแทนราษฎรแบบบญชรายชอทงหมดไปจดสรรใหแกพรรคการเมองทมจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตงต ากวาจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทพรรคการเมองนนจะพงมไดตาม (๒) ตามอตราสวน แตตองไมมผลใหพรรคการเมองใดดงกลาวมสมาชกสภาผแทนราษฎรเกนจ านวนทจะพงมไดตาม (๒) (๕) เมอไดจ านวนผไดรบเลอกตงแบบบญชรายชอของแตละพรรคการเมองแลว ใหผสมครรบเลอกตงตามล าดบหมายเลขในบญชรายชอสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอของพรรคการเมองนน เปนผไดรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร ในกรณทผสมครรบเลอกตงผใดตายภายหลงวนปดรบสมครรบเลอกตง แตกอนเวลาปดการลงคะแนนในวนเลอกตง ใหน าคะแนนทมผลงคะแนนใหมาค านวณตาม (๑) และ (๒) ดวย การนบคะแนน หลกเกณฑและวธการค านวณ การคดอตราสวน และการประกาศผลการเลอกตง ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร
มาตรา ๙๒ เขตเลอกตงทไมมผสมครรบเลอกตงรายใดไดรบคะแนนเสยงเลอกตงมากกวาคะแนนเสยงทไมเลอกผใดเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรในเขตเลอกตงนน ใหจดใหมการเลอกตงใหม และมใหนบคะแนนทผสมครรบเลอกตงแตละคนไดรบไปใชในการค านวณตามมาตรา ๙๑ ในกรณเชนน ใหคณะกรรมการการเลอกตงด าเนนการใหมการรบสมครผสมครรบเลอกตงใหม โดยผสมครรบเลอกตงเดมทกรายไมมสทธสมครรบเลอกตงในการเลอกตงทจะจดขนใหมนน
มาตรา ๙๓ ในการเลอกตงทวไป ถาตองมการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงใหมในบางเขตหรอบางหนวยเลอกตงกอนประกาศผลการเลอกตง หรอการเลอกตงยงไมแลวเสรจหรอยงไมมการประกาศผลการเลอกตงครบทกเขตเลอกตงไมวาดวยเหตใด การ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๕๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ค านวณจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทแตละพรรคการเมองพงม และจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอทแตละพรรคการเมองพงไดรบ ใหเปนไปตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร ในกรณทผลการค านวณตามวรรคหนงท าใหจ านวนสมาชก สภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอของพรรคการเมองใดลดลง ใหสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอของพรรคการเมองนนในล าดบทายตามล าดบพนจากต าแหนง
มาตรา ๙๔ ภายในหนงปหลงจากวนเลอกตงอนเปนการเลอกตงทวไป ถาตองมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตงในเขตเลอกตงใดขนใหม เพราะเหตทการเลอกตงในเขตเลอกตงนนมไดเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม ใหน าความในมาตรา ๙๓ มาใชบงคบโดยอนโลม การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแทนต าแหนงทวางไมวาดวยเหตใดภายหลงพนเวลาหนงปนบแตวนเลอกตงทวไป มใหมผลกระทบกบการค านวณสมาชกสภาผแทนราษฎรทแตละพรรคการเมองจะพงมตามมาตรา ๙๑
มาตรา ๑๐๕ บคคลผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธเลอกตง (๑) มสญชาตไทย แตบคคลผมสญชาตไทยโดยการแปลงสญชาต ตองไดสญชาตไทยมาแลวไมนอยกวาหาป (๒) มอายไมต ากวาสบแปดปบรบรณในวนท ๑ มกราคมของปทมการเลอกตง และ (๓) มชออยในทะเบยนบานในเขตเลอกตงมาแลวเปนเวลาไมนอยกวาเกาสบวนนบถงวนเลอกตง ผมสทธเลอกตงซงอยนอกเขตเลอกตงตามมาตรา ๑๐๓ ทตนมชออยในทะเบยนบาน หรอมชออยในทะเบยนบานในเขตเลอกตงเปนเวลานอยกวาเกาสบวนนบถงวนเลอกตง หรอมถนทอยนอกราชอาณาจกร ยอมมสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกตง ทงน ตามหลกเกณฑ วธการ และ
มาตรา ๙๙ บคคลผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธเลอกตง (๑) มสญชาตไทย แตบคคลผมสญชาตไทยโดยการแปลงสญชาต ตองไดสญชาตไทยมาแลวไมนอยกวาหาป (๒) มอายไมต ากวาสบแปดปบรบรณในวนท ๑ มกราคมของปทมการเลอกตง และ (๓) มชออยในทะเบยนบานในเขตเลอกตงมาแลวเปนเวลาไมนอยกวาเกาสบวนนบถงวนเลอกตง ผมสทธเลอกตงซงอยนอกเขตเลอกตงทตนมชออยในทะเบยนบาน หรอมชออยในทะเบยนบานในเขตเลอกตงเปนเวลานอยกวาเกาสบวนนบถงวนเลอกตง หรอมถนทอยนอกราชอาณาจกร ยอมมสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกตง ทงน ตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขท
มาตรา ๙๕ บคคลผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธเลอกตง (๑) มสญชาตไทย แตบคคลผมสญชาตไทยโดยการแปลงสญชาต ตองไดสญชาตไทยมาแลวไมนอยกวาหาป (๒) มอายไมต ากวาสบแปดปในวนเลอกตง (๓) มชออยในทะเบยนบานในเขตเลอกตงมาแลวเปนเวลาไมนอยกวาเกาสบวนนบถงวนเลอกตง ผมสทธเลอกตงซงอยนอกเขตเลอกตงทตนมชออยในทะเบยนบาน หรอมชออยในทะเบยนบานในเขตเลอกตงเปนเวลานอยกวาเกาสบวนนบถงวนเลอกตง หรอมถนทอยนอกราชอาณาจกร จะขอลงทะเบยนเพอออกเสยงลงคะแนนเลอกตงนอกเขตเลอกตง ณ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๕๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ เงอนไขทกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาบญญต
บญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา
สถานท และตามวนเวลา วธการ และเงอนไขทบญญตไวในพระราช บญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรกได ผมสทธเลอกตงซงไมไปใชสทธเลอกตงโดยมไดแจงเหตอนสมควรตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร อาจถกจ ากดสทธบางประการตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๑๐๖ บคคลผมลกษณะดงตอไปนในวนเลอกตง เปนบคคลตองหามมใหใชสทธเลอกตง คอ (๑) วกลจรต หรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบ (๒) เปนภกษ สามเณร นกพรต หรอนกบวช (๓) ตองคมขงอยโดยหมายของศาลหรอโดยค าสงทชอบดวยกฎหมาย (๔) อยในระหวางถกเพกถอนสทธเลอกตง
มาตรา ๑๐๐ บคคลผมลกษณะดงตอไปนในวนเลอกตง เปนบคคลตองหามมใหใชสทธเลอกตง (๑) เปนภกษ สามเณร นกพรต หรอนกบวช (๒) อยในระหวางถกเพกถอนสทธเลอกตง (๓) ตองคมขงอยโดยหมายของศาลหรอโดยค าสงทชอบดวยกฎหมาย (๔) วกลจรต หรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบ
มาตรา ๙๖ บคคลผมลกษณะดงตอไปนในวนเลอกตง เปนบคคลตองหามมใหใชสทธเลอกตง (๑) เปนภกษ สามเณร นกพรต หรอนกบวช (๒) อยในระหวางถกเพกถอนสทธเลอกตงไมวาคดนนจะถงทสดแลวหรอไม (๓) ตองคมขงอยโดยหมายของศาลหรอโดยค าสงทชอบดวยกฎหมาย (๔) วกลจรตหรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบ
มาตรา ๑๐๗ บคคลผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวายสบหาปบรบรณในวนเลอกตง (๓) ส าเรจการศกษาไมต ากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา เวนแตเคยเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา (๔) เปนสมาชกพรรคการเมองใดพรรคการเมองหนงแตเพยงพรรคเดยวนบถงวนสมครรบเลอกตงเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวา เกาสบวน (๕) ผสมครรบเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงตองมลกษณะอยางใดอยางหนงดงตอไปน ดวย คอ (ก) มชออยในทะเบยนบานในจงหวดทสมครรบเลอกตงมาแลวเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหนงปนบถงวนสมครรบเลอกตง
มาตรา ๑๐๑ บคคลผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวายสบหาปบรบรณในวนเลอกตง (๓) เปนสมาชกพรรคการเมองใดพรรคการเมองหนงแตเพยงพรรคเดยวเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาเกาสบวนนบถงวนเลอกตง เวนแตในกรณทมการเลอกตงทวไปเพราะเหตยบสภา ตองเปนสมาชกพรรคการเมองใดพรรคการเมองหนงแตเพยงพรรคเดยวเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาสามสบวนนบถงวนเลอกตง (๔) ผสมครรบเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง ตองมลกษณะอยางใดอยางหนงดงตอไปนดวย (ก) มชออยในทะเบยนบานในจงหวดทสมครรบเลอกตงมาแลวเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหาปนบถงวนสมครรบเลอกตง (ข) เปนบคคลซงเกดในจงหวดทสมครรบเลอกตง
มาตรา ๙๗ บคคลผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวายสบหาปนบถงวนเลอกตง (๓) เปนสมาชกพรรคการเมองใดพรรคการเมองหนงแตเพยงพรรคการเมองเดยว เปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาเกาสบวนนบถงวนเลอกตง เวนแตในกรณทมการเลอกตงทวไปเพราะเหตยบสภา ระยะเวลาเกาสบวนดงกลาวใหลดลงเหลอสามสบวน (๔) ผสมครรบเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง ตองมลกษณะอยางใดอยางหนง ดงตอไปนดวย (ก) มชออยในทะเบยนบานในจงหวดทสมครรบเลอกตงมาแลวเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหาปนบถงวนสมครรบเลอกตง (ข) เปนบคคลซงเกดในจงหวดทสมครรบเลอกตง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๕๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (ข) เคยเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดทสมครรบเลอกตง หรอเคยเปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนในจงหวดนน (ค) เปนบคคลซงเกดในจงหวดทสมครรบเลอกตง (ง) เคยศกษาในสถานศกษาทตงอยในจงหวดทสมครรบเลอกตงเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาสองปการศกษา (จ) เคยรบราชการหรอเคยมชออยในทะเบยนบานในจงหวดทสมครรบเลอกตงเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาสองป
(ค) เคยศกษาในสถานศกษาทตงอยในจงหวดทสมครรบเลอกตงเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหาปการศกษา (ง) เคยรบราชการหรอเคยมชออยในทะเบยนบานในจงหวดทสมครรบเลอกตงเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหาป (๕) ยกเลก (๖) คณสมบตอนตามทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา (มาตรา ๑๐๑ (๕) ยกเลก โดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๔)
(ค) เคยศกษาในสถานศกษาทตงอยในจงหวดทสมครรบเลอกตงเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหาปการศกษา (ง) เคยรบราชการหรอปฏบตหนาทในหนวยงานของรฐ หรอเคยมชออยในทะเบยนบานในจงหวดทสมครรบเลอกตง แลวแตกรณ เปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหาป
มาตรา ๑๐๙ บคคลผมลกษณะดงตอไปน เปนบคคลตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร คอ (๑) ตดยาเสพตดใหโทษ (๒) เปนบคคลลมละลายซงศาลยงไมสงใหพนจากคด (๓) เปนบคคลผมลกษณะตองหามมใหใชสทธเลอกตงสมาชกสภาแทนราษฎรตามมาตรา ๑๐๖ (๑) (๒) หรอ (๔) (๔) ตองค าพพากษาใหจ าคกและถกคมขงอยโดยหมายของศาล (๕) เคยตองค าพพากษาใหจ าคกตงแตสองปขนไปโดยไดพนโทษมายงไมถงหาปในวนเลอกตง เวนแตในความผดอนไดกระท าโดยประมาท (๖) เคยถกไลออก ปลดออก หรอใหออกจากราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ เพราะทจรตตอหนาท หรอถอวากระท าการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการ (๗) เคยตองค าพพากษาหรอค าสงของศาลใหทรพยสนตกเปนของแผนดน เพราะร ารวยผดปกตหรอมทรพยสนเพมขนผดปกต (๘) เปนขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ านอกจากขาราชการการเมอง (๙) เปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน
มาตรา ๔๘ ผด ารงต าแหนงทางการเมองจะเปนเจาของกจการหรอถอหนในกจการหนงสอพมพ วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน หรอโทรคมนาคม มได ไมวาในนามของตนเองหรอใหผอนเปนเจาของกจการหรอถอหนแทน หรอจะด าเนนการโดยวธการอนไมวาโดยทางตรงหรอทางออมทสามารถบรหารกจการดงกลาวไดในท านองเดยวกบการเปนเจาของกจการหรอถอหนในกจการดงกลาว มาตรา ๑๐๒ บคคลผมลกษณะดงตอไปน เปนบคคลตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร (๑) ตดยาเสพตดใหโทษ (๒) เปนบคคลลมละลายหรอเคยเปนบคคลลมละลายทจรต (๓) เปนบคคลผมลกษณะตองหามมใหใชสทธเลอกตงสมาชกสภาแทนราษฎรตามมาตรา ๑๐๐ (๑) (๒) หรอ (๔) (๔) ตองค าพพากษาใหจ าคกและถกคมขงอยโดยหมายของศาล (๕) เคยตองค าพพากษาใหจ าคกโดยไดพนโทษมายงไมถงหาปในวนเลอกตง เวนแตในความผดอนไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ
มาตรา ๙๘ บคคลผมลกษณะดงตอไปน เปนบคคลตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร (๑) ตดยาเสพตดใหโทษ (๒) เปนบคคลลมละลายหรอเคยเปนบคคลลมละลายทจรต (๓) เปนเจาของหรอผถอหนในกจการหนงสอพมพหรอสอมวลชนใด ๆ (๔) เปนบคคลผมลกษณะตองหามมใหใชสทธเลอกตงตามมาตรา ๙๖ (๑) (๒) หรอ (๔) (๕) อยระหวางถกระงบการใชสทธสมครรบเลอกตงเปนการชวคราว หรอถกเพกถอนสทธสมครรบเลอกตง (๖) ตองค าพพากษาใหจ าคกและถกคมขงอยโดยหมายของศาล (๗) เคยไดรบโทษจ าคกโดยไดพนโทษมายงไมถงสบปนบถงวนเลอกตง เวนแตในความผดอนไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ (๘) เคยถกสงใหพนจากราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจเพราะทจรตตอหนาท หรอถอวากระท าการทจรตหรอประพฤตมชอบในวงราชการ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๕๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๑๐) เปนสมาชกวฒสภา (๑๑) เปนพนกงานหรอลกจางของหนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอของราชการสวนทองถน หรอเปนเจาหนาทอนของรฐ (๑๒) เปนกรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดนของรฐสภา กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ตลาการศาลรฐธรรมนญ ตลาการศาลปกครอง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต หรอกรรมการตรวจเงนแผนดน (๑๓) อยในระหวางตองหามมใหด ารงต าแหนงทางการเมองตามมาตรา ๒๙๕ (๑๔) เคยถกวฒสภามมตตามมาตรา ๓๐๗ ใหถอดถอนออกจากต าแหนงและยงไมพนก าหนดหาปนบแตวนทวฒสภามมตจนถงวนเลอกตง
(๖) เคยถกไลออก ปลดออก หรอใหออกจากราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ เพราะทจรตตอหนาท หรอถอวากระท าการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการ (๗) เคยตองค าพพากษาหรอค าสงของศาลใหทรพยสนตกเปนของแผนดน เพราะร ารวยผดปกตหรอมทรพยสนเพมขนผดปกต (๘) เปนขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ านอกจากขาราชการการเมอง (๙) เปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน (๑๐) เปนสมาชกวฒสภาหรอเคยเปนสมาชกวฒสภาและสมาชกภาพสนสดลงแลวยงไมเกนสองป (๑๑) เปนพนกงานหรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอเปนเจาหนาทอนของรฐ (๑๒) เปนตลาการศาลรฐธรรมนญ กรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต กรรมการตรวจเงนแผนดน หรอกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต (๑๓) อยในระหวางตองหามมใหด ารงต าแหนงทางการเมองตามมาตรา ๒๖๓ (๑๔) เคยถกวฒสภามมตตามมาตรา ๒๗๔ ใหถอดถอนออกจากต าแหนง
(๙) เคยตองค าพพากษาหรอค าสงของศาลอนถงทสดใหทรพยสนตกเปนของแผนดนเพราะร ารวยผดปกต หรอเคยตองค าพพากษาอนถงทสดใหลงโทษจ าคกเพราะกระท าความผดตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต (๑๐) เคยตองค าพพากษาอนถงทสดวากระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ หรอตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม หรอกระท าความผดตามกฎหมายวาดวยความผดของพนกงานในองคการหรอหนวยงานของรฐ หรอความผดเกยวกบทรพยทกระท าโดยทจรตตามประมวลกฎหมายอาญา ความผดตามกฎหมายวาดวยการกยมเงนทเปนการฉอโกงประชาชน กฎหมายวาดวยยาเสพตดในความผดฐานเปนผผลต น าเขา สงออก หรอผคา กฎหมายวาดวยการพนนในความผดฐานเปนเจามอหรอเจาส านก กฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการคามนษย หรอกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนในความผดฐานฟอกเงน (๑๑) เคยตองค าพพากษาอนถงทสดวากระท าการอนเปนการทจรตในการเลอกตง (๑๒) เปนขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ านอกจากขาราชการการเมอง (๑๓) เปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน (๑๔) เปนสมาชกวฒสภาหรอเคยเปนสมาชกวฒสภาและสมาชกภาพสนสดลงยงไมเกนสองป (๑๕) เปนพนกงานหรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจหรอเปนเจาหนาทอนของรฐ (๑๖) เปนตลาการศาลรฐธรรมนญ หรอผด ารงต าแหนงในองคกรอสระ (๑๗) อยในระหวางตองหามมใหด ารงต าแหนงทางการเมอง (๑๘) เคยพนจากต าแหนงเพราะเหตตามมาตรา ๑๔๔ หรอมาตรา ๒๓๕ วรรคสาม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๕๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๑๔ อายของสภาผแทนราษฎรมก าหนดคราวละสปนบแตวนเลอกตง
มาตรา ๑๐๔ อายของสภาผแทนราษฎรมก าหนดคราวละสปนบแตวนเลอกตง ในระหวางอายของสภาผแทนราษฎร จะมการควบรวมพรรคการเมองทมสมาชกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรมได
มาตรา ๙๙ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๑๐๔ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
มาตรา ๑๑๗ สมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรเรมตงแตวนเลอกตง
มาตรา ๑๐๕ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๑๑๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๐๐ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๑๐๕ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
มาตรา ๑๑๘ สมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรสนสดลง เมอ (๑) ถงคราวออกตามอายของสภาผแทนราษฎร หรอมการยบสภาผแทนราษฎร (๒) ตาย (๓) ลาออก (๔) ขาดคณสมบตตามมาตรา ๑๐๗ (๕) มลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๐๙ (๑) (๒) (๓) (๕) (๖) (๗) (๘) (๙) (๑๐) (๑๑) (๑๒) (๑๓) หรอ (๑๔) (๖) กระท าการอนตองหามตามมาตรา ๑๑๐ หรอมาตรา ๑๑๑ (๗) ไดรบแตงตงเปนนายกรฐมนตรหรอรฐมนตร (๘) ลาออกจากพรรคการเมองทตนเปนสมาชก หรอพรรคการเมองทตนเปนสมาชกมมตดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของทประชมรวมของคณะกรรมการบรหารของพรรคการเมองและสมาชกสภาผแทนราษฎรทสงกดพรรคการเมองนน ใหพนจากการเปนสมาชกของพรรคการเมองทตนเปนสมาชก ในกรณเชนน ใหถอวาสนสดสมาชกภาพนบแตวนทลาออกหรอพรรคการเมองมมต เวนแตสมาชกสภาผแทนราษฎรผนนไดอทธรณตอศาลรฐธรรมนญภายในสามสบวนนบแตวนทพรรคการเมองมมตคดคานวามตดงกลาวมลกษณะตามมาตรา ๔๗ วรรคสาม ถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวามตดงกลาวมไดมลกษณะตามมาตรา ๔๗ วรรคสาม ใหถอวาสมาชกภาพสนสดลงนบแตวนทศาลรฐธรรมนญวนจฉย แตถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวามตดงกลาวมลกษณะตามมาตรา ๔๗ วรรคสาม สมาชกสภา
มาตรา ๑๐๖ สมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรสนสดลง เมอ (๑) ถงคราวออกตามอายของสภาผแทนราษฎร หรอมการยบสภาผแทนราษฎร (๒) ตาย (๓) ลาออก (๔) ขาดคณสมบตตามมาตรา ๑๐๑ (๕) มลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๐๒ (๖) กระท าการอนตองหามตามมาตรา ๒๖๕ หรอมาตรา ๒๖๖ (๗) ลาออกจากพรรคการเมองทตนเปนสมาชก หรอพรรคการเมองทตนเปนสมาชกมมตดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของทประชมรวมของคณะกรรมการบรหารของพรรคการเมองและสมาชกสภาผแทนราษฎรทสงกดพรรคการเมองนน ใหพนจากการเปนสมาชกของพรรคการเมองทตนเปนสมาชก ในกรณเชนน ใหถอวาสนสดสมาชกภาพนบแตวนทลาออกหรอพรรคการเมองมมต เวนแตสมาชกสภาผแทนราษฎรผนนไดอทธรณตอศาลรฐธรรมนญภายในสามสบวนนบแตวนทพรรคการเมองมมต คดคานวามตดงกลาวมลกษณะตามมาตรา ๖๕ วรรคสาม ถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวามตดงกลาวมไดมลกษณะตามมาตรา ๖๕ วรรคสาม ใหถอวาสมาชกภาพสนสดลงนบแตวนทศาลรฐธรรมนญวนจฉย แตถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวามตดงกลาวมลกษณะตามมาตรา ๖๕ วรรคสาม สมาชกสภาผแทนราษฎรผนนอาจเขาเปนสมาชกของพรรคการเมองอนไดภายในสามสบวนนบแตวนทศาลรฐธรรมนญวนจฉย
มาตรา ๑๐๑ สมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรสนสดลง เมอ (๑) ถงคราวออกตามอายของสภาผแทนราษฎร หรอมการยบสภาผแทนราษฎร (๒) ตาย (๓) ลาออก (๔) พนจากต าแหนงตามมาตรา ๙๓ (๕) ขาดคณสมบตตามมาตรา ๙๗ (๖) มลกษณะตองหามตามมาตรา ๙๘ (๗) กระท าการอนเปนการตองหามตามมาตรา ๑๘๔ หรอมาตรา ๑๘๕ (๘) ลาออกจากพรรคการเมองทตนเปนสมาชก (๙) พนจากการเปนสมาชกของพรรคการเมองทตนเปนสมาชกตามมตของพรรคการเมองนนดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของทประชมรวมของคณะกรรมการบรหารของพรรคการเมองและสมาชกสภาผแทนราษฎรทสงกดพรรคการเมองนน ในกรณเชนน ถาสมาชกสภาผแทนราษฎรผนนมไดเขาเปนสมาชกของพรรคการเมองอนภายในสามสบวนนบแตวนทพรรคการเมองมมต ใหถอวาสนสดสมาชกภาพนบแตวนทพนสามสบวนดงกลาว (๑๐) ขาดจากการเปนสมาชกของพรรคการเมอง แตในกรณทขาดจากการเปนสมาชกของพรรคการเมองเพราะมค าสงยบพรรคการเมองทสมาชกสภาผแทนราษฎรผนนเปนสมาชก และสมาชก สภาผแทนราษฎรไมอาจเขาเปนสมาชกของพรรคการเมองอนได
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๕๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ผแทนราษฎรผนนอาจเขาเปนสมาชกของพรรคการเมองอนไดภายในสามสบวนนบแตวนทศาลรฐธรรมนญวนจฉย (๙) ขาดจากการเปนสมาชกของพรรคการเมองในกรณทศาลรฐธรรมนญมค าสงยบพรรคการเมองทสมาชกสภาผแทนราษฎรผนนเปนสมาชก และไมอาจเขาเปนสมาชกของพรรคการเมองอนไดภายในหกสบวนนบแตวนทศาลรฐธรรมนญมค าสง ในกรณเชนนใหถอวาสนสดสมาชกภาพนบแตวนถดจากวนทครบก าหนดหกสบวนนน (๑๐) วฒสภามมตตามมาตรา ๓๐๗ ใหถอดถอนออกจากต าแหนง หรอศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยใหพนจากสมาชกภาพตามมาตรา ๙๖ ในกรณเชนน ใหถอวาสนสดสมาชกภาพนบแตวนทวฒสภามมตหรอศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉย แลวแตกรณ (๑๑) ขาดประชมเกนจ านวนหนงในสของจ านวนวนประชมในสมยประชมทมก าหนดเวลาไมนอยกวาหนงรอยยสบวนโดยไมไดรบอนญาตจากประธานสภาผแทนราษฎร (๑๒) ถกจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคก เวนแตในความผดอนไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ การสนสดสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรตาม (๗) ใหมผลในวนถดจากวนทครบสามสบวนนบแตวนทมพระบรมราชโองการแตงตง
(๘) ขาดจากการเปนสมาชกของพรรคการเมองในกรณทศาลรฐธรรมนญมค าสงยบพรรคการเมองทสมาชกสภาผแทนราษฎรผนนเปนสมาชก และไมอาจเขาเปนสมาชกของพรรคการเมองอนไดภายในหกสบวนนบแตวนทศาลรฐธรรมนญมค าสง ในกรณเชนนใหถอวาสนสดสมาชกภาพนบแตวนถดจากวนทครบก าหนดหกสบวนนน (๙) วฒสภามมตตามมาตรา ๒๗๔ ใหถอดถอนออกจากต าแหนง หรอศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยใหพนจากสมาชกภาพตามมาตรา ๙๑ หรอศาลฎกามค าสงตามมาตรา ๒๓๙ วรรคสอง ในกรณเชนน ใหถอวาสนสดสมาชกภาพนบแตวนทวฒสภามมตหรอศาลมค าวนจฉยหรอค าสง แลวแตกรณ (๑๐) ขาดประชมเกนจ านวนหนงในสของจ านวนวนประชมในสมยประชมทมก าหนดเวลาไมนอยกวาหนงรอยยสบวนโดยไมไดรบอนญาตจากประธานสภาผแทนราษฎร (๑๑) ตองค าพพากษาถงทสดใหจ าคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระท าโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท
ภายในหกสบวนนบแตวนทมค าสงยบพรรคการเมอง ในกรณเชนน ใหถอวาสนสดสมาชกภาพนบแตวนถดจากวนทครบก าหนดหกสบวนนน (๑๑) พนจากต าแหนงเพราะเหตตามมาตรา ๑๔๔ หรอมาตรา ๒๓๕ วรรคสาม (๑๒) ขาดประชมเกนจ านวนหนงในสของจ านวนวนประชมในสมยประชมทมก าหนดเวลาไมนอยกวาหนงรอยยสบวนโดยไมไดรบอนญาตจากประธานสภาผแทนราษฎร (๑๓) ตองค าพพากษาถงทสดใหจ าคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระท าโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท
มาตรา ๑๑๕ เมออายของสภาผแทนราษฎรสนสดลง พระมหา กษตรยจะไดทรงตราพระราชกฤษฎกาใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหมเปนการเลอกตงทวไป ซงตองก าหนดวนเลอกตงภายในสสบหาวนนบแตวนทอายของสภาผแทนราษฎรสนสดลง และวนเลอกตงนนตองก าหนดเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกร
มาตรา ๑๐๗ ตรงกบบทบญญตในมาตรา ๑๑๕ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๐๒ เมออายของสภาผแทนราษฎรสนสดลง พระมหากษตรยจะไดทรงตราพระราชกฤษฎกาใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหม เปนการเลอกตงทวไป ภายในสสบหาวนนบแตวนทสภาผแทนราษฎรสนอาย การเลอกตงตามวรรคหนง ตองเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกร ตามทคณะกรรมการการเลอกตงประกาศก าหนดในราชกจจานเบกษา
มาตรา ๑๑๖ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจทจะยบสภาผแทนราษฎรเพอใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหม
มาตรา ๑๐๘ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจทจะยบสภาผแทนราษฎรเพอใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหม
มาตรา ๑๐๓ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจทจะยบสภาผแทนราษฎรเพอใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหมเปนการเลอกตงทวไป
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๕๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ การยบสภาผแทนราษฎรใหกระท าโดยพระราชกฤษฎกา ซงตองก าหนดวนเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหมเปนการเลอกตงทวไปภายในหกสบวน และวนเลอกตงนนตองก าหนดเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกร การยบสภาผแทนราษฎรจะกระท าไดเพยงครงเดยวในเหตการณเดยวกน
การยบสภาผแทนราษฎรใหกระท าโดยพระราชกฤษฎกา ซงตองก าหนดวนเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหมเปนการเลอกตงทวไปภายในระยะเวลาไมนอยกวาสสบหาวนแตไมเกนหกสบวนนบแตวนยบสภาผแทนราษฎร และวนเลอกตงนนตองก าหนดเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกร การยบสภาผแทนราษฎรจะกระท าไดเพยงครงเดยวในเหตการณเดยวกน
การยบสภาผแทนราษฎรใหกระท าโดยพระราชกฤษฎกา และใหกระท าไดเพยงครงเดยวในเหตการณเดยวกน ภายในหาวนนบแตวนทพระราชกฤษฎกาตามวรรคหนงใชบงคบ ใหคณะกรรมการการเลอกตงประกาศก าหนดวนเลอกตงทวไปในราชกจจานเบกษา ซงตองไมนอยกวาสสบหาวนแตไมเกนหกสบวนนบแตวนทพระราชกฤษฎกาดงกลาวใชบงคบ วนเลอกตงนนตองก าหนดเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกร
มาตรา ๑๐๔ ในกรณทมเหตจ าเปนอนมอาจหลกเลยงได เปนเหตใหไมสามารถจดการเลอกตงตามวนทคณะกรรมการการเลอกตงประกาศก าหนดตามมาตรา ๑๐๒ หรอมาตรา ๑๐๓ คณะกรรมการการเลอกตงจะก าหนดวนเลอกตงใหมกได แตตองจดใหมการเลอกตงภายในสามสบวนนบแตวนทเหตดงกลาวสนสดลง แตเพอประโยชนในการนบอายตามมาตรา ๙๕ (๒) และมาตรา ๙๗ (๒) ใหนบถงวนเลอกตงทก าหนดไวตามมาตรา ๑๐๒ หรอมาตรา ๑๐๓ แลวแตกรณ
มาตรา ๑๑๙ เมอต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรวางลงเพราะเหตอนใดนอกจากถงคราวออกตามอายของสภาผแทนราษฎรหรอเมอมการยบสภาผแทนราษฎร ใหด าเนนการดงตอไปน (๑) ในกรณทต าแหนงทวางเปนต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรในบญชรายชอทพรรคการเมองใดจดท าขนตามมาตรา ๙๙ ใหประธานสภาผแทนราษฎรประกาศในราชกจจานเบกษาภายในเจดวนนบแตวนทต าแหนงนนวางลง ใหผมชออยในบญชรายชอของพรรคการเมองนนในล าดบถดไปเลอนขนมาเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรแทน (๒) ในกรณทต าแหนงทวางเปนต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรทมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงตามมาตรา ๑๐๒ ใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรขนแทนภายในสสบหาวนนบแตวนทต าแหนงนนวาง เวนแตอายของสภาผแทนราษฎรจะเหลอไมถงหนงรอยแปดสบวน
มาตรา ๑๐๙ เมอต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรวางลงเพราะเหตอนใดนอกจากถงคราวออกตามอายของสภาผแทนราษฎรหรอเมอมการยบสภาผแทนราษฎร ใหด าเนนการดงตอไปน (๑) ในกรณทเปนต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรทมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง ใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรขนแทนต าแหนงทวางภายในสสบหาวนนบแตวนทต าแหนงนนวาง เวนแตอายของสภาผแทนราษฎรจะเหลอไมถงหนงรอยแปดสบวน (๒) ในกรณทเปนต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรทมาจากการเลอกตงแบบบญชรายชอ ใหประธานสภาผแทนราษฎรประกาศใหผมชออยในล าดบถดไปในบญชรายชอของพรรคการเมองนนเลอนขนมาเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรแทนต าแหนงทวาง โดยตองประกาศในราชกจจานเบกษาภายในเจดวนนบแตวนทต าแหนงนนวางลง เวนแตไม
มาตรา ๑๐๕ เมอต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรวางลงเพราะเหตอนใดนอกจากถงคราวออกตามอายของสภาผแทนราษฎร หรอเมอมการยบสภาผแทนราษฎร ใหด าเนนการ ดงตอไปน (๑) ในกรณทเปนต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรทมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง ใหด าเนนการตราพระราชกฤษฎกาเพอจดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรขนแทนต าแหนงทวาง เวนแตอายของสภาผแทนราษฎรจะเหลออยไมถงหนงรอยแปดสบวน และใหน าความในมาตรา ๑๐๒ มาใชบงคบโดยอนโลม (๒) ในกรณทเปนต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอ ใหประธานสภาผแทนราษฎรประกาศใหผมชออยในล าดบถดไปในบญชรายชอของพรรคการเมองนนเลอนขนมาเปนสมาชก สภาผแทนราษฎรแทนต าแหนงทวาง โดยตองประกาศในราชกจจานเบกษาภายในเจดวนนบแตวนทต าแหนงนนวางลง หากไมมรายชอ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๕๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรผเขามาแทนตาม (๑) ใหเรมตงแตวนถดจากวนทผเขามาแทนนนไดรบการประกาศชอ สวนสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรผเขามาแทนตาม (๒) ใหเรมตงแตวนเลอกตงแทนต าแหนงทวาง สมาชกสภาผแทนราษฎรผเขามาแทนนนใหอยในต าแหนงไดเพยงเทาอายของสภาผแทนราษฎรทเหลออย
มรายชอเหลออยในบญชทจะเลอนขนมาแทนต าแหนงทวาง ใหสมาชก สภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอประกอบดวยสมาชกเทาทมอย สมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรผเขามาแทนตาม (๑) ใหเรมนบแตวนเลอกตงแทนต าแหนงทวาง สวนสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรผเขามาแทนตาม (๒) ใหเรมนบแตวนถดจากวนประกาศชอในราชกจจานเบกษา และใหสมาชกสภา ผแทนราษฎรผเขามาแทนต าแหนงทวางนน อยในต าแหนงไดเพยงเทาอายของสภาผแทนราษฎรทเหลออย (มาตรา ๑๐๙ (๒) แกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๔)
เหลออยในบญชทจะเลอนขนมาแทนต าแหนงทวาง ใหสมาชกสภา ผแทนราษฎรแบบบญชรายชอประกอบดวยสมาชกเทาทมอย สมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรผเขามาแทนตาม (๑) ใหเรมนบแตวนเลอกตงแทนต าแหนงทวาง สวนสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรผเขามาแทนตาม (๒) ใหเรมนบแตวนถดจากวนประกาศชอในราชกจจานเบกษา และใหสมาชกสภาผแทนราษฎรผเขามาแทนต าแหนงทวางนน อยในต าแหนงไดเพยงเทาอายของสภาผแทนราษฎรทเหลออย การค านวณสดสวนคะแนนของพรรคการเมองส าหรบสมาชก สภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอเมอมการเลอกตงแทนต าแหนงทวาง ใหเปนไปตามมาตรา ๙๔
มาตรา ๑๒๐ ภายหลงทคณะรฐมนตรเขาบรหารราชการแผนดนแลว พระมหากษตรยจะทรงแตงตงสมาชกสภาผแทนราษฎรผเปนหวหนาพรรคการเมองในสภาผแทนราษฎรทสมาชกในสงกดของพรรคตนมไดด ารงต าแหนงรฐมนตร และมจ านวนมากทสดในบรรดาพรรคการเมองทสมาชกในสงกดมไดด ารงต าแหนงรฐมนตร แตไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทน ราษฎรในขณะแตงตง เปนผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร ในกรณทไมมพรรคการเมองใดในสภาผแทนราษฎรมลกษณะทก าหนดไวตามวรรคหนง ใหสมาชกสภาผแทนราษฎรผเปนหวหนาพรรคการเมองซงไดรบเสยงสนบสนนขางมากจากสมาชกสภาผแทนราษฎรในพรรคการเมองทสมาชกในสงกดของพรรคนน มไดด ารงต าแหนงรฐมนตร เปนผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร ในกรณทมเสยงสนบสนนเทากน ใหใชวธจบสลาก ใหประธานสภาผแทนราษฎรเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ แตงตงผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร ผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎรยอมพนจากต าแหนงเมอขาดคณสมบตดงกลาวในวรรคหนงหรอวรรคสอง และใหน าบทบญญต
มาตรา ๑๑๐ ภายหลงทคณะรฐมนตรเขาบรหารราชการแผนดนแลว พระมหากษตรยจะทรงแตงตงสมาชกสภาผแทนราษฎรผเปนหวหนาพรรคการเมองในสภาผแทนราษฎรทสมาชกในสงกดของพรรคตนมไดด ารงต าแหนงรฐมนตร และมจ านวนมากทสดในบรรดาพรรคการเมองทสมาชกในสงกดมไดด ารงต าแหนงรฐมนตร แตไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรในขณะแตงตง เปนผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร ในกรณทไมมพรรคการเมองใดในสภาผแทนราษฎรมลกษณะทก าหนดไวตามวรรคหนง ใหสมาชกสภาผแทนราษฎรผเปนหวหนาพรรคการเมองซงไดรบเสยงสนบสนนขางมากจากสมาชกสภาผแทนราษฎรในพรรคการเมองทสมาชกในสงกดของพรรคนนมไดด ารงต าแหนงรฐมนตร เปนผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร ในกรณทมเสยงสนบสนนเทากน ใหใชวธจบสลาก ใหประธานสภาผแทนราษฎรเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร ผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎรยอมพนจากต าแหนงเมอขาดคณสมบตดงกลาวในวรรคหนงหรอวรรคสอง และใหน าบทบญญตมาตรา ๑๒๔ วรรคส มาใชบงคบโดยอนโลม ในกรณเชนนพระมหา
มาตรา ๑๐๖ ภายหลงทคณะรฐมนตรเขาบรหารราชการแผนดนแลว พระมหากษตรยจะทรงแตงตงสมาชกสภาผแทนราษฎรผเปนหวหนาพรรคการเมองในสภาผแทนราษฎรทมจ านวนสมาชกมากทสด และสมาชกมไดด ารงต าแหนงรฐมนตร ประธานสภาผแทนราษฎร หรอรองประธานสภาผแทนราษฎร เปนผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร ในกรณทพรรคการเมองตามวรรคหนง มสมาชกเทากน ใหใชวธจบสลาก ใหประธานสภาผแทนราษฎรเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร ผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎรยอมพนจากต าแหนงเมอขาดคณสมบตตามวรรคหนง หรอเมอมเหตตามมาตรา ๑๑๘ (๑) (๒) (๓) หรอ (๔) ในกรณเชนน พระมหากษตรยจะไดทรงแตงตงผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎรแทนต าแหนงทวาง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๖๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๕๒ มาใชบงคบโดยอนโลม ในกรณเชนนพระมหากษตรยจะไดทรงแตงตงผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎรแทนต าแหนงทวาง
กษตรยจะไดทรงแตงตงผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎรแทนต าแหนงทวาง
สวนท ๓ วฒสภา
ไมมการแกไข ไมมการแกไข
มาตรา ๑๒๑ วฒสภาประกอบดวยสมาชกซงราษฎรเลอกตงจ านวนสองรอยคน ในกรณทต าแหนงสมาชกวฒสภาวางลงไมวาดวยเหตใด ๆ และยงมไดมการเลอกตงสมาชกวฒสภาขนแทนต าแหนงทวาง ใหวฒสภาประกอบดวยสมาชกวฒสภาเทาทมอย มาตรา ๑๒๒ การเลอกตงสมาชกวฒสภา ใหใชเขตจงหวดเปนเขตเลอกตง การค านวณเกณฑจ านวนสมาชกวฒสภาทแตละจงหวดจะพงม ใหค านวณตามวธทบญญตไวในมาตรา ๑๐๒ วรรคสอง วรรคสาม และวรรคส โดยอนโลม มาตรา ๑๒๓ ผมสทธเลอกตงสมาชกวฒสภา มสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกตงผสมครรบเลอกตงในเขตเลอกตงนนไดหนงคน การเลอกตงใหใชวธออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ ในกรณทจงหวดใดมสมาชกวฒสภาไดมากกวาหนงคน ใหผสมครรบเลอกตงทไดคะแนนสงสดเรยงตามล าดบจนครบจ านวนสมาชกวฒสภาทจะพงมไดในจงหวดนน เปนผไดรบเลอกตงเปนสมาชกวฒสภา มาตรา ๑๓๔ เมอต าแหนงสมาชกวฒสภาวางลงเพราะเหตอนใดนอกจากถงคราวออกตามอายของวฒสภา ใหมการเลอกตงสมาชกวฒสภาขนแทนภายในสสบหาวนนบแตวนทต าแหนงนนวางลง เวนแตอายของวฒสภาจะเหลอไมถงหนงรอยแปดสบวน สมาชกวฒสภาผเขามาแทนนนใหอยในต าแหนงไดเพยงเทาอายของวฒสภาทเหลออย
มาตรา ๑๑๑ วฒสภาประกอบดวยสมาชกจ านวนรวมหนงรอยหาสบคน ซงมาจากการเลอกตงในแตละจงหวด จงหวดละหนงคน และมาจากการสรรหาเทากบจ านวนรวมขางตนหกดวยจ านวนสมาชกวฒสภาทมาจากการเลอกตง ในกรณทมการเพมหรอลดจงหวดในระหวางวาระของสมาชกวฒสภาทมาจากการเลอกตง ใหวฒสภาประกอบดวยสมาชกเทาทมอย ในกรณทต าแหนงสมาชกวฒสภาวางลงไมวาดวยเหตใด ๆ และยงมไดมการเลอกตงหรอสรรหาขนแทนต าแหนงทวาง แลวแตกรณ ใหวฒสภาประกอบดวยสมาชกวฒสภาเทาทมอย ในกรณทมเหตการณใด ๆ ท าใหสมาชกวฒสภาไมครบจ านวนตามวรรคหนง แตมจ านวนไมนอยกวารอยละเกาสบหาของจ านวนสมาชกวฒสภาทงหมด ใหถอวาวฒสภาประกอบดวยสมาชกจ านวนดงกลาว แตตองมการเลอกตงหรอการสรรหาใหไดสมาชกวฒสภาครบจ านวนตามวรรคหนงภายในหนงรอยแปดสบวนนบแตวนทมเหตการณดงกลาว และใหสมาชกวฒสภาทเขามานนอยในต าแหนงเพยงเทาอายของวฒสภาทเหลออย มาตรา ๑๑๒ การเลอกตงสมาชกวฒสภาในแตละจงหวด ใหใชเขตจงหวดเปนเขตเลอกตง และใหมสมาชกวฒสภาจงหวดละหนงคน โดยใหผมสทธเลอกตงออกเสยงลงคะแนนเลอกตงผสมครรบเลอกตงไดหนงเสยงและใหใชวธออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ เพอประโยชนในการเลอกตงสมาชกวฒสภา ใหผสมครรบเลอกตงสามารถหาเสยงเลอกตงไดกแตเฉพาะทเกยวกบการปฏบตงานในหนาทของวฒสภา หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการเลอกตงและการหาเสยงเลอกตงของสมาชกวฒสภา ใหเปนไปตามพระราชบญญต
มาตรา ๑๐๗ วฒสภาประกอบดวยสมาชกจ านวนสองรอยคน ซงมาจากการเลอกกนเองของบคคลซงมความร ความเชยวชาญ ประสบการณ อาชพ ลกษณะ หรอประโยชนรวมกน หรอท างานหรอเคยท างานดานตาง ๆ ทหลากหลายของสงคม โดยในการแบงกลมตองแบงในลกษณะทท าใหประชาชนซงมสทธสมครรบเลอกทกคนสามารถอยในกลมใดกลมหนงได การแบงกลม จ านวนกลม และคณสมบตของบคคลในแตละกลม การสมครและรบสมคร หลกเกณฑและวธการเลอกกนเอง การไดรบเลอก จ านวนสมาชกวฒสภาทจะพงมจากแตละกลม การขนบญชส ารอง การเลอนบคคลจากบญชส ารองขนด ารงต าแหนงแทน และมาตรการอนใดทจ าเปนเพอใหการเลอกกนเองเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการไดมาซงสมาชกวฒสภา และเพอประโยชนในการด าเนนการใหการเลอกดงกลาวเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม จะก าหนดมใหผสมครในแตละกลมเลอกบคคลในกลมเดยวกน หรอจะก าหนดใหมการคดกรองผสมครรบเลอกดวยวธการอนใดทผสมครรบเลอกมสวนรวมในการคดกรองกได การด าเนนการตามวรรคสอง ใหด าเนนการตงแตระดบอ าเภอ ระดบจงหวด และระดบประเทศ เพอใหสมาชกวฒสภาเปนผแทนปวงชนชาวไทยในระดบประเทศ ในกรณทต าแหนงสมาชกวฒสภามจ านวนไมครบตามวรรคหนง ไมวาเพราะเหตต าแหนงวางลง หรอดวยเหตอนใดอนมใชเพราะเหตถงคราวออกตามอายของวฒสภา และไมมรายชอบคคลทส ารองไวเหลออย ใหวฒสภาประกอบดวยสมาชกวฒสภาเทาทมอย แตในกรณทมสมาชกวฒสภาเหลออยไมถงกงหนงของจ านวนสมาชก
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๖๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา มาตรา ๑๒๐ เมอต าแหนงสมาชกวฒสภาวางลงเพราะเหตตามมาตรา ๑๑๙ ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๑๒ มาตรา ๑๑๓ มาตรา ๑๑๔ และมาตรา ๑๑๘ มาใชบงคบกบการเลอกตงหรอการสรรหาสมาชกวฒสภาในกรณดงกลาว และใหสมาชกวฒสภาผเขามาแทนต าแหนงทวางลงนน อยในต าแหนงไดเพยงเทาวาระทเหลออยของผซงตนแทน เวนแตวาระของสมาชกวฒสภาทวางลงจะเหลอไมถงหนงรอยแปดสบวน จะไมด าเนนการเลอกตงหรอการสรรหากได
วฒสภาทงหมดและอายของวฒสภาเหลออยเกนหนงป ใหด าเนนการเลอกสมาชกวฒสภาขนแทนภายในหกสบวนนบแตวนทวฒสภามสมาชกเหลออยไมถงกงหนง ในกรณเชนวาน ใหผไดรบเลอกดงกลาวอยในต าแหนงไดเพยงเทาอายของวฒสภาทเหลออย การเลอกสมาชกวฒสภาใหตราเปนพระราชกฤษฎกา และภายในหาวนนบแตวนทพระราชกฤษฎกามผลใชบงคบ ใหคณะกรรมการการเลอกตงก าหนดวนเรมด าเนนการเพอเลอกไมชากวาสามสบวนนบแตวนทพระราชกฤษฎกาดงกลาวมผลใชบงคบ การก าหนดดงกลาวใหประกาศในราชกจจานเบกษา และใหน าความในมาตรา ๑๐๔ มาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๑๒๔ ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๐๕ และมาตรา ๑๐๖ มาใชบงคบกบคณสมบตและลกษณะตองหามของผมสทธเลอกตงสมาชกวฒสภาดวย โดยอนโลม
มาตรา ๑๑๓ ใหมคณะกรรมการสรรหาสมาชกวฒสภาคณะหนง ประกอบดวยประธานศาลรฐธรรมนญ ประธานกรรมการการเลอกตง ประธานผตรวจการแผนดน ประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ประธานกรรมการตรวจเงนแผนดน ผพพากษาในศาลฎกาซงด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาศาลฎกาททประชมใหญศาลฎกามอบหมายจ านวนหนงคนและตลาการในศาลปกครองสงสดททประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสดมอบหมายจ านวนหนงคน เปนกรรมการ ท าหนาทสรรหาบคคลตามมาตรา ๑๑๔ ใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบบญชรายชอจากคณะกรรมการการเลอกตง แลวแจงผลการสรรหาใหคณะกรรมการการเลอกตงประกาศผลผไดรบการสรรหาเปนสมาชกวฒสภา ใหกรรมการตามวรรคหนงเลอกกนเองใหกรรมการผหนงเปนประธานกรรมการ ในกรณทไมมกรรมการในต าแหนงใด หรอมแตไมสามารถปฏบตหนาทได ถากรรมการทเหลออยนนมจ านวนไมนอยกวากงหนง ใหคณะกรรมการสรรหาสมาชกวฒสภาประกอบดวยกรรมการทเหลออย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๖๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๑๔ ใหคณะกรรมการสรรหาสมาชกวฒสภาด าเนนการสรรหาบคคลทมความเหมาะสมจากผไดรบการเสนอชอจากองคกร ตาง ๆ ในภาควชาการ ภาครฐ ภาคเอกชน ภาควชาชพ และภาคอนทเปนประโยชนในการปฏบตการตามอ านาจหนาทของวฒสภาเปนสมาชกวฒสภาเทาจ านวนทจะพงมตามทก าหนดในมาตรา ๑๑๑ วรรคหนง ในการสรรหาบคคลตามวรรคหนง ใหค านงถงความร ความเชยวชาญ หรอประสบการณทจะเปนประโยชนในการปฏบตงานของวฒสภาเปนส าคญ และใหค านงถงองคประกอบจากบคคลทมความรความสามารถในดานตาง ๆ ทแตกตางกน โอกาสและความเทาเทยมกนทางเพศ สดสวนของบคคลในแตละภาคตามวรรคหนงทใกลเคยงกน รวมทงการใหโอกาสกบผดอยโอกาสทางสงคมดวย หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการสรรหาสมาชกวฒสภา ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา
มาตรา ๑๒๕ บคคลผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกวฒสภา (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวาสสบปบรบรณในวนเลอกตง (๓) ส าเรจการศกษาไมต ากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา (๔) มลกษณะอยางใดอยางหนงตามมาตรา ๑๐๗ (๕) มาตรา ๑๒๖ บคคลผมลกษณะดงตอไปน เปนบคคลตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกวฒสภา (๑) เปนสมาชกหรอผด ารงต าแหนงอนของพรรคการเมอง (๒) เปนสมาชกสภาผแทนราษฎร หรอเคยเปนสมาชกสภา ผแทนราษฎรและพนจากการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรมาแลวยงไมเกนหนงปนบถงวนสมครรบเลอกตง (๓) เปนหรอเคยเปนสมาชกวฒสภาตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญนในอายของวฒสภาคราวกอนการสมครรบเลอกตง
มาตรา ๑๑๕ บคคลผมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามดงตอไปนเปนผมสทธสมครรบเลอกตงหรอไดรบการเสนอชอเพอเขารบการสรรหาเปนสมาชกวฒสภา (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวาสสบปบรบรณในวนสมครรบเลอกตงหรอวนทไดรบการเสนอชอ (๓) ส าเรจการศกษาไมต ากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา (๔) ผสมครรบเลอกตงเปนสมาชกวฒสภาทมาจากการเลอกตงตองมลกษณะอยางใดอยางหนง ดงตอไปนดวย (ก) มชออยในทะเบยนบานในจงหวดทสมครรบเลอกตงมาแลวเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหาปนบถงวนสมครรบเลอกตง (ข) เปนบคคลซงเกดในจงหวดทสมครรบเลอกตง (ค) เคยศกษาในสถานศกษาทตงอยในจงหวดทสมครรบเลอกตงเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหาปการศกษา
มาตรา ๑๐๘ สมาชกวฒสภาตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน ก. คณสมบต (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวาสสบปในวนสมครรบเลอก (๓) มความร ความเชยวชาญ และประสบการณ หรอท างานในดานทสมคร ไมนอยกวาสบป หรอเปนผมลกษณะตามหลกเกณฑและเงอนไขทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการไดมาซงสมาชกวฒสภา (๔) เกด มชออยในทะเบยนบาน ท างาน หรอมความเกยวพนกบพนททสมครตามหลกเกณฑและเงอนไขทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการไดมาซงสมาชกวฒสภา ข. ลกษณะตองหาม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๖๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๔) เปนบคคลตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงตามมาตรา ๑๐๙ (๑) (๒) (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) (๙) (๑๑) (๑๒) (๑๓) หรอ (๑๔) มาตรา ๑๒๖ บคคลผมลกษณะดงตอไปนเปนบคคลตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกวฒสภา (๑) เปนสมาชกหรอผด ารงต าแหนงอนของพรรคการเมอง (๒) เปนสมาชกสภาผแทนราษฎร หรอเคยเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรและพนจากการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรมาแลวยงไมเกนหนงปนบถงวนสมครรบเลอกตง (๓) เปนหรอเคยเปนสมาชกวฒสภาตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญนในอายของวฒสภาคราวกอนการสมครรบเลอกตง (๔) เปนบคคลตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงตามมาตรา ๑๐๙ (๑) (๒) (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) (๙) (๑๑) (๑๒) (๑๓) หรอ (๑๔) มาตรา ๑๒๗ วรรคหนง สมาชกวฒสภาจะเปนรฐมนตรหรอขาราชการการเมองอนมได
(ง) เคยรบราชการหรอเคยมชออยในทะเบยนบานในจงหวดทสมครรบเลอกตงเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหาป (๕) ไมเปนบพการ คสมรส หรอบตรของผด ารงต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอผด ารงต าแหนงทางการเมอง (๖) ไมเปนสมาชกหรอผด ารงต าแหนงใดในพรรคการเมองหรอเคยเปนสมาชกหรอเคยด ารงต าแหนงและพนจากการเปนสมาชกหรอการด ารงต าแหนงใด ๆ ในพรรคการเมองมาแลวยงไมเกนหาปนบถงวนสมครรบเลอกตงหรอวนทไดรบการเสนอชอ (๗) ไมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร หรอเคยเปนสมาชกสภา ผแทนราษฎรและพนจากการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรมาแลวไมเกนหาปนบถงวนสมครรบเลอกตงหรอวนทไดรบการเสนอชอ (๘) เปนบคคลตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงตามมาตรา ๑๐๒ (๑) (๒) (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) (๙) (๑๑) (๑๒) (๑๓) หรอ (๑๔) (๙) ไมเปนรฐมนตรหรอผด ารงต าแหนงทางการเมองอนซงมใชสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน หรอเคยเปนแตพนจากต าแหนงดงกลาวมาแลวยงไมเกนหาป มาตรา ๑๑๖ วรรคหนง สมาชกวฒสภาจะเปนรฐมนตร ผด ารงต าแหนงทางการเมองอน หรอผด ารงต าแหนงในองคกรอสระตามรฐธรรมนญ มได
(๑) เปนบคคลตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงตามมาตรา ๙๘ (๑) (๒) (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) (๙) (๑๐) (๑๑) (๑๕) (๑๖) (๑๗) หรอ (๑๘) (๒) เปนขาราชการ (๓) เปนหรอเคยเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร เวนแตไดพนจากการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรมาแลวไมนอยกวาหาปนบถงวนสมครรบเลอก (๔) เปนสมาชกพรรคการเมอง (๕) เปนหรอเคยเปนผด ารงต าแหนงใดในพรรคการเมอง เวนแตไดพนจากการด ารงต าแหนงในพรรคการเมองมาแลวไมนอยกวาหาปนบถงวนสมครรบเลอก (๖) เปนหรอเคยเปนรฐมนตร เวนแตไดพนจากการเปนรฐมนตรมาแลวไมนอยกวาหาปนบถงวนสมครรบเลอก (๗) เปนหรอเคยเปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน เวนแตไดพนจากการเปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนมาแลวไมนอยกวาหาปนบถงวนสมครรบเลอก (๘) เปนบพการ คสมรส หรอบตรของผด ารงต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา ขาราชการการเมอง สมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน ผสมครรบเลอกเปนสมาชกวฒสภาในคราวเดยวกน หรอผด ารงต าแหนงในศาลรฐธรรมนญหรอในองคกรอสระ (๙) เคยด ารงต าแหนงสมาชกวฒสภาตามรฐธรรมนญน
มาตรา ๑๓๐ อายของวฒสภามก าหนดคราวละหกปนบแตวนเลอกตง มาตรา ๑๓๒ สมาชกภาพของสมาชกวฒสภาเรมตงแตวนเลอกตง
มาตรา ๑๑๗ สมาชกภาพของสมาชกวฒสภาทมาจากการเลอกตงเรมตงแตวนทมการเลอกตงสมาชกวฒสภา และสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาทมาจากการสรรหาเรมตงแตวนทคณะกรรมการการเลอกตงประกาศผลการสรรหา สมาชกภาพของสมาชกวฒสภามก าหนดคราวละหกปนบแตวนเลอกตง หรอวนทคณะกรรมการการเลอกตงประกาศผลการ
มาตรา ๑๐๙ อายของวฒสภามก าหนดคราวละหาปนบแตวนประกาศผลการเลอก สมาชกภาพของสมาชกวฒสภาเรมตงแตวนทคณะกรรมการการเลอกตงประกาศผลการเลอก เมออายของวฒสภาสนสดลง ใหสมาชกวฒสภาอยในต าแหนงเพอปฏบตหนาทตอไปจนกวาจะมสมาชกวฒสภาขนใหม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๖๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สรรหา แลวแตกรณ โดยสมาชกวฒสภาจะด ารงต าแหนงตดตอกนเกนหนงวาระไมได ใหสมาชกวฒสภาซงสนสดสมาชกภาพตามวาระ อยในต าแหนงเพอปฏบตหนาทตอไปจนกวาจะมสมาชกวฒสภาขนใหม
มาตรา ๑๓๑ เมออายของวฒสภาสนสดลง พระมหากษตรยจะไดทรงตราพระราชกฤษฎกาใหมการเลอกตงสมาชกวฒสภาใหมเปนการเลอกตงทวไป ซงตองก าหนดวนเลอกตงภายในสามสบวนนบแตวนทอายของวฒสภาสนสดลง และวนเลอกตงตองก าหนดเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกร เพอประโยชนในการด าเนนการตามมาตรา ๑๖๘ ใหสมาชกวฒสภาทด ารงต าแหนงอยในวนทอายของวฒสภาสนสดลงตามวรรคหนง ท าหนาทตอไปจนกวาสมาชกวฒสภาทไดรบเลอกตงใหมจะเขารบหนาท
มาตรา ๑๑๘ เมอวาระของสมาชกวฒสภาซงมาจากการเลอกตงสนสดลง พระมหากษตรยจะไดทรงตราพระราชกฤษฎกาใหมการเลอกตงสมาชกวฒสภาซงมาจากการเลอกตงใหมเปนการเลอกตงทวไป ซงตองก าหนดวนเลอกตงภายในสามสบวนนบแตวนทวาระของสมาชกวฒสภาซงมาจากการเลอกตงสนสดลง และวนเลอกตงนนตองก าหนดเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกร เมอวาระของสมาชกวฒสภาซงมาจากการสรรหาสนสดลง ใหคณะกรรมการการเลอกตงประกาศก าหนดวนเรมการสรรหาและระยะเวลาการสรรหาสมาชกวฒสภา ซงตองท าการสรรหาใหแลวเสรจภายในหกสบวนนบแตวนทวาระของสมาชกวฒสภาทมาจากการสรรหาสนสดลง
มาตรา ๑๑๐ เมออายของวฒสภาสนสดลง ใหมการเลอกสมาชกวฒสภาใหมตามมาตรา ๑๐๗ วรรคหา
มาตรา ๑๓๓ สมาชกภาพของสมาชกวฒสภาสนสดลง เมอ (๑) ถงคราวออกตามอายของวฒสภา (๒) ตาย (๓) ลาออก (๔) ขาดคณสมบตตามมาตรา ๑๒๕ (๕) มลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๒๖ (๖) มลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๒๗ (๗) กระท าการอนตองหามตามมาตรา ๑๒๘ (๘) วฒสภามมตตามมาตรา ๓๐๗ ใหถอดถอนออกจากต าแหนง หรอศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยใหพนจากสมาชกภาพตามมาตรา ๙๖ ในกรณเชนน ใหถอวาสนสดสมาชกภาพนบแตวนทวฒสภามมตหรอศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉย แลวแตกรณ
มาตรา ๑๑๙ สมาชกภาพของสมาชกวฒสภาสนสดลง เมอ (๑) ถงคราวออกตามวาระ (๒) ตาย (๓) ลาออก (๔) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๑๕ (๕) กระท าการอนตองหามตามมาตรา ๑๑๖ มาตรา ๒๖๕ หรอมาตรา ๒๖๖ (๖) วฒสภามมตตามมาตรา ๒๗๔ ใหถอดถอนออกจากต าแหนง หรอศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยใหพนจากสมาชกภาพตามมาตรา ๙๑ หรอศาลฎกามค าสงตามมาตรา ๒๓๙ วรรคสอง หรอมาตรา ๒๔๐ วรรคสาม ในกรณเชนน ใหถอวาสนสดสมาชกภาพนบแตวนทวฒสภามมตหรอศาลมค าวนจฉยหรอมค าสง แลวแตกรณ
มาตรา ๑๑๑ สมาชกภาพของสมาชกวฒสภาสนสดลง เมอ (๑) ถงคราวออกตามอายของวฒสภา (๒) ตาย (๓) ลาออก (๔) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๐๘ (๕) ขาดประชมเกนจ านวนหนงในสของจ านวนวนประชมในสมยประชมทมก าหนดเวลาไมนอยกวาหนงรอยยสบวนโดยไมไดรบอนญาตจากประธานวฒสภา (๖) ตองค าพพากษาถงทสดใหจ าคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระท าโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท (๗) กระท าการอนเปนการฝาฝนมาตรา ๑๑๓ หรอกระท าการอนตองหามตามมาตรา ๑๘๔ หรอมาตรา ๑๘๕
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๖๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๙) ขาดประชมเกนจ านวนหนงในสของจ านวนวนประชมในสมยประชมทมก าหนดเวลาไมนอยกวาหนงรอยยสบวน โดยไมไดรบอนญาตจากประธานวฒสภา (๑๐) ถกจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคก เวนแตในความผดอนไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ
(๗) ขาดประชมเกนจ านวนหนงในสของจ านวนวนประชมในสมยประชมทมก าหนดเวลาไมนอยกวาหนงรอยยสบวน โดยไมไดรบอนญาตจากประธานวฒสภา (๘) ตองค าพพากษาถงทสดใหจ าคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระท าโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท
(๘) พนจากต าแหนงเพราะเหตตามมาตรา ๑๔๔ หรอมาตรา ๒๓๕ วรรคสาม
มาตรา ๑๒๗ วรรคสอง บคคลผเคยด ารงต าแหนงสมาชกวฒสภาและสมาชกภาพสนสดลงมาแลวยงไมเกนหนงป เวนแตสมาชกภาพสนสดลงตามมาตรา ๑๓๓ (๑) จะเปนรฐมนตรหรอขาราชการการเมองอนมได
มาตรา ๑๑๖ วรรคสอง บคคลผเคยด ารงต าแหนงสมาชกวฒสภาและสมาชกภาพสนสดลงมาแลวยงไมเกนสองป จะเปนรฐมนตร หรอผด ารงต าแหนงทางการเมอง มได
มาตรา ๑๑๒ บคคลผเคยด ารงต าแหนงสมาชกวฒสภาและสมาชกภาพสนสดลงมาแลวยงไมเกนสองป จะเปนรฐมนตรหรอผด ารงต าแหนงทางการเมองมได เวนแตเปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน
มาตรา ๑๑๓ สมาชกวฒสภาตองไมฝกใฝหรอยอมตนอยใตอาณตของพรรคการเมองใด ๆ
มาตรา ๑๓๕ ในการพจารณาเลอก แตงตง ใหค าแนะน า หรอใหความเหนชอบ ใหบคคลด ารงต าแหนงใดตามมาตรา ๑๓๘ มาตรา ๑๔๓ มาตรา ๑๙๖ มาตรา ๑๙๙ มาตรา ๒๕๗ มาตรา ๒๖๑ มาตรา ๒๗๔ (๓) มาตรา ๒๗๗ มาตรา ๒๗๘ มาตรา ๒๗๙ (๓) มาตรา ๒๙๗ มาตรา ๓๐๒ และมาตรา ๓๑๒ ใหวฒสภาแตงตงคณะกรรมาธการขนคณะหนง ท าหนาทตรวจสอบประวตและความประพฤตของบคคลผไดรบการเสนอชอใหด ารงต าแหนงนน รวมทงรวบรวมขอเทจจรงและพยานหลกฐานอนจ าเปน แลวรายงานตอวฒสภาเพอประกอบการพจารณาตอไป การด าเนนการของคณะกรรมาธการตามวรรคหนง ใหเปนไปตามวธการทก าหนดในขอบงคบการประชมวฒสภา
มาตรา ๑๒๑ ในการทวฒสภาจะพจารณาใหบคคลด ารงต าแหนงใดตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ใหวฒสภาแตงตงคณะกรรมาธการขนคณะหนง ท าหนาทตรวจสอบประวต ความประพฤต และพฤตกรรมทางจรยธรรมของบคคลผไดรบการเสนอชอใหด ารงต าแหนงนน รวมทงรวบรวมขอเทจจรงและพยานหลกฐานอนจ าเปน แลวรายงานตอวฒสภาเพอประกอบการพจารณาตอไป การด าเนนการของคณะกรรมาธการตามวรรคหนง ใหเปนไปตามวธการทก าหนดในขอบงคบการประชมวฒสภา
สวนท ๕ บททใชแกสภาทงสอง
สวนท ๔ บททใชแกสภาทงสอง
ไมมการแกไข
มาตรา ๑๔๙ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภายอมเปนผแทนปวงชนชาวไทย และตองปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรตเพอประโยชนสวนรวมของปวงชนชาวไทย
มาตรา ๑๒๒ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภายอมเปนผแทนปวงชนชาวไทยโดยไมอยในความผกมดแหงอาณต มอบหมาย หรอความครอบง าใด ๆ และตองปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต เพอประโยชนสวนรวมของปวงชนชาวไทย โดยปราศจากการขดกนแหงผลประโยชน
มาตรา ๑๑๔ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภายอมเปนผแทนปวงชนชาวไทย ไมอยในความผกมดแหงอาณตมอบหมาย หรอความครอบง าใด ๆ และตองปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรตเพอประโยชนสวนรวมของประเทศชาตและความผาสกของประชาชนโดยรวม โดยปราศจากการขดกนแหงผลประโยชน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๖๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๖๒ วรรคสอง สมาชกสภาผแทนราษฎรมอสระจากมตพรรคการเมองในการตงกระทถาม การอภปราย และการลงมตในการอภปรายไมไววางใจ
มาตรา ๑๕๐ กอนเขารบหนาท สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตองปฏญาณตนในทประชมแหงสภาทตนเปนสมาชกดวยถอยค าดงตอไปน “ขาพเจา (ชอผปฏญาณ) ขอปฏญาณวา ขาพเจาจะปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต เพอประโยชนสวนรวมของปวงชนชาวไทย ทงจะรกษาไวและปฏบตตามซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกประการ”
มาตรา ๑๒๓ กอนเขารบหนาท สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตองปฏญาณตนในทประชมแหงสภาทตนเปนสมาชกดวยถอยค าดงตอไปน “ขาพเจา (ชอผปฏญาณ) ขอปฏญาณวา ขาพเจาจะปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต เพอประโยชนของประเทศและประชาชน ทงจะรกษาไวและปฏบตตามซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกประการ”
มาตรา ๑๑๕ กอนเขารบหนาท สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตองปฏญาณตนในทประชมแหงสภาทตนเปนสมาชกดวยถอยค า ดงตอไปน “ขาพเจา (ชอผปฏญาณ) ขอปฏญาณวา ขาพเจาจะปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต เพอประโยชนของประเทศและประชาชน ทงจะรกษาไวและปฏบตตามซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกประการ”
มาตรา ๑๕๑ สภาผแทนราษฎรและวฒสภาแตละสภา มประธาน สภาคนหนงและรองประธานคนหนงหรอสองคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงจากสมาชกแหงสภานน ๆ ตามมตของสภา
มาตรา ๑๒๔ วรรคหนง สภาผแทนราษฎรและวฒสภาแตละสภา มประธานสภาคนหนงและรองประธานคนหนงหรอสองคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงจากสมาชกแหงสภานน ๆ ตามมตของสภา วรรคหา ในระหวางการด ารงต าแหนง ประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎรจะเปนกรรมการบรหารหรอด ารงต าแหนงใดในพรรคการเมองขณะเดยวกนมได
มาตรา ๑๑๖ สภาผแทนราษฎรและวฒสภาแตละสภา มประธานสภาคนหนงและรองประธานคนหนงหรอสองคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงจากสมาชกแหงสภานน ๆ ตามมตของสภา ในระหวางการด ารงต าแหนง ประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎรจะเปนกรรมการบรหารหรอด ารงต าแหนงใดในพรรคการเมองขณะเดยวกนมได
มาตรา ๑๕๒ วรรคหนง ประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎรด ารงต าแหนงจนสนอายของสภาหรอมการยบสภา วรรคสอง ประธานและรองประธานวฒสภาด ารงต าแหนงจนถงวนกอนวนเลอกประธานและรองประธานวฒสภาใหม
มาตรา ๑๒๔ วรรคสอง ประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎรด ารงต าแหนงจนสนอายของสภาหรอมการยบสภา วรรคสาม ประธานและรองประธานวฒสภาด ารงต าแหนงจนถงวนกอนวนเลอกประธานและรองประธานวฒสภาใหม
มาตรา ๑๑๗ ประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎรด ารงต าแหนงจนสนอายของสภาผแทนราษฎรหรอมการยบสภาผแทนราษฎร ประธานและรองประธานวฒสภาด ารงต าแหนงจนถงวนสนอายของวฒสภา เวนแตในระหวางเวลาตามมาตรา ๑๐๙ วรรคสาม ใหประธานและรองประธานวฒสภายงคงอยในต าแหนงเพอปฏบตหนาทตอไป
มาตรา ๑๕๒ วรรคสาม ประธานและรองประธานสภาผแทน ราษฎร และประธานและรองประธานวฒสภา ยอมพนจากต าแหนงกอนวาระตามวรรคหนงหรอวรรคสอง แลวแตกรณ เมอ (๑) ขาดจากสมาชกภาพแหงสภาทตนเปนสมาชก (๒) ลาออกจากต าแหนง
มาตรา ๑๒๔ วรรคส ประธานและรองประธานสภาผแทน ราษฎร และประธานและรองประธานวฒสภา ยอมพนจากต าแหนงกอนวาระตามวรรคสองหรอวรรคสาม แลวแตกรณ เมอ (๑) ขาดจากสมาชกภาพแหงสภาทตนเปนสมาชก (๒) ลาออกจากต าแหนง
มาตรา ๑๑๘ ประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎร และประธานและรองประธานวฒสภา ยอมพนจากต าแหนงกอนวาระตามมาตรา ๑๑๗ เมอ (๑) ขาดจากสมาชกภาพแหงสภาทตนเปนสมาชก (๒) ลาออกจากต าแหนง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๖๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๓) ด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร หรอขาราชการการเมองอน (๔) ตองค าพพากษาใหจ าคก
(๓) ด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร หรอขาราชการการเมองอน (๔) ตองค าพพากษาใหจ าคก แมคดนนจะยงไมถงทสดหรอมการรอการลงโทษ เวนแตเปนกรณทคดยงไมถงทสดหรอมการรอการลงโทษในความผดอนไดกระท าโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท
(๓) ด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร หรอขาราชการการเมองอน (๔) ตองค าพพากษาใหจ าคก แมคดนนจะยงไมถงทสดหรอมการรอการลงโทษ เวนแตเปนกรณทคดยงไมถงทสดหรอมการรอการลงโทษในความผดอนไดกระท าโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท
มาตรา ๑๕๓ ประธานสภาผแทนราษฎรและประธานวฒสภามอ านาจหนาทด าเนนกจการของสภานน ๆ ใหเปนไปตามขอบงคบ รองประธานมอ านาจหนาทตามทประธานมอบหมายและปฏบตหนาทแทนประธานเมอประธานไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทได ประธานสภาผแทนราษฎร ประธานวฒสภา และผท าหนาทแทน ตองวางตนเปนกลางในการปฏบตหนาท มาตรา ๑๕๔ เมอประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎรหรอประธานและรองประธานวฒสภาไมอยในทประชม ใหสมาชกแหงสภานน ๆ เลอกตงกนขนเองเปนประธานในคราวประชมนน
มาตรา ๑๒๕ ประธานสภาผแทนราษฎรและประธานวฒสภามอ านาจหนาทด าเนนกจการของสภานน ๆ ใหเปนไปตามขอบงคบ รองประธานมอ านาจหนาทตามทประธานมอบหมายและปฏบตหนาทแทนประธานเมอประธานไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทได ประธานสภาผแทนราษฎร ประธานวฒสภา และผท าหนาทแทน ตองวางตนเปนกลางในการปฏบตหนาท เมอประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎรหรอประธานและรองประธานวฒสภาไมอยในทประชม ใหสมาชกแหงสภานน ๆ เลอกกนเองใหสมาชกคนหนงเปนประธานในคราวประชมนน
มาตรา ๑๑๙ ประธานสภาผแทนราษฎรและประธานวฒสภามหนาทและอ านาจด าเนนกจการของสภานน ๆ ใหเปนไปตามขอบงคบ รองประธานสภามหนาทและอ านาจตามทประธานสภามอบหมาย และปฏบตหนาทแทนประธานสภาเมอประธานสภาไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทได ประธานสภาผแทนราษฎร ประธานวฒสภา และผท าหนาทแทน ตองวางตนเปนกลางในการปฏบตหนาท เมอประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎรหรอประธานและรองประธานวฒสภาไมอยในทประชม ใหสมาชกแหงสภานน ๆ เลอกกนเองใหสมาชกคนหนงเปนประธานในคราวประชมนน
มาตรา ๑๕๕ การประชมสภาผแทนราษฎรและการประชมวฒสภาตองมสมาชกมาประชมไมนอยกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภาจงจะเปนองคประชม เวนแตในกรณการพจารณาระเบยบวาระกระทถามตามมาตรา ๑๘๓ และมาตรา ๑๘๔ สภาผแทนราษฎรและวฒสภาจะก าหนดเรององคประชมไวในขอบงคบเปนอยางอนกได มาตรา ๑๕๖ การลงมตวนจฉยขอปรกษาใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในรฐธรรมนญน สมาชกคนหนงยอมมเสยงหนงในการออกเสยงลงคะแนน ถามคะแนนเสยงเทากน ใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด ประธานรฐสภา ประธานสภาผแทนราษฎร และประธานวฒสภา ตองจดใหมการบนทกการออกเสยงลงคะแนนของสมาชกแตละคน
มาตรา ๑๒๖ การประชมสภาผแทนราษฎรและการประชมวฒสภาตองมสมาชกมาประชมไมนอยกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา จงจะเปนองคประชม เวนแตในกรณการพจารณาระเบยบวาระกระทถามตามมาตรา ๑๕๖ และมาตรา ๑๕๗ สภาผแทนราษฎรและวฒสภาจะก าหนดเรององคประชมไวในขอบงคบเปนอยางอนกได การลงมตวนจฉยขอปรกษาใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในรฐธรรมนญน สมาชกคนหนงยอมมเสยงหนงในการออกเสยงลงคะแนน ถามคะแนนเสยงเทากน ใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด ประธานรฐสภา ประธานสภาผแทนราษฎร และประธานวฒสภา ตองจดใหมการบนทกการออกเสยงลงคะแนนของสมาชก
มาตรา ๑๒๐ การประชมสภาผแทนราษฎรและการประชมวฒสภาตองมสมาชกมาประชมไมนอยกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา จงจะเปนองคประชม เวนแตในกรณการพจารณาระเบยบวาระกระท สภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาจะก าหนดองคประชมไวในขอบงคบเปนอยางอนกได การลงมตวนจฉยขอปรกษาใหถอเสยงขางมากเปนประมาณ เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในรฐธรรมนญ สมาชกคนหนงยอมมเสยงหนงในการออกเสยงลงคะแนน ถามคะแนนเสยงเทากนใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด รายงานการประชมและบนทกการออกเสยงลงคะแนนของสมาชกแตละคน ตองเปดเผยใหประชาชนทราบไดทวไป เวนแตกรณการประชมลบหรอการออกเสยงลงคะแนนเปนการลบ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๖๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ และเปดเผยบนทกดงกลาวไวในททประชาชนอาจเขาไปตรวจสอบได เวนแตกรณการออกเสยงลงคะแนนเปนการลบ การออกเสยงลงคะแนนเลอกหรอใหความเหนชอบใหบคคลด ารงต าแหนงใด ใหกระท าเปนการลบ เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในรฐธรรมนญน และสมาชกยอมมอสระและไมถกผกพนโดยมตของพรรคการเมองหรออาณตอนใด
แตละคน และเปดเผยบนทกดงกลาวไวในททประชาชนอาจเขาไปตรวจสอบได เวนแตกรณการออกเสยงลงคะแนนเปนการลบ การออกเสยงลงคะแนนเลอกหรอใหความเหนชอบใหบคคลด ารงต าแหนงใด ใหกระท าเปนการลบ เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในรฐธรรมนญน และสมาชกยอมมอสระและไมถกผกพนโดยมตของพรรคการเมองหรออาณตอนใด
การออกเสยงลงคะแนนเลอกหรอใหความเหนชอบใหบคคลด ารงต าแหนงใด ใหกระท าเปนการลบ เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในรฐธรรมนญ
มาตรา ๑๕๙ ภายในสามสบวนนบแตวนเลอกตงสมาชกสภา ผแทนราษฎร ใหมการเรยกประชมรฐสภาเพอใหสมาชกไดมาประชมครงแรก ในปหนงใหมสมยประชมสามญทวไป และสมยประชมสามญ นตบญญต วนประชมครงแรกตามวรรคหนง ใหถอเปนวนเรมสมยประชมสามญทวไป สวนวนเรมสมยประชมสามญนตบญญตใหสภาผแทน ราษฎรเปนผก าหนด ในกรณทการเรมประชมครงแรกตามวรรคหนงมเวลาจนถงสนปปฏทนไมถงหนงรอยหาสบวน จะไมมการประชมสมยสามญนตบญญตส าหรบปนนกได ในสมยประชมสามญนตบญญต ใหรฐสภาด าเนนการประชมไดเฉพาะกรณทบญญตไวในหมวด ๒ หรอการพจารณารางพระราช บญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ การอนมตพระราชก าหนด การใหความเหนชอบในการประกาศสงคราม การใหความเหนชอบหนงสอสญญา การเลอกหรอการใหความเหนชอบใหบคคลด ารงต าแหนง การถอดถอนบคคลออกจากต าแหนง การตงกระทถาม และการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ เวนแตรฐสภาจะมมตใหพจารณาเรองอนใดดวยคะแนนเสยงเกนกงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา มาตรา ๑๖๐ สมยประชมสามญของรฐสภาสมยหนง ๆ ใหมก าหนดเวลาหนงรอยยสบวน แตพระมหากษตรยจะโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหขยายเวลาออกไปกได
มาตรา ๑๒๗ ภายในสามสบวนนบแตวนเลอกตงสมาชกสภา ผแทนราษฎร ใหมการเรยกประชมรฐสภาเพอใหสมาชกไดมาประชมครงแรก ในปหนงใหมสมยประชมสามญทวไป และสมยประชมสามญนตบญญต วนประชมครงแรกตามวรรคหนง ใหถอเปนวนเรมสมยประชมสามญทวไป สวนวนเรมสมยประชมสามญนตบญญตใหสภาผแทน ราษฎรเปนผก าหนด ในกรณทการเรมประชมครงแรกตามวรรคหนงมเวลาจนถงสนปปฏทนไมถงหนงรอยหาสบวน จะไมมการประชมสมยสามญนตบญญตส าหรบปนนกได ในสมยประชมสามญนตบญญต ใหรฐสภาด าเนนการประชมไดเฉพาะกรณทบญญตไวในหมวด ๒ หรอการพจารณารางพระราช บญญตประกอบรฐธรรมนญหรอรางพระราชบญญต การอนมตพระราชก าหนด การใหความเหนชอบในการประกาศสงคราม การรบฟง ค าชแจงและการใหความเหนชอบหนงสอสญญา การเลอกหรอการใหความเหนชอบใหบคคลด ารงต าแหนง การถอดถอนบคคลออกจากต าแหนง การตงกระทถาม และการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ เวนแตรฐสภาจะมมตใหพจารณาเรองอนใดดวยคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา สมยประชมสามญของรฐสภาสมยหนง ๆ ใหมก าหนดเวลาหนงรอยยสบวน แตพระมหากษตรยจะโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหขยายเวลาออกไปกได
มาตรา ๑๒๑ ภายในสบหาวนนบแตวนประกาศผลการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรอนเปนการเลอกตงทวไป ใหมการเรยกประชมรฐสภาเพอใหสมาชกไดมาประชมเปนครงแรก ในปหนงใหมสมยประชมสามญของรฐสภาสองสมย ๆ หนงใหมก าหนดเวลาหนงรอยยสบวน แตพระมหากษตรยจะโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหขยายเวลาออกไปกได การปดสมยประชมสามญประจ าปกอนครบก าหนดเวลาหนงรอยยสบวน จะกระท าไดกแตโดยความเหนชอบของรฐสภา วนประชมครงแรกตามวรรคหนง ใหถอเปนวนเรมสมยประชมสามญประจ าปครงทหนง สวนวนเรมสมยประชมสามญประจ าปครงทสอง ใหเปนไปตามทสภาผแทนราษฎรก าหนด แตในกรณทการประชมครงแรกตามวรรคหนงมเวลาจนถงสนปปฏทนไมเพยงพอทจะจดใหมการประชมสมยประชมสามญประจ าปครงทสอง จะไมมการประชมสมยสามญประจ าปครงทสองส าหรบปนนกได
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๖๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ การปดสมยประชมสามญกอนครบก าหนดเวลาหนงรอยยสบวน จะกระท าไดแตโดยความเหนชอบของรฐสภา
การปดสมยประชมสมยสามญกอนครบก าหนดเวลาหนงรอยยสบวน จะกระท าไดแตโดยความเหนชอบของรฐสภา
มาตรา ๑๖๑ พระมหากษตรยทรงเรยกประชมรฐสภา ทรงเปดและทรงปดประชม พระมหากษตรยจะเสดจพระราชด าเนนมาทรงท ารฐพธเปดประชมสมยประชมสามญทวไปครงแรกตาม มาตรา ๑๕๙ วรรคหนง ดวยพระองคเอง หรอจะโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหพระรชทายาทซงบรรลนตภาวะแลว หรอผใดผหนงเปนผแทนพระองค มาท ารฐพธกได มาตรา ๑๖๒ เมอมความจ าเปนเพอประโยชนแหงรฐ พระมหากษตรยจะทรงเรยกประชมรฐสภาเปนการประชมสมยวสามญกได มาตรา ๑๖๔ ภายใตบงคบมาตรา ๑๖๓ การเรยกประชม การขยายเวลาประชม และการปดประชมรฐสภา ใหกระท าโดยพระราชกฤษฎกา
มาตรา ๑๒๘ พระมหากษตรยทรงเรยกประชมรฐสภา ทรงเปดและทรงปดประชม พระมหากษตรยจะเสดจพระราชด าเนนมาทรงท ารฐพธเปดประชมสมยประชมสามญทวไปครงแรกตามมาตรา ๑๒๗ วรรคหนง ดวยพระองคเอง หรอจะโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหพระรชทายาทซงบรรลนตภาวะแลว หรอผใดผหนงเปนผแทนพระองค มาท ารฐพธกได เมอมความจ าเปนเพอประโยชนแหงรฐ พระมหากษตรยจะทรงเรยกประชมรฐสภาเปนการประชมสมยวสามญกได ภายใตบงคบมาตรา ๑๒๙ การเรยกประชม การขยายเวลาประชม และการปดประชมรฐสภา ใหกระท าโดยพระราชกฤษฎกา
มาตรา ๑๒๒ พระมหากษตรยทรงเรยกประชมรฐสภา ทรงเปดและทรงปดประชม พระมหากษตรยจะเสดจพระราชด าเนนมาทรงท ารฐพธเปดประชมสมยประชมสามญประจ าปครงแรกดวยพระองคเอง หรอจะโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหพระรชทายาทซงทรงบรรลนตภาวะแลว หรอผใดผหนง เปนผแทนพระองค มาท ารฐพธกได เมอมความจ าเปนเพอประโยชนแหงรฐ พระมหากษตรยจะทรงเรยกประชมรฐสภาเปนการประชมสมยวสามญกได ภายใตบงคบมาตรา ๑๒๓ และมาตรา ๑๒๖ การเรยกประชม การขยายเวลาประชม และการปดประชมรฐสภา ใหกระท าโดยพระราชกฤษฎกา
มาตรา ๑๖๓ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาทงสองสภารวมกน หรอสมาชกสภาผแทนราษฎร มจ านวนไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา มสทธเขาชอรองขอใหน าความกราบบงคมทลเพอมพระบรมราชโองการประกาศเรยกประชมรฐสภาเปนการประชมสมยวสามญได ค ารองขอดงกลาวในวรรคหนง ใหยนตอประธานรฐสภา ใหประธานรฐสภาน าความกราบบงคมทลและลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ
มาตรา ๑๒๙ ตรงกบความในมาตรา ๑๖๓ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๒๓ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาทงสองสภารวมกน หรอสมาชกสภาผแทนราษฎร มจ านวนไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา มสทธเขาชอรองขอตอประธานรฐสภาใหน าความกราบบงคมทลเพอมพระบรมราชโองการประกาศเรยกประชมรฐสภาเปนการประชมสมยวสามญได ใหประธานรฐสภาน าความกราบบงคมทลและลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ
มาตรา ๑๕๗ ในทประชมสภาผแทนราษฎร ทประชมวฒสภา หรอทประชมรวมกนของรฐสภา สมาชกผใดจะกลาวถอยค าใดในทางแถลงขอเทจจรง แสดงความ คดเหน หรอออกเสยงลงคะแนน ยอมเปนเอกสทธโดยเดดขาด ผใดจะน าไปเปนเหตฟองรองวากลาวสมาชกผนนในทางใดมได เอกสทธตามวรรคหนงไมคมครองสมาชกผกลาวถอยค าในการประชมทมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศน หาก
มาตรา ๑๓๐ ในทประชมสภาผแทนราษฎร ทประชมวฒสภา หรอทประชมรวมกนของรฐสภา สมาชกผใดจะกลาวถอยค าใดในทางแถลงขอเทจจรง แสดงความคดเหน หรอออกเสยงลงคะแนน ยอมเปนเอกสทธโดยเดดขาด ผใดจะน าไปเปนเหตฟองรองวากลาวสมาชกผนนในทางใดมได เอกสทธตามวรรคหนงไมคมครองสมาชกผกลาวถอยค าในการประชมทมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศน หาก
มาตรา ๑๒๔ ในทประชมสภาผแทนราษฎร ทประชมวฒสภา หรอทประชมรวมกนของรฐสภา สมาชกผใดจะกลาวถอยค าใดในทางแถลงขอเทจจรง แสดงความคดเหน หรอออกเสยงลงคะแนน ยอมเปนเอกสทธโดยเดดขาด ผใดจะน าไปเปนเหตฟองรองวากลาวสมาชกผนนในทางใด ๆ มได เอกสทธตามวรรคหนงไมคมครองสมาชกผกลาวถอยค าในการประชมทมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนหรอ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๗๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ถอยค าทกลาวในทประชมไปปรากฏนอกบรเวณรฐสภา และการกลาวถอยค านนมลกษณะเปนความผดทางอาญาหรอละเมดสทธในทางแพงตอบคคลอน ซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานน ในกรณตามวรรคสอง ถาสมาชกกลาวถอยค าใดทอาจเปนเหตใหบคคลอนซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานนไดรบความเสยหาย ใหประธานแหงสภานนจดใหมการโฆษณาค าชแจงตามทบคคลนนรองขอตามวธการและภายในระยะเวลาทก าหนดในขอบงคบการประชมของสภานน ทงน โดยไมกระทบกระเทอนถงสทธของบคคลในการฟองคดตอศาล มาตรา ๑๕๘ เอกสทธทบญญตไวในมาตรา ๑๕๗ ยอมคมครองไปถงผพมพและผโฆษณารายงานการประชมตามขอบงคบของสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา แลวแตกรณ และคมครองไปถงบคคลซงประธานในทประชมอนญาตใหแถลงขอเทจจรง หรอแสดงความคดเหนในทประชมตลอดจนผด าเนนการถายทอดการประชมสภาทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนทไดรบอนญาตจากประธานแหงสภานน ดวย โดยอนโลม
ถอยค าทกลาวในทประชมไปปรากฏนอกบรเวณรฐสภา และการกลาวถอยค านนมลกษณะเปนความผดทางอาญาหรอละเมดสทธในทางแพงตอบคคลอนซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานน ในกรณตามวรรคสอง ถาสมาชกกลาวถอยค าใดทอาจเปนเหตใหบคคลอนซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานนไดรบความเสยหาย ใหประธานแหงสภานนจดใหมการโฆษณาค าชแจงตามทบคคลนนรองขอตามวธการและภายในระยะเวลาทก าหนดในขอบงคบการประชมของสภานน ทงน โดยไมกระทบกระเทอนถงสทธของบคคลในการฟองคดตอศาล เอกสทธทบญญตไวในมาตราน ยอมคมครองไปถงผพมพและผโฆษณารายงานการประชมตามขอบงคบของสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา แลวแตกรณ และคมครองไปถงบคคลซงประธานในทประชมอนญาตใหแถลงขอเทจจรง หรอแสดงความคดเหนในทประชม ตลอดจนผด าเนนการถายทอดการประชมสภาทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนทไดรบอนญาตจากประธานแหงสภานนดวยโดยอนโลม
ทางอนใด หากถอยค าทกลาวในทประชมไปปรากฏนอกบรเวณรฐสภา และการกลาวถอยค านนมลกษณะเปนความผดทางอาญาหรอละเมดสทธในทางแพงตอบคคลอนซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานน ในกรณตามวรรคสอง ถาสมาชกกลาวถอยค าใดทอาจเปนเหตใหบคคลอนซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานนไดรบความเสยหาย ใหประธานแหงสภานนจดใหมการโฆษณาค าชแจงตามทบคคลนนรองขอตามวธการและภายในระยะเวลาทก าหนดในขอบงคบการประชมของสภานน ทงน โดยไมกระทบตอสทธของบคคลในการฟองคดตอศาล เอกสทธทบญญตไวในมาตราน ยอมคมครองไปถงผพมพและผโฆษณารายงานการประชมตามขอบงคบของสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา แลวแตกรณ และคมครองไปถงบคคลซงประธานในทประชมอนญาตใหแถลงขอเทจจรง หรอแสดงความคดเหนในทประชม ตลอดจนผด าเนนการถายทอดการประชมสภาทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนหรอทางอนใดซงไดรบอนญาตจากประธานแหงสภานนดวยโดยอนโลม
มาตรา ๑๖๕ ในระหวางสมยประชม หามมใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ไปท าการสอบสวนในฐานะทสมาชกผนนเปนผตองหาในคดอาญา เวนแตในกรณทไดรบอนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก หรอในกรณทจบในขณะกระท าความผด ในกรณทมการจบสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในขณะกระท าความผด ใหรายงานไปยงประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกโดยพลน และประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกอาจสงใหปลอยผถกจบได มาตรา ๑๖๖ ในกรณทมการฟองสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในคดอาญา ไมวาจะไดฟองนอกหรอในสมยประชม ศาลจะพจารณาคดนนในระหวางสมยประชมมได เวนแตจะ
มาตรา ๑๓๑ ในระหวางสมยประชม หามมใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ไปท าการสอบสวนในฐานะทสมาชกผนนเปนผตองหาในคดอาญา เวนแตในกรณทไดรบอนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก หรอในกรณทจบในขณะกระท าความผด ในกรณทมการจบสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในขณะกระท าความผด ใหรายงานไปยงประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกโดยพลน และประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกอาจสงใหปลอยผถกจบได ในกรณทมการฟองสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในคดอาญา ไมวาจะไดฟองนอกหรอในสมยประชม ศาลจะพจารณาคดนนในระหวางสมยประชมมได เวนแตจะไดรบอนญาตจากสภาทผนน
มาตรา ๑๒๕ ในระหวางสมยประชม หามมใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาไปท าการสอบสวนในฐานะทสมาชกผนนเปนผตองหาในคดอาญา เวนแตจะไดรบอนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก หรอเปนการจบในขณะกระท าความผด ในกรณทมการจบสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในขณะกระท าความผด ใหรายงานไปยงประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกโดยพลน และเพอประโยชนในการประชมสภา ประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกอาจสงใหปลอยผถกจบเพอใหมาประชมสภาได ถาสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาถกคมขงในระหวางสอบสวนหรอพจารณาอยกอนสมยประชม เมอถงสมยประชม พนกงานสอบสวนหรอศาล แลวแตกรณ ตองสงปลอยทนท
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๗๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ไดรบอนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก หรอเปนคดอนเกยวกบกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง หรอกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง แตการพจารณาคดตองไมเปนการขดขวางตอการทสมาชกผนนจะมาประชมสภา การพจารณาพพากษาคดทศาลไดกระท ากอนมค าอางวาจ าเลยเปนสมาชกของสภาใดสภาหนง ยอมเปนอนใชได มาตรา ๑๖๗ ถาสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ถกคมขงในระหวางสอบสวนหรอพจารณาอยกอนสมยประชม เมอถงสมยประชม พนกงานสอบสวนหรอศาล แลวแตกรณ ตองสงปลอยทนทถาประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกไดรองขอ ค าสงปลอยตามวรรคหนงใหมผลบงคบตงแตวนสงปลอยจนถงวนสดทายแหงสมยประชม
เปนสมาชก หรอเปนคดอนเกยวกบพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง หรอพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง แตการพจารณาคดตองไมเปนการขดขวางตอการทสมาชกผนนจะมาประชมสภา การพจารณาพพากษาคดทศาลไดกระท ากอนมค าอางวาจ าเลยเปนสมาชกของสภาใดสภาหนงยอมเปนอนใชได ถาสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาถกคมขงในระหวางสอบสวนหรอพจารณาอยกอนสมยประชม เมอถงสมยประชม พนกงานสอบสวนหรอศาล แลวแตกรณ ตองสงปลอยทนทถาประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกไดรองขอ ค าสงปลอยใหมผลบงคบตงแตวนสงปลอยจนถงวนสดทายแหงสมยประชม
ถาประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกไดรองขอ โดยศาลจะสงใหมประกน หรอมประกนและหลกประกนดวยหรอไมกได ในกรณทมการฟองสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในคดอาญา ไมวาจะไดฟองนอกหรอในสมยประชม ศาลจะพจารณาคดนนในระหวางสมยประชมกได แตตองไมเปนการขดขวางตอการทสมาชกผนนจะมาประชมสภา
มาตรา ๑๖๘ ในระหวางทอายของสภาผแทนราษฎรสนสดลงหรอสภาผแทนราษฎรถกยบ จะมการประชมวฒสภามได เวนแตเปนกรณดงตอไปน (๑) การประชมทใหวฒสภาท าหนาทรฐสภาตามมาตรา ๑๙ มาตรา ๒๑ มาตรา ๒๒ มาตรา ๒๓ และมาตรา ๒๒๓ โดยถอคะแนนเสยงจากจ านวนสมาชกของวฒสภา (๒) การประชมทใหวฒสภาท าหนาทเลอก แตงตง ใหค าแนะน า หรอใหความเหนชอบ ใหบคคลด ารงต าแหนงใดตามมาตรา ๑๓๘ มาตรา ๑๔๓ มาตรา ๑๙๖ มาตรา ๑๙๙ มาตรา ๒๕๗ มาตรา ๒๖๑ มาตรา ๒๗๔ (๓) มาตรา ๒๗๗ มาตรา ๒๗๘ มาตรา ๒๗๙ (๓) มาตรา ๒๙๗ มาตรา ๓๐๒ และมาตรา ๓๑๒ (๓) การประชมทใหวฒสภาท าหนาทพจารณาและมมตใหถอดถอนบคคลออกจากต าแหนง
มาตรา ๑๓๒ ในระหวางทอายของสภาผแทนราษฎรสนสดลงหรอสภาผแทนราษฎรถกยบ จะมการประชมวฒสภามได เวนแตเปนกรณดงตอไปน (๑) การประชมทใหวฒสภาท าหนาทรฐสภาตามมาตรา ๑๙ มาตรา ๒๑ มาตรา ๒๒ มาตรา ๒๓ และมาตรา ๑๘๙ โดยถอคะแนนเสยงจากจ านวนสมาชกของวฒสภา (๒) การประชมทใหวฒสภาท าหนาทพจารณาใหบคคลด ารงต าแหนงใดตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน (๓) การประชมทใหวฒสภาท าหนาทพจารณาและมมตใหถอดถอนบคคลออกจากต าแหนง
มาตรา ๑๒๖ ในระหวางทไมมสภาผแทนราษฎร ไมวาดวยเหตสภาผแทนราษฎรสนอาย สภาผแทนราษฎรถกยบ หรอเหตอนใด จะมการประชมวฒสภามได เวนแต (๑) มกรณทรฐสภาตองด าเนนการตามมาตรา ๑๗ มาตรา ๑๙ มาตรา ๒๐ มาตรา ๒๑ หรอมาตรา ๑๗๗ (๒) มกรณทวฒสภาตองประชมเพอท าหนาทพจารณาใหบคคลด ารงต าแหนงใดตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ เมอมกรณตามวรรคหนง ใหวฒสภาด าเนนการประชมได โดยใหประธานวฒสภาน าความกราบบงคมทลเพอมพระบรมราชโองการประกาศเรยกประชมรฐสภาเปนการประชมสมยวสามญ และใหประธานวฒสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ ในกรณตาม (๑) ใหวฒสภาท าหนาทรฐสภา แตการใหความเหนชอบตามมาตรา ๑๗๗ ตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๗๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๘๘ การประชมสภาผแทนราษฎร การประชมวฒสภา และการประชมรวมกนของรฐสภา ยอมเปนการเปดเผยตามลกษณะทก าหนดไวในขอบงคบการประชมแตละสภา แตถาคณะรฐมนตร หรอสมาชกของแตละสภา หรอสมาชกของทงสองสภารวมกน มจ านวนไมนอยกวาหนงในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา หรอจ านวนสมาชกของทงสองสภาเทาทมอยรวมกน แลวแตกรณ รองขอใหประชมลบ กใหประชมลบ
มาตรา ๑๓๓ ตรงกบความในมาตรา ๑๘๘ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๒๗ การประชมสภาผแทนราษฎร การประชมวฒสภา และการประชมรวมกนของรฐสภา ยอมเปนการเปดเผยตามลกษณะทก าหนดไวในขอบงคบการประชมแตละสภา แตถาคณะรฐมนตร หรอสมาชกของแตละสภา หรอสมาชกของทงสองสภารวมกน มจ านวนไมนอยกวาหนงในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา หรอจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา แลวแตกรณ รองขอใหประชมลบ กใหประชมลบ
มาตรา ๑๙๑ สภาผแทนราษฎรและวฒสภา มอ านาจตราขอบงคบการประชมเกยวกบการเลอกและการปฏบตหนาทของประธานสภา รองประธานสภา เรองหรอกจการอนเปนอ านาจหนาทของคณะกรรมาธการสามญแตละชด การปฏบตหนาทและองคประชมของคณะกรรมาธการ วธการประชม การเสนอและพจารณารางพระราชบญญตและรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ การเสนอญตต การปรกษา การอภปราย การลงมต การบนทกการลงมต การเปดเผยการลงมต การตงกระทถาม การเปดอภปรายทวไป การรกษาระเบยบและความเรยบรอย ประมวลจรยธรรมของสมาชกและกรรมาธการ และกจการอนเพอด าเนนการตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน มาตรา ๑๙๐ การพจารณารางพระราชบญญตทประธานสภาผแทนราษฎรวนจฉยวามสาระส าคญเกยวกบเดก สตร และคนชรา หรอผพการหรอทพพลภาพ หากสภาผแทนราษฎรมไดพจารณาโดยกรรมาธการเตมสภา ใหสภาผแทนราษฎรตงคณะกรรมาธการวสามญขนประกอบดวยผแทนองคการเอกชนเกยวกบบคคลประเภทนนมจ านวนไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนกรรมาธการทงหมด
มาตรา ๑๓๔ สภาผแทนราษฎรและวฒสภามอ านาจตราขอบงคบการประชมเกยวกบการเลอกและการปฏบตหนาทของประธานสภา รองประธานสภา เรองหรอกจการอนเปนอ านาจหนาทของคณะกรรมาธการสามญแตละชด การปฏบตหนาทและองคประชมของคณะกรรมาธการ วธการประชม การเสนอและพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญและรางพระราชบญญต การเสนอญตต การปรกษา การอภปราย การลงมต การบนทกการลงมต การเปดเผยการลงมต การตงกระทถาม การเปดอภปรายทวไป การรกษาระเบยบและความเรยบรอย และการอนทเกยวของ รวมทงมอ านาจตราขอบงคบเกยวกบประมวลจรยธรรมของสมาชกและกรรมาธการ และกจการอนเพอด าเนนการตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน มาตรา ๑๕๒ การพจารณารางพระราชบญญตทประธานสภาผแทนราษฎรวนจฉยวามสาระส าคญเกยวกบเดก เยาวชน สตร ผสงอาย หรอผพการหรอทพพลภาพ หากสภาผแทนราษฎรมไดพจารณาโดยกรรมาธการเตมสภา ใหสภาผแทนราษฎรตงคณะกรรมาธการวสามญขนประกอบดวยผแทนองคการเอกชนเกยวกบบคคลประเภทนนมจ านวนไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนกรรมาธการทงหมด ทงน โดยมสดสวนหญงและชายทใกลเคยงกน
มาตรา ๑๒๘ สภาผแทนราษฎรและวฒสภามอ านาจตราขอบงคบการประชมเกยวกบการเลอกและการปฏบตหนาทของประธานสภา รองประธานสภา เรองหรอกจการอนเปนหนาทและอ านาจของคณะกรรมาธการสามญแตละชด การปฏบตหนาทและองคประชมของคณะกรรมาธการ วธการประชม การเสนอและพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญและรางพระราช บญญต การเสนอญตต การปรกษา การอภปราย การลงมต การบนทกการลงมต การเปดเผยการลงมต การตงกระทถาม การเปดอภปรายทวไป การรกษาระเบยบและความเรยบรอย และการอนทเกยวของ รวมทงมอ านาจตราขอบงคบเกยวกบประมวลจรยธรรมของสมาชกและกรรมาธการ และกจการอนเพอด าเนนการตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ ในขอบงคบตามวรรคหนงในสวนทเกยวกบการตงกรรมาธการวสามญเพอพจารณารางพระราชบญญตทประธานสภาผแทนราษฎรวนจฉยวามสาระส าคญเกยวกบเดก เยาวชน สตร ผสงอาย หรอคนพการหรอทพพลภาพ ตองก าหนดใหบคคลประเภทดงกลาวหรอผแทนองคกรเอกชนทท างานเกยวกบบคคลประเภทนนโดยตรง รวมเปนกรรมาธการวสามญดวยไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนกรรมาธการวสามญทงหมด และในสวนทเกยวกบการพจารณารางพระราชบญญตทผมสทธเลอกตงเขาชอเสนอ ตองก าหนดใหผแทนของผมสทธเลอกตงซงเขาชอเสนอรางพระราชบญญตดงกลาวรวม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๗๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ เปนกรรมาธการวสามญดวยไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนกรรมาธการวสามญทงหมด
มาตรา ๑๘๙ สภาผแทนราษฎรและวฒสภา มอ านาจเลอกสมาชกของแตละสภาตงเปนคณะกรรมาธการสามญ และมอ านาจเลอกบคคลผเปนสมาชกหรอมไดเปนสมาชก ตงเปนคณะกรรมาธการวสามญ เพอกระท ากจการ พจารณาสอบสวน หรอศกษาเรองใด ๆ อนอยในอ านาจหนาทของสภา แลวรายงานตอสภา มตตงคณะ กรรมาธการวสามญดงกลาวตองระบกจการหรอเรองใหชดเจนและไมซ าหรอซอนกน คณะกรรมาธการตามวรรคหนงยอมมอ านาจออกค าสงเรยกเอกสารจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใด มาแถลงขอเทจจรง หรอแสดงความเหนในกจการทกระท าหรอในเรองทพจารณาสอบสวนหรอศกษาอยนนได ในกรณทบคคลตามวรรคสองเปนขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน ใหประธานคณะกรรมาธการแจงใหรฐมนตรซงบงคบบญชาหรอก ากบดแลหนวยงานทบคคลนนสงกดทราบและมค าสงใหบคคลนนด าเนนการตามวรรคสอง เวนแตเปนกรณทเกยวกบความ ปลอดภยหรอประโยชนส าคญของแผนดน ใหถอวาเปนเหตยกเวนการปฏบตตามวรรคสอง เอกสทธทบญญตไวในมาตรา ๑๕๗ และมาตรา ๑๕๘ นน ใหคมครองถงบคคลผกระท าหนาทตามมาตรานดวย กรรมาธการสามญซงตงจากผซงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรทงหมด ตองมจ านวนตามหรอใกลเคยงกบอตราสวนของจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรของแตละพรรคการเมองหรอกลมพรรคการเมองทมอยในสภาผแทนราษฎร ในระหวางทยงไมมขอบงคบการประชมสภาผแทนราษฎรตามมาตรา ๑๙๑ ใหประธานสภาผแทนราษฎรเปนผก าหนดอตราสวนตามวรรคหา
มาตรา ๑๓๕ สภาผแทนราษฎรและวฒสภามอ านาจเลอกสมาชกของแตละสภาตงเปนคณะกรรมาธการสามญ และมอ านาจเลอกบคคลผเปนสมาชกหรอมไดเปนสมาชก ตงเปนคณะกรรมาธการวสามญ เพอกระท ากจการ พจารณาสอบสวน หรอศกษาเรองใด ๆ อนอยในอ านาจหนาทของสภา แลวรายงานตอสภา มตตงคณะกรรมาธการวสามญดงกลาวตองระบกจการหรอเรองใหชดเจนและไมซ าหรอซอนกน คณะกรรมาธการตามวรรคหนงมอ านาจออกค าสงเรยกเอกสารจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความเหนในกจการทกระท าหรอในเรองทพจารณาสอบสวนหรอศกษาอยนนได และใหค าสงเรยกดงกลาวมผลบงคบตามทกฎหมายบญญต แตค าสงเรยกเชนวานนมใหใชบงคบกบผพพากษาหรอตลาการทปฏบตตามอ านาจหนาทในกระบวนวธพจารณาพพากษาอรรถคดหรอการบรหารงานบคคลของแตละศาล และมใหใชบงคบกบผตรวจการแผนดนหรอกรรมการในองคกรอสระตามรฐธรรมนญทปฏบตตามอ านาจหนาทโดยตรงในแตละองคกรตามรฐธรรมนญตามบทบญญตในรฐธรรมนญหรอตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ แลวแตกรณ ในกรณทบคคลตามวรรคสองเปนขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน ใหประธานคณะกรรมาธการแจงใหรฐมนตรซงบงคบบญชาหรอก ากบดแลหนวยงานทบคคลนนสงกดทราบและมค าสงใหบคคลนนด าเนนการตามวรรคสอง เวนแตเปนกรณทเกยวกบความปลอดภยหรอประโยชนส าคญของแผนดน ใหถอวาเปนเหตยกเวนการปฏบตตามวรรคสอง เอกสทธทบญญตไวในมาตรา ๑๓๐ นน ใหคมครองถงบคคลผกระท าหนาทตามมาตรานดวย
มาตรา ๑๒๙ สภาผแทนราษฎรและวฒสภามอ านาจเลอกสมาชกของแตละสภาตงเปนคณะกรรมาธการสามญ และมอ านาจเลอกบคคลผเปนสมาชกหรอมไดเปนสมาชก ตงเปนคณะกรรมาธการวสามญ หรอคณะกรรมาธการรวมกนตามมาตรา ๑๓๗ เพอกระท ากจการ พจารณาสอบหาขอเทจจรง หรอศกษาเรองใด ๆ และรายงานใหสภาทราบตามระยะเวลาทสภาก าหนด การกระท ากจการ การสอบหาขอเทจจรง หรอการศกษาตามวรรคหนง ตองเปนเรองทอยในหนาทและอ านาจของสภา และหนาทและอ านาจตามทระบไวในการตงคณะกรรมาธการกด ในการด าเนนการของคณะกรรมาธการกด ตองไมเปนเรองซ าซอนกน ในกรณทการกระท ากจการ การสอบหาขอเทจจรง หรอการศกษาในเรองใดมความเกยวของกน ใหเปนหนาทของประธานสภาทจะตองด าเนนการใหคณะกรรมาธการทเกยวของทกชดรวมกนด าเนนการ ในการสอบหาขอเทจจรง คณะกรรมาธการจะมอบอ านาจหรอมอบหมายใหบคคลหรอคณะบคคลใดกระท าการแทนมได คณะกรรมาธการตามวรรคหนงมอ านาจเรยกเอกสารจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความเหนในกจการทกระท าหรอในเรองทพจารณาสอบหาขอเทจจรงหรอศกษาอยนนได แตการเรยกเชนวานนมใหใชบงคบแกผพพากษาหรอตลาการทปฏบตตามหนาทหรอใชอ านาจในกระบวนวธพจารณาพพากษาอรรถคด หรอการบรหารงานบคคลของแตละศาล และมใหใชบงคบแกผด ารงต าแหนงในองคกรอสระในสวนทเกยวกบการปฏบตตามหนาทและอ านาจโดยตรงในแตละองคกรตามบทบญญตในรฐธรรมนญหรอตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ แลวแตกรณ ใหเปนหนาทของรฐมนตรทรบผดชอบในกจการทคณะ กรรมาธการสอบหาขอเทจจรงหรอศกษา ทจะตองสงการให
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๗๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๗๕ วรรคสอง คณะกรรมาธการรวมกนอาจเรยกเอกสารจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในการพจารณารางพระราชบญญตหรอรางพระราช บญญตประกอบรฐธรรมนญได และเอกสทธทบญญตไวในมาตรา ๑๕๗ และมาตรา ๑๕๘ นน ใหคมครองถงบคคลผกระท าหนาทตามมาตรานดวย
กรรมาธการสามญซงตงจากผซงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรทงหมด ตองมจ านวนตามหรอใกลเคยงกบอตราสวนของจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรของแตละพรรคการเมองหรอกลมพรรคการเมองทมอยในสภาผแทนราษฎร ในระหวางทยงไมมขอบงคบการประชมสภาผแทนราษฎรตามมาตรา ๑๓๔ ใหประธานสภาผแทนราษฎรเปนผก าหนดอตราสวนตามวรรคหา มาตรา ๑๔๗ วรรคสอง คณะกรรมาธการรวมกนอาจเรยกเอกสารจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในการพจารณารางพระราชบญญตได และเอกสทธทบญญตไวในมาตรา ๑๓๐ นน ใหคมครองถงบคคลผกระท าหนาทตามมาตรานดวย
เจาหนาทของรฐในสงกดหรอในก ากบ ใหขอเทจจรง สงเอกสาร หรอแสดงความเหนตามทคณะกรรมาธการเรยก ใหสภาผแทนราษฎรและวฒสภาเปดเผยบนทกการประชม รายงานการด าเนนการ รายงานการสอบหาขอเทจจรง หรอรายงานการศกษา แลวแตกรณ ของคณะกรรมาธการใหประชาชนทราบ เวนแตสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภา แลวแตกรณ มมตมใหเปดเผย เอกสทธทบญญตไวในมาตรา ๑๒๔ ใหคมครองถงบคคลผกระท าหนาทและผปฏบตตามค าเรยกตามมาตรานดวย กรรมาธการสามญซงตงจากผซงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรทงหมด ตองมจ านวนตามหรอใกลเคยงกบอตราสวนของจ านวนสมาชก สภาผแทนราษฎรของแตละพรรคการเมองทมอยในสภาผแทนราษฎร ในระหวางทยงไมมขอบงคบการประชมสภาผแทนราษฎรตามมาตรา ๑๒๘ ใหประธานสภาผแทนราษฎรเปนผก าหนดอตราสวนตามวรรคแปด
สวนท ๖ การตราพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ
มาตรา ๑๓๘ ใหมพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ ดงตอไปน (๑) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา (๒) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง (๓) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง (๔) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการออกเสยงประชามต (๕) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ
มาตรา ๑๓๐ ใหมพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ ดงตอไปน (๑) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร (๒) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการไดมาซงสมาชกวฒสภา (๓) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง (๔) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง (๕) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดน (๖) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๗๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๖) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง (๗) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดน (๘) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต (๙) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน
(๗) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน (๘) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ (๙) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง (๑๐) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต
มาตรา ๑๓๙ รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญจะเสนอไดกแตโดย (๑) คณะรฐมนตร (๒) สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร หรอสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา มจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา หรอ (๓) ศาลรฐธรรมนญ ศาลฎกา หรอองคกรอสระตามรฐธรรมนญ ซงประธานศาลและประธานองคกรนนเปนผรกษาการตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนน
มาตรา ๑๓๑ รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญจะเสนอไดกแตโดย (๑) คณะรฐมนตร โดยขอเสนอแนะของศาลฎกา ศาลรฐธรรมนญ หรอองคกรอสระทเกยวของ (๒) สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร
มาตรา ๑๔๐ การพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญของสภาผแทนราษฎรและวฒสภาใหกระท าเปนสามวาระ ดงตอไปน (๑) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงขนรบหลกการ และในวาระทสองขนพจารณาเรยงล าดบมาตรา ใหถอเสยงขางมากของแตละสภา (๒) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสาม ตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของ แตละสภา
มาตรา ๑๓๒ รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ นอกจากทบญญตไวดงตอไปน ใหกระท าเชนเดยวกบพระราชบญญต (๑) การเสนอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใหเสนอตอรฐสภา และใหรฐสภาประชมรวมกนเพอพจารณารางพระราช บญญตประกอบรฐธรรมนญใหแลวเสรจภายในเวลาหนงรอยแปดสบวน โดยการออกเสยงลงคะแนนในวาระทสาม ตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของรฐสภา ถาทประชมรวมกนของรฐสภาพจารณาไมแลวเสรจภายในก าหนดเวลาดงกลาว ใหถอวารฐสภาใหความเหนชอบตามรางทเสนอตามมาตรา ๑๓๑
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๗๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ใหน าบทบญญตในหมวด ๖ สวนท ๗ การตราพระราชบญญต มาใชบงคบกบการพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดวยโดยอนโลม มาตรา ๑๔๑ เมอรฐสภาใหความเหนชอบกบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญแลว กอนน าขนทลเกลาทลกระหมอมถวายเพอทรงลงพระปรมาภไธย ใหสงศาลรฐธรรมนญพจารณาความชอบดวยรฐธรรมนญซงตองกระท าใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบเรอง ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญทวนจฉยวารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใดมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ใหขอความทขดหรอแยงนนเปนอนตกไป ในกรณทวนจฉยวาขอความดงกลาวเปนสาระส าคญหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ ใหรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนเปนอนตกไป ในกรณทค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญมผลท าใหขอความทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญเปนอนตกไปตามวรรคสอง ใหสงรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนกลบคนสภาผแทนราษฎรและวฒสภาเพอพจารณาตามล าดบ ในกรณเชนวาน ใหสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาพจารณาแกไขเพมเตมเพอมใหขดหรอแยงตอรฐธรรมนญได โดยมตในการแกไขเพมเตมใหใชคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา แลวใหนายกรฐมนตรด าเนนการตามมาตรา ๙๐ และมาตรา ๑๕๐ หรอมาตรา ๑๕๑ แลวแตกรณ ตอไป
(๒) ภายในสบหาวนนบแตวนทรฐสภาใหความเหนชอบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ ใหรฐสภาสงรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนไปยงศาลฎกา ศาลรฐธรรมนญ หรอองคกรอสระทเกยวของ เพอใหความเหน ในกรณทศาลฎกา ศาลรฐธรรมนญ หรอองคกรอสระทเกยวของ ไมมขอทกทวงภายในสบวนนบแตวนทไดรบรางดงกลาว ใหรฐสภาด าเนนการตอไป (๓) ในกรณทศาลฎกา ศาลรฐธรรมนญ หรอองคกรอสระทเกยวของ เหนวารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทรฐสภาใหความเหนชอบมขอความใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ หรอท าใหไมสามารถปฏบตหนาทใหถกตองตามบทบญญตของรฐธรรมนญได ใหเสนอความเหนไปยงรฐสภา และใหรฐสภาประชมรวมกนเพอพจารณาใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบความเหนดงกลาว ในการน ใหรฐสภามอ านาจแกไขเพมเตมตามขอเสนอของศาลฎกา ศาลรฐธรรมนญ หรอองคกรอสระ ตามทเหนสมควรได และเมอด าเนนการเสรจแลว ใหรฐสภาด าเนนการตอไป
สวนท ๗ การตราพระราชบญญต
มาตรา ๑๖๙ วรรคหนง ภายใตบงคบมาตรา ๑๗๐ รางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญจะเสนอไดกแตโดยสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอคณะรฐมนตร แตราง
มาตรา ๑๔๒ ภายใตบงคบมาตรา ๑๓๙ รางพระราชบญญตจะเสนอไดกแตโดย (๑) คณะรฐมนตร (๒) สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวายสบคน
มาตรา ๑๓๓ รางพระราชบญญตใหเสนอตอสภาผแทน ราษฎรกอน และจะเสนอไดกแตโดย (๑) คณะรฐมนตร (๒) สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวายสบคน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๗๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ พระราชบญญตเกยวดวยการเงน สมาชกสภาผแทนราษฎรจะเสนอไดกตอเมอมค ารบรองของนายกรฐมนตร วรรคสอง การเสนอรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญของสมาชกสภาผแทนราษฎร จะกระท าไดเมอพรรคการเมองทสมาชกสภาผแทนราษฎรผนนสงกด มมตใหเสนอไดและตองมสมาชกสภาผแทนราษฎรไมนอยกวายสบคนรบรอง มาตรา ๑๗๒ รางพระราชบญญตและรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใหเสนอตอสภาผแทนราษฎรกอน มาตรา ๑๗๐ ผมสทธเลอกตงไมนอยกวาหาหมนคน มสทธเขาชอรองขอตอประธานรฐสภาเพอใหรฐสภาพจารณากฎหมายตามทก าหนดในหมวด ๓ และหมวด ๕ แหงรฐธรรมนญน ค ารองขอตามวรรคหนงตองจดท ารางพระราชบญญตเสนอมาดวย หลกเกณฑและวธการเขาชอรวมทงการตรวจสอบ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
(๓) ศาลหรอองคกรอสระตามรฐธรรมนญ เฉพาะกฎหมายทเกยวกบการจดองคกรและกฎหมายทประธานศาลและประธานองคกรนนเปนผรกษาการ หรอ (๔) ผมสทธเลอกตงจ านวนไมนอยกวาหนงหมนคนเขาชอเสนอกฎหมายตามมาตรา ๑๖๓ ในกรณทรางพระราชบญญตซงมผเสนอตาม (๒) (๓) หรอ (๔) เปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงนจะเสนอไดกตอเมอมค ารบรองของนายกรฐมนตร ในกรณทประชาชนไดเสนอรางพระราชบญญตใดตาม (๔) แลว หากบคคลตาม (๑) หรอ (๒) ไดเสนอรางพระราชบญญตทมหลกการเดยวกบรางพระราชบญญตนนอก ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๖๓ วรรคส มาใชบงคบกบการพจารณารางพระราชบญญตนนดวย รางพระราชบญญตใหเสนอตอสภาผแทนราษฎรกอน ในการเสนอรางพระราชบญญตตามวรรคหนงตองมบนทกวเคราะหสรปสาระส าคญของรางพระราชบญญตเสนอมาพรอมกบรางพระราชบญญตดวย รางพระราชบญญตทเสนอตอรฐสภาตองเปดเผยใหประชาชนทราบและใหประชาชนสามารถเขาถงขอมลรายละเอยดของรางพระราชบญญตนนไดโดยสะดวก
หมวด ๗ การมสวนรวมทางการเมองโดยตรงของประชาชน
มาตรา ๑๖๓ ประชาชนผมสทธเลอกตงไมนอยกวาหนงหมนคน มสทธเขาชอรองขอตอประธานรฐสภาเพอใหรฐสภาพจารณารางพระราชบญญตตามทก าหนดในหมวด ๓ และหมวด ๕ แหงรฐธรรมนญน ค ารองขอตามวรรคหนงตองจดท ารางพระราชบญญตเสนอมาดวย
(๓) ผมสทธเลอกตงจ านวนไมนอยกวาหนงหมนคนเขาชอเสนอกฎหมายตามหมวด ๓ สทธและเสรภาพของปวงชนชาวไทย หรอหมวด ๕ หนาทของรฐ ทงน ตามกฎหมายวาดวยการเขาชอเสนอกฎหมาย ในกรณทรางพระราชบญญตซงมผเสนอตาม (๒) หรอ (๓) เปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน จะเสนอไดกตอเมอมค ารบรองของนายกรฐมนตร
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๗๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ หลกเกณฑและวธการเขาชอ รวมทงการตรวจสอบรายชอ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ในการพจารณารางพระราชบญญตตามวรรคหนง สภาผแทน ราษฎรและวฒสภาตองใหผแทนของประชาชนผมสทธเลอกตงทเขาชอเสนอรางพระราชบญญตนนชแจงหลกการของรางพระราชบญญต และคณะกรรมาธการวสามญเพอพจารณารางพระราชบญญตดงกลาวจะตองประกอบดวยผแทนของประชาชนผมสทธเลอกตงทเขาชอเสนอรางพระราชบญญตนนจ านวนไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนกรรมาธการทงหมดดวย
มาตรา ๓๐๔ สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร หรอประชาชนผมสทธเลอกตงจ านวนไมนอยกวาหาหมนคน มสทธเขาชอรองขอตอประธานวฒสภาเพอใหวฒสภามมตตามมาตรา ๓๐๗ ใหถอดถอนบคคลตามมาตรา ๓๐๓ ออกจากต าแหนงได ค ารองขอดงกลาวตองระบพฤตการณทกลาวหาวาผด ารงต าแหนงดงกลาวกระท าความผดเปนขอ ๆ ใหชดเจน สมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาหนงในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา มสทธเขาชอรองขอตอประธานวฒสภาเพอใหวฒสภามมตตามมาตรา ๓๐๗ ใหถอดถอนสมาชกวฒสภาออกจากต าแหนงได หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการทประชาชนจะเขาชอรองขอตามวรรคหนง ใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
มาตรา ๑๖๔ ประชาชนผมสทธเลอกตงจ านวนไมนอยกวาสองหมนคน มสทธเขาชอรองขอตอประธานวฒสภาเพอใหวฒสภามมตตามมาตรา ๒๗๔ ใหถอดถอนบคคลตามมาตรา ๒๗๐ ออกจากต าแหนงได ค ารองขอตามวรรคหนงตองระบพฤตการณทกลาวหาวาผด ารงต าแหนงดงกลาวกระท าความผดเปนขอ ๆ ใหชดเจน หลกเกณฑวธการ และเงอนไขในการทประชาชนจะเขาชอรองขอตามวรรคหนง ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
มาตรา ๑๖๙ วรรคสาม รางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน หมายความถงรางพระราชบญญตวาดวยเรองใดเรองหนง ตอไปน (๑) การตงขน ยกเลก ลด เปลยนแปลง แกไข ผอน หรอวางระเบยบการบงคบอนเกยวกบภาษหรออากร (๒) การจดสรร รบ รกษา หรอจายเงนแผนดน หรอการโอนงบประมาณรายจายของแผนดน
มาตรา ๑๔๓ รางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน หมายความถงรางพระราชบญญตวาดวยเรองใดเรองหนง ตอไปน (๑) การตงขน ยกเลก ลด เปลยนแปลง แกไข ผอน หรอวางระเบยบการบงคบอนเกยวกบภาษหรออากร (๒) การจดสรร รบ รกษา หรอจายเงนแผนดน หรอการโอนงบประมาณรายจายของแผนดน
มาตรา ๑๓๔ รางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน หมายความถง รางพระราชบญญตวาดวยเรองใดเรองหนง ดงตอไปน (๑) การตงขน ยกเลก ลด เปลยนแปลง แกไข ผอน หรอวางระเบยบการบงคบอนเกยวกบภาษหรออากร (๒) การจดสรร รบ รกษา หรอจายเงนแผนดน หรอการโอนงบประมาณรายจายของแผนดน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๗๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๓) การกเงน การค าประกน หรอการใชเงนก (๔) เงนตรา วรรคส ในกรณทเปนทสงสยวารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใดเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงนทจะตองมค ารบรองของนายกรฐมนตรหรอไม ใหเปนอ านาจของทประชมรวมกนของประธานสภาผแทนราษฎรและประธานคณะกรรมาธการสามญของสภาผแทนราษฎรทกคณะ เปนผวนจฉย วรรคหา ใหประธานสภาผแทนราษฎรจดใหมการประชมรวมกนเพอพจารณากรณตามวรรคสภายในสบหาวนนบแตวนทมกรณดงกลาว วรรคหก มตของทประชมรวมกนตามวรรคสใหใชเสยงขางมากเปนประมาณ ถาคะแนนเสยงเทากนใหประธานสภาผแทนราษฎรออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด
(๓) การกเงน การค าประกน การใชเงนก หรอการด าเนนการทผกพนทรพยสนของรฐ (๔) เงนตรา ในกรณทเปนทสงสยวารางพระราชบญญตใดเปนรางพระราช บญญตเกยวดวยการเงนทจะตองมค ารบรองของนายกรฐมนตรหรอไม ใหเปนอ านาจของทประชมรวมกนของประธานสภาผแทน ราษฎรและประธานคณะกรรมาธการสามญของสภาผแทนราษฎรทกคณะ เปนผวนจฉย ใหประธานสภาผแทนราษฎรจดใหมการประชมรวมกนเพอพจารณากรณตามวรรคสอง ภายในสบหาวนนบแตวนทมกรณดงกลาว มตของทประชมรวมกนตามวรรคสอง ใหใชเสยงขางมากเปนประมาณ ถาคะแนนเสยงเทากนใหประธานสภาผแทนราษฎรออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด
(๓) การกเงน การค าประกน การใชเงนก หรอการด าเนนการทผกพนทรพยสนของรฐ (๔) เงนตรา ในกรณทเปนทสงสยวารางพระราชบญญตใดเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ใหเปนอ านาจของทประชมรวมกนของประธานสภาผแทนราษฎรและประธานคณะกรรมาธการสามญของสภาผแทนราษฎรทกคณะเปนผวนจฉย ใหประธานสภาผแทนราษฎรจดใหมการประชมรวมกนเพอพจารณากรณตามวรรคสอง ภายในสบหาวนนบแตวนทมกรณดงกลาว มตของทประชมรวมกนตามวรรคสอง ใหใชเสยงขางมากเปนประมาณ ถาคะแนนเสยงเทากนใหประธานสภาผแทนราษฎรออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด
มาตรา ๑๗๑ รางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใดทสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนผเสนอและในขนรบหลกการไมเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน แตสภาผแทนราษฎรไดแกไขเพมเตม และประธานสภาผแทนราษฎรเหนวาการแกไขเพมเตมนนท าใหมลกษณะเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ใหประธานสภาผแทนราษฎรสงระงบการพจารณาไวกอน และภายในสบหาวนนบแตวนทมกรณดงกลาว ใหประธานสภาผแทนราษฎรสงรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนไปใหทประชมรวมกนของประธานสภาผแทนราษฎรและประธานคณะกรรมาธการสามญของสภาผแทนราษฎรทกคณะเปนผวนจฉย ถาทประชมรวมกนวนจฉยวาการแกไขเพมเตมนนท าใหรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนมลกษณะเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ใหประธานสภาผแทนราษฎรสงรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนไปใหนายกรฐมนตรรบรอง ในกรณทนายกรฐมนตร
มาตรา ๑๔๔ รางพระราชบญญตใดทสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนผเสนอและในขนรบหลกการไมเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน แตสภาผแทนราษฎรไดแกไขเพมเตม และประธานสภาผแทนราษฎรเหนวาการแกไขเพมเตมนนท าใหมลกษณะเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ใหประธานสภาผแทนราษฎรสงระงบการพจารณาไวกอน และภายในสบหาวนนบแตวนทมกรณดงกลาว ใหประธานสภาผแทนราษฎรสงรางพระราชบญญตนนไปใหทประชมรวมกนของประธานสภาผแทนราษฎรและประธานคณะกรรมาธการสามญของสภาผแทนราษฎรทกคณะเปนผวนจฉย ในกรณททประชมรวมกนตามวรรคหนงวนจฉยวาการแกไขเพมเตมนน ท าใหรางพระราชบญญตนนมลกษณะเปนรางพระราช บญญตเกยวดวยการเงน ใหประธานสภาผแทนราษฎรสงรางพระราช บญญตนนไปใหนายกรฐมนตรรบรอง ในกรณทนายกรฐมนตรไมใหค ารบรอง ใหสภาผแทนราษฎรด าเนนการแกไขเพอมใหรางพระราชบญญตนนเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน
มาตรา ๑๓๕ รางพระราชบญญตใดทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอผมสทธเลอกตงเปนผเสนอและในชนรบหลกการไมเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน แตสภาผแทนราษฎรไดแกไขเพมเตม และประธานสภาผแทนราษฎรเหนเองหรอมสมาชกสภา ผแทนราษฎรทกทวงตอประธานสภาผแทนราษฎรวาการแกไขเพมเตมนนท าใหมลกษณะเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ใหประธานสภาผแทนราษฎรสงระงบการพจารณาไวกอน เพอด าเนนการตอไปตามมาตรา ๑๓๔ วรรคสอง วรรคสาม และวรรคส ในกรณททประชมรวมกนตามวรรคหนงวนจฉยวา การแกไขเพมเตมท าใหรางพระราชบญญตนนมลกษณะเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ใหประธานสภาผแทนราษฎรสงรางพระราชบญญตนนไปใหนายกรฐมนตรรบรอง ถานายกรฐมนตรไมใหค ารบรอง ให สภาผแทนราษฎรด าเนนการแกไขเพอมใหรางพระราชบญญตนนเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๘๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ไมใหค ารบรอง ใหสภาผแทนราษฎรด าเนนการแกไขเพอมใหรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน มาตรา ๑๗๓ รางพระราชบญญตทคณะรฐมนตรระบไวในนโยบายทแถลงตอรฐสภาตามมาตรา ๒๑๑ วาจ าเปนตอการบรหารราชการแผนดน หรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใดหากสภาผแทนราษฎรมมตไมใหความเหนชอบ และคะแนนเสยงทไมใหความเหนชอบไมถงกงหนงของจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทงหมดเทาทมอย คณะรฐมนตรอาจขอใหรฐสภาประชมรวมกนเพอมมตอกครงหนง หากรฐสภามมตใหความเหนชอบ ใหตงบคคลซงเปนหรอมไดเปนสมาชกของแตละสภามจ านวนเทากนตามทคณะรฐมนตรเสนอ ประกอบกนเปนคณะกรรมาธการรวมกนของรฐสภาเพอพจารณารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนน และใหคณะกรรมาธการรวมกนของรฐสภารายงานและเสนอรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทไดพจารณาแลวตอรฐสภา ถารฐสภามมตเหนชอบดวยรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนน ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๙๓ ถารฐสภามมตไมใหความเหนชอบ ใหรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนเปนอนตกไป
มาตรา ๑๔๕ รางพระราชบญญตทคณะรฐมนตรระบไวในนโยบายทแถลงตอรฐสภาตามมาตรา ๑๗๖ วาจ าเปนตอการบรหารราชการแผนดน หากสภาผแทนราษฎรมมตไมใหความเหนชอบ และคะแนนเสยงทไมใหความเหนชอบไมถงกงหนงของจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทงหมดเทาทมอย คณะรฐมนตรอาจขอใหรฐสภาประชมรวมกนเพอมมตอกครงหนง หากรฐสภามมตใหความเหนชอบใหตงบคคลซงเปนหรอมไดเปนสมาชกของแตละสภามจ านวนเทากนตามทคณะรฐมนตรเสนอ ประกอบกนเปนคณะกรรมาธการรวมกนของรฐสภาเพอพจารณารางพระราชบญญตนน และใหคณะกรรมาธการรวมกนของรฐสภารายงานและเสนอรางพระราชบญญตทไดพจารณาแลวตอรฐสภา ถารฐสภามมตเหนชอบดวยรางพระราชบญญตนน ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๑๕๐ ถารฐสภามมตไมใหความเหนชอบ ใหรางพระราชบญญตนนเปนอนตกไป
มาตรา ๑๗๔ ภายใตบงคบมาตรา ๑๘๐ เมอสภาผแทนราษฎรไดพจารณารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทเสนอตามมาตรา ๑๗๒ และลงมตเหนชอบแลว ใหสภาผแทนราษฎรเสนอรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนตอวฒสภา วฒสภาตองพจารณารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทเสนอมานนใหเสรจภายในหกสบวน แตถารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ตองพจารณาใหเสรจภายในสามสบวน ทงน เวนแต
มาตรา ๑๔๖ ภายใตบงคบมาตรา ๑๖๘ เมอสภาผแทนราษฎรไดพจารณารางพระราชบญญตทเสนอตามมาตรา ๑๔๒ และลงมตเหนชอบแลว ใหสภาผแทนราษฎรเสนอรางพระราชบญญตนนตอวฒสภา วฒสภาตองพจารณารางพระราชบญญตทเสนอมานนใหเสรจภายในหกสบวน แตถารางพระราชบญญตนนเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ตองพจารณาใหเสรจภายในสามสบวน ทงน เวนแตวฒสภาจะไดลงมตใหขยายเวลาออกไปเปนกรณพเศษซงตองไมเกนสามสบวน ก าหนดวนดงกลาวใหหมายถงวนในสมยประชม และใหเรมนบแตวนทรางพระราชบญญตนนมาถงวฒสภา
มาตรา ๑๓๖ เมอสภาผแทนราษฎรไดพจารณารางพระราช บญญตและลงมตเหนชอบแลว ใหสภาผแทนราษฎรเสนอรางพระราชบญญตนนตอวฒสภา วฒสภาตองพจารณารางพระราชบญญตทเสนอมานนใหเสรจภายในหกสบวน แตถารางพระราชบญญตนนเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ตองพจารณาใหเสรจภายในสามสบวน ทงน เวนแตวฒสภาจะไดลงมตใหขยายเวลาออกไปเปนกรณพเศษซงตองไมเกนสามสบวน ก าหนดวนดงกลาวใหหมายถงวนในสมยประชม และใหเรมนบแตวนทรางพระราชบญญตนนมาถงวฒสภา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๘๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ วฒสภาจะไดลงมตใหขยายเวลาออกไปเปนกรณพเศษซงตองไมเกนสามสบวน ก าหนดวนดงกลาวใหหมายถงวนในสมยประชม และใหเรมนบแตวนทรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนมาถงวฒสภา ระยะเวลาดงกลาวในวรรคหนง ไมใหนบรวมระยะเวลาทอยในระหวางการพจารณาของศาลรฐธรรมนญตามมาตรา ๑๗๗ ถาวฒสภาพจารณารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญไมเสรจภายในก าหนดเวลาทกลาวในวรรคหนง ใหถอวาวฒสภาไดใหความเหนชอบในรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนน ในกรณทสภาผแทนราษฎรเสนอรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงนไปยงวฒสภา ใหประธานสภาผแทนราษฎรแจงไปดวยวารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทเสนอไปนนเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ค าแจงของประธาน สภาผแทนราษฎรใหถอเปนเดดขาด ในกรณทประธานสภาผแทนราษฎรมไดแจงไปวารางพระราช บญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใดเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ใหถอวารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนไมเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน
ระยะเวลาดงกลาวในวรรคหนง ไมใหนบรวมระยะเวลาทอยในระหวางการพจารณาของศาลรฐธรรมนญตามมาตรา ๑๔๙ ถาวฒสภาพจารณารางพระราชบญญตไมเสรจภายในก าหนดเวลาทกลาวในวรรคหนง ใหถอวาวฒสภาไดใหความเหนชอบในรางพระราชบญญตนน ในกรณทสภาผแทนราษฎรเสนอรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงนไปยงวฒสภา ใหประธานสภาผแทนราษฎรแจงไปดวยวารางพระราชบญญตทเสนอไปนนเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ค าแจงของประธานสภาผแทนราษฎรใหถอเปนเดดขาด ในกรณทประธานสภาผแทนราษฎรมไดแจงไปวารางพระราช บญญตใดเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน ใหถอวารางพระราช บญญตนนไมเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน
ระยะเวลาในวรรคหนง ไมใหนบรวมระยะเวลาทอยในระหวางการพจารณาของศาลรฐธรรมนญตามมาตรา ๑๓๙ ถาวฒสภาพจารณารางพระราชบญญตไมเสรจภายในก าหนดเวลาตามวรรคหนง ใหถอวาวฒสภาไดใหความเหนชอบในรางพระราชบญญตนน ในกรณทสภาผแทนราษฎรเสนอรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงนไปยงวฒสภา ใหประธานสภาผแทนราษฎรแจงใหวฒสภาทราบและใหถอเปนเดดขาด หากมไดแจง ใหถอวารางพระราชบญญตนนไมเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน
มาตรา ๑๗๕ วรรคหนง ภายใตบงคบมาตรา ๑๘๐ เมอวฒสภาไดพจารณารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญเสรจแลว (๑) ถาเหนชอบดวยกบสภาผแทนราษฎร ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๙๓ (๒) ถาไมเหนชอบดวยกบสภาผแทนราษฎร ใหยบยงรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนไวกอน และสงรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนคนไปยงสภาผแทนราษฎร
มาตรา ๑๔๗ วรรคหนง ภายใตบงคบมาตรา ๑๖๘ เมอวฒสภาไดพจารณารางพระราชบญญตเสรจแลว (๑) ถาเหนชอบดวยกบสภาผแทนราษฎร ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๑๕๐ (๒) ถาไมเหนชอบดวยกบสภาผแทนราษฎร ใหยบยงรางพระราชบญญตนนไวกอน และสงรางพระราชบญญตนนคนไปยงสภาผแทนราษฎร (๓) ถาแกไขเพมเตม ใหสงรางพระราชบญญตตามทแกไขเพมเตมนนไปยงสภาผแทนราษฎร ถาสภาผแทนราษฎรเหนชอบดวย
มาตรา ๑๓๗ เมอวฒสภาไดพจารณารางพระราชบญญตเสรจแลว (๑) ถาเหนชอบดวยกบสภาผแทนราษฎร ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๘๑ (๒) ถาไมเหนชอบดวยกบสภาผแทนราษฎร ใหยบยงรางพระราชบญญตนนไวกอน และสงรางพระราชบญญตนนคนไปยงสภาผแทนราษฎร (๓) ถาแกไขเพมเตม ใหสงรางพระราชบญญตตามทแกไขเพมเตมนนไปยงสภาผแทนราษฎร ถาสภาผแทนราษฎรเหนชอบ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๘๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๓) ถาแกไขเพมเตม ใหสงรางพระราชบญญตหรอรางพระราช บญญตประกอบรฐธรรมนญตามทแกไขเพมเตมนนไปยงสภาผแทน ราษฎร ถาสภาผแทนราษฎรเหนชอบดวยกบการแกไขเพมเตม ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๙๓ ถาเปนกรณอน ใหแตละสภาตงบคคลซงเปนหรอมไดเปนสมาชกแหงสภานน ๆ มจ านวนเทากนตามทสภาผแทนราษฎรก าหนด ประกอบเปนคณะกรรมาธการรวมกนเพอพจารณารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนน และใหคณะกรรมาธการรวมกนรายงานและเสนอรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทคณะกรรมาธการรวมกนไดพจารณาแลวตอสภาทงสอง ถาสภาทงสองตางเหนชอบดวยรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทคณะกรรมาธการรวมกนไดพจารณาแลว ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๙๓ ถาสภาใดสภาหนงไมเหนชอบดวย กใหยบยงรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนไวกอน วรรคสาม การประชมคณะกรรมาธการรวมกนตองมกรรมาธการของสภาทงสองมาประชมไมนอยกวากงหนงของจ านวนกรรมาธการทงหมดจงจะเปนองคประชม และใหน าบทบญญตมาตรา ๑๙๔ มาใชบงคบโดยอนโลม
กบการแกไขเพมเตม ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๑๕๐ ถาเปนกรณอน ใหแตละสภาตงบคคลซงเปนหรอมไดเปนสมาชกแหงสภานน ๆ มจ านวนเทากนตามทสภาผแทนราษฎรก าหนด ประกอบเปนคณะกรรมาธการรวมกนเพอพจารณารางนน และใหคณะกรรมาธการรวมกนรายงานและเสนอรางพระราชบญญตทคณะกรรมาธการรวมกนไดพจารณาแลวตอสภาทงสอง ถาสภาทงสองตางเหนชอบดวยรางพระราชบญญตทคณะกรรมาธการรวมกนไดพจารณาแลว ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๑๕๐ ถาสภาใดสภาหนงไมเหนชอบดวย กใหยบยงรางพระราชบญญตนนไวกอน วรรคสาม การประชมคณะกรรมาธการรวมกนตองมกรรมาธการของสภาทงสองมาประชมไมนอยกวากงหนงของจ านวนกรรมาธการทงหมดจงจะเปนองคประชม และใหน าบทบญญตมาตรา ๑๓๗ มาใชบงคบโดยอนโลม วรรคส ถาวฒสภาไมสงรางพระราชบญญตคนไปยงสภาผแทนราษฎรภายในก าหนดเวลาตามมาตรา ๑๔๖ ใหถอวาวฒสภาไดใหความเหนชอบในรางพระราชบญญตนน และใหด าเนนการตามมาตรา ๑๕๐ ตอไป
ดวยกบการแกไขเพมเตม ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๘๑ ถาเปนกรณอน ใหแตละสภาตงบคคลซงเปนหรอมไดเปนสมาชกแหงสภานน ๆ มจ านวนเทากนตามทสภาผแทนราษฎรก าหนด ประกอบเปนคณะกรรมาธการรวมกนเพอพจารณารางพระราชบญญตนน และใหคณะกรรมาธการรวมกนรายงานและเสนอรางพระราชบญญตทคณะกรรมาธการรวมกนไดพจารณาแลวตอสภาทงสอง ถาสภาทงสองตางเหนชอบดวยกบรางพระราชบญญตทคณะกรรมาธการรวมกนไดพจารณาแลว ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๘๑ ถาสภาใดสภาหนงไมเหนชอบดวย ไมวาอกสภาหนงจะไดพจารณารางพระราชบญญตนนแลวหรอไม ใหยบยงรางพระราชบญญตนนไวกอน การประชมคณะกรรมาธการรวมกนตองมกรรมาธการของสภาทงสองมาประชมไมนอยกวากงหนงของจ านวนกรรมาธการทงหมดจงจะเปนองคประชม และใหน าความในมาตรา ๑๕๗ มาใชบงคบโดยอนโลม ถาวฒสภาไมสงรางพระราชบญญตคนไปยงสภาผแทนราษฎรภายในก าหนดเวลาตามมาตรา ๑๓๖ ใหถอวาวฒสภาไดใหความเหนชอบในรางพระราชบญญตนน และใหด าเนนการตามมาตรา ๘๑ ตอไป
มาตรา ๑๗๖ รางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทตองยบยงไวตามมาตรา ๑๗๕ นน สภาผแทน ราษฎรจะยกขนพจารณาใหมไดตอเมอเวลาหนงรอยแปดสบวนไดลวงพนไปนบแตวนทวฒสภาสงรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนคนไปยงสภาผแทนราษฎร ส าหรบกรณการยบยงตามมาตรา ๑๗๕ (๒) และนบแตวนทสภาใดสภาหนงไมเหนชอบดวย ส าหรบกรณการยบยงตามมาตรา ๑๗๕ (๓) ในกรณเชนวาน ถาสภาผแทนราษฎรลงมตยนยนรางเดมหรอรางทคณะกรรมาธการรวมกนพจารณาดวยคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรแลว ใหถอวารางพระราช
มาตรา ๑๔๘ รางพระราชบญญตทตองยบยงไวตามมาตรา ๑๔๗ นน สภาผแทนราษฎรจะยกขนพจารณาใหมไดตอเมอเวลาหนงรอยแปดสบวนไดลวงพนไปนบแตวนทวฒสภาสงรางพระราช บญญตนนคนไปยงสภาผแทนราษฎร ส าหรบกรณการยบยงตามมาตรา ๑๔๗ (๒) และนบแตวนทสภาใดสภาหนงไมเหนชอบดวย ส าหรบกรณการยบยงตามมาตรา ๑๔๗ (๓) ในกรณเชนวาน ถาสภาผแทนราษฎรลงมตยนยนรางเดมหรอรางทคณะกรรมาธการรวมกนพจารณาดวยคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรแลว ใหถอวารางพระราชบญญตนน
มาตรา ๑๓๘ สภาผแทนราษฎรจะยกรางพระราชบญญตทตองยบยงไวตามมาตรา ๑๓๗ ขนพจารณาใหมไดเมอพนหนงรอยแปดสบวนนบแต (๑) วนทวฒสภาสงรางพระราชบญญตนนคนไปยงสภาผแทน ราษฎร ส าหรบกรณการยบยงตามมาตรา ๑๓๗ (๒) (๒) วนทสภาใดสภาหนงไมเหนชอบดวย ส าหรบกรณการยบยงตามมาตรา ๑๓๗ (๓) ในกรณตามวรรคหนง ถาสภาผแทนราษฎรลงมตยนยนรางทผานการพจารณาจากสภาผแทนราษฎรหรอรางทคณะกรรมาธการรวมกนพจารณาดวยคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชก
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๘๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ บญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนเปนอนไดรบความเหนชอบของรฐสภา และใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๙๓ ถารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทตองยบยงไวเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน สภาผแทนราษฎรอาจยกรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนขนพจารณาใหมไดทนท ในกรณเชนวาน ถาสภาผแทนราษฎรลงมตยนยนรางเดมหรอรางทคณะกรรมาธการรวมกนพจารณาดวยคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรแลว ใหถอรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนเปนอนไดรบความเหนชอบของรฐสภา และใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๙๓
เปนอนไดรบความเหนชอบของรฐสภา และใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๑๕๐ ถารางพระราชบญญตทตองยบยงไวเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน สภาผแทนราษฎรอาจยกรางพระราชบญญตนนขนพจารณาใหมไดทนท ในกรณเชนวาน ถาสภาผแทนราษฎรลงมตยนยนรางเดมหรอรางทคณะกรรมาธการรวมกนพจารณาดวยคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรแลว ใหถอรางพระราชบญญตนนเปนอนไดรบความเหนชอบของรฐสภา และใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๑๕๐
ทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรแลว ใหถอวารางพระราช บญญตนนเปนอนไดรบความเหนชอบของรฐสภา และใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๘๑ ภายใตบงคบมาตรา ๑๔๓ วรรคส ระยะเวลาหนงรอยแปดสบวนตามวรรคหนงใหลดเหลอสบวนในกรณรางพระราชบญญตทตองยบยงไวนนเปนรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน
มาตรา ๑๗๗ ในระหวางทมการยบยงรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใดตามมาตรา ๑๗๕ คณะรฐมนตรหรอสมาชกสภาผแทนราษฎรจะเสนอรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทมหลกการอยางเดยวกนหรอคลายกนกบหลกการของรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทตองยบยงไวมได ในกรณทสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภา เหนวารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทเสนอหรอสงใหพจารณานน เปนรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทมหลกการอยางเดยวกนหรอคลายกนกบหลกการของรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทตองยบยงไว ใหประธานสภาผแทนราษฎรหรอประธานวฒสภาสงรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวใหศาลรฐธรรมนญวนจฉย ถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาเปนรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทมหลกการอยางเดยวกนหรอคลายกนกบหลกการของรางพระราช บญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทตองยบยงไว ให
มาตรา ๑๔๙ ในระหวางทมการยบยงรางพระราชบญญตใดตามมาตรา ๑๔๗ คณะรฐมนตรหรอสมาชกสภาผแทนราษฎรจะเสนอรางพระราชบญญตทมหลกการอยางเดยวกนหรอคลายกนกบหลกการของรางพระราชบญญตทตองยบยงไวมได ในกรณทสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาเหนวารางพระราชบญญตทเสนอหรอสงใหพจารณานน เปนรางพระราชบญญตทมหลกการอยางเดยวกนหรอคลายกนกบหลกการของรางพระราชบญญตทตองยบยงไว ใหประธานสภาผแทนราษฎรหรอประธานวฒสภาสงรางพระราช บญญตดงกลาวใหศาลรฐธรรมนญวนจฉย ถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาเปนรางพระราชบญญตทมหลกการอยางเดยวกนหรอคลายกนกบหลกการของรางพระราชบญญตทตองยบยงไว ใหรางพระราชบญญตนนเปนอนตกไป
มาตรา ๑๓๙ ในระหวางทมการยบยงรางพระราชบญญตใดตามมาตรา ๑๓๗ คณะรฐมนตรหรอสมาชกสภาผแทนราษฎรจะเสนอรางพระราชบญญตทมหลกการอยางเดยวกนหรอคลายกนกบหลกการของรางพระราชบญญตทตองยบยงไวมได ในกรณทสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาเหนวารางพระราชบญญตทเสนอหรอสงใหพจารณานน เปนรางพระราชบญญตทมหลกการอยางเดยวกนหรอคลายกนกบหลกการของรางพระราชบญญตทตองยบยงไว ใหประธานสภาผแทนราษฎรหรอประธานวฒสภาสงรางพระราชบญญตดงกลาวใหศาลรฐธรรมนญวนจฉย ถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาเปนรางพระราชบญญตทมหลกการอยางเดยวกนหรอคลายกนกบหลกการของรางพระราชบญญตทตองยบยงไว ใหรางพระราชบญญตนนเปนอนตกไป
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๘๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ รางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนเปนอนตกไป มาตรา ๑๘๑ การจายเงนแผนดนจะกระท าไดกเฉพาะทไดอนญาตไวในกฎหมายวาดวยงบประมาณรายจาย กฎหมายวาดวยวธการงบประมาณ กฎหมายเกยวดวยการโอนงบประมาณ หรอกฎหมายวาดวยเงนคงคลง เวนแตในกรณจ าเปนรบดวนจะจายไปกอนกได แตตองเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกฎหมายบญญต ในกรณเชนวานตองตงงบประมาณรายจายชดใชในพระราชบญญตโอนงบประมาณรายจาย พระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม หรอพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณถดไป หรอเวนแตเปนกรณตามมาตรา ๒๓๐ วรรคสอง
มาตรา ๑๖๙ การจายเงนแผนดนจะกระท าไดกเฉพาะทไดอนญาตไวในกฎหมายวาดวยงบประมาณรายจาย กฎหมายวาดวยวธการงบประมาณ กฎหมายเกยวดวยการโอนงบประมาณ หรอกฎหมายวาดวยเงนคงคลง เวนแตในกรณจ าเปนเรงดวนรฐบาลจะจายไปกอนกได แตตองเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกฎหมายบญญต ในกรณเชนวานตองตงงบประมาณรายจายเพอชดใชเงนคงคลงในพระราชบญญตโอนเงนงบประมาณรายจาย พระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม หรอพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณถดไป ทงน ใหก าหนดแหลงทมาของรายไดเพอชดใชรายจายทไดใชเงนคงคลงจายไปกอนแลวดวย ในระหวางเวลาทประเทศอยในภาวะสงครามหรอการรบ คณะรฐมนตรมอ านาจโอนหรอน ารายจายทก าหนดไวส าหรบหนวยราชการหรอรฐวสาหกจใดไปใชในรายการทแตกตางจากทก าหนดไวในพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปไดทนท และใหรายงานรฐสภาทราบโดยไมชกชา ในกรณทมการโอนหรอน ารายจายตามงบประมาณทก าหนดไวในรายการใดไปใชในรายการอนของหนวยราชการหรอรฐวสาหกจ ใหรฐบาลรายงานรฐสภาเพอทราบทกหกเดอน
มาตรา ๑๔๐ การจายเงนแผนดน จะกระท าไดเฉพาะทไดอนญาตไวในกฎหมายวาดวยงบประมาณรายจาย กฎหมายวาดวยวธการงบประมาณ หรอกฎหมายเกยวดวยการโอนงบประมาณ กฎหมายวาดวยเงนคงคลง หรอกฎหมายวาดวยวนยการเงนการคลงของรฐ เวนแตในกรณจ าเปนรบดวนจะจายไปกอนกได แตตองเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกฎหมายบญญต ในกรณเชนวาน ตองตงงบประมาณรายจายชดใชในพระราชบญญตโอนงบประมาณรายจายหรอพระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม หรอพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณถดไป
มาตรา ๑๗๐ เงนรายไดของหนวยงานของรฐใดทไมตองน าสงเปนรายไดแผนดน ใหหนวยงานของรฐนนท ารายงานการรบและการใชจายเงนดงกลาว เสนอตอคณะรฐมนตรเมอสนปงบประมาณทกป และใหคณะรฐมนตรท ารายงานเสนอตอสภาผแทนราษฎรและวฒสภาตอไป การใชจายเงนรายไดตามวรรคหนงตองอยภายใตกรอบวนยการเงนการคลงตามหมวดนดวย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๘๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ หมวด ๘
การเงน การคลง และงบประมาณ
มาตรา ๑๗๙ งบประมาณรายจายของแผนดนใหท าเปนพระราชบญญต ถาพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณออกไมทนปงบประมาณใหม ใหใชกฎหมายวาดวยงบประมาณรายจายในปงบประมาณปกอนนนไปพลางกอน
มาตรา ๑๖๖ ตรงกบความในมาตรา ๑๗๙ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๑๖๘ วรรคแปด รฐตองจดสรรงบประมาณใหเพยงพอกบการบรหารงานโดยอสระของรฐสภา ศาลรฐธรรมนญ ศาลยตธรรม ศาลปกครองและองคกรตามรฐธรรมนญ วรรคเกา ในการพจารณางบประมาณรายจายของรฐสภา ศาล และองคกรตามวรรคแปด หากหนวยงานนนเหนวางบประมาณรายจายทไดรบการจดสรรใหนนไมเพยงพอ ใหสามารถเสนอค าขอแปรญตตตอคณะกรรมาธการไดโดยตรง
มาตรา ๑๔๑ งบประมาณรายจายของแผนดนใหท าเปนพระราชบญญต ถาพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณออกไมทนปงบประมาณใหม ใหใชกฎหมายวาดวยงบประมาณรายจายในปงบประมาณปกอนนนไปพลางกอน รฐตองจดสรรงบประมาณใหเพยงพอกบการปฏบตหนาทโดยอสระของรฐสภา ศาล องคกรอสระ และองคกรอยการ ทงน ตามหลกเกณฑทบญญตไวในกฎหมายวาดวยวนยการเงนการคลงของรฐ ในกรณทเหนวางบประมาณทไดรบจดสรรอาจไมเพยงพอตอการปฏบตหนาท รฐสภา ศาล องคกรอสระ หรอองคกรอยการจะยนค าขอแปรญตตตอคณะกรรมาธการโดยตรงกได
มาตรา ๑๖๗ ในการน าเสนอรางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ ตองมเอกสารประกอบซงรวมถงประมาณการรายรบ และวตถประสงค กจกรรม แผนงาน โครงการในแตละรายการของการใชจายงบประมาณใหชดเจน รวมทงตองแสดงฐานะการเงนการคลงของประเทศเกยวกบภาพรวมของภาวะเศรษฐกจทเกดจากการใชจายและการจดหารายได ประโยชนและการขาดรายไดจากการยกเวนภาษเฉพาะรายในรปแบบตาง ๆ ความจ าเปนในการตงงบประมาณผกพนขามป ภาระหนและการกอหนของรฐและฐานะการเงนของรฐวสาหกจ ในปทขออนมตงบประมาณนนและปงบประมาณทผานมาเพอใชประกอบการพจารณาดวย หากรายจายใดไมสามารถจดสรรงบประมาณใหแกหนวยราชการ รฐวสาหกจหรอหนวยงานอนใดของรฐไดโดยตรง ใหจดไวในรายการรายจายงบกลาง โดยตองแสดงเหตผลและความจ าเปนในการก าหนดงบประมาณรายจายงบกลางนนดวย ใหมกฎหมายการเงนการคลงของรฐเพอก าหนดกรอบวนยการเงนการคลง ซงรวมถงหลกเกณฑเกยวกบการวางแผนการเงนระยะปานกลาง การจดหารายได การก าหนดแนวทางในการจดท า
มาตรา ๑๔๒ ในการเสนอรางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ ตองแสดงแหลงทมาและประมาณการรายได ผลสมฤทธหรอประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการจายเงน และความสอดคลองกบยทธศาสตรชาต และแผนพฒนาตาง ๆ ทงน ตามหลกเกณฑทบญญตไวในกฎหมายวาดวยวนยการเงนการคลงของรฐ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๘๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ งบประมาณรายจายของแผนดน การบรหารการเงนและทรพยสน การบญช กองทนสาธารณะ การกอหนหรอการด าเนนการทผกพนทรพยสนหรอภาระทางการเงนของรฐ หลกเกณฑการก าหนดวงเงนส ารองจายเพอกรณฉกเฉนหรอจ าเปน และการอนทเกยวของ ซงจะตองใชเปนกรอบในการจดหารายได ก ากบการใชจายเงนตามหลกการรกษาเสถยรภาพ พฒนาทางเศรษฐกจอยางยงยน และความเปนธรรมในสงคม
มาตรา ๑๘๐ วรรคหนง รางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ รางพระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม และรางพระราชบญญตโอนงบประมาณรายจาย สภาผแทนราษฎรจะตองพจารณาใหเสรจภายในหนงรอยหาวนนบแตวนทรางพระราชบญญตดงกลาวมาถงสภาผแทนราษฎร วรรคสอง ถาสภาผแทนราษฎรพจารณารางพระราชบญญตนนไมเสรจภายในก าหนดเวลาทกลาวในวรรคหนง ใหถอวาสภาผแทน ราษฎรไดใหความเหนชอบในรางพระราชบญญตนน และใหเสนอรางพระราชบญญตดงกลาวตอวฒสภา วรรคสาม ในการพจารณาของวฒสภา วฒสภาจะตองใหความเหนชอบหรอไมใหความเหนชอบภายในยสบวนนบแตวนทรางพระราชบญญตนนมาถงวฒสภา โดยจะแกไขเพมเตมใด ๆ มได ถาพนก าหนดเวลาดงกลาวใหถอวาวฒสภาไดใหความเหนชอบในรางพระราชบญญตนน ในกรณเชนนและในกรณทวฒสภาใหความเหนชอบ ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๙๓ วรรคส ถารางพระราชบญญตดงกลาววฒสภาไมเหนชอบดวย ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๗๖ วรรคสอง มาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๑๖๘ วรรคหนง รางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ รางพระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม และรางพระราชบญญตโอนงบประมาณรายจาย สภาผแทนราษฎรจะตองวเคราะหและพจารณาใหแลวเสรจภายในหนงรอยหาวนนบแตวนทรางพระราชบญญตดงกลาวมาถงสภาผแทนราษฎร วรรคสอง ถาสภาผแทนราษฎรพจารณารางพระราชบญญตนนไมแลวเสรจภายในก าหนดเวลาทกลาวในวรรคหนง ใหถอวาสภาผแทน ราษฎรไดใหความเหนชอบในรางพระราชบญญตนนและใหเสนอรางพระราชบญญตดงกลาวตอวฒสภา วรรคสาม ในการพจารณาของวฒสภา วฒสภาจะตองใหความเหนชอบหรอไมใหความเหนชอบภายในยสบวนนบแตวนทรางพระราชบญญตนนมาถงวฒสภา โดยจะแกไขเพมเตมใด ๆ มได ถาพนก าหนดเวลาดงกลาวใหถอวาวฒสภาไดใหความเหนชอบในรางพระราชบญญตนน ในกรณเชนนและในกรณทวฒสภาใหความเหนชอบ ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๑๕๐ วรรคส ถารางพระราชบญญตดงกลาววฒสภาไมเหนชอบดวย ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๔๘ วรรคสอง มาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๑๔๓ รางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ รางพระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม และรางพระราชบญญตโอนงบประมาณรายจาย สภาผแทนราษฎรจะตองพจารณาใหแลวเสรจภายในหนงรอยหาวนนบแตวนทรางพระราชบญญตดงกลาวมาถงสภาผแทนราษฎร ถาสภาผแทนราษฎรพจารณารางพระราชบญญตนนไมแลวเสรจภายในก าหนดเวลาตามวรรคหนง ใหถอวาสภาผแทนราษฎรเหนชอบกบรางพระราชบญญตนน และใหเสนอรางพระราชบญญตดงกลาวตอวฒสภาเพอพจารณา ในการพจารณาของวฒสภา วฒสภาจะตองใหความเหนชอบหรอไมใหความเหนชอบภายในยสบวนนบแตวนทรางพระราชบญญตนนมาถงวฒสภา โดยจะแกไขเพมเตมใด ๆ มได ถาพนก าหนดเวลาดงกลาว ใหถอวาวฒสภาเหนชอบกบรางพระราชบญญตนน ในกรณเชนนและในกรณทวฒสภาใหความเหนชอบ ใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๘๑ ถาวฒสภาไมเหนชอบดวยกบรางพระราชบญญตดงกลาว ใหน าความในมาตรา ๑๓๘ วรรคสอง มาใชบงคบโดยอนโลม โดยใหสภาผแทนราษฎรยกขนพจารณาใหมไดทนท ระยะเวลาตามวรรคหนงและวรรคสาม มใหนบรวมระยะเวลาทศาลรฐธรรมนญพจารณาตามมาตรา ๑๔๔ วรรคสาม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๘๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๘๐ วรรคหา ในการพจารณารางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ รางพระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม และรางพระราชบญญตโอนงบประมาณรายจาย สมาชกสภาผแทนราษฎรจะแปรญตตเพมเตมรายการหรอจ านวนในรายการมได แตอาจแปรญตตไดในทางลดหรอตดทอนรายจายซงมใชรายจายตามขอผกพนอยางใดอยางหนง ดงตอไปน (๑) เงนสงใชตนเงนก (๒) ดอกเบยเงนก (๓) เงนทก าหนดใหจายตามกฎหมาย วรรคหก ในการพจารณาของสภาผแทนราษฎรหรอของคณะกรรมาธการ การเสนอ การแปรญตต หรอการกระท าดวยประการใด ๆ ทมผลใหสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอกรรมาธการ มสวนไมวาโดยตรงหรอโดยออมในการใชงบประมาณรายจาย จะกระท ามได วรรคเจด ในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา มจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา เหนวามการกระท าฝาฝนบทบญญตตามวรรคหก ใหเสนอความเหนตอศาลรฐธรรมนญเพอพจารณา และศาลรฐธรรมนญตองพจารณาวนจฉยภายในเจดวนนบแตวนทไดรบความเหนดงกลาว ในกรณทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวามการกระท าฝาฝนบทบญญตตามวรรคหก ใหการเสนอการแปรญตต หรอการกระท าดงกลาวสนผลไป
มาตรา ๑๖๘ วรรคหา ในการพจารณารางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ รางพระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม และรางพระราชบญญตโอนงบประมาณรายจาย สมาชกสภาผแทนราษฎรจะแปรญตตเพมเตมรายการหรอจ านวนในรายการมได แตอาจแปรญตตในทางลดหรอตดทอนรายจายซงมใชรายจายตามขอผกพนอยางใดอยางหนง ดงตอไปน (๑) เงนสงใชตนเงนก (๒) ดอกเบยเงนก (๓) เงนทก าหนดใหจายตามกฎหมาย วรรคหก ในการพจารณาของสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอของคณะกรรมาธการ การเสนอ การแปรญตต หรอการกระท าดวยประการใด ๆ ทมผลใหสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอกรรมาธการ มสวนไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในการใชงบประมาณรายจาย จะกระท ามได วรรคเจด ในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา มจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา เหนวามการกระท าฝาฝนบทบญญตตามวรรคหก ใหเสนอความเหนตอศาลรฐธรรมนญเพอพจารณา และศาลรฐธรรมนญตองพจารณาวนจฉยภายในเจดวนนบแตวนทไดรบความเหนดงกลาว ในกรณทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวามการกระท าฝาฝนบทบญญตตามวรรคหก ใหการเสนอ การแปรญตตหรอการกระท าดงกลาวสนผลไป
มาตรา ๑๔๔ ในการพจารณารางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ รางพระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม และรางพระราชบญญตโอนงบประมาณรายจาย สมาชกสภาผแทนราษฎรจะแปรญตตเปลยนแปลงหรอแกไขเพมเตมรายการหรอจ านวนในรายการมได แตอาจแปรญตตในทางลดหรอตดทอนรายจายซงมใชรายจายตามขอผกพนอยางใดอยางหนง ดงตอไปน (๑) เงนสงใชตนเงนก (๒) ดอกเบยเงนก (๓) เงนทก าหนดใหจายตามกฎหมาย ในการพจารณาของสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอคณะกรรมาธการ การเสนอ การแปรญตต หรอการกระท าดวยประการใด ๆ ทมผลใหสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอกรรมาธการมสวนไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในการใชงบประมาณรายจาย จะกระท ามได ในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา มจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา เหนวามการกระท าทฝาฝนบทบญญตตามวรรคสอง ใหเสนอความเหนตอศาลรฐธรรมนญเพอพจารณา และศาลรฐธรรมนญตองพจารณาวนจฉยใหแลวเสรจภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบความเหนดงกลาว ในกรณทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวามการกระท าทฝาฝนบทบญญตตามวรรคสอง ใหการเสนอ การแปรญตต หรอการกระท าดงกลาวเปนอนสนผล ถาผกระท าการดงกลาวเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ใหผกระท าการนนสนสดสมาชกภาพนบแตวนทศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉย และใหเพกถอนสทธสมครรบเลอกตงของผนน แตในกรณทคณะรฐมนตรเปนผกระท าการหรออนมตใหกระท าการ หรอรวามการกระท าดงกลาวแลวแตมไดสงยบยง ใหคณะรฐมนตรพนจากต าแหนงทงคณะนบแตวนทศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉย และใหเพกถอนสทธ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๘๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สมครรบเลอกตงของรฐมนตรทพนจากต าแหนงนน เวนแตจะพสจนไดวาตนมไดอยในทประชมในขณะทมมต และใหผกระท าการดงกลาวตองรบผดชดใชเงนนนคนพรอมดวยดอกเบย เจาหนาทของรฐผใดจดท าโครงการหรออนมตหรอจดสรรเงนงบประมาณโดยรวามการด าเนนการอนเปนการฝาฝนบทบญญตตามวรรคหนงหรอวรรคสอง ถาไดบนทกขอโตแยงไวเปนหนงสอหรอมหนงสอแจงใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตทราบ ใหพนจากความรบผด การเรยกเงนคนตามวรรคสามหรอวรรคส ใหกระท าไดภายในยสบปนบแตวนทมการจดสรรงบประมาณนน ในกรณทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตไดรบแจงตามวรรคส ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตด าเนนการสอบสวนเปนทางลบโดยพลน หากเหนวากรณมมล ใหเสนอความเหนตอศาลรฐธรรมนญเพอด าเนนการตอไปตามวรรคสาม และไมวากรณจะเปนประการใด คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตและศาลรฐธรรมนญหรอบคคลใดจะเปดเผยขอมลเกยวกบผแจงมได
มาตรา ๙๓ รางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทไดรบความเหนชอบของรฐสภาแลว ใหนายกรฐมนตรน าขนทลเกลาทลกระหมอมถวายภายในยสบวนนบแตวนทไดรบรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนจากรฐสภา เพอพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธย และเมอประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบเปนกฎหมายได
มาตรา ๑๕๐ รางพระราชบญญตทไดรบความเหนชอบของรฐสภาแลว ใหนายกรฐมนตรน าขนทลเกลาทลกระหมอมถวายภายในยสบวนนบแตวนทไดรบรางพระราชบญญตนนจากรฐสภา เพอพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธย และเมอประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบเปนกฎหมายได
มาตรา ๑๔๕ รางพระราชบญญตทไดรบความเหนชอบของรฐสภาแลว ใหนายกรฐมนตรรอไวหาวนนบแตวนทไดรบรางพระราชบญญตนนจากรฐสภา ถาไมมกรณตองด าเนนการตามมาตรา ๑๔๘ ใหน าขนทลเกลาทลกระหมอมถวายภายในยสบวนนบแตวนพนก าหนดเวลาดงกลาว
มาตรา ๙๔ รางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใดพระมหากษตรยไมทรงเหนชอบดวยและพระราชทานคนมายงรฐสภา หรอเมอพนเกาสบวนแลวมไดพระราชทานคนมา รฐสภาจะตองปรกษารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนใหม ถารฐสภามมตยนยนตามเดมดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนสมาชก
มาตรา ๑๕๑ รางพระราชบญญตใด พระมหากษตรยไมทรงเหนชอบดวยและพระราชทานคนมายงรฐสภา หรอเมอพนเกาสบวนแลวมไดพระราชทานคนมา รฐสภาจะตองปรกษารางพระราชบญญตนนใหม ถารฐสภามมตยนยนตามเดมดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภาแลว ใหนายกรฐมนตรน ารางพระราชบญญตนนขนทลเกลาทลกระหมอมถวาย
มาตรา ๑๔๖ รางพระราชบญญตใด พระมหากษตรยไมทรงเหนชอบดวยและพระราชทานคนมายงรฐสภา หรอเมอพนเกาสบวนแลวมไดพระราชทานคนมา รฐสภาจะตองปรกษารางพระราชบญญตนนใหม ถารฐสภามมตยนยนตามเดมดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภาแลว ใหนายกรฐมนตรน ารางพระราชบญญตนนขนทลเกลาทลกระหมอม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๘๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ทงหมดเทาทมอยของทงสองสภาแลว ใหนายกรฐมนตรน ารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนขนทลเกลาทลกระหมอมถวายอกครงหนง เมอพระมหากษตรยมไดทรงลงพระปรมาภไธยพระราชทานคนมาภายในสามสบวน ใหนายก รฐมนตรน าพระราชบญญตหรอพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนประกาศในราชกจจานเบกษาใชบงคบเปนกฎหมายไดเสมอนหนงวาพระมหากษตรยไดทรงลงพระปรมาภไธยแลว
อกครงหนง เมอพระมหากษตรยมไดทรงลงพระปรมาภไธยพระราชทานคนมาภายในสามสบวน ใหนายกรฐมนตรน าพระราชบญญตนนประกาศในราชกจจานเบกษาใชบงคบเปนกฎหมายไดเสมอนหนงวาพระมหากษตรยไดทรงลงพระปรมาภไธยแลว
ถวายอกครงหนง เมอพระมหากษตรยมไดทรงลงพระปรมาภไธยพระราชทานคนมาภายในสามสบวนใหนายกรฐมนตรน าพระราช บญญตนนประกาศในราชกจจานเบกษาใชบงคบเปนกฎหมายไดเสมอนหนงวาพระมหากษตรยไดทรงลงพระปรมาภไธยแลว
มาตรา ๑๗๘ ในกรณทอายของสภาผแทนราษฎรสนอายลงหรอมการยบสภาผแทนราษฎร รางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมหรอบรรดารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทพระมหากษตรยไมทรงเหนชอบดวย หรอเมอพนเกาสบวนแลวมไดพระราชทานคนมา ใหเปนอนตกไป ในกรณทอายของสภาผแทนราษฎรสนสดลงหรอมการยบสภาผแทนราษฎร ภายหลงการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรอนเปนการเลอกตงทวไป รฐสภา สภาผแทนราษฎร หรอวฒสภา แลวแตกรณ จะพจารณารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม หรอรางพระราช บญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทรฐสภายงมไดใหความเหนชอบตอไปได ถาคณะรฐมนตรทตงขนใหมภายหลงการเลอกตงทวไปรองขอภายในหกสบวนนบแตวนเรยกประชมรฐสภาครงแรกหลงการเลอกตงทวไป และรฐสภามมตเหนชอบดวย แตถาคณะรฐมนตรมไดรองขอภายในก าหนดเวลาดงกลาว ใหรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม รางพระราชบญญต หรอรางพระราช บญญตประกอบรฐธรรมนญนนเปนอนตกไป การพจารณารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม รางพระราชบญญต หรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตอไปตามวรรคสอง ใหเปนไปตามทก าหนดในขอบงคบการประชมรฐสภา
มาตรา ๑๕๓ ในกรณทอายของสภาผแทนราษฎรสนสดลงหรอมการยบสภาผแทนราษฎร รางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมหรอบรรดารางพระราชบญญตทพระมหากษตรยไมทรงเหนชอบดวย หรอเมอพนเกาสบวนแลวมไดพระราชทานคนมา ใหเปนอนตกไป ในกรณทอายของสภาผแทนราษฎรสนสดลงหรอมการยบสภาผแทนราษฎร ภายหลงการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรอนเปนการเลอกตงทวไป รฐสภา สภาผแทนราษฎร หรอวฒสภา แลวแตกรณ จะพจารณารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม หรอรางพระราชบญญตทรฐสภายงมไดใหความเหนชอบตอไปได ถาคณะรฐมนตรทตงขนใหมภายหลงการเลอกตงทวไปรองขอภายในหกสบวนนบแตวนเรยกประชมรฐสภาครงแรกหลงการเลอกตงทวไป และรฐสภามมตเหนชอบดวย แตถาคณะรฐมนตรมไดรองขอภายในก าหนดเวลาดงกลาว ใหรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม หรอรางพระราชบญญตนนเปนอนตกไป การพจารณารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมหรอรางพระราช บญญตตอไปตามวรรคสอง ใหเปนไปตามขอบงคบการประชมสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา แลวแตกรณ
มาตรา ๑๔๗ ในกรณทอายของสภาผแทนราษฎรสนสดลงหรอมการยบสภาผแทนราษฎร รางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมหรอรางพระราชบญญตทรฐสภายงมไดใหความเหนชอบ หรอทรฐสภาใหความเหนชอบแลวแตพระมหากษตรยไมทรงเหนชอบดวยหรอเมอพนเกาสบวนแลวมไดพระราชทานคนมา ใหเปนอนตกไป บรรดารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมหรอรางพระราชบญญตทรฐสภายงมไดใหความเหนชอบทตกไปตามวรรคหนง ถาคณะรฐมนตรทตงขนใหมภายหลงการเลอกตงทวไปรองขอตอรฐสภาเพอใหรฐสภา สภาผแทนราษฎร หรอวฒสภา แลวแตกรณ พจารณาตอไป ถารฐสภาเหนชอบดวยกใหรฐสภา สภาผแทนราษฎร หรอวฒสภา แลวแตกรณ พจารณาตอไปได แตคณะรฐมนตรตองรองขอภายในหกสบวนนบแตวนเรยกประชมรฐสภาครงแรกภายหลงการเลอกตงทวไป
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๙๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สวนท ๘
การควบคมการตรากฎหมายทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ
มาตรา ๒๖๒ รางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใดทรฐสภาใหความเหนชอบแลว กอนทนายกรฐมนตรจะน ารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนขนทลเกลาทลกระหมอมถวายเพอพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธยตามมาตรา ๙๓ หรอรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใดทรฐสภาลงมตยนยนตามมาตรา ๙๔ กอนทนายกรฐมนตรจะน ารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนขนทลเกลาทลกระหมอมถวายอกครงหนง (๑) หากสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอสมาชกของทงสองสภารวมกน มจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา เหนวารางพระราชบญญตดงกลาวมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน หรอตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ใหเสนอความเหนตอประธานสภาผแทนราษฎร ประธานวฒสภา หรอประธานรฐสภา แลวแตกรณ แลวใหประธานแหงสภาทไดรบความเหนดงกลาว สงความเหนนนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย และแจงใหนายก รฐมนตรทราบโดยไมชกชา (๒) หากสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอสมาชกของทงสองสภารวมกน มจ านวนไมนอยกวายสบคน เหนวารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน หรอตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ใหเสนอความเหนตอประธานสภาผแทนราษฎร ประธานวฒสภา หรอประธานรฐสภา แลวแตกรณ แลวใหประธานแหงสภาทไดรบความเหนดงกลาว สงความเหนนนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย และแจงใหนายกรฐมนตรทราบโดยไมชกชา
มาตรา ๑๕๔ รางพระราชบญญตใดทรฐสภาใหความเหนชอบแลว กอนทนายกรฐมนตรจะน าขนทลเกลาทลกระหมอมถวายเพอพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธยตามมาตรา ๑๕๐ หรอรางพระราชบญญตใดทรฐสภาลงมตยนยนตามมาตรา ๑๕๑ กอนทนายกรฐมนตรจะน ารางพระราชบญญตนนขนทลเกลาทลกระหมอมถวายอกครงหนง (๑) หากสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอสมาชกของทงสองสภารวมกน มจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา เหนวารางพระราชบญญตดงกลาวมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน หรอตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ใหเสนอความเหนตอประธานสภาผแทนราษฎร ประธานวฒสภา หรอประธานรฐสภา แลวแตกรณ แลวใหประธานแหงสภาทไดรบความเหนดงกลาวสงความเหนนนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย และแจงใหนายก รฐมนตรทราบโดยไมชกชา (๒) หากนายกรฐมนตรเหนวารางพระราชบญญตดงกลาวมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน หรอตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ใหสงความเหนเชนวานนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย และแจงใหประธานสภาผแทนราษฎรและประธานวฒสภาทราบโดยไมชกชา ในระหวางทศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉย ใหนายกรฐมนตรระงบการด าเนนการเพอประกาศใชรางพระราชบญญตดงกลาวไวจนกวาศาลรฐธรรมนญจะมค าวนจฉย ถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวารางพระราชบญญตนนมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน หรอตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน และขอความดงกลาวเปนสาระส าคญ ใหรางพระราชบญญตนนเปนอนตกไป
มาตรา ๑๔๘ กอนทนายกรฐมนตรจะน ารางพระราชบญญตใดขนทลเกลาทลกระหมอมถวายเพอพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธยตามมาตรา ๘๑ (๑) หากสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอสมาชกของทงสองสภารวมกนมจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา เหนวารางพระราชบญญตดงกลาวมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ หรอตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ ใหเสนอความเหนตอประธานสภาผแทนราษฎร ประธานวฒสภา หรอประธานรฐสภา แลวแตกรณ แลวใหประธานแหงสภาทไดรบความเหนดงกลาวสงความเหนนนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย และแจงใหนายก รฐมนตรทราบโดยไมชกชา (๒) หากนายกรฐมนตรเหนวารางพระราชบญญตดงกลาวมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ หรอตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ ใหสงความเหนเชนวานนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย และแจงใหประธานสภาผแทนราษฎรและประธานวฒสภาทราบโดยไมชกชา ในระหวางการพจารณาวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ นายก รฐมนตรจะน ารางพระราชบญญตดงกลาวขนทลเกลาทลกระหมอมถวายเพอพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธยมได ถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวารางพระราชบญญตนนมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ หรอตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ และขอความดงกลาวเปนสาระส าคญ ใหรางพระราชบญญตนนเปนอนตกไป ถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวารางพระราชบญญตนนมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ แตมใชกรณตามวรรคสาม ใหขอความท
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๙๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๓) หากนายกรฐมนตรเหนวารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน หรอตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ใหสงความเหนเชนวานนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย และแจงใหประธานสภาผแทนราษฎรและประธานวฒสภาทราบโดยไมชกชา ในระหวางทศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉย ใหนายกรฐมนตรระงบการด าเนนการเพอประกาศใชรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวไวจนกวาศาลรฐธรรมนญจะมค าวนจฉย ถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน หรอตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน และขอความดงกลาวเปนสาระส าคญของรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนน ใหรางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนเปนอนตกไป ถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญนแตมใชกรณตามวรรคสาม ใหขอความทขดหรอแยงนนเปนอนตกไป และใหนายกรฐมนตรด าเนนการตามมาตรา ๙๓ หรอมาตรา ๙๔ แลวแตกรณ ตอไป
ถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวารางพระราชบญญตนนมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญนแตมใชกรณตามวรรคสาม ใหขอความทขดหรอแยงนนเปนอนตกไป และใหนายกรฐมนตรด าเนนการตามมาตรา ๑๕๐ หรอมาตรา ๑๕๑ แลวแตกรณ ตอไป
ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญนนเปนอนตกไป และใหนายกรฐมนตรด าเนนการตอไปตามมาตรา ๘๑
มาตรา ๒๖๓ บทบญญตมาตรา ๒๖๒ (๒) ใหน ามาใชบงคบกบรางขอบงคบการประชมสภาผแทนราษฎร รางขอบงคบการประชมวฒสภา และรางขอบงคบการประชมรฐสภา ทสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา แลวแตกรณ ใหความเหนชอบแลว แตยงมไดประกาศในราชกจจานเบกษา ดวยโดยอนโลม
มาตรา ๑๕๕ บทบญญตมาตรา ๑๕๔ ใหน ามาใชบงคบกบรางขอบงคบการประชมสภาผแทนราษฎร รางขอบงคบการประชมวฒสภา และรางขอบงคบการประชมรฐสภา ทสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา แลวแตกรณ ใหความเหนชอบแลว แตยงมไดประกาศในราชกจจานเบกษาดวยโดยอนโลม
มาตรา ๑๔๙ ใหน าความในมาตรา ๑๔๘ มาใชบงคบแกรางขอบงคบการประชมสภาผแทนราษฎร รางขอบงคบการประชมวฒสภา และรางขอบงคบการประชมรฐสภาทสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา แลวแตกรณ ใหความเหนชอบแลว กอนน าไปประกาศในราชกจจานเบกษาดวยโดยอนโลม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๙๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๘๒ สภาผแทนราษฎรและวฒสภามอ านาจควบคมการบรหารราชการแผนดนโดยบทบญญตแหงรฐธรรมนญน
สวนท ๙ การควบคมการบรหารราชการแผนดน
มาตรา ๑๘๓ สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาทกคนมสทธตงกระทถามรฐมนตรในเรองใดเกยวกบงานในหนาทได แตรฐมนตรยอมมสทธทจะไมตอบเมอคณะรฐมนตรเหนวาเรองนนยงไมควรเปดเผยเพราะเกยวกบความปลอดภยหรอประโยชนส าคญของแผนดน มาตรา ๑๘๔ การบรหารราชการแผนดนเรองใดทเปนปญหาส าคญทอยในความสนใจของประชาชน เปนเรองทกระทบถงประโยชนของประเทศชาตหรอประชาชน หรอทเปนเรองเรงดวน สมาชกสภา ผแทนราษฎรอาจแจงเปนลายลกษณอกษรตอประธานสภาผแทนราษฎรกอนเรมประชมในวนนนวาจะถามนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรผรบผดชอบในการบรหารราชการแผนดนเรองนนโดยไมตองระบค าถาม และใหประธานสภาผแทนราษฎรบรรจเรองดงกลาวไวในวาระการประชมวนนน การถามและการตอบกระทตามวรรคหนงใหกระท าไดสปดาหละหนงครง และใหสมาชกสภาผแทนราษฎรผนนตงกระทถามดวยวาจาเรองการบรหารราชการแผนดนนนไดเรองละไมเกนสามครง ทงน ตามขอบงคบการประชมสภาผแทนราษฎร
มาตรา ๑๕๖ ตรงกบมาตรา ๑๘๓ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๑๕๗ ตรงกบมาตรา ๑๘๔ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๑๖๒ วรรคหนง ในกรณทมการประชมสภาผแทน ราษฎรหรอวฒสภาเพอตงกระทถามในเรองใดเกยวกบงานในหนาท หรอการอภปรายไมไววางใจนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรผใด ใหเปนหนาทของนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรผนนตองเขารวมประชมสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาเพอชแจงหรอตอบกระทถามในเรองนนดวยตนเอง เวนแตมเหตจ าเปนอนมอาจหลกเลยงไดท าใหไมอาจเขาชแจงหรอตอบกระท แตตองแจงใหประธานสภาผแทนราษฎรหรอประธานวฒสภาทราบกอนหรอในวนประชมสภาในเรองดงกลาว
มาตรา ๑๕๐ สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภามสทธตงกระทถามรฐมนตรในเรองใดเกยวกบงานในหนาทโดยจะถามเปนหนงสอหรอดวยวาจากได ตามขอบงคบการประชมแหงสภา นน ๆ ซงอยางนอยตองก าหนดใหมการตงกระทถามดวยวาจาโดยไมตองแจงลวงหนาไวดวย รฐมนตรยอมมสทธทจะไมตอบกระทเมอคณะรฐมนตรเหนวาเรองนนยงไมควรเปดเผยเพราะเกยวกบความปลอดภยหรอประโยชนส าคญของแผนดน
มาตรา ๑๘๕ สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาสองในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร มสทธเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตร ญตตดงกลาวตองเสนอชอผสมควรด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรคนตอไปซงเปนบคคลตามมาตรา ๒๐๑ วรรคสอง ดวย และเมอไดมการเสนอญตตแลว จะมการยบสภาผแทนราษฎรมได เวนแตจะมการถอนญตตหรอการลงมตนนไมไดคะแนนเสยงตามวรรคสาม การเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปตามวรรคหนง ถาเปนเรองทเกยวกบพฤตกรรมของนายกรฐมนตรทมพฤตการณร ารวยผดปกต สอไปในทางทจรตตอหนาทราชการ หรอจงใจฝาฝนบทบญญตแหงรฐธรรมนญหรอกฎหมาย จะเสนอโดยไมมการยนค ารองขอตาม
มาตรา ๑๕๘ สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร มสทธเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตร ญตตดงกลาวตองเสนอชอผสมควรด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรคนตอไปซงเปนบคคลตามมาตรา ๑๗๑ วรรคสอง ดวย และเมอไดมการเสนอญตตแลว จะมการยบสภาผแทนราษฎรมได เวนแตจะมการถอนญตตหรอการลงมตนนไมไดคะแนนเสยงตามวรรคสาม การเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปตามวรรคหนง ถาเปนเรองทเกยวกบพฤตกรรมของนายกรฐมนตรทมพฤตการณร ารวยผดปกต สอไปในทางทจรตตอหนาทราชการ หรอจงใจฝาฝนบทบญญตแหงรฐธรรมนญหรอกฎหมาย จะเสนอโดยไมมการยนค า
มาตรา ๑๕๑ สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร มสทธเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจรฐมนตรเปนรายบคคลหรอทงคณะ เมอไดมการเสนอญตตตามวรรคหนงแลว จะมการยบสภาผแทนราษฎรมได เวนแตจะมการถอนญตตหรอการลงมตนนไมไดคะแนนเสยงตามวรรคส เมอการอภปรายทวไปสนสดลง โดยมใชดวยมตใหผานระเบยบวาระเปดอภปรายนนไป ใหสภาผแทนราษฎรลงมตไววางใจหรอไมไววางใจ การลงมตในกรณเชนวานมใหกระท าในวนเดยวกบวนทการอภปรายสนสดลง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๙๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๓๐๔ กอน มได และเมอไดมการยนค ารองขอตามมาตรา ๓๐๔ แลว ใหด าเนนการตอไปไดโดยไมตองรอผลการด าเนนการตามมาตรา ๓๐๕ เมอการอภปรายทวไปสนสดลงโดยมใชดวยมตใหผานระเบยบวาระเปดอภปรายนนไป ใหสภาผแทนราษฎรลงมตไววางใจหรอไมไววางใจ การลงมตในกรณเชนวาน มใหกระท าในวนเดยวกบวนทการอภปรายสนสด มตไมไววางใจตองมคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร ในกรณทมตไมไววางใจมคะแนนเสยงไมมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร สมาชกสภา ผแทนราษฎรซงเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายนน เปนอนหมดสทธทจะเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตรอกตลอดสมยประชมนน ในกรณทมตไมไววางใจมคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร ใหประธาน สภาผแทนราษฎรน าชอผทไดรบการเสนอชอตามวรรคหนงกราบบงคมทลเพอทรงแตงตงตอไป และมใหน ามาตรา ๒๐๒ มาใชบงคบ มาตรา ๑๘๖ สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร มสทธเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจรฐมนตรเปนรายบคคล ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๘๕ วรรคสอง วรรคสาม และวรรคส มาใชบงคบโดยอนโลม
รองขอตามมาตรา ๒๗๑ กอนมได และเมอไดมการยนค ารองขอตามมาตรา ๒๗๑ แลว ใหด าเนนการตอไปไดโดยไมตองรอผลการด าเนนการตามมาตรา ๒๗๒ เมอการอภปรายทวไปสนสดลงโดยมใชดวยมตใหผานระเบยบวาระเปดอภปรายนนไปใหสภาผแทนราษฎรลงมตไววางใจหรอไมไววางใจ การลงมตในกรณเชนวานมใหกระท าในวนเดยวกบวนทการอภปรายสนสด มตไมไววางใจตองมคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร ในกรณทมตไมไววางใจมคะแนนเสยงไมมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร สมาชกสภา ผแทนราษฎรซงเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายนน เปนอนหมดสทธทจะเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตรอกตลอดสมยประชมนน ในกรณทมตไมไววางใจมคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร ใหประธาน สภาผแทนราษฎรน าชอผทไดรบการเสนอชอตามวรรคหนงกราบบงคมทลเพอทรงแตงตงตอไป และมใหน ามาตรา ๑๗๒ มาใชบงคบ มาตรา ๑๕๙ สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในหกของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทน ราษฎร มสทธเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจรฐมนตรเปนรายบคคล และใหน าบทบญญตมาตรา ๑๕๘ วรรคสอง วรรคสาม และวรรคส มาใชบงคบโดยอนโลม รฐมนตรคนใดพนจากต าแหนงเดมแตยงคงเปนรฐมนตรในต าแหนงอนภายหลงจากวนทสมาชกสภาผแทนราษฎรเขาชอตามวรรคหนง ใหรฐมนตรคนนนยงคงตองถกอภปรายเพอลงมตไมไววางใจตามวรรคหนงตอไป ใหน าความในวรรคสองมาใชบงคบกบรฐมนตรผซงพนจากต าแหนงเดมไมเกนเกาสบวนกอนวนทสมาชกสภาผแทนราษฎร
มตไมไววางใจตองมคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร รฐมนตรคนใดพนจากต าแหนงเดมแตยงคงเปนรฐมนตรในต าแหนงอนภายหลงจากวนทสมาชกสภาผแทนราษฎรเขาชอตามวรรคหนง หรอพนจากต าแหนงเดมไมเกนเกาสบวนกอนวนทสมาชกสภาผแทนราษฎรเขาชอตามวรรคหนง แตยงคงเปนรฐมนตรในต าแหนงอน ใหรฐมนตรคนนนยงคงตองถกอภปรายเพอลงมตไมไววางใจตอไป
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๙๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ เขาชอตามวรรคหนง แตยงคงเปนรฐมนตรในต าแหนงอนดวยโดยอนโลม
มาตรา ๑๖๐ ในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรทมไดอยในพรรคการเมองทสมาชกในสงกดของพรรคนนด ารงต าแหนงรฐมนตรมจ านวนไมถงเกณฑทจะเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปตามมาตรา ๑๕๘ หรอมาตรา ๑๕๙ ใหสมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรดงกลาวทงหมดเทาทมอยมสทธเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรเปนรายบคคลตามมาตรา ๑๕๘ หรอมาตรา ๑๕๙ ได เมอคณะรฐมนตรไดบรหารราชการแผนดนมาเกนกวาสองปแลว
มาตรา ๑๕๒ สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร จะเขาชอกนเพอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอซกถามขอเทจจรงหรอเสนอแนะปญหาตอคณะรฐมนตร โดยไมมการลงมตกได
มาตรา ๑๘๗ สมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาสามในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา มสทธเขาชอขอเปดอภปรายทวไปในวฒสภาเพอใหคณะรฐมนตรแถลงขอเทจจรงหรอชแจงปญหาส าคญเกยวกบการบรหารราชการแผนดนโดยไมมการลงมต การขอเปดอภปรายทวไปตามมาตราน จะกระท าไดครงเดยวในสมยประชมหนง
มาตรา ๑๖๑ สมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา มสทธเขาชอขอเปดอภปรายทวไปในวฒสภาเพอใหคณะรฐมนตรแถลงขอเทจจรงหรอชแจงปญหาส าคญเกยวกบการบรหารราชการแผนดนโดยไมมการลงมต การขอเปดอภปรายทวไปตามมาตราน จะกระท าไดครงเดยวในสมยประชมหนง
มาตรา ๑๕๓ สมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา มสทธเขาชอขอเปดอภปรายทวไปในวฒสภาเพอใหคณะรฐมนตรแถลงขอเทจจรงหรอชแจงปญหาส าคญเกยวกบการบรหารราชการแผนดนโดยไมมการลงมต
มาตรา ๑๕๔ การเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปตามมาตรา ๑๕๑ มาตรา ๑๕๒ หรอมาตรา ๑๕๓ แลวแตกรณ ใหกระท าไดปละหนงครง ความในวรรคหนงไมใชบงคบแกการเปดอภปรายทวไปตามมาตรา ๑๕๑ ทสนสดลงดวยมตใหผานระเบยบวาระเปดอภปรายนนไป
มาตรา ๑๕๕ ในกรณทมปญหาส าคญเกยวกบความมนคงปลอดภยหรอเศรษฐกจของประเทศ สมควรทจะปรกษาหารอรวมกนระหวางรฐสภาและคณะรฐมนตร ผน าฝายคานในสภา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๙๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ผแทนราษฎรจะแจงไปยงประธานรฐสภาขอใหมการเปดอภปรายทวไปในทประชมรฐสภากได ในกรณน ประธานรฐสภาตองด าเนนการใหมการประชมภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบการแจง แตรฐสภาจะลงมตในปญหาทอภปรายมได การประชมตามวรรคหนงใหประชมลบ และคณะรฐมนตรมหนาทตองเขารวมประชมดวย
มาตรา ๑๙๒ สาระส าคญทตองมในกฎหมายประกอบรฐธรรมนญเรองตาง ๆ ตามทบญญตไวในบทเฉพาะกาล ใหเปนสาระส าคญทตองมในกฎหมายประกอบรฐธรรมนญเรองนน ๆ ตามรฐธรรมนญน
สวนท ๖ การประชมรวมกนของรฐสภา
สวนท ๕ การประชมรวมกนของรฐสภา
ไมมการแกไข
มาตรา ๑๙๓ ในกรณตอไปน ใหรฐสภาประชมรวมกน (๑) การใหความเหนชอบในการแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองคตามมาตรา ๑๙ (๒) การปฏญาณตนของผส าเรจราชการแทนพระองคตอรฐสภาตามมาตรา ๒๑ (๓) การรบทราบการแกไขเพมเตมกฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบราชสนตตวงศ พระพทธศกราช ๒๔๖๗ มาตรา ๒๒ (๔) การรบทราบหรอใหความเหนชอบในการสบราชสมบตตามมาตรา ๒๓ (๕) การปรกษารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใหมมาตรา ๙๔ (๖) การมมตใหรฐสภาพจารณาเรองอนในสมยประชมสามญนตบญญตไดตามมาตรา ๑๕๙ (๗) การใหความเหนชอบในการปดสมยประชมตามมาตรา ๑๖๐ (๘) การเปดประชมรฐสภาตามมาตรา ๑๖๑ (๙) การใหความเหนชอบใหพจารณารางพระราช บญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามมาตรา ๑๗๓
มาตรา ๑๓๖ ในกรณตอไปน ใหรฐสภาประชมรวมกน (๑) การใหความเหนชอบในการแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองคตามมาตรา ๑๙ (๒) การปฏญาณตนของผส าเรจราชการแทนพระองคตอรฐสภาตามมาตรา ๒๑ (๓) การรบทราบการแกไขเพมเตมกฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบราชสนตตวงศ พระพทธศกราช ๒๔๖๗ มาตรา ๒๒ (๔) การรบทราบหรอใหความเหนชอบในการสบราชสมบตตามมาตรา ๒๓ (๕) การมมตใหรฐสภาพจารณาเรองอนในสมยประชมสามญนตบญญตไดตามมาตรา ๑๒๗ (๖) การใหความเหนชอบในการปดสมยประชมตามมาตรา ๑๒๗ (๗) การเปดประชมรฐสภาตามมาตรา ๑๒๘ (๘) การตราขอบงคบการประชมรฐสภาตามมาตรา ๑๓๗ (๙) การใหความเหนชอบใหพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญหรอรางพระราชบญญตตามมาตรา ๑๔๕
มาตรา ๑๕๖ ในกรณตอไปน ใหรฐสภาประชมรวมกน (๑) การใหความเหนชอบในการแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองคตามมาตรา ๑๗ (๒) การปฏญาณตนของผส าเรจราชการแทนพระองคตอรฐสภาตามมาตรา ๑๙ (๓) การรบทราบการแกไขเพมเตมกฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบราชสนตตวงศ พระพทธศกราช ๒๔๖๗ ตามมาตรา ๒๐ (๔) การรบทราบหรอใหความเหนชอบในการสบราชสมบตตามมาตรา ๒๑ (๕) การใหความเหนชอบในการปดสมยประชมตามมาตรา ๑๒๑ (๖) การเปดประชมรฐสภาตามมาตรา ๑๒๒ (๗) การพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามมาตรา ๑๓๒ (๘) การปรกษารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญหรอรางพระราชบญญตใหมตามมาตรา ๑๔๖ (๙) การพจารณาใหความเหนชอบตามมาตรา ๑๔๗ (๑๐) การเปดอภปรายทวไปตามมาตรา ๑๕๕ และมาตรา ๑๖๕
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๙๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๑๐) การใหความเหนชอบใหพจารณารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม รางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตอไปตามมาตรา ๑๗๘ วรรคสอง (๑๑) การตราขอบงคบการประชมรฐสภาตามมาตรา ๑๙๔ (๑๒) การแถลงนโยบายตามมาตรา ๒๑๑ (๑๓) การเปดอภปรายทวไปตามมาตรา ๒๑๓ (๑๔) การใหความเหนชอบในการประกาศสงครามตามมาตรา ๒๒๓ (๑๕) การใหความเหนชอบหนงสอสญญาตามมาตรา ๒๒๔ (๑๖) การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญตามมาตรา ๓๑๓
(๑๐) การปรกษารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญหรอรางพระราชบญญตใหมตามมาตรา ๑๕๑ (๑๑) การใหความเหนชอบใหพจารณารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญหรอรางพระราชบญญตตอไปตามมาตรา ๑๕๓ วรรคสอง (๑๒) การแถลงนโยบายตามมาตรา ๑๗๖ (๑๓) การเปดอภปรายทวไปตามมาตรา ๑๗๙ (๑๔) การใหความเหนชอบในการประกาศสงครามตามมาตรา ๑๘๙ (๑๕) การรบฟงค าชแจงและการใหความเหนชอบหนงสอสญญาตามมาตรา ๑๙๐ (๑๖) การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญตามมาตรา ๒๙๑
(๑๑) การตราขอบงคบการประชมรฐสภาตามมาตรา ๑๕๗ (๑๒) การแถลงนโยบายตามมาตรา ๑๖๒ (๑๓) การใหความเหนชอบในการประกาศสงครามตามมาตรา ๑๗๗ (๑๔) การรบฟงค าชแจงและการใหความเหนชอบหนงสอสญญาตามมาตรา ๑๗๘ (๑๕) การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญตามมาตรา ๒๕๖ (๑๖) กรณอนตามทบญญตไวในรฐธรรมนญ
มาตรา ๑๙๔ ในการประชมรวมกนของรฐสภาใหใชขอบงคบการประชมรฐสภา ในระหวางทยงไมมขอบงคบการประชมรฐสภา ใหใชขอบงคบการประชมสภาผแทนราษฎรโดยอนโลมไปพลางกอน มาตรา ๑๙๕ ในการประชมรวมกนของรฐสภา ใหน าบททใชแกสภาทงสองมาใชบงคบโดยอนโลม เวนแตในเรองการตงคณะกรรมาธการ กรรมาธการซงตงจากผซงเปนสมาชกของแตละสภาจะตองมจ านวนตามหรอใกลเคยงกบอตราสวนของจ านวนสมาชกของแตละสภา
มาตรา ๑๓๗ ในการประชมรวมกนของรฐสภาใหใชขอบงคบการประชมรฐสภา ในระหวางทยงไมมขอบงคบการประชมรฐสภา ใหใชขอบงคบการประชมสภาผแทนราษฎรโดยอนโลมไปพลางกอน ในการประชมรวมกนของรฐสภา ใหน าบททใชแกสภาทงสองมาใชบงคบโดยอนโลม เวนแตในเรองการตงคณะกรรมาธการ กรรมาธการซงตงจากผซงเปนสมาชกของแตละสภาจะตองมจ านวนตามหรอใกลเคยงกบอตราสวนของจ านวนสมาชกของแตละสภา
มาตรา ๑๕๗ ในการประชมรวมกนของรฐสภาใหใชขอบงคบการประชมรฐสภา ในระหวางทยงไมมขอบงคบการประชมรฐสภา ใหใชขอบงคบการประชมสภาผแทนราษฎรโดยอนโลมไปพลางกอน ในการประชมรวมกนของรฐสภา ใหน าบททใชแกสภาทงสองมาใชบงคบโดยอนโลม เวนแตในเรองการตงคณะกรรมาธการ กรรมาธการซงตงจากผซงเปนสมาชกของแตละสภาจะตองมจ านวนตามหรอใกลเคยงกบอตราสวนของจ านวนสมาชกของแตละสภา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๙๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐
หมวด ๗ คณะรฐมนตร
หมวด ๙ คณะรฐมนตร
หมวด ๘ คณะรฐมนตร
มาตรา ๒๐๑ พระมหากษตรยทรงแตงตงนายกรฐมนตรคนหนงและรฐมนตรอนอกไมเกนสามสบหาคนประกอบเปนคณะรฐมนตร มหนาทบรหารราชการแผนดน นายกรฐมนตรตองแตงตงจากสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอผเคยเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรแตพนจากสมาชกภาพตามมาตรา ๑๑๘ (๗) ในอายของสภาผแทนราษฎรชดเดยวกน ใหประธานสภาผแทนราษฎรเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงนายกรฐมนตร
มาตรา ๑๗๑ พระมหากษตรยทรงแตงตงนายกรฐมนตรคนหนงและรฐมนตรอนอกไมเกนสามสบหาคน ประกอบเปนคณะรฐมนตร มหนาทบรหารราชการแผนดนตามหลกความรบผดชอบรวมกน นายกรฐมนตรตองเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรซงไดรบแตงตงตามมาตรา ๑๗๒ ใหประธานสภาผแทนราษฎรเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงนายกรฐมนตร นายกรฐมนตรจะด ารงต าแหนงตดตอกนเกนกวาแปดปมได
มาตรา ๑๕๘ พระมหากษตรยทรงแตงตงนายกรฐมนตรและรฐมนตรอนอกไมเกนสามสบหาคน ประกอบเปนคณะรฐมนตร มหนาทบรหารราชการแผนดนตามหลกความรบผดชอบรวมกน นายกรฐมนตรตองแตงตงจากบคคลซงสภาผแทนราษฎรใหความเหนชอบตามมาตรา ๑๕๙ ใหประธานสภาผแทนราษฎรเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงนายกรฐมนตร นายกรฐมนตรจะด ารงต าแหนงรวมกนแลวเกนแปดปมได ทงน ไมวาจะเปนการด ารงต าแหนงตดตอกนหรอไม แตมใหนบรวมระยะเวลาในระหวางทอยปฏบตหนาทตอไปหลงพนจากต าแหนง
มาตรา ๒๐๒ ใหสภาผแทนราษฎรพจารณาใหความเหนชอบบคคลซงสมควรไดรบแตงตงเปนนายกรฐมนตรใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทมการเรยกประชมรฐสภาเปนครงแรกตามมาตรา ๑๕๙ การเสนอชอบคคลซงสมควรไดรบแตงตงเปนนายกรฐมนตรตามวรรคหนง ตองมสมาชกสภาผแทนราษฎรไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรรบรอง มตของสภาผแทนราษฎรทเหนชอบดวยในการแตงตงบคคลใดใหเปนนายกรฐมนตร ตองมคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร การลงมตในกรณเชนวานใหกระท าโดยการลงคะแนนโดยเปดเผย
มาตรา ๑๗๒ ใหสภาผแทนราษฎรพจารณาใหความเหนชอบบคคลซงสมควรไดรบแตงตงเปนนายกรฐมนตรใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทมการเรยกประชมรฐสภาเปนครงแรกตามมาตรา ๑๒๗ การเสนอชอบคคลซงสมควรไดรบแตงตงเปนนายกรฐมนตรตามวรรคหนง ตองมสมาชกสภาผแทนราษฎรไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรรบรอง มตของสภาผแทนราษฎรทเหนชอบดวยในการแตงตงบคคลใดใหเปนนายกรฐมนตร ตองมคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร การลงมตในกรณเชนวานใหกระท าโดยการลงคะแนนโดยเปดเผย
มาตรา ๑๕๙ ใหสภาผแทนราษฎรพจารณาใหความเหนชอบบคคลซงสมควรไดรบแตงตงเปนนายกรฐมนตรจากบคคลซงมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๖๐ และเปนผมชออยในบญชรายชอทพรรคการเมองแจงไวตามมาตรา ๘๘ เฉพาะจากบญชรายชอของพรรคการเมองทมสมาชกไดรบเลอกเปนสมาชก สภาผแทนราษฎรไมนอยกวารอยละหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร การเสนอชอตามวรรคหนงตองมสมาชกรบรองไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร มตของสภาผแทนราษฎรทเหนชอบการแตงตงบคคลใดใหเปนนายกรฐมนตร ตองกระท าโดยการลงคะแนนโดยเปดเผย และมคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร
มาตรา ๒๐๓ ในกรณทพนก าหนดสามสบวนนบแตวนทมการเรยกประชมรฐสภาเพอใหสมาชกไดมาประชมเปนครงแรกแลว ไมปรากฏวามบคคลใดไดรบคะแนนเสยงเหนชอบใหไดรบแตงตงเปน
มาตรา ๑๗๓ ในกรณทพนก าหนดสามสบวนนบแตวนทมการเรยกประชมรฐสภาเพอใหสมาชกสภาผแทนราษฎรไดมาประชมเปนครงแรกแลว ไมปรากฏวามบคคลใดไดรบคะแนนเสยงเหนชอบใหไดรบ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๙๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ นายกรฐมนตรตามมาตรา ๒๐๒ วรรคสาม ภายในสบหาวนนบแตวนทพนก าหนดเวลาดงกลาว ใหประธานสภาผแทนราษฎรน าความขนกราบบงคมทลเพอทรงมพระบรมราชโองการแตงตงบคคลซงไดรบคะแนนเสยงสงสดเปนนายกรฐมนตร
แตงตงเปนนายกรฐมนตรตามมาตรา ๑๗๒ วรรคสาม ใหประธานสภาผแทนราษฎรน าความขนกราบบงคมทลภายในสบหาวนนบแตวนทพนก าหนดเวลาดงกลาวเพอทรงมพระบรมราชโองการแตงตงบคคลซงไดรบคะแนนเสยงสงสดเปนนายกรฐมนตร
มาตรา ๒๐๖ รฐมนตรตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวาสามสบหาปบรบรณ (๓) ส าเรจการศกษาไมต ากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา (๔) ไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๐๙ (๑) (๒) (๓) (๔) (๖) (๗) (๑๒) (๑๓) หรอ (๑๔) (๕) ไมเคยตองค าพพากษาใหจ าคกตงแตสองปขนไป โดยไดพนโทษมายงไมถงหาปกอนไดรบแตงตง เวนแตในความผดอนไดกระท าโดยประมาท (๖) ไมเปนสมาชกวฒสภา หรอเคยเปนสมาชกวฒสภาซงสมาชกภาพสนสดลงมาแลวยงไมเกนหนงปนบถงวนทไดรบแตงตงเปนรฐมนตร เวนแตสมาชกภาพสนสดลงตามมาตรา ๑๓๓ (๑) มาตรา ๒๐๗ รฐมนตรจะเปนขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ านอกจากขาราชการการเมองมได
มาตรา ๑๗๔ รฐมนตรตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวาสามสบหาปบรบรณ (๓) ส าเรจการศกษาไมต ากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา (๔) ไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๐๒ (๑) (๒) (๓) (๔) (๖) (๗) (๘) (๙) (๑๑) (๑๒) (๑๓) หรอ (๑๔) (๕) ไมเคยตองค าพพากษาใหจ าคกโดยไดพนโทษมายงไมถงหาปกอนไดรบแตงตง เวนแตในความผดอนไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ (๖) ไมเปนสมาชกวฒสภา หรอเคยเปนสมาชกวฒสภาซงสมาชกภาพสนสดลงมาแลวยงไมเกนสองปนบถงวนทไดรบแตงตงเปนรฐมนตร
มาตรา ๑๖๐ รฐมนตรตอง (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวาสามสบหาป (๓) ส าเรจการศกษาไมต ากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา (๔) มความซอสตยสจรตเปนทประจกษ (๕) ไมมพฤตกรรมอนเปนการฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมอยางรายแรง (๖) ไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๙๘ (๗) ไมเปนผตองค าพพากษาใหจ าคก แมคดนนจะยงไมถงทสด หรอมการรอการลงโทษ เวนแตในความผดอนไดกระท าโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท (๘) ไมเปนผเคยพนจากต าแหนงเพราะเหตกระท าการอนเปนการตองหามตามมาตรา ๑๘๖ หรอมาตรา ๑๘๗ มาแลวยงไมถงสองปนบถงวนแตงตง
มาตรา ๒๐๔ นายกรฐมนตรและรฐมนตรจะเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในขณะเดยวกนมได สมาชกสภาผแทนราษฎรซงไดรบแตงตงเปนนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรใหพนจากต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรในวนถดจากวนทครบสามสบวนนบแตวนทมพระบรมราชโองการแตงตง
มาตรา ๒๐๕ กอนเขารบหนาท รฐมนตรตองถวายสตยปฏญาณตอพระมหากษตรยดวยถอยค า ดงตอไปน “ขาพระพทธเจา (ชอผปฏญาณ) ขอถวายสตยปฏญาณวา ขาพระพทธเจาจะจงรกภกดตอพระมหากษตรย และจะปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต เพอประโยชนของประเทศและประชาชน ทง
มาตรา ๑๗๕ ตรงกบมาตรา ๒๐๕ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๖๑ กอนเขารบหนาท รฐมนตรตองถวายสตยปฏญาณตอพระมหากษตรยดวยถอยค า ดงตอไปน “ขาพระพทธเจา (ชอผปฏญาณ) ขอถวายสตยปฏญาณวา ขาพระพทธเจาจะจงรกภกดตอพระมหากษตรย และจะปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต เพอประโยชนของประเทศและ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๙๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ จะรกษาไวและปฏบตตามซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกประการ”
ประชาชน ทงจะรกษาไวและปฏบตตามซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกประการ” ในกรณทโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหคณะรฐมนตรปฏบตหนาทไปพลางกอนทจะถวายสตยปฏญาณ ใหคณะรฐมนตรนนด าเนนการตามมาตรา ๑๖๒ วรรคสองได ในกรณเชนน ใหคณะรฐมนตรตามมาตรา ๑๖๘ (๑) พนจากการปฏบตหนาทนบแตวนทโปรดเกลาโปรดกระหมอมดงกลาว
มาตรา ๒๑๑ คณะรฐมนตรทจะเขาบรหารราชการแผนดนตองแถลงนโยบายตอรฐสภาโดยไมมการลงมตความไววางใจ ทงน ภายในสบหาวนนบแตวนเขารบหนาท กอนแถลงนโยบายตอรฐสภาตามวรรคหนง หากมกรณทส าคญและจ าเปนเรงดวนซงหากปลอยใหเนนชาไปจะกระทบตอประโยชนส าคญของแผนดน คณะรฐมนตรทเขารบหนาทจะด าเนนการไปพลางกอนเพยงเทาทจ าเปนกได
มาตรา ๑๗๖ คณะรฐมนตรทจะเขาบรหารราชการแผนดนตองแถลงนโยบายตอรฐสภาและชแจงการด าเนนการตามแนวนโยบายพนฐานแหงรฐตามมาตรา ๗๕ โดยไมมการลงมตความไววางใจ ทงน ภายในสบหาวนนบแตวนเขารบหนาท และเมอแถลงนโยบายตอรฐสภาแลวตองจดท าแผนการบรหารราชการแผนดน เพอก าหนดแนวทางการปฏบตราชการแตละปตามมาตรา ๗๖ กอนแถลงนโยบายตอรฐสภาตามวรรคหนง หากมกรณทส าคญและจ าเปนเรงดวนซงหากปลอยใหเนนชาไปจะกระทบตอประโยชนส าคญของแผนดน คณะรฐมนตรทเขารบหนาทจะด าเนนการไปพลางกอนเพยงเทาทจ าเปนกได
มาตรา ๑๖๒ คณะรฐมนตรทจะเขาบรหารราชการแผนดนตองแถลงนโยบายตอรฐสภาซงตองสอดคลองกบหนาทของรฐ แนวนโยบายแหงรฐ และยทธศาสตรชาต และตองชแจงแหลงทมาของรายไดทจะน ามาใชจายในการด าเนนนโยบาย โดยไมมการลงมตความไววางใจ ทงน ภายในสบหาวนนบแตวนเขารบหนาท กอนแถลงนโยบายตอรฐสภาตามวรรคหนง หากมกรณทส าคญและจ าเปนเรงดวนซงหากปลอยใหเนนชาไปจะกระทบตอประโยชนส าคญของแผนดน คณะรฐมนตรทเขารบหนาทจะด าเนนการไปพลางกอนเพยงเทาทจ าเปนกได
มาตรา ๒๑๐ รฐมนตรยอมมสทธเขาประชมและแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในทประชมสภา แตไมมสทธออกเสยงลงคะแนน ในกรณทสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภามมตใหเขาประชมในเรองใด รฐมนตรตองเขารวมประชม เอกสทธทบญญตไวในมาตรา ๑๕๗ และมาตรา ๑๕๘ ใหน ามาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๑๗๗ รฐมนตรยอมมสทธเขาประชมและแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในทประชมสภา และในกรณทสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภามมตใหเขาประชมในเรองใด รฐมนตรตองเขารวมประชม และใหน าเอกสทธทบญญตไวในมาตรา ๑๓๐ มาใชบงคบโดยอนโลม ในการประชมสภาผแทนราษฎร ถารฐมนตรผใดเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรในขณะเดยวกนดวย หามมใหรฐมนตรผนนออกเสยงลงคะแนนในเรองทเกยวกบการด ารงต าแหนง การปฏบตหนาทหรอการมสวนไดเสยในเรองนน
มาตรา ๑๖๓ รฐมนตรยอมมสทธเขาประชมและแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในทประชมสภาแตไมมสทธออกเสยงลงคะแนน เวนแตเปนการออกเสยงลงคะแนนในสภาผแทนราษฎรในกรณทรฐมนตรผนนเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรดวย และใหน าเอกสทธทบญญตไวในมาตรา ๑๒๔ มาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๒๑๒ ในการบรหารราชการแผนดน รฐมนตรตองด าเนนการตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ กฎหมาย และนโยบายทไดแถลงไวตามมาตรา ๒๑๑ และตองรบผดชอบตอสภาผแทนราษฎรใน
มาตรา ๑๗๘ ในการบรหารราชการแผนดน รฐมนตรตองด าเนนการตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ กฎหมาย และนโยบายทไดแถลงไวตามมาตรา ๑๗๖ และตองรบผดชอบตอสภาผแทนราษฎรใน
มาตรา ๑๖๔ ในการบรหารราชการแผนดน คณะรฐมนตรตองด าเนนการตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ กฎหมาย และ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๐๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ หนาทของตน รวมทงตองรบผดชอบรวมกนตอรฐสภาในนโยบายทวไปของคณะรฐมนตร
หนาทของตน รวมทงตองรบผดชอบรวมกนตอรฐสภาในนโยบายทวไปของคณะรฐมนตร
นโยบายทไดแถลงไวตอรฐสภา และตองปฏบตตามหลกเกณฑดงตอไปนดวย (๑) ปฏบตหนาทและใชอ านาจดวยความซอสตย สจรต เสยสละ เปดเผย และมความรอบคอบและระมดระวงในการด าเนนกจการตาง ๆ เพอประโยชนสงสดของประเทศและประชาชนสวนรวม (๒) รกษาวนยในกจการทเกยวกบเงนแผนดนตามกฎหมายวาดวยวนยการเงนการคลงของรฐอยางเครงครด (๓) ยดถอและปฏบตตามหลกการบรหารกจการบานเมองทด (๔) สรางเสรมใหทกภาคสวนในสงคมอยรวมกนอยางเปนธรรม ผาสก และสามคคปรองดองกน รฐมนตรตองรบผดชอบตอสภาผแทนราษฎรในเรองทอยในหนาทและอ านาจของตน รวมทงตองรบผดชอบรวมกนตอรฐสภาในการก าหนดนโยบายและการด าเนนการตามนโยบายของคณะรฐมนตร
มาตรา ๒๑๓ ในกรณทมปญหาส าคญเกยวกบการบรหารราชการแผนดนทคณะรฐมนตรเหนสมควรจะฟงความคดเหนของสมาชกสภา ผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา นายกรฐมนตรจะแจงไปยงประธานรฐสภาขอใหมการเปดอภปรายทวไปในทประชมรวมกนของรฐสภากได ในกรณเชนวาน รฐสภาจะลงมตในปญหาทอภปรายมได
มาตรา ๑๗๙ ตรงกบมาตรา ๒๑๓ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๖๕ ตรงกบมาตรา ๑๗๙ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
มาตรา ๒๑๔ ในกรณทคณะรฐมนตรเหนวา กจการในเรองใดอาจกระทบถงประโยชนไดเสยของประเทศชาตหรอประชาชน นายกรฐมนตรโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตรอาจปรกษาประธานสภาผแทนราษฎรและประธานวฒสภาเพอประกาศในราชกจจานเบกษาใหมการออกเสยงประชามตได การออกเสยงประชามตตองเปนไปเพอประโยชนในการขอปรกษาความเหนของประชาชนวาจะเหนชอบหรอไมเหนชอบกจการส าคญในเรองใดเรองหนงตามวรรคหนงซงมใชเรองทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน การออกเสยงประชามตทเกยวกบตวบคคลใดบคคลหนงหรอคณะบคคลใดคณะบคคลหนงโดยเฉพาะ จะกระท ามได
มาตรา ๑๖๕ ประชาชนผมสทธเลอกตงยอมมสทธออกเสยงประชามต การจดใหมการออกเสยงประชามตใหกระท าไดในเหต ดงตอไปน (๑) ในกรณทคณะรฐมนตรเหนวากจการในเรองใดอาจกระทบถงประโยชนไดเสยของประเทศชาตหรอประชาชน นายกรฐมนตรโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตรอาจปรกษาประธานสภาผแทนราษฎรและประธานวฒสภาเพอประกาศในราชกจจานเบกษาใหมการออกเสยงประชามตได (๒) ในกรณทมกฎหมายบญญตใหมการออกเสยงประชามต
มาตรา ๑๖๖ ในกรณทมเหตอนสมควร คณะรฐมนตรจะขอใหมการออกเสยงประชามตในเรองใดอนมใชเรองทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอเรองทเกยวกบตวบคคลหรอคณะบคคลใดได ทงน ตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๐๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ประกาศตามวรรคหนงตองก าหนดวนใหประชาชนออกเสยงประชามตซงจะตองไมกอนเกาสบวนแตไมชากวาหนงรอยยสบวนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษา และวนออกเสยงประชามตตองก าหนดเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกร ในระหวางทประกาศตามวรรคหนงมผลใชบงคบ รฐตองด าเนนการใหบคคลฝายทเหนชอบและไมเหนชอบกบกจการนน แสดงความคดเหนของตนไดโดยเทาเทยมกน บคคลผมสทธเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรยอมมสทธออกเสยงประชามต ในการออกเสยงประชามต หากผลปรากฏวามผมาใชสทธออกเสยงประชามตเปนจ านวนไมมากกวาหนงในหาของจ านวนผมสทธออกเสยงประชามต ใหถอวาประชาชนโดยเสยงขางมากไมเหนชอบดวยกบเรองทขอปรกษานน แตถามผมาใชสทธออกเสยงประชามตมากกวาหนงในหาของจ านวนผมสทธออกเสยงประชามตและปรากฏวาผออกเสยงประชามตโดยเสยงขางมากใหความเหนชอบ ใหถอวาประชาชนโดยเสยงขางมากเหนชอบดวยกบเรองทขอปรกษานน การออกเสยงประชามตตามมาตรานใหมผลเปนเพยงการใหค าปรกษาแกคณะรฐมนตรในเรองนน หลกเกณฑและวธการออกเสยงประชามตใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการออกเสยงประชามต
การออกเสยงประชามตตาม (๑) หรอ (๒) อาจจดใหเปนการออกเสยงเพอมขอยตโดยเสยงขางมากของผมสทธออกเสยงประชามตในปญหาทจดใหมการออกเสยงประชามต หรอเปนการออกเสยงเพอใหค าปรกษาแกคณะรฐมนตรกได เวนแตจะมกฎหมายบญญตไวเปนการเฉพาะ การออกเสยงประชามตตองเปนการใหออกเสยงเหนชอบหรอไมเหนชอบในกจการตามทจดใหมการออกเสยงประชามต และการจดการออกเสยงประชามตในเรองทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ หรอเกยวกบตวบคคลหรอคณะบคคล จะกระท ามได กอนการออกเสยงประชามต รฐตองด าเนนการใหขอมลอยางเพยงพอ และใหบคคลฝายทเหนชอบและไมเหนชอบกบกจการนน มโอกาสแสดงความคดเหนของตนไดอยางเทาเทยมกน หลกเกณฑและวธการออกเสยงประชามตใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการออกเสยงประชามต ซงอยางนอยตองก าหนดรายละเอยดเกยวกบวธการออกเสยงประชามต ระยะเวลาในการด าเนนการ และจ านวนเสยงประชามต เพอมขอยต
มาตรา ๒๑๕ รฐมนตรทงคณะพนจากต าแหนง เมอ (๑) ความเปนรฐมนตรของนายกรฐมนตรสนสดลงตามมาตรา ๒๑๖ (๒) อายสภาผแทนราษฎรสนสดลงหรอมการยบสภาผแทน ราษฎร (๓) คณะรฐมนตรลาออก คณะรฐมนตรทพนจากต าแหนง ตองอยในต าแหนงเพอปฏบตหนาทตอไปจนกวาคณะรฐมนตรทตงขนใหมจะเขารบหนาท แตในกรณพนจากต าแหนงตาม (๒) จะใชอ านาจแตงตงหรอยายขาราชการ
มาตรา ๑๘๐ รฐมนตรทงคณะพนจากต าแหนง เมอ (๑) ความเปนรฐมนตรของนายกรฐมนตรสนสดลงตามมาตรา ๑๘๒ (๒) อายสภาผแทนราษฎรสนสดลงหรอมการยบสภาผแทน ราษฎร (๓) คณะรฐมนตรลาออก ในกรณทความเปนรฐมนตรของนายกรฐมนตรสนสดลงตามมาตรา ๑๘๒ (๑) (๒) (๓) (๔) (๕) (๗) หรอ (๘) ใหด าเนนการตามมาตรา ๑๗๒ และมาตรา ๑๗๓ โดยอนโลม
มาตรา ๑๖๗ รฐมนตรทงคณะพนจากต าแหนง เมอ (๑) ความเปนรฐมนตรของนายกรฐมนตรสนสดลงตามมาตรา ๑๗๐ (๒) อายสภาผแทนราษฎรสนสดลงหรอมการยบสภาผแทน ราษฎร (๓) คณะรฐมนตรลาออก (๔) พนจากต าแหนงเพราะเหตตามมาตรา ๑๔๔
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๐๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ า หรอพนกงานของหนวยงานของรฐหรอรฐวสาหกจ หรอใหบคคลดงกลาวพนจากต าแหนง มได เวนแตจะไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการการเลอกตง มใหน าบทบญญตมาตรา ๑๑๘ (๗) และวรรคสอง และมาตรา ๒๐๔ มาใชบงคบกบคณะรฐมนตรทพนจากต าแหนงและอยในระหวางทปฏบตหนาทตามวรรคสอง ในกรณทความเปนรฐมนตรของนายกรฐมนตรสนสดลงตามมาตรา ๒๑๖ (๑) (๒) (๓) (๔) (๖) หรอ (๘) ใหด าเนนการตามมาตรา ๒๐๒ และมาตรา ๒๐๓ โดยอนโลม
เมอรฐมนตรทงคณะพนจากต าแหนงตาม (๑) (๓) หรอ (๔) ใหด าเนนการเพอใหมคณะรฐมนตรขนใหมตามมาตรา ๑๕๘ และมาตรา ๑๕๙
มาตรา ๑๖๘ ใหคณะรฐมนตรทพนจากต าแหนงอยปฏบตหนาทตอไป ภายใตเงอนไข ดงตอไปน (๑) ในกรณพนจากต าแหนงตามมาตรา ๑๖๗ (๑) (๒) หรอ (๓) ใหอยปฏบตหนาทตอไปจนกวาคณะรฐมนตรทตงขนใหมจะเขารบหนาท เวนแตในกรณทนายกรฐมนตรพนจากต าแหนงตามมาตรา ๑๖๗ (๑) เพราะเหตขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๙๘ หรอมาตรา ๑๖๐ (๔) หรอ (๕) นายกรฐมนตรจะอยปฏบตหนาทตอไปมได (๒) ในกรณพนจากต าแหนงตามมาตรา ๑๖๗ (๔) คณะรฐมนตรทพนจากต าแหนงจะอยปฏบตหนาทตอไปมได ในกรณทคณะรฐมนตรอยปฏบตหนาทตอไปมไดตาม (๒) หรอคณะรฐมนตรทอยปฏบตหนาทตอไปลาออกทงคณะ และเปนกรณทไมอาจด าเนนการตามมาตรา ๑๕๘ และมาตรา ๑๕๙ ไดไมวาดวยเหตใด หรอยงด าเนนการตามมาตรา ๑๕๘ และมาตรา ๑๕๙ ไมแลวเสรจ ใหปลดกระทรวงปฏบตหนาทแทนรฐมนตรวาการกระทรวงนน ๆ เฉพาะเทาทจ าเปนไปพลางกอน โดยใหปลดกระทรวงคดเลอกกนเองใหคนหนงปฏบตหนาทแทนนายกรฐมนตร
มาตรา ๑๘๑ คณะรฐมนตรทพนจากต าแหนง ตองอยในต าแหนงเพอปฏบตหนาทตอไปจนกวาคณะรฐมนตรทตงขนใหมจะเขารบหนาท แตในกรณพนจากต าแหนงตามมาตรา ๑๘๐ (๒)
มาตรา ๑๖๙ คณะรฐมนตรทพนจากต าแหนงตามมาตรา ๑๖๗ (๒) และตองปฏบตหนาทตอไปตามมาตรา ๑๖๘ ตองปฏบตหนาทตามเงอนไข ดงตอไปน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๐๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ คณะรฐมนตรและรฐมนตรจะปฏบตหนาทไดเทาทจ าเปน ภายใตเงอนไขทก าหนด ดงตอไปน (๑) ไมกระท าการอนเปนการใชอ านาจแตงตงหรอโยกยายขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ า หรอพนกงานของหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอกจการทรฐถอหนใหญ หรอใหบคคลดงกลาวพนจากการปฏบตหนาทหรอพนจากต าแหนง หรอใหผอนมาปฏบตหนาทแทน เวนแตจะไดรบความเหนชอบจากคณะ กรรมการการเลอกตงกอน (๒)ไมกระท าการอนมผลเปนการอนมตใหใชจายงบประมาณส ารองจายเพอกรณฉกเฉนหรอจ าเปน เวนแตจะไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการการเลอกตงกอน (๓) ไมกระท าการอนมผลเปนการอนมตงานหรอโครงการ หรอมผลเปนการสรางความผกพนตอคณะรฐมนตรชดตอไป (๔) ไมใชทรพยากรของรฐหรอบคลากรของรฐเพอกระท าการใดซงจะมผลตอการเลอกตง และไมกระท าการอนเปนการฝาฝนขอหามตามระเบยบทคณะกรรมการการเลอกตงก าหนด
(๑) ไมกระท าการอนมผลเปนการอนมตงานหรอโครงการ หรอมผลเปนการสรางความผกพนตอคณะรฐมนตรชดตอไป เวนแตทก าหนดไวแลวในงบประมาณรายจายประจ าป (๒) ไมแตงตงหรอโยกยายขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ า หรอพนกงานของหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอกจการทรฐถอหนใหญ หรอใหบคคลดงกลาวพนจากการปฏบตหนาทหรอพนจากต าแหนง หรอใหผอนมาปฏบตหนาทแทน เวนแตจะไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการการเลอกตงกอน (๓) ไมกระท าการอนมผลเปนการอนมตใหใชจายงบประมาณส ารองจายเพอกรณฉกเฉนหรอจ าเปน เวนแตจะไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการการเลอกตงกอน (๔) ไมใชทรพยากรของรฐหรอบคลากรของรฐเพอกระท าการใดอนอาจมผลตอการเลอกตง และไมกระท าการอนเปนการฝาฝนขอหามตามระเบยบทคณะกรรมการการเลอกตงก าหนด
มาตรา ๒๑๖ ความเปนรฐมนตรสนสดลงเฉพาะตว เมอ (๑) ตาย (๒) ลาออก (๓) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๐๖ (๔) ตองค าพพากษาใหจ าคก (๕) สภาผแทนราษฎรมมตไมไววางใจตามมาตรา ๑๘๕ หรอมาตรา ๑๘๖ (๖) กระท าการอนตองหามตามมาตรา ๒๐๘ หรอมาตรา ๒๐๙ (๗) มพระบรมราชโองการตามมาตรา ๒๑๗ (๘) วฒสภามมตตามมาตรา ๓๐๗ ใหถอดถอนออกจากต าแหนง ใหน าบทบญญตมาตรา ๙๖ และมาตรา ๙๗ มาใชบงคบกบการสนสดของความเปนรฐมนตรตาม (๒) (๓) (๔) หรอ (๖)
มาตรา ๑๘๒ ความเปนรฐมนตรสนสดลงเฉพาะตว เมอ (๑) ตาย (๒) ลาออก (๓) ตองค าพพากษาใหจ าคก แมคดนนจะยงไมถงทสดหรอมการรอการลงโทษ เวนแตเปนกรณทคดยงไมถงทสดหรอมการรอการลงโทษในความผดอนไดกระท าโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท (๔) สภาผแทนราษฎรมมตไมไววางใจตามมาตรา ๑๕๘ หรอมาตรา ๑๕๙ (๕) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๗๔ (๖) มพระบรมราชโองการใหพนจากความเปนรฐมนตรตามมาตรา ๑๘๓
มาตรา ๑๗๐ ความเปนรฐมนตรสนสดลงเฉพาะตว เมอ (๑) ตาย (๒) ลาออก (๓) สภาผแทนราษฎรมมตไมไววางใจ (๔) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๖๐ (๕) กระท าการอนเปนการตองหามตามมาตรา ๑๘๖ หรอมาตรา ๑๘๗ (๖) มพระบรมราชโองการใหพนจากความเปนรฐมนตรตามมาตรา ๑๗๑ นอกจากเหตทท าใหความเปนรฐมนตรสนสดลงเฉพาะตวตามวรรคหนงแลว ความเปนรฐมนตรของนายกรฐมนตรสนสดลงเมอครบก าหนดเวลาตามมาตรา ๑๕๘ วรรคส ดวย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๐๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๗) กระท าการอนตองหามตามมาตรา ๒๖๗ มาตรา ๒๖๘ หรอมาตรา ๒๖๙ (๘) วฒสภามมตตามมาตรา ๒๗๔ ใหถอดถอนออกจากต าแหนง นอกจากเหตทท าใหความเปนรฐมนตรสนสดลงเฉพาะตวตามวรรคหนงแลว ความเปนรฐมนตรของนายกรฐมนตรสนสดลงเมอครบก าหนดเวลาตามมาตรา ๑๗๑ วรรคส ดวย ใหน าบทบญญตมาตรา ๙๑ และมาตรา ๙๒ มาใชบงคบกบการสนสดของความเปนรฐมนตรตาม (๒) (๓) (๕) หรอ (๗) หรอวรรคสอง โดยใหคณะกรรมการการเลอกตงเปนผสงเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยไดดวย
ใหน าความในมาตรา ๘๒ มาใชบงคบแกการสนสดของความเปนรฐมนตรตาม (๒) (๔) หรอ (๕) หรอวรรคสอง โดยอนโลม เพอประโยชนแหงการน ใหคณะกรรมการการเลอกตงมอ านาจสงเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยไดดวย
มาตรา ๒๑๗ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการใหรฐมนตรพนจากความเปนรฐมนตรตามทนายกรฐมนตรถวายค าแนะน า
มาตรา ๑๘๓ ตรงกบมาตรา ๒๑๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๗๑ ตรงกบมาตรา ๑๘๓ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
มาตรา ๒๑๘ ในกรณเพอประโยชนในอนทจะรกษาความปลอดภยของประเทศ ความปลอดภยสาธารณะ ความมนคงในทางเศรษฐกจของประเทศ หรอปองปดภยพบตสาธารณะ พระมหากษตรยจะทรงตราพระราชก าหนดใหใชบงคบดงเชนพระราชบญญตกได การตราพระราชก าหนดตามวรรคหนง ใหกระท าไดเฉพาะเมอคณะรฐมนตรเหนวาเปนกรณฉกเฉนทมความจ าเปนรบดวนอนมอาจจะหลกเลยงได ในการประชมรฐสภาคราวตอไป ใหคณะรฐมนตรเสนอพระราชก าหนดนนตอรฐสภาเพอพจารณาโดยไมชกชา ถาอยนอกสมยประชมและการรอการเปดสมยประชมสามญจะเปนการชกชา คณะรฐมนตรตองด าเนนการใหมการเรยกประชมรฐสภาสมยวสามญเพอพจารณาอนมตหรอไมอนมตพระราชก าหนดโดยเรว ถาสภาผแทนราษฎรไมอนมต หรอสภาผแทนราษฎรอนมตแตวฒสภาไมอนมตและสภาผแทนราษฎรยนยนการอนมตดวยคะแนนเสยงไมมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทน
มาตรา ๑๘๔ ตรงกบมาตรา ๒๑๘ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๗๒ ในกรณเพอประโยชนในอนทจะรกษาความปลอดภยของประเทศ ความปลอดภยสาธารณะ ความมนคงในทางเศรษฐกจของประเทศ หรอปองปดภยพบตสาธารณะ พระมหากษตรยจะทรงตราพระราชก าหนดใหใชบงคบดงเชนพระราชบญญตกได การตราพระราชก าหนดตามวรรคหนง ใหกระท าไดเฉพาะเมอคณะรฐมนตรเหนวาเปนกรณฉกเฉนทมความจ าเปนรบดวนอนมอาจจะหลกเลยงได ในการประชมรฐสภาคราวตอไป ใหคณะรฐมนตรเสนอพระราชก าหนดนนตอรฐสภาเพอพจารณาโดยไมชกชา ถาอยนอกสมยประชมและการรอการเปดสมยประชมสามญจะเปนการชกชา คณะรฐมนตรตองด าเนนการใหมการเรยกประชมรฐสภาสมยวสามญเพอพจารณาอนมตหรอไมอนมตพระราชก าหนดโดยเรว ถาสภาผแทนราษฎรไมอนมต หรอสภาผแทนราษฎรอนมตแตวฒสภาไมอนมตและสภาผแทนราษฎรยนยนการอนมตดวยคะแนนเสยงไมมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๐๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ราษฎร ใหพระราชก าหนดนนตกไป แตทงนไมกระทบกระเทอนกจการทไดเปนไปในระหวางทใชพระราชก าหนดนน หากพระราชก าหนดตามวรรคหนงมผลเปนการแกไขเพมเตมหรอยกเลกบทบญญตแหงกฎหมายใด และพระราชก าหนดนนตองตกไปตามวรรคสาม ใหบทบญญตแหงกฎหมายทมอยกอนการแกไขเพมเตมหรอยกเลก มผลใชบงคบตอไปนบแตวนทการไมอนมตพระราชก าหนดนนมผล ถาสภาผแทนราษฎรและวฒสภาอนมตพระราชก าหนดนน หรอถาวฒสภาไมอนมตและสภาผแทนราษฎรยนยนการอนมตดวยคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร ใหพระราชก าหนดนนมผลใชบงคบเปนพระราชบญญตตอไป การอนมตหรอไมอนมตพระราชก าหนด ใหนายกรฐมนตรประกาศในราชกจจานเบกษา ในกรณไมอนมต ใหมผลตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา การพจารณาพระราชก าหนดของสภาผแทนราษฎรและของวฒสภาในกรณยนยนการอนมตพระราชก าหนด จะตองกระท าในโอกาสแรกทมการประชมสภานน ๆ
ราษฎร ใหพระราชก าหนดนนตกไป แตทงนไมกระทบตอกจการทไดเปนไปในระหวางทใชพระราชก าหนดนน หากพระราชก าหนดตามวรรคหนงมผลเปนการแกไขเพมเตมหรอยกเลกบทบญญตแหงกฎหมายใด และพระราชก าหนดนนตองตกไปตามวรรคสาม ใหบทบญญตแหงกฎหมายทมอยกอนการแกไขเพมเตมหรอยกเลก มผลใชบงคบตอไปนบแตวนทการไมอนมตพระราชก าหนดนนมผล ถาสภาผแทนราษฎรและวฒสภาอนมตพระราชก าหนดนน หรอถาวฒสภาไมอนมตและสภาผแทนราษฎรยนยนการอนมตดวยคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร ใหพระราชก าหนดนนมผลใชบงคบเปนพระราชบญญตตอไป การอนมตหรอไมอนมตพระราชก าหนด ใหนายกรฐมนตรประกาศในราชกจจานเบกษา ในกรณไมอนมต ใหมผลตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา การพจารณาพระราชก าหนดของสภาผแทนราษฎรและของวฒสภา และการยนยนการอนมตพระราชก าหนด จะตองกระท าในโอกาสแรกทมการประชมสภานน ๆ
มาตรา ๒๑๙ กอนทสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาจะไดอนมตพระราชก าหนดใดตามมาตรา ๒๑๘ วรรคสาม สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา มสทธเขาชอเสนอความเหนตอประธานแหงสภาทตนเปนสมาชกวาพระราชก าหนดนนไมเปนไปตามมาตรา ๒๑๘ วรรคหนง และใหประธานแหงสภาทไดรบความเหนดงกลาว สงความเหนนนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย เมอศาลรฐธรรมนญวนจฉยแลว ใหศาลรฐธรรมนญแจงค าวนจฉยนนไปยงประธานแหงสภาทสงความเหนนนมา เมอประธานสภาผแทนราษฎรหรอประธานวฒสภาไดรบความเหนของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาตามวรรค
มาตรา ๑๘๕ กอนทสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาจะไดอนมตพระราชก าหนดใดตามมาตรา ๑๘๔ วรรคสาม สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา มสทธเขาชอเสนอความเหนตอประธานแหงสภาทตนเปนสมาชกวาพระราชก าหนดนนไมเปนไปตามมาตรา ๑๘๔ วรรคหนงหรอวรรคสอง และใหประธานแหงสภานนสงความเหนไปยงศาลรฐธรรมนญภายในสามวนนบแตวนทไดรบความเหนเพอวนจฉย เมอศาลรฐธรรมนญวนจฉยแลว ใหศาลรฐธรรมนญแจงค าวนจฉยนนไปยงประธานแหงสภาทสงความเหนนนมา
มาตรา ๑๗๓ กอนทสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาจะไดอนมตพระราชก าหนดใด สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา มสทธเขาชอเสนอความเหนตอประธานแหงสภาทตนเปนสมาชก วาพระราชก าหนดนนไมเปนไปตามมาตรา ๑๗๒ วรรคหนง และใหประธานแหงสภานนสงความเหนไปยงศาลรฐธรรมนญภายในสามวนนบแตวนทไดรบความเหนเพอวนจฉย และใหรอการพจารณาพระราชก าหนดนนไวกอนจนกวาจะไดรบแจงค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๐๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ หนงแลว ใหรอการพจารณาพระราชก าหนดนนไวกอนจนกวาจะไดรบแจงค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญตามวรรคหนง ในกรณทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาพระราชก าหนดใดไมเปนไปตามมาตรา ๒๑๘ วรรคหนง ใหพระราชก าหนดนนไมมผลบงคบมาแตตน ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญวาพระราชก าหนดใดไมเปนไปตามมาตรา ๒๑๘ วรรคหนง ตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนตลาการศาลรฐธรรมนญทงหมด
เมอประธานสภาผแทนราษฎรหรอประธานวฒสภาไดรบความเหนของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาตามวรรคหนงแลว ใหรอการพจารณาพระราชก าหนดนนไวกอนจนกวาจะไดรบแจงค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญตามวรรคหนง ในกรณทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาพระราชก าหนดใดไมเปนไปตามมาตรา ๑๘๔ วรรคหนงหรอวรรคสอง ใหพระราชก าหนดนนไมมผลบงคบมาแตตน ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญวาพระราชก าหนดใดไมเปนไปตามมาตรา ๑๘๔ วรรคหนงหรอวรรคสอง ตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนตลาการศาลรฐธรรมนญทงหมด
ใหศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยภายในหกสบวนนบแตวนทไดรบเรอง และใหศาลรฐธรรมนญแจงค าวนจฉยนนไปยงประธานแหงสภาทสงความเหนนนมา ในกรณทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาพระราชก าหนดใดไมเปนไปตามมาตรา ๑๗๒ วรรคหนง ใหพระราชก าหนดนนไมมผลใชบงคบมาแตตน ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญวาพระราชก าหนดใดไมเปนไปตามมาตรา ๑๗๒ วรรคหนง ตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนตลาการศาลรฐธรรมนญทงหมดเทาทมอย
มาตรา ๒๒๐ ในระหวางสมยประชม ถามความจ าเปนตองมกฎหมายเกยวดวยภาษอากรหรอเงนตราซงจะตองไดรบการพจารณาโดยดวนและลบเพอรกษาประโยชนของแผนดน พระมหากษตรยจะทรงตราพระราชก าหนดใหใชบงคบดงเชนพระราชบญญตกได พระราชก าหนดทไดตราขนตามวรรคหนง จะตองน าเสนอตอสภาผแทนราษฎรภายในสามวนนบแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา และใหน าบทบญญตมาตรา ๒๑๘ มาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๑๘๖ ในระหวางสมยประชม ถามความจ าเปนตองมกฎหมายเกยวดวยภาษอากรหรอเงนตราซงจะตองไดรบการพจารณาโดยดวนและลบเพอรกษาประโยชนของแผนดน พระมหากษตรยจะทรงตราพระราชก าหนดใหใชบงคบดงเชนพระราชบญญตกได พระราชก าหนดทไดตราขนตามวรรคหนง จะตองน าเสนอตอสภาผแทนราษฎรภายในสามวนนบแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา และใหน าบทบญญตมาตรา ๑๘๔ มาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๑๗๔ ในกรณทมความจ าเปนตองมกฎหมายเกยวดวยภาษอากรหรอเงนตราซงจะตองไดรบการพจารณาโดยดวนและลบเพอรกษาประโยชนของแผนดน พระมหากษตรยจะทรงตราพระราชก าหนดใหใชบงคบดงเชนพระราชบญญตกได ใหน าความในมาตรา ๑๗๒ วรรคสาม วรรคส วรรคหา วรรคหก และวรรคเจด มาใชบงคบแกพระราชก าหนดทไดตราขนตามวรรคหนงโดยอนโลม แตถาเปนการตราขนในระหวางสมยประชม จะตองน าเสนอตอสภาผแทนราษฎรภายในสามวนนบแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา
มาตรา ๒๒๑ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการตราพระราชกฤษฎกาโดยไมขดตอกฎหมาย
มาตรา ๑๘๗ ตรงกบมาตรา ๒๒๑ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๗๕ ตรงกบมาตรา ๑๘๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
มาตรา ๒๒๒ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการประกาศใชและเลกใชกฎอยการศกตามลกษณะและวธการตามกฎหมายวาดวยกฎอยการศก ในกรณทมความจ าเปนตองประกาศใชกฎอยการศกเฉพาะแหงเปนการรบดวน เจาหนาทฝายทหารยอมกระท าไดตามกฎหมายวาดวยกฎอยการศก
มาตรา ๑๘๘ ตรงกบมาตรา ๒๒๒ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๗๖ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการประกาศใชและเลกใชกฎอยการศก ในกรณทมความจ าเปนตองประกาศใชกฎอยการศกเฉพาะแหงเปนการรบดวน เจาหนาทฝายทหารยอมกระท าไดตามกฎหมายวาดวยกฎอยการศก
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๐๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๒๓ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการประกาศสงครามเมอไดรบความเหนชอบจากรฐสภา มตใหความเหนชอบของรฐสภาตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา ในระหวางทอายสภาผแทนราษฎรสนสดลงหรอสภาผแทนราษฎรถกยบ ใหวฒสภาท าหนาทรฐสภาในการใหความเหนชอบตามวรรคหนง และการลงมตตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนสมาชกวฒสภาทงหมดเทาทมอย
มาตรา ๑๘๙ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการประกาศสงครามเมอไดรบความเหนชอบของรฐสภา มตใหความเหนชอบของรฐสภาตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา ในระหวางทอายสภาผแทนราษฎรสนสดลงหรอสภาผแทน ราษฎรถกยบ ใหวฒสภาท าหนาทรฐสภาในการใหความเหนชอบตามวรรคหนง และการลงมตตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนสมาชกวฒสภาทงหมดเทาทมอย
มาตรา ๑๗๗ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการประกาศสงครามเมอไดรบความเหนชอบของรฐสภา มตใหความเหนชอบของรฐสภาตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา
มาตรา ๒๒๔ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการท าหนงสอสญญาสนตภาพ สญญาสงบศก และสญญาอน กบนานาประเทศหรอกบองคการระหวางประเทศ หนงสอสญญาใดมบทเปลยนแปลงอาณาเขตไทยหรอเขตอ านาจแหงรฐ หรอจะตองออกพระราชบญญตเพอใหการเปนไปตามสญญา ตองไดรบความเหนชอบของรฐสภา
มาตรา ๑๙๐ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการท าหนงสอสญญาสนตภาพ สญญาสงบศก และสญญาอน กบนานาประเทศหรอกบองคการระหวางประเทศ หนงสอสญญาใดมบทเปลยนแปลงอาณาเขตไทย หรอเขตพนทนอกอาณาเขตซงประเทศไทยมสทธอธปไตยหรอมเขตอ านาจตามหนงสอสญญาหรอตามกฎหมายระหวางประเทศ หรอจะตองออกพระราชบญญตเพอใหการเปนไปตามหนงสอสญญา หรอมผลกระทบตอความมนคงทางเศรษฐกจหรอสงคมของประเทศอยางกวางขวาง หรอมผลผกพนดานการคา การลงทน หรองบประมาณของประเทศอยางมนยส าคญ ตองไดรบความเหนชอบของรฐสภา ในการน รฐสภาจะตองพจารณาใหแลวเสรจภายในหกสบวนนบแตวนทไดรบเรองดงกลาว กอนการด าเนนการเพอท าหนงสอสญญากบนานาประเทศหรอองคการระหวางประเทศตามวรรคสอง คณะรฐมนตรตองใหขอมลและจดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชน และตองชแจงตอรฐสภาเกยวกบหนงสอสญญานน ในการน ใหคณะรฐมนตรเสนอกรอบการเจรจาตอรฐสภาเพอขอความเหนชอบดวย เมอลงนามในหนงสอสญญาตามวรรคสองแลว กอนทจะแสดงเจตนาใหมผลผกพน คณะรฐมนตรตองใหประชาชนสามารถเขาถงรายละเอยดของหนงสอสญญานน และในกรณทการปฏบตตามหนงสอสญญาดงกลาวกอใหเกดผลกระทบตอประชาชนหรอผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม คณะรฐมนตรตอง
มาตรา ๑๗๘ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการท าหนงสอสญญาสนตภาพ สญญาสงบศก และสญญาอนกบนานาประเทศหรอกบองคการระหวางประเทศ หนงสอสญญาใดมบทเปลยนแปลงอาณาเขตไทย หรอเขตพนทนอกอาณาเขต ซงประเทศไทยมสทธอธปไตยหรอมเขตอ านาจตามหนงสอสญญาหรอตามกฎหมายระหวางประเทศ หรอจะตองออกพระราชบญญตเพอใหการเปนไปตามหนงสอสญญา และหนงสอสญญาอนทอาจมผลกระทบตอความมนคงทางเศรษฐกจ สงคม หรอการคาหรอการลงทนของประเทศอยางกวางขวาง ตองไดรบความเหนชอบของรฐสภา ในการน รฐสภาตองพจารณาใหแลวเสรจภายในหกสบวนนบแตวนทไดรบเรอง หากรฐสภาพจารณาไมแลวเสรจภายในก าหนดเวลาดงกลาว ใหถอวารฐสภาใหความเหนชอบ หนงสอสญญาอนทอาจมผลกระทบตอความมนคงทางเศรษฐกจ สงคม หรอการคาหรอการลงทนของประเทศอยางกวางขวางตามวรรคสอง ไดแก หนงสอสญญาเกยวกบการคาเสร เขตศลกากรรวม หรอการใหใชทรพยากรธรรมชาต หรอท าใหประเทศตองสญเสยสทธในทรพยากรธรรมชาตทงหมดหรอบางสวน หรอหนงสอสญญาอนตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๐๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ด าเนนการแกไขหรอเยยวยาผไดรบผลกระทบนนอยางรวดเรว เหมาะสม และเปนธรรม ใหมกฎหมายวาดวยการก าหนดประเภท กรอบการเจรจา ขนตอนและวธการจดท าหนงสอสญญาทมผลกระทบตอความมนคงทางเศรษฐกจหรอสงคมของประเทศอยางกวางขวาง หรอมผลผกพนดานการคา การลงทน หรองบประมาณของประเทศอยางมนยส าคญ รวมทงการแกไขหรอเยยวยาผไดรบผลกระทบจากการปฏบตตามหนงสอสญญาดงกลาว โดยค านงถงความเปนธรรมระหวางผทไดประโยชนกบผทไดรบผลกระทบจากการปฏบตตามหนงสอสญญานนและประชาชนทวไป ในกรณทมปญหาตามวรรคสอง ใหเปนอ านาจของศาลรฐธรรมนญทจะวนจฉยชขาด โดยใหน าบทบญญตตามมาตรา ๑๕๔ (๑) มาใชบงคบกบการเสนอเรองตอศาลรฐธรรมนญโดยอนโลม (มาตรา ๑๙๐ แกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พทธศกราช ๒๕๕๔)
ใหมกฎหมายก าหนดวธการทประชาชนจะเขามามสวนรวมในการแสดงความคดเหนและไดรบการเยยวยาทจ าเปนอนเกดจากผลกระทบของการท าหนงสอสญญาตามวรรคสามดวย เมอมปญหาวาหนงสอสญญาใดเปนกรณตามวรรคสองหรอวรรคสามหรอไม คณะรฐมนตรจะขอใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยกได ทงน ศาลรฐธรรมนญตองวนจฉยใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบค าขอ
มาตรา ๒๒๕ พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการพระราชทานอภยโทษ
มาตรา ๑๙๑ ตรงกบมาตรา ๒๒๕ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๗๙ ตรงกบมาตรา ๑๙๑ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
มาตรา ๒๒๗ พระมหากษตรยทรงแตงตงขาราชการฝายทหารและฝายพลเรอน ต าแหนงปลดกระทรวง อธบด และเทยบเทา และทรงใหพนจากต าแหนง เวนแตกรณทพนจากต าแหนงเพราะความตาย
มาตรา ๑๙๓ ตรงกบมาตรา ๒๒๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๘๐ พระมหากษตรยทรงแตงตงขาราชการฝายทหารและฝายพลเรอน ต าแหนงปลดกระทรวง อธบด และเทยบเทา และทรงใหพนจากต าแหนง เวนแตกรณทพนจากต าแหนงเพราะความตาย เกษยณอาย หรอพนจากราชการเพราะถกลงโทษ
มาตรา ๒๒๘ ขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ าและมใชขาราชการการเมอง จะเปนขาราชการการเมองหรอผด ารงต าแหนงทางการเมองอน มได
มาตรา ๑๙๔ ขาราชการและพนกงานของรฐซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ าและมใชขาราชการการเมอง จะเปนขาราชการการเมองหรอผด ารงต าแหนงทางการเมองอนมได
มาตรา ๑๘๑ ขาราชการและพนกงานของรฐซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ าและมใชขาราชการการเมอง จะเปนขาราชการการเมองหรอผด ารงต าแหนงทางการเมองอนมได
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๐๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๓๑ บทกฎหมาย พระราชหตถเลขา และพระบรมราชโองการ อนเกยวกบราชการแผนดน ตองมรฐมนตรลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในรฐธรรมนญน มาตรา ๒๓๒ บทกฎหมายททรงลงพระปรมาภไธยแลวหรอถอเสมอนหนงวาไดทรงลงพระปรมาภไธยแลว ใหประกาศในราชกจจานเบกษาโดยพลน
มาตรา ๑๙๕ บทกฎหมาย พระราชหตถเลขา และพระบรมราชโองการอนเกยวกบราชการแผนดน ตองมรฐมนตรลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในรฐธรรมนญน บทกฎหมายททรงลงพระปรมาภไธยแลวหรอถอเสมอนหนงวาไดทรงลงพระปรมาภไธยแลว ใหประกาศในราชกจจานเบกษาโดยพลน
มาตรา ๑๘๒ บทกฎหมาย พระราชหตถเลขา และพระบรมราชโองการอนเกยวกบราชการแผนดน ตองมรฐมนตรลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในรฐธรรมนญ
มาตรา ๒๒๙ เงนประจ าต าแหนงและประโยชนตอบแทนอยางอนขององคมนตร ประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎร ประธานและรองประธานวฒสภา ผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร สมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภา ใหก าหนดโดยพระราชกฤษฎกา บ าเหนจบ านาญหรอประโยชนตอบแทนอยางอนขององคมนตร ประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎร ประธานและรองประธานวฒสภา นายกรฐมนตร รฐมนตร ผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร สมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภา ซงพนจากต าแหนง ใหก าหนดโดยพระราชกฤษฎกา
มาตรา ๑๙๖ เงนประจ าต าแหนงและประโยชนตอบแทนอยางอนขององคมนตร ประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎร ประธานและรองประธานวฒสภา ผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร สมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภา ใหก าหนดโดยพระราชกฤษฎกา ซงตองก าหนดใหจายไดไมกอนวนเขารบหนาท บ าเหนจบ านาญหรอประโยชนตอบแทนอยางอนขององคมนตรซงพนจากต าแหนง ใหก าหนดโดยพระราชกฤษฎกา
มาตรา ๑๘๓ เงนประจ าต าแหนงและประโยชนตอบแทนอยางอนขององคมนตร ประธานและรองประธานสภาผแทนราษฎร ประธานและรองประธานวฒสภา ผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร สมาชก สภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภา ใหก าหนดโดยพระราชกฤษฎกา บ าเหนจบ านาญหรอประโยชนตอบแทนอยางอนขององคมนตรซงพนจากต าแหนง ใหก าหนดโดยพระราชกฤษฎกา
สวนท ๒ การกระท าทเปนการขดกนแหงผลประโยชน
หมวด ๙ การขดกนแหงผลประโยชน
มาตรา ๑๑๐ สมาชกสภาผแทนราษฎรตอง (๑) ไมด ารงต าแหนงหรอหนาทใดในหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอต าแหนงสมาชกสภาทองถน ผบรหารทองถน หรอพนกงานสวนทองถน ทงน นอกจากขาราชการการเมองอนซงมใชรฐมนตร (๒) ไมรบสมปทานจากรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอเขาเปนคสญญากบรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ อนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน หรอเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว
มาตรา ๒๖๕ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตอง (๑) ไมด ารงต าแหนงหรอหนาทใดในหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอต าแหนงสมาชกสภาทองถน ผบรหารทองถน หรอขาราชการสวนทองถน (๒) ไมรบหรอแทรกแซงหรอกาวกายการเขารบสมปทานจากรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอเขาเปนคสญญากบรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ อนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน หรอเปนหนสวนหรอผถอหนใน
มาตรา ๑๘๔ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตอง (๑) ไมด ารงต าแหนงหรอหนาทใดในหนวยราชการ หนวยงานของรฐหรอรฐวสาหกจ หรอต าแหนงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน (๒) ไมรบหรอแทรกแซงหรอกาวกายการเขารบสมปทานจากรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอเขาเปนคสญญากบรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจอนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน หรอเปนหนสวนหรอผถอหนในหาง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๑๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๓) ไมรบเงนหรอประโยชนใด ๆ จากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ เปนพเศษนอกเหนอไปจากทหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ ปฏบตกบบคคลอน ๆ ในธรกจการงานตามปกต บทบญญตมาตรานมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรรบเบยหวด บ าเหนจ บ านาญ เงนปพระบรมวงศานวงศ หรอเงนอนใดในลกษณะเดยวกน และมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภา ผแทนราษฎรรบหรอด ารงต าแหนงกรรมาธการของรฐสภา สภาผแทนราษฎร หรอวฒสภา หรอกรรมการทไดรบแตงตงในฐานะเปนผทรงคณวฒตามบทบญญตแหงกฎหมาย หรอกรรมการทไดรบแตงตงในการบรหารราชการแผนดน ในกรณทด ารงต าแหนงขาราชการการเมองอนซงมใชรฐมนตร มาตรา ๑๒๘ ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๑๐ และมาตรา ๑๑๑ มาใชบงคบกบการกระท าอนตองหามของสมาชกวฒสภาดวย โดยอนโลม
หางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว ทงน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม (๓) ไมรบเงนหรอประโยชนใด ๆ จากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ เปนพเศษนอกเหนอไปจากทหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ ปฏบตตอบคคลอน ๆ ในธรกจการงานตามปกต (๔) ไมกระท าการอนเปนการตองหามตามมาตรา ๔๘ บทบญญตมาตรานมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภารบเบยหวด บ าเหนจ บ านาญ เงนปพระบรมวงศานวงศ หรอเงนอนใดในลกษณะเดยวกน และมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภารบหรอด ารงต าแหนงกรรมาธการของรฐสภา สภาผแทนราษฎร หรอวฒสภา หรอกรรมการทไดรบแตงตงในการบรหารราชการแผนดน ใหน าความใน (๒) (๓) และ (๔) มาใชบงคบกบคสมรสและบตรของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา และบคคลอนซงมใชคสมรสและบตรของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภานน ทด าเนนการในลกษณะผถกใช ผรวมด าเนนการ หรอผไดรบมอบหมายจากสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาใหกระท าการตามมาตรานดวย
หนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว ทงน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม (๓) ไมรบเงนหรอประโยชนใด ๆ จากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจเปนพเศษนอกเหนอไปจากทหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ ปฏบตตอบคคลอน ๆ ในธรกจการงานปกต (๔) ไมกระท าการใด ๆ ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม อนเปนการขดขวางหรอแทรกแซง การใชสทธหรอเสรภาพของหนงสอพมพหรอสอมวลชนโดยมชอบ มาตรานมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภารบเบยหวด บ าเหนจ บ านาญ เงนปพระบรมวงศานวงศ หรอเงนอนใดในลกษณะเดยวกน และมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภารบหรอด ารงต าแหนงกรรมาธการของรฐสภา สภาผแทนราษฎร หรอวฒสภา หรอกรรมการทไดรบแตงตงในการบรหารราชการแผนดนทเกยวกบกจการของสภา หรอกรรมการตามทมกฎหมายบญญตไวเปนการเฉพาะ ใหน า (๒) และ (๓) มาบงคบใชแกคสมรสและบตรของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา และบคคลอนซงมใชคสมรสและบตรของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภานน ทด าเนนการในลกษณะผถกใช ผรวมด าเนนการ หรอผไดรบมอบหมายจากสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาใหกระท าการตามมาตรานดวย
มาตรา ๑๑๑ สมาชกสภาผแทนราษฎรตองไมใชสถานะหรอต าแหนงการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรเขาไปกาวกายหรอแทรกแซงการบรรจ แตงตง ยาย โอน เลอนต าแหนง และเลอนขนเงนเดอนของขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ าและมใชขาราชการการเมอง พนกงาน หรอลกจางของหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอใหบคคลดงกลาวพนจากต าแหนง
มาตรา ๒๖๖ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตองไมใชสถานะหรอต าแหนงการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาเขาไปกาวกายหรอแทรกแซงเพอประโยชนของตนเอง ของผอน หรอของพรรคการเมอง ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม ในเรองดงตอไปน (๑) การปฏบตราชการหรอการด าเนนงานในหนาทประจ าของขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ กจการทรฐถอหนใหญ หรอราชการสวนทองถน
มาตรา ๑๘๕ สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาตองไมใชสถานะหรอต าแหนงการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภากระท าการใด ๆ อนมลกษณะทเปนการกาวกายหรอแทรกแซงเพอประโยชนของตนเอง ของผอน หรอของพรรคการเมอง ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม ในเรองดงตอไปน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๑๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๒๘ ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๑๐ และมาตรา ๑๑๑ มาใชบงคบกบการกระท าอนตองหามของสมาชกวฒสภาดวย โดยอนโลม
(๒) การบรรจ แตงตง โยกยาย โอน เลอนต าแหนง และเลอนเงนเดอนของขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ าและมใชขาราชการการเมอง พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ กจการทรฐถอหนใหญ หรอราชการสวนทองถน หรอ (๓) การใหขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ าและมใชขาราชการการเมอง พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ กจการทรฐถอหนใหญ หรอราชการสวนทองถน พนจากต าแหนง
(๑) การปฏบตราชการหรอการด าเนนงานในหนาทประจ าของขาราชการ พนกงานหรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ กจการทรฐถอหนใหญ หรอราชการสวนทองถน (๒) กระท าการในลกษณะทท าใหตนมสวนรวมในการใชจายเงนงบประมาณหรอใหความเหนชอบในการจดท าโครงการใด ๆ ของหนวยงานของรฐ เวนแตเปนการด าเนนการในกจการของรฐสภา (๓) การบรรจ แตงตง โยกยาย โอน เลอนต าแหนง เลอนเงนเดอนหรอการใหพนจากต าแหนงของขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ าและมใชขาราชการการเมอง พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ กจการทรฐถอหนใหญ หรอราชการสวนทองถน
มาตรา ๒๐๘ รฐมนตรจะด ารงต าแหนงหรอกระท าการใดตามทบญญตในมาตรา ๑๑๐ มได เวนแตต าแหนงทตองด ารงตามบทบญญตแหงกฎหมาย และจะด ารงต าแหนงใดในหางหนสวน บรษท หรอองคการทด าเนนธรกจโดยมงหาผลก าไรหรอรายไดมาแบงปนกน หรอเปนลกจางของบคคลใดกมไดดวย
มาตรา ๒๖๗ ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๖๕ มาใชบงคบกบนายกรฐมนตรและรฐมนตรดวย เวนแตเปนการด ารงต าแหนงหรอด าเนนการตามบทบญญตแหงกฎหมาย และจะด ารงต าแหนงใดในหางหนสวน บรษท หรอองคการทด าเนนธรกจโดยมงหาผลก าไรหรอรายไดมาแบงปนกน หรอเปนลกจางของบคคลใดกมไดดวย มาตรา ๒๖๘ นายกรฐมนตรและรฐมนตรจะกระท าการใดทบญญตไวในมาตรา ๒๖๖ มได เวนแตเปนการกระท าตามอ านาจหนาทในการบรหารราชการตามนโยบายทไดแถลงตอรฐสภาหรอตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๑๘๖ ใหน าความในมาตรา ๑๘๔ มาใชบงคบแกรฐมนตรดวยโดยอนโลม เวนแตกรณดงตอไปน (๑) การด ารงต าแหนงหรอการด าเนนการทกฎหมายบญญตใหเปนหนาทหรออ านาจของรฐมนตร (๒) การกระท าตามหนาทและอ านาจในการบรหารราชการแผนดน หรอตามนโยบายทไดแถลงตอรฐสภา หรอตามทกฎหมายบญญต นอกจากกรณตามวรรคหนง รฐมนตรตองไมใชสถานะหรอต าแหนงกระท าการใด ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม อนเปนการกาวกายหรอแทรกแซงการปฏบตหนาทของเจาหนาทของรฐเพอประโยชนของตนเอง ของผอน หรอของพรรคการเมองโดยมชอบตามทก าหนดในมาตรฐานทางจรยธรรม
มาตรา ๒๐๙ รฐมนตรตองไมเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษท หรอไมคงไวซงความเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษทตอไป ทงน ตามจ านวนทกฎหมายบญญต ในกรณทรฐมนตรผใดประสงคจะไดรบประโยชนจากกรณดงกลาวตอไป ใหรฐมนตรผนนแจงใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตทราบภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแตงตง และให
มาตรา ๒๖๙ นายกรฐมนตรและรฐมนตรตองไมเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษท หรอไมคงไวซงความเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษทตอไป ทงน ตามจ านวนทกฎหมายบญญต ในกรณทนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรผใดประสงคจะไดรบประโยชนจากกรณดงกลาวตอไป ใหนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรผนนแจงใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต
มาตรา ๑๘๗ รฐมนตรตองไมเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษท หรอไมคงไวซงความเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษทตอไปตามจ านวนทกฎหมายบญญต และตองไมเปนลกจางของบคคลใด ในกรณทรฐมนตรผใดประสงคจะไดรบประโยชนจากกรณตามวรรคหนงตอไป ใหแจงประธานกรรมการปองกนและปราบปราม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๑๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ รฐมนตรผนนโอนหนในหางหนสวนหรอบรษทดงกลาวใหนตบคคลซงจดการทรพยสนเพอประโยชนของผอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต หามมใหรฐมนตรผนนกระท าการใดอนมลกษณะเปนการเขาไปบรหารหรอจดการใด ๆ เกยวกบหนหรอกจการของหางหนสวนหรอบรษทดงกลาว
ทราบภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแตงตง และใหนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรผนนโอนหนในหางหนสวนหรอบรษทดงกลาวใหนตบคคลซงจดการทรพยสนเพอประโยชนของผอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต นายกรฐมนตรและรฐมนตรจะกระท าการใดอนมลกษณะเปนการเขาไปบรหารหรอจดการใด ๆ เกยวกบหนหรอกจการของหางหนสวนหรอบรษทตามวรรคหนง มได บทบญญตมาตรานใหน ามาใชบงคบกบคสมรสและบตรทยงไมบรรลนตภาวะของนายกรฐมนตรและรฐมนตรดวย และใหน าบทบญญตมาตรา ๒๕๙ วรรคสาม มาใชบงคบโดยอนโลม
การทจรตแหงชาตทราบภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแตงตง และใหโอนหนในหางหนสวนหรอบรษทดงกลาว ใหแกนตบคคลซงจดการทรพยสนเพอประโยชนของผอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต รฐมนตรจะเขาไปเกยวของกบการบรหารจดการหนหรอกจการของหางหนสวนหรอบรษทตามวรรคสองไมวาในทางใด ๆ มได มาตรานเฉพาะในสวนทเกยวกบความเปนหนสวนหรอผถอหน ใหใชบงคบแกคสมรสและบตรทยงไมบรรลนตภาวะของรฐมนตร และการถอหนของรฐมนตรทอยในความครอบครองหรอดแลของบคคลอนไมวาโดยทางใด ๆ ดวย
สวนท ๓ การถอดถอนจากต าแหนง
ไมมการแกไข
มาตรา ๓๐๓ ผด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา ประธานศาลฎกา ประธานศาลรฐธรรมนญ ประธานศาลปกครองสงสด หรออยการสงสด ผใดมพฤตการณร ารวยผดปกต สอไปในทางทจรตตอหนาท สอวากระท าผดตอต าแหนงหนาทราชการ สอวากระท าผดตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม หรอสอวาจงใจใชอ านาจหนาทขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญหรอกฎหมาย วฒสภามอ านาจถอดถอนผนนออกจากต าแหนงได บทบญญตวรรคหนงใหใชบงคบกบผด ารงต าแหนงดงตอไปนดวย คอ (๑) กรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดนของรฐสภา ตลาการศาลรฐธรรมนญ และกรรมการตรวจเงนแผนดน (๒) ผพพากษาหรอตลาการ พนกงานอยการ หรอผด ารงต าแหนงระดบสง ทงน ตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
มาตรา ๒๗๐ ผด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร สมาชกสภา ผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา ประธานศาลฎกา ประธานศาลรฐธรรมนญ ประธานศาลปกครองสงสด หรออยการสงสด ผใดมพฤตการณร ารวยผดปกต สอไปในทางทจรตตอหนาท สอวากระท าผดตอต าแหนงหนาทราชการ สอวากระท าผดตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม สอวาจงใจใชอ านาจหนาทขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญหรอกฎหมาย หรอฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมอยางรายแรง วฒสภามอ านาจถอดถอนผนนออกจากต าแหนงได บทบญญตวรรคหนงใหใชบงคบกบผด ารงต าแหนงดงตอไปนดวย คอ (๑) ตลาการศาลรฐธรรมนญ กรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน และกรรมการตรวจเงนแผนดน (๒) ผพพากษาหรอตลาการ พนกงานอยการ หรอผด ารงต าแหนงระดบสง ทงน ตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
มาตรา ๓๐๔ สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร หรอประชาชนผมสทธเลอกตงจ านวนไมนอยกวาหาหมนคน มสทธเขาชอ
มาตรา ๒๗๑ สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรมสทธเขาชอรองขอตอประธานวฒสภาเพอใหวฒสภามมตตามมาตรา ๒๗๔
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๑๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ รองขอตอประธานวฒสภาเพอใหวฒสภามมตตามมาตรา ๓๐๗ ใหถอดถอนบคคลตามมาตรา ๓๐๓ ออกจากต าแหนงได ค ารองขอดงกลาวตองระบพฤตการณทกลาวหาวาผด ารงต าแหนงดงกลาวกระท าความผดเปนขอ ๆ ใหชดเจน สมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาหนงในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา มสทธเขาชอรองขอตอประธานวฒสภาเพอใหวฒสภามมตตามมาตรา ๓๐๗ ใหถอดถอนสมาชกวฒสภาออกจากต าแหนงได หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการทประชาชนจะเขาชอรองขอตามวรรคหนง ใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
ใหถอดถอนบคคลตามมาตรา ๒๗๐ ออกจากต าแหนงได ค ารองขอดงกลาวตองระบพฤตการณทกลาวหาวาผด ารงต าแหนงดงกลาวกระท าความผดเปนขอ ๆ ใหชดเจน สมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาหนงในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา มสทธเขาชอรองขอตอประธานวฒสภา เพอใหวฒสภามมตตามมาตรา ๒๗๔ ใหถอดถอนสมาชกวฒสภาออกจากต าแหนงได ประชาชนผมสทธเลอกตงจ านวนไมนอยกวาสองหมนคนมสทธเขาชอรองขอใหถอดถอนบคคลตามมาตรา ๒๗๐ ออกจากต าแหนงไดตามมาตรา ๑๖๔
มาตรา ๓๐๕ เมอไดรบค ารองขอตามมาตรา ๓๐๔ แลว ใหประธานวฒสภาสงเรองใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตด าเนนการไตสวนโดยเรว เมอไตสวนเสรจแลว ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตท ารายงานเสนอตอวฒสภา โดยในรายงานดงกลาวตองระบใหชดเจนวาขอกลาวหาตามค ารองขอขอใดมมลหรอไม เพยงใด พรอมทงระบเหตแหงการนน ในกรณทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเหนวาขอกลาวหาตามค ารองขอขอใดเปนเรองส าคญ จะแยกท ารายงานเฉพาะขอนนสงไปใหวฒสภาพจารณาไปกอนกได ถาคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมมตวาขอกลาวหาใดมมล นบแตวนดงกลาว ผด ารงต าแหนงทถกกลาวหาจะปฏบตหนาทตอไปมไดจนกวาวฒสภาจะมมต และใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตสงรายงานและเอกสารทมอยพรอมทงความเหนไปยงประธานวฒสภาเพอด าเนนการตามมาตรา ๓๐๖ และอยการสงสดเพอด าเนนการฟองคดตอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองตอไป
มาตรา ๒๗๒ เมอไดรบค ารองขอตามมาตรา ๒๗๑ แลว ใหประธานวฒสภาสงเรองใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตด าเนนการไตสวนใหแลวเสรจโดยเรว เมอไตสวนเสรจแลว ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตท ารายงานเสนอตอวฒสภา โดยในรายงานดงกลาวตองระบใหชดเจนวาขอกลาวหาตามค ารองขอขอใดมมลหรอไม เพยงใด มพยานหลกฐานทควรเชอไดอยางไร พรอมทงระบขอยตวาจะใหด าเนนการอยางไรดวย ในกรณทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเหนวาขอกลาวหาตามค ารองขอขอใดเปนเรองส าคญ จะแยกท ารายงานเฉพาะขอนนสงไปใหประธานวฒสภาตามวรรคหนงเพอใหพจารณาไปกอนกได ถาคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมมตดวยคะแนนเสยงไมนอยกวากงหนงของจ านวนกรรมการทงหมดเทาทมอย วาขอกลาวหาใดมมล นบแตวนดงกลาวผด ารงต าแหนงทถกกลาวหาจะปฏบตหนาทตอไปมไดจนกวาวฒสภาจะมมต และใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตสงรายงานและเอกสารทมอยพรอมทงความเหนไปยงประธานวฒสภาเพอ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๑๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ แตถาคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเหนวาขอกลาวหาใดไมมมล ใหขอกลาวหาขอนนเปนอนตกไป ในกรณทอยการสงสดเหนวารายงาน เอกสาร และความเหนทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตสงใหตามวรรคสยงไมสมบรณพอทจะด าเนนคดได ใหอยการสงสดแจงใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตทราบเพอด าเนนการตอไป โดยใหระบขอทไมสมบรณนนใหครบถวนในคราวเดยวกน ในกรณน ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปราบการทจรตแหงชาตและอยการสงสดตงคณะท างานขนคณะหนง โดยมผแทนจากแตละฝายจ านวนฝายละเทากน เพอด าเนนการรวบรวมพยานหลกฐานใหสมบรณ แลวสงใหอยการสงสดเพอฟองคดตอไป ในกรณทคณะท างานดงกลาวไมอาจหาขอยตเกยวกบการด าเนนการฟองคดได ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมอ านาจด าเนนการฟองคดเองหรอแตงตงทนายความใหฟองคดแทน กได
ด าเนนการตามมาตรา ๒๗๓ และอยการสงสด เพอด าเนนการฟองคดตอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองตอไป แตถาคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเหนวาขอกลาวหาใดไมมมล ใหขอกลาวหาขอนนเปนอนตกไป ในกรณทอยการสงสดเหนวารายงาน เอกสาร และความเหนทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตสงใหตามวรรคสยงไมสมบรณพอทจะด าเนนคดได ใหอยการสงสดแจงใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตทราบเพอด าเนนการตอไป โดยใหระบขอทไมสมบรณนนใหครบถวนในคราวเดยวกน ในกรณน ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปราบการทจรตแหงชาตและอยการสงสดตงคณะท างานขนคณะหนง โดยมผแทนจากแตละฝายจ านวนเทากน เพอด าเนนการรวบรวมพยานหลกฐานใหสมบรณ แลวสงใหอยการสงสด เพอฟองคดตอไป ในกรณทคณะท างานดงกลาวไมอาจหาขอยตเกยวกบการด าเนนการฟองคดได ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมอ านาจด าเนนการฟองคดเองหรอแตงตงทนายความใหฟองคดแทนกได
มาตรา ๓๐๖ เมอไดรบรายงานตามมาตรา ๓๐๕ แลว ใหประธานวฒสภาจดใหมการประชมวฒสภาเพอพจารณากรณดงกลาวโดยเรว ในกรณทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตสงรายงานใหนอกสมยประชม ใหประธานวฒสภาแจงใหประธานรฐสภาทราบเพอน าความกราบบงคมทลเพอมพระบรมราชโองการเรยกประชมรฐสภาเปนการประชมสมยวสามญ และใหประธานรฐสภาลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ
มาตรา ๒๗๓ เมอไดรบรายงานตามมาตรา ๒๗๒ แลว ใหประธานวฒสภาจดใหมการประชมวฒสภาเพอพจารณากรณดงกลาวโดยเรว ในกรณทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตสงรายงานใหนอกสมยประชม ใหประธานวฒสภาแจงใหประธานรฐสภาทราบเพอน าความกราบบงคมทลเพอมพระบรมราชโองการเรยกประชมรฐสภาเปนการประชมสมยวสามญ และใหประธานรฐสภาลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ
มาตรา ๓๐๗ สมาชกวฒสภามอสระในการออกเสยงลงคะแนนซงตองกระท าโดยวธลงคะแนนลบ มตทใหถอดถอนผใดออกจากต าแหนง ใหถอเอาคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา
มาตรา ๒๗๔ ตรงกบมาตรา ๓๐๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๑๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ผใดถกถอดถอนออกจากต าแหนงใหผนนพนจากต าแหนงหรอใหออกจากราชการนบแตวนทวฒสภามมตใหถอดถอน และใหตดสทธผนนในการด ารงต าแหนงใดในทางการเมองหรอในการรบราชการเปนเวลาหาป มตของวฒสภาตามมาตรานใหเปนทสด และจะมการรองขอใหถอดถอนบคคลดงกลาวโดยอาศยเหตเดยวกนอกมได แตไมกระทบกระเทอนการพจารณาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง
หมวด ๘ ศาล
หมวด ๑๐ ศาล
ไมมการแกไข
สวนท ๑ บททวไป
ไมมการแกไข ไมมการแกไข
มาตรา ๒๓๓ การพจารณาพพากษาอรรถคดเปนอ านาจของศาลซงตองด าเนนการตามรฐธรรมนญ ตามกฎหมาย และในพระปรมาภไธยพระมหากษตรย มาตรา ๒๔๙ ผพพากษาและตลาการมอสระในการพจารณาพพากษาอรรถคดใหเปนไปตามรฐธรรมนญและกฎหมาย การพจารณาพพากษาอรรถคดของผพพากษาและตลาการไมอยภายใตการบงคบบญชาตามล าดบชน การจายส านวนคดใหผพพากษาและตลาการ ใหเปนไปตามหลกเกณฑทกฎหมายบญญต การเรยกคนส านวนคดหรอการโอนส านวนคด จะกระท ามได เวนแตเปนกรณทจะกระทบกระเทอนตอความยตธรรมในการพจารณาพพากษาอรรถคด การโยกยายผพพากษาและตลาการโดยไมไดรบความยนยอมจากผพพากษาและตลาการนน จะกระท ามได เวนแตเปนการโยกยายตามวาระตามทกฎหมายบญญต เปนการเลอนต าแหนงใหสงขน เปนกรณทอยในระหวางถกด าเนนการทางวนย หรอตกเปนจ าเลยในคดอาญา
มาตรา ๑๙๗ วรรคหนง การพจารณาพพากษาอรรถคดเปนอ านาจของศาลซงตองด าเนนการใหเปนไปโดยยตธรรม ตามรฐธรรมนญ ตามกฎหมาย และในพระปรมาภไธยพระมหากษตรย วรรคสอง ผพพากษาและตลาการมอสระในการพจารณาพพากษาอรรถคดใหเปนไปโดยถกตอง รวดเรว และเปนธรรม ตามรฐธรรมนญและกฎหมาย วรรคส ผพพากษาและตลาการจะเปนขาราชการการเมองหรอผด ารงต าแหนงทางการเมองมได
มาตรา ๑๘๘ การพจารณาพพากษาอรรถคดเปนอ านาจของศาล ซงตองด าเนนการใหเปนไปตามกฎหมาย และในพระปรมาภไธยพระมหากษตรย ผพพากษาและตลาการยอมมอสระในการพจารณาพพากษาอรรถคดตามรฐธรรมนญและกฎหมาย ใหเปนไปโดยรวดเรว เปนธรรม และปราศจากอคตทงปวง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๑๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๕๐ ผพพากษาและตลาการจะเปนขาราชการการเมองหรอผด ารงต าแหนงทางการเมองมได มาตรา ๒๓๔ บรรดาศาลทงหลายจะตงขนไดกแตโดยพระราชบญญต การตงศาลขนใหมเพอพจารณาพพากษาคดใดคดหนงหรอคดทมขอหาฐานใดฐานหนงโดยเฉพาะแทนศาลทมอยตามกฎหมายส าหรบพจารณาพพากษาคดนน จะกระท ามได มาตรา ๒๓๕ การบญญตกฎหมายใหมผลเปนการเปลยนแปลงหรอแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยธรรมนญศาลหรอวธพจารณาเพอใชแกคดใดคดหนงโดยเฉพาะ จะกระท ามได
มาตรา ๑๙๘ บรรดาศาลทงหลายจะตงขนไดกแตโดยพระราชบญญต การตงศาลขนใหมเพอพจารณาพพากษาคดใดคดหนงหรอคดทมขอหาฐานใดฐานหนงโดยเฉพาะแทนศาลทมอยตามกฎหมายส าหรบพจารณาพพากษาคดนน จะกระท ามได การบญญตกฎหมายใหมผลเปนการเปลยนแปลงหรอแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยธรรมนญศาลหรอวธพจารณาเพอใชแกคดใดคดหนงโดยเฉพาะ จะกระท ามได
มาตรา ๑๘๙ บรรดาศาลทงหลายจะตงขนไดแตโดยพระราชบญญต การตงศาลขนใหมหรอก าหนดวธพจารณาเพอพจารณาพพากษาคดใดคดหนงหรอทมขอหาฐานใดฐานหนงโดยเฉพาะแทนศาลทมตามกฎหมายส าหรบพจารณาพพากษาคดนน ๆ จะกระท ามได
มาตรา ๒๓๖ การนงพจารณาคดของศาลตองมผพพากษาหรอตลาการครบองคคณะ และผพพากษาหรอตลาการซงมไดนงพจารณาคดใด จะท าค าพพากษาหรอค าวนจฉยคดนนมได เวนแตมเหตสดวสยหรอมเหตจ าเปนอนอนมอาจกาวลวงได ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๕๑ พระมหากษตรยทรงแตงตงผพพากษาและตลาการ และทรงใหพนจากต าแหนง เวนแตกรณทพนจากต าแหนงเพราะความตาย การแตงตงและการใหผพพากษาและตลาการในศาลอนนอกจากศาลรฐธรรมนญ ศาลยตธรรม ศาลปกครอง และศาลทหาร พนจากต าแหนง ตลอดจนอ านาจพพากษาคดและวธพจารณาของศาลดงกลาว ใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการจดตงศาลนน
มาตรา ๒๐๐ ตรงกบมาตรา ๒๕๑ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๙๐ พระมหากษตรยทรงแตงตงและใหผพพากษาและตลาการพนจากต าแหนง แตในกรณทพนจากต าแหนงเพราะความตาย เกษยณอาย ตามวาระ หรอพนจากราชการเพราะถกลงโทษ ใหน าความกราบบงคมทลเพอทรงทราบ
มาตรา ๒๕๒ กอนเขารบหนาท ผพพากษาและตลาการตองถวายสตยปฏญาณตอพระมหากษตรยดวยถอยค า ดงตอไปน “ขาพระพทธเจา (ชอผปฏญาณ) ขอถวายสตยปฏญาณวา ขาพระพทธเจาจะจงรกภกดตอพระมหากษตรย และจะปฏบตหนาทในพระปรมาภไธยดวยความซอสตยสจรต โดยปราศจากอคตทงปวง เพอใหเกดความยตธรรมแกประชาชน และความสงบสขแหงราชอาณาจกร ทงจะรกษาไวและปฏบตตามซงการปกครองระบอบประชาธปไตย
มาตรา ๒๐๑ ตรงกบมาตรา ๒๕๒ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๙๑ ตรงกบมาตรา ๒๐๑ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๑๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยและกฎหมายทกประการ” มาตรา ๒๔๘ ในกรณทมปญหาเกยวกบอ านาจหนาทระหวางศาลยตธรรม ศาลปกครอง ศาลทหาร หรอศาลอน ใหพจารณาวนจฉยชขาดโดยคณะกรรมการคณะหนงซงประกอบดวยประธานศาลฎกาเปนประธาน ประธานศาลปกครองสงสด ประธานศาลอน และผทรงคณวฒอนอกไมเกนสคนตามทกฎหมายบญญต เปนกรรมการ หลกเกณฑการเสนอปญหาตามวรรคหนงใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๑๙๙ ตรงกบมาตรา ๒๔๘ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๑๙๒ ในกรณทมปญหาเกยวกบหนาทและอ านาจระหวางศาลยตธรรม ศาลปกครอง หรอศาลทหาร ใหพจารณาวนจฉยชขาดโดยคณะกรรมการซงประกอบดวยประธานศาลฎกาเปนประธาน ประธานศาลปกครองสงสด หวหนาส านกตลาการ ทหาร และผทรงคณวฒอนอกไมเกนสคนตามทกฎหมายบญญต เปนกรรมการ หลกเกณฑและวธการชขาดปญหาเกยวกบหนาทและอ านาจระหวางศาลตามวรรคหนง ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๗๐ ศาลรฐธรรมนญมหนวยธรการของศาลรฐธรรมนญทเปนอสระ โดยมเลขาธการส านกงานศาลรฐธรรมนญเปนผบงคบบญชาขนตรงตอประธานศาลรฐธรรมนญ การแตงตงเลขาธการส านกงานศาลรฐธรรมนญ ตองไดรบความเหนชอบของคณะตลาการศาลรฐธรรมนญ ส านกงานศาลรฐธรรมนญมอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๗๕ ศาลยตธรรมมหนวยธรการของศาลยตธรรมทเปนอสระ โดยมเลขาธการส านกงานศาลยตธรรมเปนผบงคบบญชาขนตรงตอประธานศาลฎกา การแตงตงเลขาธการส านกงานศาลยตธรรม ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรม ส านกงานศาลยตธรรมมอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๘๐ ศาลปกครองมหนวยธรการของศาลปกครองทเปนอสระ โดยมเลขาธการส านกงานศาลปกครองเปนผบงคบบญชาขนตรงตอประธานศาลปกครองสงสด
มาตรา ๒๑๗ ศาลรฐธรรมนญมหนวยธรการของศาลรฐธรรมนญทเปนอสระ โดยมเลขาธการส านกงานศาลรฐธรรมนญเปนผบงคบบญชาขนตรงตอประธานศาลรฐธรรมนญ การแตงตงเลขาธการส านกงานศาลรฐธรรมนญ ตองมาจากการเสนอของประธานศาลรฐธรรมนญและไดรบความเหนชอบของคณะตลาการศาลรฐธรรมนญตามทกฎหมายบญญต ส านกงานศาลรฐธรรมนญมอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๒๒ ศาลยตธรรมมหนวยธรการของศาลยตธรรมทเปนอสระ โดยมเลขาธการส านกงานศาลยตธรรมเปนผบงคบบญชาขนตรงตอประธานศาลฎกา การแตงตงเลขาธการส านกงานศาลยตธรรม ตองมาจากการเสนอของประธานศาลฎกาและไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมตามทกฎหมายบญญต ส านกงานศาลยตธรรมมอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๒๗ ศาลปกครองมหนวยธรการของศาลปกครองทเปนอสระ โดยมเลขาธการส านกงานศาลปกครองเปนผบงคบบญชาขนตรงตอประธานศาลปกครองสงสด
มาตรา ๑๙๓ ใหแตละศาล ยกเวนศาลทหาร มหนวยงานทรบผดชอบงานธรการทมความเปนอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน โดยใหมหวหนาหนวยงานคนหนงเปนผบงคบบญชาขนตรงตอประธานของแตละศาล ทงน ตามทกฎหมายบญญต ใหศาลยตธรรมและศาลปกครองมระบบเงนเดอนและคาตอบแทนเปนการเฉพาะตามความเหมาะสมตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๑๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ การแตงตงเลขาธการส านกงานศาลปกครอง ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลปกครองตามทกฎหมายบญญต ส านกงานศาลปกครองมอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต
การแตงตงเลขาธการส านกงานศาลปกครอง ตองมาจากการเสนอของประธานศาลปกครองสงสดและไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลปกครองตามทกฎหมายบญญต ส านกงานศาลปกครองมอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต
สวนท ๓ ศาลยตธรรม
ไมมการแกไข สวนท ๒ ศาลยตธรรม
มาตรา ๒๗๑ ศาลยตธรรมมอ านาจพจารณาพพากษาคดทงปวง เวนแตคดทรฐธรรมนญนหรอกฎหมายบญญตใหอยในอ านาจของศาลอน มาตรา ๒๗๒ วรรคหนง ศาลยตธรรมมสามชน คอ ศาลชนตน ศาลอทธรณ และศาลฎกา เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในรฐธรรมนญนหรอตามกฎหมายอน
มาตรา ๒๑๘ ตรงกบมาตรา ๒๗๑ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๒๑๙ วรรคหนง ศาลยตธรรมมสามชน คอ ศาลชนตน ศาลอทธรณ และศาลฎกา เวนแตทมบญญตไวเปนอยางอนในรฐธรรมนญนหรอตามกฎหมายอน วรรคสอง ศาลฎกามอ านาจพจารณาพพากษาคดทรฐธรรมนญหรอกฎหมายบญญตใหเสนอตอศาลฎกาไดโดยตรง และคดทอทธรณหรอฎกาค าพพากษาหรอค าสงของศาลชนตนหรอศาลอทธรณตามทกฎหมายบญญต เวนแตเปนกรณทศาลฎกาเหนวาขอกฎหมายหรอขอเทจจรงทอทธรณหรอฎกานนจะไมเปนสาระอนควรแกการพจารณา ศาลฎกามอ านาจไมรบคดไวพจารณาพพากษาได ทงน ตามระเบยบททประชมใหญศาลฎกาก าหนด วรรคสาม ใหศาลฎกามอ านาจพจารณาและวนจฉยคดทเกยวกบการเลอกตงและการเพกถอนสทธเลอกตงในการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา และใหศาลอทธรณมอ านาจพจารณาและวนจฉยคดทเกยวกบการเลอกตงและการเพกถอนสทธเลอกตงในการเลอกตงสมาชกสภาทองถนและผบรหารทองถน ทงน วธพจารณาและวนจฉยคดใหเปนไปตามระเบยบททประชมใหญศาลฎกาก าหนด โดยตองใชระบบไตสวนและเปนไปโดยรวดเรว
มาตรา ๑๙๔ ศาลยตธรรมมอ านาจพจารณาพพากษาคดทงปวง เวนแตคดทรฐธรรมนญหรอกฎหมายบญญตใหอยในอ านาจของศาลอน การจดตง วธพจารณาคด และการด าเนนงานของศาลยตธรรมใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการนน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๑๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๗๒ วรรคสอง ใหมแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองในศาลฎกา โดยองคคณะผพพากษาประกอบดวยผพพากษาในศาลฎกาซงด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาศาลฎกา จ านวนเกาคน ซงไดรบเลอกโดยทประชมใหญศาลฎกาโดยวธลงคะแนนลบ และใหเลอกเปนรายคด วรรคสาม อ านาจหนาทของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองและวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง ใหเปนไปตามทบญญตไวในรฐธรรมนญนและในกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง มาตรา ๓๑๐ วรรคสอง ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๖๕ มาใชบงคบกบการปฏบตหนาทของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองดวยโดยอนโลม มาตรา ๓๑๑ การพพากษาคดใหถอเสยงขางมาก โดยผพพากษาซงเปนองคคณะทกคนตองท าความเหนในการวนจฉยคดเปนหนงสอพรอมทงตองแถลงดวยวาจาตอทประชมกอนการลงมต ความเหนในการวนจฉยคดอยางนอยตองประกอบดวย (๑) ชอผถกกลาวหา (๒) เรองทถกกลาวหา (๓) ขอกลาวหาและสรปขอเทจจรงทไดจากการพจารณา (๔) เหตผลในการวนจฉยทงในปญหาขอเทจจรงและขอกฎหมาย (๕) บทบญญตของกฎหมายทยกขนอางอง (๖) ค าวนจฉยคด รวมทงการด าเนนการเกยวกบทรพยสนทเกยวของ ถาม ค าสงและค าพพากษาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองใหเปดเผยและเปนทสด
มาตรา ๒๑๙ วรรคส ใหมแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองในศาลฎกา โดยองคคณะผพพากษาประกอบดวยผพพากษาในศาลฎกาซงด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาศาลฎกาหรอผพพากษาอาวโสซงเคยด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาศาลฎกาจ านวนเกาคน ซงไดรบเลอกโดยทประชมใหญศาลฎกาโดยวธลงคะแนนลบ และใหเลอกเปนรายคด วรรคหา อ านาจหนาทของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองและวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง ใหเปนไปตามทบญญตไวในรฐธรรมนญนและในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง มาตรา ๒๗๗ วรรคสอง วธพจารณาคดของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองใหเปนไปตามทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง และใหน าบทบญญตมาตรา ๒๑๓ มาใชบงคบกบการปฏบตหนาทของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองดวยโดยอนโลม มาตรา ๒๗๘ การพพากษาคดใหถอเสยงขางมาก โดยผพพากษาซงเปนองคคณะทกคนตองท าความเหนในการวนจฉยคดเปนหนงสอพรอมทงตองแถลงดวยวาจาตอทประชมกอนการลงมต ค าสงและค าพพากษาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองใหเปดเผยและเปนทสด เวนแตเปนกรณตามวรรคสาม ในกรณทผตองค าพพากษาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองมพยานหลกฐานใหม ซงอาจท าใหขอเทจจรงเปลยนแปลงไปในสาระส าคญ อาจยนอทธรณตอทประชมใหญศาลฎกาภายในสามสบวนนบแตวนทมค าพพากษาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองได
มาตรา ๑๙๕ ใหมแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองในศาลฎกา โดยองคคณะผพพากษาประกอบดวยผพพากษาในศาลฎกาซงด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาศาลฎกาหรอผพพากษาอาวโสซงเคยด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาศาลฎกา ซงไดรบคดเลอกโดยทประชมใหญศาลฎกา จ านวนไมนอยกวาหาคนแตไมเกนเกาคนตามทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง โดยใหเลอกเปนรายคด ศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองมอ านาจพจารณาพพากษาคดตามทบญญตไวในรฐธรรมนญ วธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง ค าพพากษาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง ใหอทธรณตอทประชมใหญศาลฎกาไดภายในสามสบวนนบแตวนทศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองมค าพพากษา การวนจฉยอทธรณของทประชมใหญศาลฎกาตามวรรคส ใหด าเนนการโดยองคคณะของศาลฎกาซงประกอบดวยผพพากษาในศาลฎกาซงด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาหวหนาคณะในศาลฎกาหรอผพพากษาอาวโสซงเคยด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาหวหนาคณะในศาลฎกาซงไมเคยพจารณาคดนนมากอน และไดรบคดเลอกโดยทประชมใหญศาลฎกา จ านวนเกาคน โดยใหเลอกเปนรายคด และเมอองคคณะของศาลฎกาดงกลาวไดวนจฉยแลวใหถอวาค าวนจฉยนนเปนค าวนจฉยของทประชมใหญศาลฎกา ในกรณทศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองมค าพพากษาใหผใดพนจากต าแหนง หรอค าพพากษานนมผลใหผใดพนจากต าแหนง ไมวาจะมการอทธรณตามวรรคสหรอไม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๒๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ หลกเกณฑการยนอทธรณและการพจารณาวนจฉยของทประชมใหญศาลฎกา ใหเปนไปตามระเบยบททประชมใหญศาลฎกาก าหนด
ใหผนนพนจากต าแหนงตงแตวนทศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองมค าพพากษา หลกเกณฑและวธการอทธรณตามวรรคส และการพจารณาวนจฉยอทธรณตามวรรคหา ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง
มาตรา ๒๔๙ วรรคหา การโยกยายผพพากษาและตลาการโดยไมไดรบความยนยอมจากผพพากษาและตลาการนน จะกระท ามได เวนแตเปนการโยกยายตามวาระตามทกฎหมายบญญต เปนการเลอนต าแหนงใหสงขน เปนกรณทอยในระหวางถกด าเนนการทางวนย หรอตกเปนจ าเลยในคดอาญา มาตรา ๒๕๓ เงนเดอน เงนประจ าต าแหนง และประโยชนตอบแทนอนของผพพากษาและตลาการ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ทงน จะน าระบบบญชเงนเดอนหรอเงนประจ าต าแหนงของขาราชการพลเรอนมาใชบงคบ มได บทบญญตวรรคหนงใหน ามาใชบงคบกบกรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดนของรฐสภา กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต และกรรมการตรวจเงนแผนดน ดวย โดยอนโลม มาตรา ๒๕๔ บคคลจะด ารงต าแหนงกรรมการในคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรม กรรมการในคณะกรรมการตลาการศาลปกครอง หรอกรรมการในคณะกรรมการตลาการของศาลอนตามกฎหมายวาดวยการนน ในเวลาเดยวกนมได ทงน ไมวาจะเปนกรรมการโดยต าแหนงหรอกรรมการผทรงคณวฒ มาตรา ๒๗๓ การแตงตงและการใหผพพากษาในศาลยตธรรมพนจากต าแหนง ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมกอน แลวจงน าความกราบบงคมทล การเลอนต าแหนง การเลอนเงนเดอน และการลงโทษผพพากษาในศาลยตธรรม ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรม ในการนใหคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมแตงตง
มาตรา ๑๙๗ วรรคสาม การโยกยายผพพากษาและตลาการโดยไมไดรบความยนยอมจากผพพากษาและตลาการนน จะกระท ามได เวนแตเปนการโยกยายตามวาระตามทกฎหมายบญญต เปนการเลอนต าแหนงใหสงขน เปนกรณทอยในระหวางถกด าเนนการทางวนยหรอตกเปนจ าเลยในคดอาญา เปนกรณทกระทบกระเทอนตอความยตธรรมในการพจารณาพพากษาคด หรอมเหตสดวสยหรอเหตจ าเปนอนอนไมอาจกาวลวงได ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๐๒ เงนเดอน เงนประจ าต าแหนง และประโยชนตอบแทนอนของผพพากษาและตลาการ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ทงน จะน าระบบบญชเงนเดอนหรอเงนประจ าต าแหนงของขาราชการพลเรอนมาใชบงคบมได ใหน าความในวรรคหนงมาใชบงคบกบกรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต และกรรมการตรวจเงนแผนดน ดวยโดยอนโลม มาตรา ๒๐๓ ตรงกบความในมาตรา ๒๕๔ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๒๒๐ การแตงตงและการใหผพพากษาในศาลยตธรรมพนจากต าแหนง ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมกอน แลวจงน าความกราบบงคมทล การเลอนต าแหนง การเลอนเงนเดอน และการลงโทษผพพากษาในศาลยตธรรม ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรม ในการนใหคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมแตงตงคณะอนกรรมการขนชนศาลละหนงคณะ เพอเสนอความคดเหนในเรองดงกลาวเพอประกอบการพจารณา
มาตรา ๑๙๖ การบรหารงานบคคลเกยวกบผพพากษาศาลยตธรรมตองมความเปนอสระ และด าเนนการโดยคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรม ซงประกอบดวยประธานศาลฎกาเปนประธาน และกรรมการผทรงคณวฒซงเปนขาราชการตลาการในแตละชนศาล และผทรงคณวฒซงไมเปนหรอเคยเปนขาราชการตลาการ บรรดาทไดรบเลอกจากขาราชการตลาการไมเกนสองคน ทงน ตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๒๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ คณะอนกรรมการขนชนศาลละหนงคณะ เพอเสนอความคดเหนในเรองดงกลาวเพอประกอบการพจารณา มาตรา ๒๗๔ คณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมประกอบดวยบคคลดงตอไปน (๑) ประธานศาลฎกาเปนประธานกรรมการ (๒) กรรมการผทรงคณวฒในแตละชนศาล ชนศาลละสคน รวมเปนสบสองคน ซงเปนขาราชการตลาการในแตละชนศาล และไดรบเลอกจากขาราชการตลาการในทกชนศาล (๓) กรรมการผทรงคณวฒจ านวนสองคน ซงไมเปนหรอเคยเปนขาราชการตลาการ และไดรบเลอกจากวฒสภา คณสมบต ลกษณะตองหาม และวธการเลอกกรรมการผทรงคณวฒ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
การใหความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมตามวรรคหนงและวรรคสอง ตองค านงถงความรความสามารถและพฤตกรรมทางจรยธรรมของบคคลดงกลาวดวย เปนส าคญ มาตรา ๒๒๑ คณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมประกอบดวยบคคลดงตอไปน (๑) ประธานศาลฎกาเปนประธานกรรมการ (๒) กรรมการผทรงคณวฒในแตละชนศาล ไดแก ศาลฎกาหกคน ศาลอทธรณสคน และศาลชนตนสองคน ซงเปนขาราชการ ตลาการในแตละชนศาล และไดรบเลอกจากขาราชการตลาการใน แตละชนศาล (๓) กรรมการผทรงคณวฒจ านวนสองคน ซงไมเปนขาราชการตลาการ และไดรบเลอกจากวฒสภา คณสมบต ลกษณะตองหาม และวธการเลอกกรรมการผทรงคณวฒ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ในกรณทไมมกรรมการผทรงคณวฒตามวรรคหนง (๓) หรอมแตไมครบสองคน ถาคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมจ านวนไมนอยกวาเจดคนเหนวามเรองเรงดวนทตองใหความเหนชอบ ใหคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมจ านวนดงกลาวเปนองคประกอบและองคประชมพจารณาเรองเรงดวนนนได มาตรา ๓๐๖ ในวาระเรมแรก ใหผพพากษาในศาลฎกาทเคยด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาศาลฎกาซงมอายครบหกสบปบรบรณในปงบประมาณ ๒๕๕๐ สามารถปฏบตหนาทผพพากษาอาวโสในศาลฎกาตามมาตรา ๒๑๙ ได ทงน จนกวาจะมการปรบปรงกฎหมายเกยวกบการก าหนดหลกเกณฑการปฏบตหนาทของผพพากษาอาวโส ภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญนใหตรากฎหมายก าหนดหลกเกณฑใหผพพากษาศาลยตธรรมด ารงต าแหนงไดจนถงอายครบเจดสบป และผพพากษาศาลยตธรรมซงมอายครบหกสบปบรบรณขนไปในปงบประมาณใดซงไดปฏบตหนาทมาแลวไม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๒๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ นอยกวายสบปและผานการประเมนสมรรถภาพในการปฏบตหนาท สามารถขอไปด ารงต าแหนงผพพากษาอาวโสในศาลซงไมสงกวาขณะด ารงต าแหนงได กฎหมายทจะตราขนตามวรรคหนงและวรรคสอง จะตองมบทบญญตใหผทจะมอายครบหกสบปบรบรณขนไปในปงบประมาณใดในระยะสบปแรกนบแตวนทกฎหมายดงกลาวมผลใชบงคบ ทยอยพนจากต าแหนงทด ารงอยเปนล าดบในแตละปตอเนองกนไปและสามารถขอไปด ารงต าแหนงผพพากษาอาวโสตอไปได ใหน าบทบญญตในวรรคสอง และวรรคสาม ไปใชกบพนกงานอยการดวย โดยอนโลม
สวนท ๔ ศาลปกครอง
ไมมการแกไข สวนท ๓ ศาลปกครอง
มาตรา ๒๗๖ ศาลปกครองมอ านาจพจารณาพพากษาคดทเปนขอพพาทระหวางหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอเจาหนาทของรฐทอยในบงคบบญชาหรอในก ากบดแลของรฐบาลกบเอกชน หรอระหวางหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอเจาหนาทของรฐทอยในบงคบบญชาหรอในก ากบดแลของรฐบาลดวยกน ซงเปนขอพพาทอนเนองมาจากการกระท าหรอการละเวนการกระท าทหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอเจาหนาทของรฐนน ตองปฏบตตามกฎหมาย หรอเนองจากการกระท าหรอการละเวนการกระท าทหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอเจาหนาทของรฐนน ตองรบผดชอบในการปฏบตหนาทตามกฎหมาย ทงน ตามทกฎหมายบญญต ใหมศาลปกครองสงสดและศาลปกครองชนตน และจะมศาลปกครองชนอทธรณดวยกได
มาตรา ๒๒๓ ศาลปกครองมอ านาจพจารณาพพากษาคดพพาทระหวางหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทองถน หรอองคกรตามรฐธรรมนญ หรอเจาหนาทของรฐกบเอกชน หรอระหวางหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทองถน หรอองคกรตามรฐธรรมนญ หรอเจาหนาทของรฐดวยกน อนเนองมาจากการใชอ านาจทางปกครองตามกฎหมาย หรอเนองมาจากการด าเนนกจการทางปกครองของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทองถน หรอองคกรตามรฐธรรมนญ หรอเจาหนาทของรฐ ทงน ตามทกฎหมายบญญต รวมทงมอ านาจพจารณาพพากษาเรองทรฐธรรมนญหรอกฎหมายบญญตใหอยในอ านาจของศาลปกครอง อ านาจศาลปกครองตามวรรคหนงไมรวมถงการวนจฉยชขาดขององคกรตามรฐธรรมนญซงเปนการใชอ านาจโดยตรงตามรฐธรรมนญขององคกรตามรฐธรรมนญนน ใหมศาลปกครองสงสดและศาลปกครองชนตน และจะมศาลปกครองชนอทธรณดวยกได
มาตรา ๑๙๗ ศาลปกครองมอ านาจพจารณาพพากษาคดปกครองอนเนองมาจากการใชอ านาจทางปกครองตามกฎหมายหรอเนองมาจากการด าเนนกจการทางปกครอง ทงน ตามทกฎหมายบญญต ใหมศาลปกครองสงสดและศาลปกครองชนตน อ านาจศาลปกครองตามวรรคหนง ไมรวมถงการวนจฉยชขาดขององคกรอสระซงเปนการใชอ านาจโดยตรงตามรฐธรรมนญขององคกรอสระนน ๆ การจดตง วธพจารณาคด และการด าเนนงานของศาลปกครองใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการนน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๒๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๕๓ เงนเดอน เงนประจ าต าแหนง และประโยชนตอบแทนอนของผพพากษาและตลาการ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ทงน จะน าระบบบญชเงนเดอนหรอเงนประจ าต าแหนงของขาราชการพลเรอนมาใชบงคบ มได บทบญญตวรรคหนงใหน ามาใชบงคบกบกรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดนของรฐสภา กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต และกรรมการตรวจเงนแผนดน ดวย โดยอนโลม มาตรา ๒๕๔ บคคลจะด ารงต าแหนงกรรมการในคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรม กรรมการในคณะกรรมการตลาการศาลปกครอง หรอกรรมการในคณะกรรมการตลาการของศาลอนตามกฎหมายวาดวยการนน ในเวลาเดยวกนมได ทงน ไมวาจะเปนกรรมการโดยต าแหนงหรอกรรมการผทรงคณวฒ มาตรา ๒๗๗ การแตงตงและการใหตลาการในศาลปกครองพนจากต าแหนง ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลปกครองตามทกฎหมายบญญตกอน แลวจงน าความกราบบงคมทล ผทรงคณวฒสาขานตศาสตรและผทรงคณวฒในการบรหารราชการแผนดน อาจไดรบแตงตงใหเปนตลาการในศาลปกครองสงสดได การแตงตงใหบคคลดงกลาวเปนตลาการในศาลปกครองสงสดใหแตงตงไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนตลาการในศาลปกครองสงสดทงหมด และตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลปกครองตามทกฎหมายบญญตและไดรบความเหนชอบจากวฒสภากอน แลวจงน าความกราบบงคมทล การเลอนต าแหนง การเลอนเงนเดอน และการลงโทษตลาการในศาลปกครอง ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลปกครองตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๗๘ การแตงตงตลาการในศาลปกครองใหด ารงต าแหนงประธานศาลปกครองสงสดนน เมอไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลปกครองและวฒสภาแลว ใหนายกรฐมนตรน าความกราบบงคมทลเพอทรงแตงตงตอไป
มาตรา ๒๐๒ เงนเดอน เงนประจ าต าแหนง และประโยชนตอบแทนอนของผพพากษาและตลาการ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ทงน จะน าระบบบญชเงนเดอนหรอเงนประจ าต าแหนงของขาราชการพลเรอนมาใชบงคบมได ใหน าความในวรรคหนงมาใชบงคบกบกรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต และกรรมการตรวจเงนแผนดน ดวยโดยอนโลม มาตรา ๒๐๓ ตรงกบความในมาตรา ๒๕๔ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๒๒๔ การแตงตงและการใหตลาการในศาลปกครองพนจากต าแหนง ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลปกครองตามทกฎหมายบญญตกอน แลวจงน าความกราบบงคมทล ผทรงคณวฒสาขานตศาสตรและผทรงคณวฒในการบรหารราชการแผนดนอาจไดรบแตงตงใหเปนตลาการในศาลปกครองสงสดได การแตงตงใหบคคลดงกลาวเปนตลาการในศาลปกครองสงสดใหแตงตงไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนตลาการในศาลปกครองสงสดทงหมด และตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลปกครองตามทกฎหมายบญญตและไดรบความเหนชอบจากวฒสภากอน แลวจงน าความกราบบงคมทล การเลอนต าแหนง การเลอนเงนเดอน และการลงโทษ ตลาการในศาลปกครอง ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการศาลปกครองตามทกฎหมายบญญต ตลาการศาลปกครองในชนศาลใดจะมจ านวนเทาใด ใหเปนไปตามทคณะกรรมการตลาการศาลปกครองก าหนด มาตรา ๒๒๕ ตรงกบความในมาตรา ๒๗๘ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๒๒๖ คณะกรรมการตลาการศาลปกครองประกอบดวยบคคล ดงตอไปน (๑) ประธานศาลปกครองสงสดเปนประธานกรรมการ
มาตรา ๑๙๘ การบรหารงานบคคลเกยวกบตลาการศาลปกครองตองมความเปนอสระ และด าเนนการโดยคณะกรรมการตลาการศาลปกครองซงประกอบดวยประธานศาลปกครองสงสดเปนประธาน และกรรมการผทรงคณวฒซงเปนตลาการในศาลปกครอง และผทรงคณวฒซงไมเปนหรอเคยเปนตลาการในศาลปกครองไมเกนสองคน บรรดาทไดรบเลอกจากขาราชการตลาการศาลปกครอง ทงน ตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๒๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๗๙ คณะกรรมการตลาการศาลปกครองประกอบดวยบคคล ดงตอไปน (๑) ประธานศาลปกครองสงสดเปนประธานกรรมการ (๒) กรรมการผทรงคณวฒจ านวนเกาคนซงเปนตลาการในศาลปกครองและไดรบเลอกจากตลาการในศาลปกครองดวยกนเอง (๓) กรรมการผทรงคณวฒซงไดรบเลอกจากวฒสภาสองคน และจากคณะรฐมนตรอกหนงคน คณสมบต ลกษณะตองหาม และวธการเลอกกรรมการผทรงคณวฒ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
(๒) กรรมการผทรงคณวฒจ านวนเกาคนซงเปนตลาการในศาลปกครองและไดรบเลอกจากตลาการในศาลปกครองดวยกนเอง (๓) กรรมการผทรงคณวฒซงไดรบเลอกจากวฒสภาสองคน และจากคณะรฐมนตรอกหนงคน คณสมบต ลกษณะตองหาม และวธการเลอกกรรมการผทรงคณวฒ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ในกรณทไมมกรรมการผทรงคณวฒตามวรรคหนง (๓) หรอมแตไมครบสามคน ถาคณะกรรมการตลาการศาลปกครองจ านวนไมนอยกวาหกคนเหนวาเปนเรองเรงดวนทตองใหความเหนชอบ ใหคณะกรรมการตลาการศาลปกครองจ านวนดงกลาวเปนองคประกอบและองคประชมพจารณาเรองเรงดวนนนได
สวนท ๕ ศาลทหาร
ไมมการแกไข สวนท ๔ ศาลทหาร
มาตรา ๒๘๑ ศาลทหารมอ านาจพจารณาพพากษาคดอาญาทหารและคดอนตามทกฎหมายบญญต การแตงตงและการใหตลาการศาลทหารพนจากต าแหนง ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๒๘ ศาลทหารมอ านาจพจารณาพพากษาคดอาญาซงผกระท าผดเปนบคคลทอยในอ านาจศาลทหารและคดอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต การแตงตงและการใหตลาการศาลทหารพนจากต าแหนง ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๑๙๙ ศาลทหารมอ านาจพจารณาพพากษาคดอาญาทผกระท าความผดเปนบคคลซงอยในอ านาจศาลทหารและคดอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต การจดตง วธพจารณาคด และการด าเนนงานของศาลทหาร ตลอดจนการแตงตงและการใหตลาการศาลทหารพนจากต าแหนง ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
สวนท ๒ ศาลรฐธรรมนญ
ไมมการแกไข หมวด ๑๑ ศาลรฐธรรมนญ
มาตรา ๒๕๕ วรรคหนง ศาลรฐธรรมนญประกอบดวยประธานศาลรฐธรรมนญคนหนงและตลาการศาลรฐธรรมนญอนอกสบสคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภาจากบคคลดงตอไปน (๑) ผพพากษาในศาลฎกา ซงด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาศาลฎกา ซงไดรบเลอกโดยทประชมใหญศาลฎกาโดยวธลงคะแนนลบ จ านวนหาคน
มาตรา ๒๐๔ วรรคหนง ศาลรฐธรรมนญประกอบดวยประธานศาลรฐธรรมนญคนหนงและตลาการศาลรฐธรรมนญอนอกแปดคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภาจากบคคลดงตอไปน (๑) ผพพากษาในศาลฎกาซงด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาศาลฎกา ซงไดรบเลอกโดยทประชมใหญศาลฎกาโดยวธลงคะแนนลบ จ านวนสามคน
มาตรา ๒๐๐ ศาลรฐธรรมนญประกอบดวยตลาการศาลรฐธรรมนญจ านวนเกาคนซงพระมหากษตรยทรงแตงตงจากบคคล ดงตอไปน (๑) ผพพากษาในศาลฎกาซงด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาหวหนาคณะในศาลฎกามาแลวไมนอยกวาสามป ซงไดรบคดเลอกโดยทประชมใหญศาลฎกา จ านวนสามคน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๒๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๒) ตลาการในศาลปกครองสงสด ซงไดรบเลอกโดยทประชมใหญ ศาลปกครองสงสดโดยวธลงคะแนนลบ จ านวนสองคน (๓) ผทรงคณวฒสาขานตศาสตร ซงไดรบเลอกตามมาตรา ๒๕๗ จ านวนหาคน (๔) ผทรงคณวฒสาขารฐศาสตร ซงไดรบเลอกตามมาตรา ๒๕๗ จ านวนสามคน
(๒) ตลาการในศาลปกครองสงสดซงไดรบเลอกโดยทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสดโดยวธลงคะแนนลบ จ านวนสองคน (๓) ผทรงคณวฒสาขานตศาสตรซงมความรความเชยวชาญทางดานนตศาสตรอยางแทจรงและไดรบเลอกตามมาตรา ๒๐๖ จ านวนสองคน (๔) ผทรงคณวฒสาขารฐศาสตร รฐประศาสนศาสตร หรอสงคมศาสตรอน ซงมความรความเชยวชาญทางดานการบรหารราชการแผนดนอยางแทจรงและไดรบเลอกตามมาตรา ๒๐๖ จ านวนสองคน วรรคสอง ในกรณทไมมผพพากษาในศาลฎกาหรอตลาการในศาลปกครองสงสดไดรบเลอกตาม (๑) หรอ (๒) ใหทประชมใหญศาลฎกาหรอทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด แลวแตกรณ เลอกบคคลอนซงมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๐๕ และมความรความเชยวชาญทางดานนตศาสตรทเหมาะสมจะปฏบตหนาทเปนตลาการศาลรฐธรรมนญใหเปนตลาการศาลรฐธรรมนญตาม (๑) หรอ (๒) แลวแตกรณ
(๒) ตลาการในศาลปกครองสงสดซงด ารงต าแหนงไมต ากวาตลาการศาลปกครองสงสดมาแลวไมนอยกวาหาป ซงไดรบคดเลอกโดยทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด จ านวนสองคน (๓) ผทรงคณวฒสาขานตศาสตรซงไดรบการสรรหาจากผด ารงต าแหนงหรอเคยด ารงต าแหนงศาสตราจารยของมหาวทยาลยในประเทศไทยมาแลวเปนเวลาไมนอยกวาหาป และยงมผลงานทางวชาการเปนทประจกษ จ านวนหนงคน (๔) ผทรงคณวฒสาขารฐศาสตรหรอรฐประศาสนศาสตรซงไดรบการสรรหาจากผด ารงต าแหนงหรอเคยด ารงต าแหนงศาสตราจารยของมหาวทยาลยในประเทศไทยมาแลวเปนเวลาไมนอยกวาหาป และยงมผลงานทางวชาการเปนทประจกษ จ านวนหนงคน (๕) ผทรงคณวฒซงไดรบการสรรหาจากผรบหรอเคยรบราชการในต าแหนงไมต ากวาอธบดหรอหวหนาสวนราชการทเทยบเทา หรอต าแหนงไมต ากวารองอยการสงสดมาแลวไมนอยกวาหาป จ านวนสองคน ในกรณไมอาจเลอกผพพากษาหวหนาคณะในศาลฎกาตาม (๑) ทประชมใหญศาลฎกาจะเลอกบคคลจากผซงเคยด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาในศาลฎกามาแลวไมนอยกวาสามปกได การนบระยะเวลาตามวรรคหนง ใหนบถงวนทไดรบการคดเลอกหรอวนสมครเขารบการสรรหา แลวแตกรณ ในกรณจ าเปนอนไมอาจหลกเลยงได คณะกรรมการสรรหาจะประกาศลดระยะเวลาตามวรรคหนงหรอวรรคสองลงกได แตจะลดลงเหลอนอยกวาสองปมได
มาตรา ๒๕๖ ผทรงคณวฒตามมาตรา ๒๕๕ (๓) และ (๔) ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวาสสบหาปบรบรณ
มาตรา ๒๐๕ ผทรงคณวฒตามมาตรา ๒๐๔ (๓) และ (๔) ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวาสสบหาปบรบรณ
มาตรา ๒๐๑ ตลาการศาลรฐธรรมนญตองมคณสมบตดงตอไปนดวย (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวาสสบหาป แตไมถงหกสบแปดปในวนทไดรบการคดเลอกหรอวนสมครเขารบการสรรหา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๒๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๓) เคยเปนรฐมนตร กรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดนของรฐสภา กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต หรอกรรมการตรวจเงนแผนดน หรอเคยรบราชการในต าแหนงไมต ากวารองอยการสงสด อธบดหรอเทยบเทา หรอด ารงต าแหนงไมต ากวาศาสตราจารย
(๓) เคยเปนรฐมนตร ตลาการพระธรรมนญในศาลทหารสงสด กรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต กรรมการตรวจเงนแผนดน หรอกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต หรอเคยรบราชการในต าแหนงไมต ากวารองอยการสงสด อธบดหรอผด ารงต าแหนงทางบรหารในหนวยราชการทมอ านาจบรหารเทยบเทาอธบด หรอด ารงต าแหนงไมต ากวาศาสตราจารย หรอเคยเปนทนายความทประกอบวชาชพอยางสม าเสมอและตอเนองไมนอยกวาสามสบปนบถงวนทไดรบการเสนอชอ
(๓) ส าเรจการศกษาไมต ากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา (๔) มความซอสตยสจรตเปนทประจกษ (๕) มสขภาพทสามารถปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพ
มาตรา ๒๕๖ ผทรงคณวฒตามมาตรา ๒๕๕ (๓) และ (๔) ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๔) ไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๐๖ หรอมาตรา ๑๐๙ (๑) (๒) (๔) (๕) (๖) (๗) (๑๓) หรอ (๑๔) (๕) ไมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา ขาราชการการเมอง สมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถน (๖) ไมเปนหรอเคยเปนสมาชกหรอผด ารงต าแหนงอนของพรรคการเมอง ในระยะสามปกอนด ารงต าแหนง (๗) ไมเปนกรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดนของรฐสภา กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ตลาการศาลปกครอง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต หรอกรรมการตรวจเงนแผนดน มาตรา ๒๕๘ วรรคหนง ประธานศาลรฐธรรมนญและตลาการศาลรฐธรรมนญตอง (๑) ไมเปนขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ า (๒) ไมเปนพนกงานหรอลกจางของหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอไมเปนกรรมการหรอทปรกษาของรฐวสาหกจ หรอของหนวยงานของรฐ (๓) ไมด ารงต าแหนงใดในหางหนสวน บรษท หรอองคการทด าเนนธรกจโดยมงหาผลก าไรหรอรายไดมาแบงปนกน หรอเปนลกจางของบคคลใด
มาตรา ๒๐๕ ผทรงคณวฒตามมาตรา ๒๐๔ (๓) และ (๔) ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๔) ไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๐๐ หรอมาตรา ๑๐๒ (๑) (๒) (๔) (๕) (๖) (๗) (๑๓) หรอ (๑๔) (๕) ไมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา ขาราชการการเมอง สมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถน (๖) ไมเปนหรอเคยเปนสมาชกหรอผด ารงต าแหนงอนของพรรคการเมอง ในระยะสามปกอนด ารงต าแหนง (๗) ไมเปนกรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต กรรมการตรวจเงนแผนดน หรอกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต มาตรา ๒๐๗ วรรคหนง ประธานศาลรฐธรรมนญและตลาการศาลรฐธรรมนญตอง (๑) ไมเปนขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ า (๒) ไมเปนพนกงานหรอลกจางของหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอไมเปนกรรมการหรอทปรกษาของรฐวสาหกจหรอของหนวยงานของรฐ (๓) ไมด ารงต าแหนงใดในหางหนสวน บรษท หรอองคการทด าเนนธรกจโดยมงหาผลก าไรหรอรายไดมาแบงปนกน หรอเปนลกจางของบคคลใด (๔) ไมประกอบวชาชพอสระอนใด
มาตรา ๒๐๒ ตลาการศาลรฐธรรมนญตองไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๑) เปนหรอเคยเปนตลาการศาลรฐธรรมนญหรอผด ารงต าแหนงในองคกรอสระใด (๒) ลกษณะตองหามตามมาตรา ๙๘ (๑) (๒) (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) (๙) (๑๐) (๑๑) (๑๗) หรอ (๑๘) (๓) เคยไดรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคก เวนแตในความผดอนไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ (๔) เปนหรอเคยเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา ขาราชการการเมอง หรอสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนในระยะสบปกอนเขารบการคดเลอกหรอสรรหา (๕) เปนหรอเคยเปนสมาชกหรอผด ารงต าแหนงอนของพรรคการเมองในระยะสบปกอนเขารบการคดเลอกหรอสรรหา (๖) เปนขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ า (๗) เปนพนกงานหรอลกจางของหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอกรรมการหรอทปรกษาของหนวยงานของรฐหรอรฐวสาหกจ (๘) เปนผด ารงต าแหนงใดในหางหนสวนบรษท หรอองคกรทด าเนนธรกจโดยมงหาผลก าไรหรอรายไดมาแบงปนกน หรอเปนลกจางของบคคลใด (๙) เปนผประกอบวชาชพอสระ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๒๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๔) ไมประกอบวชาชพอสระอนใด
(๑๐) มพฤตการณอนเปนการฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมอยางรายแรง
มาตรา ๒๕๗ วรรคหนง การสรรหาและการเลอกตงตลาการศาลรฐธรรมนญตามมาตรา ๒๕๕ (๓) และ (๔) ใหด าเนนการดงน (๑) ใหมคณะกรรมการสรรหาตลาการศาลรฐธรรมนญคณะหนง ประกอบดวย ประธานศาลฎกา คณบดคณะนตศาสตรหรอเทยบเทาของสถาบนอดมศกษาของรฐทกแหงซงเลอกกนเองใหเหลอสคน คณบดคณะรฐศาสตรหรอเทยบเทาของสถาบนอดมศกษาของรฐทกแหงซงเลอกกนเองใหเหลอสคน ผแทนพรรคการเมองทกพรรคทมสมาชกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร พรรคละหนงคน ซงเลอกกนเองใหเหลอสคน เปนกรรมการ คณะกรรมการดงกลาวมหนาทสรรหาและจดท าบญชรายชอผทรงคณวฒตามมาตรา ๒๕๕ (๓) จ านวนสบคน และผทรงคณวฒตามมาตรา ๒๕๕ (๔) จ านวนหกคน เสนอตอประธานวฒสภา โดยตองเสนอพรอมความยนยอมของผไดรบการเสนอชอนน ทงน ภายในสามสบวนนบแตวนทมเหตท าใหตองมการเลอกบคคลใหด ารงต าแหนงดงกลาว มตในการเสนอชอดงกลาวตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของจ านวนกรรมการทงหมดเทาทมอย
มาตรา ๒๐๖ วรรคหนง การสรรหาและการเลอกตลาการศาลรฐธรรมนญตามมาตรา ๒๐๔ (๓) และ (๔) ใหด าเนนการดงตอไปน (๑) ใหมคณะกรรมการสรรหาตลาการศาลรฐธรรมนญคณะหนง ประกอบดวยประธานศาลฎกา ประธานศาลปกครองสงสด ประธานสภาผแทนราษฎร ผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร และประธานองคกรอสระตามรฐธรรมนญซงเลอกกนเองใหเหลอหนงคน เปนกรรมการ ท าหนาทสรรหาและคดเลอกผทรงคณวฒตามมาตรา ๒๐๔ (๓) และ (๔) ใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทมเหตท าใหตองมการเลอกบคคลใหด ารงต าแหนงดงกลาว แลวใหเสนอรายชอผไดรบเลอกพรอมความยนยอมของผนนตอประธานวฒสภา มตในการคดเลอกดงกลาวตองลงคะแนนโดยเปดเผยและตองมคะแนนไมนอยกวาสองในสามของจ านวนกรรมการทงหมดเทาทมอย ในกรณทไมมกรรมการในต าแหนงใด หรอมแตไมสามารถปฏบตหนาทได ถากรรมการทเหลออยนนมจ านวนไมนอยกวากงหนง ใหคณะกรรมการสรรหาตลาการศาลรฐธรรมนญประกอบดวยกรรมการทเหลออย ทงน ใหน าบทบญญตในมาตรา ๑๑๓ วรรคสองมาใชบงคบโดยอนโลม วรรคสอง ในกรณทไมอาจสรรหาผทรงคณวฒตาม (๑) ไดภายในเวลาทก าหนด ไมวาดวยเหตใด ๆ ใหทประชมใหญศาลฎกาแตงตงผพพากษาในศาลฎกาซงด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาศาลฎกาจ านวนสามคน และใหทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสดแตงตงตลาการในศาลปกครองสงสดจ านวนสองคน เปนกรรมการสรรหาเพอด าเนนการตาม (๑) แทน
มาตรา ๒๐๓ เมอมกรณทจะตองสรรหาผสมควรไดรบการแตงตงเปนตลาการศาลรฐธรรมนญ ใหเปนหนาทและอ านาจของคณะกรรมการสรรหา ซงประกอบดวย (๑) ประธานศาลฎกา เปนประธานกรรมการ (๒) ประธานสภาผแทนราษฎร และผน าฝายคานในสภาผแทน ราษฎร เปนกรรมการ (๓) ประธานศาลปกครองสงสด เปนกรรมการ (๔) บคคลซงองคกรอสระแตงตงจากผมคณสมบตตามมาตรา ๒๐๑ และไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๐๒ และไมเคยปฏบตหนาทใด ๆ ในศาลรฐธรรมนญหรอองคกรอสระ องคกรละหนงคน เปนกรรมการ ในกรณทไมมผด ารงต าแหนงกรรมการสรรหาตาม (๒) หรอกรรมการสรรหาตาม (๔) มไมครบไมวาดวยเหตใด ใหคณะกรรมการสรรหาประกอบดวยกรรมการสรรหาเทาทมอย ใหส านกงานเลขาธการวฒสภาปฏบตหนาทเปนหนวยธรการของคณะกรรมการสรรหา ใหคณะกรรมการสรรหาด าเนนการสรรหาผสมควรไดรบการแตงตงเปนตลาการศาลรฐธรรมนญตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ ในกรณทมปญหาเกยวกบคณสมบตของผสมคร ผไดรบการคดเลอกหรอไดรบการสรรหา ใหเปนหนาทและอ านาจของคณะกรรมการสรรหาเปนผวนจฉย ค าวนจฉยของคณะกรรมการสรรหาใหเปนทสด ในการสรรหา ใหคณะกรรมการสรรหาปรกษาหารอเพอคดสรรใหไดบคคลซงมความรบผดชอบสง มความกลาหาญในการปฏบตหนาท และมพฤตกรรมทางจรยธรรมเปนตวอยางทดของ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๒๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สงคม โดยนอกจากการประกาศรบสมครแลว ใหคณะกรรมการ สรรหา ด าเนนการสรรหาจากบคคลทมความเหมาะสมทวไปไดดวย แตตองไดรบความยนยอมของบคคลนน
มาตรา ๒๕๗ วรรคหนง การสรรหาและการเลอกตงตลาการศาลรฐธรรมนญตามมาตรา ๒๕๕ (๓) และ (๔) ใหด าเนนการดงน (๒) ใหประธานวฒสภาเรยกประชมวฒสภาเพอมมตเลอกบคคลผไดรบการเสนอชอในบญชตาม (๑) ซงตองกระท าโดยวธลงคะแนนลบ ในการน ใหหาคนแรกในบญชรายชอผทรงคณวฒตามมาตรา ๒๕๕ (๓) และสามคนแรกในบญชรายชอผทรงคณวฒตามมาตรา ๒๕๕ (๔) ซงไดรบคะแนนสงสดและมคะแนนมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา เปนผไดรบเลอกเปนตลาการศาลรฐธรรมนญ แตถาจ านวนผไดรบเลอกดงกลาวจากบญชรายชอผทรงคณวฒตามมาตรา ๒๕๕ (๓) มไมครบหาคน หรอจากบญชรายชอผทรงคณวฒตามมาตรา ๒๕๕ (๔) มไมครบสามคน ใหน ารายชอผไมไดรบเลอกในคราวแรกในบญชนนมาใหสมาชกวฒสภาออกเสยงลงคะแนนเลอกอกครงหนงตอเนองกนไป และในกรณน ใหผไดรบคะแนนสงสดเรยงลงไปตามล าดบจนครบจ านวน เปนผไดรบเลอกใหเปนตลาการศาลรฐธรรมนญ ถามผไดรบคะแนนเทากนในล าดบใดอนเปนเหตใหมผไดรบเลอกเกนหาคนหรอสามคน แลวแตกรณ ใหประธานวฒสภาจบสลากวาผใดเปนผไดรบเลอก วรรคสอง ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๕๕ วรรคสองและวรรคสาม มาใชบงคบ มาตรา ๒๕๕ วรรคสอง ใหผไดรบเลอกตามวรรคหนง ประชมและเลอกกนเองใหคนหนงเปนประธานศาลรฐธรรมนญ แลวแจงผลใหประธานวฒสภาทราบ วรรคสาม ใหประธานวฒสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงประธานศาลรฐธรรมนญและตลาการศาลรฐธรรมนญ
มาตรา ๒๐๖ วรรคหนง การสรรหาและการเลอกตลาการศาลรฐธรรมนญตามมาตรา ๒๐๔ (๓) และ (๔) ใหด าเนนการดงตอไปน (๒) ใหประธานวฒสภาเรยกประชมวฒสภาเพอมมตใหความเหนชอบบคคลผไดรบการคดเลอกตาม (๑) ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบรายชอ การลงมตใหใชวธลงคะแนนลบ ในกรณทวฒสภาใหความเหนชอบ ใหประธานวฒสภาน าความกราบบงคมทลเพอทรงแตงตงตอไป ในกรณทวฒสภาไมเหนชอบในรายชอใด ไมวาทงหมดหรอบางสวน ใหสงรายชอนนกลบไปยงคณะกรรมการสรรหาตลาการศาลรฐธรรมนญพรอมดวยเหตผลเพอใหด าเนนการสรรหาใหม หากคณะกรรมการสรรหาตลาการศาลรฐธรรมนญไมเหนดวยกบวฒสภาและมมตยนยนตามมตเดมดวยคะแนนเอกฉนท ใหสงรายชอนนใหประธานวฒสภาน าความกราบบงคมทลเพอทรงแตงตงตอไป แตถามตทยนยนตามมตเดมไมเปนเอกฉนท ใหเรมกระบวนการสรรหาใหม ซงตองด าเนนการใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทมเหตใหตองด าเนนการดงกลาว มาตรา ๒๐๔ วรรคสาม ใหผไดรบเลอกตามวรรคหนง ประชมและเลอกกนเองใหคนหนงเปนประธานศาลรฐธรรมนญ แลวแจงผลใหประธานวฒสภาทราบ วรรคส ใหประธานวฒสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงประธานศาลรฐธรรมนญและตลาการศาลรฐธรรมนญ
มาตรา ๒๐๔ ผไดรบการคดเลอกหรอสรรหาเพอแตงตงใหด ารงต าแหนงตลาการศาลรฐธรรมนญตองไดรบความเหนชอบจากวฒสภาดวยคะแนนเสยงไมนอยกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา ในกรณทวฒสภาไมใหความเหนชอบผไดรบการสรรหาหรอคดเลอกรายใด ใหด าเนนการสรรหาหรอคดเลอกบคคลใหมแทนผนน แลวเสนอตอวฒสภาเพอใหความเหนชอบตอไป เมอผไดรบการสรรหาหรอคดเลอกไดรบความเหนชอบจากวฒสภาแลว ใหเลอกกนเองใหคนหนงเปนประธานศาลรฐธรรมนญ แลวแจงผลใหประธานวฒสภาทราบ ใหประธานวฒสภาน าความกราบบงคมทลเพอทรงแตงตงประธานศาลรฐธรรมนญและตลาการศาลรฐธรรมนญ และเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ
มาตรา ๒๕๘ วรรคสอง ในกรณททประชมใหญศาลฎกา ทประชมใหญศาลปกครองสงสด หรอวฒสภา แลวแตกรณ เลอกบคคลตาม (๑) (๒) (๓) หรอ (๔) โดยไดรบความยนยอมของบคคลนน ผไดรบ
มาตรา ๒๐๗ วรรคสอง ในกรณททประชมใหญศาลฎกาหรอ ทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสดเลอกบคคล หรอวฒสภาใหความเหนชอบบคคลตาม (๑) (๒) (๓) หรอ (๔) โดยไดรบความยนยอม
มาตรา ๒๐๕ ผไดรบความเหนชอบจากวฒสภาใหเปนตลาการศาลรฐธรรมนญ โดยทยงมไดพนจากต าแหนงตามมาตรา ๒๐๒ (๖) (๗) หรอ (๘) หรอยงประกอบวชาชพตาม (๙) อย ตองแสดง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๒๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ เลอกจะเรมปฏบตหนาทไดตอเมอตนไดลาออกจากการเปนบคคลตาม (๑) (๒) หรอ (๓) หรอแสดงหลกฐานใหเปนทเชอไดวาตนไดเลกประกอบวชาชพอสระดงกลาวแลว ซงตองกระท าภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบเลอก แตถาผนนมไดลาออกหรอเลกประกอบวชาชพอสระภายในเวลาทก าหนด ใหถอวาผนนมไดเคยรบเลอกใหเปนตลาการศาลรฐธรรมนญ และใหน าบทบญญตมาตรา ๒๖๑ มาใชบงคบ
ของบคคลนน ผไดรบเลอกจะเรมปฏบตหนาทไดตอเมอตนไดลาออกจากการเปนบคคลตาม (๑) (๒) หรอ (๓) หรอแสดงหลกฐานใหเปนทเชอไดวาตนไดเลกประกอบวชาชพอสระดงกลาวแลว ซงตองกระท าภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบเลอกหรอไดรบความเหนชอบ แตถาผนนมไดลาออกหรอเลกประกอบวชาชพอสระภายในเวลาทก าหนด ใหถอวาผนนมไดเคยรบเลอกหรอไดรบความเหนชอบใหเปนตลาการศาลรฐธรรมนญ และใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๔ และมาตรา ๒๐๖ แลวแตกรณ มาใชบงคบ
หลกฐานวาไดลาออกหรอเลกประกอบวชาชพตามมาตรา ๒๐๒ (๖) (๗) (๘) หรอ (๙) แลว ตอประธานวฒสภาภายในเวลาทประธานวฒสภาก าหนด ซงตองเปนเวลากอนทประธานวฒสภาจะน าความกราบบงคมทลตามมาตรา ๒๐๔ วรรคส ในกรณทไมแสดงหลกฐานภายในก าหนดเวลาดงกลาว ใหถอวาผนนสละสทธ และใหด าเนนการคดเลอกหรอสรรหาใหม
มาตรา ๒๐๖ ในการพจารณาใหความเหนชอบตามมาตรา ๒๐๔ ถามผไดรบความเหนชอบจากวฒสภาจ านวนไมนอยกวาเจดคน ใหผไดรบความเหนชอบเลอกกนเองใหคนหนงเปนประธานศาลรฐธรรมนญแลวแจงผลใหประธานวฒสภาทราบโดยไมตองรอใหมผไดรบความเหนชอบครบเกาคน และเมอโปรดเกลาโปรดกระหมอมแตงตงแลว ใหศาลรฐธรรมนญด าเนนการตามหนาทและอ านาจตอไปพลางกอนได โดยในระหวางนน ใหถอวาศาลรฐธรรมนญประกอบดวยตลาการศาลรฐธรรมนญเทาทมอย
มาตรา ๒๕๙ วรรคหนง ประธานศาลรฐธรรมนญและ ตลาการศาลรฐธรรมนญมวาระการด ารงต าแหนงเกาปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว วรรคสาม ประธานศาลรฐธรรมนญและตลาการศาลรฐธรรมนญเปนเจาพนกงานในการยตธรรมตามกฎหมาย
มาตรา ๒๐๘ วรรคหนงและวรรคสาม ตรงกบความในมาตรา ๒๕๙ วรรคหนงและวรรคสาม ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๒๐๗ ตลาการศาลรฐธรรมนญมวาระการด ารงต าแหนงเจดปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว
มาตรา ๒๕๙ วรรคสอง ประธานศาลรฐธรรมนญและตลาการศาลรฐธรรมนญซงพนจากต าแหนงตามวาระ ใหปฏบตหนาทตอไปจนกวาประธานศาลรฐธรรมนญและตลาการศาลรฐธรรมนญซงไดรบแตงตงใหมจะเขารบหนาท มาตรา ๒๖๐ วรรคหนง นอกจากการพนจากต าแหนงตามวาระ ประธานศาลรฐธรรมนญและตลาการศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนง เมอ (๑) ตาย
มาตรา ๒๐๘ วรรคสอง ตรงกบความในมาตรา ๒๕๙ วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๒๐๙ วรรคหนง นอกจากการพนจากต าแหนงตามวาระ ประธานศาลรฐธรรมนญและตลาการศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนง เมอ (๑) ตาย (๒) มอายครบเจดสบปบรบรณ (๓) ลาออก
มาตรา ๒๐๘ นอกจากการพนจากต าแหนงตามวาระ ตลาการศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนงเมอ (๑) ขาดคณสมบตตามมาตรา ๒๐๑ หรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๐๒ (๒) ตาย (๓) ลาออก (๔) มอายครบเจดสบหาป
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๓๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๒) มอายครบเจดสบปบรบรณ (๓) ลาออก (๔) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๕๖ (๕) กระท าการอนเปนการฝาฝนมาตรา ๒๕๘ (๖) วฒสภามมตตามมาตรา ๓๐๗ ใหถอดถอนออกจากต าแหนง (๗) ตองค าพพากษาใหจ าคก มาตรา ๒๖๑ ในกรณทประธานศาลรฐธรรมนญและตลาการศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนงตามวาระพรอมกนทงหมด ใหเรมด าเนนการตามมาตรา ๒๕๕ และมาตรา ๒๕๗ ภายในสามสบวนนบแตวนทพนจากต าแหนง ในกรณทประธานศาลรฐธรรมนญหรอตลาการศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนงนอกจากกรณตามวรรคหนง ใหด าเนนการดงตอไปน (๑) ในกรณทเปนตลาการศาลรฐธรรมนญซงไดรบเลอกโดยทประชมใหญศาลฎกา ใหน ามาตรา ๒๕๕ (๑) มาใชบงคบโดยอนโลม ทงน ใหด าเนนการเลอกใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทพนจากต าแหนง (๒) ในกรณทเปนตลาการศาลรฐธรรมนญซงไดรบเลอกโดย ทประชมใหญศาลปกครองสงสด ใหน ามาตรา ๒๕๕ (๒) มาใชบงคบโดยอนโลม ทงน ใหด าเนนการเลอกใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทพนจากต าแหนง (๓) ในกรณทเปนตลาการศาลรฐธรรมนญตามมาตรา ๒๕๕ (๓) หรอ (๔) ใหน ามาตรา ๒๕๗ มาใชบงคบโดยอนโลม ในกรณน ใหเสนอชอผสมควรเปนตลาการศาลรฐธรรมนญผทรงคณวฒตามมาตรา ๒๕๕ (๓) หรอ (๔) เปนจ านวนสองเทาของผซงพนจากต าแหนงตอประธานวฒสภา และใหวฒสภามมตเลอก ทงน ใหด าเนนการเลอกใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทพนจากต าแหนง
(๔) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๐๕ (๕) กระท าการอนเปนการฝาฝนมาตรา ๒๐๗ (๖) วฒสภามมตตามมาตรา ๒๗๔ ใหถอดถอนออกจากต าแหนง (๗) ตองค าพพากษาใหจ าคก แมคดนนจะยงไมถงทสดหรอมการรอการลงโทษ เวนแตเปนกรณทคดยงไมถงทสดหรอมการรอการลงโทษในความผดอนไดกระท าโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท มาตรา ๒๑๐ ในกรณทประธานศาลรฐธรรมนญและตลาการศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนงตามวาระพรอมกนทงหมด ใหเรมด าเนนการตามมาตรา ๒๐๔ และมาตรา ๒๐๖ ภายในสามสบวนนบแตวนทพนจากต าแหนง ในกรณทประธานศาลรฐธรรมนญหรอตลาการศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนงนอกจากกรณตามวรรคหนง ใหด าเนนการดงตอไปน (๑) ในกรณทเปนตลาการศาลรฐธรรมนญซงไดรบเลอกโดย ทประชมใหญศาลฎกา ใหด าเนนการตามมาตรา ๒๐๔ ใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทพนจากต าแหนง (๒) ในกรณทเปนตลาการศาลรฐธรรมนญซงไดรบเลอกโดย ทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด ใหด าเนนการตามมาตรา ๒๐๔ ใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทพนจากต าแหนง (๓) ในกรณทเปนตลาการศาลรฐธรรมนญตามมาตรา ๒๐๔ (๓) หรอ (๔) ใหด าเนนการตามมาตรา ๒๐๖ ใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทพนจากต าแหนง ในกรณทตลาการศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนงไมวาทงหมดหรอบางสวนนอกสมยประชมของรฐสภา ใหด าเนนการตามมาตรา ๒๐๖ ภายในสามสบวนนบแตวนเปดสมยประชมของรฐสภา
(๕) ศาลรฐธรรมนญมมตใหพนจากต าแหนงดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของตลาการศาลรฐธรรมนญทงหมดเทาทมอยเพราะเหตฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมของตลาการศาลรฐธรรมนญ (๖) พนจากต าแหนงเพราะเหตตามมาตรา ๒๓๕ วรรคสาม ประธานศาลรฐธรรมนญซงลาออกจากต าแหนง ใหพนจากต าแหนงตลาการศาลรฐธรรมนญดวย ในกรณทตลาการศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนงตามวาระ ใหตลาการศาลรฐธรรมนญทพนจากต าแหนงปฏบตหนาทตอไปจนกวาจะมการแตงตงตลาการศาลรฐธรรมนญใหมแทน ในกรณทมปญหาวาตลาการศาลรฐธรรมนญผใดพนจากต าแหนงตาม (๑) หรอ (๓) หรอไม ใหเปนหนาทและอ านาจของคณะกรรมการสรรหาตามมาตรา ๒๐๓ เปนผวนจฉย ค าวนจฉยของคณะกรรมการสรรหาใหเปนทสด การรองขอ ผมสทธรองขอ การพจารณา และการวนจฉยตามวรรคส ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทบญญตไวในพระราช บญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๓๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ในกรณทตลาการศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนงไมวาทงหมดหรอบางสวนในระหวางทอยนอกสมยประชมของรฐสภา ใหด าเนนการตามมาตรา ๒๕๗ ภายในสามสบวนนบแตวนเปดสมยประชมของรฐสภา ในกรณทประธานศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนง ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๕๕ วรรคสอง มาใชบงคบ
ในกรณทประธานศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนง ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๔ วรรคสาม มาใชบงคบ
มาตรา ๒๖๐ วรรคสอง เมอมกรณตามวรรคหนง ใหตลาการศาลรฐธรรมนญทเหลออยปฏบตหนาทตอไปไดภายใตบงคบมาตรา ๒๖๗
มาตรา ๒๐๙ วรรคสอง เมอมกรณตามวรรคหนง ใหตลาการศาลรฐธรรมนญทเหลออยปฏบตหนาทตอไปไดภายใตบงคบมาตรา ๒๑๖
มาตรา ๒๐๙ ในระหวางทตลาการศาลรฐธรรมนญพนจากต าแหนงกอนวาระ และยงไมมการแตงตงตลาการศาลรฐธรรมนญแทนต าแหนงทวาง ใหตลาการศาลรฐธรรมนญเทาทเหลออยปฏบตหนาทตอไปได บทบญญตตามวรรคหนงมใหใชบงคบกรณมตลาการศาลรฐธรรมนญเหลออยไมถงเจดคน
มาตรา ๒๖๕ ในการปฏบตหนาท ศาลรฐธรรมนญมอ านาจเรยกเอกสารหรอหลกฐานทเกยวของจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาใหถอยค า ตลอดจนขอใหศาล พนกงานสอบสวน หนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน ด าเนนการใดเพอประโยชนแหงการพจารณาได ศาลรฐธรรมนญมอ านาจแตงตงบคคลหรอคณะบคคลเพอปฏบตหนาทตามทมอบหมาย มาตรา ๒๖๖ ในกรณทมปญหาเกยวกบอ านาจหนาทขององคกรตาง ๆ ตามรฐธรรมนญ ใหองคกรนนหรอประธานรฐสภา เสนอเรองพรอมความเหนตอศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย
มาตรา ๒๑๓ ในการปฏบตหนาท ศาลรฐธรรมนญมอ านาจเรยกเอกสารหรอหลกฐานทเกยวของจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาใหถอยค า ตลอดจนขอใหพนกงานสอบสวน หนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน ด าเนนการใดเพอประโยชนแหงการพจารณาได ศาลรฐธรรมนญมอ านาจแตงตงบคคลหรอคณะบคคลเพอปฏบตหนาทตามทมอบหมาย มาตรา ๒๑๔ ในกรณทมความขดแยงเกยวกบอ านาจหนาทระหวางรฐสภา คณะรฐมนตร หรอองคกรตามรฐธรรมนญทมใชศาลตงแตสององคกรขนไป ใหประธานรฐสภา นายกรฐมนตร หรอองคกรนน เสนอเรองพรอมความเหนตอศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย มาตรา ๒๑๕ ในกรณทศาลรฐธรรมนญเหนวาเรองใดหรอประเดนใดทไดมการเสนอใหศาลรฐธรรมนญพจารณา เปนเรองหรอประเดนทศาลรฐธรรมนญไดเคยพจารณาวนจฉยแลว ศาลรฐธรรมนญจะไมรบเรองหรอประเดนดงกลาวไวพจารณากได
มาตรา ๒๑๐ ศาลรฐธรรมนญมหนาทและอ านาจ ดงตอไปน (๑) พจารณาวนจฉยความชอบดวยรฐธรรมนญของกฎหมายหรอรางกฎหมาย (๒) พจารณาวนจฉยปญหาเกยวกบหนาทและอ านาจของสภาผแทนราษฎร วฒสภา รฐสภา คณะรฐมนตร หรอองคกรอสระ (๓) หนาทและอ านาจอนตามทบญญตไวในรฐธรรมนญ การยนค ารองและเงอนไขการยนค ารอง การพจารณาวนจฉย การท าค าวนจฉย และการด าเนนงานของศาลรฐธรรมนญ นอกจากทบญญตไวในรฐธรรมนญแลว ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ ใหน าความในมาตรา ๑๘๘ มาตรา ๑๙๐ มาตรา ๑๙๑ และมาตรา ๑๙๓ มาใชบงคบแกศาลรฐธรรมนญดวยโดยอนโลม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๓๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๖๗ องคคณะของตลาการศาลรฐธรรมนญในการนงพจารณาและในการท าค าวนจฉย ตองประกอบดวยตลาการศาล รฐธรรมนญไมนอยกวาเกาคน ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหถอเสยงขางมาก เวนแตจะมบญญตเปนอยางอนในรฐธรรมนญน ตลาการศาลรฐธรรมนญซงเปนองคคณะทกคนจะตองท าค าวนจฉยในสวนของตนพรอมแถลงดวยวาจาตอทประชมกอนการลงมต ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญและค าวนจฉยของตลาการศาลรฐธรรมนญทกคน ใหประกาศในราชกจจานเบกษา ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญอยางนอยตองประกอบดวยความเปนมาหรอค ากลาวหา สรปขอเทจจรงทไดมาจากการพจารณา เหตผลในการวนจฉยในปญหาขอเทจจรงและขอกฎหมาย และบทบญญตของรฐธรรมนญและกฎหมายทยกขนอางอง มาตรา ๒๖๘ ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหเปนเดดขาด มผลผกพนรฐสภา คณะรฐมนตร ศาล และองคกรอนของรฐ มาตรา ๒๖๙ วธพจารณาของศาลรฐธรรมนญใหเปนไปตามทศาลรฐธรรมนญก าหนด ซงตองกระท าโดยมตเอกฉนทของคณะตลาการศาลรฐธรรมนญ และใหประกาศในราชกจจานเบกษา วธพจารณาของศาลรฐธรรมนญตามวรรคหนง อยางนอยตองมหลกประกนขนพนฐานเรองการพจารณาคดโดยเปดเผย การใหโอกาสคกรณแสดงความเหนของตนกอนการวนจฉยคด การใหสทธคกรณขอตรวจดเอกสารทเกยวกบตน การเปดโอกาสใหมการคดคานตลาการศาลรฐธรรมนญ และการใหเหตผลประกอบค าวนจฉยหรอค าสงของศาลรฐธรรมนญดวย
มาตรา ๒๑๖ องคคณะของตลาการศาลรฐธรรมนญในการนงพจารณาและในการท าค าวนจฉย ตองประกอบดวยตลาการศาล รฐธรรมนญไมนอยกวาหาคน ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหถอเสยงขางมาก เวนแตจะมบญญตเปนอยางอนในรฐธรรมนญน ตลาการศาลรฐธรรมนญซงเปนองคคณะทกคนจะตองท าความเหนในการวนจฉยในสวนของตนพรอมแถลงดวยวาจาตอทประชมกอนการลงมต ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญและความเหนในการวนจฉยของตลาการศาลรฐธรรมนญทกคน ใหประกาศในราชกจจานเบกษา ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญอยางนอยตองประกอบดวยความเปนมาหรอค ากลาวหา สรปขอเทจจรงทไดมาจากการพจารณา เหตผลในการวนจฉยในปญหาขอเทจจรงและขอกฎหมาย และบทบญญตของรฐธรรมนญและกฎหมายทยกขนอางอง ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหเปนเดดขาด มผลผกพนรฐสภา คณะรฐมนตร ศาล และองคกรอนของรฐ วธพจารณาของศาลรฐธรรมนญใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ
มาตรา ๒๑๑ องคคณะของตลาการศาลรฐธรรมนญในการนงพจารณาและในการท าค าวนจฉยตองประกอบดวยตลาการศาลรฐธรรมนญไมนอยกวาเจดคน ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหถอเสยงขางมาก เวนแตรฐธรรมนญจะบญญตไวเปนอยางอน เมอศาลรฐธรรมนญรบเรองใดไวพจารณาแลว ตลาการศาลรฐธรรมนญผใดจะปฏเสธไมวนจฉยโดยอางวาเรองนนไมอยในอ านาจของศาลรฐธรรมนญมได ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหเปนเดดขาด มผลผกพนรฐสภา คณะรฐมนตร ศาล องคกรอสระ และหนวยงานของรฐ
มาตรา ๒๖๔ ในการทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายบงคบแกคดใด ถาศาลเหนเองหรอคความโตแยงวาบทบญญตแหงกฎหมายนนตองดวยบทบญญตมาตรา ๖ และยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตนน ใหศาลรอการพจารณาพพากษาคดไวชวคราว และสงความเหนเชนวานนตามทางการเพอศาลรฐธรรมนญจะไดพจารณาวนจฉย
มาตรา ๒๑๑ ในการทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายบงคบแกคดใด ถาศาลเหนเองหรอคความโตแยงพรอมดวยเหตผลวาบทบญญตแหงกฎหมายนนตองดวยบทบญญตมาตรา ๖ และยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตนน ใหศาลสงความเหนเชนวานนตามทางการเพอศาลรฐธรรมนญจะไดพจารณาวนจฉย ในระหวางนนใหศาลด าเนนการพจารณาตอไปได
มาตรา ๒๑๒ ในการทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายบงคบแกคดใด ถาศาลเหนเองหรอคความโตแยงพรอมดวยเหตผลวาบทบญญตแหงกฎหมายนนตองดวยมาตรา ๕ และยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตนน ใหศาลสงความเหนเชนวานนตอศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย ในระหวางนน ให
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๓๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ในกรณทศาลรฐธรรมนญเหนวาค าโตแยงของคความตามวรรคหนงไมเปนสาระอนควรไดรบการวนจฉย ศาลรฐธรรมนญจะไมรบเรองดงกลาวไวพจารณากได ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหใชไดในคดทงปวง แตไมกระทบ กระเทอนถงค าพพากษาของศาลอนถงทสดแลว
แตใหรอการพพากษาคดไวชวคราว จนกวาจะมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ ในกรณทศาลรฐธรรมนญเหนวาค าโตแยงของคความตามวรรคหนงไมเปนสาระอนควรไดรบการวนจฉย ศาลรฐธรรมนญจะไมรบเรองดงกลาวไวพจารณากได ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหใชไดในคดทงปวง แตไมกระทบ กระเทอนถงค าพพากษาของศาลอนถงทสดแลว
ศาลด าเนนการพจารณาตอไปได แตใหรอการพพากษาคดไวชวคราวจนกวาจะมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ ในกรณทศาลรฐธรรมนญเหนวาค าโตแยงของคความตามวรรคหนง ไมเปนสาระอนควรไดรบการวนจฉย ศาลรฐธรรมนญจะไมรบเรองดงกลาวไวพจารณากได ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหใชไดในคดทงปวง แตไมกระทบตอค าพพากษาของศาลอนถงทสดแลว เวนแตในคดอาญาใหถอวาผซงเคยถกศาลพพากษาวากระท าความผดตามบทบญญตแหงกฎหมายทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาไมชอบดวยมาตรา ๕ นน เปนผไมเคยกระท าความผดดงกลาว หรอถาผนนยงรบโทษอยกใหปลอยตวไป แตทงนไมกอใหเกดสทธทจะเรยกรองคาชดเชยหรอคาเสยหายใด ๆ
มาตรา ๒๑๒ บคคลซงถกละเมดสทธหรอเสรภาพทรฐธรรมนญนรบรองไวมสทธยนค ารองตอศาลรฐธรรมนญเพอมค าวนจฉยวาบทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญได การใชสทธตามวรรคหนงตองเปนกรณทไมอาจใชสทธโดยวธการอนไดแลว ทงน ตามทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ
มาตรา ๒๑๓ บคคลซงถกละเมดสทธหรอเสรภาพทรฐธรรมนญคมครองไว มสทธยนค ารองตอศาลรฐธรรมนญเพอมค าวนจฉยวาการกระท านนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ทงน ตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ
มาตรา ๒๑๔ ในกรณทตลาการศาลรฐธรรมนญตองหยดปฏบตหนาทตามมาตรา ๒๓๕ วรรคสาม และมตลาการศาลรฐธรรมนญเหลออยไมถงเจดคน ใหประธานศาลฎกาและประธานศาลปกครองสงสดรวมกนแตงตงบคคลซงมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามเชนเดยวกบตลาการศาลรฐธรรมนญท าหนาทเปนตลาการศาลรฐธรรมนญเปนการชวคราวใหครบเกาคน โดยใหผซงไดรบแตงตงท าหนาทในฐานะตลาการศาลรฐธรรมนญไดจนกวาตลาการศาลรฐธรรมนญทตนท าหนาทแทนจะปฏบตหนาทได หรอจนกวาจะมการแตงตงผด ารงต าแหนงแทน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๓๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ หมวด ๑๑
องคกรตามรฐธรรมนญ หมวด ๑๒
องคกรอสระ สวนท ๑
องคกรอสระตามรฐธรรมนญ สวนท ๑ บททวไป
มาตรา ๒๑๕ องคกรอสระเปนองคกรทจดตงขนใหมความอสระในการปฏบตหนาทใหเปนไปตามรฐธรรมนญและกฎหมาย การปฏบตหนาทและการใชอ านาจขององคกรอสระตองเปนไปโดยสจรต เทยงธรรม กลาหาญ และปราศจากอคตทงปวงในการใชดลพนจ
มาตรา ๑๓๗ กรรมการการเลอกตงตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๑) มสญชาตไทยโดยการเกด (๒) มอายไมต ากวาสสบปบรบรณในวนเสนอชอ (๓) ส าเรจการศกษาไมต ากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา (๔) ไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๐๖ หรอมาตรา ๑๐๙ (๑) (๒) (๔) (๕) (๖) (๗) (๑๓) หรอ (๑๔) (๕) ไมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา ขาราชการการเมอง สมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถน (๖) ไมเปนหรอเคยเปนสมาชกหรอผด ารงต าแหนงอนของพรรคการเมองในระยะหาปกอนด ารงต าแหนง (๗) ไมเปนผตรวจการแผนดนของรฐสภา กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ตลาการศาลรฐธรรมนญ ตลาการศาลปกครอง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต หรอกรรมการตรวจเงนแผนดน มาตรา ๑๓๙ กรรมการการเลอกตงตอง (๑) ไมเปนขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ า (๒) ไมเปนพนกงานหรอลกจางของหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอของราชการสวนทองถน
มาตรา ๒๓๐ กรรมการการเลอกตงตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๑) มอายไมต ากวาสสบปบรบรณ (๒) ส าเรจการศกษาไมต ากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา (๓) มคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๐๕ (๑) (๔) (๕) และ (๖) (๔) ไมเปนตลาการศาลรฐธรรมนญ ผตรวจการแผนดน กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต กรรมการตรวจเงนแผนดน หรอกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๗ มาใชบงคบกบกรรมการการเลอกตงดวยโดยอนโลม มาตรา ๒๔๒ วรรคส คณสมบตและลกษณะตองหามของผตรวจการแผนดนใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดน มาตรา ๒๔๖ วรรคสอง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตตองเปนผซงมความซอสตยสจรตเปนทประจกษและมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๐๕ โดยเคยเปนรฐมนตร กรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต หรอกรรมการตรวจเงนแผนดน หรอเคยรบราชการในต าแหนงไมต ากวาอธบดหรอผด ารงต าแหนงทางบรหารในหนวย
มาตรา ๒๑๖ นอกจากคณสมบตและลกษณะตองหามตามทบญญตไวเปนการเฉพาะในสวนทวาดวยองคกรอสระแตละองคกรแลว ผด ารงต าแหนงในองคกรอสระตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามทวไปดงตอไปนดวย (๑) มอายไมต ากวาสสบหาป แตไมเกนเจดสบป (๒) มคณสมบตตามมาตรา ๒๐๑ (๑) (๓) (๔) และ (๕) (๓) ไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๐๒
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๓๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๓) ไมด ารงต าแหนงใดในหางหนสวน บรษท หรอองคการทด าเนนธรกจโดยมงหาผลก าไรหรอรายไดมาแบงปนกน หรอเปนลกจางของบคคลใด (๔) ไมประกอบวชาชพอสระอนใด ในกรณทวฒสภาเลอกบคคลตาม (๑) (๒) (๓) หรอ (๔) โดยไดรบความยนยอมของผนน ผไดรบเลอกจะเรมปฏบตหนาทไดตอเมอผนนไดลาออกจากต าแหนงตาม (๑) (๒) หรอ (๓) หรอแสดงใหเปนทเชอไดวาตนไดเลกประกอบวชาชพอสระดงกลาวแลว ซงตองกระท าภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบเลอก แตถาผนนมไดลาออกหรอเลกประกอบวชาชพอสระภายในเวลาทก าหนด ใหถอวาผนนไมเคยไดรบเลอกใหเปนกรรมการการเลอกตง และใหน าบทบญญตมาตรา ๑๓๘ มาใชบงคบโดยอนโลม มาตรา ๑๙๖ วรรคสาม คณสมบต ลกษณะตองหาม การ สรรหา และการเลอกผตรวจการแผนดนของรฐสภา ใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดนของรฐสภา มาตรา ๒๙๗ วรรคสอง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตตองเปนผซงมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ มคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๕๖ มาตรา ๓๑๒ วรรคเจด คณสมบต ลกษณะตองหาม การ สรรหาและการเลอก และการพนจากต าแหนงของกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน รวมทงอ านาจหนาทของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผวาการตรวจเงนแผนดน และส านกงานการตรวจเงนแผนดน ใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน มาตรา ๑๙๙ วรรคสาม คณสมบต ลกษณะตองหาม การ สรรหา การเลอก การถอดถอน และการก าหนดคาตอบแทนกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
ราชการทมอ านาจบรหารเทยบเทาอธบด หรอด ารงต าแหนงไมต ากวาศาสตราจารย ผแทนองคการพฒนาเอกชน หรอผประกอบวชาชพทมองคกรวชาชพตามกฎหมายมาเปนเวลาไมนอยกวาสามสบป ซงองคการ พฒนาเอกชนหรอองคกรวชาชพนนใหการรบรองและเสนอชอเขาสกระบวนการสรรหา มาตรา ๒๕๒ วรรคหก คณสมบต ลกษณะตองหาม และการพนจากต าแหนงของกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน รวมทงอ านาจหนาทของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผวาการตรวจเงนแผนดน และส านกงานการตรวจเงนแผนดน ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน มาตรา ๒๕๖ วรรคสาม คณสมบต ลกษณะตองหาม การถอดถอน และการก าหนดคาตอบแทนกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๓๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๓๖ วรรคสอง ใหประธานวฒสภาลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงประธานกรรมการและกรรมการตามวรรคหนง มาตรา ๑๓๘ การสรรหาและการเลอกประธานกรรมการและกรรมการการเลอกตง ใหด าเนนการดงน (๑) ใหมคณะกรรมการสรรหากรรมการการเลอกตงจ านวนสบคน ซงประกอบดวยประธานศาลรฐธรรมนญ ประธานศาลปกครองสงสด อธการบดของสถาบนอดมศกษาของรฐทเปนนตบคคลทกแหงซงเลอกกนเองใหเหลอสคน ผแทนพรรคการเมองทกพรรคทมสมาชกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรพรรคละหนงคน ซงเลอกกนเองใหเหลอสคน ท าหนาทพจารณาสรรหาผมคณสมบตตามมาตรา ๑๓๗ ซงสมควรเปนกรรมการการเลอกตง จ านวนหาคน เสนอตอประธานวฒสภา โดยตองเสนอพรอมความยนยอมของผไดรบการเสนอชอนน มตในการเสนอชอดงกลาวตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของจ านวนกรรมการสรรหาทงหมดเทาทมอย (๒) ใหทประชมใหญศาลฎกาพจารณาสรรหาผสมควรเปนกรรมการการเลอกตงจ านวนหาคน เสนอตอประธานวฒสภา โดยตองเสนอพรอมความยนยอมของผไดรบการเสนอชอนน (๓) การเสนอชอตาม (๑) และ (๒) ใหกระท าภายในสามสบวนนบแตวนทมเหตทท าใหตองมการเลอกบคคลใหด ารงต าแหนงดงกลาว ในกรณทคณะกรรมการสรรหาตาม (๑) ไมอาจเสนอชอไดภายในเวลาทก าหนด หรอไมอาจเสนอชอไดครบจ านวนภายในเวลาทก าหนด ใหทประชมใหญศาลฎกาพจารณาเสนอชอแทนจนครบจ านวนภายในสบหาวนนบแตวนทครบก าหนดตองเสนอชอตาม (๑) (๔) ใหประธานวฒสภาเรยกประชมวฒสภาเพอมมตเลอกผไดรบการเสนอชอตาม (๑) (๒) และ (๓) ซงตองกระท าโดยวธลงคะแนนลบ ในการน ใหหาคนแรกซงไดรบคะแนนสงสดและมคะแนนมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา เปนผไดรบเลอกเปนกรรมการการเลอกตง แตถาจ านวนผ
มาตรา ๒๒๙ วรรคสอง ตรงกบความในมาตรา ๑๓๖ วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๒๓๐ วรรคสอง ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๗ มาใชบงคบกบกรรมการการเลอกตงดวยโดยอนโลม มาตรา ๒๓๑ การสรรหาและการเลอกประธานกรรมการและกรรมการการเลอกตง ใหด าเนนการดงน (๑) ใหมคณะกรรมการสรรหากรรมการการเลอกตงจ านวนเจดคน ซงประกอบดวย ประธานศาลฎกา ประธานศาลรฐธรรมนญ ประธานศาลปกครองสงสด ประธานสภาผแทนราษฎร ผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร บคคลซงทประชมใหญศาลฎกาคดเลอกจ านวนหนงคน และบคคลซงทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสดคดเลอกจ านวนหนงคน เปนกรรมการ ท าหนาทสรรหาผมคณสมบตตามมาตรา ๒๓๐ ซงสมควรเปนกรรมการการเลอกตง จ านวนสามคน เสนอตอประธานวฒสภา โดยตองเสนอพรอมความยนยอมของผไดรบการเสนอชอนน มตในการสรรหาดงกลาวตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนกรรมการทงหมดเทาทมอย ในกรณทไมมกรรมการในต าแหนงใด หรอมแตไมสามารถปฏบตหนาทได ถากรรมการทเหลออยนนมจ านวนไมนอยกวากงหนง ใหคณะกรรมการสรรหากรรมการการเลอกตงประกอบดวยกรรมการทเหลออย ทงน ใหน าบทบญญตในมาตรา ๑๑๓ วรรคสอง มาใชบงคบโดยอนโลม บคคลซงทประชมใหญศาลฎกาและทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสดเลอกตามวรรคหนง ตองมใชผพพากษาหรอตลาการ และตองไมเปนกรรมการสรรหาผด ารงต าแหนงในองคกรตามรฐธรรมนญอนในขณะเดยวกน (๒) ใหทประชมใหญศาลฎกาพจารณาสรรหาผมคณสมบตตามมาตรา ๒๓๐ ซงสมควรเปนกรรมการการเลอกตงจ านวนสองคน เสนอตอประธานวฒสภา โดยตองเสนอพรอมความยนยอมของผนน (๓) การสรรหาตาม (๑) และ (๒) ใหกระท าภายในสามสบวนนบแตวนทมเหตทท าใหตองมการเลอกบคคลใหด ารงต าแหนงดงกลาว
มาตรา ๒๑๗ เมอมกรณทจะตองสรรหาผสมควรไดรบการแตงตงเปนผด ารงต าแหนงในองคกรอสระนอกจากคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ใหเปนหนาทและอ านาจของคณะกรรมการสรรหาตามมาตรา ๒๐๓ ทจะด าเนนการสรรหา เวนแตกรรมการสรรหาตามมาตรา ๒๐๓ (๔) ใหประกอบดวยบคคลซงแตงตงโดย ศาลรฐธรรมนญและองคกรอสระทมใชองคกรอสระทตองมการ สรรหา ใหน าความในมาตรา ๒๐๓ มาตรา ๒๐๔ มาตรา ๒๐๕ และมาตรา ๒๐๖ มาใชบงคบแกการสรรหาตามวรรคหนงโดยอนโลม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๓๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ไดรบเลอกดงกลาวมไมครบหาคน ใหน ารายชอผไมไดรบเลอกในคราวแรกนนมาใหสมาชกวฒสภาออกเสยงลงคะแนนเลอกอกครงหนงตอเนองกนไป และในกรณน ใหถอวาผไดรบคะแนนเสยงสงสดเรยงลงไปตามล าดบจนครบหาคน เปนผไดรบเลอกใหเปนกรรมการการเลอกตง ในครงนถามผไดคะแนนเสยงเทากนในล าดบใดอนเปนเหตใหมผไดรบเลอกเกนหาคน ใหประธานวฒสภาจบสลากวาผใด เปนผไดรบเลอก (๕) ใหผไดรบเลอกตาม (๔) ประชมและเลอกกนเองใหคนหนงเปนประธานกรรมการการเลอกตง และแจงผลใหประธานวฒสภาทราบ และใหประธานวฒสภาน าความกราบบงคมทลเพอทรงแตงตงตอไป มาตรา ๑๔๓ ในกรณทกรรมการการเลอกตงพนจากต าแหนงตามวาระพรอมกนทงหมด ใหด าเนนการตามมาตรา ๑๓๘ ภายในสสบหาวนนบแตวนทมการพนจากต าแหนง ในกรณทกรรมการการเลอกตงพนจากต าแหนงเพราะเหตอนนอกจากถงคราวออกตามวาระ ใหน ามาตรา ๑๓๘ มาใชบงคบกบการสรรหาและการเลอกกรรมการการเลอกตงแทนต าแหนงทวางนนโดยอนโลม ในกรณน ใหเสนอชอผสมควรเปนกรรมการการเลอกตงตอประธานวฒสภา เปนจ านวนสองเทาของผซงพนจากต าแหนง และใหวฒสภามมตเลอก ทงน ใหด าเนนการใหแลวเสรจภายในสสบหาวนนบแตวนทมการพนจากต าแหนง และใหผไดรบเลอกอยในต าแหนงเพยงเทาวาระทเหลออยของผซงตนแทน มาตรา ๑๙๖ วรรคสอง ใหประธานวฒสภาลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงผตรวจการแผนดนของรฐสภา มาตรา ๒๙๗ วรรคสาม การสรรหาและการเลอกกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๕๗ และมาตรา ๒๕๘ มาใชบงคบโดยอนโลม ทงน โดยใหม คณะ กรรมการสรรหากรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตจ านวนสบหาคน ประกอบดวย ประธานศาลฎกา ประธานศาล
ในกรณทมเหตทท าใหไมอาจด าเนนการสรรหาไดภายในเวลาทก าหนดหรอไมอาจสรรหาไดครบจ านวนภายในเวลาทก าหนดตาม (๑) ใหทประชมใหญศาลฎกาพจารณาสรรหาแทนจนครบจ านวนภายในสบหาวนนบแตวนทครบก าหนดตาม (๑) (๔) ใหประธานวฒสภาเรยกประชมวฒสภาเพอมมตใหความเหนชอบผไดรบการสรรหาตาม (๑) (๒) หรอ (๓) ซงตองกระท าโดยวธลงคะแนนลบ (๕) ในกรณทวฒสภาใหความเหนชอบใหด าเนนการตาม (๖) แตถาวฒสภาไมเหนชอบในรายชอใด ไมวาทงหมดหรอบางสวน ใหสงรายชอนนกลบไปยงคณะกรรมการสรรหากรรมการการเลอกตงหรอทประชมใหญศาลฎกา แลวแตกรณ เพอใหด าเนนการสรรหาใหม หากคณะกรรมการสรรหากรรมการการเลอกตงหรอทประชมใหญศาลฎกา ไมเหนดวยกบวฒสภา และมมตยนยนตามมตเดมดวยคะแนนเอกฉนทหรอดวยคะแนนไมนอยกวาสองในสามของทประชมใหญศาลฎกา แลวแตกรณ ใหด าเนนการตอไปตาม (๖) แตถามตทยนยนตามมตเดมไมเปนเอกฉนทหรอไมไดคะแนนตามทก าหนด ใหเรมกระบวนการสรรหาใหม ซงตองด าเนนการใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทมเหตใหตองด าเนนการดงกลาว (๖) ใหผไดรบความเหนชอบตาม (๔) หรอ (๕) ประชมและเลอกกนเองใหคนหนงเปนประธานกรรมการการเลอกตง และแจงผลใหประธานวฒสภาทราบ และใหประธานวฒสภาน าความกราบบงคมทลเพอทรงแตงตงตอไป มาตรา ๒๓๔ ในกรณทกรรมการการเลอกตงพนจากต าแหนงตามวาระพรอมกนทงคณะ ใหด าเนนการสรรหาตามมาตรา ๒๓๑ ภายในเกาสบวนนบแตวนทพนจากต าแหนง ในกรณทกรรมการการเลอกตงพนจากต าแหนงเพราะเหตอนนอกจากถงคราวออกตามวาระ ใหด าเนนการสรรหาตามมาตรา ๒๓๑ ใหแลวเสรจภายในหกสบวนนบแตวนทมเหตดงกลาว และใหผไดรบความเหนชอบอยในต าแหนงเพยงเทาวาระทเหลออยของผซงตนแทน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๓๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ รฐธรรมนญ ประธานศาลปกครองสงสด ประธานกรรมการการเลอกตง ประธานกรรมการตรวจเงนแผนดน ประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ผตรวจการแผนดนของรฐสภา ซงเลอกกนเองใหเหลอหนงคน สมาชกสภาผแทนราษฎรของพรรคการเมองทสมาชกในสงกดด ารงต าแหนงรฐมนตร ซงเลอกกนเองใหเหลอหนงคน สมาชกสภาผแทนราษฎรของพรรคการเมองทสมาชกในสงกดมไดด ารงต าแหนงรฐมนตรซงเลอกกนเองใหเหลอหนงคน และอธการบดของสถาบนอดมศกษาของรฐทเปนนตบคคลทกแหงซงเลอกกนเองใหเหลอหกคน เปนกรรมการ วรรคหา ใหประธานวฒสภาลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงประธานกรรมการและกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (วรรคสาม วรรคส และวรรคหา แกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๔๘) มาตรา ๓๑๒ วรรคหา ใหประธานวฒสภาลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงประธานกรรมการและกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน วรรคเจด คณสมบต ลกษณะตองหาม การสรรหาและการเลอก และการพนจากต าแหนงของกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน รวมทงอ านาจหนาทของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผวาการตรวจเงนแผนดน และส านกงานการตรวจเงนแผนดน ใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน มาตรา ๑๙๙ วรรคสอง ใหประธานวฒสภาลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงประธานกรรมการและกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต
มาตรา ๒๔๒ วรรคสอง ใหผไดรบเลอกเปนผตรวจการแผนดนประชมและเลอกกนเองใหคนหนงเปนประธานผตรวจการแผนดนแลวแจงผลใหประธานวฒสภาทราบ วรรคสาม ใหประธานวฒสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงประธานผตรวจการแผนดนและผตรวจการแผนดน มาตรา ๒๔๓ การสรรหาและการเลอกผตรวจการแผนดนใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๖ และมาตรา ๒๐๗ มาใชบงคบโดยอนโลม โดยใหมคณะกรรมการสรรหาจ านวนเจดคนประกอบดวย ประธานศาลฎกา ประธานศาลรฐธรรมนญ ประธานศาลปกครองสงสด ประธานสภาผแทนราษฎร ผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร บคคลซงทประชมใหญศาลฎกาคดเลอกจ านวนหนงคน และบคคลซงทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสดคดเลอกจ านวนหนงคน และใหน าบทบญญตมาตรา ๒๓๑ (๑) วรรคสอง มาใชบงคบดวยโดยอนโลม มาตรา ๒๔๖ วรรคสาม การสรรหาและการเลอกกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๔ วรรคสามและวรรคส มาตรา ๒๐๖ และมาตรา ๒๐๗ มาใชบงคบโดยอนโลม โดยใหมคณะกรรมการสรรหาจ านวนหาคนประกอบดวยประธานศาลฎกา ประธานศาลรฐธรรมนญ ประธานศาลปกครองสงสด ประธานสภาผแทนราษฎรและผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร วรรคส ใหประธานวฒสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงประธานกรรมการและกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต มาตรา ๒๕๒ วรคสาม การสรรหาและการเลอกกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๔ วรรคสามและวรรคส มาตรา ๒๐๖ และมาตรา ๒๐๗ มาใชบงคบโดยอนโลม เวนแตองคประกอบของคณะกรรมการสรรหาใหเปนไปตามมาตรา ๒๔๓
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๓๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ วรรคสาม คณสมบต ลกษณะตองหาม การสรรหา การเลอก การถอดถอน และการก าหนดคาตอบแทนกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
วรรคส ใหประธานวฒสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงประธานกรรมการและกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน มาตรา ๒๕๖ วรรคสอง ใหประธานวฒสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงประธานกรรมการและกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต วรรคหา ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๔ วรรคสาม มาตรา ๒๐๖ มาตรา ๒๐๗ และมาตรา ๒๐๙ (๒) มาใชบงคบโดยอนโลม เวนแตองคประกอบของคณะกรรมการสรรหาใหเปนไปตามมาตรา ๒๔๓
มาตรา ๑๔๑ นอกจากการพนจากต าแหนงตามวาระ กรรมการการเลอกตงพนจากต าแหนง เมอ (๑) ตาย (๒) ลาออก (๓) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๓๗ หรอมาตรา ๑๓๙ (๔) ไดรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคก เวนแตในความผดอนไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ (๕) วฒสภามมตตามมาตรา ๓๐๗ ใหถอดถอนออกจากต าแหนง เมอมกรณตามวรรคหนง ใหคณะกรรมการการเลอกตงเทาทเหลออยปฏบตหนาทตอไปได มาตรา ๑๔๒ สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอสมาชกของทงสองสภารวมกน มจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา มสทธเขาชอรองขอตอประธานรฐสภาวากรรมการการเลอกตงคนใดคนหนงขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๑๓๗ หรอกระท าการอนตองหามตามมาตรา ๑๓๙ และใหประธานรฐสภาสงค ารองนนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉยวากรรมการการเลอกตงผนนพนจากต าแหนงหรอไม
มาตรา ๒๓๒ วรรคสาม ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๙ (๑) (๒) (๓) (๕) (๖) (๗) และการขาดคณสมบตและมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๓๐ มาใชบงคบกบการพนจากต าแหนงของกรรมการการเลอกตงดวยโดยอนโลม มาตรา ๒๓๓ สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอสมาชกของทงสองสภารวมกน มจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา มสทธเขาชอรองขอตอประธานรฐสภาวากรรมการการเลอกตงคนใดคนหนงขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหาม หรอกระท าการอนตองหามตามมาตรา ๒๓๐ และใหประธานรฐสภาสงค ารองนนไปยงศาลรฐธรรมนญภายในสามวนนบแตวนทไดรบค ารอง เพอใหศาลรฐธรรมนญวนจฉย เมอศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยแลว ใหศาลรฐธรรมนญแจงค าวนจฉยไปยงประธานรฐสภาและประธานกรรมการการเลอกตง ใหน าบทบญญตมาตรา ๙๒ มาใชบงคบกบการพนจากต าแหนงของกรรมการการเลอกตงดวยโดยอนโลม มาตรา ๒๔๗ วรรคสาม การพนจากต าแหนง การสรรหา และการเลอกกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตแทนต าแหนงทวาง ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๙ และมาตรา ๒๑๐ มาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๒๑๘ นอกจากการพนจากต าแหนงตามวาระ ผด ารงต าแหนงในองคกรอสระพนจากต าแหนงเมอ (๑) ตาย (๒) ลาออก (๓) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามทวไปตามมาตรา ๒๑๖ หรอขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามเฉพาะตามมาตรา ๒๒๒ มาตรา ๒๒๘ มาตรา ๒๓๒ มาตรา ๒๓๘ หรอตามมาตรา ๒๔๖ วรรคสอง และตามกฎหมายทตราขนตามมาตรา ๒๔๖ วรรคส แลวแตกรณ ใหน าความในมาตรา ๒๐๘ วรรคสอง วรรคสาม วรรคส และวรรคหา และมาตรา ๒๐๙ มาใชบงคบแกการพนจากต าแหนงของผด ารงต าแหนงในองคกรอสระโดยอนโลม ในกรณทผด ารงต าแหนงในองคกรอสระตองหยดปฏบตหนาทตามมาตรา ๒๓๕ วรรคสาม ถามจ านวนเหลออยไมถงกงหนง ใหน าความในมาตรา ๒๑๔ มาใชบงคบโดยอนโลม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๔๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ เมอศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยแลว ใหศาลรฐธรรมนญแจงค าวนจฉยไปยงประธานรฐสภาและประธานกรรมการการเลอกตง ใหน าบทบญญตมาตรา ๙๗ มาใชบงคบกบการพนจากต าแหนงของกรรมการการเลอกตงดวย โดยอนโลม มาตรา ๒๙๘ วรรคสาม การพนจากต าแหนง การสรรหาและการเลอกกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตแทนต าแหนงทวาง ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๖๐ และมาตรา ๒๖๑ มาใชบงคบโดยอนโลม มาตรา ๓๑๒ วรรคเจด คณสมบต ลกษณะตองหาม การสรรหาและการเลอก และการพนจากต าแหนงของกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน รวมทงอ านาจหนาทของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผวาการตรวจเงนแผนดน และส านกงานการตรวจเงนแผนดน ใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน
มาตรา ๒๕๒ วรรคหก คณสมบต ลกษณะตองหาม และการพนจากต าแหนงของกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน รวมทงอ านาจหนาทของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผวาการตรวจเงนแผนดน และส านกงานการตรวจเงนแผนดน ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน
หมวด ๑๓ จรยธรรมของผด ารงต าแหนงทางการเมอง
และเจาหนาทของรฐ
มาตรา ๒๗๙ วรรคหนง มาตรฐานทางจรยธรรมของผด ารงต าแหนงทางการเมอง ขาราชการ หรอเจาหนาทของรฐแตละประเภท ใหเปนไปตามประมวลจรยธรรมทก าหนดขน วรรคสอง มาตรฐานทางจรยธรรมตามวรรคหนง จะตองมกลไกและระบบในการด าเนนงานเพอใหการบงคบใชเปนไปอยางมประสทธภาพ รวมทงก าหนดขนตอนการลงโทษตามความรายแรงแหงการกระท า วรรคส การพจารณา สรรหา กลนกรอง หรอแตงตงบคคลใด เขาสต าแหนงทมสวนเกยวของในการใชอ านาจรฐ รวมทงการโยกยาย การเลอนต าแหนง การเลอนเงนเดอน และการลงโทษบคคลนน จะตองเปนไปตามระบบคณธรรมและค านงถงพฤตกรรมทางจรยธรรมของบคคลดงกลาวดวย
มาตรา ๒๑๙ ใหศาลรฐธรรมนญและองคกรอสระรวมกนก าหนดมาตรฐานทางจรยธรรมขนใชบงคบแกตลาการศาลรฐธรรมนญและผด ารงต าแหนงในองคกรอสระ รวมทงผวาการตรวจเงนแผนดนและหวหนาหนวยงานธรการของศาลรฐธรรมนญและองคกรอสระ และเมอประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได ทงน มาตรฐานทางจรยธรรมดงกลาวตองครอบคลมถงการรกษาเกยรตภมและผลประโยชนของชาต และตองระบใหชดแจงดวยวาการฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมใดมลกษณะรายแรง ในการจดท ามาตรฐานทางจรยธรรมตามวรรคหนง ใหรบฟงความคดเหนของสภาผแทนราษฎร วฒสภา และคณะรฐมนตร ประกอบดวย และเมอประกาศใชบงคบแลว ใหใชบงคบแกสมาชก
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๔๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา และคณะรฐมนตรดวย แตไมหามสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอคณะรฐมนตรทจะก าหนดจรยธรรมเพมขนใหเหมาะสมกบการปฏบตหนาทของตน แตตองไมขดหรอแยงกบมาตรฐานทางจรยธรรมตามวรรคหนง และใหประกาศในราชกจจานเบกษา
มาตรา ๓๐๒ คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมหนวยธรการของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตทเปนอสระ โดยมเลขาธการคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเปนผบงคบบญชาขนตรงตอประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต การแตงตงเลขาธการคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตและวฒสภา ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๓๕ วรรคสาม ใหมส านกงานคณะกรรมการการเลอกตงเปนหนวยงานทเปนอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๔๒ วรรคหก ใหมส านกงานผตรวจการแผนดนเปนหนวยงานทเปนอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๕๑ คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมหนวยธรการของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตทเปนอสระ โดยมเลขาธการคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเปนผบงคบบญชาขนตรงตอประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต การแตงตงเลขาธการคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตและวฒสภา ใหมส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเปนหนวยงานทเปนอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๕๔ คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนมหนวยธรการของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนทเปนอสระ โดยมผวาการตรวจเงนแผนดนเปนผบงคบบญชาขนตรงตอประธานกรรมการตรวจเงนแผนดน ใหมส านกงานการตรวจเงนแผนดนเปนหนวยงานทเปนอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๒๐ ใหองคกรอสระแตละแหง นอกจากคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน มหนวยงานทรบผดชอบงานธรการ ด าเนนการ และอ านวยความสะดวก เพอใหองคกรอสระบรรลภารกจและหนาทตามทก าหนดไวในรฐธรรมนญ กฎหมาย และเปนไปตามมตหรอแนวทางทองคกรอสระก าหนด โดยใหมหวหนาหนวยงานคนหนงซงแตงตงโดยความเหนชอบขององคกรอสระแตละองคกรเปนผรบผดชอบการบรหารงานของหนวยงานนน รบผดชอบขนตรงตอองคกรอสระ ทงน ตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๔๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๕๖ วรรคหก ใหมส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตเปนหนวยงานทเปนอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๒๑ ในการปฏบตหนาท ใหองคกรอสระรวมมอและชวยเหลอกนเพอใหบรรลเปาหมายในการปฏบตหนาทของแตละองคกร และถาองคกรอสระใดเหนวามผกระท าการอนไมชอบดวยกฎหมายแตอยในหนาทและอ านาจขององคกรอสระอน ใหแจงองคกรอสระนนทราบเพอด าเนนการตามหนาทและอ านาจตอไป
สวนท ๔ คณะกรรมการการเลอกตง
๑. คณะกรรมการการเลอกตง สวนท ๒ คณะกรรมการการเลอกตง
มาตรา ๑๓๖ วรรคหนง คณะกรรมการการเลอกตง ประกอบดวย ประธานกรรมการคนหนงและกรรมการอนอกสคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภา จากผซงมความเปนกลางทางการเมองและมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ
มาตรา ๒๒๙ วรรคหนง ตรงกบความในมาตรา ๑๓๖ วรรคหนง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๒๒๒ คณะกรรมการการเลอกตงประกอบดวยกรรมการจ านวนเจดคนซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภา จากบคคลดงตอไปน (๑) ผมความรความเชยวชาญในสาขาวชาการตาง ๆ ทจะยงประโยชนแกการบรหารและจดการการเลอกตงใหเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม และมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ ซงไดรบการสรรหาจากคณะกรรมการสรรหา จ านวนหาคน (๒) ผมความร ความเชยวชาญ และประสบการณดานกฎหมาย มความซอสตยสจรตเปนทประจกษ และเคยด ารงต าแหนงไมต ากวาอธบดผพพากษา หรอต าแหนงไมต ากวาอธบดอยการมาแลวเปนเวลาไมนอยกวาหาป ซงไดรบการคดเลอกจากทประชมใหญศาลฎกา จ านวนสองคน ผซงจะไดรบการสรรหาเปนกรรมการการเลอกตงตาม (๑) ตองมคณสมบตตามมาตรา ๒๓๒ (๒) (๓) (๔) (๕) (๖) หรอ (๗) หรอเปนผท างานหรอเคยท างานในภาคประชาสงคมมาแลวเปนเวลาไมนอยกวายสบป ทงน ตามทคณะกรรมการสรรหาประกาศก าหนด
มาตรา ๑๔๐ กรรมการการเลอกตงมวาระการด ารงต าแหนงเจดปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว
มาตรา ๒๓๒ วรรคหนง กรรมการการเลอกตงมวาระการด ารงต าแหนงเจดปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว
มาตรา ๒๒๓ กรรมการการเลอกตงมวาระการด ารงต าแหนงเจดปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๔๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ กรรมการการเลอกตงซงพนจากต าแหนงตามวาระ ตองอยในต าแหนงเพอปฏบตหนาทตอไปจนกวากรรมการการเลอกตงซงไดรบแตงตงใหมจะเขารบหนาท
วรรคสอง กรรมการการเลอกตงซงพนจากต าแหนงตามวาระ ตองอยในต าแหนงเพอปฏบตหนาทตอไปจนกวากรรมการการเลอกตงซงไดรบแตงตงใหมจะเขารบหนาท
ในระหวางทกรรมการการเลอกตงพนจากต าแหนงกอนวาระ และยงไมมการแตงตงกรรมการการเลอกตงแทนต าแหนงทวาง ใหคณะกรรมการการเลอกตงเทาทเหลออยปฏบตหนาทตอไปได แตถามกรรมการการเลอกตงเหลออยไมถงสคนใหกระท าไดแตเฉพาะการทจ าเปนอนไมอาจหลกเลยงได
มาตรา ๑๔๔ วรรคหนง คณะกรรมการการเลอกตงเปนผควบคมและด าเนนการจดหรอจดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา สมาชกสภาทองถน และผบรหารทองถน รวมทงการออกเสยงประชามต ใหเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม มาตรา ๑๔๕ คณะกรรมการการเลอกตงมอ านาจหนาท ดงตอไปน (๑) ออกประกาศก าหนดการทงหลายอนจ าเปนแกการปฏบตตามกฎหมายตามมาตรา ๑๔๔ วรรคสอง (๒) มค าสงใหขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอเจาหนาทอนของรฐ ปฏบตการทงหลายอนจ าเปนตามกฎหมายตามมาตรา ๑๔๔ วรรคสอง (๓) สบสวนสอบสวนเพอหาขอเทจจรงและวนจฉยชขาดปญหาหรอขอโตแยงทเกดขนตามกฎหมายตามมาตรา ๑๔๔ วรรคสอง (๔) สงใหมการเลอกตงใหมหรอออกเสยงประชามตใหมในหนวยเลอกตงใดหนวยเลอกตงหนงหรอทกหนวยเลอกตง เมอมหลกฐานอนควรเชอไดวาการเลอกตงหรอการออกเสยงประชามตในหนวยเลอกตงนน ๆ มไดเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม (๕) ประกาศผลการเลอกตงและการออกเสยงประชามต (๖) ด าเนนการอนตามทกฎหมายบญญต ในการปฏบตหนาท คณะกรรมการการเลอกตงมอ านาจเรยกเอกสารหรอหลกฐานทเกยวของจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาใหถอยค า ตลอดจนขอใหศาล พนกงานอยการ พนกงานสอบสวน หนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน
มาตรา ๒๓๕ วรรคหนง คณะกรรมการการเลอกตงเปนผควบคมและด าเนนการจดหรอจดใหมการเลอกตงหรอการสรรหาสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา สมาชกสภาทองถน และผบรหารทองถน แลวแตกรณ รวมทงการออกเสยงประชามต ใหเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม มาตรา ๒๓๖ คณะกรรมการการเลอกตงมอ านาจหนาท ดงตอไปน (๑) ออกประกาศหรอวางระเบยบก าหนดการทงหลายอนจ าเปนแกการปฏบตตามกฎหมายตามมาตรา ๒๓๕ วรรคสอง รวมทงวางระเบยบเกยวกบการหาเสยงเลอกตงและการด าเนนการใด ๆ ของพรรคการเมอง ผสมครรบเลอกตง และผมสทธเลอกตง เพอใหเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม และก าหนดหลกเกณฑการด าเนนการของรฐในการสนบสนนใหการเลอกตงมความเสมอภาค และมโอกาสทดเทยมกนในการหาเสยงเลอกตง (๒) วางระเบยบเกยวกบขอหามในการปฏบตหนาทของคณะรฐมนตรและรฐมนตรขณะอยในต าแหนงเพอปฏบตหนาทตามมาตรา ๑๘๑ โดยค านงถงการรกษาประโยชนของรฐ และค านงถงความสจรต เทยงธรรม ความเสมอภาค และโอกาสทดเทยมกนในการเลอกตง (๓) ก าหนดมาตรการและการควบคมการบรจาคเงนใหแกพรรคการเมอง การสนบสนนทางการเงนโดยรฐ การใชจายเงนของพรรคการเมองและผสมครรบเลอกตง รวมทงการตรวจสอบบญชทางการเงนของพรรคการเมองโดยเปดเผย และการควบคมการจายเงนหรอรบเงนเพอประโยชนในการลงคะแนนเลอกตง
มาตรา ๒๒๔ ใหคณะกรรมการการเลอกตงมหนาทและอ านาจ ดงตอไปน (๑) จดหรอด าเนนการใหมการจดการเลอกตงสมาชกสภา ผแทนราษฎร การเลอกสมาชกวฒสภา การเลอกตงสมาชกสภาทองถนและผบรหารทองถน และการออกเสยงประชามต (๒) ควบคมดแลการเลอกตงและการเลอกตาม (๑) ใหเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม และควบคมดแลการออกเสยงประชามตใหเปนไปโดยชอบดวยกฎหมาย เพอการน ใหมอ านาจสบสวนหรอไตสวนไดตามทจ าเปนหรอทเหนสมควร (๓) เมอผลการสบสวนหรอไตสวนตาม (๒) หรอเมอพบเหนการกระท าทมเหตอนควรสงสยวาการเลอกตงหรอการเลอกตาม (๑) มไดเปนไปโดยสจรตหรอเทยงธรรม หรอการออกเสยงประชามตเปนไปโดยมชอบดวยกฎหมาย ใหมอ านาจสงระงบ ยบยง แกไขเปลยนแปลง หรอยกเลกการเลอกตงหรอการเลอก หรอการออกเสยงประชามต และสงใหด าเนนการเลอกตง เลอก หรอออกเสยงประชามตใหมในหนวยเลอกตงบางหนวย หรอทกหนวย (๔) สงระงบการใชสทธสมครรบเลอกตงของผสมครรบเลอกตงหรอผสมครรบเลอกตาม (๑) ไวเปนการชวคราวเปนระยะเวลาไมเกนหนงป เมอมหลกฐานอนควรเชอไดวาผนนกระท าการหรอรเหนกบการกระท าของบคคลอน ทมลกษณะเปนการทจรต หรอท าใหการเลอกตงหรอการเลอกมไดเปนไปโดยสจรตหรอเทยงธรรม (๕) ดแลการด าเนนงานของพรรคการเมองใหเปนไปตามกฎหมาย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๔๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ด าเนนการเพอประโยชนแหงการปฏบตหนาท การสบสวน สอบสวน หรอวนจฉยชขาด คณะกรรมการการเลอกตงมอ านาจแตงตงบคคล คณะบคคล หรอผแทนองคการเอกชน เพอปฏบตหนาทตามทมอบหมาย มาตรา ๑๔๖ ขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอเจาหนาทอนของรฐ มหนาทตองปฏบตตามค าสงของคณะกรรมการการเลอกตงทสงการตามมาตรา ๑๔๕ มาตรา ๑๔๗ คณะกรรมการการเลอกตงตองด าเนนการสบสวนสอบสวนเพอหาขอเทจจรงโดยพลนเมอมกรณใดกรณหนง ดงตอไปน (๑) ผมสทธเลอกตง ผสมครรบเลอกตง หรอพรรคการเมองซงมสมาชกสมครรบเลอกตงในเขตเลอกตงใดเขตเลอกตงหนง คดคานวาการเลอกตงในเขตเลอกตงนนเปนไปโดยไมถกตองหรอไมชอบดวยกฎหมาย (๓) ปรากฏหลกฐานอนควรเชอไดวาการออกเสยงประชามตมไดเปนไปโดยชอบดวยกฎหมาย หรอผมสทธเลอกตงคดคานวาการออกเสยงประชามตในหนวยเลอกตงใดเปนไปโดยไมถกตองหรอไมชอบดวยกฎหมาย เมอด าเนนการตามวรรคหนงเสรจแลว คณะกรรมการการเลอกตงตองพจารณาวนจฉยสงการโดยพลน มาตรา ๑๑๓ เพอใหการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนไปดวยความสจรตและเทยงธรรม ใหรฐสนบสนนการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรในเรองดงตอไปน (๑) จดทปดประกาศและทตดแผนปายเกยวกบการเลอกตงในสาธารณสถานซงเปนของรฐ (๒) พมพและจดสงเอกสารเกยวกบการเลอกตงไปใหผมสทธออกเสยงเลอกตง (๓) จดหาสถานทหาเสยงเลอกตงใหแกผสมครรบเลอกตง
(๔) มค าสงใหขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอเจาหนาท อนของรฐ ปฏบตการทงหลายอนจ าเปนตามกฎหมายตามมาตรา ๒๓๕ วรรคสอง (๕) สบสวนสอบสวนเพอหาขอเทจจรงและวนจฉยชขาดปญหาหรอขอโตแยงทเกดขนตามกฎหมายตามมาตรา ๒๓๕ วรรคสอง (๖) สงใหมการเลอกตงใหมหรอออกเสยงประชามตใหมในหนวยเลอกตงใดหนวยเลอกตงหนงหรอทกหนวยเลอกตง เมอมหลกฐานอนควรเชอไดวาการเลอกตงหรอการออกเสยงประชามตในหนวยเลอกตงนน ๆ มไดเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม (๗) ประกาศผลการเลอกตง ผลการสรรหา และผลการออกเสยงประชามต (๘) สงเสรมและสนบสนนหรอประสานงานกบหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน หรอสนบสนนองคการเอกชน ในการใหการศกษาแกประชาชนเกยวกบการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และสงเสรมการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน (๙) ด าเนนการอนตามทกฎหมายบญญต ในการปฏบตหนาท คณะกรรมการการเลอกตงมอ านาจเรยกเอกสารหรอหลกฐานทเกยวของจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาใหถอยค า ตลอดจนขอใหพนกงานอยการ พนกงานสอบสวน หนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน ด าเนนการเพอประโยชนแหงการปฏบตหนาท การสบสวน สอบสวน หรอวนจฉยชขาด คณะกรรมการการเลอกตงมอ านาจแตงตงบคคล คณะบคคล หรอผแทนองคการเอกชน เพอปฏบตหนาทตามทมอบหมาย มาตรา ๒๓๘ คณะกรรมการการเลอกตงตองด าเนนการสบสวนสอบสวนเพอหาขอเทจจรงโดยพลนเมอมกรณใดกรณหนง ดงตอไปน
(๖) หนาทและอ านาจอนตามรฐธรรมนญหรอกฎหมาย ในการสบสวนหรอไตสวนตาม (๒) คณะกรรมการการเลอกตงจะมอบหมายใหกรรมการการเลอกตงแตละคนด าเนนการ หรอมอบหมายใหคณะบคคลด าเนนการภายใตการก ากบของกรรมการการเลอกตงตามหลกเกณฑและวธการทคณะกรรมการการเลอกตงก าหนดกได การใชอ านาจตาม (๓) ใหกรรมการการเลอกตงแตละคนซงพบเหนการกระท าความผดมอ านาจกระท าไดส าหรบหนวยเลอกตงหรอเขตเลอกตงทพบเหนการกระท าความผด ทงน ตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทคณะกรรมการการเลอกตงก าหนด
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๔๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๔) จดสรรเวลาออกอากาศทางวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศนใหแกพรรคการเมอง (๕) กจการอนทคณะกรรมการการเลอกตงประกาศก าหนด การด าเนนการตาม (๑) (๔) และ (๕) โดยผสมครรบเลอกตง พรรคการเมอง หรอบคคลอนนอกจากรฐ จะกระท ามได หลกเกณฑ เงอนไข และวธการด าเนนการตามมาตราน ใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชก สภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา ซงตองใหโอกาสโดยเทาเทยมกน มาตรา ๑๒๙ ภายใตบงคบบทบญญตแหงรฐธรรมนญนหลกเกณฑและวธการเลอกตงสมาชกวฒสภาใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา เพอประโยชนในการแนะน าผสมครรบเลอกตงโดยเทาเทยมกน ใหรฐด าเนนการดงตอไปน (๑) จดใหมการปดประกาศและตดแผนปายเกยวกบการเลอกตงและผสมครรบเลอกตง (๒) พมพและจดสงเอกสารเกยวกบการเลอกตงและผสมครรบเลอกตงไปใหผมสทธออกเสยงเลอกตง (๓) จดหาสถานท และจดสรรเวลาออกอากาศทางวทยกระจาย เสยงและวทยโทรทศนเพอแนะน าผสมครรบเลอกตง (๔) กจการอนทคณะกรรมการการเลอกตงประกาศก าหนด หลกเกณฑและวธการด าเนนการตามวรรคสอง ใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา การแนะน าผสมครรบเลอกตงโดยผสมครรบเลอกตงเองหรอบคคลอนจะกระท าไดเฉพาะเทาทมบญญตไวในกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาเทานน
(๑) ผมสทธเลอกตง ผสมครรบเลอกตง หรอพรรคการเมองซงมสมาชกสมครรบเลอกตงในเขตเลอกตงใดเขตเลอกตงหนง คดคานวาการเลอกตงในเขตเลอกตงนนเปนไปโดยไมถกตองหรอไมชอบดวยกฎหมาย (๒) ผเขารบการสรรหา หรอสมาชกขององคกรตามมาตรา ๑๑๔ วรรคหนง คดคานวาการสรรหาสมาชกวฒสภานน เปนไปโดยไมถกตองหรอไมชอบดวยกฎหมาย (๔) ปรากฏหลกฐานอนควรเชอไดวาการออกเสยงประชามตมไดเปนไปโดยชอบดวยกฎหมาย หรอผมสทธเลอกตงคดคานวาการออกเสยงประชามตในหนวยเลอกตงใดเปนไปโดยไมถกตองหรอไมชอบดวยกฎหมาย เมอด าเนนการตามวรรคหนงเสรจแลว คณะกรรมการการเลอกตงตองพจารณาวนจฉยสงการโดยพลน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๔๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๔๔ วรรคสอง ประธานกรรมการการเลอกตงเปนผรกษาการตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภา ผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา กฎหมาย ประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการออกเสยงประชามต และกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน และเปนนายทะเบยนพรรคการเมอง
มาตรา ๒๓๕ วรรคสอง ประธานกรรมการการเลอกตงเปนผรกษาการตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา พระราช บญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการออกเสยงประชามต และกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน และเปนนายทะเบยนพรรคการเมอง
มาตรา ๒๓๗ ผสมครรบเลอกตงผใดกระท าการ กอ หรอสนบสนนใหผอนกระท าการอนเปนการฝาฝนพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา หรอระเบยบหรอประกาศของคณะกรรมการการเลอกตง ซงมผลท าใหการเลอกตงมไดเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม ใหเพกถอนสทธเลอกตงของบคคลดงกลาวตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา ถาการกระท าของบคคลตามวรรคหนง ปรากฏหลกฐานอนควรเชอไดวาหวหนาพรรคการเมองหรอกรรมการบรหารของพรรคการเมองผใด มสวนรเหน หรอปลอยปละละเลย หรอทราบถงการกระท านนแลว มไดยบยงหรอแกไขเพอใหการเลอกตงเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม ใหถอวาพรรคการเมองนนกระท าการเพอใหไดมาซงอ านาจในการปกครองประเทศโดยวธการซงมไดเปนไปตามวถทางทบญญตไวในรฐธรรมนญนตามมาตรา ๖๘ และในกรณทศาลรฐธรรมนญมค าสงใหยบพรรคการเมองนน ใหเพกถอนสทธเลอกตงของหวหนาพรรคการเมองและกรรมการบรหารพรรคการเมองดงกลาวมก าหนดเวลาหาปนบแตวนทมค าสงใหยบพรรคการเมอง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๔๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๔๗ วรรคหนง คณะกรรมการการเลอกตงตองด าเนนการสบสวนสอบสวนเพอหาขอเทจจรงโดยพลนเมอมกรณใดกรณหนง ดงตอไปน (๒) ปรากฏหลกฐานอนควรเชอไดวากอนไดรบเลอกตง สมาชกสภา ผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา สมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถน ผใดไดกระท าการใด ๆ โดยไมสจรตเพอใหตนเองไดรบเลอกตง หรอไดรบเลอกตงมาโดยไมสจรตโดยผลของการทบคคลหรอพรรคการเมองใดไดกระท าลงไป ทงน อนเปนการฝาฝนกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง หรอกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน
มาตรา ๒๓๘ วรรคหนง คณะกรรมการการเลอกตงตองด าเนนการสบสวนสอบสวนเพอหาขอเทจจรงโดยพลนเมอมกรณใดกรณหนง ดงตอไปน (๓) ปรากฏหลกฐานอนควรเชอไดวา กอนไดรบเลอกตงหรอสรรหา สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา สมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถน ผใดไดกระท าการใด ๆ โดยไมสจรตเพอใหตนเองไดรบเลอกตงหรอสรรหา หรอไดรบเลอกตงหรอสรรหามาโดยไมสจรตโดยผลของการทบคคลหรอพรรคการเมองใดไดกระท าลงไปโดยฝาฝนหลกเกณฑตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง หรอกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน มาตรา ๒๓๙ วรรคหนง ในกรณทคณะกรรมการการเลอกตงวนจฉยใหมการเลอกตงใหมหรอเพกถอนสทธเลอกตงกอนการประกาศผลการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ใหค าวนจฉยของคณะกรรมการการเลอกตงเปนทสด
มาตรา ๒๒๕ กอนประกาศผลการเลอกตงหรอการเลอก ถามหลกฐานอนควรเชอไดวาการเลอกตงหรอการเลอกนนมไดเปนไปโดยสจรตหรอเทยงธรรม ใหคณะกรรมการการเลอกตงมอ านาจสงใหมการเลอกตงหรอการเลอกใหมในหนวยเลอกตงหรอเขตเลอกตงนน ถาผกระท าการนนเปนผสมครรบเลอกตงหรอผสมครรบเลอก แลวแตกรณ หรอรเหนกบการกระท าของบคคลอน ใหคณะกรรมการการเลอกตงสงระงบสทธสมครรบเลอกตงของผนนไวเปนการชวคราวตามมาตรา ๒๒๔ (๔) ค าสงตามวรรคหนง ใหเปนทสด
มาตรา ๒๓๙ วรรคสอง ในกรณทประกาศผลการเลอกตงแลว ถาคณะกรรมการการเลอกตงเหนวาควรใหมการเลอกตงใหมหรอเพกถอนสทธเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาผใด ใหยนค ารองตอศาลฎกาเพอวนจฉย เมอศาลฎกาไดรบค ารองของคณะ กรรมการการเลอกตงแลว สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาผนนจะปฏบตหนาทตอไปไมได จนกวาศาลฎกาจะมค าสงยกค ารอง ในกรณทศาลฎกามค าสงใหมการเลอกตงใหมในเขตเลอกตงใดหรอเพกถอนสทธเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาผใด ใหสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในเขตเลอกตงนนสนสดลง วรรคสาม ในกรณทบคคลตามวรรคสองปฏบตหนาทตอไปไมได มใหนบบคคลดงกลาวเขาในจ านวนรวมของสมาชกเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภา แลวแตกรณ
มาตรา ๒๒๖ เมอมการด าเนนการตามมาตรา ๒๒๕ หรอภายหลงการประกาศผลการเลอกตงหรอการเลอกแลว มหลกฐานอนควรเชอไดวาผสมครรบเลอกตงหรอผสมครรบเลอกผใดกระท าการทจรตในการเลอกตงหรอการเลอกหรอรเหนกบการกระท าของบคคลอน ใหคณะกรรมการการเลอกตงยนค ารองตอศาลฎกาเพอสงเพกถอนสทธสมครรบเลอกตง หรอเพกถอนสทธเลอกตงของผนน การพจารณาของศาลฎกาตามวรรคหนง ใหน าส านวนการสบสวนหรอไตสวนของคณะกรรมการการเลอกตงเปนหลกในการพจารณา และเพอประโยชนแหงความยตธรรม ใหศาลมอ านาจสงไตสวนขอเทจจรงและพยานหลกฐานเพมเตมได ในกรณทศาลฎกาพพากษาวาบคคลตามวรรคหนงกระท าความผดตามทถกรอง ใหศาลฎกาสงเพกถอนสทธสมครรบเลอกตง หรอเพกถอนสทธเลอกตงของผนนเปนเวลาสบป ทงน ตาม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๔๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ วรรคส ใหน าความในวรรคหนง วรรคสอง และวรรคสาม มาใชบงคบกบการเลอกตงสมาชกสภาทองถนและผบรหารทองถนดวย โดยอนโลม โดยการยนค ารองตอศาลตามวรรคสองใหยนตอศาลอทธรณ และใหค าสงของศาลอทธรณเปนทสด
พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภา ผแทนราษฎรหรอพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการไดมาซงสมาชกวฒสภา แลวแตกรณ เมอศาลฎกามค าสงรบค ารองไวพจารณาแลว ถาผถกกลาวหาเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ใหผนนหยดปฏบตหนาทจนกวาศาลฎกาจะพพากษาวาผนนมไดกระท าความผด และเมอศาลฎกามค าพพากษาวาผนนกระท าความผด ใหสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาผนนสนสดลงนบแตวนทหยดปฏบตหนาท มใหนบสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาซงหยดปฏบตหนาทตามวรรคส เปนจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภา แลวแตกรณ ใหน ามาตรานใปใชบงคบแกการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนดวยโดยอนโลม แตใหอ านาจของศาลฎกาเปนอ านาจของศาลอทธรณ และใหค าสงหรอค าพพากษาของศาลอทธรณเปนทสด การพจารณาพพากษาของศาลฎกาหรอศาลอทธรณตามมาตราน ใหเปนไปตามระเบยบของทประชมใหญของศาลฎกาซงตองก าหนดใหใชระบบไตสวนและใหด าเนนการไดโดยรวดเรว
มาตรา ๒๔๐ ในกรณทมการคดคานวาการสรรหาสมาชกวฒสภาผใดเปนไปโดยไมถกตองหรอไมชอบดวยกฎหมาย หรอปรากฏหลกฐานอนควรเชอไดวากอนไดรบการสรรหา สมาชกวฒสภาผใดกระท าการตามมาตรา ๒๓๘ ใหคณะกรรมการการเลอกตงด าเนนการสบสวนสอบสวนโดยพลน เมอคณะกรรมการการเลอกตงไดวนจฉยสงการเปนอยางใดแลว ใหเสนอตอศาลฎกาเพอพจารณาวนจฉยโดยพลน และใหน าความในมาตรา ๒๓๙ วรรคสองและวรรคสาม มาใชบงคบกบการทสมาชกวฒสภาผนนไมอาจปฏบตหนาทตอไปได โดยอนโลม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๔๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ในกรณทศาลฎกามค าสงใหเพกถอนการสรรหาหรอเพกถอนสทธเลอกตงสมาชกวฒสภาผใด ใหสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาผนนสนสดลงนบแตวนทศาลฎกามค าสง และใหด าเนนการสรรหาสมาชกวฒสภาใหมแทนต าแหนงทวาง ในการด าเนนการตามวรรคหนงหรอวรรคสองประธานกรรมการการเลอกตงจะรวมด าเนนการหรอวนจฉยสงการมได และใหคณะ กรรมการการเลอกตงมองคประกอบเทาทมอย การคดคานและการพจารณาของคณะกรรมการการเลอกตง ใหเปนไปตามทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา
มาตรา ๑๔๘ ในระหวางทพระราชกฤษฎกาใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา หรอประกาศใหมการออกเสยงประชามต มผลใชบงคบ หามมใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวกรรมการการเลอกตงไปท าการสอบสวน เวนแตในกรณทไดรบอนญาตจากคณะกรรมการการเลอกตง หรอในกรณทจบในขณะกระท าความผด ในกรณทมการจบกรรมการการเลอกตงในขณะกระท าความผด หรอจบ หรอคมขงกรรมการการเลอกตงในกรณอน ใหรายงานไปยงประธานกรรมการการเลอกตงโดยดวน และประธานกรรมการการเลอกตงอาจสงใหปลอยผถกจบได
มาตรา ๒๔๑ ในระหวางทพระราชกฤษฎกาใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ประกาศใหมการสรรหาสมาชกวฒสภา หรอประกาศใหมการออกเสยงประชามต มผลใชบงคบ หามมใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวกรรมการการเลอกตงไปท าการสอบสวน เวนแตในกรณทไดรบอนญาตจากคณะกรรมการการเลอกตง หรอในกรณทจบในขณะกระท าความผด ในกรณทมการจบกรรมการการเลอกตงในขณะกระท าความผด หรอจบ หรอคมขงกรรมการการเลอกตงในกรณอน ใหรายงานไปยงประธานกรรมการการเลอกตงโดยดวน และประธานกรรมการการเลอกตงอาจสงใหปลอยผถกจบได แตถาประธานกรรมการการเลอกตงเปนผถกจบหรอคมขง ใหเปนอ านาจของคณะกรรมการการเลอกตงเทาทมอยเปนผด าเนนการ
มาตรา ๒๒๗ ในระหวางทพระราชกฤษฎกาใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอการเลอกสมาชกวฒสภา หรอเมอประกาศใหมการออกเสยงประชามต มผลใชบงคบ หามมใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวกรรมการการเลอกตงไปสอบสวน เวนแตไดรบอนญาตจากคณะกรรมการการเลอกตง หรอในกรณทจบในขณะกระท าความผด ในกรณทมการจบกรรมการการเลอกตงในขณะกระท าความผด หรอจบ หรอคมขงกรรมการการเลอกตงในกรณอน ใหรายงานตอประธานกรรมการการเลอกตงโดยดวน และใหประธานกรรมการการเลอกตงมอ านาจสงใหปลอยผถกจบได แตถาประธานกรรมการการเลอกตงเปนผถกจบหรอคมขง ใหเปนอ านาจของคณะกรรมการการเลอกตงเทาทมอยเปนผด าเนนการ
สวนท ๗ ผตรวจการแผนดนของรฐสภา
๒. ผตรวจการแผนดน
สวนท ๓ ผตรวจการแผนดน
มาตรา ๑๙๖ วรรคหนง ผตรวจการแผนดนของรฐสภามจ านวนไมเกนสามคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภา จากผซงเปนทยอมรบนบถอของประชาชน มความรอบรและมประสบการณในการบรหารราชการแผนดน วสาหกจ หรอ
มาตรา ๒๔๒ วรรคหนง ผตรวจการแผนดนมจ านวนสามคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภา จากผซงเปนทยอมรบนบถอของประชาชน มความรอบรและมประสบการณในการ
มาตรา ๒๒๘ ผตรวจการแผนดนมจ านวนสามคนซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภา จากผซงไดรบการสรรหาโดยคณะกรรมการสรรหา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๕๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ กจกรรมอนเปนประโยชนรวมกนของสาธารณะ และมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ วรรคสาม คณสมบต ลกษณะตองหาม การสรรหา และการเลอกผตรวจการแผนดนของรฐสภา ใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดนของรฐสภา
บรหารราชการแผนดน วสาหกจ หรอกจกรรมอนเปนประโยชนรวมกนของสาธารณะ และมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ วรรคสอง ใหผไดรบเลอกเปนผตรวจการแผนดนประชมและเลอกกนเองใหคนหนงเปนประธานผตรวจการแผนดนแลวแจงผลใหประธานวฒสภาทราบ วรรคส คณสมบตและลกษณะตองหามของผตรวจการแผนดนใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดน
ผซงไดรบการสรรหาตองเปนผมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ และมความร ความเชยวชาญ และประสบการณเกยวกบการบรหารราชการแผนดนไมต ากวาอธบดหรอหวหนาสวนราชการทเทยบเทาหรอหวหนาหนวยงานของรฐทเทยบไดไมต ากวากรมตามทคณะกรรมการสรรหาประกาศก าหนด โดยตองด ารงต าแหนงดงกลาวเปนเวลาไมนอยกวาหาป จ านวนสองคน และเปนผมประสบการณในการด าเนนกจการอนเปนสาธารณะมาแลวไมนอยกวายสบป จ านวนหนงคน
มาตรา ๑๙๖ วรรคส ผตรวจการแผนดนของรฐสภามวาระการด ารงต าแหนงหกปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว
มาตรา ๒๔๒ วรรคหา ผตรวจการแผนดนมวาระการด ารงต าแหนงหกปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว
มาตรา ๒๒๙ ผตรวจการแผนดนมวาระการด ารงต าแหนงเจดปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว
มาตรา ๑๙๗ ผตรวจการแผนดนของรฐสภามอ านาจหนาท ดงตอไปน (๑) พจารณาและสอบสวนหาขอเทจจรงตามค ารองเรยนในกรณ (ก) การไมปฏบตตามกฎหมาย หรอปฏบตนอกเหนออ านาจหนาทตามกฎหมายของขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน (ข) การปฏบตหรอละเลยไมปฏบตหนาทของขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน ทกอใหเกดความเสยหายแก ผรองเรยนหรอประชาชนโดยไมเปนธรรม ไมวาการนนจะชอบหรอไมชอบดวยอ านาจหนาทกตาม (ค) กรณอนตามทกฎหมายบญญต (๒) จดท ารายงานพรอมทงเสนอความเหนและขอเสนอแนะตอรฐสภา
มาตรา ๒๔๔ ผตรวจการแผนดนมอ านาจหนาท ดงตอไปน (๑) พจารณาและสอบสวนหาขอเทจจรงตามค ารองเรยนในกรณ (ก) การไมปฏบตตามกฎหมาย หรอปฏบตนอกเหนออ านาจหนาทตามกฎหมายของขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน (ข) การปฏบตหรอละเลยไมปฏบตหนาทของขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน ทกอใหเกดความเสยหายแก ผรองเรยนหรอประชาชนโดยไมเปนธรรม ไมวาการนนจะชอบหรอไมชอบดวยอ านาจหนาทกตาม (ค) การตรวจสอบการละเลยการปฏบตหนาทหรอการปฏบตหนาทโดยไมชอบดวยกฎหมายขององคกรตามรฐธรรมนญและองคกรในกระบวนการยตธรรม ทงน ไมรวมถงการพจารณาพพากษาอรรถคดของศาล (ง) กรณอนตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๓๐ ผตรวจการแผนดนมหนาทและอ านาจ ดงตอไปน (๑) เสนอแนะตอหนวยงานของรฐทเกยวของเพอใหมการปรบปรงกฎหมาย กฎ ขอบงคบ ระเบยบ หรอค าสง หรอขนตอนการปฏบตงานใด ๆ บรรดาทกอใหเกดความเดอดรอนหรอไมเปนธรรมแกประชาชน หรอเปนภาระแกประชาชนโดยไมจ าเปนหรอเกนสมควรแกเหต (๒) แสวงหาขอเทจจรงเมอเหนวามผไดรบความเดอดรอนหรอไมเปนธรรมอนเนองมาจากการไมปฏบตตามกฎหมายหรอปฏบตนอกเหนอหนาทและอ านาจตามกฎหมายของหนวยงานของ รฐหรอเจาหนาทของรฐ เพอเสนอแนะตอหนวยงานของรฐทเกยวของใหขจดหรอระงบความเดอดรอนหรอความไมเปนธรรมนน (๓) เสนอตอคณะรฐมนตรใหทราบถงการทหนวยงานของรฐยงมไดปฏบตใหถกตองครบถวนตามหมวด ๕ หนาทของรฐ ในกรณทหนวยงานของรฐทเกยวของไมด าเนนการตามขอเสนอแนะของผตรวจการแผนดนตาม (๑) หรอ (๒) โดยไมมเหตผลอนสมควร ใหผตรวจการแผนดนแจงใหคณะรฐมนตรทราบเพอพจารณาสงการตามทเหนสมควรตอไป
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๕๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๒) ด าเนนการเกยวกบจรยธรรมของผด ารงต าแหนงทางการเมองและเจาหนาทของรฐตามมาตรา ๒๗๙ วรรคสาม และมาตรา ๒๘๐ (๓) ตดตาม ประเมนผล และจดท าขอเสนอแนะในการปฏบตตามรฐธรรมนญ รวมตลอดถงขอพจารณาเพอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญในกรณทเหนวาจ าเปน (๔) รายงานผลการตรวจสอบและผลการปฏบตหนาทพรอมขอสงเกตตอคณะรฐมนตร สภาผแทนราษฎร และวฒสภา ทกป ทงน ใหประกาศรายงานดงกลาวในราชกจจานเบกษาและเปดเผยตอสาธารณะดวย การใชอ านาจหนาทตาม (๑) (ก) (ข) และ (ค) ใหผตรวจการแผนดนด าเนนการเมอมการรองเรยน เวนแตเปนกรณทผตรวจการแผนดนเหนวาการกระท าดงกลาวมผลกระทบตอความเสยหายของประชาชนสวนรวมหรอเพอคมครองประโยชนสาธารณะ ผตรวจการแผนดนอาจพจารณาและสอบสวนโดยไมมการรองเรยนได
ในการด าเนนการตาม (๑) หรอ (๒) หากเปนกรณทเกยวกบการละเมดสทธมนษยชน ใหผตรวจการแผนดนสงเรองใหคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตด าเนนการตอไป
มาตรา ๑๙๘ ในกรณทผตรวจการแผนดนของรฐสภาเหนวาบทบญญตแหงกฎหมาย กฎ ขอบงคบ หรอการกระท าใดของบคคลใดตามมาตรา ๑๙๗ (๑) มปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญ ใหผตรวจการแผนดนของรฐสภาเสนอเรองพรอมความเหนตอศาลรฐธรรมนญหรอศาลปกครองเพอพจารณาวนจฉย ทงน ตามหลกเกณฑวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ หรอกฎหมายวาดวยวธพจารณาของศาลปกครอง แลวแตกรณ ใหศาลรฐธรรมนญหรอศาลปกครอง แลวแตกรณ พจารณาวนจฉยเรองทผตรวจการแผนดนของรฐสภาเสนอตามวรรคหนงโดยไมชกชา
มาตรา ๒๔๕ ผตรวจการแผนดนอาจเสนอเรองตอศาลรฐธรรมนญหรอศาลปกครองไดเมอเหนวามกรณดงตอไปน (๑) บทบญญตแหงกฎหมายใดมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญ ใหเสนอเรองพรอมดวยความเหนตอศาลรฐธรรมนญ และใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยโดยไมชกชา ทงน ตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ (๒) กฎ ค าสง หรอการกระท าอนใดของบคคลใดตามมาตรา ๒๔๔ (๑) (ก) มปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญหรอกฎหมาย ใหเสนอเรองพรอมดวยความเหนตอศาลปกครอง และใหศาลปกครองพจารณาวนจฉยโดยไมชกชา ทงน ตามพระราชบญญตวาดวยการจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง
มาตรา ๒๓๑ ในการปฏบตหนาทตามมาตรา ๒๓๐ ผตรวจการแผนดนอาจเสนอเรองตอศาลรฐธรรมนญหรอศาลปกครองไดเมอเหนวามกรณ ดงตอไปน (๑) บทบญญตแหงกฎหมายใดมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญ ใหเสนอเรองพรอมดวยความเหนตอศาลรฐธรรมนญ และใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยโดยไมชกชา ทงน ตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ (๒) กฎ ค าสง หรอการกระท าอนใดของหนวยงานของรฐหรอเจาหนาทของรฐมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญหรอกฎหมาย ใหเสนอเรองพรอมดวยความเหนตอศาลปกครอง และใหศาลปกครองพจารณาวนจฉยโดยไมชกชา ทงน ตามกฎหมายวาดวยการจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๕๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สวนท ๒
คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ๓. คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต สวนท ๔
คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต
มาตรา ๒๙๗ วรรคหนง คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ประกอบดวยประธานกรรมการคนหนงและกรรมการผทรงคณวฒอนอกแปดคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภา วรรคสอง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตตองเปนผซงมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ มคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๕๖
มาตรา ๒๔๖ วรรคหนง คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ประกอบดวยประธานกรรมการคนหนงและกรรมการอนอกแปดคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภา วรรคสอง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตตองเปนผซงมความซอสตยสจรตเปนทประจกษและมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา ๒๐๕ โดยเคยเปนรฐมนตร กรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต หรอกรรมการตรวจเงนแผนดน หรอเคยรบราชการในต าแหนงไมต ากวาอธบดหรอผด ารงต าแหนงทางบรหารในหนวยราชการทมอ านาจบรหารเทยบเทาอธบด หรอด ารงต าแหนงไมต ากวาศาสตราจารย ผแทนองคการพฒนาเอกชน หรอผประกอบวชาชพทมองคกรวชาชพตามกฎหมายมาเปนเวลาไมนอยกวาสามสบป ซงองคการพฒนาเอกชนหรอองคกรวชาชพนนใหการรบรองและเสนอชอเขาสกระบวนการสรรหา วรรคหา ใหมกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตประจ าจงหวด โดยคณสมบต กระบวนการสรรหา และอ านาจหนาท ใหเปนไปตามทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
มาตรา ๒๓๒ คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ประกอบดวยกรรมการจ านวนเกาคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภา จากผซงไดรบการสรรหาโดยคณะกรรมการสรรหา ผซงไดรบการสรรหาตองเปนผมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ มความร ความเชยวชาญ และประสบการณดานกฎหมาย บญช เศรษฐศาสตร การบรหารราชการแผนดน หรอการอนใดอนเปนประโยชนตอการปองกนและปราบปรามการทจรต และตองมคณสมบตอยางหนงอยางใด ดงตอไปนดวย (๑) รบราชการหรอเคยรบราชการในต าแหนงไมต ากวาอธบดผพพากษา อธบดศาลปกครองชนตน ตลาการพระธรรมนญหวหนาศาลทหารกลาง หรออธบดอยการมาแลวไมนอยกวาหาป (๒) รบราชการหรอเคยรบราชการในต าแหนงไมต ากวาอธบดหรอหวหนาสวนราชการทเทยบเทามาแลวไมนอยกวาหาป (๓) เปนหรอเคยเปนผด ารงต าแหนงผบรหารสงสดของรฐวสาหกจ หรอหนวยงานอนของรฐทไมเปนสวนราชการหรอรฐวสาหกจมาแลวไมนอยกวาหาป (๔) ด ารงต าแหนงหรอเคยด ารงต าแหนงศาสตราจารยของมหาวทยาลยในประเทศไทยมาแลวไมนอยกวาหาป และยงมผลงานทางวชาการเปนทประจกษ (๕) เปนหรอเคยเปนผประกอบวชาชพทมกฎหมายรบรองการประกอบวชาชพ โดยประกอบวชาชพอยางสม าเสมอและตอเนองมาเปนเวลาไมนอยกวายสบปนบถงวนทไดรบการเสนอชอ และไดรบการรบรองการประกอบวชาชพจากองคกรวชาชพนน (๖) เปนผมความรความช านาญและประสบการณทางดานการบรหาร การเงน การคลง การบญช หรอการบรหารกจการ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๕๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ วสาหกจในระดบไมต ากวาผบรหารระดบสงของบรษทมหาชนจ ากดมาแลวไมนอยกวาสบป (๗) เคยเปนผด ารงต าแหนงตาม (๑) (๒) (๓) (๔) หรอ (๖) รวมกนไมนอยกวาสบป การนบระยะเวลาตามวรรคสอง ใหนบถงวนทไดรบการเสนอชอหรอวนสมครเขารบการสรรหา แลวแตกรณ
มาตรา ๒๙๘ วรรคหนง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมวาระการด ารงต าแหนงเกาปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว วรรคสอง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตซงพนจากต าแหนงตามวาระ ตองปฏบตหนาทตอไปจนกวากรรมการซงไดรบแตงตงใหมจะเขารบหนาท
มาตรา ๒๔๗ วรรคหนง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมวาระการด ารงต าแหนงเกาปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว วรรคสอง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตซงพนจากต าแหนงตามวาระ ตองปฏบตหนาทตอไปจนกวากรรมการซงไดรบแตงตงใหมจะเขารบหนาท
มาตรา ๒๓๓ กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมวาระการด ารงต าแหนงเจดปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว ในระหวางทกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตพนจากต าแหนงกอนวาระ และยงไมมการแตงตงกรรมการแทน ต าแหนงทวาง ใหกรรมการเทาทเหลออยปฏบตหนาทตอไปได เวนแตจะมกรรมการเหลออยไมถงหาคน
มาตรา ๓๐๑ คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมอ านาจหนาท ดงตอไปน (๑) ไตสวนขอเทจจรงและสรปส านวนพรอมทงท าความเหนเสนอตอวฒสภาตามมาตรา ๓๐๕ (๒) ไตสวนขอเทจจรงและสรปส านวนพรอมทงท าความเหนสงไปยงศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองตามมาตรา ๓๐๘ (๓) ไตสวนและวนจฉยวาเจาหนาทของรฐร ารวยผดปกต กระท าความผดฐานทจรตตอหนาท หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ หรอความผดตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม เพอด าเนนการตอไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต (๔) ตรวจสอบความถกตองและความมอยจรง รวมทงความเปลยนแปลงของทรพยสนและหนสนของผด ารงต าแหนงตามมาตรา ๒๙๑ และมาตรา ๒๙๖ ตามบญชและเอกสารประกอบทไดยนไว
มาตรา ๒๕๐ คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมอ านาจหนาท ดงตอไปน (๑) ไตสวนขอเทจจรงและสรปส านวนพรอมทงท าความเหนเกยวกบการถอดถอนออกจากต าแหนงเสนอตอวฒสภาตามมาตรา ๒๗๒ และมาตรา ๒๗๙ วรรคสาม (๒) ไตสวนขอเทจจรงและสรปส านวนพรอมทงท าความเหนเกยวกบการด าเนนคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองสงไปยงศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองตามมาตรา ๒๗๕ (๓) ไตสวนและวนจฉยวาเจาหนาทของรฐตงแตผบรหารระดบสงหรอขาราชการซงด ารงต าแหนงตงแตผอ านวยการกองหรอเทยบเทาขนไปร ารวยผดปกต กระท าความผดฐานทจรตตอหนาท หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ หรอความผดตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม รวมทงด าเนนการกบเจาหนาทของรฐหรอขาราชการในระดบต ากวาทรวมกระท าความผดกบผด ารงต าแหนงดงกลาวหรอกบผด ารงต าแหนงทางการเมอง หรอทกระท าความผดใน
มาตรา ๒๓๔ คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมหนาทและอ านาจ ดงตอไปน (๑) ไตสวนและมความเหนกรณมการกลาวหาวาผด ารงต าแหนงทางการเมอง ตลาการศาลรฐธรรมนญ ผด ารงต าแหนงในองคกรอสระ หรอผวาการตรวจเงนแผนดน ผใดมพฤตการณร ารวยผดปกต ทจรตตอหนาท หรอจงใจปฏบตหนาทหรอใชอ านาจขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญหรอกฎหมาย หรอฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมอยางรายแรง เพอด าเนนการตอไปตามรฐธรรมนญหรอตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต (๒) ไตสวนและวนจฉยวาเจาหนาทของรฐร ารวยผดปกต กระท าความผดฐานทจรตตอหนาท หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ หรอความผดตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม เพอด าเนนการตอไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๕๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๕) รายงานผลการตรวจสอบและผลการปฏบตหนาทพรอมขอสงเกตตอคณะรฐมนตร สภาผแทนราษฎร และวฒสภา ทกป และน ารายงานนนออกพมพเผยแพรตอไป (๖) ด าเนนการอนตามทกฎหมายบญญต ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๔๖ และมาตรา ๒๖๕ มาใชบงคบกบการปฏบตหนาทของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตดวย โดยอนโลม
หมวด ๑๐ การตรวจสอบการใชอ านาจรฐ
สวนท ๑
การแสดงบญชรายการทรพยสนและหนสน
มาตรา ๒๙๑ ผด ารงต าแหนงทางการเมองดงตอไปน มหนาทยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนของตน คสมรส และบตรทยงไมบรรลนตภาวะ ตอคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ทกครงทเขารบต าแหนงหรอพนจากต าแหนง (๑) นายกรฐมนตร (๒) รฐมนตร (๓) สมาชกสภาผแทนราษฎร (๔) สมาชกวฒสภา (๕) ขาราชการการเมองอน (๖) ผบรหารทองถนและสมาชกสภาทองถนตามทกฎหมายบญญต บญชตามวรรคหนงใหยนพรอมเอกสารประกอบซงเปนส าเนาหลกฐานทพสจนความมอยจรงของทรพยสนและหนสนดงกลาว รวมทงส าเนาแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาในรอบป
ลกษณะทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเหนสมควรด าเนนการดวย ทงน ตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต (๔) ตรวจสอบความถกตองและความมอยจรง รวมทงความเปลยนแปลงของทรพยสนและหนสนของผด ารงต าแหนงตามมาตรา ๒๕๙ และมาตรา ๒๖๔ ตามบญชและเอกสารประกอบทไดยนไว ทงน ตามหลกเกณฑและวธการทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตก าหนด (๕) ก ากบดแลคณธรรมและจรยธรรมของผด ารงต าแหนงทางการเมอง (๖) รายงานผลการตรวจสอบและผลการปฏบตหนาทพรอมขอสงเกตตอคณะรฐมนตร สภาผแทนราษฎร และวฒสภา ทกป ทงน ใหประกาศรายงานดงกลาวในราชกจจานเบกษาและเปดเผยตอสาธารณะดวย (๗) ด าเนนการอนตามทกฎหมายบญญต ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๑๓ มาใชบงคบกบการปฏบตหนาทของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตดวยโดยอนโลม ประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตและกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเปนเจาพนกงานในการยตธรรมตามกฎหมาย
หมวด ๑๒ การตรวจสอบการใชอ านาจรฐ
สวนท ๑
การตรวจสอบทรพยสน
(๓) ก าหนดใหผด ารงต าแหนงทางการเมอง ตลาการศาลรฐธรรมนญ ผด ารงต าแหนงในองคกรอสระ ผวาการตรวจเงนแผนดน และเจาหนาทของรฐยนบญชทรพยสนและหนสนของตน คสมรส และบตรทยงไมบรรลนตภาวะ รวมทงตรวจสอบและเปดเผยผลการตรวจสอบทรพยสนและหนสนของบคคลดงกลาว ทงน ตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต (๔) หนาทและอ านาจอนทบญญตไวในรฐธรรมนญหรอกฎหมาย ในการปฏบตหนาทตาม (๑) (๒) และ (๓) ใหเปนหนาทของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตทจะตองจดใหมมาตรการหรอแนวทางทจะท าใหการปฏบตหนาทมประสทธภาพ เกดความรวดเรว สจรต และเทยงธรรม ในกรณจ าเปนจะมอบหมายใหหนวยงานของรฐทมหนาทและอ านาจเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทจรตด าเนนการแทนในเรองทมใชเปนความผดรายแรง หรอทเปนการกระท าของเจาหนาทของรฐบางระดบ หรอก าหนดใหพนกงานเจาหนาทของหนวยธรการของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเปนผด าเนนการสอบสวนหรอไตสวนเบองตนตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตกได
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๕๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ภาษทผานมา โดยผยนจะตองลงลายมอชอรบรองความถกตองก ากบไวในบญชและส าเนาหลกฐานทยนไวทกหนาดวย มาตรา ๒๙๒ บญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนตามมาตรา ๒๙๑ ใหแสดงรายการทรพยสนและหนสนทมอยจรงในวนทยนบญชดงกลาว และตองยนภายในก าหนดเวลาดงตอไปน (๑) ในกรณทเปนการเขารบต าแหนง ใหยนภายในสามสบวนนบแตวนเขารบต าแหนง (๒) ในกรณทเปนการพนจากต าแหนง ใหยนภายในสามสบวนนบแตวนพนจากต าแหนง (๓) ในกรณทบคคลตามมาตรา ๒๙๑ ซงไดยนบญชไวแลว ตายในระหวางด ารงต าแหนงหรอกอนยนบญชหลงจากพนจากต าแหนง ใหทายาทหรอผจดการมรดก ยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนทมอยในวนทผด ารงต าแหนงนนตาย ภายในเกาสบวนนบแตวนทผด ารงต าแหนงตาย ผด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร ผบรหารทองถน สมาชกสภาทองถน หรอผด ารงต าแหนงทางการเมองซงพนจากต าแหนง นอกจากตองยนบญชตาม (๒) แลว ใหมหนาทยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนอกครงหนงภายในสามสบวนนบแตวนทพนจากต าแหนงดงกลาวมาแลวเปนเวลาหนงปดวย มาตรา ๒๙๓ เมอไดรบบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนและเอกสารประกอบแลว ใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตหรอกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตซงประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมอบหมาย ลงลายมอชอก ากบไวในบญชทกหนา บญชและเอกสารประกอบตามวรรคหนงของนายกรฐมนตรและรฐมนตรใหเปดเผยใหสาธารณชนทราบโดยเรวแตตองไมเกนสามสบวนนบแตวนทครบก าหนดตองยนบญชดงกลาว บญชของผด ารงต าแหนงอนหามมใหเปดเผยแกผใด เวนแตการเปดเผยดงกลาว
มาตรา ๒๕๙ ผด ารงต าแหนงทางการเมองดงตอไปน มหนาทยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนของตน คสมรส และบตรทยงไมบรรลนตภาวะตอคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ทกครงทเขารบต าแหนงหรอพนจากต าแหนง (๑) นายกรฐมนตร (๒) รฐมนตร (๓) สมาชกสภาผแทนราษฎร (๔) สมาชกวฒสภา (๕) ขาราชการการเมองอน (๖) ผบรหารทองถนและสมาชกสภาทองถนตามทกฎหมายบญญต บญชตามวรรคหนงใหยนพรอมเอกสารประกอบซงเปนส าเนาหลกฐานทพสจนความมอยจรงของทรพยสนและหนสนดงกลาว รวมทงส าเนาแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาในรอบปภาษทผานมา การยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนตามวรรคหนงและวรรคสอง ใหรวมถงทรพยสนของผด ารงต าแหนงทางการเมองทมอบหมายใหอยในความครอบครองหรอดแลของบคคลอนไมวาโดยทางตรงหรอทางออมดวย มาตรา ๒๖๐ บญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนตามมาตรา ๒๕๙ ใหแสดงรายการทรพยสนและหนสนทมอยจรงในวนทเขารบต าแหนงหรอวนทพนจากต าแหนง แลวแตกรณ และตองยนภายในก าหนดเวลาดงตอไปน (๑) ในกรณทเปนการเขารบต าแหนง ใหยนภายในสามสบวนนบแตวนเขารบต าแหนง (๒) ในกรณทเปนการพนจากต าแหนง ใหยนภายในสามสบวนนบแตวนพนจากต าแหนง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๕๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ จะเปนประโยชนตอการพจารณาพพากษาคดหรอการวนจฉยชขาด และไดรบการรองขอจากศาลหรอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตจดใหมการประชมคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเพอตรวจสอบความถกตองและความมอยจรงของทรพยสนและหนสนดงกลาวโดยเรว มาตรา ๒๙๔ ในกรณทมการยนบญชเพราะเหตทผด ารงต าแหนงทางการเมองผใดพนจากต าแหนงหรอตาย ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตท าการตรวจสอบความเปลยนแปลงของทรพยสนและหนสนของผด ารงต าแหนงนน แลวจดท ารายงานผลการตรวจสอบ รายงานดงกลาวใหประกาศในราชกจจานเบกษา ในกรณทปรากฏวาผด ารงต าแหนงตามวรรคหนงผใดมทรพยสนเพมขนผดปกต ใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตสงเอกสารทงหมดทมอยพรอมทงรายงานผลการตรวจสอบไปยงอยการสงสดเพอด าเนนคดตอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองใหทรพยสนทเพมขนผดปกตนนตกเปนของแผนดนตอไป ใหน าบทบญญตมาตรา ๓๐๕ วรรคหา มาใชบงคบโดยอนโลม
(๓) ในกรณทบคคลตามมาตรา ๒๕๙ ซงไดยนบญชไวแลว ตายในระหวางด ารงต าแหนงหรอกอนยนบญชหลงจากพนจากต าแหนง ใหทายาทหรอผจดการมรดก ยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนทมอยในวนทผด ารงต าแหนงนนตาย ภายในเกาสบวนนบแตวนทผด ารงต าแหนงตาย ผด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร ผบรหารทองถน สมาชกสภาทองถน หรอผด ารงต าแหนงทางการเมอง ซงพนจากต าแหนง นอกจากตองยนบญชตาม (๒) แลว ใหมหนาทยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนทมอยจรงในวนครบหนงปนบแตวนทพนจากต าแหนงดงกลาวอกครงหนงโดยใหยนภายในสามสบวนนบแตวนทพนจากต าแหนงมาแลวเปนเวลาหนงปดวย มาตรา ๒๖๑ บญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนและเอกสารประกอบของนายกรฐมนตร รฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภา ใหเปดเผยใหสาธารณชนทราบโดยเรวแตตองไมเกนสามสบวนนบแตวนทครบก าหนดตองยนบญชดงกลาว บญชของผด ารงต าแหนงอนจะเปดเผยไดตอเมอการเปดเผยดงกลาวจะเปนประโยชนตอการพจารณาพพากษาคดหรอการวนจฉยชขาด และไดรบการรองขอจากศาลหรอผมสวนไดเสยหรอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตจดใหมการประชมคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเพอตรวจสอบความถกตองและความมอยจรงของทรพยสนและหนสนดงกลาวโดยเรว มาตรา ๒๖๒ ในกรณทมการยนบญชเพราะเหตทผด ารงต าแหนงทางการเมองผใดพนจากต าแหนงหรอตาย ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตท าการตรวจสอบความเปลยนแปลงของทรพยสนและหนสนของผด ารงต าแหนงนน แลวจดท า รายงานผลการตรวจสอบ รายงานดงกลาวใหประกาศในราชกจจานเบกษา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๕๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ในกรณทปรากฏวาผด ารงต าแหนงตามวรรคหนงผใดมทรพยสนเพมขนผดปกต ใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตสงเอกสารทงหมดทมอยพรอมทงรายงานผลการตรวจสอบไปยงอยการสงสดเพอด าเนนคดตอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองใหทรพยสนทเพมขนผดปกตนนตกเปนของแผนดนตอไป และใหน าบทบญญตมาตรา ๒๗๒ วรรคหา มาใชบงคบโดยอนโลม มาตรา ๒๗๙ วรรคสาม การฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมตามวรรคหนง ใหถอวาเปนการกระท าผดทางวนย ในกรณทผด ารงต าแหนงทางการเมองฝาฝนหรอไมปฏบตตาม ใหผตรวจการแผนดนรายงานตอรฐสภา คณะรฐมนตร หรอสภาทองถนทเกยวของ แลวแตกรณ และหากเปนการกระท าผดรายแรงใหสงเรองใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตพจารณาด าเนนการ โดยใหถอเปนเหตทจะถกถอดถอนจากต าแหนงตามมาตรา ๒๗๐ มาตรา ๒๘๐ เพอประโยชนในการด าเนนการตามหมวดน ใหผตรวจการแผนดนมอ านาจหนาทเสนอแนะหรอใหค าแนะน าในการจดท าหรอปรบปรงประมวลจรยธรรมตามมาตรา ๒๗๙ วรรคหนง และสงเสรมใหผด ารงต าแหนงทางการเมอง ขาราชการ และเจาหนาทของรฐ มจตส านกในดานจรยธรรม รวมทงมหนาทรายงานการกระท าทมการฝาฝนประมวลจรยธรรมเพอใหผทรบผดชอบในการบงคบการใหเปนไปตามประมวลจรยธรรมด าเนนการบงคบใหเปนไปตามประมวลจรยธรรมตามมาตรา ๒๗๙ วรรคสาม ในกรณทการฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมมลกษณะรายแรงหรอมเหตอนควรเชอไดวาการด าเนนการของผรบผดชอบจะไมเปนไปดวยความเปนธรรม ผตรวจการแผนดนจะไตสวนและเปดเผยผลการไตสวนตอสาธารณะกได
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๕๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๙๕ ผด ารงต าแหนงทางการเมองผใดจงใจไมยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนและเอกสารประกอบตามทก าหนดไวในรฐธรรมนญน หรอจงใจยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนและเอกสารประกอบดวยขอความอนเปนเทจ หรอปกปดขอเทจจรงทควรแจงใหทราบ ใหผนนพนจากต าแหนงนบแตวนทครบก าหนดตองยนตามมาตรา ๒๙๒ หรอนบแตวนทตรวจพบวามการกระท าดงกลาว แลวแตกรณ และผนนตองหามมใหด ารงต าแหนงทางการเมองใด ๆ เปนเวลาหาปนบแตวนทพนจากต าแหนง เมอมกรณตามวรรคหนง ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเสนอเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยช ขาดตอไป และเมอศาลรฐธรรมนญวนจฉยชขาดแลว ใหน าบทบญญตมาตรา ๙๗ มาใชบงคบโดยอนโลม มาตรา ๒๙๖ บทบญญตมาตรา ๒๙๑ มาตรา ๒๙๒ มาตรา ๒๙๓ วรรคหนงและวรรคสาม และมาตรา ๒๙๕ วรรคหนง ใหใชบงคบกบเจาหนาทอนของรฐตามทบญญตไวในกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตดวยโดยอนโลม
สวนท ๔ การด าเนนคดอาญากบผด ารงต าแหนงทางการเมอง
มาตรา ๓๐๘ ในกรณทนายกรฐมนตร รฐมนตร สมาชกสภา ผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอขาราชการการเมองอน ถกกลาวหาวาร ารวยผดปกต กระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการตามประมวลกฎหมายอาญา หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทหรอทจรตตอหนาทตามกฎหมายอน ใหศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง มอ านาจพจารณาพพากษา บทบญญตวรรคหนงใหใชบงคบกบกรณทบคคลดงกลาวหรอบคคลอนเปนตวการ ผใช หรอผสนบสนนดวย
มาตรา ๒๖๓ ผด ารงต าแหนงทางการเมองผใดจงใจไมยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนและเอกสารประกอบตามทก าหนดไวในรฐธรรมนญน หรอจงใจยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนและเอกสารประกอบดวยขอความอนเปนเทจ หรอปกปดขอเทจจรงทควรแจงใหทราบ ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเสนอเรองใหศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองวนจฉยตอไป ถาศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองวนจฉยวาผด ารงต าแหนงทางการเมองผใดกระท าความผดตามวรรคหนง ใหผนนพนจากต าแหนงในวนทศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองวนจฉย โดยใหน าบทบญญตมาตรา ๙๒ มาใชบงคบโดยอนโลม และผนนตองหามมใหด ารงต าแหนงทางการเมองหรอด ารงต าแหนงใดในพรรคการเมองเปนเวลาหาปนบแตวนทศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองวนจฉยดวย มาตรา ๒๖๔ บทบญญตมาตรา ๒๕๙ มาตรา ๒๖๐ มาตรา ๒๖๑ วรรคสอง และมาตรา ๒๖๓ วรรคหนง ใหใชบงคบกบเจาหนาทของรฐ ตามทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตก าหนดดวยโดยอนโลม คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตอาจเปดเผยบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนและเอกสารประกอบทมการยนไวแกผมสวนไดเสยได ถาเปนประโยชนในการด าเนนคดหรอการวนจฉยการกระท าความผด ตามทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
สวนท ๔ การด าเนนคดอาญากบผด ารงต าแหนงทางการเมอง
มาตรา ๒๗๕ ในกรณทนายกรฐมนตร รฐมนตร สมาชกสภา ผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอขาราชการการเมองอน ถกกลาวหา
มาตรา ๒๓๕ ภายใตบงคบมาตรา ๒๓๖ ในกรณทมเหตอนควรสงสยหรอมการกลาวหาวาผด ารงต าแหนงทางการเมองเฉพาะทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ตลาการศาลรฐธรรมนญ ผด ารงต าแหนงในองคกรอสระ หรอผวาการตรวจเงนแผนดนผใดมพฤตการณตามมาตรา ๒๓๔ (๑) ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตไตสวนขอเทจจรง และหากมมตดวยคะแนนเสยงไมนอยกวากงหนงของกรรมการทงหมดเทาทมอยเหนวาผนนมพฤตการณหรอกระท าความผดตามทไตสวน ใหด าเนนการดงตอไปน (๑) ถาเปนกรณฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมอยางรายแรง ใหเสนอเรองตอศาลฎกาเพอวนจฉย ทงน ใหน าความในมาตรา ๒๒๖ วรรคเจด มาใชบงคบแกการพจารณาพพากษาของศาลฎกาโดยอนโลม (๒) กรณอนนอกจาก (๑) ใหสงส านวนการไตสวนไปยงอยการสงสดเพอด าเนนการฟองคดตอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง หรอด าเนนการอนตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต การไตสวนขอเทจจรงและมมตตามวรรคหนง คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตตองด าเนนการใหแลวเสรจภายในระยะเวลาทก าหนดไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต เมอศาลฎกาหรอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองประทบรบฟอง ใหผถกกลาวหาหยดปฏบตหนาทจนกวาจะมค าพพากษา เวนแตศาลฎกาหรอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองจะมค าสงเปนอยางอน ในกรณทศาลฎกาหรอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองมค าพพากษาวาผถกกลาวหามพฤตการณหรอกระท าความผดตามทถกกลาวหา แลวแตกรณ ใหผตองค าพพากษานนพน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๕๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๓๐๙ ผเสยหายจากการกระท าตามมาตรา ๓๐๘ มสทธยนค ารองตอคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเพอใหด าเนนการตามมาตรา ๓๐๑ (๒) ไดตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ใหน าบทบญญตมาตรา ๓๐๕ วรรคหนง วรรคส และวรรคหา มาใชบงคบโดยอนโลม มาตรา ๓๑๐ วรรคหนง ในการพจารณาคด ใหศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองยดส านวนของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเปนหลกใน การพจารณา และอาจไตสวนหาขอเทจจรงและพยานหลกฐานเพมเตมไดตามทเหนสมควร วรรคสาม บทบญญตวาดวยความคมกนของสมาชกสภา ผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตามมาตรา ๑๖๖ และมาตรา ๑๖๗ มใหน ามาใชบงคบกบการพจารณาคดของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง
วาร ารวยผดปกต กระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการตามประมวลกฎหมายอาญา หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทหรอทจรตตอหนาทตามกฎหมายอน ใหศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง มอ านาจพจารณาพพากษา บทบญญตวรรคหนงใหใชบงคบกบกรณทบคคลดงกลาวหรอบคคลอนเปนตวการ ผใช หรอผสนบสนน รวมทงผให ผขอให หรอรบวาจะใหทรพยสนหรอประโยชนอนใดแกบคคลตามวรรคหนง เพอจงใจใหกระท าการ ไมกระท าการ หรอประวงการกระท าอนมชอบดวยหนาทดวย การยนค ารองตอคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเพอใหด าเนนการตามมาตรา ๒๕๐ (๒) ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ในกรณทผถกกลาวหาตามวรรคหนง เปนผด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร ประธานสภาผแทนราษฎร หรอประธานวฒสภา ผเสยหายจากการกระท าดงกลาวจะยนค ารองตอคณะ กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเพอใหด าเนนการตามมาตรา ๒๕๐ (๒) หรอจะยนค ารองตอทประชมใหญศาลฎกาเพอขอใหตงผไตสวนอสระตามมาตรา ๒๗๖ กได แตถาผเสยหายไดยนค ารองตอคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตแลว ผเสยหายจะยนค ารองตอทประชมใหญศาลฎกาไดตอเมอคณะ กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตไมรบด าเนนการไตสวน ด าเนนการลาชาเกนสมควร หรอด าเนนการไตสวนแลวเหนวาไมมมลความผดตามขอกลาวหา ในกรณทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเหนวามเหตอนควรสงสยวามกรณตามวรรคส และคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตมมตใหด าเนนการตามมาตรา ๒๕๐ (๒) ดวยคะแนนเสยงไมนอยกวากงหนงของจ านวนกรรมการทงหมดเทาทมอย ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตด าเนนการ
จากต าแหนงนบแตวนหยดปฏบตหนาท และใหเพกถอนสทธสมครรบเลอกตงของผนน และจะเพกถอนสทธเลอกตงมก าหนดเวลาไมเกนสบปดวยหรอไมกได ผใดถกเพกถอนสทธสมครรบเลอกตงไมวาในกรณใด ผนนไมมสทธสมครรบเลอกตงหรอสมครรบเลอกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา สมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนตลอดไป และไมมสทธด ารงต าแหนงทางการเมองใด ๆ ในกรณทศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองพพากษาวาผถกกลาวหามความผดฐานร ารวยผดปกตหรอทจรตตอหนาท ใหรบทรพยสนทผนนไดมาจากการกระท าความผด รวมทงบรรดาทรพยสนหรอประโยชนอนใดทไดมาแทนทรพยสนนน ตกเปนของแผนดน การพจารณาของศาลฎกาและศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง ใหน าส านวนการไตสวนของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเปนหลกในการพจารณา และเพอประโยชนแหงความยตธรรม ใหศาลมอ านาจไตสวนขอเทจจรงและพยานหลกฐานเพมเตมได ใหน ามาตรานมาใชบงคบแกกรณทบคคลตามมาตรา ๒๓๔ (๓) จงใจไมยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน หรอจงใจยนบญชแสดงรายการทรพยสนหรอหนสนอนเปนเทจหรอปกปดขอเทจจรงทควรแจงใหทราบ และมพฤตการณอนควรเชอไดวามเจตนาไมแสดงทมาแหงทรพยสนหรอหนสนนนดวยโดยอนโลม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๖๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ตามมาตรา ๒๕๐ (๒) โดยเรว ในกรณน ผเสยหายจะยนค ารองตอทประชมใหญศาลฎกาตามวรรคส มได ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๗๒ วรรคหนง วรรคส และวรรคหา มาใชบงคบโดยอนโลม มาตรา ๒๗๗ วรรคหนง ในการพจารณาคด ใหศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองยดส านวนของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต หรอของผไตสวนอสระ แลวแตกรณ เปนหลกในการพจารณา และอาจไตสวนหาขอเทจจรงและพยานหลกฐานเพมเตมไดตามทเหนสมควร วรรคสาม บทบญญตวาดวยความคมกนของสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตามมาตรา ๑๓๑ มใหน ามาใชบงคบกบการพจารณาคดของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง
มาตรา ๒๙๙ สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร มสทธเขาชอรองขอตอประธานวฒสภาวากรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตผใดกระท าการขาดความเทยงธรรม จงใจฝาฝนรฐธรรมนญหรอกฎหมาย หรอมพฤตการณทเปนการเสอมเสยแกเกยรตศกดของการด ารงต าแหนงอยางรายแรง และขอใหวฒสภามมตใหพนจากต าแหนงได มตของวฒสภาใหกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตพนจากต าแหนงตามวรรคหนง ตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา มาตรา ๓๐๐ สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอสมาชกของทงสองสภา มจ านวนไมนอยกวาหนงในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา มสทธเขาชอรองขอตอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองวากรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตผใดร ารวยผดปกต กระท า
มาตรา ๒๔๘ สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร หรอประชาชนผมสทธเลอกตงไมนอยกวาสองหมนคน มสทธเขาชอรองขอตอประธานวฒสภาวากรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตผใดกระท าการขาดความเทยงธรรม จงใจฝาฝนรฐธรรมนญหรอกฎหมาย หรอมพฤตการณทเปนการเสอมเสยแกเกยรตศกดของการด ารงต าแหนงอยางรายแรง เพอใหวฒสภามมตใหพนจากต าแหนง มตของวฒสภาใหกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตพนจากต าแหนงตามวรรคหนง ตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในสของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา มาตรา ๒๔๙ สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอสมาชกของทงสองสภา มจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา มสทธเขาชอรองขอตอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองวา กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตผใดร ารวยผดปกต กระท า
มาตรา ๒๓๖ สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอสมาชกของทงสองสภา จ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา หรอประชาชนผมสทธเลอกตงจ านวนไมนอยกวาสองหมนคน มสทธเขาชอกลาวหาวากรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตผใดกระท าการตามมาตรา ๒๓๔ (๑) โดยยนตอประธานรฐสภาพรอมดวยหลกฐานตามสมควร หากประธานรฐสภาเหนวามเหตอนควรสงสยวามการกระท าตามทถกกลาวหา ใหประธานรฐสภาเสนอเรองไปยงประธานศาลฎกาเพอตงคณะผไตสวนอสระจากผซงมความเปนกลางทางการเมองและมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ เพอไตสวนหาขอเทจจรง คณสมบต ลกษณะตองหาม หนาทและอ านาจ วธการไตสวน ระยะเวลาการไตสวน และการด าเนนการอนทจ าเปนของคณะผไตสวนอสระ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๖๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ความผดฐานทจรตตอหนาท หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ ค ารองขอตามวรรคหนงตองระบพฤตการณทกลาวหาวาผด ารงต าแหนงดงกลาวกระท าการตามวรรคหนงเปนขอ ๆ ใหชดเจน และใหยนตอประธานวฒสภา เมอประธานวฒสภาไดรบค ารองแลวใหสงค ารองดงกลาวไปยงศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองเพอพจารณาพพากษา กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตผถกกลาวหา จะปฏบตหนาทในระหวางนนมได จนกวาจะมค าพพากษาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองใหยกค ารองดงกลาว
ความผดฐานทจรตตอหนาท หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ ค ารองขอตามวรรคหนงตองระบพฤตการณทกลาวหาวาผด ารงต าแหนงดงกลาวกระท าการตามวรรคหนงเปนขอ ๆ ใหชดเจน และใหยนตอประธานวฒสภา เมอประธานวฒสภาไดรบค ารองแลว ใหสงค ารองดงกลาวไปยงศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองเพอพจารณาพพากษา กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตผถกกลาวหา จะปฏบตหนาทในระหวางนนมได จนกวาจะมค าพพากษาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองใหยกค ารองดงกลาว ในกรณทกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตไมอาจปฏบตหนาทไดตามวรรคสาม และมกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเหลออยนอยกวากงหนงของจ านวนกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตทงหมด ใหประธานศาลฎกาและประธานศาลปกครองสงสดรวมกนแตงตงบคคลซงมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามเชนเดยวกบกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ท าหนาทเปนกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเปนการชวคราว โดยใหผทไดรบแตงตงอยในต าแหนงไดจนกวากรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตทตนด ารงต าแหนงแทนจะปฏบตหนาทได หรอจนกวาจะมค าพพากษาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองวาผนนกระท าความผด มาตรา ๒๗๖ วรรคหนง ในกรณททประชมใหญศาลฎกาเหนควรด าเนนการตามค ารองทยนตามมาตรา ๒๗๕ วรรคส ใหทประชมใหญศาลฎกาพจารณาแตงตงผไตสวนอสระจากผซงมความเปนกลางทางการเมองและมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ หรอจะสงเรองใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตด าเนนการไตสวนตามมาตรา ๒๕๐ (๒) แทนการแตงตงผไตสวนอสระ กได
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๖๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ วรรคสอง คณสมบต อ านาจหนาท วธการไตสวน และการด าเนนการอนทจ าเปนของผไตสวนอสระ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๗๖ วรรคสาม เมอผไตสวนอสระไดด าเนนการไตสวนหาขอเทจจรงและสรปส านวนพรอมท าความเหนแลว ถาเหนวาขอกลาวหามมล ใหสงรายงานและเอกสารทมอยพรอมทงความเหนไปยงประธานวฒสภาเพอด าเนนการตามมาตรา ๒๗๓ และสงส านวนและความเหนไปยงอยการสงสดเพอยนฟองคดตอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองตอไป และใหน าบทบญญตมาตรา ๒๗๒ วรรคหา มาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๒๓๗ เมอด าเนนการไตสวนแลวเสรจ ใหคณะผไตสวนอสระด าเนนการ ดงตอไปน (๑) ถาเหนวาขอกลาวหาไมมมลใหสงยตเรอง และใหค าสงดงกลาวเปนทสด (๒) ถาเหนวาผถกกลาวหาฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมอยางรายแรง ใหเสนอเรองตอศาลฎกาเพอวนจฉย โดยใหน าความในมาตรา ๒๓๕ วรรคสาม วรรคส และวรรคหก มาใชบงคบโดยอนโลม (๓) ถาเหนวาผถกกลาวหามพฤตการณตามทถกกลาวหา และมใชกรณตาม (๒) ใหสงส านวนการไตสวนไปยงอยการสงสดเพอด าเนนการฟองคดตอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง และใหน าความในมาตรา ๒๓๕ วรรคสาม วรรคส และวรรคหา มาใชบงคบโดยอนโลม
หมวด ๑๑ การตรวจเงนแผนดน
๔. คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน สวนท ๕ คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน
มาตรา ๓๑๒ วรรคหนง การตรวจเงนแผนดน ใหกระท าโดยคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดนทเปนอสระและเปนกลาง วรรคสอง คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ประกอบดวย ประธานกรรมการคนหนงและกรรมการอนอกเกาคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภา จากผมความช านาญและประสบการณดานการตรวจเงนแผนดน การบญช การตรวจสอบภายใน การเงนการคลง และดานอน วรรคแปด การก าหนดคณสมบตและวธการเลอกบคคลซงจะไดรบการแตงตงเปนกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน จะตองเปนไปเพอใหไดบคคลทมคณสมบตเหมาะสมและมความ
มาตรา ๒๕๒ วรรคหนง การตรวจเงนแผนดนใหกระท าโดยคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนทเปนอสระและเปนกลาง วรรคสอง คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ประกอบดวย ประธานกรรมการคนหนงและกรรมการอนอกหกคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงจากผมความช านาญและประสบการณดานการตรวจเงนแผนดน การบญช การตรวจสอบภายใน การเงนการคลง และดานอน วรรคเจด การก าหนดคณสมบตและวธการเลอกบคคลซงจะไดรบการแตงตงเปนกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน จะตองเปนไปเพอใหไดบคคลทมคณสมบตเหมาะสม ความซอสตยสจรตเปนทประจกษ และเพอใหไดหลกประกนความเปนอสระในการปฏบตหนาทของบคคลดงกลาว
มาตรา ๒๓๘ คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนประกอบดวยกรรมการจ านวนเจดคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภา จากผซงไดรบการสรรหาโดยคณะกรรมการสรรหา ผซงไดรบการสรรหาตองเปนผมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ มความร ความเชยวชาญ และประสบการณเกยวกบการตรวจเงนแผนดน กฎหมาย การบญช การตรวจสอบภายใน การเงนการคลง และดานอนทเปนประโยชนตอการตรวจเงนแผนดน ทงน เปนเวลาไมนอยกวาสบป
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๖๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ซอสตยสจรต และเพอใหไดหลกประกนความเปนอสระในการปฏบตหนาทของบคคลดงกลาว มาตรา ๓๑๒ วรรคหก กรรมการตรวจเงนแผนดนมวาระการด ารงต าแหนงคราวละหกปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว
มาตรา ๒๕๒ วรรคหา กรรมการตรวจเงนแผนดนมวาระการด ารงต าแหนงหกปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว
มาตรา ๒๓๙ กรรมการตรวจเงนแผนดนมวาระการด ารงต าแหนงเจดปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว
มาตรา ๒๕๓ วรรคหนง คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนมอ านาจหนาทก าหนดหลกเกณฑมาตรฐานเกยวกบการตรวจเงนแผนดน ใหค าปรกษา แนะน า และเสนอแนะใหมการแกไขขอบกพรองเกยวกบการตรวจเงนแผนดน และมอ านาจแตงตงคณะกรรมการวนยทางการเงนและการคลงทเปนอสระเพอท าหนาทวนจฉยการด าเนนการทเกยวกบวนยทางการเงน การคลง และการงบประมาณ และใหคดทพพาทเกยวกบค าวนจฉยของคณะกรรมการวนยทางการเงนและการคลงในเรองดงกลาวเปนคดทอยในอ านาจของศาลปกครอง
มาตรา ๒๔๐ คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนมหนาทและอ านาจ ดงตอไปน (๑) วางนโยบายการตรวจเงนแผนดน (๒) ก าหนดหลกเกณฑมาตรฐานเกยวกบการตรวจเงนแผนดน (๓) ก ากบการตรวจเงนแผนดนใหเปนไปตาม (๑) และ (๒) และกฎหมายวาดวยวนยการเงนการคลงของรฐ (๔) ใหค าปรกษา แนะน า หรอเสนอแนะเกยวกบการใชจายเงนแผนดนใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยวนยการเงนการคลง ของรฐ รวมทงการใหค าแนะน าแกหนวยงานของรฐในการแกไขขอบกพรองเกยวกบการใชจายเงนแผนดน (๕) สงลงโทษทางปกครองกรณมการกระท าผดกฎหมายวาดวยวนยการเงนการคลงของรฐ การด าเนนการตามวรรคหนง ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน ผถกสงลงโทษตาม (๕) อาจอทธรณตอศาลปกครองสงสดไดภายในเกาสบวนนบแตวนทไดรบค าสง ในการพจารณาของศาลปกครองสงสดตองค านงถงนโยบายการตรวจเงนแผนดนและหลกเกณฑมาตรฐานเกยวกบการตรวจเงนแผนดนตาม (๑) และ (๒) ประกอบดวย
มาตรา ๓๑๒ วรรคเจด คณสมบต ลกษณะตองหาม การสรรหาและการเลอก และการพนจากต าแหนงของกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน รวมทงอ านาจหนาทของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผวาการตรวจเงนแผนดน และส านกงานการตรวจเงนแผนดน ใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน
มาตรา ๒๕๒ วรรคสาม การสรรหาและการเลอกกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๔ วรรคสามและวรรคส มาตรา ๒๐๖ และมาตรา ๒๐๗ มาใชบงคบโดยอนโลม เวนแตองคประกอบของคณะกรรมการสรรหาใหเปนไปตามมาตรา ๒๔๓
มาตรา ๒๔๑ ใหมผวาการตรวจเงนแผนดนคนหนงซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภาโดยไดรบการเสนอชอจากคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผวาการตรวจเงนแผนดนตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามเชนเดยวกบกรรมการตรวจเงนแผนดน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๖๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ วรรคแปด การก าหนดคณสมบตและวธการเลอกบคคลซงจะไดรบการแตงตงเปนกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน จะตองเปนไปเพอใหไดบคคลทมคณสมบตเหมาะสมและมความซอสตยสจรต และเพอใหไดหลกประกนความเปนอสระในการปฏบตหนาทของบคคลดงกลาว
วรรคหก คณสมบต ลกษณะตองหาม และการพนจากต าแหนงของกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน รวมทงอ านาจหนาทของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผวาการตรวจเงนแผนดน และส านกงานการตรวจเงนแผนดน ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน วรรคเจด การก าหนดคณสมบตและวธการเลอกบคคลซงจะไดรบการแตงตงเปนกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน จะตองเปนไปเพอใหไดบคคลทมคณสมบตเหมาะสม ความ ซอสตยสจรตเปนทประจกษ และเพอใหไดหลกประกนความเปนอสระในการปฏบตหนาทของบคคลดงกลาว
ผไดรบการเสนอชอเพอแตงตงเปนผวาการตรวจเงนแผนดน ตองไดรบความเหนชอบจากวฒสภาดวยคะแนนเสยงไมนอยกวา กงหนงของสมาชกวฒสภาทงหมดเทาทมอย และใหน าความในมาตรา ๒๐๔ วรรคหนง วรรคสอง และวรรคส และมาตรา ๒๐๕ มาใชบงคบแกการแตงตงผวาการตรวจเงนแผนดนดวยโดยอนโลม การสรรหา การคดเลอก และการเสนอชอผวาการตรวจเงนแผนดนใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน
มาตรา ๒๕๓ วรรคสอง ใหผวาการตรวจเงนแผนดนมอ านาจหนาทเกยวกบการตรวจเงนแผนดนทเปนอสระและเปนกลาง
มาตรา ๒๔๒ ใหผวาการตรวจเงนแผนดนปฏบตหนาทโดยเทยงธรรม เปนกลาง และปราศจากอคตทงปวงในการใชดลพนจ โดยมหนาทและอ านาจดงตอไปน (๑) ตรวจเงนแผนดนตามนโยบายการตรวจเงนแผนดนและหลกเกณฑมาตรฐานเกยวกบการตรวจเงนแผนดนทคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนก าหนด และตามกฎหมายวาดวยวนยการเงนการคลงของรฐ (๒) ตรวจผลสมฤทธและประสทธภาพในการใชจายเงนของหนวยงานของรฐ (๓) มอบหมายใหเจาหนาทด าเนนการตาม (๑) และ (๒) (๔) ก ากบและรบผดชอบในการปฏบตหนาทของเจาหนาทตาม (๓)
มาตรา ๓๑๒ วรรคเจด คณสมบต ลกษณะตองหาม การสรรหาและการเลอก และการพนจากต าแหนงของกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน รวมทงอ านาจหนาทของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผวาการตรวจเงนแผนดน และส านกงานการตรวจเงนแผนดน ใหเปนไปตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน
มาตรา ๒๕๒ วรรคหก คณสมบต ลกษณะตองหาม และการพนจากต าแหนงของกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน รวมทงอ านาจหนาทของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผวาการตรวจเงนแผนดน และส านกงานการตรวจเงนแผนดน ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน
มาตรา ๒๔๓ ใหผวาการตรวจเงนแผนดนมความเปนอสระในการปฏบตหนาท โดยรบผดชอบตอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน และเปนผบงคบบญชาสงสดของหนวยธรการของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๖๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๕๔ วรรคหนง คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนมหนวยธรการของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนทเปนอสระ โดยมผวาการตรวจเงนแผนดนเปนผบงคบบญชาขนตรงตอประธานกรรมการตรวจเงนแผนดน
วาระการด ารงต าแหนง การพนจากต าแหนง และการปฏบตหนาทของผวาการตรวจเงนแผนดน ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน
มาตรา ๒๔๔ ในกรณทมหลกฐานอนควรเชอไดวาการใชจายเงนแผนดนมพฤตการณอนเปนการทจรตตอหนาท จงใจปฏบตหนาทหรอใชอ านาจขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญหรอกฎหมาย หรออาจท าใหการเลอกตงมไดเปนไปโดยสจรตหรอเทยงธรรม และเปนกรณทผวาการตรวจเงนแผนดนไมมอ านาจจะด าเนนการใดได ใหผวาการตรวจเงนแผนดนแจงคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต คณะกรรมการการเลอกตง หรอหนวยงานอนทเกยวของ แลวแตกรณ เพอทราบและด าเนนการตามหนาทและอ านาจตอไป ในการด าเนนการของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต คณะกรรมการการเลอกตง หรอหนวยงานอนตามทไดรบแจงตามวรรคหนง ใหถอวาเอกสารและหลกฐานทผวาการตรวจเงนแผนดนตรวจสอบหรอจดท าขนเปนสวนหนงของส านวนการสอบสวนของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต คณะกรรมการการเลอกตง หรอของหนวยงานอนนน แลวแตกรณ
มาตรา ๒๔๕ เพอประโยชนในการระงบหรอยบยงความเสยหายทอาจเกดขนแกการเงนการคลงของรฐ ใหผวาการตรวจเงนแผนดนเสนอผลการตรวจสอบการกระท าทไมเปนไปตามกฎหมายวาดวยวนยการเงนการคลงของรฐและอาจกอใหเกดความเสยหายแกการเงนการคลงของรฐอยางรายแรง ตอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนเพอพจารณา ในกรณทคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนเหนพองดวยกบผลการตรวจสอบดงกลาว ใหปรกษาหารอรวมกบคณะกรรมการการเลอกตงและคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๖๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ แหงชาต หากทประชมรวมเหนพองกบผลการตรวจสอบนน ใหรวมกนมหนงสอแจงสภาผแทนราษฎร วฒสภา และคณะรฐมนตรเพอทราบโดยไมชกชา และใหเปดเผยผลการตรวจสอบดงกลาวตอประชาชนเพอทราบดวย
สวนท ๘ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต
๒. คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต
สวนท ๖ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต
มาตรา ๑๙๙ วรรคหนง คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ประกอบดวยประธานกรรมการคนหนงและกรรมการอนอกสบคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภา จากผซงมความรหรอประสบการณดานการคมครองสทธเสรภาพของประชาชน เปนทประจกษ ทงน โดยตองค านงถงการมสวนรวมของผแทนจากองคการเอกชนดานสทธมนษยชนดวย วรรคสาม คณสมบต ลกษณะตองหาม การสรรหา การเลอก การถอดถอน และการก าหนดคาตอบแทนกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต วรรคส กรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมวาระการด ารงต าแหนงหกปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว
มาตรา ๒๕๖ วรรคหนง คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ประกอบดวย ประธานกรรมการคนหนงและกรรมการอนอกหกคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภา จากผซงมความรหรอประสบการณดานการคมครองสทธเสรภาพของประชาชนเปนท ประจกษ ทงน โดยตองค านงถงการมสวนรวมของผแทนจากองคการเอกชนดานสทธมนษยชนดวย วรรคสาม คณสมบต ลกษณะตองหาม การถอดถอน และการก าหนดคาตอบแทนกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต วรรคส กรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมวาระการด ารงต าแหนงหกปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว วรรคหา ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๔ วรรคสาม มาตรา ๒๐๖ มาตรา ๒๐๗ และมาตรา ๒๐๙ (๒) มาใชบงคบโดยอนโลม เวนแตองคประกอบของคณะกรรมการสรรหาใหเปนไปตามมาตรา ๒๔๓
มาตรา ๒๔๖ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตประกอบดวยกรรมการจ านวนเจดคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามค าแนะน าของวฒสภาจากผซงไดรบการสรรหา ผซงไดรบการสรรหาตองมความรและประสบการณดานการคมครองสทธและเสรภาพของประชาชน เปนกลางทางการเมอง และมความซอสตยสจรตเปนทประจกษ กรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมวาระการด ารงต าแหนงเจดปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง และใหด ารงต าแหนงไดเพยงวาระเดยว คณสมบต ลกษณะตองหาม การสรรหา และการพนจากต าแหนงของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ทงน บทบญญตเกยวกบการสรรหาตองก าหนดใหผแทนองคกรเอกชนดานสทธมนษยชนมสวนรวมในการสรรหาดวย
มาตรา ๒๐๐ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมอ านาจหนาท ดงตอไปน (๑) ตรวจสอบและรายงานการกระท าหรอการละเลยการกระท าอนเปนการละเมดสทธมนษยชน หรออนไมเปนไปตามพนธกรณระหวางประเทศเกยวกบสทธมนษยชนทประเทศไทยเปน
มาตรา ๒๕๗ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมอ านาจหนาท ดงตอไปน (๑) ตรวจสอบและรายงานการกระท าหรอการละเลยการกระท า อนเปนการละเมดสทธมนษยชน หรอไมเปนไปตามพนธกรณระหวางประเทศเกยวกบสทธมนษยชนทประเทศไทยเปนภาค และเสนอ
มาตรา ๒๔๗ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมหนาทและอ านาจ ดงตอไปน (๑) ตรวจสอบและรายงานขอเทจจรงทถกตองเกยวกบการละเมดสทธมนษยชนทกกรณโดยไมลาชา และเสนอแนะมาตรการหรอแนวทางทเหมาะสมในการปองกนหรอแกไขการละเมดสทธ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๖๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ภาค และเสนอมาตรการการแกไขทเหมาะสมตอบคคลหรอหนวยงานทกระท าหรอละเลยการกระท าดงกลาวเพอด าเนนการ ในกรณทปรากฏวาไมมการด าเนนการตามทเสนอ ใหรายงานตอรฐสภาเพอด าเนนการตอไป (๒) เสนอแนะนโยบายและขอเสนอในการปรบปรงกฎหมาย กฎ หรอขอบงคบ ตอรฐสภาและคณะรฐมนตรเพอสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน (๓) สงเสรมการศกษา การวจย และการเผยแพรความรดานสทธมนษยชน (๔) สงเสรมความรวมมอและการประสานงานระหวางหนวยราชการ องคการเอกชน และองคการอนในดานสทธมนษยชน (๕) จดท ารายงานประจ าปเพอประเมนสถานการณดานสทธมนษยชน ภายในประเทศและเสนอตอรฐสภา (๖) อ านาจหนาทอนตามทกฎหมายบญญต ในการปฏบตหนาท คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตองค านงถงผลประโยชนสวนรวมของชาตและประชาชนประกอบดวย คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมอ านาจเรยกเอกสารหรอหลกฐานทเกยวของจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาใหถอยค า รวมทงมอ านาจอนเพอประโยชนในการปฏบตหนาท ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรการการแกไขทเหมาะสมตอบคคลหรอหนวยงานทกระท าหรอ ละเลยการกระท าดงกลาวเพอด าเนนการ ในกรณทปรากฏวาไมมการด าเนนการตามทเสนอ ใหรายงานตอรฐสภาเพอด าเนนการตอไป (๒) เสนอเรองพรอมดวยความเหนตอศาลรฐธรรมนญ ในกรณทเหนชอบตามทมผรองเรยนวา บทบญญตแหงกฎหมายใดกระทบตอสทธมนษยชนและมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญ ทงน ตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ (๓) เสนอเรองพรอมดวยความเหนตอศาลปกครอง ในกรณทเหนชอบตามทมผรองเรยนวา กฎ ค าสง หรอการกระท าอนใดในทางปกครองกระทบตอสทธมนษยชนและมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญหรอกฎหมาย ทงน ตามพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง (๔) ฟองคดตอศาลยตธรรมแทนผเสยหาย เมอไดรบการรองขอจากผเสยหายและเปนกรณทเหนสมควรเพอแกไขปญหาการละเมดสทธมนษยชนเปนสวนรวม ทงน ตามทกฎหมายบญญต (๕) เสนอแนะนโยบายและขอเสนอในการปรบปรงกฎหมายและกฎตอรฐสภาหรอคณะรฐมนตรเพอสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน (๖) สงเสรมการศกษา การวจย และการเผยแพรความรดานสทธมนษยชน (๗) สงเสรมความรวมมอและการประสานงานระหวางหนวยราชการ องคการเอกชน และองคการอนในดานสทธมนษยชน (๘) จดท ารายงานประจ าปเพอประเมนสถานการณดานสทธมนษยชนภายในประเทศและเสนอตอรฐสภา (๙) อ านาจหนาทอนตามทกฎหมายบญญต ในการปฏบตหนาท คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตองค านงถงผลประโยชนสวนรวมของชาตและประชาชนประกอบดวย
มนษยชน รวมทงการเยยวยาผไดรบความเสยหายจากการละเมดสทธมนษยชน ตอหนวยงานของรฐหรอเอกชนทเกยวของ (๒) จดท ารายงานผลการประเมนสถานการณดานสทธมนษยชนของประเทศเสนอตอรฐสภาและคณะรฐมนตร และเผยแพรตอประชาชน (๓) เสนอแนะมาตรการหรอแนวทางในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนตอรฐสภา คณะรฐมนตร และหนวยงานทเกยวของ รวมตลอดทงการแกไขปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบ หรอค าสงใด ๆ เพอใหสอดคลองกบหลกสทธมนษยชน (๔) ชแจงและรายงานขอเทจจรงทถกตองโดยไมชกชาในกรณทมการรายงานสถานการณเกยวกบสทธมนษยชนในประเทศไทยโดยไมถกตองหรอไมเปนธรรม (๕) สรางเสรมทกภาคสวนของสงคมใหตระหนกถงความส าคญของสทธมนษยชน (๖) หนาทและอ านาจอนตามทกฎหมายบญญต เมอรบทราบรายงานตาม (๑) และ (๒) หรอขอเสนอแนะตาม (๓) ใหคณะรฐมนตรด าเนนการปรบปรงแกไขตามความเหมาะสมโดยเรว กรณใดไมอาจด าเนนการไดหรอตองใชเวลาในการด าเนนการ ใหแจงเหตผลใหคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทราบโดยไมชกชา ในการปฏบตหนาท คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตองค านงถงความผาสกของประชาชนชาวไทยและผลประโยชนสวนรวมของชาตเปนส าคญดวย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๖๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมอ านาจเรยกเอกสารหรอหลกฐานทเกยวของจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาใหถอยค า รวมทงมอ านาจอนเพอประโยชนในการปฏบตหนาท ทงน ตามทกฎหมายบญญต
๓. สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
มาตรา ๘๙ เพอประโยชนในการด าเนนการตามหมวดน ใหรฐจดใหมสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต มหนาทใหค าปรกษาและขอเสนอแนะตอคณะรฐมนตรในปญหาตาง ๆ ทเกยวกบเศรษฐกจและสงคม แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตและแผนอนตามทกฎหมายบญญต ตองใหสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตใหความเหนกอนพจารณาประกาศใช องคประกอบ ทมา อ านาจหนาท และการด าเนนงานของสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๕๘ สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตมหนาทใหค าปรกษาและขอเสนอแนะตอคณะรฐมนตรในปญหา ตาง ๆ ทเกยวกบเศรษฐกจและสงคม รวมถงกฎหมายทเกยวของ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตและแผนอนตามทกฎหมายบญญตตองใหสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ใหความเหนกอนพจารณาประกาศใช องคประกอบ ทมา อ านาจหนาท และการด าเนนงานของสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ใหมส านกงานสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเปนหนวยงานทเปนอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๖๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐
สวนท ๒ องคกรอนตามรฐธรรมนญ
๑. องคกรอยการ หมวด ๑๓ องคกรอยการ
มาตรา ๒๕๕ พนกงานอยการมอ านาจหนาทตามทบญญตในรฐธรรมนญนและตามกฎหมายวาดวยอ านาจและหนาทของพนกงานอยการและกฎหมายอน พนกงานอยการมอสระในการพจารณาสงคดและการปฏบตหนาทใหเปนไปโดยเทยงธรรม การแตงตงและการใหอยการสงสดพนจากต าแหนงตองเปนไปตามมตของคณะกรรมการอยการ และไดรบความเหนชอบจากวฒสภา ใหประธานวฒสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงอยการสงสด องคกรอยการมหนวยธรการทเปนอสระในการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน โดยมอยการสงสดเปนผบงคบบญชา ทงน ตามทกฎหมายบญญต พนกงานอยการตองไมเปนกรรมการในรฐวสาหกจหรอกจการอนของรฐในท านองเดยวกน เวนแตจะไดรบอนมตจากคณะกรรมการอยการ ทงตองไมประกอบอาชพหรอวชาชพ หรอกระท ากจการใดอนเปนการกระทบกระเทอนถงการปฏบตหนาท หรอเสอมเสยเกยรตศกดแหงต าแหนงหนาทราชการ และตองไมเปนกรรมการ ผจดการ หรอทปรกษากฎหมาย หรอด ารงต าแหนงอนใดทมลกษณะงานคลายคลงกนนนในหางหนสวนบรษท ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๒ มาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๒๔๘ องคกรอยการมหนาทและอ านาจตามทบญญตไวในรฐธรรมนญและกฎหมาย พนกงานอยการมอสระในการพจารณาสงคดและการปฏบตหนาทใหเปนไปโดยรวดเรว เทยงธรรม และปราศจากอคตทงปวง และไมใหถอวาเปนค าสงทางปกครอง การบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอนขององคกรอยการใหมความเปนอสระ โดยใหมระบบเงนเดอนและคาตอบแทนเปนการเฉพาะตามความเหมาะสม และการบรหารงานบคคลเกยวกบพนกงานอยการ ตองด าเนนการโดยคณะกรรมการอยการซงอยางนอยตองประกอบดวยประธานกรรมการซงตองไมเปนพนกงานอยการ และผทรงคณวฒบรรดาทไดรบเลอกจากพนกงานอยการ ผทรงคณวฒดงกลาวอยางนอยตองมบคคลซงไมเปนหรอเคยเปนพนกงานอยการมากอนสองคน ทงน ตามทกฎหมายบญญต กฎหมายตามวรรคสาม ตองมมาตรการปองกนมใหพนกงานอยการกระท าการหรอด ารงต าแหนงใดอนอาจมผลใหการสงคดหรอการปฏบตหนาทไมเปนไปตามวรรคสอง หรออาจท าใหมการขดกนแหงผลประโยชน ทงน มาตรการดงกลาวตองก าหนดใหชดแจงและใชเปนการทวไป โดยจะมอบอ านาจใหมการพจารณาเปนกรณ ๆ ไปมได
หมวด ๙ การปกครองสวนทองถน
หมวด ๑๔ การปกครองสวนทองถน
ไมมการแกไข
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๗๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๘๒ ภายใตบงคบมาตรา ๑ รฐจะตองใหความเปนอสระแกทองถนตามหลกแหงการปกครองตนเองตามเจตนารมณของประชาชนในทองถน มาตรา ๒๘๓ ทองถนใดมลกษณะทจะปกครองตนเองได ยอมมสทธไดรบจดตงเปนองคกรปกครองสวนทองถน ทงน ตามทกฎหมายบญญต การก ากบดแลองคกรปกครองสวนทองถน ตองท าเทาทจ าเปนตามทกฎหมายบญญต แตตองเปนไปเพอการคมครองประโยชนของประชาชนในทองถนหรอประโยชนของประเทศเปนสวนรวม ทงน จะกระทบถงสาระส าคญแหงหลกการปกครองตนเองตามเจตนารมณของประชาชนในทองถนหรอนอกเหนอจากทกฎหมายบญญตไว มได
มาตรา ๒๘๑ ภายใตบงคบมาตรา ๑ รฐจะตองใหความเปนอสระแกองคกรปกครองสวนทองถนตามหลกแหงการปกครองตนเองตามเจตนารมณของประชาชนในทองถน และสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานหลกในการจดท าบรการสาธารณะ และมสวนรวมในการตดสนใจแกไขปญหาในพนท ทองถนใดมลกษณะทจะปกครองตนเองได ยอมมสทธจดตงเปนองคกรปกครองสวนทองถน ทงน ตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๔๙ ภายใตบงคบมาตรา ๑ ใหมการจดการปกครองสวนทองถนตามหลกแหงการปกครองตนเองตามเจตนารมณของประชาชนในทองถน ทงน ตามวธการและรปแบบองคกรปกครองสวนทองถนทกฎหมายบญญต การจดตงองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบใดใหค านงถงเจตนารมณของประชาชนในทองถนและความสามารถในการปกครองตนเองในดานรายได จ านวนและความหนาแนนของประชากร และพนททตองรบผดชอบ ประกอบกน
มาตรา ๒๘๔ องคกรปกครองสวนทองถนทงหลายยอมมความเปนอสระในการก าหนดนโยบาย การปกครอง การบรหาร การบรหารงานบคคล การเงนและการคลง และมอ านาจหนาทของตนเองโดยเฉพาะ การก าหนดอ านาจและหนาทระหวางรฐกบองคกรปกครองสวนทองถน และระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนเอง ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต โดยค านงถงการกระจายอ านาจเพมขนใหแกทองถนเปนส าคญ เพอพฒนาการกระจายอ านาจเพมขนใหแกทองถนอยางตอเนอง ใหมกฎหมายก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจ ซงอยางนอยตองมสาระส าคญ ดงตอไปน (๑) การก าหนดอ านาจและหนาทในการจดระบบการบรการสาธารณะระหวางรฐกบองคกรปกครองสวนทองถน และระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนเอง (๒) การจดสรรสดสวนภาษและอากรระหวางรฐกบองคกรปกครองสวนทองถน โดยค านงถงภาระหนาทของรฐกบองคกรปกครองสวนทองถนและระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนเองเปนส าคญ
มาตรา ๒๘๒ การก ากบดแลองคกรปกครองสวนทองถนตองท าเทาทจ าเปนและมหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทชดเจนสอดคลองและเหมาะสมกบรปแบบขององคกรปกครองสวนทองถน ทงน ตามทกฎหมายบญญต โดยตองเปนไปเพอการคมครองประโยชนของประชาชนในทองถนหรอประโยชนของประเทศเปนสวนรวม และจะกระทบถงสาระส าคญแหงหลกการปกครองตนเองตามเจตนารมณของประชาชนในทองถน หรอนอกเหนอจากทกฎหมายบญญตไวมได ในการก ากบดแลตามวรรคหนง ใหมการก าหนดมาตรฐานกลางเพอเปนแนวทางใหองคกรปกครองสวนทองถนเลอกไปปฏบตไดเอง โดยค านงถงความเหมาะสมและความแตกตางในระดบของการพฒนาและประสทธภาพในการบรหารขององคกรปกครองสวนทองถนในแตละรปแบบโดยไมกระทบตอความสามารถในการตดสนใจด าเนนงานตามความตองการขององคกรปกครองสวนทองถน รวมทงจดใหมกลไกการตรวจสอบการด าเนนงานโดยประชาชนเปนหลก มาตรา ๒๘๓ องคกรปกครองสวนทองถนยอมมอ านาจหนาทโดยทวไปในการดแลและจดท าบรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถน และยอมมความเปนอสระในการก าหนดนโยบาย การบรหาร การจดบรการสาธารณะ การบรหารงานบคคล การเงน
มาตรา ๒๕๐ องคกรปกครองสวนทองถนมหนาทและอ านาจดแลและจดท าบรการสาธารณะและกจกรรมสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถนตามหลกการพฒนาอยางยงยน รวมทงสงเสรมและสนบสนนการจดการศกษาใหแกประชาชนในทองถน ทงน ตามทกฎหมายบญญต การจดท าบรการสาธารณะและกจกรรมสาธารณะใดทสมควรใหเปนหนาทและอ านาจโดยเฉพาะขององคกรปกครองสวนทองถนแตละรปแบบ หรอใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานหลกในการด าเนนการใด ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญตซงตองสอดคลองกบรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนตามวรรคส และกฎหมายดงกลาวอยางนอยตองมบทบญญตเกยวกบกลไกและขนตอนในการกระจายหนาทและอ านาจ ตลอดจนงบประมาณและบคลากรทเกยวกบหนาทและอ านาจดงกลาวของสวนราชการใหแกทองถนดวย ในการจดท าบรการสาธารณะหรอกจกรรมสาธารณะใดทเปนหนาทและอ านาจขององคกรปกครองสวนทองถน ถาการรวมด าเนนการกบเอกชนหรอหนวยงานของรฐ หรอการมอบหมายใหเอกชนหรอหนวยงานของรฐด าเนนการ จะเปนประโยชนแกประชาชนในทองถนมากกวาการทองคกรปกครองสวนทองถนจะ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๗๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๓) การจดใหมคณะกรรมการขนคณะหนงท าหนาทตาม (๑) และ (๒) ประกอบดวยผแทนของหนวยราชการทเกยวของ ผแทนขององคกรปกครองสวนทองถน และผทรงคณวฒซงมคณสมบตตามทกฎหมายบญญต โดยมจ านวนเทากน ในกรณทมการก าหนดอ านาจและหนาทและการจดสรรภาษและอากรตาม (๑) และ (๒) ใหแกองคกรปกครองสวนทองถนใดแลว คณะกรรมการตาม (๓) จะตองน าเรองดงกลาวมาพจารณาทบทวนใหมทกระยะเวลาไมเกนหาปนบแตวนทมการก าหนดอ านาจและหนาทหรอวนทมการจดสรรภาษและอากร แลวแตกรณ เพอพจารณาถงความเหมาะสมของการก าหนดอ านาจและหนาท และการจดสรรภาษและอากรทไดกระท าไปแลว ทงน ตองค านงถงการกระจายอ านาจเพมขนใหแกทองถนเปนส าคญ การด าเนนการตามวรรคส เมอไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตรและรายงานรฐสภาแลว ใหมผลใชบงคบได มาตรา ๒๘๙ องคกรปกครองสวนทองถนยอมมหนาทบ ารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน หรอวฒนธรรมอนดของทองถน องคกรปกครองสวนทองถนยอมมสทธทจะจดการศกษาอบรมและการฝกอาชพตามความเหมาะสมและความตองการภายในทองถนนน และเขาไปมสวนรวมในการจดการศกษาอบรมของรฐ แตตองไมขดตอมาตรา ๔๓ และมาตรา ๘๑ ทงน ตามทกฎหมายบญญต การจดการศกษาอบรมภายในทองถนตามวรรคสอง องคกรปกครองสวนทองถนตองค านงถงการบ ารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถนดวย มาตรา ๒๙๐ เพอสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม องคกรปกครองสวนทองถนยอมมอ านาจหนาทตามทกฎหมายบญญต กฎหมายตามวรรคหนงอยางนอยตองมสาระส าคญดงตอไปน (๑) การจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทอยในเขตพนท
และการคลง และมอ านาจหนาทของตนเองโดยเฉพาะ โดยตองค านงถงความสอดคลองกบการพฒนาของจงหวดและประเทศเปนสวนรวมดวย องคกรปกครองสวนทองถนยอมไดรบการสงเสรมและสนบสนนใหมความเขมแขงในการบรหารงานไดโดยอสระและตอบสนองตอความตองการของประชาชนในทองถนไดอยางมประสทธภาพ สามารถพฒนาระบบการคลงทองถนใหจดบรการสาธารณะไดโดยครบถวนตามอ านาจหนาท จดตงหรอรวมกนจดตงองคการเพอการจดท าบรการสาธารณะตามอ านาจหนาท เพอใหเกดความคมคาเปนประโยชน และใหบรการประชาชนอยางทวถง ใหมกฎหมายก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจ เพอก าหนดการแบงอ านาจหนาทและจดสรรรายไดระหวางราชการสวนกลางและราชการสวนภมภาคกบองคกรปกครองสวนทองถน และระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนเอง โดยค านงถงการกระจายอ านาจเพมขนตามระดบความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถนแตละรปแบบ รวมทงก าหนดระบบตรวจสอบและประเมนผล โดยมคณะกรรมการประกอบดวยผแทนหนวยราชการทเกยวของ ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน และผทรงคณวฒ โดยมจ านวนเทากน เปนผด าเนนการใหเปนไปตามกฎหมาย ใหมกฎหมายรายไดทองถน เพอก าหนดอ านาจหนาทในการจดเกบภาษและรายไดอนขององคกรปกครองสวนทองถน โดยมหลกเกณฑทเหมาะสมตามลกษณะของภาษแตละชนด การจดสรรทรพยากรในภาครฐ การมรายไดทเพยงพอกบรายจายตามอ านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน ทงน โดยค านงถงระดบขนการพฒนาทางเศรษฐกจของทองถน สถานะทางการคลงขององคกรปกครองสวนทองถน และความยงยนทางการคลงของรฐ ในกรณทมการก าหนดอ านาจหนาทและการจดสรรรายไดใหแกองคกรปกครองสวนทองถนแลว คณะกรรมการตามวรรคสามจะตองน าเรองดงกลาวมาพจารณาทบทวนใหมทกระยะเวลาไมเกน
ด าเนนการเอง องคกรปกครองสวนทองถนจะรวมหรอมอบหมายใหเอกชนหรอหนวยงานของรฐด าเนนการนนกได รฐตองด าเนนการใหองคกรปกครองสวนทองถนมรายไดของตนเองโดยจดระบบภาษหรอการจดสรรภาษทเหมาะสม รวมทงสงเสรมและพฒนาการหารายไดขององคกรปกครองสวนทองถน ทงน เพอใหสามารถด าเนนการตามวรรคหนงไดอยางเพยงพอ ในระหวางทยงไมอาจด าเนนการได ใหรฐจดสรรงบประมาณเพอสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนไปพลางกอน กฎหมายตามวรรคหนงและกฎหมายทเกยวกบการบรหารราชการสวนทองถนตองใหองคกรปกครองสวนทองถนมอสระในการบรหาร การจดท าบรการสาธารณะ การสงเสรมและสนบสนนการจดการศกษา การเงนและการคลง และการก ากบดแลองคกรปกครองสวนทองถนซงตองท าเพยงเทาทจ าเปนเพอการคมครองประโยชนของประชาชนในทองถนหรอประโยชนของประเทศเปนสวนรวม การปองกนการทจรต และการใชจายเงนอยางมประสทธภาพ โดยค านงถงความเหมาะสมและความแตกตางขององคกรปกครองสวนทองถนแตละรปแบบ และตองมบทบญญตเกยวกบการปองกนการขดกนแหงผลประโยชน และการปองกนการกาวกายการปฏบตหนาทของขาราชการสวนทองถนดวย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๗๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๒) การเขาไปมสวนในการบ ารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทอยนอกเขตพนท เฉพาะในกรณทอาจมผลกระทบตอการด ารงชวตของประชาชนในพนทของตน (๓) การมสวนรวมในการพจารณาเพอรเรมโครงการหรอกจกรรมใดนอกเขตพนทซงอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมหรอสขภาพอนามยของประชาชนในพนท
หาป เพอพจารณาถงความเหมาะสมของการก าหนดอ านาจหนาท และการจดสรรรายไดทไดกระท าไปแลว ทงน ตองค านงถงการกระจายอ านาจเพมขนใหแกองคกรปกครองสวนทองถนเปนส าคญ การด าเนนการตามวรรคหา เมอไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตรและรายงานรฐสภาแลว ใหมผลบงคบได มาตรา ๒๘๙ องคกรปกครองสวนทองถนยอมมอ านาจหนาทบ ารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถน องคกรปกครองสวนทองถนยอมมสทธทจะจดการศกษาอบรม และการฝกอาชพตามความเหมาะสมและความตองการภายในทองถนนน และเขาไปมสวนรวมในการจดการศกษาอบรมของรฐ โดยค านงถงความสอดคลองกบมาตรฐานและระบบการศกษาของชาต การจดการศกษาอบรมภายในทองถนตามวรรคสอง องคกรปกครองสวนทองถนตองค านงถงการบ ารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถนดวย มาตรา ๒๙๐ องคกรปกครองสวนทองถนยอมมอ านาจหนาทสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมตามทกฎหมายบญญต กฎหมายตามวรรคหนงอยางนอยตองมสาระส าคญดงตอไปน (๑) การจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทอยในเขตพนท (๒) การเขาไปมสวนรวมในการบ ารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทอยนอกเขตพนท เฉพาะในกรณทอาจมผลกระทบตอการด ารงชวตของประชาชนในพนทของตน (๓) การมสวนรวมในการพจารณาเพอรเรมโครงการหรอกจกรรมใดนอกเขตพนทซงอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมหรอสขภาพอนามยของประชาชนในพนท (๔) การมสวนรวมของชมชนทองถน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๗๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๘๘ การแตงตงและการใหพนกงานและลกจางขององคกรปกครองสวนทองถนพนจากต าแหนง ตองเปนไปตามความตองการและความเหมาะสมของแตละทองถนและตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการพนกงานสวนทองถนกอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต คณะกรรมการพนกงานสวนทองถนตามวรรคหนงจะตองประกอบดวยผแทนของหนวยราชการทเกยวของ ผแทนขององคกรปกครองสวนทองถน และผทรงคณวฒซงมคณสมบตตามทกฎหมายบญญต โดยมจ านวนเทากน การโยกยาย การเลอนต าแหนง การเลอนเงนเดอน และการลงโทษพนกงานและลกจางขององคกรปกครองสวนทองถน ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๘๘ การแตงตงและการใหขาราชการและลกจางขององคกรปกครองสวนทองถนพนจากต าแหนง ตองเปนไปตามความเหมาะสมและความจ าเปนของแตละทองถน โดยการบรหารงานบคคลขององคกรปกครองสวนทองถนตองมมาตรฐานสอดคลองกน และอาจไดรบการพฒนารวมกนหรอสบเปลยนบคลากรระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนได รวมทงตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการขาราชการสวนทองถนซงเปนองคกรกลางบรหารงานบคคลทองถนกอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต ในการบรหารงานบคคลขององคกรปกครองสวนทองถน ตองมองคกรพทกษระบบคณธรรมของขาราชการสวนทองถน เพอสรางระบบคมครองคณธรรมและจรยธรรมในการบรหารงานบคคล ทงน ตามทกฎหมายบญญต คณะกรรมการขาราชการสวนทองถนตามวรรคหนงจะตองประกอบดวย ผแทนของหนวยราชการทเกยวของ ผแทนขององคกรปกครองสวนทองถน ผแทนขาราชการสวนทองถนและผทรงคณวฒโดยมจ านวนเทากน ทงน ตามทกฎหมายบญญต การโยกยาย การเลอนต าแหนง การเลอนเงนเดอน และการลงโทษขาราชการและลกจางขององคกรปกครองสวนทองถน ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๕๑ การบรหารงานบคคลขององคกรปกครองสวนทองถนใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ซงตองใชระบบคณธรรมและตองค านงถงความเหมาะสมและความจ าเปนของแตละทองถนและองคกรปกครองสวนทองถนแตละรปแบบ การจดใหมมาตรฐานทสอดคลองกน เพอใหสามารถพฒนารวมกนหรอการสบเปลยนบคลากรระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนได
มาตรา ๒๘๕ องคกรปกครองสวนทองถนตองมสภาทองถนและคณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถน สมาชกสภาทองถนตองมาจากการเลอกตง คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนใหมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน หรอมาจากความเหนชอบของสภาทองถน การเลอกตงสมาชกสภาทองถนและคณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนทมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน ใหใชวธออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ
มาตรา ๒๘๔ องคกรปกครองสวนทองถนตองมสภาทองถนและคณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถน สมาชกสภาทองถนตองมาจากการเลอกตง คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนใหมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน หรอมาจากความเหนชอบของสภาทองถน การเลอกตงสมาชกสภาทองถนและคณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนทมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน ใหใชวธออกเสยงลงคะแนนโดยตรงและลบ
มาตรา ๒๕๒ สมาชกสภาทองถนตองมาจากการเลอกตง ผบรหารทองถนใหมาจากการเลอกตงหรอมาจากความเหนชอบของสภาทองถน หรอในกรณองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษ จะใหมาโดยวธอนกได แตตองค านงถงการมสวนรวมของประชาชนดวย ทงน ตามทกฎหมายบญญต คณสมบตของผมสทธเลอกตงและผมสทธสมครรบเลอกตง และหลกเกณฑและวธการเลอกตงสมาชกสภาทองถนและผบรหารทองถน ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญตซงตองค านงถงเจตนารมณในการปองกนและปราบปรามการทจรตตามแนวทางทบญญตไวในรฐธรรมนญดวย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๗๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ สมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถน หรอผบรหารทองถน มวาระการด ารงต าแหนงคราวละสป คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนจะเปนขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ า พนกงานหรอลกจางของหนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอของราชการสวนทองถน มได คณสมบตของผมสทธเลอกตงและผมสทธสมครรบเลอกตง หลกเกณฑและวธการเลอกตงสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถนและผบรหารทองถน ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ในกรณทมการยบสภาทองถน หรอในกรณทสมาชกสภาทองถนพนจากต าแหนงทงคณะตามมาตรา ๒๘๖ และตองมการแตงตงคณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนเปนการชวคราว มใหน าบทบญญตวรรคสอง วรรคสาม และวรรคหก มาใชบงคบ ทงน ตามทกฎหมายบญญต
สมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถน หรอผบรหารทองถน มวาระการด ารงต าแหนงคราวละสป คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนจะเปนขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ า พนกงานหรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอของราชการสวนทองถน และจะมผลประโยชนขดกนกบการด ารงต าแหนงตามทกฎหมายบญญตมได คณสมบตของผมสทธเลอกตงและผมสทธสมครรบเลอกตง หลกเกณฑและวธการเลอกตงสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถนและผบรหารทองถน ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ในกรณทคณะผบรหารทองถนตองพนจากต าแหนงทงคณะหรอผบรหารทองถนพนจากต าแหนงและจ าเปนตองมการแตงตงคณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนเปนการชวคราว มใหน าบทบญญตวรรคสาม และวรรคหก มาใชบงคบ ทงน ตามทกฎหมายบญญต การจดตงองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษทมโครงสรางการบรหารทแตกตางจากทบญญตไวในมาตราน ใหกระท าไดตามทกฎหมายบญญต แตคณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนตองมาจากการเลอกตง ใหน าบทบญญตมาตรา ๒๖๕ มาตรา ๒๖๖ มาตรา ๒๖๗ และมาตรา ๒๖๘ มาใชบงคบกบสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถน แลวแตกรณ ดวยโดยอนโลม
มาตรา ๒๘๗ ประชาชนในทองถนมสทธมสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถน โดยองคกรปกครองสวนทองถนตองจดใหมวธการทใหประชาชนมสวนรวมดงกลาวไดดวย ในกรณทการกระท าขององคกรปกครองสวนทองถนจะมผลกระทบตอชวตความเปนอยของประชาชนในทองถนในสาระส าคญ องคกรปกครองสวนทองถนตองแจงขอมลรายละเอยดใหประชาชนทราบกอนกระท าการเปนเวลาพอสมควร และในกรณทเหนสมควรหรอไดรบการรองขอจากประชาชนผมสทธเลอกตงในองคกร
มาตรา ๒๕๓ ในการด าเนนงาน ใหองคกรปกครองสวนทองถน สภาทองถน และผบรหารทองถนเปดเผยขอมลและรายงานผลการด าเนนงานใหประชาชนทราบ รวมตลอดทงมกลไกใหประชาชนในทองถนมสวนรวมดวย ทงน ตามหลกเกณฑและวธการทกฎหมายบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๗๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ปกครองสวนทองถน ตองจดใหมการรบฟงความคดเหนกอนการกระท านน หรออาจจดใหประชาชนออกเสยงประชามตเพอตดสนใจกได ทงน ตามทกฎหมายบญญต องคกรปกครองสวนทองถนตองรายงานการด าเนนงานตอประชาชนในเรองการจดท างบประมาณ การใชจาย และผลการด าเนนงานในรอบป เพอใหประชาชนมสวนรวมในการตรวจสอบและก ากบการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถน ในการจดท างบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถนตามวรรคสาม ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๖๘ วรรคหก มาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๒๘๖ ราษฎรผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนใดมจ านวนไมนอยกวาสามในสของจ านวนผมสทธเลอกตงทมาลงคะแนนเสยง เหนวาสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนผใดขององคกรปกครองสวนทองถนนนไมสมควรด ารงต าแหนงตอไป ใหสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนผนนพนจากต าแหนง ทงน ตามทกฎหมายบญญต การลงคะแนนเสยงตามวรรคหนงตองมผมสทธเลอกตงมาลงคะแนนไมนอยกวากงหนงของจ านวนผมสทธเลอกตงทงหมด มาตรา ๒๘๗ ราษฎรผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนใดมจ านวนไมนอยกวากงหนงของจ านวนผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนนน มสทธเขาชอรองขอตอประธานสภาทองถนเพอใหสภาทองถนพจารณาออกขอบญญตทองถนได ค ารองขอตามวรรคหนงตองจดท ารางขอบญญตทองถนเสนอมาดวย หลกเกณฑและวธการเขาชอรวมทงการตรวจสอบ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๘๕ ประชาชนผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนใดเหนวาสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนผใดขององคกรปกครองสวนทองถนนนไมสมควรด ารงต าแหนงตอไป ใหมสทธลงคะแนนเสยงถอดถอนสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนผนนพนจากต าแหนง ทงน จ านวนผมสทธเขาชอ หลกเกณฑและวธการเขาชอ การตรวจสอบรายชอ และการลงคะแนนเสยง ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต มาตรา ๒๘๖ ประชาชนผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนมสทธเขาชอรองขอตอประธานสภาทองถนเพอใหสภาทองถนพจารณาออกขอบญญตทองถนได จ านวนผมสทธเขาชอ หลกเกณฑและวธการเขาชอ รวมทงการตรวจสอบรายชอ ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต
มาตรา ๒๕๔ ประชาชนผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนมสทธเขาชอกนเพอเสนอขอบญญตหรอเพอถอดถอนสมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถนไดตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทกฎหมายบญญต
หมวด ๑๒ การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ
หมวด ๑๕ การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ
ไมมการแกไข
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๗๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๓๑๓ (๑) วรรคสอง ญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญทมผลเปนการเปลยนแปลงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข หรอเปลยนแปลงรปของรฐ จะเสนอมได
มาตรา ๒๙๑ (๑) วรรคสอง ญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญทมผลเปนการเปลยนแปลงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข หรอเปลยนแปลงรปของรฐ จะเสนอมได
มาตรา ๒๕๕ การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญทเปนการเปลยนแปลงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข หรอเปลยนแปลงรปแบบของรฐ จะกระท ามได
มาตรา ๓๑๓ การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญจะกระท าไดกแตโดยหลกเกณฑและวธการ ดงตอไปน (๑) วรรคหนง ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตร หรอจากสมาชกสภาผแทนราษฎรมจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร หรอจากสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภามจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา สมาชกสภาผแทนราษฎรจะเสนอหรอรวมเสนอญตตดงกลาวไดเมอพรรคการเมองทสมาชกสภาผแทนราษฎรนนสงกดมมตใหเสนอได (๒) ญตตขอแกไขเพมเตมตองเสนอเปนรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมและใหรฐสภาพจารณาเปนสามวาระ (๓) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงขนรบหลกการ ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนนโดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา (๔) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสองขนพจารณาเรยงล าดบมาตรา ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ (๕) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลว ใหรอไวสบหาวน เมอพนก าหนดนแลวใหรฐสภาพจารณาในวาระทสามตอไป (๖) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามขนสดทาย ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนนโดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา
มาตรา ๒๙๑ การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญใหกระท าไดตามหลกเกณฑและวธการ ดงตอไปน (๑) วรรคหนง ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎรมจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร หรอจากสมาชกสภา ผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภามจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา หรอจากประชาชนผมสทธเลอกตงจ านวนไมนอยกวาหาหมนคนตามกฎหมายวาดวยการเขาชอเสนอกฎหมาย (๒) ญตตขอแกไขเพมเตมตองเสนอเปนรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมและใหรฐสภาพจารณาเปนสามวาระ (๓) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงขนรบหลกการ ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนนโดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา (๔) การพจารณาในวาระทสองขนพจารณาเรยงล าดบมาตรา ตองจดใหมการรบฟงความคดเหนจากประชาชนผมสทธเลอกตงทเขาชอเสนอรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมดวย การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสองขนพจารณาเรยงล าดบมาตรา ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ (๕) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลว ใหรอไวสบหาวน เมอพนก าหนดนแลวใหรฐสภาพจารณาในวาระทสามตอไป (๖) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามขนสดทาย ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนนโดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบ
มาตรา ๒๕๖ ภายใตบงคบมาตรา ๒๕๕ การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ ใหกระท าไดตามหลกเกณฑและวธการ ดงตอไปน (๑) ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตร หรอจากสมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร หรอจากสมาชกสภา ผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา หรอจากประชาชนผมสทธเลอกตงจ านวนไมนอยกวาหาหมนคนตามกฎหมายวาดวยการเขาชอเสนอกฎหมาย (๒) ญตตขอแกไขเพมเตมตองเสนอเปนรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมตอรฐสภา และใหรฐสภาพจารณาเปนสามวาระ (๓) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงขนรบหลกการ ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนนโดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา ซงในจ านวนนตองมสมาชกวฒสภาเหนชอบดวยไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา (๔) การพจารณาในวาระทสองขนพจารณาเรยงล าดบมาตรา โดยการออกเสยงในวาระทสองน ใหถอเสยงขางมากเปนประมาณ แตในกรณทเปนรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมทประชาชนเปนผเสนอ ตองเปดโอกาสใหผแทนของประชาชนทเขาชอกนไดแสดงความคดเหนดวย (๕) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลว ใหรอไวสบหาวน เมอพนก าหนดนแลว ใหรฐสภาพจารณาในวาระทสามตอไป
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๗๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๗) เมอการลงมตไดเปนไปตามทกลาวแลว ใหน ารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมขนทลเกลาทลกระหมอมถวาย และใหน าบทบญญตมาตรา ๙๓ และมาตรา ๙๔ มาใชบงคบโดยอนโลม
ดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา (๗) เมอการลงมตไดเปนไปตามทกลาวแลว ใหน ารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมขนทลเกลาทลกระหมอมถวาย และใหน าบทบญญตมาตรา ๑๕๐ และมาตรา ๑๕๑ มาใชบงคบโดยอนโลม
(๖) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามขนสดทาย ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนนโดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา โดยในจ านวนนตองมสมาชกสภาผแทนราษฎรจากพรรคการเมองทสมาชกมไดด ารงต าแหนงรฐมนตร ประธานสภาผแทนราษฎร หรอรองประธานสภาผแทนราษฎร เหนชอบดวยไมนอยกวารอยละยสบของทกพรรคการเมองดงกลาวรวมกน และมสมาชกวฒสภาเหนชอบดวยไมนอยกวาหนงในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา (๗) เมอมการลงมตเหนชอบตาม (๖) แลว ใหรอไวสบหาวน แลวจงน ารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมขนทลเกลาทลกระหมอมถวาย และใหน าความในมาตรา ๘๑ มาใชบงคบโดยอนโลม (๘) ในกรณรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมเปนการแกไขเพมเตมหมวด ๑ บททวไป หมวด ๒ พระมหากษตรย หรอหมวด ๑๕ การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ หรอเรองทเกยวกบคณสมบตหรอลกษณะตองหามของผด ารงต าแหนงตาง ๆ ตามรฐธรรมนญ หรอเรองทเกยวกบหนาทหรออ านาจของศาลหรอองคกรอสระ หรอเรองทท าใหศาลหรอองคกรอสระไมอาจปฏบตตามหนาทหรออ านาจได กอนด าเนนการตาม (๗) ใหจดใหมการออกเสยงประชามตตามกฎหมายวาดวยการออกเสยงประชามต ถาผลการออกเสยงประชามตเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม จงใหด าเนนการตาม (๗) ตอไป (๙) กอนนายกรฐมนตรน าความกราบบงคมทลเพอทรงลงพระปรมาภไธยตาม (๗) สมาชกสภาผแทนราษฎร หรอสมาชกวฒสภา หรอสมาชกทงสองสภารวมกน มจ านวนไมนอยกวาหนงในสบของสมาชกทงหมดเทาทมอยของแตละสภา หรอของทงสองสภารวมกน แลวแตกรณ มสทธเขาชอกนเสนอความเหนตอประธานแหงสภาทตนเปนสมาชกหรอประธานรฐสภา แลวแตกรณ วารางรฐธรรมนญตาม (๗) ขดตอมาตรา ๒๕๕ หรอมลกษณะตาม (๘) และใหประธาน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๗๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ แหงสภาทไดรบเรองดงกลาวสงความเหนไปยงศาลรฐธรรมนญ และใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบเรอง ในระหวางการพจารณาวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ นายกรฐมนตรจะน ารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมดงกลาวขนทลเกลาทลกระหมอมถวายเพอพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธยมได
หมวด ๑๖ การปฏรปประเทศ
มาตรา ๒๕๗ การปฏรปประเทศตามหมวดนตองด าเนนการเพอบรรลเปาหมาย ดงตอไปน (๑) ประเทศชาตมความสงบเรยบรอย มความสามคคปรองดอง มการพฒนาอยางยงยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และมความสมดลระหวางการพฒนาดานวตถกบการพฒนาดานจตใจ (๒) สงคมมความสงบสข เปนธรรม และมโอกาสอนทดเทยมกนเพอขจดความเหลอมล า (๓) ประชาชนมความสข มคณภาพชวตทด และมสวนรวมในการพฒนาประเทศและการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข
มาตรา ๒๕๘ ใหด าเนนการปฏรปประเทศอยางนอยในดาน ตาง ๆ ใหเกดผล ดงตอไปน ก. ดานการเมอง (๑) ใหประชาชนมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มสวนรวมในการด าเนนกจกรรมทางการเมองรวมตลอดทงการตรวจสอบการใชอ านาจรฐ รจกยอมรบในความเหนทางการเมองโดยสจรตทแตกตางกน และใหประชาชนใชสทธเลอกตงและออกเสยงประชามตโดยอสระ ปราศจากการครอบง าไมวาดวยทางใด (๒) ใหการด าเนนกจกรรมของพรรคการเมองเปนไปโดยเปดเผยและตรวจสอบได เพอใหพรรคการเมองพฒนาเปนสถาบน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๗๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ทางการเมองของประชาชนซงมอดมการณทางการเมองรวมกน มกระบวนการใหสมาชกพรรคการเมองมสวนรวมและมความรบผดชอบอยางแทจรงในการด าเนนกจกรรมทางการเมองและการคดเลอกผมความรความสามารถ ซอสตยสจรต และมคณธรรมจรยธรรม เขามาเปนผด ารงต าแหนงทางการเมองทชดเจนและเปนรปธรรม (๓) มกลไกทก าหนดความรบผดชอบของพรรคการเมองในการประกาศโฆษณานโยบายทมไดวเคราะหผลกระทบ ความคมคา และความเสยงอยางรอบดาน (๔) มกลไกทก าหนดใหผด ารงต าแหนงทางการเมองตองปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต และรบผดชอบตอประชาชนในการปฏบตหนาทของตน (๕) มกลไกแกไขปญหาความขดแยงทางการเมองโดยสนตวธภายใตการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ข. ดานการบรหารราชการแผนดน (๑) ใหมการน าเทคโนโลยทเหมาะสมมาประยกตใชในการบรหารราชการแผนดนและการจดท าบรการสาธารณะ เพอประโยชนในการบรหารราชการแผนดน และเพออ านวยความสะดวกใหแกประชาชน (๒) ใหมการบรณาการฐานขอมลของหนวยงานของรฐทกหนวยงานเขาดวยกนเพอใหเปนระบบขอมลเพอการบรหารราชการแผนดนและการบรการประชาชน (๓) ใหมการปรบปรงและพฒนาโครงสรางและระบบการบรหารงานของรฐและแผนก าลงคนภาครฐใหทนตอการเปลยนแปลงและความทาทายใหม ๆ โดยตองด าเนนการใหเหมาะสมกบภารกจของหนวยงานของรฐแตละหนวยงานทแตกตางกน (๔) ใหมการปรบปรงและพฒนาการบรหารงานบคคลภาครฐเพอจงใจใหผมความรความสามารถอยางแทจรงเขามาท างาน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๘๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ในหนวยงานของรฐ และสามารถเจรญกาวหนาไดตามความสามารถและผลสมฤทธของงานของแตละบคคล มความซอสตยสจรต กลาตดสนใจและกระท าในสงทถกตอง โดยคดถงประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตว มความคดสรางสรรคและคดคนนวตกรรมใหม ๆ เพอใหการปฏบตราชการและการบรหารราชการแผนดนเปนไปอยางมประสทธภาพ และมมาตรการคมครองปองกนบคลากรภาครฐจากการใชอ านาจโดยไมเปนธรรมของผบงคบบญชา (๕) ใหมการปรบปรงระบบการจดซอจดจางภาครฐใหมความคลองตว เปดเผย ตรวจสอบได และมกลไกในการปองกนการทจรตทกขนตอน ค. ดานกฎหมาย (๑) มกลไกใหด าเนนการปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบ หรอขอบงคบตาง ๆ ทใชบงคบอยกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญนใหสอดคลองกบหลกการตามมาตรา ๗๗ และพฒนาใหสอดคลองกบหลกสากล โดยใหมการใชระบบอนญาตและระบบการด าเนนการโดยคณะกรรมการเพยงเทาทจ าเปนเพอใหการท างานเกดความคลองตว โดยมผรบผดชอบทชดเจน และไมสรางภาระแกประชาชนเกนความจ าเปน เพมความสามารถในการแขงขนของประเทศ และปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ (๒) ปฏรประบบการเรยนการสอนและการศกษาอบรมวชากฎหมายเพอพฒนาผประกอบวชาชพกฎหมายใหเปนผมความรอบร มนตทศนะ และยดมนในคณธรรมและจรยธรรมของนกกฎหมาย (๓) พฒนาระบบฐานขอมลกฎหมายของรฐโดยใชเทคโนโลยตาง ๆ เพอใหประชาชนเขาถงขอมลกฎหมายไดสะดวก และสามารถเขาใจเนอหาสาระของกฎหมายไดงาย (๔) จดใหมกลไกชวยเหลอประชาชนในการจดท าและเสนอรางกฎหมาย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๘๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ง. ดานกระบวนการยตธรรม (๑) ใหมการก าหนดระยะเวลาด าเนนงานในทกขนตอนของกระบวนการยตธรรมทชดเจน เพอใหประชาชนไดรบความยตธรรมโดยไมลาชา และมกลไกชวยเหลอประชาชนผขาดแคลนทนทรพยใหเขาถงกระบวนการยตธรรมได รวมตลอดทงการสรางกลไกเพอใหมการบงคบการตามกฎหมายอยางเครงครดเพอลดความเหลอมล าและความไมเปนธรรมในสงคม (๒) ปรบปรงระบบการสอบสวนคดอาญาใหมการตรวจสอบและถวงดลระหวางพนกงานสอบสวนกบพนกงานอยการอยางเหมาะสม ก าหนดระยะเวลาในการปฏบตหนาทของเจาหนาททเกยวของทกฝายใหชดเจนเพอมใหคดขาดอายความ และสรางความเชอมนในการปฏบตหนาทของพนกงานสอบสวนและพนกงานอยการในการสอบสวนคดอาญา รวมทงก าหนดใหการสอบสวนตอง ใชประโยชนจากนตวทยาศาสตร และจดใหมบรการทางดาน นตวทยาศาสตรมากกวาหนงหนวยงานทมอสระจากกน เพอใหประชาชนไดรบบรการในการพสจนขอเทจจรงอยางมทางเลอก (๓) เสรมสรางและพฒนาวฒนธรรมองคกรขององคกร ตาง ๆ ทเกยวของในกระบวนการยตธรรม ใหมงอ านวยความยตธรรมแกประชาชนโดยสะดวกและรวดเรว (๔) ด าเนนการบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธภาพ โดยแกไขปรบปรงกฎหมายเกยวกบหนาท อ านาจ และภารกจของต ารวจใหเหมาะสม และแกไขปรบปรงกฎหมายเกยวกบการบรหารงานบคคลของขาราชการต ารวจใหเกดประสทธภาพ มหลกประกนวาขาราชการต ารวจจะไดรบคาตอบแทนทเหมาะสม ไดรบความเปนธรรมในการแตงตง และโยกยาย และการพจารณาบ าเหนจความชอบตามระบบคณธรรมทชดเจน ซงในการพจารณาแตงตงและโยกยายตองค านงถงอาวโสและความรความสามารถประกอบกน เพอใหขาราชการต ารวจสามารถปฏบตหนาทไดอยางมอสระ ไมตก
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๘๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ อยใตอาณตของบคคลใด มประสทธภาพ และภาคภมใจในการปฏบตหนาทของตน จ. ดานการศกษา (๑) ใหสามารถเรมด าเนนการใหเดกเลกไดรบการดแลและพฒนากอนเขารบการศกษาตามมาตรา ๕๔ วรรคสอง เพอใหเดกเลกไดรบการพฒนารางกาย จตใจ วนย อารมณ สงคม และสตปญญาใหสมกบวยโดยไมเกบคาใชจาย (๒) ใหด าเนนการตรากฎหมายเพอจดตงกองทนตามมาตรา ๕๔ วรรคหก ใหแลวเสรจภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน (๓) ใหมกลไกและระบบการผลต คดกรองและพฒนาผประกอบวชาชพครและอาจารยใหไดผมจตวญญาณของความเปนคร มความรความสามารถอยางแทจรง ไดรบคาตอบแทนทเหมาะสมกบความสามารถและประสทธภาพในการสอน รวมทงมกลไกสรางระบบคณธรรมในการบรหารงานบคคลของผประกอบวชาชพคร (๔) ปรบปรงการจดการเรยนการสอนทกระดบเพอใหผเรยนสามารถเรยนไดตามความถนด และปรบปรงโครงสรางของหนวยงานทเกยวของเพอบรรลเปาหมายดงกลาวโดยสอดคลองกนทงในระดบชาตและระดบพนท ฉ. ดานเศรษฐกจ (๑) ขจดอปสรรคและเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของประเทศเพอใหประเทศชาตและประชาชนไดรบประโยชนจากการเขารวมกลมเศรษฐกจตาง ๆ อยางยงยน โดยมภมคมกนทด (๒) สรางกลไกเพอสงเสรมและสนบสนนการน าความคดสรางสรรคและเทคโนโลยททนสมยมาใชในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ (๓) ปรบปรงระบบภาษอากรใหมความเปนธรรม ลดความเหลอมล า เพมพนรายไดของรฐดานตาง ๆ อยางมประสทธภาพ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๘๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ และปรบปรงระบบการจดท าและการใชจายงบประมาณใหมประสทธภาพและสมฤทธผล (๔) สรางกลไกเพอสงเสรมสหกรณและผประกอบการ แตละขนาดใหมความสามารถในการแขงขนอยางเหมาะสม และสงเสรมการประกอบวสาหกจเพอสงคม และวสาหกจทเปนมตรตอสงแวดลอม รวมทงสรางกลไกเพมโอกาสในการท างานและการประกอบอาชพของประชาชน ช. ดานอน ๆ (๑) ใหมระบบบรหารจดการทรพยากรน าทมประสทธภาพ เปนธรรมและยงยน โดยค านงถงความตองการใชน าในทกมต รวมทงความเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมและสภาพภมอากาศประกอบกน (๒) จดใหมการกระจายการถอครองทดนอยางเปนธรรม รวมทงการตรวจสอบกรรมสทธและการถอครองทดนทงประเทศเพอแกไขปญหากรรมสทธและสทธครอบครองทดนอยางเปนระบบ (๓) จดใหมระบบจดการและก าจดขยะมลฝอยทมประสทธภาพ เปนมตรตอสงแวดลอม และสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนดานอน ๆ ได (๔) ปรบระบบหลกประกนสขภาพใหประชาชนไดรบสทธและประโยชนจากการบรหารจดการ และการเขาถงบรการทมคณภาพและสะดวกทดเทยมกน (๕) ใหมระบบการแพทยปฐมภมทมแพทยเวชศาสตรครอบครวดแลประชาชนในสดสวนทเหมาะสม
มาตรา ๒๕๙ ภายใตบงคบมาตรา ๒๖๐ และมาตรา ๒๖๑ การปฏรปประเทศตามหมวดน ใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยแผนและขนตอนการด าเนนการปฏรปประเทศ ซงอยางนอยตองมวธการจดท าแผน การมสวนรวมของประชาชนและหนวยงานทเกยวของ ขนตอนในการด าเนนการปฏรปประเทศ การวดผลการด าเนนการ และระยะเวลาด าเนนการปฏรปประเทศทกดาน ซงตองก าหนดให
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๘๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ เรมด าเนนการปฏรปในแตละดานภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญนรวมตลอดทงผลสมฤทธทคาดหวงวาจะบรรลในระยะเวลาหาป ใหด าเนนการตรากฎหมายตามวรรคหนง และประกาศใชบงคบภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน ในระหวางทกฎหมายตามวรรคหนงยงไมมผลใชบงคบ ใหหนวยงานของรฐด าเนนการปฏรปโดยอาศยหนาทและอ านาจทมอยแลวไปพลางกอน
มาตรา ๒๖๐ ในการแกไขปรบปรงกฎหมายตามมาตรา ๒๕๘ ง. ดานกระบวนการยตธรรม (๔) ใหมคณะกรรมการคณะหนงซงคณะรฐมนตรแตงตง ประกอบดวย (๑) ผทรงคณวฒซงมความรความซอสตยสจรตและเทยงธรรมเปนทประจกษและไมเคยเปนขาราชการต ารวจมากอน เปนประธาน (๒) ผเปนหรอเคยเปนขาราชการต ารวจซงอยางนอยตองมผบญชาการต ารวจแหงชาตรวมอยดวย มจ านวนตามทคณะรฐมนตรก าหนด เปนกรรมการ (๓) ผทรงคณวฒซงมความรความซอสตยสจรตและเทยงธรรมเปนทประจกษและไมเคยเปนขาราชการต ารวจมากอน มจ านวนเทากบกรรมการตาม (๒) เปนกรรมการ (๔) ปลดกระทรวงการคลง ปลดกระทรวงมหาดไทย ปลดกระทรวงยตธรรม เลขาธการส านกงานศาลยตธรรม และอยการสงสด เปนกรรมการ ใหคณะกรรมการตามวรรคหนงด าเนนการใหแลวเสรจภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน เมอครบก าหนดเวลาตามวรรคสองแลว ถาการแกไขปรบปรงกฎหมายดงกลาวยงไมแลวเสรจ ใหการแตงตงโยกยายขาราชการต ารวจด าเนนการตามหลกอาวโสตามหลกเกณฑทคณะรฐมนตรก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๘๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๖๑ ในการปฏรปตามมาตรา ๒๕๘ จ. ดาน
การศกษา ใหมคณะกรรมการทมความเปนอสระคณะหนงทคณะรฐมนตรแตงตงด าเนนการศกษาและจดท าขอเสนอแนะและรางกฎหมายทเกยวของในการด าเนนการใหบรรลเปาหมายเพอเสนอคณะรฐมนตรด าเนนการตอไป ใหคณะรฐมนตรแตงตงคณะกรรมการตามวรรคหนงใหแลวเสรจภายในหกสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน และใหคณะกรรมการด าเนนการศกษาและจดท าขอเสนอแนะและรางกฎหมายใหแลวเสรจและเสนอตอคณะรฐมนตรภายในสองปนบแตวนทไดรบการแตงตง
บทเฉพาะกาล
ไมมการแกไข ไมมการแกไข
มาตรา ๓๑๔ ใหคณะองคมนตรซงด ารงต าแหนงอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน เปนคณะองคมนตรตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ในระหวางทสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาสนสดลงพรอมกนทงหมดตามมาตรา ๓๒๓ ใหประธานองคมนตรท าหนาทคณะองคมนตรดวย และใหคณะองคมนตรทเหลออยท าหนาทรฐสภาตามมาตรา ๑๙ มาตรา ๒๑ มาตรา ๒๒ มาตรา ๒๓ และมใหน ามาตรา ๒๐ วรรคสาม และมาตรา ๒๔ วรรคสาม มาใชบงคบ และใหคณะองคมนตรเลอกองคมนตรคนหนงขนท าหนาทประธานเปนการชวคราว
มาตรา ๒๙๒ ใหคณะองคมนตรซงด ารงต าแหนงอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน เปนคณะองคมนตรตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน
มาตรา ๒๖๒ ใหคณะองคมนตรซงด ารงต าแหนงอยในวนกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญนเปนคณะองคมนตรตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน
มาตรา ๓๑๕ นบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน ใหสภาผแทน ราษฎรตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๓๔ ซงแกไขเพมเตมครงสดทายโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๖) พทธศกราช ๒๕๓๙ ท าหนาทสภาผแทน ราษฎรตามรฐธรรมนญนจนถงวนเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรตามมาตรา ๓๒๔ และใหวฒสภาตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๓๔ ซงแกไขเพมเตมครงสดทายโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๖) พทธศกราช ๒๕๓๙
มาตรา ๒๙๓ ใหสภานตบญญตแหงชาตตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ ท าหนาทรฐสภา สภาผแทนราษฎร และวฒสภาตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญนจนกวาจะมการประชมรฐสภาเปนครงแรกตามมาตรา ๑๒๗ ในระหวางเวลาตามวรรคหนง ถาบทบญญตใดในรฐธรรมนญนหรอกฎหมายอนบญญตใหประธานรฐสภา ประธานสภาผแทนราษฎรหรอประธานวฒสภา เปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ ให
มาตรา ๒๖๓ ในระหวางทยงไมมสภาผแทนราษฎรและวฒสภาตามรฐธรรมนญน ใหสภานตบญญตแหงชาตทตงขนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ ยงคงท าหนาทรฐสภา สภาผแทนราษฎร และวฒสภาตอไป และใหสมาชกสภานตบญญตแหงชาตซงด ารงต าแหนงอยในวนกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญน ท าหนาทเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ตามล าดบ ตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน และใหสภานตบญญตแหงชาตและสมาชกสภานตบญญตแหงชาต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๘๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ท าหนาทวฒสภาตามรฐธรรมนญน จนถงวนทครบสปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตงสมาชกวฒสภาตามวรรคหา (๑) หรอวนเลอกตงสมาชกวฒสภาตามวรรคหา (๒) แลวแตกรณ ใหสมาชกสภาผแทนราษฎรซงด ารงต าแหนงอยในวนประกาศ ใชรฐธรรมนญน คงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญนอยตอไปจนครบอายของสภาผแทนราษฎร หรอเมอมการยบสภา หรอเมอสมาชกภาพสนสดลงตามมาตรา ๓๒๓ แลวแตกรณ ในกรณทต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรวางลงไมวาดวยเหตใดๆ ใหสภาผแทนราษฎรประกอบดวยสมาชกสภาผแทนราษฎรเทาทมอย ใหสมาชกวฒสภาซงด ารงต าแหนงอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน คงเปนสมาชกวฒสภาตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญนจนกวาสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาจะสนสดลงตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๓๔ ซงแกไขเพมเตมครงสดทายโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๖) พทธศกราช ๒๕๓๙ หรอสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาสนสดลงตามมาตรา ๓๒๓ แลวแตกรณ ในกรณทต าแหนงสมาชกวฒสภาวางลงไมวาดวยเหตใดๆ ใหวฒสภาประกอบดวยสมาชกวฒสภาเทาทมอย มใหน าบทบญญตมาตรา ๑๐๗ (๓) มาตรา ๑๑๘ (๗) มาตรา ๑๒๑ มาตรา ๑๒๕ (๒) และ (๓) มาตรา ๑๒๖ (๒) และ (๓) มาตรา ๑๒๗ มาตรา ๑๓๐ และมาตรา ๑๓๔ มาใชบงคบกบสมาชกสภา ผแทนราษฎรตามวรรคสองและสมาชกวฒสภาตามวรรคสาม ในกรณทมเหตใหสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาตามวรรคสามสนสดลงพรอมกนทงหมด ใหด าเนนการใหมการเลอกตงสมาชกวฒสภาตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ในคราวแรกดงตอไปน (๑) ในกรณทสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาสนสดลงเมอครบสปนบแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง ใหด าเนนการเลอกตงใหแลวเสรจภายในหกสบวนกอนวนครบสป ในกรณเชนน ใหอายของ
ประธานสภานตบญญตแหงชาตเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ ในวาระเรมแรก หากปรากฏวาเมอตองมการประชมรฐสภาเปนครงแรกตามมาตรา ๑๒๗ แลว แตยงไมมวฒสภา ใหสภา นตบญญตแหงชาตท าหนาทวฒสภาตอไป เวนแตการพจารณาใหบคคลด ารงต าแหนงและการถอดถอนจากต าแหนงตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน จนกวาจะมวฒสภาตามรฐธรรมนญน และกจการใดทสภานตบญญตแหงชาตไดด าเนนการในระหวางเวลาดงกลาว ใหมผลเปนการด าเนนการของวฒสภา และในกรณทบทบญญตใดในรฐธรรมนญนหรอกฎหมายอนบญญตใหประธานวฒสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ ใหประธานสภานตบญญตแหงชาตเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ มใหน าบทบญญตมาตรา ๙๓ มาตรา ๙๔ มาตรา ๑๐๑ มาตรา ๑๐๒ มาตรา ๑๐๖ มาตรา ๑๐๙ มาตรา ๑๑๑ มาตรา ๑๑๓ มาตรา ๑๑๔ มาตรา ๑๑๕ มาตรา ๑๑๙ มาตรา ๑๒๐ มาตรา ๑๙๗ วรรคส มาตรา ๒๖๑ และบทบญญตแหงกฎหมายใดทหามมใหบคคลด ารงต าแหนงทางการเมอง มาใชบงคบกบการด ารงต าแหนงของสมาชกสภานตบญญตแหงชาต ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๕๓ มาใชบงคบกบการสนสดของสภานตบญญตแหงชาตดวยโดยอนโลม
สนสดลงในวนกอนวนเรยกประชมรฐสภาครงแรกภายหลงการเลอกตงทวไปทจดขนตามรฐธรรมนญน สมาชกสภานตบญญตแหงชาต นอกจากจะตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ แลว ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม รวมทงเหตแหงการสนสดสมาชกภาพตามทบญญตไวส าหรบสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตามรฐธรรมนญน ดงตอไปนดวย (๑) มาตรา ๙๘ ยกเวน (๓) (๑๒) (๑๓) (๑๔) และ (๑๕) (๒) มาตรา ๑๐๑ ยกเวน (ก) กรณตาม (๖) เฉพาะในสวนทเกยวกบมาตรา ๙๘ ยกเวน (๓) (๑๒) (๑๓) (๑๔) และ (๑๕) (ข) กรณตาม (๗) เฉพาะในกรณทสมาชกสภานตบญญตแหงชาตเปนเจาหนาทของรฐทปฏบตการตามหนาทและอ านาจตามกฎหมายหรอค าสงทชอบดวยกฎหมาย และในสวนทเกยวกบมาตรา ๑๘๔ (๑) (๓) มาตรา ๑๐๘ ยกเวน ก. คณสมบตตาม (๓) และ (๔) และ ข. ลกษณะตองหามตาม (๑) (๒) และ (๗) แตเฉพาะกรณตาม (๑) นน ไมรวมสวนทเกยวกบมาตรา ๙๘ (๓) และ (๑๕) มใหน ามาตรา ๑๑๒ มาใชบงคบแกการด ารงต าแหนงรฐมนตรของสมาชกสภานตบญญตแหงชาต บทบญญตแหงกฎหมายใดทหามมใหบคคลด ารงต าแหนงทางการเมอง มใหน ามาใชบงคบแกการด ารงต าแหนงรฐมนตรตามมาตรา ๒๖๔ ขาราชการการเมองทตงขนเพอประโยชนในการปฏบตหนาทของคณะรฐมนตรตามมาตรา ๒๖๔ หรอเพอประโยชนในการปฏบตหนาทของคณะรกษาความสงบแหงชาตตามมาตรา ๒๖๕ หรอสมาชกสภานตบญญตแหงชาตตามมาตราน ในระหวางทสภานตบญญตแหงชาตท าหนาทรฐสภา สภาผแทนราษฎร และวฒสภาตามวรรคหนง ใหอ านาจของประธาน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๘๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ วฒสภาและสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาทไดรบเลอกตง เรมนบตงแตวนทสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาตามวรรคสามสนสดลง (๒) ในกรณทสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาสนสดลงตามมาตรา ๓๒๓ ใหด าเนนการเลอกตงตามกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา แตถายงไมมกฎหมายดงกลาว ใหน ากฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชก สภาผแทนราษฎรซงมผลใชบงคบอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน เทาทไมขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน มาใชบงคบกบการเลอกตงสมาชกวฒสภาดวย โดยใหใชค าวา “สมาชกวฒสภา” แทนค าวา “สมาชกสภาผแทนราษฎร” ทกแหงและใหประธานกรรมการการเลอกตงทตงขนตามมาตรา ๓๑๙ เปนผรกษาการตามกฎหมายดงกลาว และในกรณทคณะกรรมการการเลอกตงเหนวาบทบญญตใดของกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรขดหรอแยงหรอไมสอดคลองกบรฐธรรมนญน คณะกรรมการการเลอกตงมอ านาจก าหนดระเบยบทจ าเปนขนใชแทนบทบญญตนนไดเพอใหการเลอกตงเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม ระเบยบดงกลาวและความเหนทวาบทบญญตแหงกฎหมายดงกลาวนนขดหรอแยงหรอไมสอดคลองกบรฐธรรมนญน ใหสงศาลรฐธรรมนญพจารณาความชอบดวยรฐธรรมนญกอนประกาศใชในราชกจจานเบกษา การเลอกตงสมาชกวฒสภาตาม (๒) ใหกระท าภายในเกาสบวนนบแตวนครบสองรอยสสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน และมใหด าเนนการเลอกตงในวนเดยวกนกบการเลอกตงสมาชกสภา ผแทนราษฎรตามมาตรา ๓๒๔ มาตรา ๓๑๖ ใหประธานสภาผแทนราษฎร รองประธานสภาผแทนราษฎร และผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร ซงด ารงต าแหนงอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน คงเปนประธานสภาผแทนราษฎร รองประธานสภาผแทนราษฎร และผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร ตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน
รฐสภา ประธานสภาผแทนราษฎร หรอประธานวฒสภาตามรฐธรรมนญนหรอกฎหมาย เปนอ านาจของประธานสภานตบญญตแหงชาต ในระหวางทสภานตบญญตแหงชาตท าหนาทตามวรรคหนง หากมต าแหนงวางลง หวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตจะน าความกราบบงคมทลเพอทรงแตงตงผมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามวรรคสอง เปนสมาชกสภานตบญญตแหงชาตแทนกได เมอมการเลอกตงทวไปครงแรกภายหลงจากวนประกาศใชรฐธรรมนญน สมาชกสภานตบญญตแหงชาตจะสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรมได เวนแตจะไดพนจากต าแหนงสมาชกสภานตบญญตแหงชาตภายในเกาสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๘๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ใหประธานวฒสภาและรองประธานวฒสภาซงด ารงต าแหนงอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน คงเปนประธานวฒสภาและรองประธานวฒสภาตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน จนกวาอายของวฒสภาตามมาตรา ๓๑๕ จะสนสดลงหรอพนจากต าแหนงกอนถงวาระตามมาตรา ๓๒๓ ใหคณะกรรมาธการซงปฏบตหนาทอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน คงเปนคณะกรรมาธการตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ใหขอบงคบการประชมสภาผแทนราษฎร ขอบงคบการประชมของวฒสภา และขอบงคบการประชมของรฐสภา ซงมผลใชบงคบอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน ยงคงมผลใชบงคบอยตอไปเทาทไมขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน และใหขอบงคบการประชมดงกลาวสนผลลงเมอมกรณใดกรณหนงแลวแตกรณ ดงตอไปน (๑) เมอสภาผแทนราษฎรตามมาตรา ๓๑๕ วรรคหนง สนอายหรอถกยบ หรอเปนกรณตามมาตรา ๓๒๓ (๒) เมอมการตราขอบงคบการประชมวฒสภาขนใหมตามรฐธรรมนญน ซงตองไมเกนสองรอยสสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน (๓) เมอมการตราขอบงคบการประชมรฐสภาขนใหมตามรฐธรรมนญน ซงตองไมเกนสองรอยสสบวนนบแตวนเรยกประชมรฐสภาภายหลงการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรอนเปนการเลอกตงทวไปครงแรกตามรฐธรรมนญน มาตรา ๓๑๗ ใหคณะรฐมนตรทบรหารราชการแผนดนอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน คงเปนคณะรฐมนตรตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ใหน าบทบญญตมาตรา ๑๕๖ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๓๔ ซงแกไขเพมเตมครงสดทายโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๖) พทธศกราช ๒๕๓๙ มาใชบงคบกบการอภปรายไมไววางใจรฐมนตรเปนรายบคคลและคณะรฐมนตรตามวรรคหนงหรอกบการอภปรายไมไววางใจรฐมนตร
มาตรา ๒๙๘ วรรคหนง ใหคณะรฐมนตรทบรหารราชการแผนดนอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญนคงเปนคณะรฐมนตรตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน และใหพนจากต าแหนงทงคณะเมอคณะรฐมนตรทตงขนใหมตามรฐธรรมนญนเขารบหนาท วรรคสาม มใหน าบทบญญตมาตรา ๑๗๑ วรรคสอง มาตรา ๑๗๒ มาตรา ๑๗๔ และมาตรา ๑๘๒ (๔) (๗) และ (๘) มาใชบงคบกบการด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรและรฐมนตรทบรหารราชการแผนดนอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน
มาตรา ๒๖๔ ใหคณะรฐมนตรทบรหารราชการแผนดนอยในวนกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญน เปนคณะรฐมนตรตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน จนกวาคณะรฐมนตรทตงขนใหมภายหลงการเลอกตงทวไปครงแรกตามรฐธรรมนญนจะเขารบหนาท และใหน าความในมาตรา ๒๖๓ วรรคสาม มาใชบงคบแกการด ารงต าแหนงรฐมนตรดวยโดยอนโลม รฐมนตรตามวรรคหนงนอกจากจะตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว)
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๘๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ เปนรายบคคลและคณะรฐมนตรทจดตงขนใหมในระหวางทยงไมมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรตามมาตรา ๓๒๔ แลวแตกรณ และถามตไมไววางใจมคะแนนเสยงตามทก าหนด กใหรฐมนตรหรอคณะรฐมนตรดงกลาว พนจากต าแหนง เมอมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรตามมาตรา ๓๒๔ แลว ใหคณะรฐมนตรตามวรรคหนงหรอคณะรฐมนตรทจดตงขนใหมกอนการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรตามมาตรา ๓๒๔ แลวแตกรณ พนจากต าแหนง แตตองอยในต าแหนงเพอปฏบตหนาทไปจนกวาคณะรฐมนตรทจดตงขนใหมจะเขารบหนาท มใหน าบทบญญตมาตรา ๑๑๘ (๗) มาตรา ๑๒๗ มาตรา ๒๐๑ มาตรา ๒๐๒ มาตรา ๒๐๓ มาตรา ๒๐๔ มาตรา ๒๐๖ (๒) (๓) และ (๖) มาตรา ๒๐๙ มาตรา ๒๑๕ วรรคส และมาตรา ๒๑๖ (๕) มาใชบงคบกบการด ารงต าแหนงและการพนจากต าแหนงของนายกรฐมนตรและรฐมนตรตามมาตราน
พทธศกราช ๒๕๕๗ แลว ตองไมมลกษณะตองหามตามทบญญตไวส าหรบรฐมนตรตามมาตรา ๑๖๐ ยกเวน (๖) เฉพาะในสวนทเกยวกบมาตรา ๙๘ (๑๒) (๑๓) (๑๔) และ (๑๕) และตองพนจากต าแหนงตามมาตรา ๑๗๐ ยกเวน (๓) และ (๔) แตในกรณตาม (๔) เฉพาะในสวนทเกยวกบมาตรา ๙๘ (๑๒) (๑๓) (๑๔) และ (๑๕) และยกเวนมาตรา ๑๗๐ (๕) เฉพาะในสวนทเกยวกบการด าเนนการตามมาตรา ๑๘๔ (๑) การด าเนนการแตงตงรฐมนตรในระหวางเวลาตามวรรคหนง ใหด าเนนการตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ ซงแกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๘ และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ แกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พทธศกราช ๒๕๕๙ แตตองไมมลกษณะตองหามตามวรรคสองดวย ใหน าความในมาตรา ๒๖๓ วรรคเจด มาใชบงคบแกการสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรของรฐมนตรตามวรรคหนงและวรรคสามดวยโดยอนโลม
มาตรา ๒๙๘ วรรคสอง ใหคณะมนตรความมนคงแหงชาตตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ พนจากต าแหนงทงคณะพรอมกบคณะรฐมนตรทบรหารราชการแผนดนอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญนดวย
มาตรา ๒๖๕ ใหคณะรกษาความสงบแหงชาตทด ารงต าแหนงอยในวนกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญน ยงคงอยในต าแหนงเพอปฏบตหนาทตอไปจนกวาคณะรฐมนตรทตงขนใหมภายหลงการเลอกตงทวไปครงแรกตามรฐธรรมนญนจะเขารบหนาท ในระหวางการปฏบตหนาทตามวรรคหนง ใหหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตและคณะรกษาความสงบแหงชาตยงคงมหนาทและอ านาจตามทบญญตไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ ซงแกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๘ และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ แกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พทธศกราช ๒๕๕๙ และใหถอวา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๙๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ บทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยดงกลาวในสวนทเกยวกบอ านาจของหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตและคณะรกษาความสงบแหงชาตยงคงมผลใชบงคบไดตอไป ใหน าความในมาตรา ๒๖๓ วรรคเจด มาใชบงคบแกการสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรของผด ารงต าแหนงในคณะรกษาความสงบแหงชาตดวยโดยอนโลม
มาตรา ๒๙๔ ใหสภารางรฐธรรมนญและคณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ สนสดลงในวนประกาศใชรฐธรรมนญน เพอประโยชนแหงการขจดสวนไดเสย หามมใหกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญลงสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอด ารงต าแหนงสมาชกวฒสภาภายในสองป นบแตวนทพนจากต าแหนงตามวรรคหนง
มาตรา ๒๖๖ ใหสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศอยปฏบตหนาทตอไปพลางกอนเพอจดท าขอเสนอแนะเกยวกบการขบเคลอนการปฏรปประเทศ จนกวาจะมกฎหมายวาดวยแผนและขนตอนการด าเนนการปฏรปประเทศทตราขนตามมาตรา ๒๕๙ เพอประโยชนในการขบเคลอนการปฏรปประเทศ หวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตจะปรบเปลยนโครงสรางหรอวธการท างานของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศเพอใหการปฏรปประเทศตามหมวด ๑๖ การปฏรปประเทศ มประสทธภาพมากขนกได ใหน าความในมาตรา ๒๖๓ วรรคเจด มาใชบงคบแกการสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรของสมาชกสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศดวยโดยอนโลม
มาตรา ๓๒๓ ภายในสองรอยสสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน ใหรฐสภาด าเนนการพจารณาและใหความเหนชอบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภา ผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง และรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง ใหแลวเสรจทกฉบบ โดยในระหวางเวลาดงกลาวจะยบสภาผแทนราษฎรมได ในการด าเนนการตามวรรคหนง ใหด าเนนการดงตอไปน (๑) ใหสภาผแทนราษฎรพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามวรรคหนงใหแลวเสรจภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน ในกรณทพนก าหนดเวลาดงกลาวแตการพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตาม
มาตรา ๒๙๕ ใหสภานตบญญตแหงชาตพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภา ผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง และรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง ทไดรบจากคณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญ ใหแลวเสรจภายในระยะเวลาทก าหนดตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ ในกรณทพนก าหนดเวลาตามวรรคหนงแลว แตสภานตบญญตแหงชาตยงพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวไมแลวเสรจ ใหประธานสภานตบญญตแหงชาตน ารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทคณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญจดท าขน
มาตรา ๒๖๗ ใหคณะกรรมการรางรฐธรรมนญทตงขนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ ซงแกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๘ และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ แกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พทธศกราช ๒๕๕๙ อยปฏบตหนาทตอไป เพอจดท ารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงตอไปนใหแลวเสรจ และเสนอตอสภา นตบญญตแหงชาตเพอพจารณาใหความเหนชอบตอไป (๑) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๙๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ วรรคหนงยงไมแลวเสรจทกฉบบ ใหสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรสนสดลงพรอมกนทงหมด และหามมใหมการด าเนนการเลอกตงทวไปตามรฐธรรมนญน จนกวาจะมการใหความเหนชอบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามวรรคหนงแลวเสรจทกฉบบ หรอเปนกรณตามมาตรา ๓๒๔ ในกรณน ใหวฒสภาท าหนาทรฐสภาและด าเนนการเสนอและพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวใหแลวเสรจภายในเกาสบวนนบแตวนถดจากวนทครบก าหนดหนงรอยยสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน (๒) ในกรณทสภาผแทนราษฎรพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามวรรคหนงทกฉบบแลวเสรจภายในก าหนด เวลาตาม (๑) ใหวฒสภาพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวใหแลวเสรจภายในเกาสบวนนบแตวนทวฒสภาไดรบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาว (๓) ในกรณทวฒสภาไมสามารถพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามวรรคหนงทกฉบบใหแลวเสรจภายในก าหนดเวลาตาม (๑) หรอ (๒) ใหสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาสนสดลงพรอมกนทงหมด ในกรณทรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใดไดรบความเหนชอบจากสภาผแทนราษฎรแลว ใหถอวารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนไดรบความเหนชอบจากรฐสภาแลว และใหน ามาตรา ๙๓ และมาตรา ๙๔ มาใชบงคบกบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวโดยอนโลม รางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทรฐสภาใหความเหนชอบแลวหรอถอวารฐสภาใหความเหนชอบแลวตามมาตราน ใหนายกรฐมนตรด าเนนการตามมาตรา ๙๓ โดยพลน และมใหน าก าหนดเวลาตามมาตรา ๙๓ มาใชบงคบ มใหน าบทบญญตมาตรา ๑๖๙ เฉพาะสวนทวาดวยรางพระราชบญญตเกยวดวยการเงน มาใชบงคบกบการเสนอและการพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามวรรคหนงของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาตามวรรคสอง (๑) และ (๒)
ทลเกลาทลกระหมอมถวายภายในเจดวนเพอทรงลงพระปรมาภไธย โดยถอเสมอนวาสภานตบญญตแหงชาตไดใหความเหนชอบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวแลว ในระหวางทพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง และพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง ตามวรรคหนง ยงไมมผลใชบงคบ ใหพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง พ.ศ. ๒๕๔๑ และพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง พ.ศ. ๒๕๔๑ ยงคงใชบงคบตอไปจนกวาพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวจะมผลใชบงคบ
(๒) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการไดมาซงสมาชกวฒสภา (๓) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง (๔) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง (๕) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ (๖) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง (๗) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดน (๘) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต (๙) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน (๑๐) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต การด าเนนการตามวรรคหนง คณะกรรมการรางรฐธรรมนญจะจดท ารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวขนใหมหรอแกไขเพมเตมกได ทงน เพอใหสอดคลองกบบทบญญตและเจตนารมณของรฐธรรมนญ และตองมงหมายใหมการขจดการทจรตและประพฤตมชอบทกรปแบบ และตองท าใหแลวเสรจภายในสองรอย สสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน และเมอสภานตบญญตแหงชาตไดพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทเสนอตามวรรคหนงเสรจแลว ใหคณะกรรมการรางรฐธรรมนญเปนอนพนจากต าแหนง แตตองไมชากวาวนพนจากต าแหนงของสมาชกสภานตบญญตแหงชาตตามมาตรา ๒๖๓ เพอประโยชนในการด าเนนการตามวรรคหนงและวรรคสอง ใหเกดประสทธภาพและรวดเรว คณะกรรมการรางรฐธรรมนญจะ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๙๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ในการด าเนนการตามมาตราน มใหน าบทบญญตมาตรา ๑๖๘ มาใชบงคบ
ขอใหหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตจะแตงตงกรรมการรางรฐธรรมนญตามวรรคหนงเพมขนกได แตรวมแลวตองไมเกนสามสบคน ในการพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามวรรคหนง เมอไดรบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญจากคณะกรรมการรางรฐธรรมนญแลว สภานตบญญตแหงชาตตองพจารณาใหแลวเสรจภายในเวลาหกสบวนนบแตวนทไดรบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญแตละฉบบ ในกรณทสภา นตบญญตแหงชาตพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญฉบบใดไมแลวเสรจภายในเวลาดงกลาว ใหถอวาสภานตบญญตแหงชาตเหนชอบกบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญฉบบนนตามทคณะกรรมการรางรฐธรรมนญเสนอ เมอสภานตบญญตแหงชาตพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญแลวเสรจ ใหสงรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนใหศาลรฐธรรมนญหรอองคกรอสระทเกยวของ และคณะกรรมการรางรฐธรรมนญเพอพจารณา ถาศาลรฐธรรมนญหรอองคกรอสระทเกยวของ หรอคณะกรรมการรางรฐธรรมนญ เหนวารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวไมตรงตามเจตนารมณของรฐธรรมนญ ใหแจงใหประธานสภานตบญญตแหงชาตทราบภายในสบวนนบแตวนทไดรบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนน และใหสภานตบญญตแหงชาตตงคณะกรรมาธการวสามญขนคณะหนงมจ านวนสบเอดคน ประกอบดวยประธานศาลรฐธรรมนญหรอประธานองคกรอสระทเกยวของ และสมาชกสภานตบญญตแหงชาต และกรรมการรางรฐธรรมนญซงคณะกรรมการรางรฐธรรมนญมอบหมาย ฝายละหาคน เพอพจารณาแลวเสนอตอสภานตบญญตแหงชาตภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบแตงตงเพอใหความเหนชอบ ถาสภานตบญญตแหงชาตมมตไมเหนชอบดวยคะแนนเสยงเกนสองในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภานตบญญตแหงชาต ใหรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนเปนอนตกไป ในกรณทสภานตบญญต
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๙๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ แหงชาตมมตไมถงสองในสามดงกลาว ใหถอวาสภานตบญญตแหงชาตใหความเหนชอบตามรางทคณะกรรมาธการวสามญเสนอและใหด าเนนการตอไปตามมาตรา ๘๑ เพอประโยชนแหงการขจดสวนไดเสย หามมใหกรรมการรางรฐธรรมนญด ารงต าแหนงทางการเมองภายในสองปนบแตวนทพนจากต าแหนงตามวรรคสอง
มาตรา ๓๒๔ ใหด าเนนการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรตามรฐธรรมนญน เมอมกรณใดกรณหนงดงตอไปน (๑) ในกรณทรฐสภาใหความเหนชอบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทกฉบบแลวเสรจภายในก าหนดเวลาตามมาตรา ๓๒๓ วรรคหนง หรอในกรณทสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาซงท าหนาทรฐสภาตามมาตรา ๓๒๓ พจารณาใหความเหนชอบรางพระราช บญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวทกฉบบภายในก าหนดเวลาตามมาตรา ๓๒๓ ใหคณะกรรมการการเลอกตงตามมาตรา ๓๑๙ ด าเนนการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรตามรฐธรรมนญนภายในหกสบวนนบแตวนทสภาผแทนราษฎรสนอายหรอถกยบ หรอเมอมกรณตามมาตรา ๓๒๓ (๒) ในกรณททงสภาผแทนราษฎรและวฒสภาไมสามารถพจารณาและใหความเหนชอบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามมาตรา ๓๒๓ วรรคหนง ใหแลวเสรจภายในก าหนด ใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรตามรฐธรรมนญนภายในเกาสบวนนบแตวนทพนก าหนดเวลาตามมาตรา ๓๒๓ วรรคหนง และใหน ากฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรซงมผลใชบงคบอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน เทาทไมขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน มาใชบงคบกบการเลอกตงดงกลาว โดยใหประธานกรรมการการเลอกตงทตงขนตามมาตรา ๓๑๙ เปนผรกษาการตามกฎหมายดงกลาวและในกรณทคณะกรรมการการเลอกตงเหนวาบทบญญตใดของกฎหมายวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร ขดหรอแยงหรอไมสอดคลองกบรฐธรรมนญน คณะกรรมการ
มาตรา ๒๙๖ วรรคหนง ใหด าเนนการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรตามรฐธรรมนญนใหแลวเสรจภายในเกาสบวน และด าเนนการใหไดมาซงสมาชกวฒสภาตามรฐธรรมนญนใหแลวเสรจภายในหนงรอยหาสบวน ทงน นบแตวนทพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามมาตรา ๒๙๕ มผลใชบงคบ วรรคสอง ในการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรทวไปครงแรกภายหลงวนประกาศใชรฐธรรมนญน ผมสทธสมครรบเลอกตงตองเปนสมาชกพรรคการเมองใดพรรคการเมองหนงแตเพยงพรรคเดยวไมนอยกวาสามสบวนนบถงวนเลอกตง สวนระยะเวลาตามมาตรา ๑๐๑ (๔) (ก) ใหใชก าหนดเปนเวลาหนงป และระยะเวลาตามมาตรา ๑๐๑ (๔) (ค) และ (ง) ใหใชก าหนดเปนสองป
มาตรา ๒๖๘ ใหด าเนนการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรตามรฐธรรมนญนใหแลวเสรจภายในหนงรอยหาสบวนนบแตวนทพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญและพระราชบญญตตามมาตรา ๒๖๗ (๑) (๒) (๓) และ (๔) มผลใชบงคบแลว
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๙๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ การเลอกตงมอ านาจก าหนดระเบยบทจ าเปนขนใชแทนบทบญญตนนไดเพอใหการเลอกตงเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม ระเบยบดงกลาวและความเหนทวาบทบญญตแหงกฎหมายดงกลาวนนขดหรอแยงหรอไมสอดคลองกบรฐธรรมนญน ใหสงศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยความชอบดวยรฐธรรมนญกอนประกาศใชในราชกจจานเบกษา เมอไดมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาขนใหมตามรฐธรรมนญนแลว และยงไมมพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามมาตรา ๓๒๓ วรรคหนง ครบทกฉบบ ใหสภาผแทนราษฎรและวฒสภาด าเนนการพจารณาและใหความเหนชอบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทยงไมไดตราขนตามมาตรา ๓๒๓ โดยใหเรมนบก าหนดเวลานบแตวนเลอกตงสมาชกสภา ผแทนราษฎรอนเปนการเลอกตงทวไป เปนตนไป และใหน าความใน (๒) และมาตรา ๓๑๕ วรรคหา (๒) มาใชบงคบโดยอนโลม มาตรา ๓๒๕ ในการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรอนเปนการเลอกตงทวไปครงแรกภายหลงการประกาศใชรฐธรรมนญน มใหน าก าหนดเวลาตามมาตรา ๑๐๗ (๔) มาใชบงคบ มาตรา ๓๒๖ นอกจากทมบญญตไวในรฐธรรมนญน กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา อยางนอยตองมสาระส าคญดงตอไปน (๑) การแจงเหตทท าใหไมอาจไปเลอกตง และการอ านวยความสะดวกในการไปเลอกตง (๒) การใหผมสทธเลอกตงตามมาตรา ๑๐๕ วรรคสอง ออกเสยงลงคะแนน (๓) การจดท าบญชรายชอผสมครรบเลอกตงแบบบญชรายชอ การตรวจสอบและการคดชอผสมครรบเลอกตงทซ ากนออกจากการสมครรบเลอกตง และการประกาศรายชอผสมครรบเลอกตงซงอยในบญชรายชอ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๙๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๔) การก าหนดแบบบตรเลอกตงซงตองมทส าหรบท าเครองหมายวาไมลงคะแนนเลอกตงผสมครรบเลอกตง และการประกาศจ านวนผไมประสงคจะลงคะแนนเลอกผสมครรบเลอกตง (๕) การสนบสนนการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการแนะน าผสมครรบเลอกตงสมาชกวฒสภาโดยรฐ รวมทงวธการแนะน าผสมครรบเลอกตงโดยผสมครรบเลอกตงเปนสมาชกวฒสภาเองหรอบคคลอนทอาจกระท าได (๖) การจ ากดวงเงนคาใชจายของผสมครรบเลอกตง การแตงตงสมหบญชเลอกตงโดยผสมครรบเลอกตง การตรวจสอบและการประกาศผลการตรวจสอบคาใชจายในการเลอกตงของผสมครรบเลอกตง (๗) การนบคะแนนและการประกาศผลการนบคะแนนในการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรในแตละเขตเลอกตง ซงตองกระท าโดยเปดเผย ณ สถานทแหงใดแหงหนงแตเพยงแหงเดยว เวนแตเปนกรณทมความจ าเปนเฉพาะทองท คณะกรรมการการเลอกตงจะก าหนดเปนอยางอนกได (๘) การนบคะแนนและการประกาศผลการนบคะแนนในการเลอกตงสมาชกวฒสภา (๙) การประกาศรายชอผไดรบเลอกตงจากผสมครรบเลอกตงแบบบญชรายชอ และการเลอนผมรายชออยในล าดบถดไปขนมาแทนผไดรบเลอกตงจากผสมครรบเลอกตงแบบบญชรายชอซงพนจากต าแหนง มาตรา ๓๒๗ นอกจากทมบญญตไวในรฐธรรมนญน กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง อยางนอยตองมสาระส าคญดงตอไปน (๑) อ านาจหนาทของคณะกรรมการการเลอกตง (๒) การด าเนนการของคณะกรรมการการเลอกตง ซงอยางนอยตองประกอบดวยเรองการแบงเขตเลอกตง การจดใหมบญชรายชอผมสทธเลอกตง และการนบคะแนนใหม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๙๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๓) การใหการศกษาแกประชาชนเกยวกบการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (๔) กระบวนการสบสวนสอบสวนและวนจฉยชขาดของคณะกรรมการการเลอกตง (๕) การด าเนนคดในศาลโดยคณะกรรมการการเลอกตงในความผดเกยวกบการเลอกตงหรอพรรคการเมอง (๖) ความรวมมอทศาล พนกงานอยการ พนกงานสอบสวน หรอหนวยงานอนของรฐตองใหแกคณะกรรมการการเลอกตง (๗) การรบรองและการแตงตงผแทนองคการเอกชนเพอประโยชนในการตรวจสอบการเลอกตง (๘) การจดใหมหนวยงานทเปนอสระเพอด าเนนการเกยวกบการบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการด าเนนการอน โดยมประธานกรรมการการเลอกตงเปนผบงคบบญชาสงสด (๙) ก าหนดเวลาทคณะกรรมการการเลอกตงจะเรมควบคมและด าเนนการจดหรอจดใหมการเลอกตงสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน ซงตองไมเกนสบปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน มาตรา ๓๒๘ นอกจากทมบญญตไวในรฐธรรมนญน กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง อยางนอยตองมสาระ ส าคญดงตอไปน (๑) การจดตงพรรคการเมอง ซงอยางนอยใหกระท าไดโดยบคคลตงแตสบหาคนขนไป และการจดแจงการจดตงพรรคการเมองในทะเบยนพรรคการเมอง (๒) การเลกพรรคการเมอง ทงน โดยมใหน าเอาเหตทพรรคการเมองไมสงสมาชกสมครรบเลอกตง หรอเหตทไมมสมาชกของพรรคการเมองไดรบเลอกตง มาเปนเหตใหตองเลกหรอยบพรรคการเมอง (๓) การด าเนนกจการของพรรคการเมองและการจดท ารายงานการด าเนนกจการของพรรคการเมอง (๔) การสนบสนนการจดตงและพฒนาสาขาพรรคโดยรฐ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๙๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๕) การสนบสนนทางการเงนหรอประโยชนอยางอนแกพรรคการเมองโดยรฐ การจ ากดวงเงนคาใชจายของพรรคการเมองในการเลอกตง และการควบคมการรบบรจาคของพรรคการเมอง (๖) การตรวจสอบสถานะทางการเงนของพรรคการเมอง รวมทงการตรวจสอบและการเปดเผยทมาของรายไดและการใชจายของพรรคการเมอง (๗) การจดท าบญชแสดงรายรบและรายจายของพรรคการเมอง และบญชแสดงทรพยสนและหนสนของพรรคการเมอง ซงตองแสดงโดยเปดเผยซงทมาของรายไดและการใชจายประจ าปของพรรคการเมองในทกรอบปปฏทน เพอเสนอตอคณะกรรมการการเลอกตงเพอตรวจสอบและประกาศใหสาธารณชนทราบ มาตรา ๒๙๖ วรรคหนง ใหด าเนนการเลอกตงสมาชกสภาผแทน
ราษฎรตามรฐธรรมนญนใหแลวเสรจภายในเกาสบวน และด าเนนการใหไดมาซงสมาชกวฒสภาตามรฐธรรมนญนใหแลวเสรจภายในหนงรอยหาสบวน ทงน นบแตวนทพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามมาตรา ๒๙๕ มผลใชบงคบ วรรคสาม ในวาระเรมแรก หามมใหผเคยเปนสมาชกวฒสภาซงไดรบเลอกตงเปนครงแรกตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ ด ารงต าแหนงเปนสมาชกวฒสภาซงจะมการไดมาเปนครงแรกตามรฐธรรมนญน และมใหน าบทบญญตมาตรา ๑๑๕ (๙) และมาตรา ๑๑๖ วรรคสอง มาใชบงคบกบผเคยเปนสมาชกวฒสภาซงไดรบเลอกตงครงหลงสดตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐
มาตรา ๒๖๙ ในวาระเรมแรก ใหวฒสภาประกอบดวยสมาชกจ านวนสองรอยหาสบคน ซงพระมหากษตรยทรงแตงตงตามทคณะรกษาความสงบแหงชาตถวายค าแนะน า โดยในการ สรรหาและแตงตงใหด าเนนการตามหลกเกณฑและวธการ ดงตอไปน (๑) ใหมคณะกรรมการสรรหาสมาชกวฒสภาคณะหนงซงคณะรกษาความสงบแหงชาตแตงตงจากผทรงคณวฒซงมความรและประสบการณในดานตาง ๆ และมความเปนกลางทางการเมอง จ านวนไมนอยกวาเกาคนแตไมเกนสบสองคน มหนาทด าเนนการสรรหาบคคลซงสมควรเปนสมาชกวฒสภา ตามหลกเกณฑและวธการ ดงตอไปน (ก) ใหคณะกรรมการการเลอกตงด าเนนการจดใหมการเลอกสมาชกวฒสภาตามมาตรา ๑๐๗ จ านวนสองรอยคนตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการไดมาซงสมาชกวฒสภา โดยใหด าเนนการใหแลวเสรจกอนวนทมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรตามมาตรา ๒๖๘ ไมนอยกวาสบหาวน แลวน ารายชอเสนอตอคณะรกษาความสงบแหงชาต (ข) ใหคณะกรรมการสรรหาสมาชกวฒสภา คดเลอกบคคลผมความรความสามารถทเหมาะสมในอนจะเปนประโยชนแกการ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๙๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ปฏบตหนาทของวฒสภาและการปฏรปประเทศมจ านวนไมเกนสรอยคน ตามวธการทคณะกรรมการสรรหาสมาชกวฒสภาก าหนด แลวน ารายชอเสนอตอคณะรกษาความสงบแหงชาต ทงน ตองด าเนนการใหแลวเสรจไมชากวาระยะเวลาทก าหนดตาม (ก) (ค) ใหคณะรกษาความสงบแหงชาตคดเลอกผไดรบเลอกตาม (ก) จากบญชรายชอทไดรบจากคณะกรรมการการเลอกตง ใหไดจ านวนหาสบคน และคดเลอกรายชอส ารองจ านวนหาสบคน โดยการคดเลอกดงกลาวใหค านงถงบคคลจากกลมตาง ๆ อยางทวถง และใหคดเลอกบคคลจากบญชรายชอทไดรบการสรรหาตาม (ข) ใหไดจ านวนหนงรอยเกาสบสคนรวมกบผด ารงต าแหนงปลดกระทรวงกลาโหม ผบญชาการทหารสงสด ผบญชาการทหารบก ผบญชาการทหารเรอ ผบญชาการทหารอากาศ และผบญชาการต ารวจแหงชาต เปนสองรอยหาสบคนและคดเลอกรายชอส ารองจากบญชรายชอทไดรบการสรรหาตาม (ข) จ านวนหาสบคน ทงน ใหแลวเสรจภายในสามวนนบแตวนประกาศผลการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรตามมาตรา ๒๖๘ (๒) มใหน าความในมาตรา ๑๐๘ ข. ลกษณะตองหาม (๖) ในสวนทเกยวกบการเคยด ารงต าแหนงรฐมนตรมาใชบงคบแกผด ารงต าแหนงสมาชกวฒสภาซงไดรบสรรหาตาม (๑) (ข) และมใหน าความในมาตรา ๑๐๘ ข. ลกษณะตองหาม (๒) มาตรา ๑๘๔ (๑) และมาตรา ๑๘๕ มาใชบงคบแกผซงไดรบแตงตงใหเปนสมาชกวฒสภาโดยต าแหนง (๓) ใหคณะรกษาความสงบแหงชาตน ารายชอบคคลซงไดรบการคดเลอกตาม (๑) (ค) จ านวนสองรอยหาสบคนดงกลาวขนกราบบงคมทลเพอทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมแตงตงตอไป และใหหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ (๔) อายของวฒสภาตามมาตรานมก าหนดหาปนบแตวนทมพระบรมราชโองการแตงตง สมาชกภาพของสมาชกวฒสภาเรม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๑๙๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ตงแตวนทมพระบรมราชโองการแตงตง ถามต าแหนงวางลง ใหเลอนรายชอบคคลตามล าดบในบญชส ารองตาม (๑) (ค) ขนเปนสมาชกวฒสภาแทน โดยใหประธานวฒสภาเปนผด าเนนการและเปนผ ลงนามรบสนองพระบรมราชโองการส าหรบสมาชกวฒสภาโดยต าแหนง เมอพนจากต าแหนงทด ารงอยในขณะไดรบแตงตงเปนสมาชกวฒสภากใหพนจากต าแหนงสมาชกวฒสภาดวย และใหด าเนนการเพอแตงตงใหผด ารงต าแหนงนนเปนสมาชกวฒสภาโดยต าแหนงแทน ใหสมาชกวฒสภาทไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนงแทนต าแหนงทวาง อยในต าแหนงเทาอายของวฒสภาทเหลออย (๕) ในระหวางทยงไมมพระบรมราชโองการแตงตงบคคลในบญชรายชอส ารองขนเปนสมาชกวฒสภาแทนต าแหนงทวางตาม (๔) หรอเปนกรณทไมมรายชอบคคลเหลออยในบญชส ารอง หรอไมมผด ารงต าแหนงทเปนสมาชกวฒสภาโดยต าแหนง ไมวาดวยเหตใด ใหวฒสภาประกอบดวยสมาชกวฒสภาเทาทมอย (๖) เมออายของวฒสภาสนสดลงตาม (๔) ใหด าเนนการเลอกสมาชกวฒสภาตามมาตรา ๑๐๗ ตอไป และใหน าความในมาตรา ๑๐๙ วรรคสามมาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๒๗๐ นอกจากจะมหนาทและอ านาจตามทบญญตไวในรฐธรรมนญแลว ใหวฒสภาตามมาตรา ๒๖๙ มหนาทและอ านาจตดตาม เสนอแนะ และเรงรดการปฏรปประเทศเพอใหบรรลเปาหมายตามหมวด ๑๖ การปฏรปประเทศ และการจดท าและด าเนนการตามยทธศาสตรชาต ในการน ใหคณะรฐมนตรแจงความคบหนาในการด าเนนการตามแผนการปฏรปประเทศตอรฐสภาเพอทราบทกสามเดอน รางพระราชบญญตทจะตราขนเพอด าเนนการตามหมวด ๑๖ การปฏรปประเทศ ใหเสนอและพจารณาในทประชมรวมกนของรฐสภา รางพระราชบญญตใดทคณะรฐมนตรเหนวาเปนรางพระราช บญญตทจะตราขนเพอด าเนนการตามหมวด ๑๖ การปฏรปประเทศ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๐๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ใหแจงใหประธานรฐสภาทราบพรอมกบการเสนอรางพระราชบญญตนน ในกรณทคณะรฐมนตรมไดแจงวาเปนรางพระราชบญญตทจะตราขนเพอด าเนนการตามหมวด ๑๖ การปฏรปประเทศ หากสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาเหนวารางพระราชบญญตนนเปนรางพระราชบญญตทจะตราขนเพอด าเนนการตามหมวด ๑๖ การปฏรปประเทศ สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวาหนงในหาของแตละสภา อาจเขาชอกนรองขอตอประธานรฐสภาเพอใหวนจฉย การยนค ารองดงกลาวตองยนกอนทสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภา แลวแตกรณ จะพจารณารางพระราช บญญตนนแลวเสรจ เมอประธานรฐสภาไดรบค ารองตามวรรคสาม ใหประธานรฐสภาเสนอเรองตอคณะกรรมการรวม ซงประกอบดวยประธานวฒสภาเปนประธาน รองประธานสภาผแทนราษฎรคนหนง ผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร ผแทนคณะรฐมนตรคนหนง และประธานคณะกรรมาธการสามญคนหนงซงเลอกกนเองระหวางประธานคณะกรรมาธการสามญในวฒสภาทกคณะ เปนกรรมการ เพอวนจฉย การวนจฉยของคณะกรรมการรวมตามวรรคสใหถอเสยงขางมากเปนประมาณ ค าวนจฉยของคณะกรรมการรวมดงกลาวใหเปนทสด และใหประธานรฐสภาด าเนนการไปตามค าวนจฉยนน
มาตรา ๒๗๑ ในวาระเรมแรกภายในอายของวฒสภาตามมาตรา ๒๖๙ การพจารณารางพระราชบญญตทวฒสภาหรอสภาผแทนราษฎรยบยงไวตามมาตรา ๑๓๗ (๒) หรอ (๓) ใหกระท าโดยทประชมรวมกนของรฐสภา ถารางพระราชบญญตนนเกยวกบ (๑) การแกไขเพมเตมโทษหรอองคประกอบความผดตอต าแหนงหนาทราชการหรอตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม หรอความผดของพนกงานในองคการหรอหนวยงานของรฐ เฉพาะเมอการแกไขเพมเตมนนมผลใหผกระท าความผดพนจากความผดหรอไมตองรบโทษ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๐๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๒) รางพระราชบญญตทวฒสภามมตดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนสมาชกวฒสภาทงหมดเทาทมอยวามผลกระทบตอการด าเนนกระบวนการยตธรรมอยางรายแรง มตของทประชมรวมกนของรฐสภาทใหความเหนชอบรางพระราชบญญตตามวรรคหนง ตองมคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของรฐสภา
มาตรา ๒๗๒ ในระหวางหาปแรกนบแตวนทมรฐสภาชดแรกตามรฐธรรมนญน การใหความเหนชอบบคคลซงสมควรไดรบแตงตงเปนนายกรฐมนตรใหด าเนนการตามมาตรา ๑๕๙ เวนแตการพจารณาใหความเหนชอบตามมาตรา ๑๕๙ วรรคหนง ใหกระท าในทประชมรวมกนของรฐสภา และมตทเหนชอบการแตงตงบคคลใดใหเปนนายกรฐมนตรตามมาตรา ๑๕๙ วรรคสาม ตองมคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา ในระหวางเวลาตามวรรคหนง หากมกรณทไมอาจแตงตงนายกรฐมนตรจากผมชออยในบญชรายชอทพรรคการเมองแจงไวตามมาตรา ๘๘ ไมวาดวยเหตใด และสมาชกของทงสองสภารวมกนจ านวนไมนอยกวากงหนงของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภาเขาชอเสนอตอประธานรฐสภาขอใหรฐสภามมตยกเวนเพอไมตองเสนอชอนายกรฐมนตรจากผมชออยในบญชรายชอทพรรคการเมองแจงไวตามมาตรา ๘๘ ในกรณเชนนน ใหประธานรฐสภาจดใหมการประชมรวมกนของรฐสภาโดยพลน และในกรณทรฐสภามมตดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภาใหยกเวนได ใหด าเนนการตามวรรคหนงตอไป โดยจะเสนอชอผอยในบญชรายชอทพรรคการเมองแจงไวตามมาตรา ๘๘ หรอไมกได
มาตรา ๓๑๙ ในวาระเรมแรก ใหวฒสภาด าเนนการเลอกกรรมการการเลอกตงตามมาตรา ๑๓๖ ภายในสามสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน และมใหน าก าหนดเวลาตามมาตรา ๑๓๘ มาใชบงคบ
มาตรา ๒๙๙ ใหผตรวจการแผนดนของรฐสภา ซงด ารงต าแหนงอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน เปนผตรวจการแผนดนตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน และใหคงด ารงต าแหนงตอไปจนกวาจะสนสดวาระ โดยใหเรมนบวาระตงแตวนทพระมหากษตรยทรงแตงตง
มาตรา ๒๗๓ ใหตลาการศาลรฐธรรมนญ ผด ารงต าแหนงในองคกรอสระ และผวาการตรวจเงนแผนดน ซงด ารงต าแหนงอยในวนกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญนยงคงอยในต าแหนงเพอปฏบตหนาทตอไป และเมอพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทเกยวของ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๐๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ในวาระเรมแรก ในระหวางทยงไมมประธานศาลปกครองสงสด ใหคณะกรรมการสรรหาคณะกรรมการการเลอกตง มจ านวนเกาคน ประกอบดวย อธการบดของสถาบนอดมศกษาของรฐทเปนนตบคคลทกแหงซงเลอกกนเองใหเหลอหาคน ผแทนพรรคการเมองทกพรรคทมสมาชกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร พรรคละหนงคน ซงเลอกกนเองใหเหลอสคน เปนกรรมการ ในกรณทยงมไดมการประกาศใชกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง ใหคณะกรรมการการเลอกตงก าหนดระเบยบอนจ าเปนแกการปฏบตหนาทของคณะกรรมการการเลอกตงตามรฐธรรมนญน ระเบยบดงกลาวใหสงศาลรฐธรรมนญพจารณาความชอบดวยรฐธรรมนญกอนประกาศในราชกจจานเบกษา และใหใชบงคบไดจนกวากฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตงจะมผลใชบงคบ มาตรา ๓๒๐ ในวาระเรมแรก ใหคณะตลาการรฐธรรมนญตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๓๔ ซงแกไขเพมเตมครงสดทายโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท ๖) พทธศกราช ๒๕๓๙ เปนศาลรฐธรรมนญตามรฐธรรมนญน จนกวาจะมศาลรฐธรรมนญตามวรรคสอง ในวาระเรมแรกใหด าเนนการเลอกตลาการศาลรฐธรรมนญตามมาตรา ๒๕๕ และมาตรา ๒๕๗ ภายในสสบหาวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน ในระหวางทยงไมมศาลปกครองสงสด มใหน ามาตรา ๒๕๕ (๒) มาใชบงคบ และใหศาลรฐธรรมนญประกอบดวยประธานศาลรฐธรรมนญคนหนงและตลาการศาลรฐธรรมนญอนอกสบสองคนซงพระมหากษตรยทรงแตงตงจากบคคลตามมาตรา ๒๕๕ (๑) (๓) และ (๔) มาตรา ๓๒๑ ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการและส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤต
และใหผตรวจการแผนดนดงกลาวเลอกกนเองใหคนหนงเปนประธานผตรวจการแผนดนใหแลวเสรจภายในหกสบวนนบแตวนทประกาศใชรฐธรรมนญน และใหน าบทบญญตมาตรา ๒๔๒ วรรคสองและวรรคสาม มาใชบงคบโดยอนโลม ใหกรรมการการเลอกตง กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต และสมาชกสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงด ารงต าแหนงอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน คงด ารงต าแหนงตอไปจนกวาจะสนสดวาระ โดยใหเรมนบวาระตงแตวนทไดรบแตงตง ใหกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตซงด ารงต าแหนงอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน คงด ารงต าแหนงตอไปจนกวาจะมการแตงตงคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน แตถาบคคลดงกลาวไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนงยงไมเกนหนงปนบถงวนประกาศใชรฐธรรมนญน มใหน าบทบญญตเกยวกบการหามด ารงต าแหนงตดตอกนเกนหนงวาระมาใชบงคบกบบคคลนนในการแตงตงกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตขนใหมเปนครงแรกตามรฐธรรมนญน ใหบคคลตามมาตรานปฏบตหนาทตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญหรอกฎหมายทเกยวของทใชบงคบอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญนตอไป จนกวาจะมการตราพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญหรอกฎหมายเพอใหเปนไปตามรฐธรรมนญนขนใชบงคบ เวนแตบทบญญตใดขดหรอแยงกบบทบญญตแหงรฐธรรมนญนใหใชบทบญญตแหงรฐธรรมนญนแทน มาตรา ๓๐๐ ใหคณะตลาการรฐธรรมนญตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ เปนศาลรฐธรรมนญตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน โดยใหผด ารงต าแหนงประธานศาลฎกาเปนประธานศาลรฐธรรมนญ ผด ารงต าแหนงประธานศาลปกครองสงสดเปนรองประธานศาลรฐธรรมนญ แตใหผพพากษาในศาลฎกาหรอตลาการในศาลปกครองสงสดทไดรบเลอกตามมาตรา ๓๕ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ คงด ารงต าแหนงเปนตลาการศาลรฐธรรมนญตอไปจนกวา
ทจดท าขนตามมาตรา ๒๖๗ ใชบงคบแลว การด ารงต าแหนงตอไปเพยงใดใหเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาว ในระหวางเวลาทยงไมมพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญทจดท าขนตามมาตรา ๒๖๗ การพนจากต าแหนงของตลาการศาลรฐธรรมนญ ผด ารงต าแหนงในองคกรอสระ และผวาการตรวจเงนแผนดน ใหเปนไปตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ และพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญหรอกฎหมายทเกยวของ การด าเนนการของศาลรฐธรรมนญหรอองคกรอสระ และผวาการตรวจเงนแผนดน ใหเปนไปตามกฎหมายทใชบงคบอยในวนกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญน เทาทไมขดหรอแยงตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ในระหวางทยงไมมพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ การพจารณาและการท าค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหเปนไปตามขอก าหนดของศาลรฐธรรมนญทใชบงคบอยในวนกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญน ทงน เทาทไมขดหรอแยงตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๐๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มชอบในวงราชการ เปนคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตและส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ตามรฐธรรมนญน แลวแตกรณ จนกวาจะมการแตงตงคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตหรอจดตงส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตขนตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ซงตองกระท าภายในสองปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน เพอประโยชนในการปฏบตตามรฐธรรมนญน ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการตามวรรคหนงก าหนดระเบยบอนจ าเปนแกการปฏบตหนาทของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตตามรฐธรรมนญน ระเบยบดงกลาวใหสงศาลรฐธรรมนญพจารณาความชอบดวยรฐธรรมนญกอนประกาศในราชกจจานเบกษา และใหใชบงคบไดจนกวากฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตจะมผลใชบงคบ ในวาระเรมแรก ในระหวางทยงไมมประธานศาลปกครองสงสด ใหคณะกรรมการสรรหากรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตตามมาตรา ๒๙๗ วรรคสาม มจ านวนสบสคน ประกอบดวย ประธานศาลฎกา ประธานศาลรฐธรรมนญ อธการบดของสถาบน อดมศกษาของรฐทเปนนตบคคลทกแหงซงเลอกกนเองใหเหลอเจดคน และผแทนพรรคการเมองทกพรรคทมสมาชกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร พรรคละหนงคน ซงเลอกกนเองใหเหลอหาคนเปนกรรมการ มาตรา ๓๒๒ ในวาระเรมแรก กรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดนของรฐสภา กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ตลาการศาลรฐธรรมนญ กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต และกรรมการตรวจเงนแผนดน ทวฒสภาตามมาตรา ๓๑๕ วรรคสาม มมตเลอก ใหมระยะเวลาด ารงต าแหนงเพยงกงหนงของวาระทก าหนดไวส าหรบต าแหนงดงกลาว และเพอประโยชนในการเลอกผด ารงต าแหนงดงกลาวเปนคราวแรกโดยวฒสภาซงเลอกตงขนตาม
จะมการแตงตงตลาการศาลรฐธรรมนญขนใหมตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ซงตองไมเกนหนงรอยหาสบวนนบแตวนทไดมการแตงตงประธานสภาผแทนราษฎรและผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎรภายหลงจากการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนการทวไปครงแรกตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน มใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๕ (๓) มาตรา ๒๐๗ (๑) (๒) และมาตรา ๒๐๙ (๕) มาใชบงคบกบการด ารงต าแหนงตลาการศาลรฐธรรมนญตามวรรคหนง ใหบทบญญตมาตรา ๓๕ วรรคสอง วรรคสาม และวรรคส ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ ยงคงมผลใชบงคบตอไปจนกวาจะมการตราพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญขนใชบงคบ บรรดาคดหรอการใดทอยในระหวางด าเนนการของคณะ ตลาการรฐธรรมนญตามวรรคหนง ใหศาลรฐธรรมนญตามมาตรานด าเนนการตอไป และเมอมการแตงตงตลาการศาลรฐธรรมนญตามรฐธรรมนญนแลว บรรดาคดหรอการทคางด าเนนการนนใหโอนไปอยในอ านาจหนาทของศาลรฐธรรมนญทแตงตงขนใหมนน ในระหวางทยงมไดมการตราพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ ใหศาลรฐธรรมนญมอ านาจออกขอก าหนดเกยวกบวธพจารณาและการท าค าวนจฉยได แตทงน ตองตราพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวใหแลวเสรจภายในหนงป นบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน มาตรา ๓๐๑ ใหด าเนนการสรรหาคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดนภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทมการแตงตงประธานสภาผแทนราษฎรและผน าฝายคานในสภาผแทนราษฎร ภายหลงจากการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนการทวไปครงแรกตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน และหากยงไมมประธานศาลรฐธรรมนญทมาจากการสรรหาตามรฐธรรมนญน ใหคณะกรรมการสรรหาประกอบดวยกรรมการเทาทมอย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๐๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ รฐธรรมนญน มใหน าบทบญญตทใหด ารงต าแหนงดงกลาวไดเพยงวาระเดยวมาใชบงคบ กอนทจะมการเลอกตงสมาชกวฒสภาตามรฐธรรมนญน การถอดถอนผด ารงต าแหนงตางๆ ตามรฐธรรมนญน ใหเปนมตของทประชมรวมของสภาผแทนราษฎรกบวฒสภาตามมาตรา ๓๑๕ และใหน าบทบญญตมาตรา ๑๐๙ (๑๔) มาตรา ๑๑๘ (๑๐) มาตรา ๑๓๓ (๘) มาตรา ๑๔๑ (๕) มาตรา ๑๖๘ (๓) มาตรา ๒๑๖ (๘) มาตรา ๒๖๐ (๖) มาตรา ๒๙๙ มาตรา ๓๐๓ มาตรา ๓๐๔ และมาตรา ๓๐๗ มาใชบงคบโดยอนโลม
ในระหวางทยงไมมคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ใหผวาการตรวจเงนแผนดนเปนผใชอ านาจหนาทแทนประธานกรรมการตรวจเงนแผนดนและคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน
มาตรา ๓๐๕ ในวาระเรมแรก มใหน าบทบญญตดงตอไปนมาใชบงคบกบกรณตาง ๆ ภายใตเงอนไขดงตอไปน (๑) มใหน าบทบญญตมาตรา ๔๗ วรรคสอง มาใชบงคบจนกวาจะมการตรากฎหมายตามมาตรา ๔๗ จดตงองคกรเพอท าหนาทจดสรรคลนความถและก ากบดแลการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม ซงตองไมเกนหนงรอยแปดสบวนนบแตวนทแถลงนโยบายตอรฐสภา โดยอยางนอยกฎหมายดงกลาวตองมสาระส าคญใหมคณะกรรมการเฉพาะดาน เปนหนวยยอยภายในองคกรนน แยกตางหากจากกน ท าหนาทก ากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน และก ากบการประกอบกจการโทรคมนาคม และมรายละเอยดวาดวยการก ากบและคมครองการด าเนนกจการ การจดใหมกองทนพฒนาทรพยากรสอสารและสงเสรมใหภาคประชาชนมสวนรวมในการด าเนนการสอมวลชนสาธารณะ แตทงนตองไมกระทบกระเทอนถงการอนญาต สมปทาน หรอสญญาทชอบดวยกฎหมายทไดกระท าขนกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญน จนกวาการอนญาต สมปทาน หรอสญญานนจะสนผล
มาตรา ๒๗๔ ใหคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาตตามพระราชบญญตองคกรจดสรรคลนความถและก ากบการประกอบกจการวทย กระจายเสยง วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ เปนองคกรตามมาตรา ๖๐ วรรคสาม และใหคณะรฐมนตรด าเนนการแกไขเพมเตมพระราชบญญตดงกลาวใหเปนไปตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน และเสนอตอสภานตบญญตแหงชาตเพอพจารณาภายในหนงรอยแปดสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน
มาตรา ๒๗๕ ใหคณะรฐมนตรจดใหมกฎหมายตามมาตรา ๖๕ วรรคสอง ใหแลวเสรจภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนประกาศ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๐๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ใชรฐธรรมนญน และด าเนนการจดท ายทธศาสตรชาตใหแลวเสรจภายในหนงปนบแตวนทกฎหมายดงกลาวใชบงคบ
มาตรา ๓๐๔ ใหด าเนนการจดท าประมวลจรยธรรมตามมาตรา ๒๗๙ ใหแลวเสรจภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน
มาตรา ๒๗๖ ใหศาลรฐธรรมนญและองคกรอสระด าเนนการใหมมาตรฐานทางจรยธรรมตามมาตรา ๒๑๙ ภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน หากด าเนนการไมแลวเสรจภายในระยะเวลาดงกลาว ใหตลาการศาลรฐธรรมนญและผด ารงต าแหนงในองคกรอสระ พนจากต าแหนง ในกรณทตลาการศาลรฐธรรมนญและผด ารงต าแหนงในองคกรอสระพนจากต าแหนงตามวรรคหนง ระยะเวลาหนงปตามวรรคหนงใหนบแตวนทตลาการศาลรฐธรรมนญและผด ารงต าแหนงในองคกรอสระทตงขนใหมเขารบหนาท และใหน าความในวรรคหนงมาใชบงคบแกตลาการศาลรฐธรรมนญและผด ารงต าแหนงในองคกรอสระทไดรบการแตงตงขนใหมดวยโดยอนโลม
มาตรา ๓๓๕ ในวาระเรมแรก มใหน าบทบญญตดงตอไปน มาใชบงคบกบกรณตางๆ ภายใตเงอนไขดงตอไปน (๑) มใหน าบทบญญตมาตรา ๒๙ วรรคสองและวรรคสาม มาใชบงคบกบกฎหมายทมผลใชบงคบอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน หรอทไดรบความเหนชอบของรฐสภาแลวกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญน แตเมอมการตรากฎหมายในเรองดงกลาวขนใหม หรอมการแกไขเพมเตมกฎหมายดงกลาว การด าเนนการนนตองเปนไปตามมาตรา ๒๙ ทงน ใหน าไปใชบงคบกบกฎหรอขอบงคบทออกโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตของกฎหมายดวย โดยอนโลม (๒) มใหน าบทบญญตมาตรา ๔๐ มาใชบงคบ จนกวาจะมการตรากฎหมายอนวตการใหเปนไปตามบทบญญตดงกลาว ซงตองไมเกนสามปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน ทงน กฎหมายทจะตราขนจะตองไมกระทบกระเทอนถงการอนญาต สมปทาน หรอสญญา ซงมผลสมบรณอยในขณะทกฎหมายดงกลาวมผลใชบงคบ จนกวาการอนญาต สมปทาน หรอสญญานน จะสนผล
มาตรา ๓๐๕ ในวาระเรมแรก มใหน าบทบญญตดงตอไปนมาใชบงคบกบกรณตาง ๆ ภายใตเงอนไขดงตอไปน (๒) ภายใตบงคบมาตรา ๒๙๖ วรรคสาม มใหน าบทบญญตมาตรา ๑๐๒ (๑๐) เฉพาะในสวนทเกยวกบการเคยเปนสมาชกวฒสภา มาตรา ๑๑๕ (๙) และมาตรา ๑๑๖ วรรคสอง มาใชบงคบกบการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการด ารงต าแหนงทางการเมองเปนครงแรกตามรฐธรรมนญน (๓) มใหน าบทบญญตมาตรา ๑๔๑ มาใชบงคบกบการตราพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามมาตรา ๒๙๕ (๔) มใหน าบทบญญตมาตรา ๑๖๗ วรรคหนง และวรรคสอง มาตรา ๑๖๘ วรรคเกา มาตรา ๑๖๙ เฉพาะกรณการก าหนดแหลงทมาของรายไดเพอชดใชรายจายทไดใชเงนคงคลงจายไปกอน และมาตรา ๑๗๐ มาใชบงคบภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน (๕) การใดทเกยวกบการจดท าหรอด าเนนการตามหนงสอสญญาทไดด าเนนการไปแลวกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญน ใหเปน
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๐๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๓) มใหน าบทบญญตมาตรา ๔๓ วรรคหนง มาใชบงคบ จนกวาจะไดด าเนนการใหเปนไปตามบทบญญตดงกลาว ซงตองไมเกนหาปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน (๔) มใหน าบทบญญตมาตรา ๑๗๐ และมาตรา ๒๐๙ มาใชบงคบ จนกวาจะมการตรากฎหมายอนวตการใหเปนไปตามบทบญญตดงกลาว ซงตองไมเกนสองปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน (๕) มใหน าบทบญญตมาตรา ๒๓๖ และมาตรา ๒๔๙ วรรคสามและวรรคหา มาใชบงคบกบการพจารณาคดของศาลยตธรรม และมใหน ามาตรา ๒๗๓ วรรคสอง มาใชบงคบกบคณะกรรมการตลาการตามมาตรา ๓๑๘ แตทงนจะตองด าเนนการเพอใหการเปนไปตามบทบญญตดงกลาว ซงตองไมเกนหาปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน (๖) มใหน าบทบญญตมาตรา ๒๓๗ มาใชบงคบ จนกวาจะมการแกไขเพมเตมบทบญญตแหงกฎหมายเพอใหการเปนไปตามบทบญญตดงกลาว ซงตองไมเกนหาปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน (๗) มใหน าบทบญญตมาตรา ๒๘๕ วรรคสองและวรรคสาม มาใชบงคบกบสมาชกหรอผบรหารขององคการบรหารสวนต าบลซงเปนสมาชกหรอผบรหารโดยต าแหนง และด ารงต าแหนงอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน จนกวาจะครบวาระการด ารงต าแหนงของสมาชกซงมาจากการเลอกตงของสภาองคการบรหารสวนต าบลดงกลาว (๘) มใหน าบทบญญตมาตรา ๒๘๘ วรรคสอง มาใชบงคบกบองคประกอบคณะกรรมการพนกงานสวนทองถน จนกวาจะมการแกไขเพมเตมหรอตรากฎหมายขนใหมเพออนวตการใหเปนไปตามบทบญญตดงกลาว ซงตองไมเกนสองปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน
อนใชได และมใหน าบทบญญตมาตรา ๑๙๐ วรรคสาม มาใชบงคบ แตใหน าบทบญญตมาตรา ๑๙๐ วรรคสาม มาใชบงคบกบการด าเนนการทยงคงคางอย และตองด าเนนการตอไป (๖) มใหน าบทบญญตมาตรา ๒๐๙ (๒) มาใชบงคบกบคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตซงด ารงต าแหนงอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน (๗) มใหน าบทบญญตมาตรา ๒๕๕ วรรคหา และมาตรา ๒๘๘ วรรคสาม มาใชบงคบภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน
มาตรา ๓๓๖ เมอครบหาปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน คณะกรรมการการเลอกตง คณะตลาการศาลรฐธรรมนญ หรอคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต มอ านาจท ารายงานเสนอความเหนตอรฐสภาและคณะรฐมนตรเกยวกบการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญนหรอกฎหมายอนได
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๐๗
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๗๗ นอกจากทบญญตไวเปนการเฉพาะในรฐธรรมนญ
น ใหคณะรฐมนตรเสนอกฎหมายเพอใหเปนไปตามมาตรา ๑๙๖ มาตรา ๑๙๘ และมาตรา ๒๔๘ วรรคสาม ตอสภานตบญญตแหงชาตภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน ในระหวางทยงไมมการปรบปรงหรอแกไขกฎหมายใหเปนไปตามมาตรา ๑๙๖ มาตรา ๑๙๘ และมาตรา ๒๔๘ วรรคสาม ใหคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรม คณะกรรมการตลาการศาลปกครอง และคณะกรรมการอยการ ทมอยในวนกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญน ท าหนาทคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรม คณะกรรมการตลาการศาลปกครอง และคณะกรรมการอยการตามมาตรา ๑๙๖ มาตรา ๑๙๘ และมาตรา ๒๔๘ วรรคสาม แลวแตกรณ ไปพลางกอน ในระหวางทยงไมมการปรบปรงหรอแกไขกฎหมายเพอใหเปนไปตามมาตรา ๒๔๘ วรรคส หามมใหพนกงานอยการด ารงต าแหนงกรรมการในรฐวสาหกจ หรอกจการอนของรฐในท านองเดยวกน หรอด ารงต าแหนงใดในหางหนสวนบรษทหรอกจการอนใดทมวตถประสงคมงหาผลก าไรหรอรายไดมาแบงปนกน หรอเปนทปรกษาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง หรอด ารงต าแหนงอนใดในลกษณะเดยวกน
มาตรา ๒๗๘ ใหคณะรฐมนตรด าเนนการใหหนวยงานของรฐทคณะรฐมนตรก าหนดด าเนนการใหจดท ารางกฎหมายทจ าเปนตามมาตรา ๕๘ มาตรา ๖๒ และมาตรา ๖๓ ใหแลวเสรจและเสนอตอสภานตบญญตแหงชาตภายในสองรอยสสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน และใหสภานตบญญตแหงชาตพจารณาใหแลวเสรจภายในหกสบวนนบแตวนทไดรบรางพระราชบญญตนน ในกรณทมหนวยงานทเกยวของหลายหนวยงาน ใหคณะรฐมนตรก าหนดระยะเวลาทแตละหนวยงานตองด าเนนการใหแลวเสรจตามความจ าเปนของแตละหนวยงาน แตทงนเมอรวมแลวตองไมเกนสองรอยสสบวนตามวรรคหนง
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๐๘
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ในกรณทหนวยงานของรฐตามวรรคหนงไมอาจด าเนนการไดภายในก าหนดเวลาตามวรรคสอง ใหคณะรฐมนตรสงใหหวหนาหนวยงานของรฐนนพนจากต าแหนง
มาตรา ๓๐๙ บรรดาการใด ๆ ทไดรบรองไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ วาเปนการชอบดวยกฎหมายและรฐธรรมนญ รวมทงการกระท าทเกยวเนองกบกรณดงกลาวไมวากอนหรอหลงวนประกาศใชรฐธรรมนญน ใหถอวาการนนและการกระท านนชอบดวยรฐธรรมนญน
มาตรา ๒๗๙ บรรดาประกาศ ค าสง และการกระท าของคณะรกษาความสงบแหงชาตหรอของหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตทใชบงคบอยในวนกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญน หรอทจะออกใชบงคบตอไปตามมาตรา ๒๖๕ วรรคสอง ไมวาเปนประกาศ ค าสง หรอการกระท าทมผลใชบงคบในทางรฐธรรมนญ ทางนตบญญต ทางบรหาร หรอทางตลาการ ใหประกาศ ค าสง การกระท า ตลอดจนการปฏบตตามประกาศ ค าสง หรอการกระท านน เปนประกาศ ค าสง การกระท า หรอการปฏบตทชอบดวยรฐธรรมนญนและกฎหมาย และมผลใชบงคบโดยชอบดวยรฐธรรมนญนตอไป การยกเลกหรอแกไขเพมเตมประกาศหรอค าสงดงกลาวใหกระท าเปนพระราชบญญต เวนแตประกาศหรอค าสงทมลกษณะเปนการใชอ านาจทางบรหาร การยกเลกหรอแกไขเพมเตมใหกระท าโดยค าสงนายกรฐมนตรหรอมตคณะรฐมนตร แลวแตกรณ บรรดาการใด ๆ ทไดรบรองไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ ซงแกไขเพมเตมโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ แกไขเพมเตม (ฉบบท ๑) พทธศกราช ๒๕๕๘ และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ แกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พทธศกราช ๒๕๕๙ วาเปนการชอบดวยรฐธรรมนญและกฎหมาย รวมทงการกระท าทเกยวเนองกบกรณดงกลาว ใหถอวาการนนและการกระท านนชอบดวยรฐธรรมนญนและกฎหมาย
มาตรา ๒๙๗ ในวาระเรมแรก ใหสมาชกวฒสภาทมาจากการสรรหามวาระสามปนบแตวนเรมตนสมาชกภาพ และมใหน าบทบญญตเกยวกบการหามด ารงต าแหนงตดตอกนเกนหนงวาระมา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๐๙
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ใชบงคบกบบคคลดงกลาวในการสรรหาคราวถดไปหลงจากสนสดสมาชกภาพ
มาตรา ๓๒๙ ภายในสองปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน ใหด าเนนการตรากฎหมายประกอบรฐธรรมนญดงตอไปนใหแลวเสรจ (๑) กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดนของรฐสภา (๒) กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต (๓) กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง (๔) กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน (๕) กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการออกเสยงประชามต
มาตรา ๓๐๒ ใหพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงตอไปนมผลใชบงคบตอไปภายใตเงอนไขทก าหนดไวในมาตราน (๑) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดนของรฐสภา พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยใหประธานผตรวจการแผนดนเปนผรกษาการตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญน (๒) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเปนผรกษาการตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญน (๓) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยใหประธานกรรมการตรวจเงนแผนดนเปนผรกษาการตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญน (๔) พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยใหประธานศาลฎกาเปนผรกษาการตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญน ใหถอวาการแกไขเพมเตมพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญโดยพระราชบญญตทไดประกาศใชบงคบในระหวางวนทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ มผลใชบงคบ เปนการแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามรฐธรรมนญน ใหผรกษาการตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามวรรคหนง ด าเนนการปรบปรงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญเพอใหเปนไปตามทบญญตไวในรฐธรรมนญนภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน ในกรณทยงไมมผด ารงต าแหนงทเปนผรกษาการตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาว ระยะเวลา
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๑๐
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ หนงปใหเรมนบตงแตวนทมการแตงตงผด ารงต าแหนงนน ใหสภาผแทนราษฎรพจารณารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามมาตรานใหแลวเสรจภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทไดรบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาว และใหวฒสภาพจารณาใหแลวเสรจภายในเกาสบวนนบแตวนทไดรบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนน การลงมตใหแกไขเพมเตมหรอไมใหความเหนชอบรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญตามวรรคหนง ตองมคะแนนเสยงไมนอยกวากงหนงของจ านวนสมาชกของแตละสภา ใหคณะกรรมการการเลอกตงจดท ารางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการออกเสยงประชามตเพอใหเปนไปตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน โดยใหน าความในวรรคสาม วรรคส และวรรคหา มาใชบงคบโดยอนโลม
มาตรา ๓๓๐ นอกจากทมบญญตไวในรฐธรรมนญน กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดนของรฐสภา อยางนอยตองมสาระส าคญดงตอไปน (๑) การปฏบตหนาทของผตรวจการแผนดนของรฐสภา (๒) ความรวมมอทศาล พนกงานอยการ พนกงานสอบสวน หรอหนวยงานอนของรฐตองใหแกผตรวจการแผนดนของรฐสภา (๓) คณสมบตและหลกเกณฑการแตงตงเลขาธการส านกงานผตรวจการแผนดนของรฐสภา (๔) อ านาจหนาทของส านกงานผตรวจการแผนดนของรฐสภา
มาตรา ๓๓๑ นอกจากทมบญญตไวในรฐธรรมนญน กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต อยางนอยตองมสาระส าคญดงตอไปน (๑) การก าหนดลกษณะอนเปนการร ารวยผดปกต และการกระท าอนเปนการทจรตตอหนาท (๒) การหามกระท าการอนเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมซงผด ารงต าแหนงทางการเมองหรอ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๑๑
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ เจาหนาทอนของรฐตองรบผดชอบ ทงในระหวางด ารงต าแหนงหรอหลงพนจากต าแหนงตามเวลาทก าหนด (๓) ต าแหนงและชนของผพพากษาหรอตลาการ พนกงานอยการ ต าแหนงและระดบของขาราชการ พนกงาน และผด ารงต าแหนงอน ทตองแสดงบญชทรพยสนและหนสนและทอาจถกถอดถอนไดตามรฐธรรมนญน (๔) การใหผด ารงต าแหนงทางการเมองและเจาหนาทของรฐแสดงทรพยสนและหนสนพรอมทงเอกสารประกอบ หลกเกณฑในการพจารณาและตรวจสอบทรพยสนและหนสนนนเปนระยะ และหลกเกณฑในการเปดเผยบญชทรพยสนและหนสน (๕) วธการกลาวหาวาผด ารงต าแหนงทางการเมองหรอเจาหนาทของรฐร ารวยผดปกต กระท าการทจรตตอหนาท กระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ กระท าความผดตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม หรอกระท าการทสอใหเหนวามพฤตการณดงกลาว ซงตองระบพฤตการณและมหลกฐานหรอเบาะแสตามสมควร (๖) กระบวนการไตสวนขอเทจจรงและท าส านวนในกรณทผด ารงต าแหนงทางการเมองถกกลาวหา โดยใหค านงถงฐานะของต าแหนงซงมอ านาจใหคณใหโทษในระดบสง และการคมครองผถกกลาวหาตามสมควร (๗) กระบวนการพจารณาของวฒสภาในการถอดถอนผใดผหนงออกจากต าแหนง ซงจะตองเปดเผย เวนแตมความจ าเปนเพอคมครองประโยชนสาธารณะส าคญ และการลงมตซงตองกระท าเปนการลบ (๘) กระบวนการไตสวนและวนจฉยในกรณทเจาหนาทของรฐร ารวยผดปกต กระท าการทจรตตอหนาท กระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม โดยตองก าหนดกระบวนการใหเหมาะสมกบระดบของต าแหนงและการคมครองผถกกลาวหาตามสมควร
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๑๒
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๙) การด าเนนคดอาญากบเจาหนาทอนของรฐซงมใชผด ารงต าแหนงทางการเมองในศาลซงมเขตอ านาจพจารณาพพากษาคดอาญา (๑๐) ความรวมมอทศาล พนกงานสอบสวน หรอหนวยงานของรฐ ตองใหแกคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (๑๑) การด าเนนการตามมาตรา ๓๐๕ วรรคหา เพอฟองคด รวมทงอ านาจในการน าตวผถกกลาวหามาด าเนนคดตอไป (๑๒) หลกเกณฑและวธการใหชดใชราคาทรพยสนในกรณทปรากฏวามการโอนหรอยกยายทรพยสน (๑๓) โทษทประธานกรรมการหรอกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตจะไดรบในกรณทกระท าการโดยขาดความเทยงธรรม กระท าความผดฐานทจรตตอหนาท หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ ซงตองมโทษสงกวาทก าหนดไวในกฎหมายทก าหนดโทษนนไมนอยกวาสองเทาของโทษทก าหนดไวส าหรบความผดนน มาตรา ๓๓๒ นอกจากทมบญญตไวในรฐธรรมนญน กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง อยางนอยตองมสาระส าคญดงตอไปน (๑) อ านาจหนาทของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง (๒) วธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง ซงตองเปนระบบไตสวนขอเทจจรงโดยยดส านวนทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตสรปไวเปนหลก และตองยดถอหลกในเรองการฟงความทกฝาย และสทธในการตอสคดของผถกกลาวหา (๓) การพจารณาคดโดยเปดเผย เวนแตจะมความจ าเปนเพอคมครองประโยชนสาธารณะส าคญ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๑๓
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ (๔) การหามด าเนนคดซ าหรอซอนกน (๕) การแตงตงบคคลใหด าเนนคดตามมาตรา ๓๐๕ (๖) การบงคบตามค าสงและค าพพากษาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง (๗) การอนอนจ าเปนเพอใหกระบวนการพจารณาพพากษาคดเปนไปดวยความรวดเรวและเทยงธรรม โดยเฉพาะความรวมมอทศาลอน พนกงานสอบสวน หรอหนวยงานอนของรฐ ตองใหแกศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง มาตรา ๓๓๓ นอกจากทมบญญตไวในรฐธรรมนญน กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน อยางนอยตองมสาระส าคญดงตอไปน (๑) อ านาจหนาทของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน อนไดแก การวางนโยบาย การใหค าปรกษาและค าแนะน า การเสนอแนะใหมการแกไขขอบกพรองเกยวกบการตรวจเงนแผนดน การก าหนดหลกเกณฑมาตรฐานเกยวกบการตรวจเงนแผนดน การก าหนดหลกเกณฑและวธพจารณาในเรองวนยทางงบประมาณและการคลง การก าหนดโทษปรบทางปกครอง การพจารณาวนจฉยความผดทางวนยและงบประมาณและการคลงในฐานะทเปนองคกรสงสด และการพจารณาเลอกผสมควรด ารงต าแหนงผวาการตรวจเงนแผนดน (๒) การปฏบตหนาทของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนและผวาการตรวจเงนแผนดน (๓) การจดใหมส านกงานการตรวจเงนแผนดนทเปนอสระเพอด าเนนการเกยวกบการบรหารงานบคคล การงบประมาณ การปฏบตงาน และการด าเนนการอน
มาตรา ๓๓๔ ในวาระเรมแรก ใหด าเนนการตางๆ ดงตอไปนใหแลวเสรจภายในเวลาทก าหนด (๑) ใหตรากฎหมายตามมาตรา ๖๘ มาตรา ๑๙๙ มาตรา ๒๐๐ มาตรา ๒๔๘ มาตรา ๒๗๐ มาตรา ๒๗๕ และมาตรา ๒๘๔ วรรคสองและวรรคสาม ใหแลวเสรจภายในสองปนบแตวนประกาศใช
มาตรา ๓๐๓ ในวาระเรมแรก ใหคณะรฐมนตรทเขาบรหารราชการแผนดนภายหลงจากการเลอกตงทวไปเปนครงแรกตามรฐธรรมนญน ด าเนนการจดท าหรอปรบปรงกฎหมายในเรองดงตอไปน ใหแลวเสรจภายในเวลาทก าหนด (๑) กฎหมายทเกยวกบการก าหนดรายละเอยดเพอสงเสรม
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๑๔
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ รฐธรรมนญน (๓) ใหด าเนนการจดตงศาลปกครองตามมาตรา ๒๗๖ ใหแลวเสรจภายในสองปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน (๔) ใหด าเนนการใหมคณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถนทมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนหรอมาจากความเหนชอบของสภาทองถนตามมาตรา ๒๘๕ วรรคสาม ใหครบถวนภายในสองปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน ทงน เวนแตเปนกรณตามมาตรา ๓๓๕ (๗)
และคมครองการใชสทธและเสรภาพตามมาตรา ๔๐ มาตรา ๔๔ บทบญญตในสวนท ๗ เสรภาพในการแสดงความคดเหนของบคคลและสอมวลชน สวนท ๘ สทธและเสรภาพในการศกษา สวนท ๙ สทธในการไดรบบรการสาธารณสขและสวสดการจากรฐ สวนท ๑๐ สทธในขอมลขาวสารและการรองเรยน รวมทงกฎหมายวาดวยขอมลสวนบคคลตามมาตรา ๕๖ สวนท ๑๒ สทธชมชน กฎหมายวาดวยการจดตงองคการเพอการคมครองผบรโภคทเปนอสระตามมาตรา ๖๑ วรรคสอง กฎหมายวาดวยสภาพฒนาการเมองตามมาตรา ๗๘ (๗) กฎหมายเพอจดตงองคกรเพอการปฏรปกระบวนการยตธรรมตามมาตรา ๘๑ (๔) กฎหมายวาดวยการจดตงสภาเกษตรกรตามมาตรา ๘๔ (๘) กฎหมายวาดวยการจดตงกองทนพฒนาการเมองภาคพลเมองตามมาตรา ๘๗ (๔) และกฎหมายวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตามมาตรา ๒๕๖ ภายในหนงปนบแตวนทแถลงนโยบายตอรฐสภาตามมาตรา ๑๗๖ (๒) กฎหมายเพอการพฒนาการศกษาของชาตตามมาตรา ๘๐ โดยสงเสรมการศกษาในระบบ การศกษานอกโรงเรยน การศกษาตามอธยาศย การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรตลอดชวต วทยาลยชมชน หรอรปแบบอน รวมทงปรบปรงกฎหมายเพอก าหนดหนวยงานรบผดชอบการจดการศกษาทเหมาะสมและสอดคลองกบระบบการศกษาทกระดบของการศกษาขนพนฐาน ภายในหนงปนบแตวนทแถลงนโยบายตอรฐสภาตามมาตรา ๑๗๖ (๓) กฎหมายตามมาตรา ๑๙๐ วรรคหา โดยอยางนอยตองมรายละเอยดเกยวกบขนตอนและวธการด าเนนการจดท าหนงสอสญญาทมการตรวจสอบถวงดลระหวางคณะรฐมนตรและรฐสภา มความโปรงใส มประสทธภาพ และใหประชาชนมสวนรวมอยางแทจรง รวมทงรายละเอยดเกยวกบการศกษาวจยทมความเปนอสระซงด าเนนการกอนการเจรจาท าหนงสอสญญา โดยไมมการขดกนระหวางประโยชนของรฐกบผลประโยชนของผศกษาวจยไมวาในชวงเวลาใดของการบงคบใชหนงสอสญญาภายในหนงปนบแตวนทแถลงนโยบายตอ
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๑๕
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ รฐสภาตามมาตรา ๑๗๖ (๔) กฎหมายตามมาตรา ๘๖ (๑) และมาตรา ๑๖๗ วรรคสาม ภายในสองปนบแตวนทแถลงนโยบายตอรฐสภาตามมาตรา ๑๗๖ (๕) กฎหมายวาดวยการก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน กฎหมายรายไดทองถน กฎหมายจดตงองคกรปกครองสวนทองถน กฎหมายเกยวกบขาราชการสวนทองถน และกฎหมายอนตามหมวด ๑๔ การปกครองสวนทองถน เพอใหเปนไปตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ภายในสองปนบแตวนทแถลงนโยบายตอรฐสภาตามมาตรา ๑๗๖ ในการน จะจดท าเปนประมวลกฎหมายทองถนกได ในกรณทปรากฏวากฎหมายใดทตราขนกอนวนประกาศใชรฐธรรมนญน มเนอหาสาระเปนไปตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญนแลว ใหถอเปนการยกเวนทจะไมตองด าเนนการตามมาตรานอก
มาตรา ๓๓๔ ในวาระเรมแรก ใหด าเนนการตางๆ ดงตอไปนใหแลวเสรจภายในเวลาทก าหนด (๒) ภายในสองปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน ใหตรากฎหมายก าหนดหลกเกณฑใหผพพากษาศาลยตธรรมซงจะมอายครบหกสบปบรบรณในปงบประมาณใด ไปด ารงต าแหนงผพพากษาอาวโสเพอนงพจารณาพพากษาคดในศาลชนตน ตงแตวนถดจากวนสนปงบประมาณทมอายครบหกสบปบรบรณ จนถงวนสนปงบประมาณทผพพากษาผนนมอายครบหกสบหาปบรบรณ และหากผพพากษาอาวโสผใดผานการประเมนตามทกฎหมายบญญตวายงมสมรรถภาพในการปฏบตหนาท กใหด ารงต าแหนงตอไปไดจนถงวนสนปงบประมาณทผพพากษาผนนมอายครบเจดสบปบรบรณ
มาตรา ๓๐๖ ในวาระเรมแรก ใหผพพากษาในศาลฎกาทเคยด ารงต าแหนงไมต ากวาผพพากษาศาลฎกาซงมอายครบหกสบปบรบรณในปงบประมาณ ๒๕๕๐ สามารถปฏบตหนาทผพพากษาอาวโสในศาลฎกาตามมาตรา ๒๑๙ ได ทงน จนกวาจะมการปรบปรงกฎหมายเกยวกบการก าหนดหลกเกณฑการปฏบตหนาทของผพพากษาอาวโส ภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญนใหตรากฎหมายก าหนดหลกเกณฑใหผพพากษาศาลยตธรรมด ารงต าแหนงไดจนถงอายครบเจดสบป และผพพากษาศาลยตธรรมซงมอายครบหกสบปบรบรณขนไปในปงบประมาณใดซงไดปฏบตหนาทมาแลวไมนอยกวายสบปและผานการประเมนสมรรถภาพในการปฏบตหนาท สามารถขอไปด ารงต าแหนงผพพากษาอาวโสในศาลซงไมสงกวาขณะด ารงต าแหนงได กฎหมายทจะตราขนตามวรรคหนงและวรรคสอง จะตองมบทบญญตใหผทจะมอายครบหกสบปบรบรณขนไปในปงบประมาณใดในระยะสบปแรกนบแตวนทกฎหมายดงกลาวมผลใชบงคบ ทยอย
นาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผจดท า
๒๑๖
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ พนจากต าแหนงทด ารงอยเปนล าดบในแตละปตอเนองกนไปและสามารถขอไปด ารงต าแหนงผพพากษาอาวโสตอไปได ใหน าบทบญญตในวรรคสอง และวรรคสาม ไปใชกบพนกงานอยการดวย โดยอนโลม
มาตรา ๓๑๘ ในวาระเรมแรก ใหคณะกรรมการตลาการตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการฝายตลาการ เปนคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมตามรฐธรรมนญน จนกวาจะมคณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมตามมาตรา ๒๗๔ และการเลอกตงกรรมการ ตลาการใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการฝายตลาการ ภายในสามปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน ใหด าเนนการทงหลายอนจ าเปนเพอใหการเปนไปตามมาตรา ๒๗๔ ของรฐธรรมนญน
มาตรา ๓๐๗ ใหกรรมการตลาการศาลยตธรรมผทรงคณวฒซงด ารงต าแหนงอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน คงด ารงต าแหนงเปนกรรมการตลาการศาลยตธรรมตอไป เวนแตกรรมการผทรงคณวฒทอายครบหกสบปบรบรณในปงบประมาณ ๒๕๕๐ และกรรมการผทรงคณวฒในชนศาลใดทยายไปจากชนศาลนน ทงน ไมเกนหนงรอยแปดสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน
มาตรา ๓๐๘ ใหคณะรฐมนตรทบรหารราชการแผนดนอยในวนประกาศใชรฐธรรมนญน แตงตงคณะกรรมการปฏรปกฎหมายทมการด าเนนการทเปนอสระภายในเกาสบวนนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน โดยใหคณะกรรมการดงกลาวมหนาทศกษาและเสนอแนะการจดท ากฎหมายทจ าเปนตองตราขนเพออนวตการตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ และใหคณะกรรมการดงกลาวจดท ากฎหมายเพอจดตงองคกรเพอการปฏรปกฎหมาย ตามมาตรา ๘๑ (๓) ใหแลวเสรจภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญน โดยในกฎหมายดงกลาวอยางนอยตองมบทบญญตก าหนดใหมหนาทสนบสนนการด าเนนการรางกฎหมายของประชาชนผมสทธเลอกตงดวย การด าเนนการตามวรรคหนง ไมเปนการตดอ านาจหนาทของหนวยงานอนทมหนาทตองจดท ากฎหมายในความรบผดชอบ
รายนามคณะผจดท า
ผจดท า นายนาถะ ดวงวชย ผบงคบบญชากลมงานประธานรฐสภา ผตรวจทาน ๑. วาทรอยต ารวจโท เสกสรรค เอกวรยะวทย นตกรช านาญการ กลมงานประธานรฐสภา ๒. นายวรวฒน เปรมนธวฒน นตกรช านาญการ กลมงานประธานรฐสภา ๓. นางสาวภรมยพร สดใจ นตกรปฏบตการ กลมงานประธานรฐสภา ๔. นางพรหมพกตร ศรสมทร วทยากรช านาญการ กลมงานประธานรฐสภา ๕. นางสาวกรอมา ประเสรฐ วทยากรช านาญการ กลมงานประธานรฐสภา ๖. นายวฒนะ คลายแกว วทยากรช านาญการ กลมงานประธานรฐสภา ผออกแบบปก นางสาวกญญาณฐ เรงสงเนน เจาพนกงานธรการช านาญงาน กลมงานประธานรฐสภา
