รายงานขอมลการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวดยโสธร

โดย

นายประมวล โพทมทา นกวชาการสงเสรมการเกษตร ช านาญการ

นางนนทชา แปนหวย นกวชาการสงเสรมการเกษตร ช านาญการ

ส านกงานเกษตรจงหวดยโสธร ถนนอรณประเสรฐ ต.หนองค อ.เมองยโสธร จงหวดยโสธร 35000

โทรศพท 0-4577-3020 โทรสาร 0-4577-3019 E-Mail : yasothon@doae.go.th

www.yasothon.doae.go.th

กรมสงเสรมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ค าน า

ส านกงานเกษตรจงหวดยโสธร ไดด าเนนการรวบรวมขอมลวสาหกจชมชนของจงหวดยโสธร เพอเปนขอมลในการสงเสรมวสาหกจชมชนของหนวยงานภาครฐและเยาชนทสนใจจะสนบสนนวสาหกจชมชนใหพฒนาไปในเชงธรกจได มการรางแผนบรหารจดการตลอดจนการประเมนผลการด าเนนงาน สดทายสามารถเพมรายได ลดรายจายในชวตประจ าวนของสมาชกได ประเดนในการเกบรวบรวมขอมลวสาหกจชมชน โดยมประเดนดงน 1.) เจาหนาทผรบผดชอบงานวสาหกจชมชน ๒.) ขอมลทวไปเกยวกบสถานการณวสาหกจชมชน ๓.) ขอมลการจดทะเบยนวสาหกจชมชนและเครอขายวสาหกจชมชน ๔.) ขอมลการประเมนศกยภาพ ๕.) สรปขอมลการสนบสนนของหนวยงานภาค ๖.) ขอมลวสาหกจชมชนเดนของจงหวดเปนรายอ าเภอ ๗.) ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะในการสงเสรมวสาหกจชมชนของจงหวด ๘.) สรปผลการวเคราะหขอมลวสาหกจชมชนของจงหวด ส านกงานเกษตรจงหวดยโสธร ขอขอบคณเจาหนาทผรบผดชอบงานวสาหกจชมชนทงระดบจงหวดและอ าเภอทกคน ทไดชวยกนคนหาแนวทางพฒนาวสาหกจชมชนของจงหวดใหเปนตวอยางแกผสนใจ และภาคตางๆ ทตองการพฒนาวสาหกจชมชนใหเจรญรงเรองเปนทยอมรบแกหนวยงานทเกยวของอยางแพรหลาย และหวงเปนอยางยงวาสรปผลการรวบรวมขอมลวสาหกจชมชนของจงหวดยโสธรฉบบน คงเปนประโยชนแกผสนใจทตองการศกษาการพฒนาวสาหกจชมชนไดบาง หากมขอผดพลาดประการใดผรวบรวมขออภยไว ณ ทนดวย และยนดรบค าวพากษวจารณเพอเปนการปรบปรงใหดขนในโอกาสตอไป

กลมสงเสรมและพฒนาเกษตรกร ส านกงานเกษตรจงหวดยโสธร

สงหาคม 2554

สารบญ

เรอง หนา

วตถประสงคในการจดท ารายงาน 1

เจาหนาทผรบผดชอบงานวสาหกจชมชน 1

ขอมลทวไปเกยวกบสถานการณวสาหกจชมชนประกอบไปดวยขอมลพนฐาน 2

ขอมลการจดทะเบยนวสาหกจชมชนและเครอขายวสาหกจชมชน ทมการประกอบกจการจรง 25

ขอมลการประเมนศกยภาพ 25

สรปขอมลการสนบสนนวสาหกจชมชนของหนวยงานภาค จากระบบสารสนเทศวสาหกจชมชน 27

ขอมลวสาหกจชมชนเดนของจงหวดเปนรายอ าเภอ 41

ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะในการสงเสรมวสาหกจชมชนของจงหวดยโสธร 43

สรปผลการวเคราะหขอมลวสาหกจชมชนของจงหวดยโสธร 44 ภาคผนวก

วธการผลตขาวกลองงอกจากขาวเปลอก

ภาคผนวก

รายงานขอมลวสาหกจชมชนจงหวดยโสธร

วตถประสงคในการจดท ารายงาน 1. เพอรวบรวมขอมลการสงเสรมวสาหกจชมชนของจงหวด 2. เพอศกษาศกยภาพการสงเสรมวสาหกจชมชนของจงหวด 3. เพอน าเสนอแนวทางการพฒนาวสาหกจชมชนของจงหวด

1. เจาหนาทผรบผดชอบงานวสาหกจชมชน 1.1 เจาหนาทผรบผดชอบงานวสาหกจชมชนระดบจงหวด 1.1.1 นายประมวล โพทมทา ต าแหนงนกวชาการสงเสรมการเกษตร ช านาญการ เบอรโทรศพทมอถอ 08-9710-5558 1.1.2 นางนนทชา แปนหวย ต าแหนงนกวชาการสงเสรมการเกษตร ช านาญการ เบอรโทรศพทมอถอ 08-9844-6859

1.2 เจาหนาทผรบผดชอบงานวสาหกจชมชนระดบอ าเภอ

อ าเภอ ชอ – สกล ต าแหนง เบอรโทรศพทมอถอ 1. เมองยโสธร นางอรอมา ชณแสน นกวชาการสงเสรมการเกษตร

ช านาญการ 08-7870-4381

2. ค าเขอนแกว นางกหลาบ พองชยภม นกวชาการสงเสรมการเกษตร ช านาญการ

08-9423-0651

3. มหาชนะชย นางสดา รยาพนธ นกวชาการสงเสรมการเกษตร ช านาญการ

08-6252-0900

4. คอวง นางสาวศรรตน ชรตน นกวชาการสงเสรมการเกษตร ช านาญการ

08-3364-9937

5. ปาตว นางจนหจฑา สระศรสวรรณ นกวชาการสงเสรมการเกษตร ปฏบตการ

08-6266-9649

6. ทรายมล นางสาวจฑารตน บวขาว นกวชาการสงเสรมการเกษตร ปฏบตการ

08-1016-3603

7. ไทยเจรญ นางส าเรจ ทบทมไทย เจาพนกงานเคหกจเกษตร ช านาญงาน

08-2119-6559

8. กดชม นางนงลกษณ เสนาไทย นกวชาการสงเสรมการเกษตร ช านาญการ

08-9721-5181

9. เลงนกทา นางพชรนนท ปตเฉลมโรจน นกวชาการสงเสรมการเกษตร ช านาญการ

08-5017-6760

2

2. ขอมลทวไปเกยวกบสถานการณวสาหกจชมชนประกอบไปดวยขอมลพนฐาน เชน

แผนทจงหวดยโสธร

3

สภาพทวไปของจงหวดยโสธร

2.1 ลกษณะทางกายภาพ 2.1.1 ทตงและขนาดพนท จงหวดยโสธรตงอยทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย หางจากกรงเทพมหานครโดยทางรถยนต ประมาณ 531 กโลเมตร (ทางหลวงแผดน หมายเลข 1, 2, 202) อยในกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 2 (อบลราชธาน ศรสะเกษ ยโสธร อ านาจเจรญ) 2.1.2 ขนาดพนท จงหวดยโสธรมพนท 4,161.444 ตารางกโลเมตร หรอ 2,600,902 ไร คดเปนรอยละ 0.81 ของพนททวประเทศ และคดเปนรอยละ 12.89 ของพนทกลมจงหวด

ภาพแสดงทตงและขอบเขตของจงหวดยโสธร

2.1.3 ลกษณะภมประเทศและภมอากาศ สภาพพนทหรอลกษณะภมประเทศของจงหวดยโสธร มลกษณะลาดเอยงจากทศตะวนตก ลงไปทางทศตะวนออก พนททางตอนเหนอสวนใหญเปนทราบสง ภเขา สลบกบพนทแบบ ลกคลน มสภาพปาและภเขา มแหลงน าขนาดกลาง ไดแก หวยลงโจน หวยสะแบก ล าโพง ล าเซบาย (ลมน ามล) ไหลผานทางตอนเหนอและตอนกลาง สวนพนททางตอนกลางและตอนใต เปนทราบลมต าสลบซบซอนกบสนดนรมน า มแหลงน าขนาดใหญไดแก แมน าช และขนาดกลาง ไดแก ล าน ายง ล าทวน (ลมน าช) ไหลผานจงหวด ลกษณะดนสวนมากเปนดนปนทรายและดนเคม มหนอง บง ล าหวย และแหลงน าขนาดเลกอยทวไป พนทแหลงน าอยในลมน าช ลมน ามล ส าหรบภมอากาศ จงหวดยโสธรม 3 ฤด คอ ฤดรอน ฤดฝน และฤดหนาว ความชนสมพทธ เฉลยเทากบ 71.1% อณหภมสงสด 40.0 องศาเซลเซยส อณหภมต าสด 14.0 องศาเซลเซยส

2.2 การปกครองและประชากร 2.2.1 การปกครอง 2.2.1.1 อาณาเขต จงหวดยโสธรมอาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยง ดงน ทศเหนอ ตดตอกบจงหวดรอยเอดและมกดาหาร ทศตะวนออก ตดตอกบจงหวดอ านาจเจรญและอบลราชธาน ทศใต ตดตอกบจงหวดศรสะเกษ ทศตะวนตก ตดตอกบจงหวดรอยเอด

4

2.2.1.2 โครงสรางการบรหารราชการสวนภมภาค สวนกลาง สวนทองถน รฐวสาหกจ และองคกรพฒนาเอกชนในจงหวด 1) การบรหารราชการสวนภมภาค (และการปกครองทองท) จงหวดยโสธรมสวนราชการสวนภมภาคประจ าจงหวด จ านวน 32 สวนราชการ ประกอบดวย 9 อ าเภอ (อ าเภอเมองยโสธร อ าเภอเลงนกทา อ าเภอไทยเจรญ อ าเภอกดชม อ าเภอทรายมล อ าเภอปาตว อ าเภอค าเขอนแกว อ าเภอมหาชนะชย และอ าเภอคอวง) จ านวนต าบล 78 ต าบล และ 885 หมบาน 2) การบรหารราชการสวนกลาง จงหวดยโสธร มสวนราชการสวนกลางทมทตงท าการอยในจงหวด จ านวน 36 สวนราชการ รฐวสาหกจ จ านวน 7 แหง 3) การบรหารราชการสวนทองถน จงหวดยโสธรมองคกรปกครอง สวนทองถน จ านวน 88 แหง แยกเปน องคการบรหารสวนจงหวด 1 แหง เทศบาลเมอง 1 แหง เทศบาลต าบล 13 แหง และองคการบรหารสวนต าบล 73 แหง 4) องคกรพฒนาเอกชนในจงหวด จงหวดยโสธรมองคกรเอกชนในหลายลกษณะเพอพฒนาสงคม คณภาพชวตและอาชพ ไดแก มลนธ สมาคม สโมสร ชมรม และกลมอาชพตาง ๆ ซงองคกรทเดนชด และมบทบาท เชน หอการคาจงหวดยโสธร สภาอตสาหกรรมจงหวด เหลากาชาดจงหวด มลนธรวมสามคค และกลมอาชพในพนททเปนองคกรพฒนาอาชพสรางรายไดทมกจกรรมตอเนอง อาทเชน กลมเกษตรกรท านานาโส อ าเภอกดชม กลมเกษตรกรท านาบากเรอ อ าเภอมหาชนะชย กลมเกษตรกรรมธรรมชาตยงยน อ าเภอคอวง ซงจะผลตขาวหอมมะลปลอดภยและอนทรยสงตางประเทศ และมกลมวสาหกจแปรรปตางๆ 2.2.2 ประชากรและโครงสรางประชากร 1) ประชากร ณ วนท 31 ธนวาคม 2551 จงหวดยโสธรมประชากรทงสน 539,284 คน โดยเปนชาย 270,801 คน และหญง 268,483 คน เปนประชากรในเขตเทศบาล 55,679 คน และอยนอกเขตเทศบาล 483,605 คน มจ านวนครวเรอนทงสน 141,941 ครวเรอน โดยเปนครวเรอนในเขตเทศบาล 18,339 ครวเรอน และครวเรอนนอกเขตเทศบาล 123,602 ครวเรอน มอตราการเพมธรรมชาตเฉลยรอยละ 0.45 ความหนาแนนของประชากรเฉลย 130 คน / ตารางกโลเมตร 2) โครงสรางประชากร จงหวดยโสธรมประชากร 539,284 คน แยกเปนวยชวงตาง ๆ ดงน - วยเดก (0 -14 ป) จ านวน 106,317 คน (รอยละ 19.71) - ว ยการศกษาภาคบ งคบ (5 -19 ป ) จ านวน 116 , 664 คน (รอยละ 21.63) - วยแรงงาน(15–60 ปเตม) จ านวน 373,396 คน (รอยละ 69.24) - วยเฉลยท างานมรายได (20-60 ปเตม) จ านวน 332,225 คน (รอยละ 61.60) - วยสงอาย (60 ปเตมขนไป) จ านวน 59,571 คน (รอยละ 11.05)

2.3 โครงสรางพนฐาน 2.3.1 ไฟฟา จากการส ารวจขอมล กชช. 2 ค ป 2552 จงหวดยโสธร จ านวน 16 หมบาน ทมไฟฟาใชไมครบทกครวเรอน เนองจากมการสรางบานในเขตหางไกลชมชน ซงการไฟฟาสวนภมภาค มเปาหมายขยายใหครบทกครวเรอน

5

2.3.2 ประปา จงหวดยโสธรมส านกงานประปาภมภาค 5 แหง บรการในเขตเทศบาลและบรเวณใกลเคยงในชมชน 5 อ าเภอ คอ อ าเภอเมองยโสธร กดชม เลงนกทา มหาชนะชย และค าเขอนแกว สวนอ าเภอทเหลอ เปนประปาของเทศบาลต าบล หรอใชระบบปมน าบาดาล ส าหรบ ในเขตชนบท จากการส ารวจขอมล กชช. 2 ค จ านวน 885 หมบาน จะเปนระบบประปาหมบานหรอลกษณะประปาหมบาน เพอเปนน าใช จ านวน 848 แหง และยงไมมระบบประปาหมบานหรอน าใชเพยงพอทกครวเรอน มจ านวน 37 หมบาน ในจ านวนนอาจมหลายแหงไมสามารถท าการกอสรางระบบประปาหมบานเพมเตมไดอกเพราะมปญหาปรมาณน าหรอน าไมมคณภาพ จะตองจดหาแหลงน าผวดน มาเปนน าดบตอไป 2.3.3 โทรศพท จงหวดยโสธร มชมสายโทรศพทในทกอ าเภอ รวม 16 ชมสาย มหมายเลขใหเชา 26,630 เลขหมาย มผเชา 18,943 เลขหมาย เปนโทรศพทสาธารณะ 1,581 เลขหมาย 2.3.4 เสนทางการคมนาคม จงหวดยโสธร มเสนทางคมนาคมโดยทางรถยนตอยางเดยว โครงขายถนนเขาถงทกหมบานโดยเสนทางถนน เปนทางหลวงแผนดน 7 สาย ระยะทาง 320 กโลเมตร ทางหลวงทองถน 245 สาย ระยะทาง 898 กโลเมตร ผวจราจรสวนใหญเปนทางลกรง และทางหลวงชนบท 22 สาย ระยะทาง 460 กโลเมตร เปนถนนลาดยาง 411 กโลเมตร และลกรง 49 กโลเมตร สภาพถนนทางหลวงทองถนและทางหลวงชนบทดงกลาวสวนมากมสภาพช ารดเสยหาย เนองจากมการใชรถสญจรและขนสงสนคาเกษตรมาก และมงบประมาณไมเพยงพอมาปรบปรง ท าใหไมสะดวกและปลอดภยในการสญจรและการขนสงสนคาเกษตรของประชาชนในหมบานตาง ๆ 2.3.5 การสอสารคมนาคม 2.3.5.1 การไปรษณยโทรเลข มทท าการ 9 แหง 2.3.5.2 สถานวทยกระจายเสยง ม 5 แหง 2.3.5.3 หนงสอพมพทองถน มหนงสอพมพเสยงมวลชนยโสธร มผสอขาวหนงสอพมพสวนกลาง และสถานวทยโทรทศนทกชองประจ าจงหวด 2.3.5.4 จงหวดยโสธร จดท า Web site เพอเผยแพรและประชาสมพนธขอมลของจงหวด โดยเรยกดไดท www.yasothon.go.th และประสานตดตอขาวสารราชการกบจงหวดยโสธรไดท E – Mail ชอ yasothon@moi.go.th หรอกลมงานขอมลสารสนเทศและการสอสาร ส านกงานจงหวดยโสธร โทร 0-4571-4212 โทรสาร 0-4571-1567 (มท.) 43529 2.3.6 การใชทดนจากพนท 2,600,902 ไร แยกเปน 2.3.6.1 พนทปาสงวน 712,822 ไร คดเปนรอยละ 27.41 ของพนทจงหวด 2.3.6.2 พนทอยอาศย 34,776 ไร คดเปนรอยละ 1.34 ของพนทจงหวด 2.3.7 พนทถอครองทางการเกษตร 1,623,649 ไร คดเปนรอยละ 62.42 ของพนทจงหวด 2.3.8 อน ๆ 229,655 ไร คดเปนรอยละ 8.83 ของพนทจงหวด

- ตามขอมล กชช. 2 ค. ป 2552 มหมบานทเกษตรกรมปญหาการมทดนท ากน 87 หมบาน 2.4 แหลงเกบกกน า 2.4.1 แหลงน ากน น าใช ในการส ารวจขอมล กชช. 2 ค. และ จปฐ. ป 2552 นอกเขตเทศบาลทกหมบาน จ านวน 885 หมบาน พบวามแหลงน าผวดนในลกษณะตาง ๆ แตสวนมาก มน าไมตลอดป ส าหรบแหลงน าใตดน มจ านวนบอบาดาลสาธารณะใชการได 3,167 บอ บอบาดาลสวนตว 7,064 บอ บอน าตนสาธารณะ 1,419 บอ และบอน าตนสวนตว 8,580 บอ ซงในหลายหมบานทไม

6

มประปา เพราะน าดบไมเพยงพอและในบางหมบานไมมบอบาดาลสาธารณะเพราะไมสามารถขดเจาะได จะตองจดหาน าจากแหลงน าผวดนหรอมสถานสบน าดวยไฟฟามาเปนน าดบหรอน าใชในครวเรอน 2.4.2 แหลงน าเพอการเกษตร มแหลงน าทส าคญ คอ - โครงการชลประทานขนาดกลาง จ านวน 2 แหง คอ หวยลงโจน และ หวยสะแบก เกบน าได 45.20 ลานลกบาศกเมตร พนทชลประทาน 27,216 ไร - โครงการชลประทานขนาดเลก จ านวน 189 แหง กระจายทวทงจงหวด เกบน าได 15 ลานลกบาศกเมตร พนทชลประทาน 75,929 ไร

- โครงการสบน าดวยไฟฟา มสถานสบน าดวยไฟฟา 50 แหง โดยสบน าจาก แมน าช ล าน ายง ล าหวยโพง/เซบาย รวมเนอทประมาณ 76,744 ไร - เมอรวมพนทจากโครงการชลประทานจากแหลงน าตาง ๆ และพนทชลประทานตามโครงการสบน าดวยไฟฟาแลว จะมพนทชลประทาน 179,889 ไร คดเปนรอยละ 11.08 ของพนทการเกษตรทงหมด นบวานอยมาก - สระเกบกกน าสาธารณะมเกอบทกหมบาน สวนมากเกบกกน าไมไดตลอดป เพราะไมไดปรบปรง เนองจากขาดงบประมาณหรอขาดการรวมมอกนดแลใหเกบกกน าไดยาวนาน - สระเกบน าในไรนาของเกษตรกรทเกษตรกรขดเกบกกน าไวในไรนา และหรอไดรบการสนบสนนจากภาครฐ มประมาณ 1,200 ราย - พนทบางสวนในทกป ประสบปญหาอทกภยและภยแลงซ าซากซงไมสามารถควบคมได เนองจากเกดจากสภาพดน สภาพภมประเทศและตองแกไขเปนระบบพนทกลมจงหวดทเกยวของ

2.5 สถานการณดานเศรษฐกจ 2.5.1 โครงสรางเศรษฐกจ ขนาดเศรษฐกจของจงหวด ในป 2551 โครงสรางการผลตตามมลคาผลตภณฑมวลรวมจงหวด (GPP) จงหวดยโสธร จ านวน 16 สาขา มมลคา 20,423 ลานบาท มลคาผลตภณฑเฉลยตอหวตอป (Per Capita GPP) 33,365 บาท สวนระดบประเทศเฉลยตอหวตอป 60,058 บาท ถอวาจงหวดยโสธรมรายไดต ามาก จดเปนล าดบท 13 ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (จาก 19 จงหวด) และ ล าดบท 70 ของประเทศ (รวม กทม./76 จงหวด) โดยสาขาการผลตทท ารายไดมากทสด คอ สาขาการขายสงการขายปลก การซอมแซมยานยนตของใชสวนบคคลและของใชในครวเรอน มมลคา 4,764 ลานบาท (รอยละ 23.32) รองลงมาเปนสาขาการเกษตรกรรมฯ มมลคา 4,414 ลานบาท (รอยละ 21.61) สาขาการศกษา 3,130 ลานบาท (รอยละ 15.32) สาขาการผลตอตสาหกรรม 2,173 ลานบาท (รอยละ 10.64) สาขาการบรหารราชการแผนดนและการปองกนประเทศ รวมทงการประกนสงคมภาคบงคบ 1,181 ลานบาท (รอยละ 5.78) และสาขาการบรการดานสขภาพและงานสงเคราะห 1,056 ลานบาท (รอยละ 5.17) ตามล าดบ ตามขอมล จปฐ. ป 2552 ประชากรมรายไดเฉลย 42,818 บาท/คน/ป มครวเรอนทมรายไดเฉลยตอกวา 23,000 บาท / คน / ป จ านวน 712 ครวเรอน การประกอบอาชพ มประชากรวยแรงงาน (15-60 ป) จ านวน 373,396 คน สวนใหญประมาณรอยละ 60 ประกอบอาชพในภาคเกษตรกรรม รองลงไปเปนอาชพภาคอตสาหกรรม ภาคพาณชยกรรม ภาคขนสงและภาคบรการตามล าดบ

เนอทเพาะปลกไมผลและไมยนตน เนอทเพาะปลกคงเหลอ ผลผลต และผลผลตเฉลยตอไร จ าแนกตามชนดของไมผลและไมยนตน ปเพาะปลก 2553PLANTED AREA OF FRUIT TREES AND TREE CROPS HARVESTED AREA, PRODUCTION ANDYIELD PER RAI BY TYPE OF FRUIT TREES AND TREE CROPS : CROP YEAR 2010

ตดยอด ณ ธนวาคม 2553ผลผลตเฉลยตอไร (กก.) ผลผลต (ตน)

ชนดของไมผล Yield per rai Production Type of fruit trees and tree cropsและไมยนตน ใหผล ไมใหผล รวม [kgs.] [tons]

Total Yielded Yielded

กลวยน าวา 193 157 350 1,415.00 273.10 Bananaขนน 17 7 24 1,059.00 18.00 Jack fruitไผตง 77 99 176 684.00 52.67 Sweet bambooฝรง 1 - 1 1,900.00 1.90 Guavaพทธา 1 2 3 1,000.00 1.00 Jujubeมะขามหวาน 128 50 178 175.59 22.48 Sweet tamarindมะนาว 2 - 2 900.00 1.80 Limeมะพราวแก 160 100 260 353.00 56.48 Mature coconutมะพราวออน 6 - 6 91.00 0.55 young coconutมะมวง 2,794 2,182 4,976 810.00 2,263.14 Mangoมะมวงหมพานต 15 19 34 250.00 3.75 Cashew nutมะละกอ 102 2 104 808.00 82.42 Papayaยางพารา 13,174.75 51,247.50 64,422.25 303.00 3,991.95 Para rubberล าไย 8 193 201 700.00 5.60 Longanสมโอ 15 - 15 - - Pine appleทมา : ส านกงานเกษตรจงหวดยโสธร

Source : Yasothon Provincial Agricultural Extension Office.

เนอทเพาะปลกทงหมด (ไร)Planted area [rai]

12

ท อ าเภอ โครงการสงเสรมการผลตสนคาเกษตร โครงการขบเคลอนปรชญา โครงการสายใยรก โครงการสงเสรมและ โครงการสงเสรมและ รวมปลอดภยและไดมาตรฐาน (พฒนาเกษตรกร เศรษฐกจพอเพยง แหงครอบครว พฒนาวสาหกจชมชน พฒนาองคกรเกษตรกร

สระบบการรบรองมาตรฐาน GAP ป 53 (MOU กวก.)เกษตรกร (ราย) เกษตรกร (ราย) เกษตรกร (ราย) เกษตรกร (ราย) เกษตรกร (ราย)

1 เมองยโสธร 100 30 0 20 67 217 2 เลงนกทา 100 30 0 20 37 187 3 มหาชนะชย 150 30 0 20 37 237 4 ค าเขอนแกว 250 30 0 20 17 317 5 กดชม 100 30 70 20 57 277 6 ปาตว 120 17 0 20 27 184 7 ทรายมล 100 17 0 20 26 163 8 คอวง 115 16 0 20 16 167 9 ไทยเจรญ 115 17 0 20 26 178

1,150 217 70 180 310 1,927 รวม 9 อ าเภอ

ดานบรการถายทอดความรทางการเกษตร งบกรมสงเสรมการเกษตร

การถายทอดความรและการใหการบรการทางการเกษตร ป 2553ส านกงานเกษตรจงหวดยโสธร

15

20

2) สาขาการผลตดานปศสตว มสตวทเกษตรกรเลยงเพอจ าหนาย ไดแก 2.1) โคพนเมอง โคพนธ โคลกผสม จ านวน 168,064 ตว จ านวนเกษตรกร 40,568 ราย ซงจ านวนโคดงกลาวในสงคมการเกษตรกรรม ถอวายงมจ านวนนอย 2.2) กระบอ จ านวน 25,659 ตว จ านวนเกษตรกร 8,115 ราย ซงจ านวนกระบอดงกลาวถอวานอยมาก 2.3) สกร จ านวน 28,882 ตว จ านวนเกษตรกร 2,272 ราย - การเลยงโค กระบอ และสกร เมอเทยบกบพนทเกษตรกรรมแลว ยงมการเลยงกนนอย 2.4) ไก

- ไกพนเมอง 924,444 ตว จ านวนเกษตรกร 56,492 ราย - ไกเนอ 220,526 ตว จ านวนเกษตรกร 1,250 ราย - ไกพนเมอง 30,087 ตว จ านวนเกษตรกร 626 ราย 2.5) เปด

- เปดเทศ 50,126 ตว จ านวนเกษตรกร 5,986 ราย - เปดเนอ/เปดไข 116,536 ตว จ านวนเกษตรกร

12,889 ราย 2.6) แพะ จ านวน 341 ตว จ านวนเกษตรกร 69 ราย 3) สาขาการประมง 3.1) จบปลาจากแหลงน าธรรมชาตตอป จ านวน 3,956 ตน ปลาทจบไดมาก ไดแก ปลาชอน ปลาดก ปลาหมอ ปลาตะเพยน ปลานล ปลาไน ตามล าดบ เมอเทยบกบจ านวนแหลงน าแลว ยงจบไดนอย 3.2) การเพาะเลยงปลา จบปลาไดตอป จ านวน 701 ตน ปลาทเลยงมาก ไดแก ปลาตะเพยน ปลานล ปลาดก ปลาไน ปลานวลจนทรเทศ ตามล าดบ ในดานขอมลกลมเกษตรกร / สหกรณ ในป 2551 มกลมเกษตรกร 63 กลม สมาชก 12,319 ราย สหกรณตาง ๆ 72 สหกรณ สมาชก 95,261 ราย 2.5.2.2 ภาคอตสาหกรรม มจ านวนโรงงานอตสาหกรรม 235 โรงงาน เงนลงทน 1,954,342,011 บาท จ านวนคนงาน 3,737 คน สวนมากเปนอตสาหกรรมการเกษตร , เครองจกรกล อโลหะ , ขนสง , ไมและผลตภณฑจากไม , พลาสตก , โลหะ , อาหาร , เฟอรนเจอร ตามล าดบ ส าหรบผลตภณฑชมชนมการผลตหมอนขวานผาขด การแกะสลก จกสานไมไผ ทอผาไหม ทอพรม โดยเฉพาะหมอนขวานผาขดทบานศรฐาน อ าเภอปาตว สงไปจ าหนายในเมองใหญ และตางประเทศ สรางรายไดใหกบผผลตสนคาจ านวนมาก 2.5.2.3 การคาและบรการ และการทองเทยว 1) ดานการคา - การจดทะเบยนประกอบธรกจ มผจดทะเบยนพาณชย 366 ราย และนตบคล 618 ราย การคาของจงหวดยโสธรโดยเฉพาะการคาขาว มหนาแนนทชมชนเทศบาลเมองยโสธร เทศบาลต าบลกดชมพฒนา เทศบาลต าบลเลงนกทา เทศบาลต าบลค าเขอนแกว สนคาทมชอเสยง ไดแก ขาวหอมมะล หมอนขวานผาขด แตงโม โดยในป 2551 จงหวดสามารถจ าหนายผลตภณฑชมชนได 555,411,377 ลานบาท

21

2) ดานการบรการ 2.1) ดานการเงน มธนาคารพาณชย 11 แหง ป 2551 เงนฝากกระแสรายวน ฝากประจ า ฝากออมทรพย 6,933 ลานบาท เงนใหสนเชอ 8,140 ลานบาท 2.2) ดานสาธารณปโภค มบรการไฟฟาและประปาทด ไปรษณยภณฑขนสงทางบก แตไมมสนามบนและรถไฟ 2.3) ดานทพกโรงแรม มโรงแรม 38 แหง จ านวน 712 หองพก 3) ดานการทองเทยว 3.1) แหลงทองเทยว จงหวดยโสธรมแหลงทองเทยวธรรมชาตอยทางตอนเหนอและตอนกลางของจงหวด เชน ภถ าพระ ภทางเกวยน ภหนปน ล าน าทวนและสวนสาธารณะพญาแถนในเขตเทศบาลเมองยโสธร หวยกะหลาว ฝายยโสธร ส าหรบผลตภณฑชมชนทมชอเสยง เชน หมอนขวานผาขด จกสานไมไผ การแกะสลก ทอผาไหม ทอพรม อยทางตอนกลางของจงหวด และแหลงทองเทยววฒนธรรมอยทางตอนกลางและตอนใตของจงหวด เชน พระธาตยโสธรหรอพระธาต พระอานนทธาตกองขาวนอย หอพระไตรวดสระไตรนรกษ ดงเมองเตย พระธาตกจาน วดพระพทธบาท แตแหลงทองเทยวตางๆ เหลานมจดออน คอ แตละแหลงอยหางไกลกน มขนาดเลกและไมเดนพอทจะดงดดนกทองเทยวมาแวะเทยวชม 3.2) งานประเพณทเปนเอกลกษณการทองเทยวคอ งานประเพณบงไฟ งานแหมาลย 3.3) ผมาเยยมเยอนและทองเทยว ป 2550 - จ านวนผมาเยยมเยอน ประมาณ 239,797 คน โดยเปน ชาวไทย 236,726 คน ชาวตางประเทศ 3,071 คน แยกเปน (1) จ านวนนกทองเทยว (พกคางคน) ชาวไทย 151,821 คน ชาวตางประเทศ 2,254 คน (2) จ านวนนกทศนาจร(ไมพกคางคน) ชาวไทย 84,904 คน ชาวตางประเทศ 817 คน จ านวนนกทองเทยวโดยเฉพาะชาวตางประเทศมนอยมาก โดยนกทองเทยวมคาใชจายเฉลย 411 บาท/คน/วน สวนนกทศนาจร มคาใชจายเฉลย 215 บาท / คน /วน สรปสถานการณในดานเศรษฐกจและโครงสรางพนฐาน จดแขง ผลตขาวหอมมะลจ านวนมาก ผลตภณฑชมชนหลากหลาย มแหลงน าเพอการเกษตร เครอขายถนนเพยงพอ มแหลงทองเทยวตาง ๆ สวนจดออน ขาดน าเพอการเกษตรและมพนทชลประทานนอย ผลผลตต า ราคาของผลผลตไมแนนอน ปศสตว ประมงยงมนอย ถนนช ารดหลายสาย พนทบางแหงประสบปญหาอทกภย / ภยแลงซ าซาก แหลงทองเทยวมขนาดเลกแตละแหลงตงอยไกลกนและไมโดดเดน

2.5. สถานการณดานสงคมและคณภาพชวต 2.5.1 การศกษา จงหวดยโสธร จดการศกษาทง 2 รปแบบ คอ การศกษาในโรงเรยนและนอกโรงเรยน จ าแนกดงน 1) การศกษาในโรงเรยนจดเปน 2 เขต เปนระดบสามญ 435 โรงเรยน ในระดบอาชวศกษา 7 แหง มวทยาลยชมชน 1 แหง มหาวทยาลยสาขา 1 แหง โดยในระดบอาชวะสามารถขยายสอนวชาชพในระดบปรญญาตรไดหลายสาขา ส าหรบในระดบประถม มธยม มนกเรยน

22

ทงหมด 86,857 คน คร-อาจารย 5,299 คน เทยบอตรา คร : นกเรยนเฉลย 1 : 16.39 อตราหองเรยนตอนกเรยน 1 : 20 ซงอยในเกณฑมาตรฐานสากล อตราการเรยนตอชน ม. 1 รอยละ 99.99 และอตราเรยนตอชน ม.4/ปวช. 1 รอยละ 93.03 สวนคณภาพการศกษาปการศกษา 2550 มหลายกลมสาระการเรยนรทอยในระดบทต ากวามาตรฐานระดบประเทศ เนองจากมปญหา/ขอจ ากดตางๆ ทงฝายบคลากรภาครฐ อปกรณการเรยน สถานทอาคารเรยนทรดโทรม กระแสสงคมวฒนธรรมใหเดกขาดความสนใจการเรยน และฐานะเศรษฐกจของฝายผปกครอง ซงจะตองมการจดท ายทธศาสตรดานการศกษาอยางชดเจน 2) การศกษานอกโรงเรยน มศนยการศกษา ฯ อยทกอ าเภอ จดหลกสตรการเรยนการสอนเปนระดบพนฐาน , พฒนาอาชพ จ านวน 16,642 คน จากการส ารวจกลมวยแรงงาน พบวา ไมเรยนตอในระดบสงขน 18,855 คน 2.5.2 ศาสนา วฒนธรรมประเพณ ภมปญญาชาวบาน 1) วด มวด 579 วด ส านกสงฆ 215 แหง พระสงฆ 2,779 รป มผนบถอศาสนาพทธ รอยละ 99 2) โบสถครสต 28 แหง มสยด 1 แหง 3) วฒนธรรมประเพณแบบชาวอสาน โดยมงานประเพณบงไฟเปนเอกลกษณของจงหวดยโสธร เปนงานระดบนานาชาต ในเขตเทศบาลเมองยโสธร จดในวนเสาร-อาทตย สปดาหท 2 ของเดอนพฤษภาคมทกป งานแหมาลยจดในชวงวนมาฆะบชาของทกป 4) จงหวดมปราชญชาวบานและมภมปญญาชาวบานหลากหลาย ทงดานเศรษฐกจ (กลม ท านาขาวอนทรย) สงคม วฒนธรรมประเพณ สามารถชวยถายทอดการพฒนาเพอเพมรายไดและคณภาพชวตทดไดเปนอยางมาก 2.5.3 การสาธารณสข จงหวดยโสธร มโรงพยาบาล 10 แหง จ าแนกเปนโรงพยาบาลระดบจงหวด 1 แหง โรงพยาบาลชมชนระดบอ าเภอ 8 แหง รวมมเตยง 650 เตยง และมโรงพยาบาลเอกชน 1 แหง มสถานอนามย 112 แหง คลนกทกประเภท 65 แหง บคลากรมแพทย 78 คน ทนตแพทย 22 คน เภสชกร 45 คน พยาบาลวชาชพ 571 คน เจาหนาทสาธารณสข 543 คน และเจาหนาทอน ๆ 85 คน รวม 1,468 คน อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) 10,449 คน เทยบอตราแพทย : ประชากร เฉลย 1 : 6,914 , ทนตแพทย : ประชากร เฉลย 1 : 24,513 , เภสชกร : ประชากร เฉลย 1 : 11,984 , พยาบาลวชาชพ : ประชากร เฉลย 1 : 944 ป 2550 มผปวยนอกในสาเหตปวย 21 โรค 1,622,520 ครง ผปวยในสาเหตปวย 75 โรค 93,770 คน โรคทเปนสาเหต การตายมากไปหานอยตามล าดบ ไดแก มะเรงทกชนด โรคหวใจ อบตเหตและการเปนพษ โรคเลอด วณโรค ไตอกเสบ/ไตพการ เบาหวาน และมโรคส าคญในพนท เชน โรคไขหวดนกในคน โรคไขเลอดออก ผตดเชอ HIV / ผปวยเอดส สาเหตการเปนโรคภยจ านวนมากสวนหนงมาจากประชาชนสวนใหญยงมพฤตกรรมสขภาพไมด รวมทงชวงป 2552 มการแพรระบาดของไขหวดใหญสายพนธใหมจากตางประเทศเขามาและเมอเทยบจ านวนบคลากรกบจ านวนประชากรและจ านวนผปวยแลว เหนวา บคลากรทางสาธารณสขโดยเฉพาะแพทยดานตาง ๆ มนอยมาก แนวทางจะตองลดจ านวนผปวยโดยการรณรงคใหความรในการรกษาสขภาพ ปองกนโรคภยตางๆ จะตองมการเนนทางการเรยนการสอนในระดบมธยมใหนกเรยนทกคนไดตระหนกและเหนความส าคญของโรคภย และน าไปขยายผลตอผปกครองและญาต

23

2.5.4 การปองกนและปราบปรามอาชญากรรมและยาเสพตด จงหวดยโสธรมการปองกนการเกดอาชญากรรมและการจ าหนาย/เสพยาเสพตดอยางเขมงวด แตกมเกดขนตามภาวะสงคมแตมไมมาก อยในอตราทควบคมไดโดยในการจบกมผกระท าผดคดอาญาส าคญ จงหวดยโสธรโดยต ารวจภธรจงหวดสามารถจบกมไดสงกวาเกณฑมาตรฐานทส านกงานต ารวจแหงชาตก าหนด เชน กลมท 1 คดอกฉกรรจและสะเทอนขวญ มเกณฑตองจบกมไดไมต ากวารอยละ 45 ในป 2551 จบไดรอยละ 85.71 กลมท 2 คดชวต รางกายและเพศ มเกณฑรอยละ 60 แตจบกมไดรอยละ 84.97

2.3 ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดยโสธร จงหวดยโสธรไดน าผลการวเคราะหขอมลสภาพทวไป ปญหาและความตองการของประชาชน ตลอดจนการประเมนสถานภาพการพฒนาในปจจบนและโอกาสในการพฒนาในอนาคตของจงหวด โดยน ามาวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค แลวประเมนศกยภาพการพฒนารวมกบประเดนการพฒนาตามนโยบายของรฐบาล / แผนบรหารราชการแผนดน ยทธศาสตรการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ยทธศาสตรรายสาขา ยทธศาสตร การจดสรรงบประมาณรายจายของประเทศและยทธศาสตรของภาค / ยทธศาสตรกลมจงหวดแลวสามารถสรปผลการวเคราะหเปนยทธศาสตรการพฒนาจงหวดยโสธร (พ.ศ. 2553 – 2556) และคณะกรรมการบรหารงานแบบบรณาการจงหวดยโสธร (ก.บ.จ.ยส.) ไดประชมพจารณาจดท าและใหความเหนชอบ รวมทงไดน าเขาหารอภาคสวนตาง ๆ ในจงหวดแลวได ดงน

2.3.1 วสยทศน เมอวเคราะหศกยภาพและปญหา / โอกาสการพฒนาในสวนท 2 แลว จงก าหนดวสยทศนการพฒนาจงหวดยโสธร (พ.ศ. 2553 – 2556) วา

“ยโสธรนาอย การเกษตรปลอดภย เกษตรอนทรยกาวไกลสสากล”

2.3.2 พนธกจ จากวสยทศนการพฒนาจงหวดยโสธร (พ.ศ. 2553 – 2556) สามารถก าหนดพนธกจ ซงเปนสงททกภาคสวนจะตองรวมกนด าเนนการแกไขปญหา สนองความตองการและพฒนาจงหวดยโสธรใหบรรลวสยทศน ได 5 พนธกจ ดงน (1) สงเสรมและพฒนาศกยภาพการบรหารทรพยากรการเกษตร เปนเกษตรปลอดภยและเกษตรอนทรย ไมกระทบสงแวดลอมและใหมมลคาเพมสอดคลองกบความตองการของตลาด (2) สงเสรมและพฒนา / สรางแหลงทองเทยวใหมศกยภาพ มเอกลกษณ ใหเปนแหลงทองเทยวหลกครบวงจรและใหสามารถเปนแหลงทองเทยวไดตลอดป

(3) สงเสรมปรบปรงพฒนาโครงสรางพนฐานใหเพยงพอและเศรษฐกจฐานรากตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (4) พฒนาคนใหมคณภาพ คณธรรม มสขภาวะทด สภาพแวดลอมด มความปลอดภย มความสะดวกในการด ารงชวต การประกอบอาชพและใหสงคมชมชนเขมแขง

(5) สงเสรมใหทกภาคสวนรวมกนบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล

24

2.4 ขอมลเกยวกบสถาบนเกษตรกรของจงหวดยโสธร

ขอมลสถาบนเกษตรกรของจงหวดยโสธร ซงประกอบไปดวยกลมแมบานเกษตรกร กลมสงเสรมอาชพ และกลมยวเกษตรกร โดยแยกเปนกลมอ าเภอไดดงน

สรปรายงานขอมลสถาบนเกษตรกรจงหวดยโสธร ป 2554

ท อ าเภอ กลมแมบานเกษตรกร กลมสงเสรมอาชพเกษตรกร กลมยวเกษตรกร กลม สมาชก (ราย) กลม สมาชก (ราย) กลม สมาชก (ราย)

1 เมองยโสธร 42 1,078 24 599 11 201 2 กดชม 38 1,460 18 844 13 519 3 คอวง 28 814 8 321 7 123 4 ค าเขอนแกว 40 1,043 20 768 22 447 5 ทรายมล 21 629 13 325 7 169 6 ไทยเจรญ 24 684 7 206 12 214 7 ปาตว 18 1,765 8 399 11 346 8 มหาชนะชย 66 1,852 17 837 20 534 9 เลงนกทา 88 1,490 17 306 24 334

รวม 9 อ าเภอ 365 10,815 132 4,655 127 2,887

2.5 ขอมลเกยวกบวสาหกจชมชนโดยภาพรวมของจงหวดและอ าเภอ

สรปผลการจดทะเบยนเกษตรกรและการประเมนศกยภาพวสาหกจชมชนจงหวดยโสธร ตดยอดขอมล ณ วนท 21 กรกฎาคม 2554 ดงน - อนมตจดทะเบยนแลว จ านวน 970 แหง - ประเมนศกยภาพวสาหกจชมชนแลว จ านวน 887 แหง - อยระดบด จ านวน 190 แหง - อยระดบปานกลาง จ านวน 534 แหง - อยระดบปรบปรง จ านวน 163 แหง - คงเหลอยงไมไดประเมน จ านวน 83 แหง

25

3. ขอมลการจดทะเบยนวสาหกจชมชนและเครอขายวสาหกจชมชนทมการประกอบกจการจรง (ตดยอด 1 สงหาคม 2554)

อ าเภอ

ขอมลจากระบบสารสนเทศ จ านวนทประกอบการจรง วสาหกจชมชน เครอขายวสาหกจชมชน วสาหกจชมชน เครอขายวสาหกจชมชน

วสาหกจชมชน สมาชก (คน) เครอขาย สมาชก (คน) วสาหกจชมชน สมาชก (คน) เครอขาย สมาชก (คน)

1. เมองยโสธร 86 1,802 - - 70 1,470 - - 2. ค าเขอนแกว 160 2,958 - - 155 2,909 - - 3. มหาชนะชย 128 2,292 - - 110 1,827 - - 4. คอวง 48 944 1 20 44 936 1 20 5. ปาตว 73 1,602 - - 73 1,602 - - 6. ทรายมล 52 1,270 - - 52 1,270 - - 7. กดชม 136 2,595 - - 13 2,454 - - 8. เลงนกทา 207 2,515 - - 205 2,900 - - 9. ไทยเจรญ 80 1,213 - - 35 627 - - รวม 9 อ าเภอ 970 17,191 1 20 875 15,995 1 20

4. ขอมลการประเมนศกยภาพ (ตดยอด 1 สงหาคม 2554) 4.1 อ าเภอเมองยโสธร ประเมนศกยภาพแลว 72 แหง คดเปนรอยละ 86.75 ของจ านวนทจดทะเบยนโดยแยกเปน - ระดบด 7 แหง คดเปนรอยละ 9.72 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปานกลาง 33 แหง คดเปนรอยละ 45.83 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปรบปรง 32 แหง คดเปนรอยละ 44.44 (ของจ านวนทประเมนฯ) 4.2 อ าเภอค าเขอนแกวประเมนศกยภาพแลว 151 แหง คดเปนรอยละ 97.42 (ของจ านวนทประเมนฯ) โดยแยกเปน - ระดบด 13 แหง คดเปนรอยละ 8.61 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปานกลาง 138 แหง คดเปนรอยละ 91.39 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปรบปรง - แหง คดเปนรอยละ - (ของจ านวนทประเมนฯ) 4.3 อ าเภอมหาชนะชย ประเมนศกยภาพแลว 124 แหง คดเปนรอยละ 98.41 (ของจ านวนทประเมนฯ) โดยแยกเปน - ระดบด 44 แหงคดเปนรอยละ 35.48 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปานกลาง 77 แหง คดเปนรอยละ 62.10 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปรบปรง 3 แหง คดเปนรอยละ 2.42 (ของจ านวนทประเมนฯ) 4.4 อ าเภอคอวง ประเมนศกยภาพแลว 41 แหง คดเปนรอยละ 93.18 (ของจ านวนทประเมนฯ) โดยแยกเปน - ระดบด 8 แหง คดเปนรอยละ 19.51 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปานกลาง 19 แหง คดเปนรอยละ 46.34 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปรบปรง 14 แหง คดเปนรอยละ 34.15 (ของจ านวนทประเมนฯ) 4.5 อ าเภอปาตว ประเมนศกยภาพแลว 72 แหง คดเปนรอยละ 98.63 (ของจ านวนทจดทะเบยน) โดยแยกเปน - ระดบด 12 แหง คดเปนรอยละ 16.66 (ของจ านวนทประเมนฯ)

26

- ระดบปานกลาง 48 แหง คดเปนรอยละ 66.67 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปรบปรง 12 แหง คดเปนรอยละ 16.67 (ของจ านวนทประเมนฯ) 4.6 อ าเภอทรายมล ประเมนศกยภาพแลว 52 แหง คดเปนรอยละ 100 (ของจ านวนทจดทะเบยน) โดยแยกเปน - ระดบด 11 แหง คดเปนรอยละ 21.15 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปานกลาง 27 แหง คดเปนรอยละ 51.92 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปรบปรง 14 แหง คดเปนรอยละ 26.92 (ของจ านวนทประเมนฯ) 4.7 อ าเภอกดชม ประเมนศกยภาพแลว 117 แหง คดเปนรอยละ 87.97 (ของจ านวนทจดทะเบยนฯ) โดยแยกเปน - ระดบด 28 แหง คดเปนรอยละ 23.93 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปานกลาง 40 แหง คดเปนรอยละ 34.19 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปรบปรง 49 แหง คดเปนรอยละ 41.88 (ของจ านวนทประเมนฯ) 4.8 อ าเภอเลงนกทา ประเมนศกยภาพแลว 172 แหง คดเปนรอยละ 97.73 (ของจ านวนทจดทะเบยนฯ) โดยแยกเปน - ระดบด 45 แหง คดเปนรอยละ 26.16 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปานกลาง 108 แหง คดเปนรอยละ 62.79 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปรบปรง 19 แหง คดเปนรอยละ 11.05 (ของจ านวนทประเมนฯ) 4.9 อ าเภอไทยเจรญ ประเมนศกยภาพแลว 70 แหง คดเปนรอยละ 95.89 (ของจ านวนทจดทะเบยน) โดยแยกเปน - ระดบด 3 แหง คดเปนรอยละ 4.29 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปานกลาง 55 แหง คดเปนรอยละ 78.57 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปรบปรง 12 แหง คดเปนรอยละ 17.14 (ของจ านวนทประเมนฯ) ขอมลโดยรวมของจงหวดประเมนศกยภาพแลว 887 แหง คดเปนรอยละ 91.44 (ของจ านวนทจดทะเบยน)

- ระดบด 190 แหง คดเปนรอยละ 19.58 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปานกลาง 534 แหง คดเปนรอยละ 55.05 (ของจ านวนทประเมนฯ) - ระดบปรบปรง 163 แหง คดเปนรอยละ 16.80 (ของจ านวนทประเมนฯ)

กลยทธ 20 กลยทธ

39

ปหนวยงาน/สงเสรม

สนบสนน รหสทะเบยน ชอวสาหกจ อ าเภอประเดนสนบสนน รายละเอยด

งบประมาณ (บาท)

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-01-15/1-0006 วสาหกจชมชนกลมทอผาไหม หมท 7

260 หม 7 ต.ขมเงน อ.เมองยโสธร จ.ยโสธร โทรศพท 015476319

ดานปจจย โครงการพฒนาดานบรรจภณฑผลตภณฑชมชน

50,000

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-02-03/1-0002 วสาหกจชมชนกลมแมบานเกษตรกรกดกวางต าบลดงมะไฟ

40 หม 2 ต.ดงมะไฟ อ.ทรายมล จ.ยโสธร โทรศพท 045738954

ดานความร การแปรรปผลตภณฑจากผา

25,000

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-02-03/1-0002 วสาหกจชมชนกลมแมบานเกษตรกรกดกวางต าบลดงมะไฟ

40 หม 2 ต.ดงมะไฟ อ.ทรายมล จ.ยโสธร โทรศพท 045738954

ดานปจจย โครงการพฒนาดานบรรจภณฑผลตภณฑชมชน

50,000

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-03-03/1-0028 วสาหกจชมชนกลมสตรทอผาดวยมอบานก าแมด

22 หม 1 ต.ก าแมด อ.กดชม จ.ยโสธร โทรศพท 0833512459

ดานปจจย โครงการพฒนาดานบรรจภณฑ ผลตภณฑชมชน

50,000

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-05-05/1-0002 วสาหกจชมชนกลมสตรพฒนาชมชมบานศรฐาน หม 4

111/1 หม 4 ต.ศรฐาน อ.ปาตว จ.ยโสธร โทรศพท

ดานปจจย โครงการพฒนาดานบรรจภณฑผลตภณฑชมชน

50,000

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-05-01/1-0004 วสาหกจชมชนกลมแมบานเกษตรกรศรพฒนาปาตอง

98 หม 3 ต.โพธไทร อ.ปาตว จ.ยโสธร โทรศพท 045795156

ดานปจจย โครงการพฒนาดานบรรจภณฑผลตภณฑชมชน

50,000

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-06-09/1-0008 วสาหกจชมชนกลมสตรทอผาบานพระเสาร หม 1

104 หม 1 ต.พระเสาร อ.มหาชนะชย จ.ยโสธร โทรศพท 071061963

ดานปจจย โครงการพฒนาดานบรรจภณฑผลตภณฑชมชน

50,000

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-07-04/1-0001 วสาหกจชมชนกลมแมบานเกษตรกรดงมะหร หมท 2 ต าบลคอวง

22 หม 2 ต.คอวง อ.คอวง จ.ยโสธร โทรศพท 0

ดานปจจย โครงการพฒนาดานบรรจภณฑผลตภณฑชมชน

50,000

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-08-10/1-0001 วสาหกจชมชนสตรทอผาฝายมดหมบานดานใต

118 หม 15 ต.สามแยก อ.เลงนกทา จ.ยโสธร โทรศพท 045781874

ดานความร การแปรรปผลตภณฑจากผา

25,000

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-08-07/1-0002 วสาหกจชมชนรวมใจเปนหนง

149 หม 11 ต.กดเชยงหม อ.เลงนกทา จ.ยโสธร โทรศพท 045739209

ดานปจจย โครงการพฒนาดานบรรจภณฑ ผลตภณฑชมชน

50,000

การสนบสนน

40

ปหนวยงาน/สงเสรม

สนบสนน รหสทะเบยน ชอวสาหกจ อ าเภอประเดนสนบสนน รายละเอยด

งบประมาณ (บาท)

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-01-15/1-0006 วสาหกจชมชนกลมทอผาไหม หมท 7

260 หม 7 ต.ขมเงน อ.เมองยโสธร จ.ยโสธร โทรศพท 015476319

ดานปจจย โครงการพฒนาดานบรรจภณฑผลตภณฑชมชน

50,000

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-02-03/1-0002 วสาหกจชมชนกลมแมบานเกษตรกรกดกวางต าบลดงมะไฟ

40 หม 2 ต.ดงมะไฟ อ.ทรายมล จ.ยโสธร โทรศพท 045738954

ดานความร การแปรรปผลตภณฑจากผา

25,000

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-02-03/1-0002 วสาหกจชมชนกลมแมบานเกษตรกรกดกวางต าบลดงมะไฟ

40 หม 2 ต.ดงมะไฟ อ.ทรายมล จ.ยโสธร โทรศพท 045738954

ดานปจจย โครงการพฒนาดานบรรจภณฑผลตภณฑชมชน

50,000

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-03-03/1-0028 วสาหกจชมชนกลมสตรทอผาดวยมอบานก าแมด

22 หม 1 ต.ก าแมด อ.กดชม จ.ยโสธร โทรศพท 0833512459

ดานปจจย โครงการพฒนาดานบรรจภณฑ ผลตภณฑชมชน

50,000

การสนบสนน

2554 กรมสงเสรมอตสาหกรรม 4-35-09-05/1-0002 วสาหกจชมชนแมบานเกษตรกรค าไผเหนอ

94 หม 4 ต.ค าไผ อ.ไทยเจรญ จ.ยโสธร โทรศพท

ดานปจจย โครงการพฒนาดานบรรจภณฑผลตภณฑชมชน

50,000

41

6. ขอมลวสาหกจชมชนเดนของจงหวดเปนรายอ าเภอ อยางนอยอ าเภอละ 1 แหง 6.1 ชอวสาหกจชมชนกลมแมบานเกษตรกรกระจาย 3 รวมพฒนา รหสทะเบยน 4-35-05-02/ 1-0017 บานเลขท 169 หมท 3 ต าบลกระจาย อ าเภอปาตว จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-1876-4684 ประเภทกจการ/กจกรรม แปรรปสมนไพร กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน แชมพ น ายาลางจาน สบเหลวทผลตจากสมนไพรพนบานฯลฯ 6.2 ชอวสาหกจชมชนกลมแมบานเกษตรกรล าเซบาย รหสทะเบยน 4-35-05-04/1-0005 บานเลขท 55/1 หมท 2 ต าบลเชยงเพง อ าเภอปาตว จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-3747-2797 ประเภทกจการ/กจกรรม จกรสาน กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน ตะกราสานจากเสนพลาสตก/เปลไมไผ/ทอเสอกก. ฯลฯ 6.3 ชอวสาหกจชมชนกลมแมบานเกษตรกรบานนาเวยง รหสทะเบยน 4-35-04-08/1-0001 บานเลขท 24 หมท 6 ต าบลกจาน อ าเภอค าเขอนแกว จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-5637-6808 ประเภทกจการ/กจกรรม การแปรรปผลตภณฑอาหาร กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน การแปรรปถวลสง (การท าถวตด, การท าถวลสงควทราย) 6.4 ชอวสาหกจชมชน กลมขาวโปงบานหนองเลง รหสทะเบยน 4-35-04-12/1-0002 บานเลขท 26 หมท 3 ต าบลแคนนอย อ าเภอค าเขอนแกว จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-8122-3739 ประเภทกจการ/กจกรรม การแปรรปผลตภณฑอาหาร กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน การแปรรปขาว (การท าขาวโปง) 6.5 ชอวสาหกจชมชน เกษตรรงเรองนาเงน รหสทะเบยน 4-35-09-03/1-0015 บานเลขท 139 หมท 2 ต าบลสมผอ อ าเภอไทยเจรญ จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท - ประเภทกจการ/กจกรรม เลยงโค/จ าหนายปย กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน จ าหนายปย มคณะกรรมการทเขมแขง มกฎ ระเบยบในการบรหารงาน 6.6 ชอวสาหกจชมชน กลมผปลกมนส าปะหลง หมท 12 ต าบลค าเตย อ าเภอไทยเจรญ จงหวดยโสธร รหสทะเบยน 4-35-09-04/1-0015 บานเลขท 12 หมท 12 ต าบลค าเตย อ าเภอไทยเจรญ จงหวดยโสธร ประเภทกจการ/กจกรรม ปลกมนส าปะหลง กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน มคณะกรรมการบรหารงานทเขมแขง มกฎ ระเบยบ และสมาชกทกคนปฏบตตามกฏระเบยบของกลม 6.7 ชอวสาหกจชมชน ขาวกลองอนทรยกลมแมบานเกษตรกรบานดงยาง รหสทะเบยน 4-35-06-05/1-0001 บานเลขท 71 หมท 5 ต าบลบากเรอ อ าเภอมหาชนะชย จงหวดยโสธร ประเภทกจการ/กจกรรม ผลตสนคา ขาวกลองงอก กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน ผลตขาวอนทรย มการผลตอยางตอเนอง , มการจดการระบบบญชทเปนปจจบน, มการปนผลก าไรใหกบสมาชก, มการบรหารจดการทด 6.8 ชอวสาหกจชมชน แหนมหมสตรพเศษ กลมแมบานเกษตรกรบานบงแก รหสทะเบยน 4-35-06-08/1-10005 บานเลขท 38 หมท 9 ต าบลบงแก อ าเภอมหาชนะชย จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-6068-8625

42

ประเภทกจการ/กจกรม ผลตสนคา แหนมหม/แหนมวว กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน มการบรหารจดการทดเปนระบบ มการผลตอยางตอเนอง, ไดรบรองมาตรฐานสนคา (อย.) , มการปนผลก าไรใหกบสมาชก 6.9 ชอวสาหกจชมชน กลมแมบานเกษตรกรบานสงข รหสทะเบยน 4-35-07-02/1-0002 บานเลขท 113 หมท 13 ต าบลกดน าใส อ าเภอคอวง จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-4836-0253 ประเภทกจการ/กจกรรม แปรรปถวลสง, ถวตด, ถวควทราย กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน มการท ากจกรรมอยางตอเนอง มระบบการจดการบรหารภายในองคกรอยางเปนระบบ 6.10 ชอวสาหกจชมชน โรงเรยนชาวนาเกษตรอนทรย เหลานอย หมท 8 รหสทะเบยน 4-35-07-02/1-0005 บานเลขท 70 หมท 8 ต าบลคอวง อ าเภอคอวง จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-9719-7187 ประเภทกจการ/กจกรรม ปลกขาวอนทรย ผลตขาวกลองงอก เพาะเหดฟาง รวมกลมออมทรพย กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน มการท ากจกรรมอยางตอเนอง มระบบการจดการบรหารภายในองคกรอยางเปนระบบ 6.11 ชอวสาหกจชมชน แปรรปหตกรรมบานโคกเจรญ รหสทะเบยน 4-35-08-02/1-0001 บานเลขท 283 หมท 18 บานโคกเจรญ ต าบลบงคา อ าเภอเลงนกทา จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-3379-8070 กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน น าผลผลตในชมชนมาแปรรปและเพมมลคาผลผลตทางการเกษตรเปนการสบทอดและอนรกษภมปญญาทองถน , มผลตภณฑเดนเปนทยอมรบจากทองถน อ าเภอ จงหวด, ด าเนนกจกรรมตอเนองสมาชกมสวนรวม มรายไดเพมขน, เปนแหลงเรยนร/ศกษาดงานเรองการแปรรปผลผลตเกษตรจากถวลสง และขาว 6.12 ชอวสาหกจชมชนปยอนทรยบรรจกระสอบหองแซง รหสทะเบยน 4-35-08-05/1-0002 บานเลขท 171 หมท 13 บานหนองตง ต าบลหองแซง อ าเภอเลงนกทา จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-2129-0752 ประเภทกจการ/กจกรรม ผลตปยอนทรยชวภาพ กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน - ผลตปยบรการสมาชกกลม/ในชมชนใกลเคยงเพอใชในการผลตขาวนาป สวนยางพารา ไดผลเพอเพมผลผลต เชน การสงเสรมใหมการผลตพชเกษตรอนทรยมากขน - ลดการใชปยเคมทมราคาแพง เพอลดตนทนในการผลต - เพอรณรงคสงเสรมใหมการใชปยอนทรยมากขนเนนดานสขภาพ และรกษาสภาพสงแวดลอมใหดขน ลดการปนเปอนจากสารเคมตกคางเกดผลดตอสวนรวม - สมาชกกลมและในชมชนมความพงพอใจรวมกจกรรมกลมอยางตอเนอง - เปนกจกรรมกลมทเปนแหลงเรยนรศกษาดงานได 6.13 ชอวสาหกจชมชนศนยขาวชมชนนาเรยง หมท 8 ต าบลไผ อ าเภอทรายมล รหสทะเบยน 4-35-02-05/1-0001 บานเลขท 165 หมท 8 ต าบลไผ อ าเภอทรายมล จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-4714-9659 ประเภทกจการ/กจกรรม ผลตพชและบรการอน ๆ กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน ผลตเมลดพนธและใหบรการสขาวในชมชน

43

6.14 ชอวสาหกจชมชน กลมเพาะเหดบานสรางชาง หมท 1, 2 ต าบลไผ รหสทะเบยน 4-35-02-05-1/1-0009 บานเลขท 159 หมท 1 ต าบลไผ อ าเภอทรายมล จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-1296-8063 ประเภทกจการ/กจกรรม ผลตพช กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน เพาะเหดสรางรายไดใหกบชมชน 6.15 ชอวสาหกจชมชน สงเสรมเกษตรอนทรยนาดนอย รหสทะเบยน 4-35-01-11/1-0001 บานเลขท 161 หมท 12 ต าบลนาสะไมย อ าเภอเมองยโสธร จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-9845-1998 ประเภทกจการ/กจกรรม ผลตสนคา (การผลตพช) กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน การบรหารจดการทด 6.16 ชอวสาหกจชมชน กลมสตรผลตหมอนบานหนองเรอ รหสทะเบยน 4-35-01-17-1-0003 บานเลขท 3 หมท 1 ต าบลหนองเรอ อ าเภอเมองยโสธร จงหวดยโสธร ประเภทกจการ/กจกรรม ผลตสนคา (ผลตภณฑผาทอเสอผา) กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน การบรหารจดการทด 6.17 ชอวสาหกจชมชน กลมแมบานเกษตรกรบานโนนยาง รหสทะเบยน 4-35-03-03/1-0002 บานเลขท 100 หมท 17 ต าบลก าแมด อ าเภอกดชม จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-1600-2558 ประเภทกจการ/กจกรรม การแปรรปและผลตภณฑอาหาร ผลตภณฑผาทอ/เสอผา, การผลตพช, รานคาชมชน กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน กลมมความเขมแขง มกจกรรมทตอเนองและยงยน 6.18 ชอวสาหกจชมชน กลมทอเสอกกแมบานเกษตรกรบานโนนเปอย อ าเภอกดชม จงหวดยโสธร เบอรโทรศพท 08-7243-4159 ประเภทกจการ/กจกรรม ผลตภณฑผาทอ/เสอผา , เครองจกสาน กจกรรม หรอคณสมบตทดเดน กลมมความเขมแขง, มกจกรรมทตอเนองและยงยน 7. ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการสงเสรมวสาหกจชมชนของจงหวด 7.1 ดานการด าเนนงานสงเสรมวสาหกจชมชน - จ านวนวสาหกจชมชนมหลายแหง ท าใหระบบการบนทกไมทนตามระยะทก าหนด - ระบบงานวสาหกจชมชนมขนตอนมาก - ในการจดประชมคณะอนกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนระดบอ าเภอใหพจารณางบประมาณตามอ าเภอขนาดใหญ ขนาดเลก ไมควรใหงบประมาณเทากนเนองจากคณะอนกรรมการ แตละอ าเภอจะไมเทากน - การยกเลกเพกถอนกลมทไมมาตอทะเบยนครบ 2 ปแลว ขอมลกลมยงไมออกจากระบบ - ดานการลงทน สมาชกหรอกลมไมกลาลงทนเสยงในดานการผลต ตลอดจนการพฒนาการบรรจหบหอทมการลงทนสง 7.2 ดานเจาหนาทและระบบของงานสงเสรมวสาหกจชมชน ปญหา - การขบเคลอนวสาหกจชมชนในระดบต าบล อ าเภอ จงหวด มไมมากเนองจากดานงบประมาณไมเพยงพอ

44

- การด าเนนงานระบบบรณาการระหวางหนวยงานภาค มสวนรวมไมมากนก เชน การเปดประชม การออกประเมนศกยภาพ หรอการสนบสนนมไมครบทกสวนราชการ - ระบบสารสนเทศขดของบอยชวงตนป ท าใหไมสามารถตอทะเบยนวสาหกจชมชนไดตามก าหนด - ยกเลกเพกถอนกลมทไมมาตอทะเบยนครบ 2 ปแลว แตขอมลกลมทยกเลกยงไมออกจากระบบ - การซ าซอนของงานท าใหเวลาในการตดตามแนะน านอยลง - หนวยงานภาคใหความส าคญกบงานวสาหกจชมชนนอยมาก ขอเสนอแนะ - ควรปรบปรงระบบโปรแกรมวสาหกจชมชนใหมใหงายขน และผดแลระบบใหใชงาน ไดตลอด - ใหสมาชกรวมหนลงทนและมการศกษาดงานและการตลาดใหมากยงขน - ตองมการประสานระหวางหนวยงานใหมากขน 8. สรปผลการวเคราะหขอมลวสาหกจชมชนของจงหวดยโสธร 8.1 การวเคราะหเปรยบเทยบความสอดคลองนโยบายสงเสรมและพฒนาวสาหกจชมชน กบยทธศาสตรการพฒนาจงหวด โอกาสและอปสรรคในการพฒนาวสาหกจชมชนจงหวด - โอกาสในการพฒนาวสาหกจของจงหวดยโสธรแลวเหนวา ศกยภาพดานเศรษฐกจ ของจงหวด มพนทการเกษตรมาก เกษตรกรมทกษะในการผลตสนคา มคณภาพเมอเพมมลคาสนคาโดยเฉพาะการผลตขาวหอมมะลอนทรย และผลตภณฑชมชนตาง ๆ ในบางอยางเปนสนคาสงออก แรงงานมจ านวนมาก - อปสรรคพบวา มพนทบางสวนประสบปญหาอทกภยและภยแลงซ าซาก ราคาผลผลตทางการเกษตรไดแนนอน ขนอยกบกลไกตลาดกลางของประเทศ นโยบายการกดกนทางการคาระหวางประเทศ การอยหางไกลเมองท าใหตนทนการขนสงสง 8.2 การสงเสรมและสนบสนนวสาหกจชมชน มความสอดคลองกบความตองการของวสาหกจชมชน การครอบคลมจ านวนและประเภทกบการวสาหกจชมชนของจงหวด ขอจ ากด และโอกาสของวสาหกจชมชนในการเขาถง และไดรบการสงเสรมและสนบสนนจากหนวยงานภาค - การสงเสรมสนบสนนวสาหกจชมชน ป 2554 ของหนวยงานภาค การบรณาการเพอสงเสรมและพฒนาวสาหกจชมชนมดงน 8.2.1 ส านกงานเกษตรจงหวดยโสธร - การสงเสรมสนบสนนวสาหกจชมชน ป 2554 ของส านกงานเกษตรจงหวดยโสธร นอกเหนอจากงบประมาณจากกรมสงเสรมการเกษตรทสนบสนนในการพฒนาส งเสรมวสาหกจชมชนแลว ส านกงานเกษตรจงหวดยโสธรยงไดรบการสนบสนนงบประมาณจากกลม จงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ตอนลาง 2 ประกอบดวย 4 จงหวด คอ จงหวดอบลราชธาน จงหวดศรสะเกษ จงหวดอ านาจเจรญ และจงหวดยโสธร) ไดแก โครงการเพมประสทธภาพการแปรรปและพฒนาผลตภณฑขาวหอมมะล กจกรรมอบรมดงน 1.) การอบรมเตรยมความพรอมเกษตรกร หลกสตร 1 วน จ านวน 5 รน เกษตรกร 1,380 คน

45

2.) การอบรมเกษตรกรการแปรรปและพฒนาผลตภณฑขาวกลองงอก หลกสตร 1 วน จ านวนเกษตรกร 1,380 คน จ านวน 46 กลม โดยกลมเปาหมายไดรบปจจยการผลต สนบสนน ทกกลม งบประมาณทงสน 7,851,795 บาท โดยแยกเปนอ าเภอดงน - อ าเภอเมองยโสธร จ านวน 8 กลม - อ าเภอค าเขอนแกว จ านวน 7 กลม - อ าเภอปาตว จ านวน 4 กลม - อ าเภอมหาชนะชย จ านวน 6 กลม - อ าเภอคอวง จ านวน 3 กลม - อ าเภอทรายมล จ านวน 4 กลม - อ าเภอไทยเจรญ จ านวน 4 กลม - อ าเภอกดชม จ านวน 5 กลม - อ าเภอเลงนกทา จ านวน 5 กลม 8.2.2 ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดยโสธร การสงเสรมสนบสนนวสาหกจชมชน ป 2554 ของส านกงานอตสาหกรรมจงหวดยโสธร จ านวน 50 แหง งบประมาณ 1,576,998 บาท 8.3 จากการสงเสรมวสาหกจชมชนทผานมาสงผลตอเศรษฐกจของชมชน และกอใหเกดรายไดจากการประกอบกจการวสาหกจชมชนในภาพรวมของจงหวดยโสธร ในป 2553 จากโครงการเพมประสทธภาพการแปรรปและพฒนาผลตภณฑขาวหอมมะล จ านวน 89 กลม เกษตรกร 2,670 คน ด าเนนการทกอ าเภอในเขตจงหวดยโสธร เกษตรกรทรวมโครงการเพมประสทธภาพฯ มรายไดเพมครอบครวละ 8,000 บาท/ป 8.4 การวเคราะหสถานการณการประกอบการของวสาหกจชมชน และแนวโนมทศทางการพฒนาวสาหกจชมชนของจงหวด 8.4.1 แนวทางการพฒนาการตลาดวสาหกจชมชนของจงหวดยโสธร มปจจยทจะตองค านงถง ดงน 1.) ผลตภณฑ กลมตองใหความส าคญและการพฒนาตวผลตภณฑใหเปนทตองการของตลาดใน 2 ดาน คอ 1.1) ศกยภาพการผลตสนคาของวสาหกจชมชน จะเนนในประเดนส าคญคอ คณภาพสนคาทกลมผลตไดจะตองมคณภาพด ซงรวมถงการควบคมคณภาพใหสม าเสมอ การไดรบตรารบรองจากหนวยงานทไดรบความเชอถอ นอกจากวสาหกจชมชนจะสามารถผลตสนคาไดคณภาพตามทตลาดตองการแลว จะตองมความสามารถผลตไดในปรมาณทตลาดตองการดวย จงเชอมโยงถงการจดท าแผนการผลตและพฒนาผลตภณฑของกลมซงจะตองท าการผลตอยางตอเนอง 1.2) ภาพลกษณของสนคา ผลตภณฑของวสาหกจชมชนเปนทตองการของตลาด ไดตวผลตภณฑจะตองมความโดดเดนเปนเอกลกษณ และสอถงความเปนตวของชมชนดวย ตองมการสรางเครองหมายการคาใหกบสนคา และสงส าคญทจะท าใหผลตภณฑเปนทตองการของตลาดได จะตองเพมคณคาใหกบผลตภณฑตวอยาง เชน การเพมคณคาทางโภชนาการใหสนคา ในกรณการผลตขาวกลองงอก 2.) ตลาด แหลงจ าหนายหรอตลาดวสาหกจชมชนควรมการวเคราะหตลาดผลตภณฑวา อยในระดบไหน พรอมทงจ าแนกตลาดของผลตภณฑใหชดเจน เชน ตลาดระดบชมชน , ตลาดนอกชมชน (ซงจะแบงเปน ตลาดขายปลก ตลาดฝากขาย และตลาดขายสง) , ตลาดขอตกลงเปนการ

46

จดเวทใหผซอและวสาหกจชมชนมาพรอมกน และน าเสนอขอมลสนคาของกลม โดยผคากมโอกาสเสนอความตองการตอผผลต เมอพอใจกท าสญญาซอขายสนคากน 3.) เครอขาย การพฒนาเครอขายของวสาหกจชมชน จะชวยสนบสนนใหการตลาดสนคาของวสาหกจชมชนขยายตลาดไดมากขน เชน - เครอขายวตถดบ เปนเครอขายรวบรวมวตถดบใหเพยงพอตอการผลตอยางตอเนอง - เครอขายการผลตเปนลกษณะการรบค าสงซอมาจากลกคาแลว จดสรรใหแตละกลมผลต เพอใหไดปรมาณและคณภาพตามทลกคาสง - เครอขายดานการตลาด เปนการรวมกนเพอจ าหนายสนคาเนองจากในบางครงอาจไมสามารถผลตสนคาไดในปรมาณมากพอทจะไปจ าหนายเอง จงใชวธรวบรวมสนคาจากกลมอนใหไดปรมาณทมากพอทจะไปจ าหนาย ตามงานแสดงสนคาหรอแลกเปลยน ซอขายสนคาระหวางกนได 4.) การประชาสมพนธ สนคาของวสาหกจชมชนใหเปนทรจกของตลาดอยางแพรหลายนนมหลายชองทางทจงหวดด าเนนการได เชน - กา ร ใช เทคโน โลย ส ารสน เทศ โดยการน าข อม ลส นค าน นประชาสมพนธทางเวบไซด - การใชกลยทธการโฆษณา เชน การจดกระเชาของฝากใหหนวยงานทมาเยยมชมกลม, กระเชาของขวญปใหม “เพอใหลกคามโอกาสไดทดลองใช” - การใชกลยทธดานราคา คอ การซอปรมาณมากกจะขายในราคาขายสงให แตถาซอในปรมาณนอยกจะขายในราคาขายปลก ซงกเปนวธการจงใจลกคาไดอยางหนง

กลยทธ 20 กลยทธ

วธการผลตขาวกลองงอกจากขาวเปลอก ในการผลตขาวกลองงอกนนมกรรมวธการผลตหลกอย 2 แบบ คอ แบบผลตขาวกลองงอกจาก

ขาวเปลอก และแบบผลตขาวกลองงอกจากขาวกลองทสไมเกน 2 สปดาห ในทนเลอกการผลต ขาวกลองงอกจากขาวเปลอก เนองจากเปนกรรมวธทท าใหไดสารส าคญทมคณคาทางอาหาร เชน สารกาบา (GABA; แกมมาอะมโนบวไทรกแอซด) สง เพราะขาวเปลอกเกอบทกเมลดสามารถงอกเปนตมทสรางสารนได ในขณะทหากเปนขาวกลองทผานกระบวนการสแลว ขาวสวนหนงจะมการหกหรอเกดความเสยหายจากการส ท าใหโอกาสทจะสรางตมงอกทมสาระส าคญต าลงกวาในขาวเปลอก นอกจากนการทเมลดขาวงอกยงคงอยในเปลอกขาว จะเปนการปองกนการสญเสยสารอาหาร โดยเฉพาะกลมวตามนอกหลายชนด แตหากขาวสออกจากเปลอกแลวสารอาหารบางสวนจะสญเสยไปกบน าทน ามาลาง แช และเพาะงอกได

2.1 ขอก าหนดกระบวนการผลตขาวกลองงอกหอมมะลจากขาวเปลอก ขนตอนการผลตขาวกลองงอกหอมมะล ใหมสาระส าคญสงและมรสชาตดโดย

เพาะขาวเปลอกหอมมะลใหงอกเปนตมขนาดไมเกน 1 มลลเมตร อบแหง และสขาวกลอง มดงน

2.1.1 การเตรยมขาวเปลอก ชงขาวเปลอกหอมมะลทจะน าเขาผลต ท าความสะอาดขาวแบบแหงคอ รอนหรอฝดเพอแยกสงปนเปอน เชน เมลดพช กงไม ฟาง ใบไม เชอก เมลดลบ จากนน จงท าความสะอาดแบบเปยก คอ ลางดวยน าในถงน าสะอาดครงท 1 สวนทเปนหน กรวด ทราย หรอสงทหนกกวาจะแยกจมลงไปทกนถง ถายขาวไปลางดวยน าในถงน าสะอาดครงท 2 กดขาวใหจมอยใตน าสกระยะหนงจะพบวา สวนทเปนเมลดเสย เมลดลบ เมลดพชอนๆ ทเบากวาจะลอยขน ใหชอนแยก สงเหลานออกไป

2

2.1.2 การแชขาวเปลอก น าขาวเปลอกทลางสะอาดดแลวแชในน าสะอาด โดยใหขาวมปรมาณไมเกน 1 ใน 3 ของถงหรอภาชนะทน ามาแช ใสน าสะอาดใหทวมขาวขนมาประมาณ 1-2 ฝามอ หรอ ไมเกน 2 ใน 3 ของถงหรอภาชนะทน ามาแช จบเวลาในการแชนาน 6 ชวโมง จงเปลยนน าแช โดยจะพบวาขาวมการดดน าไปเกบไว ใหแชโดยใสน าสะอาดใหทวมขาวขนมาประมาณ 1-2 ฝามอเชนเดม จบเวลาในการแชนาน 6 ชวโมง เมลดขาวเปลอกจงจะดดน าเขาไปไดจนอมตวทวถงกนด จากนน จงถายน าออกและลางขาวเปลอกอกครงเพอลดกลนเหมนเปรยวหรอกลนบดเนาทอาจเกดขนไดจาก จลนทรยทเจรญขน และสะเดดน าประมาณ 20-30 นาท

2.1.3 การเพาะงอกขาวเปลอก น าขาวเปลอกทสะเดดน าดแลวบรรจในภาชนะเพาะงอก อาจเปนกระสอบขาวทท าจากปาน หรอกระสอบผาดายดบ แลวน าไปวางในภาชนะถงทมฝาปดเพอบงแสงและควบคมอณหภมภายในภาชนะ นอกจากนตองมรระบายน าสวนเกนทงไดเพอบมใหขาวเปลอกถกเพาะเปนตมงอกออกมาภายในเวลา 20-36 ชวโมง โดยระหวางนอาจมการพนฝอยดวยน าสะอาดใสในภาชนะเปนระยะ (3-6 ชวโมงตอครง) เพอรกษาระดบความชนและควบคมอณหภมในภาชนะเพาะงอก ในระยะแรกทยงไมคนกบการผลตและยงไมมประสบการณในการเพาะขาวงอก อาจตองใชเวลาในการสงเกตตมงอกของขาวเปลอกอยางใกลชด จนกวาจะมประสบการณในการกะประมาณเวลาในการงอกไดแมนย ากจะจดเวลาในการตดตามการงอกไดอยางลงตวและไมเหนอยมาก ซงสดทายของระยะนจะไดขาวเปลอกหอมมะลทมตมงอกขนาดโดยประมาณ 1 มลลเมตร ไมนอยกวารอยละ 80 ใหลางขาวเปลอกงอกอก 2 ครงเพอลดกลนหมก ลดยางเมอก และกลนไมพงประสงคทอาจเกดขนได และสะเดดน าประมาณ 20-30 นาท

3

2.1.4 หยดปฏกรยาการงอก33 น าขาวเปลอกหอมมะลทเพาะงอกแลวไปหยดปฏกรยาการงอก โดย

น าไปนงในซงทนงอดไอน าเดอดนาน 7 นาท วธการนงโดยใชหวดหรอใชลงถงหรอซงนงขาว กรณทเปนหวดขาว ใหน าขาวเปลอกหอมมะลเพาะงอกใสหวดขาวเกอบเตม และใชมอควานตรงกลางหวดขาวใหเปนหลมเพอใหขาวเปลอกเปนชนหนานอยลง ตงหมอนงเพอนงน าเปลาใหเกดการอดไอน าเดอดกอนสกคร (มฝาปดอดไอ) จากนนจงน าหวดขาวทใสขาวเปลอกเตรยมไวแลวไปนงโดยปดฝาอดไอน าเดอดนาน 4 นาท กลบขาว ปดฝา และนงอดไอตออก 3 นาท จงน าขาวเปลอกหอมมะลเพาะงอกทผานการนงอดไอแลวไปผงใหไอน าระเหยออกมากทสดกอนน าไปอบหรอตากแหงดวยแสงแดด

กรณทใชลงถงหรอซงนงขาว ใหน าขาวเปลอกหอมมะลเพาะงอกใสในชนลงถงหรอซงทรองดวยผาขาวบางใหขาวเกอบเตม และใชมอควานตรงกลางลงถงหรอซงใหเปนหลมเพอใหขาวเปลอกเปนชนหนานอยลง ตงหมอนงเพอนงน าเปลาใหเกดการอดไอน าเดอดกอนสกคร (มฝาปดอดไอ) จากนนจงน าลงถงหรอซงทใสขาวเปลอกเตรยมไวแลวไปนงโดยปดฝาอดไอน าเดอดนาน 4 นาท กลบขาว ปดฝา และนงอดไอตออก 3 นาท จงน าขาวเปลอกหอมมะลเพาะงอกทผานการนงอดไอแลวไปผงใหไอน าระเหยออกมากทสดกอนน าไปอบหรอตากแหงดวยแสงแดด

2.1.5 การท าแหงและพกขาว น าขาวเปลอกหอมมะลเพาะงอกทผานการนงอดไอแลวไปใสภาชนะส าหรบ

ท าแหง ซงอาจท าแหงดวยตอบลมรอนท 50 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 ชวโมง หรอตากแหงดวยแสงแดดใหแหงเปนเวลา 2 วน ระหวางการท าแหงมการกลบหรอเกลยขาวในภาชนะท าแหงใหแหงสม าเสมอ สดทายใหขาวเหลอความชนไมเกนรอยละ 13 ขาวไมควรแหงหรอชนเกนไปซงจะท าใหเกดขาวหกสง และความชนทสงเกนไปยงท าใหเกดการเจรญของจลนทรย ซงนอกจากท าใหมการผลตสารพษโดยเฉพาะอะฟลาทอกซนแลว ยงท าใหมกลนทไมพงประสงคอกดวย ขาวเปลอกหอมมะลเพาะงอกทผานการท าแหงใหมนนยงไมควรรบสขาว ควรมการพกขาวในภาชนะเกบทเกบไวในสถานทควบคมความชน เพอใหปรมาณความชนทเหลออยในขาวเกดการแลกเปลยนถายเทใหแกกนและกนจนเขาสสภาวะทสมดลพอดกน โดยใชเวลาชวงนประมาณ 7 วนเปนอยางนอย

4

ชงขาวเปลอก

ลางขาวในถงน าสะอาด แยกสงสกปรก เมลดลบ/ลอย/ไมสมบรณ

แชใหน าทวมขาว 2-3 ฝามอในถงน าทมฝาปด ทงไวทอณหภมหอง 12 ชวโมง โดยเปลยนน าทก 6 ชวโมง

น าขาวเปลอกไปลางน าสะอาด สะเดดน า 20-30 นาท บรรจขาวในกระสอบขาว

เพาะใหงอกในถงมฝาปดและมรระบายน าทง บมนาน 20-36 ชวโมง พนฝอยดวยน าสะอาดทก 3-6 ชวโมง

เกดตมงอกทจมกขาวขนาดไมเกน 1 มลลเมตร> 80%

ลางซาวน าใหสะอาด 2 น า ไมใหมกลนหมกหรอเกดเมอก

หยดปฏกรยาการงอก โดยนงในซงทอดไอน าเดอด 7 นาท หรอนงในหวดทอดไอน าเดอด 4 นาท กลบขาวและนงอดไอตออก 3 นาท

ผงขาวเปลอกงอกใหไอน าระเหยออกมากทสดกอนน าไปท าแหง อบท 50 องศาเซลเซยส 15 ชวโมง หรอตากดวยแสงแดดเปนเวลา 2 วน

มการกลบ/เกลยขาวในถาดใหแหงสม าเสมอใหขาวเหลอความชนไมเกน 13%

พกใหขาวเปลอกงอกเยนตวลงในภาชนะและหองทควบคมความชน เกบในกระสอบรอการสใหเปนขาวกลอง

สขาวกลองงอกหอมมะล ควบคมความชนไมเกน 13%

บรรจถงละ 1,000 +10 กรม ผนกสญญากาศ 2 ชน เกบในภาชนะทบแสง (กลองกระดาษ)

กระจายสนคาและจดจ าหนาย

5

ภาพท 1 ขนตอนการผลตขาวกลองงอกหอมมะลแบบขาวเปลอกงอก 2.1.6 การสขาว

ขาวเปลอกหอมมะลเพาะงอกทผานการท าแหงและพกตว จนปรมาณความชนเขาสสภาวะทสมดลพอดกนแลวจงสามารถน าไปสได โดยใชเครองสขาวกล องงอกโดยเฉพาะ จงจะท าใหไดขาวเตมเมลดทมจมกขาวงอกโตจากการเกดตมงอกทสมบรณ ควบคมความชนของเมลดขาวกลองงอกหอมมะลทสออกมาแลวไมใหเกน 13% โดยการควบคมความชนของหองทใชสขาวและหองบรรจ กรณทมเมลดหก เมลดเสย เมลดพชอนปนใหท าการคดแยกออกโดยค านงถงสขลกษณะทดของการผลตอาหาร เพอไมใหเกดการปนเปอนจากจลนทรยทอาจมาจากภาชนะทน ามาคดหรอตวผคด

2.1.7 การบรรจหบหอและกระจายสนคา การบรรจหบหอ วสดใชหบหอสะอาด ปองกนการปนเปอนจากภายนอกได ทนทานตอการขนสง บรรจภณฑเรยบรอยไมมต าหน ปดผนกแขงแรงในสภาพสญญากาศ ท าโดยบรรจขาวกลองงอกหอมมะลในถงพลาสตกโพลเอธลน (ถงเยน) ชนดหนาพเศษถงละ 1,000 +10 กรม จากนนขนรปตามขอก าหนดของกลมจงหวดทก าหนดใหขนรปตามบลอกสเหลยม กอนท าการผนกดวยเครองผนกสญญากาศ เกบในภาชนะทบแสง (กลองกระดาษ) เพอเตรยมจดสงตวอยางส าหรบสงตรวจรบรองมาตรฐานผลตภณฑ จ านวน 4 กโลกรมตอกลม หรอหากเปนการเกบตวอยางสงตรวจเพอซอมในรอบท 2 ใหจดสงตวอยางส าหรบสงตรวจจ านวน 2 กโลกรมตอกลม ผลตภณฑของกลมใดทผานการตรวจรบรองมาตรฐานแลว ใหสามารถใชถงทมตราเครองหมายสนคาของกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 2 หรอใหสามารถ ใชฉลากผลตภณฑของโครงการฯ ทมรายละเอยดของขอมลโภชนาการ ค าแนะน าการหงตม ขาว กลองงอก เพอใชในการบรรจผลตภณฑของกลม โดยกลมจะมการเตมรหสผลตภณฑของกลม วน เดอน ป ทผลต(วนทเพาะงอก) และหมดอาย เพอกระจายสนคาและจดจ าหนายไดตอไปโดยใชชอผลตภณฑและรหสการผลตดงน

ชอผลตภณฑ ขาวกลองงอกหอมมะล (Germinated brown aromatic Mali rice) รหสผลตภณฑ 34150808 34 หมายถง ขาวกลองงอกหอมมะลจงหวดอบลราชธาน 15 หมายถง อ าเภอวารนช าราบ

6

0808 หมายถง ต าบลสระสมง หมท 8 รหสผลตภณฑ 33080403 34 หมายถง ขาวกลองงอกหอมมะลจงหวดศรสะเกษ 08 หมายถง อ าเภอขนหาญ 0403 หมายถง ต าบลโพธวงศ หมท 3 รหสผลตภณฑ 35030411 35 หมายถง ขาวกลองงอกหอมมะลจงหวดยโสธร 03 หมายถง อ าเภอกดชม 0411 หมายถง ต าบลนาโส หมท 11 รหสผลตภณฑ 37020113 37 หมายถง ขาวกลองงอกหอมมะลจงหวดอ านาจเจรญ 02 หมายถง อ าเภอชานมาน 0113 หมายถง ต าบลชานมาน หมท 13

2.2 การจดท าเอกสารการผลตขาวกลองงอกหอมมะลเพอการตรวจสอบยอนกลบ 1.การรบซอขาวเปลอก การตรวจคณภาพขาวเปลอก การตด% รบซอหรอ reject การจดรน

ขาวเปลอก การท าระบบ FIFO ของขาวเปลอกและใบก ากบคณภาพรบซอ 2.การเบกวตถดบขาวเปลอกเขาผลตแตละครง การจดรน การคนขาวเปลอก 3.บนทกการตรวจวดคณภาพตางๆ ของขนตอนการผลตขาวกลองงอก การลงรหสผลตภณฑ

การตดรนใชวตถดบและเชอเพลง ชวโมงงานและจ านวนแรงงาน การน าสงคลงสนคา 4. บนทกศกยภาพการท างานของเครองจกร 5.บนทกศกยภาพของบคลากร 6.บนทกการบ ารงรกษาวสด อปกรณ เครองจกร เครองมอ พนทท างาน การตงเครองจกร 7. บนทกสนคาคงคลง และระบบ FIFO ของสนคา 8. การค านวณตนทนการผลต ณ โรงงานเปนรายวน เพอสรปผลปรบปรงงาน ค านวณราย

สปดาห รายเดอน และรวมฤดผลตทงหมด 9. การค านวณคณภาพการผลต ณ โรงงานเปนรายวน เพอสรปผลปรบปรงงาน ค านวณราย

สปดาห รายเดอน และรวมฤดผลตทงหมด

7

ตวอยางรายการของเอกสารบนทกการตรวจวดคณภาพของขนตอนการผลตขาวกลองงอก 1.ใบรบวตถดบเขาผลตของวนท างาน 2.ใบเตรยมความพรอมอปกรณการผลต 3.ใบบนทกคณภาพการผลตของวนท างาน 4.ใบสงผลตภณฑเขาสนคาคงคลง