Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Private & Confidential 2-1
บทท2
ภาพรวมและสถานะของธรกจบรการโลจสตกสไทย
2.1. ขอบเขตและการจดกลมบรการโลจสตกส
การบรหารจดการโลจสตกสตามนยามของ Council of Logistics Management คอการ
ทางานตางๆ ทเกยวของกบการวางแผน การดาเนนการ และการควบคมการทางานขององคกร
รวมทงการบรการจดการขอมลและธรกรรมทางการเงนทเกยวของ ใหเกดการเคลอนยาย การ
จดเกบ การรวบรวม การกระจายสนคา วตถดบ ชนสวนประกอบ และการบรการ ใหม
ประสทธภาพ และประสทธผลสงสด โดยคานงถงความตองการและความพงพอใจของลกคาเปน
สาคญ
การบรการจดการโลจสตกสมความเกยวของกบบคคลตงแตผผลตวตถดบ โรงงานแปร
รป ผคาสงคาปลก จนถงผบรโภค ผานกจกรรมหลกคอการขนสง การบรการสนคาคงคลง การ
สงซอ การบรการขอมลและกจกรมทางการเงนทเกยวของ และกจกรรมเสรมคอการบรหาร
คลงสนคา การดแลสนคา การจดซอ การบรรจหบหอ รวมถงการบรหารความตองการของลกคา
นอกเหนอจากกจกรรมทเกยวของโดยตรงแลว กระบวนการดงกลาวจะตองอาศย
โครงสรางพนฐานไดแก เครอขายการขนสง การคมนาคมสอสาร ขอมลและการเงน รวมถงมปจจย
ทกากบและสนบสนนอยางกฎระเบยบทเกยวของ และขอบเขตมความครอบคลมทงภาครฐและ
เอกชน ทงระดบทองถน ระดบประเทศ และระดบโลก ทงหมดนเพอนาไปสการสรางความพงพอใจ
ใหแกลกคาโดยการบรหารจดการทมประสทธภาพ
2-2 Private & Confidential
ภาพท 2-1: หวงโซอปทานของอตสาหกรรมโลจสตกส
ทมา: ไบรอนเคฟ (ประเทศไทย) ประยกตจากNeubauer, Business Models in the Area of Logistics (2011)
หมายเหต: 3PLs = Third-party Logistics Providers หรอผใหบรการโลจสตกสภายนอกและ4PLs = Integrated Logistics
Services Providers หรอผใหบรการโลจสตกสครบวงจร
ในการศกษาน คณะผวจยจะเรมจากการกาหนดขอบเขตนยามของธรกจใหบรการโลจ
สตกสไทย โดยครอบคลม TSIC ทงหมด 18 TSIC ดวยกน ดงแสดงในตารางท 2-1
ตารางท 2-1: ตารางแสดง TSIC ในขอบเขตของการศกษา
TSIC กลมธรกจ
60100 การขนสงทางรถไฟ
60230 การขนสงสนคาทางถนน
60300 การขนสงทางระบบทอลาเลยง
61100 การขนสงทางทะเลและทะเลชายฝ ง
61200 การขนสงทางนาภายในประเทศ
62100 การขนสงทางอากาศทมตารางเวลา
62200 การขนสงทางอากาศทไมมตารางเวลา
63009 การขนสงและขนถายสนคา รวมถงคนโดยสาร
63010 การขนถายสนคา
63020 สถานทเกบสนคาและการเกบสนคา
63031 บรการเสรมการขนสงทางบก
63032 บรการเสรมการขนสงทางนา
Transportation Support Services e.g. Loading,
Unloading, Terminal, Port, Airport
Purchasing
Disposition /
Procurement
Warehousing
Registering Order
Inventory
Packaging
Transportation and Distribution
Land
Freight Forwarder / Customs Services
/ Consulting Services
Rail Water AirAssembling
Handing Over
After Sale
Services
Payment and
Accounting
Order
Return
ProcurementManufacturing
SiteLogistics Customer
Customer Order
3PLs
3PLs
3PLs 3PLs
3PLs
3PLs
3PLs 3PLs 3PLs 3PLs
3PLs
3PLs
3PLs
3PLs
4PLs / Postal / Courier Services
3PLs
3PLs
3PLs
3PLs
Private & Confidential 2-3
TSIC กลมธรกจ
63033 บรการเสรมการขนสงทางอากาศ
63091 การบรรจหบหอเพอการขนสง
63098 โลจสตกส)Logistics)
63099 บรการอนๆ ซงเกยวเนองกบการขนสง
64110 บรการทางไปรษณยของรฐ
64120 บรการทางไปรษณยภณฑและพสดภณฑโดยภาคเอกชน
การศกษาธรกจโลจสตกสในรายงานฉบบนจะมการแบงกลมตามทสานกงาน
คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.)ไดกาหนดไวดงตอไปน
กลมท 1การขนสงสนคา (Freight Transportation and Forwarding) ซงครอบคลม
งานทางโลจสตกสทเกยวของกบการใหบรหารดานการขนสงสนคาทงภายในและ
สงออกนอกประเทศ ในรปแบบตางๆ ทงทางถนน ทางรถไฟ ทางทะเล และทาง
อากาศ ประกอบไปดวย TSIC 60100 60230 60300 61100 61200 62100 62200
63009 และ 63010
กลมท 2การจดเกบสนคา ดแล และบรหารคลงสนคา และการใหบรการตดฉลาก
สนคาหรอบรการดานบรรจภณฑ (Warehousing/Inventory Management and
Packing) รวมทงการกระจายสนคาประกอบไปดวย TSIC 63020 และ 63091
กลมท 3การใหบรการดานพธการตางๆ ทเกยวกบงานโลจสตกส (Non-Asset
Based LogisticsServices) ครอบคลมงานพธการศลกากร งานเอกสารตางๆ ท
เกยวของกบการนาเขาหรอสงออกสนคาประกอบไปดวย TSIC 63099
กลมท 4การใหบรการงานโลจสตกสทเกยวของกบการใหบรการเสรมเชนดาน
เทคโนโลยสารสนเทศและงานทปรกษาดานโลจสตกส ( Information and
Communication Technology / Consulting) ประกอบไปดวย TSIC 63098 63031
63032 และ 63033
กลมท 5การใหบรการพสดและไปรษณยภณฑ (Courier and Postal Services)
เปนการใหบรการเกยวกบการจดสงทงภายในและภายนอกประกอบไปดวย TSIC
64110 และ 64120
2-4 Private & Confidential
2.2. บทบาทและความสาคญของบรการโลจสตกสตอการเตบโตทางเศรษฐกจ
ของไทย
หากมองในระดบประเทศแลวเปาหมายหลกของการพฒนาประเทศคอจะตองมการ
พฒนาอยางยงยนวธทจะนาไปสการบรรลเปาหมายดงกลาวนนประกอบไปดวยหลายดานดวยกน
ไดแกความสามารถในการแขงขนความสมดลของสงแวดลอมดานตางๆคณภาพชวตทดของ
ประชากรความมนคงทางการเมองความมนคงทางเศรษฐกจของประเทศและกรอบการดาเนนงาน
เชงสถาบนททนสมย
ในมตของความสามารถทางการแขงขนของประเทศนนความสามารถทางดานเศรษฐกจ
และการดาเนนธรกจทจะผลตสนคาหรอบรการทตอบสนองตอความตองการของตลาดโลกนนเปน
สวนสาคญทจะชวยใหความสามารถทางการแขงขนของประเทศนนแขงแกรงไดโดยประชากรของ
ประเทศจะมคณภาพชวตทไดมาตรฐานทดข นและยงยนไดในระยะยาวโดยการจะทาใหเกด
ความสามารถในการแขงขนนนการบรการจดการโลจสตกสของประเทศเปนสงสาคญตอการลด
ตนทนทางธรกจและเพมกาไรใหกบธรกจไทยไดการจดการโลจสตกสภายในองคกรทม
ประสทธภาพรวมไปถงการจดการความตองการของลกคาการจดซอการไหลเวยนของวตถดบการ
จดการสนคาระหวางผลตสนคาสาเรจรปการขนสงรวมถงขอมลขาวสารทเกยวของอยางม
ประสทธภาพกจะชวยเปนเครองมอสาคญททาใหผท มสวนเกยวของตลอดทง Supply Chain ม
ความเขมแขงทาใหธรกรรมการคาทงในและระหวางประเทศมความรวดเรวลดตนทนชวยขยาย
โอกาสทางการคาในทายทสดสนคาของไทยกจะมความไดเปรยบในการแขงขนบทเวทโลกอยาง
ยงยนสรางการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจไดในทายทสด
ประเทศไทยเองกไดเลงเหนถงบทบาทและความสาคญของภาคโลจสตกสในการเปนแรง
ขบเคลอนสาคญในการเพมขดความสามารถในการแขงขนของผประกอบการในภาคสวนอนๆอน
จะนาไปสการพฒนาประเทศอยางยงยนจงไดมการวางแผนและกรอบนโยบายตางๆออกมาเพอ
รองรบแนวคดดงกลาวตวอยางเชนในระดบประเทศทผานมาสานกงานคณะกรรมการเศรษฐกจ
และสงคมแหงชาตกไดมการออกแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบโลจสตกสพ .ศ. 2550-2554และ
มรางแผนปฏบตการพฒนากาลงคนดานโลจสตกสพ .ศ. 2551-2554เปนตนและในปจจบนกไดม
การรางแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบโลจสตกส พ.ศ. 2555-2559 อย
Private & Confidential 2-5
2.3. ขอมลพนฐานธรกจโลจสตกสไทย
ในสวนของขอมลพนฐานของธรกจโลจสตกสไทยคณะผวจยจะทาการศกษาในประเดน
สาคญไดแกขอมลโครงสรางธรกจอนไดแกจานวนนตบคคลทจดทะเบยนกบกรมพฒนาธรกจ
การคาทนจดทะเบยนการกระจายตวของธรกจขอมลทางภมศาสตรขอมลของมลคาเศรษฐกจเชน
ขนาดสนทรพยรวมขนาดรายไดหลกรวมแนวโนมการเจรญเตบโตสวนแบงตลาดรวมถงขอมล
ทางดานการตลาดดานการเงนและการลงทนการจางงานคคาทางธรกจรวมถงกฎระเบยบท
เกยวของกบธรกจโลจสตกสของไทยปญหาและอปสรรคในการดาเนนธรกจและการวเคราะห
SWOT
2.3.1.
หากพจารณาในแงของโครงสรางธรกจพบวาสวนใหญผประกอบการไทยประกอบ
ธรกจโลจสตกสประเภทการขนสงสนคาหรอกลมท1เปนหลกโดยมจานวนผจดทะเบยนรวม 11,272
รายคดเปนรอยละ 64.86ของจานวนผจดทะเบยนในธรกจโลจสตกสทงหมดเพมจากป 2550ทม
จานวนผจดทะเบยน 9,523รายคดเปนอตราการเจรญเตบโตเฉลยตอปทรอยละ 4.31ตอปในสวน
ของทนจดทะเบยนนนกลมท 1มทนจดทะเบยนมากทสดโดยมทนจดทะเบยนในป 2554ทงสน
151,213ลานบาทโดยลดลงจากป 2550ทมทนจดทะเบยนรวมทงสน 156,310ลานบาทหรอคดป
นอตราการเจรญเตบโตเฉลยปละรอยละ -0.83รายละเอยดสามารถศกษาไดในตารางท 2-2
โครงสรางธรกจและขอมลดานภมศาสตร
หากพจารณาในราย TSIC พบวาธรกจโลจสตกสทมจานวนบรษทจดทะเบยนกบกรม
พฒนาธรกจการคามากเปนอนดบหนงในป 2554คอธรกจการขนสงสนคาทางถนน (TSIC
60230)โดยมจานวนผจดทะเบยนรวม 5,292รายในป 2554หรอคดเปนรอยละ 30.44ของธรกจโลจ
สตกสทจดทะเบยนทงหมด 17,378 ราย โดยเพมขนจากป 2550ทมจานวนผจดทะเบยนธรกจท
5,268บรษทหรอคดเปนอตราการเจรญเตบโตเฉลยตอปทรอยละ 0.11มทนจดทะเบยนรวมทงสน
33,529ลานบาทเพมขนจากป 2550ทมทนจดทะเบยนรวม 32,613ลานบาทคดเปนอตราการ
เจรญเตบโตเฉลยรอยละ 0.69ตอปตามมาดวยอนดบสอง คอธรกจการขนสงและขนถายสนคา
รวมถงคนโดยสาร (TSIC 63009)ทมจานวนผจดทะเบยนรวม4,976รายในป2554หรอคดเปนรอย
ละ28.62ของธรกจโลจสตกสทงประเทศเพมขนจากป 2550ทมผจดทะเบยนจานวน 2,895รายคด
เปนอตราการเจรญเตบโตเฉลยตอปทรอยละ 14.50มทนจดทะเบยนรวมทงสน 26,798ลานบาท
ลดลงจากป2550ทมทนจดทะเบยนรวม29,721ลานบาทคดเปนอตราการเจรญเตบโตเฉลยรอยละ -
2.56ตอปและตามมาดวย ธรกจบรการอนๆทเกยวเนองกบการขนสง (TSIC 63099)โดยม
2-6 Private & Confidential
จานวนธรกจท 3,672รายลดลงจากป 2550ท4,592รายหรอคดเปนอตราการเจรญเตบเฉลยตอปท
รอยละ -5.44มทนจดทะเบยนรวม 14,492ลานบาทในป2554โดยลดลงจากป 2550ท16,445คดเปน
อตราการเจรญเตบโตเฉลยทรอยละ -3.11ตอปรายละเอยดสามารถศกษาไดในตารางท 1ใน
ภาคผนวก1
หากพจารณาในแงของการกระจายตวทางภมศาสตรพบวาธรกจสวนใหญจดทะเบยน
ธรกจในจงหวดกรงเทพมหานครโดยในป 2554มจานวนนตบคคลผใหบรการโลจสตกสจดทะเบยน
รวมทงสน 7,872บรษทคดเปนรอยละ 45.30ของจานวนธรกจโลจสตกสทงประเทศโดยมทนจด
ทะเบยนรวม 177,431,930,859ลานบาทรายละเอยดสามารถศกษาไดในตารางท 2-2สาหรบ
ประเภทของธรกจโลจสตกสทมการจดทะเบยนมากทสดในกรงเทพมหานครนนคอธรกจประเภท
บรการอนๆทเกยวเนองกบการขนสง (TSIC 63099)โดยมจานวนธรกจทจดทะเบยนทงสน
2,436บรษทมจานวนทนจดทะเบยนรวม10,908ลานบาทตามมาดวย ธรกจการขนสงและขนถาย
สนคารวมถงคนโดยสาร (TSIC 63009)โดยมจานวนผจดทะเบยน 1,933รายและทนจดทะเบยน
รวม16,994ลานบาทและธรกจประเภทการขนสงสนคาทางถนน (TSIC 60230)ทมจานวนผจด
ทะเบยนรวม1,665รายทนจดทะเบยนรวม 8,875ลานบาทรายละเอยดสามารถศกษาไดในตารางท
2ในภาคผนวก1
หากพจารณาการกระจายตวของธรกจในแตละภาคพบวาภาคกลาง ( ยกเวน
กรงเทพมหานคร ) มธรกจโลจสตกสทมการจดทะเบยนมากทสดคอ ธรกจประเภทการขนสง
สนคาทางถนน (TSIC 60230)ทมจานวนผจดทะเบยนรวม 1,636รายทนจดทะเบยนรวม 18,177
ลานบาทตามาดวย ธรกจการขนสงและขนถายสนคารวมถงคนโดยสาร (TSIC 63009)โดยม
จานวนผจดทะเบยน 1,463รายและทนจดทะเบยนรวม 5,113ลานบาทและธรกจประเภท บรการ
อนๆทเกยวเนองกบการขนสง (TSIC 63099)โดยมจานวนธรกจทจดทะเบยนทงสน 672บรษทม
จานวนทนจดทะเบยนรวม2,277ลานบาทรายละเอยดสามารถศกษาไดในตารางท 3ในภาคผนวก1
ภาคเหนอมธรกจโลจสตกสทมธรกจโลจสตกสทมการจดทะเบยนมากทสดคอ ธรกจ
ประเภทการขนสงสนคาทางถนน (TSIC60230)ทมจานวนผจดทะเบยนรวม 233ราย ทนจด
ทะเบยนรวม 669 ลานบาท ตามาดวย ธรกจการขนสงและขนถายสนคารวมถงคนโดยสาร
(TSIC 63009)โดยมจานวนผจดทะเบยน 139รายและทนจดทะเบยนรวม 352ลานบาท และธรกจ
ประเภทบรการอนๆ ทเกยวเนองกบการขนสง (TSIC 63099)โดยมจานวนธรกจทจดทะเบยน
ทงสน 88 บรษท มจานวนทนจดทะเบยนรวม 115 ลานบาท รายละเอยดสามารถศกษาไดใน
ตารางท 4ในภาคผนวก 1
Private & Confidential 2-7
ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมธรกจโลจสตกสทมการจดทะเบยนมากทสดคอ ธรกจ
ประเภทการขนสงสนคาทางถนน (TSIC 60230) ทมจานวนผจดทะเบยนรวม 380 รายทนจด
ทะเบยนรวม 984 ลานบาทตามาดวย ธรกจการขนสงและขนถายสนคารวมถงคนโดยสาร
(TSIC 63009)โดยมจานวนผจดทะเบยน 278รายและทนจดทะเบยนรวม 816ลานบาทและ ธรกจ
ประเภทบรการอนๆทเกยวเนองกบการขนสง (TSIC 63099)โดยมจานวนธรกจทจดทะเบยน
ทงสน64บรษทมจานวนทนจดทะเบยนรวม274ลานบาทรายละเอยดสามารถศกษาไดในตารางท 5
ในภาคผนวก1
ภาคตะวนออกมธรกจโลจสตกสทมการจดทะเบยนมากทสดคอธรกจประเภท การขนสง
และขนถายสนคารวมถงคนโดยสาร ( TSIC 63009)โดยมจานวนผจดทะเบยน 769รายและทน
จดทะเบยนรวม 2,763ลานบาทตามมาดวยธรกจประเภท ธรกจประเภทการขนสงสนคาทาง
ถนน (TSIC60230)โดยมจานวนธรกจทจดทะเบยนทงสน 737บรษท มจานวนทนจดทะเบยนรวม
2,519ลานบาท และ บรการอนๆ ทเกยวเนองกบการขนสง (TSIC 63099)ทมจานวนผจด
ทะเบยนรวม 199 ราย ทนจดทะเบยนรวม 591 ลานบาท รายละเอยดสามารถศกษาไดในตารางท
6 ในภาคผนวก 1
ภาคตะวนตกมธรกจโลจสตกสทมธรกจโลจสตกสทมการจดทะเบยนมากทสดคอ ธรกจ
ประเภทการขนสงสนคาทางถนน (TSIC60230)ทมจานวนผจดทะเบยนรวม 175ราย ทนจด
ทะเบยนรวม 523 ลานบาท ตามาดวย ธรกจการขนสงและขนถายสนคารวมถงคนโดยสาร
(TSIC 63009)โดยมจานวนผจดทะเบยน 92รายและทนจดทะเบยนรวม 169ลานบาท และธรกจ
ประเภทบรการอนๆ ทเกยวเนองกบการขนสง (TSIC 63099)โดยมจานวนธรกจทจดทะเบยน
ทงสน 29 บรษท มจานวนทนจดทะเบยนรวม 35 ลานบาท รายละเอยดสามารถศกษาไดในตาราง
ท 7ในภาคผนวก 1
ภาคใตมธรกจโลจสตกสทมธรกจโลจสตกสทมการจดทะเบยนมากทสดคอ ธรกจ
ประเภทการขนสงสนคาทางถนน (TSIC60230)ทมจานวนผจดทะเบยนรวม 464ราย ทนจด
ทะเบยนรวม 1,784 ลานบาท ตามาดวย ธรกจการขนสงและขนถายสนคารวมถงคนโดยสาร
(TSIC 63009)โดยมจานวนผจดทะเบยน 300รายและทนจดทะเบยนรวม 618ลานบาท และธรกจ
ประเภทบรการอนๆ ทเกยวเนองกบการขนสง (TSIC 63099)โดยมจานวนธรกจทจดทะเบยน
ทงสน 182 บรษท มจานวนทนจดทะเบยนรวม 290 ลานบาท รายละเอยดสามารถศกษาไดใน
ตารางท 8ในภาคผนวก 1
2-8 Private & Confidential
นอกจากการศกษาการกระจายตวของธรกจรายภมภาคแลว คณะผวจยยงไดมการศกษา
การกระจายตวของธรกจรายสาขาตามขนาดของธรกจ กลาวคอในแตละกลมธรกจจะมการศกษา
วาสดสวนรอยละ 20 ของธรกจขนาดใหญจะมสนทรพยรวมและรายรบรวมเทาไหรเมอ
เปรยบเทยบกบธรกจทงหมดในแตละสาขา จากภาพท 2-2 จะเหนไดวาในแตละสาขา ธรกจทม
ขนาดใหญทสดและรายรบรวมมากทสดรอยละ 20 แรกในแตละสาขานน เกอบทงหมดมขนาดของ
สนทรพยรวมและรายรบหลกรวมคดเหนสดสวนทเกนกวารอยละ 80 ทงสน ยกเวนธรกจการขนสง
ทางทะเลและทะเลชายฝ ง (TSIC 61100) ทมการกระจกตวของสนทรพยและรายไดหลกทตากวา
ระดบรอยละ80 เหลานแสดงใหเหนถงการกระจกตวของบรษทรายใหญจานวนนอย และสวนใหญ
แลวบรษทในอตสาหกรรมโลจสตกสไทยมขนาดเลก
ตารางท 2-2:ตารางแสดงจานวนนตบคคลจดทะเบยนและทนจดทะเบยนรวมในธรกจ
โลจสตกสของไทย เปรยบเทยบป 2550 และป 2554 จาแนกตามเกณฑของ สศช.
กลมธรกจ
ตามการ
เกณฑของ
สศช.
ป 2554 ป 2550 อตราการเปลยนแปลงเฉลย
ในชวงป 2550 - 2554
จานวนนต
บคคล
ทนจดทะเบยน
หนวย:ลาน
บาท
จานวนนต
บคคล
ทนจดทะเบยน
หนวย:ลาน
บาท
จานวนนต
บคคล
ทนจด
ทะเบยน
กลมท 1 11,272 151,213 9,523 156,310 4.31% -0.83%
กลมท 2 1,121 35,710 1,462 35,495 -6.42% 0.15%
กลมท 3 3,672 14,492 4,592 16,445 -5.44% -3.11%
กลมท 4 1,060 73,800 1,460 71,373 -7.54% 0.84%
กลมท 5 253 1,546 203 1,508 5.66% 0.62%
รวม 17,378 276,761 17,240 281,132 0.21% -0.39%
ทมา: ฐานขอมลของกรมพฒนาธรกจการคาและการคานวณโดยคณะผวจย
Private & Confidential 2-9
ตารางท 2-3:ตารางแสดงจานวนนตบคคลจดทะเบยนและทนจดทะเบยนรวมในธรกจ
โลจสตกสของไทยรายภมภาค ณ ป 2554
ภาค จานวนนตบคคล ทนจดทะเบยนรวม )บาท( กรงเทพมหานคร 7,872 177,431,930,859 ภาคกลาง )ยกเวน กทม(. 4,508 52,677,945,159 ภาคเหนอ 581 2,507,160,990 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 847 2,805,537,000 ภาคตะวนออก 2,024 23,602,823,770 ภาคตะวนตก 346 852,278,357 ภาคใต 1,200 16,914,132,640
รวม 17,378 276,761,708,775 ทมา: ฐานขอมลของกรมพฒนาธรกจการคาและการคานวณโดยคณะผวจย
Private & Confidential 2-10
ภาพท 2-2: สดสวนธรกจทสนทรพยรวมและรายไดหลกรวมมากทสดรอยละ 20 ตอทงหมดในป 2554
ทมา: ฐานขอมลของกรมพฒนาธรกจการคาและการคานวณโดยคณะผวจย
60100 60230 60300 61100 61200 62100 62200 63009 63010 63020 63091 63099 63031 63032 63033 63098 64110 64120
Transportation & Loading - Unloading Services
Warehousing &
Packaging
Services
Customs
Services
Logistics and Transportation
Support ServicesPostal Services
Top 20% / Total (Assets) 95.85% 81.65% 97.42% 78.06% 90.64% 99.50% 54.36% 86.88% 94.32% 80.63% 93.93% 86.19% 99.18% 96.24% 99.70% 97.09% 99.92% 83.58%
Top 20% / Total (Major Income) 99.93% 81.53% 96.20% 61.79% 83.25% 99.60% 92.56% 86.80% 90.27% 83.28% 91.38% 90.80% 96.35% 93.76% 99.51% 92.87% 100.00% 86.21%
40.00%
50.00%
60.00%
70.00%
80.00%
90.00%
100.00%
สดสวนธรกจท
มสนทรพย
รวมและรายได
หลกรวมมาก
ทสด 20%
แรกตอ
สนทรพยรวม
และรายได
หลกรวม
ทงหมด
Private & Confidential 2-11
2.3.2.
มลคาทางเศรษฐกจขอมลทางการตลาดการเงนและการลงทนการจางงานใน
อตสาหกรรมโลจสตกสและคคาสาคญของธรกจโลจสตกสไทย
2.3.2.1. มลคาทางเศรษฐกจและขอมลทางการตลาดแนวโนมการเตบโตสวนแบง
การตลาด
จากฐานขอมลของ UNCTAD พบวาภาคโลจสตกสของไทยตงแตป 2513จนถงป2553ม
อตราการเจรญเตบทเพมขนแตในอตราทลดลงโดยเฉพาะในชวงป 2538ถงป2542ทมอตราการ
เจรญเตบโตทตดลบอนเนองมาจากวกฤตเศรษฐกจของไทยในชวงป 2540ทาใหเศรษฐกจมหภาค
ในภาพรวมและภาคโลจสตกสหดตวอยางรนแรงอยางไรกตามในชวง 10ปหลงมการเพมขนอยาง
ตอเนองสาเหตหนงคอจากความตกลงการคาเสรระหวางประเทศททาใหมมลคาการคาและการ
ใหบรการระหวางประเทศทเพมมากขนทาใหบรการโลจสตกสเพมขนสงผลตอมลคาของภาคโลจ
สตกสทเพมขนอยางมากสงทนาสงเกตอกประการหนงคอสดสวนของภาคโลจสตกส GDP ในชวง
10ปหลงนนลดลงอยางตอเนองทงนเนองมาจากการเปดเสรทางการคาและการพฒนาเศรษฐกจ
ในชวงหลงทาใหมลคาของ GDP เพมขนเปนอยางมากและมอตราการเจรญเตบโตทสงกวาอตรา
การเจรญเตบโตของภาคโลจสตกสทาใหสดสวนดงกลาวลดลงภาพท 2-3จะแสดงรายละเอย
ดงกลาว
จากฐานขอมลของกรมพฒนาธรกจการคาและการคานวณของคณะผวจยพบวา ภาค
โลจสตกสมสนทรพยรวมเทากบ 1,001,633 ลานบาท และมรายรบหลกรวมเทากบ 645,2689
ลานบาท ซงมอตราการเจรญเตบโตเฉลยตอปเพมขนจากป 2550 รอยละ 3.35 และ 3.68
ตามลาดบ หากพจารณาในแตละกลมธรกจ พบวากลมธรกจโลจสตกสทมมลคาสนทรพยรวมในป
2554 สงทสดคอกลมท 1 ภาคการขนสงสนคา โดยมสนทรพยรวมทงสน 590,412 ลานบาท
และมรายรบหลกรวม 490,288 ลานบาท คดเปนสวนแบงตลาด (หรอสดสวนของรายรบหลกรวม
ของกลมตอรายรบหลกรวมของทงภาคธรกจโลจสตกสทงหมด) รอยละ 75.98 มแนวโนมการ
เจรญเตบโตทเพมขนเฉลยตอยละ 4.03 และ 5.01 ตอป และมสวนแบงตลาดทเพมขนรอยละ 3.79
หากพจารณาในแตละกลมธรกจพบวากลมธรกจทมอตราการเจรญเตบของสนทรพยรวม
และรายไดหลกรวมทสงทสดคอ กลมท 4 การใหบรการงานโลจสตกสทเกยวของกบการ
ใหบรการเสรม เชนดานเทคโนโลยสารสนเทศและงานทปรกษาดานโลจสตกสซงมอตราการ
เจรญเตบโตของสนทรพยรวมตอปทรอยละ 4.04 มการเตบโตของรายไดหลกรวมตอปทรอยละ
10.44 และมสวนแบงการตลาดทเพมขนรอยละ 2.44 ในขณะทกลมท 3 หรอการใหบรการดาน
2-12 Private & Confidential
พธการตางๆ ทเกยวกบงานโลจสตกส (Non-Asset Based LogisticsServices) ครอบคลม
งานพธการศลกากร งานเอกสารตางๆ ทเกยวของกบการนาเขาหรอสงออกสนคา มการหด
ตวของสนทรพยรวมและรายรบหลกรวมมากทสด กลาวคอมอตราการเจรญเตบโตเฉลยตอปของ
สนทรพยรวมทรอยละ -11.44 มอตราการเจรญเตบโตเฉลยตอปของรายรบหลกรวมทรอยละ -
8.95 ตอป และสวนแบงตลาดทลดลงรอยละ 4.69ตารางท 2-4 จะสรปขอมลดงกลาวอยางละเอยด
Private & Confidential 2-13
ภาพท 2-3: แนวโนมของภาคโลจสตกสในภาพรวม สดสวนของภาคโลจสตกสตอ GDP
และอตราการเจรญเตบโตของภาคโลจสตกสในแตละชวงเวลาตงแตป 2513 ถง ป 2553
ทมา: UNCTAD และการคานวณโดยคณะผวจย
หมายเหต: แกนตงแสดงมลคาของภาคโลจสตกสของไทย หนวยลานเหรยญสหรฐ ทแสดงเปนหนวยลานเหรยญสหรฐนนเนองจากคณะผวจยตองการเปรยบเทยบมลคาของภาคโลจสตกสโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ท
อยในขอบเขตของการศกษา โดยการศกษามลคาของภาคโลจสตกสในประเทศอนๆ จะใชสกลเงนเดยวกนเพองายตอการเปรยบเทยบ
-
5,000
10,000
15,000
20,000
25,000
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
1970-1974 1975 - 1979 1980 - 1984 1985 - 1989 1990 - 1994 1995 - 1999 2000 - 2004 2005 - 2010
14.95%17.60%
12.74%
16.69% 15.25%
-4.76%
5.54%
10.93%
5.69%5.91%
5.77%
5.28%5.14% 5.07%
5.34%5.07% 5.15%
5.27% 5.27%5.48%
6.46%
6.15%
6.59%
7.39%
7.78%7.64%
7.48% 7.38%7.10% 7.02%
7.16%
7.48% 7.41%7.19%
7.40%
7.82% 7.80%
8.11% 8.04%8.32% 8.24%
7.73%7.59%
7.33% 7.26% 7.35%7.11% 7.16%
6.81%
% Logistics Sector / GDP
5-Year CAGR
Logistics Sector (Million USD)
2-14 Private & Confidential
ตารางท 2-4:ตารางแสดงสนทรพยรวม รายรบหลกรวม และสวนแบงการตลาดของ
อตสาหกรรมโลจสตกสในไทย เปรยบเทยบป 2550 และป 2554 จดกลมตาม สศช.
กลม
ธรกจ
ตามการ
เกณฑ
ของส
ศช.
ป 2554 ป 2550 การเปลยนแปลงเฉลยในชวงป
2550 - 2554
สนทรพย
รวม (ลาน
บาท(*
รายรบ
หลก
รวม
)ลาน
บาท(*
สวนแบง
ตลาด
(%)
สนทรพ
ยรวม
)ลาน
บาท(*
รายรบ
หลกรวม
)ลาน
บาท(*
สวนแบง
ตลาด
(%)
สนทรพ
ยรวม*
รายรบ
หลก
รวม*
สวน
แบง
ตลาด
(%)
กลมท 1 590,412 490,288 75.98% 504,125 403,139 72.19% 4.03% 5.01% 3.79%
กลมท 2 51,820 21,150 3.28% 39,830 19,300 3.46% 6.80% 2.31% -0.18%
กลมท 3 29,900 44,400 6.88% 48,600 64,600 11.57% -11.44% -8.95% -4.69%
กลมท 4 309,300 70,460 10.92% 263,970 47,370 8.48% 4.04% 10.44% 2.44%
กลมท 5 20,200 18,970 2.94% 21,400 24,000 4.30% -1.43% -5.71% -1.36%
รวม 1,001,633 645,268 100% 877,925 558,410 100% 3.35% 3.68%
ทมา: ฐานขอมลของกรมพฒนาธรกจการคาและการคานวณโดยคณะผวจย
2.3.2.2. การเงนและการลงทนในอตสาหกรรมโลจสตกส
จากฐานขอมลของธนาคารแหงประเทศไทยในสวนของการลงทนโดยตรงระหวางประเทศ
พบวา การลงทนโดยตรงระหวางประเทศเฉพาะในธรกจทเกยวของกบการขนสงและโลจสตกสนน
เพมมากขนอยางมนยสาคญนบตงแตป 2551 เปนตนมา ทงนอาจเนองมาจากการทสานกงาน
คณะกรรมการสงเสรมการลงทนไดออกประกาศเพอการสงเสรมการลงทนวาดวยกจการบรการ
และสาธารณปโภค โดยกจการดงกลาวรวมถง ศนยกระจายสนคาระหวางประเทศดวยระบบท
ทนสมย กจการศนยจดการจดซอชนสวนและผลตภณฑระหวางประเทศ กจการขนสงทาเรอ และ
กจการเขตอตสาหกรรมโลจสตกสฐานเศรษฐกจ (ฐานเศรษฐกจ , 2551) รายงานวาป 2550 ม
ประเภทกจการดานโลจสตกสทเกยวของกบอตสาหกรรมโดยตรงและเปนกจการทบโอไออนมตให
การสงเสรมแลวจานวน 86 โครงการมลคาเงนลงทน 15,932 ลานบาทโดยม 4 ประเภทกจการท
เขามาขอรบการสงเสรมประกอบดวยประเภท 7.7 ศนยกระจายสนคาระหวางประเทศดวยระบบท
ทนสมยมโครงการลงทนทไดรบอนมต 4 โครงการเงนลงทน 831 ลานบาทประเภทกจการ 7.8
กจการศนยจดหาจดซอชนสวนและผลตภณฑระหวางประเทศจานวน 56 โครงการเงนลงทน
4,249 ลานบาทประเภทกจการ 7.31 กจการเขตอตสาหกรรมโลจสตกสจานวน 2 โครงการเงน
ลงทน 5,050 ลานบาทและกจการขนสงทางเรอจานวน 24 โครงการเงนลงทน 5,802 ลานบาท ดง
จะเหนไดจากแผนภมแทงสเขยวในภาพท 2- 4 ซงแสดงใหเหนถงเงนลงทนจากตางประเทศทเขา
Private & Confidential 2-15
มาในประเทศไทย และในชวงเวลาตอมาเงนลงทนกลดลงและกลบเขามาอกครงตงแตป 2554 เปน
ตนมา อาจเนองมาจากวกฤตเศรษฐกจโลกททาใหตางชาตชะลอการลงทนในประเทศไทย
ภาพท 2-4: มลคาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศการลงทนในตางประเทศของบรษท
ไทยในอตสาหกรรมโลจสตกส
ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทยหมายเหต: แกนตงแสดงมลคาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (แผนภมแทงสเขยว) และมลคา
การลงทนโดยตรงของไทยไปตางประเทศ (แทงสแดง) หนวย: ลานเหรยญสหรฐ
2.3.2.3. การจางงานในอตสาหกรรมโลจสตกส
จานวนการจางงานในอตสาหกรรมโลจสตกสในป 2554 มจานวนทงสน 937,300 คน โดย
คดเปนสดสวนของการจางงานตอการจางงานทงประเทศทรอยละ 2.44 และหากคดเฉพาะสดสวน
ของการจางงานตอการจางงานในภาคอตสาหรรมและภาคบรการแลว (โดยไมคานงถงการจาง
แรงงานในภาคเกษตร) ภาคโลจสตกสมการจางแรงงานคดเปนสดสวนรอยละ 3.97
อยางไรกตามเมอวเคราะหตวเลขรวมและสดสวนการจางแรงงานในชวงระยะเวลาตงแตป
2544 ถงป 2554 พบวาการจางแรงงานมแนวโนมทลดลงในระยะยาว โดยมอตราการเจรญเตบโต
เฉลย (CAGR) ทรอยละ -0.69 ในขณะทภาคการจางงานอตสาหกรรมและบรการรวมนนมอตรา
การเจรญเตบโตเฉลยของการจางงานทเพมขนทรอยละ 2.82 ทงนอาจเนองมาจากการท
ภาคอตสาหกรรมโลจสตกสมการใชเทคโนโลยในการใหบรการมากขน เชน ในสวนของการบรหาร
จดการคลงสนคา การจดเกบขอมล ทาใหมการทดแทนกนระหวางแรงงานและเทคโนโลย หรออาจ
เนองมาจากการเคลอนยายแรงงานจากภาคโลจสตกสไปสอตสาหกรรมอน อนเนองมาจากการลด
ตนทนทางการขนสงและตนทนทเกยวของในอนทจะคงความสามารถในการแขงขนกบคแขงทาง
ธรกจ ทาใหแรงงานในอตสาหกรรมนไดรบผลกระทบนอกจากนนแลวหากวเคราะหในชวงเวลา
ดงกลาวพบวาจานวนการจางงานนนมลกษณะทเปนไปตามวฏจกรทางเศรษฐกจ กลาวคอ ในชวง
-2000
-1000
0
1000
2000
3000
4000
Jan Apr Jul Oct Jan Apr Jul Oct Jan Apr Jul Oct Jan Apr Jul Oct Jan Apr Jul Oct Jan Apr Jul Oct Jan Apr Jul Oct Jan Apr Jul Oct
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
2-16 Private & Confidential
ทเศรษฐกจด การจางงานกจะเพมขน ในชวงทเศรษฐกจไมด การจางงานกจะลดลง เรยกไดวาการ
จางงานในอตสาหกรรมนมลกษณะทเปน Procyclicality หรอผนแปรตามวฏจกรธรกจ
ภาพท 2-5: สดสวนการจางงานในอตสาหกรรมโลจสตกสของไทยในป 2554
ทมา: สานกงานสถตแหงชาตและการคานวณ
ภาพท 2-6: การจางงานในอตสาหกรรมโลจสตกสของไทยตงแตป 2544 ถง ป 2554
ทมา: สานกงานสถตแหงชาตและการคานวณ
Manufacturing
22.48%
Construction
10.06%
Wholesale and
retail trade, repair
of vehicles and
household goods
25.60%
Hotel and
restaurants
10.80%
Logistics
3.97%
Share of Logistics Sector in 2554
1,00
4,69
8
1,00
8,83
5
1,04
9,61
5
1,10
0,44
0
1,10
8,05
3
1,07
2,30
3
1,05
8,10
0
1,11
7,10
0
1,14
0,80
0
1,10
7,50
0
937,
300
-
200,000
400,000
600,000
800,000
1,000,000
1,200,000
2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554
คน
Employment in Logistics Sector, 2544-2554CAGR = -0.69%
CAGR = 2.82%
Logistics Sector
Other Manufacturing
and Service Sector
Private & Confidential 2-17
ภาพท 2-7: สดสวนการจางงานในอตสาหกรรมโลจสตกสของไทยตงแตป 2544 ถง ป 2554
ทมา: สานกงานสถตแหงชาตและการคานวณ
นอกจากทไดกลาวมา รายงานโลจสตกสของประเทศไทยประจาป 2554 (สานกงาน
คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2555) ไดสรปผลการสารวจบคลากรท
ปฏบตงานดานโลจสตกสไววาเฉพาะสถานประกอบการภาคการคามบคลากรทปฏบตงานดาน
โลจสตกสจานวนทงสน 244,643 คน ในจานวนนสวนใหญเปนบคลากรทปฏบตงานในตาแหนง
พนกงานคลงสนคา จานวน 102,995คน (รอยละ 42.1 ของบคลากรทปฏบตงานดานโลจสตกสไว
วาเฉพาะสถานประกอบการภาคการคา ) รองลงมาเปนบคลากรทปฏบตงานในตาแหนงพนกงาน
จดสงจานวน 68,255คน (รอยละ 27.9) สวนบคลากรทปฏบตงานดานโลจสตกสตาแหนงผบรการ
หรอผจดการมจานวน 38,409คน (รอยละ 15.7) และตาแหนงพนกงานจดซอมจานวน 34,984คน
(รอยละ 14.3) เมอพจารณาตามระดบการศกษาของพนกงานทปฏบตงานดานโลจสตกส พบวา
พนกงานจบการศกษาระดบปรญญาตรหรสงกวามจานวน 59,840 คน (รอยละ 24.5) ระดบ ปวช./
ปวส. จานวน 66,837 คน (รอยละ 27.3) สวนทจบการศกษาระดบอนๆ เชน ตากวา ปวช. จานวน
117,966 คน (รอยละ 48.2)
กจกรรมดานโลจสตกสทสถานประกอบการภาคการคาวาจางใหบคคลหรอผประกอบการ
ภายนอกดาเนนการมากทสด คอ การจดสงสนคา (รอยละ 41.5) รองลงมาไดแก พธการศลกากร
(รอยละ 22.8) สวนกจกรรมจดการคลงสนคา การจดการสนคาคงคลง และการบรรจสนคาม
สดสวนทใกลเคยงกน คอ ประมาณรอยละ 14.5 12.6 และรอยละ 11.5 ตามลาดบ
5.43
%
5.30
%
5.26
%
5.22
%
5.12
%
4.98
%
4.82
%
5.01
%
4.96
%
4.71
%
3.97
%
3.13
%
3.05
%
3.10
%
3.17
%
3.14
%
3.00
%
2.92
%
3.02
%
3.03
%
2.91
%
2.44
%
0%
2%
4%
6%
8%
2544
2545
2546
2547
2548
2549
2550
2551
2552
2553
2554
สดสวนผมงานทาในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ สดสวนผมงานทาทงหมด
2-18 Private & Confidential
จากการสารวจสถานประกอบการดานสดสวนคาตอบแทนบคลากรทปฏบตงานดานโลจ
สตกสทงระดบผบรการหรอผจดการ และระดบปฏบตการ โดยสถานประกอบการ 1 แหง สามารถ
ตอบไดมากกวา 1 ตวเลอก นน สามารถสรปผลไดดงนคอ
ในระดบผบรหารหรอผจดการ เมอพจารณาสดสวนคาตอบแทนผลวาสถานประกอบการ
สวนใหญ (รอยละ 55.8) ใหคาตอบแทนบคลากรในระดบผบรหารหรอผจดการนอยกวารอยละ 10
ของรายจายคาจาง (Wage Expense) ทงหมด รองลงมารอยละ 45.8 สถานประกอบการให
คาตอบแทนบคลากรระดบดงกลาวระหวางรอยละ 10-20ของรายจายคาจางทงหมดและสถาน
ประกอบการรอยละ 21.0 ใหคาตอบแทนระหวางรอยละ 21-30 ของรายจายคาจางทงหมดสวนท
เหลออกประมาณรอยละ 14.2 สถานประกอบการใหคาตอบแทนมากกวารอยละ 30 ของรายจาย
คาจางทงหมด
ในระดบพนกงานระดบปฏบตการนน พบวา สถานประกอบการสวนใหญ (รอยละ 86.1)
ใหคาตอบแทนบคลากรระหวางรอยละ 10-20 ของรายจายคาจางทงหมด รองลงมารอยละ 73.0
ของสถานประกอบการใหคาตอบแทนบคลากรนอยกวารอยละ 10 ของรายจายคาจางทงหมดใน
ขณะทสถานประกอบการรอยละ 34.5 ใหคาตอบแทนระหวางรอยละ 21-30 ของรายจายคาจาง
ทงหมดสวนทเหลออกประมาณรอยละ 23.3 สถานประกอบการใหคาตอบแทนมากกวารอยละ 30
ของรายจายคาจางทงหมด
อกทงจากการสารวจพบวาสถานประกอบการสวนใหญยงไมมนโยบายใหบคลากรเขารบ
การฝกอบรมเกยวกบงานดานโลจสตกส สาหรบสถานประกอบการทสงบคลากรเขารบการ
ฝกอบรมมเพยงรอยละ 20.4 ของจานวนสถานประกอบการทงสน สวนบคลากรทเขารบการ
ฝกอบรมและงบประมาณ/คาใชจายในการฝกอบรมของสถานประกอบการนน พบวา ในป 2552
สถานประกอบการภาคการคาทวประเทศมบคลากรทเขารบการอบรมดานโลจสตกสจานวน
44,794 คนตอป โดยใชงบประมาณ/คาใชจายในการฝกอบรมประมาณ 1,804.8 บาทตอคนตอป
2.3.2.4. คคาทสาคญ
จากการรวบรวมขอมลและสมภาษณผประกอบการโลจสตกสไทยพบวา โดยสวนใหญแลว
ธรกจโลจสตกสไทย โดยเฉพาะการขนสงนนจะมการใหบรการแกผประกอบการใน
ภาคอตสาหกรรมและภาคการเกษตรของไทยเองเปนสวนใหญเนองจากเปนผประกอบการขนาด
Private & Confidential 2-19
เลกและยงไมเขาไปใหบรการในตางประเทศ อยางไรกตามกมผประกอบการจานวนไมนอยทได
ใหบรการการขนสงทางบกกบประเทศเพอนบานและตางประเทศ
ในการศกษาคคาทสาคญของโลจสตกสไทยนน แมวาจะไมมหนวยงานใดทรวบรวมสถต
ดงกลาวไวอยางชดเจน แตวธหนงทสามารถศกษาไดนนคอการพจารณาประเทศคคาสาคญ โดย
ประเทศคคาสาคญของไทยตามมลคาทางการคานน ไดแก อาเซยน ญปน จน และสหรฐอเมรกา
ประเทศคคาทสาคญ 20 อนดบแรกนน คณะผวจยไดสรปไวในตารางท 2-5
ตารางท 2-5:ตารางแสดงคคาทสาคญของไทยในป 2555
อนดบ ประเทศ
มลคาการคา
(ลานเหรยญ
สหรฐ)
สดสวน
มลคา
การคา
อนดบ
มลคาการ
สงออก(ลาน
เหรยญสหรฐ)
สดสวน
มลคาการ
สงออก
อนดบ
มลคาการ
นาเขา(ลาน
เหรยญสหรฐ)
สดสวน
มลคาการ
นาเขา
1 ญปน 73,060 15.31% 2 23,480 10.23% 1 49,580 20.03%
2 จน 63,856 13.38% 1 26,900 11.72% 2 36,957 14.93%
3 สหรฐอเมรกา 35,690 7.48% 3 22,786 9.93% 5 12,904 5.21%
4 มาเลเซย 25,532 5.35% 5 12,426 5.41% 4 13,106 5.29%
5 อนโดนเซย 19,297 4.04% 6 11,209 4.88% 9 8,087 3.27%
6 สงคโปร 18,668 3.91% 7 10,836 4.72% 10 7,832 3.16%
7 สหรฐอาหรบ
เอมเรตส 18,516 3.88% 21 2,871 1.25% 3 15,645 6.32%
8 ออสเตรเลย 15,209 3.19% 8 9,763 4.25% 13 5,446 2.20%
9 ฮองกง 14,829 3.11% 4 13,097 5.71% 26 1,731 0.70%
10 เกาหลใต 13,758 2.88% 13 4,779 2.08% 6 8,980 3.63%
11 สวตเซอรแลนด 12,400 2.60% 11 5,084 2.22% 11 7,315 2.95%
12 ไตหวน 11,635 2.44% 19 3,420 1.49% 8 8,216 3.32%
13 ซาอดอาระเบย 11,042 2.31% 23 2,801 1.22% 7 8,240 3.33%
14 เวยดนาม 9,674 2.03% 9 6,688 2.91% 18 2,986 1.21%
15 เยอรมน 9,585 2.01% 18 3,609 1.57% 12 5,976 2.41%
16 อนเดย 8,679 1.82% 10 5,477 2.39% 17 3,198 1.29%
17 ฟลปปนส 7,585 1.59% 12 4,861 2.12% 20 2,724 1.10%
18 พมา 6,801 1.43% 20 3,127 1.36% 15 3,674 1.48%
2-20 Private & Confidential
อนดบ ประเทศ
มลคาการคา
(ลานเหรยญ
สหรฐ)
สดสวน
มลคา
การคา
อนดบ
มลคาการ
สงออก(ลาน
เหรยญสหรฐ)
สดสวน
มลคาการ
สงออก
อนดบ
มลคาการ
นาเขา(ลาน
เหรยญสหรฐ)
สดสวน
มลคาการ
นาเขา
19 สหราช
อาณาจกร 6,564 1.38% 15 3,802 1.66% 19 2,762 1.12%
20 เนเธอรแลนด 5,329 1.12% 14 4,176 1.82% 30 1,153,035,395 0.47%
อาเซยน 9
ประเทศ 97,070 20.35% 56,730 24.72% 40,340 16.29%
โลก 477,109 229,519 247,590
ทมา: กรมการคาตางประเทศและการคานวณ
หมายเหต: มลคาทางการคาคานวณจากผลรวมของมลคาการสงออกและมลคาการนาเขา
2.3.3. Uขอมลอนๆ ทเปนประโยชนตอการศกษาอตสาหกรรมโลจสตกสไทย
2.3.3.1. ความสามารถทางการแขงขนของธรกจโลจสตกสไทย
ธนาคารโลกไดทาการศกษาถงสภาวะการแขงขนของอตสาหกรรมโลจสตกสของไทย ใน
รายงานConnecting to Compete: Trade Logistics in the Global Economy The Logistics
Performance Index and Its Indicators (LPI) ในป 2550, 2553 และป 2555 (World Bank, 2550
2553 และ 2555) ซงมการศกษาใน 6 มตสาคญตอการพฒนาอตสาหกรรมโลจสตกสของประเทศ
อนไดแก โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) พธการศลกากร (Customs) การขนสงระหวาง
ประเทศ (International Shipments) ความสามารถในการทาธรกจของผประกอบการ (Logistics
Competence) การตดตามสนคา (Tracking and Tracing) และความรวดเรวในการขนสง
(Timeliness) พบวา
ในภาพรวม แมวาไทยเปนประเทศทมระดบการพฒนาอตสาหกรรมโลจสตกสทนาพอใจ
เมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ ทวโลก แตกลบมระดบการพฒนาของอตสาหกรรมทลดลงอยาง
ตอเนอง กลาวคอ อนดบของ LPI ของไทยอยท 31, 35 และ 38 ในป 2550, 2553 และ 2555
ตามลาดบ นอกจากนนแลวการพฒนาในแตละมตมการเปลยนแปลงในทศทางทแยลงอยาง
ตอเนอง กลาวคอ มตของการพฒนาทไดรบคะแนนสงสดคอความรวดเรวในการขนสงสนคา ได
3.63 คะแนน (มแนวโนมทแยลงจากป 2550) ตามมาดวยการตดตามสนคา ได 3.18 คะแนน (ม
แนวโนมทแยลงจากป 2550) การขนสงระหวางประเทศ ได 3.21 คะแนน (มแนวโนมทแยลงจากป
2550) โครงสรางพนฐานได 3.08 คะแนน (มแนวโนมทแยลงจากป 2550)ความสามารถในการทา
Private & Confidential 2-21
ธรกจของผประกอบการ ได 2.98คะแนน (มแนวโนมทดแยลงจากป 2550) และพธการศลกากรได
2.96 คะแนน (มแนวโนมทแยลงจากป 2550) รายละเอยดสามารถดไดจากภาพท 2-8
สศช. ไดทาการศกษาเรองตนทนโลจสตกสของไทยในรายงานโลจสตกสของประเทศไทย
ประจาป 2554 (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2555) พบวาใน
ป 2553 ตนทนโลจสตกสของไทยมมลคารวมประมาณ 1.64 ลานลานบาท หรอคดเปนสดสวน
เทากบรอยละ 15.2 ของ GDP ซงมแนวโนมทลดลงอยางตอเนอง อนเปนผลจากนโยบายรฐบาล
และความมประสทธภาพของอตสาหกรรมในภาพรวม อยางไรกตามตนทนโลจสตกสของไทยนน
ขนกบราคานามนของโลกเปนสาคญ ดงจะเหนไดจากในชวงป 2548 และ 2549 ทตนทนโลจสตกส
ของไทยเพมขน ทงนเปนเพราะการขนสงไทยยงพงพานามนเปนปจจยการผลตสาคญ
ภาพท 2-8: อนดบ LPI และอนดบของสถานะอตสาหกรรมโลจสตกสของไทยในมตตางๆ
(ซาย)คะแนน LPI และคะแนนของสถานะอตสาหกรรมโลจสตกสไทยในมตตางๆ (ขวา)
ทมา: World Bank (2550, 2553 และ 2555)
2.83
3.23.43.63.8
LPI
Customs
Infrastructure
International
shipments
Logistics
competence
Tracking &
tracing
Timeliness
2007 2010 2012
31
3538
25
30
35
40
45
50
2007 2010 2012
LPI Customs
Infrastructure International shipments
Logistics competence Tracking & tracing
Timeliness
Private & Confidential 2-22
ภาพท 2-9:ตนทนโลจสตกสเปรยบเทยบระหวางประเทศ (ซาย) และตนทนโลจสตกสของไทยป 2544 ถง ป 2554 (ขวา)0
1
ทมา: www.antaranews.com/en/news/79889/logistic-cost-in-indonesia-most-expensive (เขาถงขอมลณวนท26กมภาพนธ2556), สภาพฒน, รายงานโลจสตกสของประเทศไทยประจาป2554 (2555), กระทรวง
อตสาหกรรม, แผนการพฒนาระบบโลจสตกสอตสาหกรรมพ.ศ. 2555-2560 (2555), Logistics Association of Australia Ltd, EMERGING TRENDS IN US LOGISTICS. (เขาถงขอมลณวนท26 กมภาพนธ2556)
1ขอมลการเปรยบเทยบตนทนโลจสตกสระหวางประเทศนามาจากแผนการพฒนาระบบโลจสตกสอตสาหกรรม พ.ศ. 2555-2560 (2555) อาจเปนขอมลเกา แตนามาแสดงเพอการเปรยบเทยบตนทนโลจสตกสตอ GDP
ระหวางประเทศ
24%
18.80%***18.50%
14%11%
10.50%10.10%
9.50%7%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%อน
โดนเ
ซย ไทย จน
มาเล
เซย
สหภ
าพยโ
รป
ญปน
ออสเ
ตรเล
ย
สหรฐ
อเมร
กา
สงคโ
ปร
8.90% 8% 7.40% 7.10% 7.90% 8.20% 7.70% 8.20% 7.10% 7.20% 7.20%
7.60%7.20% 7.20% 7.30%
7.60% 8% 7.80% 7.30%6.60% 6.70% 6%
1.60%1.50% 1.50% 1.40%
1.60% 1.60% 1.60% 1.60%
1.40% 1.30% 1.30%
0.00%
5.00%
10.00%
15.00%
20.00%
2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554e
ตนทนการบรการจดการตอ GDP
ตนทนการเกบรกษาสนคาคงคลงตอ GDP
ตนทนคาขนสงสนคาตอ GDP
18.1%16.7%
16.1% 15.8%17.1%
17.8%17.1% 17.1%
15.1%15.2%
14.5%
ตนทนโลจสตกสตอ GDP (เปอรเซนต) ตนทนโลจสตกสตอ GDP (เปอรเซนต)
Private & Confidential 2-23
2.3.3.2. กฎระเบยบในอตสาหกรรมโลจสตกสไทย
ในปจจบนประเทศไทยยงไมมกฎหมายทกากบดแลบรการโลจสตกสอยางครอบคลมและ
เปนเอกภาพ แตมกฎหมายหลายฉบบทเกยวกบการดาเนนงานของธรกจใหบรการโลจสตกส
ภายใตการกากบดแลของหลายหนวยงาน โดยกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวง
พาณชยไดสรปกฎหมายดงกลาวไวในรายงานธรกจบรการ : โลจสตกส(กรมเจรจาการคาระหวาง
ประเทศ, 2555) อนประกอบไปดวย
(1) กฎหมายทวไป ไดแก
1) พระราชบญญตการประกอบธรกจคนตางดาวซงอยในความดแลของโดยกระทรวง
พาณชยธรกจบรการดานการขนสงทางบกทางนาหรอทางอากาศในประเทศรวมถง
กจการการบนในประเทศจดอยภายใตบญช 2 (ธรกจทเกยวกบความปลอดภยหรอความ
มนคงของประเทศ ) ทายพระราชบญญตกาหนดใหตางดาวทจะประกอบธรกจไดตอง
ไดรบอนญาตจากรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยโดยการอนมตจากครม . ทงนมาตรา
15กาหนดวาตองมคนไทยหรอนตบคคลทมใชตางดาวถอหนไมนอยกวารอยละ 40ของ
ทนของคนตางดาวทเปนนตบคคลนนและรฐมนตรโดยการอนมตจากคณะรฐมนตรอาจ
พจารณาผอนผนสดสวนใหลดลงไดแตตองไมนอยกวารอยละ 25และตองมกรรมการท
เปนคนไทยไมนอยกวา2ใน5ของจานวนกรรมการทงหมดในสวนของบรการยกขนสนคา
บรการจดสงพสดบรการคลงสนคาบรการใหคาปรกษาดาน
โลจสตกสจดเปนธรกจบรการในบญช3 (ธรกจทคนไทยยงไมมความพรอมทจะแขงขนใน
การประกอบกจการกบคนตางดาว ) ทงนคนตางดาวจะประกอบกจการไดตองไดรบ
อนญาตจากอธบดกรมพฒนาธรกจการคาโดยความเหนชอบของคณะกรรมการการ
ประกอบธรกจของคนตางดาว
2) พระราชบญญตสงเสรมการลงทน ซงอยในความดแลของสานกงานคณะกรรมการ
สงเสรมการลงทน ดงทไดกลาวไปในสวนของการลงทนในอตสาหกรรมโลจสตกส
คณะกรรมการสงเสรมการลงทนไดออกประกาศหลายฉบบเพอสงเสรมการลงทนใน
กจการทเกยวของกบโลจสตกส
3) พระราชบญญตการทางานของคนตางดาว ซงอยในความดแลของกระทรวงแรงงาน พระ
ราชกฤษฎกากาหนดงานในอาชพและวชาชพทหามคนตางดาวทา พ .ศ. 2522กาหนด
2-24 Private & Confidential
ประเภทงาน 39รายการทหามคนตางดาวทาเพอเปนการคาหรอหารายไดโดยเดดขาด
โดยอาชพทเกยวกบบรการโลจสตกสไดแกงานขบขยานยนตหรองานขบขยานพาหนะท
ไมใชเครองจกรหรอเครองกล (ยกเวนขบขเครองบนระหวางประเทศ ) งานนายหนาหรอ
งานตวแทน (ยกเวนงานนายหนาหรองานตวแทนในธรกจการคาระหวางประเทศ)
(2) กฎหมายทเกยวของกบธรกจโลจสตกส
1) การขนสงทางบก พ.ร.บ. การขนสงทางบกพ .ศ.2522กาหนดวาผขอรบใบอนญาต
ประกอบการขนสงตองมสญชาตไทยกรณเปนหางหนสวนบรษทจากดหรอบรษทมหาชน
จากดตองจดทะเบยนตามกฎหมายไทยมสานกงานใหญตงอยในประเทศไทยและกรณท
เปนหางหนสวนสามญจดทะเบยนผเปนหนสวนทงหมดตองมสญชาตไทยกรณทเปนหาง
หนสวนจากดผเปนหนสวนจาพวกไมจากดความรบผดทงหมดตองมสญชาตไทยและทน
ของหางหนสวนจากดนนไมนอยกวารอยละหาสบเอดตองเปนของผเปนหนสวนซงเปน
บคคลธรรมดาและมสญชาตไทยกรณทเปนบรษทจากดกรรมการบรษทจานวนไมนอย
กวากงหนงตองมสญชาตไทยและทนของบรษทจากดนนไมนอยกวารอยละหาสบเอด
ตองเปนของผถอหนสญชาตไทยสาหรบ พ.ร.บ. รถยนต
พ.ศ. 2522มาตรา 49ผขอใบอนญาตขบรถยนตสาธารณะตามมาตรา 43 (4) ตองม
สญชาตไทยในสวนของ พ.ร.บ.การรถไฟแหงประเทศไทยพ .ศ. 2494กาหนดวาการ
รถไฟแหงประเทศไทยมอานาจจดตงบรษทจากดหรอบรษทมหาชนจากดโดยบรษท
ดงกลาวจะมคนตางดาวถอหนเกนกวารอยละ 49ของทนจดทะเบยนไมไดและสาหรบ
พ.ร.บ.การรถไฟขนสงมวลชนแหงประเทศไทยพ .ศ. 2543กาหนดวาผรบสมปทานจา
กร.ฟ.ม. ตองเปนนตบคคลไทย
2) การขนสงทางนา พ.ร.บ.เรอไทยพ .ศ. 2481เรอจดทะเบยนเปนเรอไทยททาการคาใน
นานนาไทยตองเปนบคคลธรรมดามสญชาตไทยหรอเปนหางหนสวนสามญไมจด
ทะเบยนทผเปนหนสวนทงหมดเปนบคคลธรรมดาสญชาตไทย ในสวนของพ.ร.บ.
สงเสรมการพาณชยนาวพ .ศ. 2521กาหนดใหรฐสามารถกาหนดมาตรการและใหสทธ
และประโยชนเกยวกบการขนสงของทางทะเลระหวางประเทศไทยกบตางประเทศเชน
สดสวนการใชเรอไทยในการขนสงการไดรบยกเวนหรอลดอตราภาษเงนไดสาหรบเงน
ปนผลทไดรบจากนตบคคลทประกอบการขนสงทางทะเลเปนตน
Private & Confidential 2-25
3) การขนสงทางอากาศ พ.ร.บ.การเดนอากาศพ .ศ. 2497มาตรา 31กาหนดวาผขอจด
ทะเบยนอากาศยานไมวาบคคลธรรมดาหรอนตบคคลตองมสญชาตไทยถาเปนหาง
หนสวนหรอบรษทจากดหรอบรษทมหาชนจากดตองจดทะเบยนตามกฎหมายไทยม
สานกงานใหญตงอยในไทยและกรณทเปนหางหนสวนสามญผเปนหนสวนทงหมดตองม
สญชาตไทยกรณทเปนหางหนสวนจากดผเปนหนสวนทงหมดซงตองรบผดรวมกนโดย
ไมจากดจานวนตองมสญชาตไทยและทนของหางหนสวนนนไมนอยกวารอยละ 51 ตอง
เปนของบคคลธรรมดาซงมสญชาตไทยและกรณทเปนบรษทจากดหรอบรษทมหาชน
จากดบรษทนนตองไมมหนชนดออกใหแกผถอกรรมการขางมากตองมสญชาตไทยและ
ถอหนไมนอยกวารอยละ51 ของหนทงหมด
4) การขนสงตอเนองหลายรปแบบ มาตรา 39กาหนดวาหามมใหผใดประกอบการขนสง
ตอเนองหลายรปแบบเวนแตจะเปนผประกอบการขนสงตอเนองจดทะเบยนดงตอไปนคอ
(1)ผประกอบการขนสงตอเนองทไดจดทะเบยนตามมาตรา 41โดยตองเปนบรษทจากด
หรอบรษทมหาชนทจดตงขนตามกฎหมายไทยมสานกงานใหญตงอยในราชอาณาจกร
และมทนจดทะเบยนชาระแลวไมนอยกวาแปดหมนหนวยสทธพเศษถอนเงน ( 2)เปน
ผประกอบการขนสงตอเนองทไดจดทะเบยนในตางประเทศทประเทศไทยรบรองโดย
สนธสญญาหรอความตกลงระหวางประเทศทไดจดทะเบยนตอนายทะเบยนและตง
ตวแทนหรอสานกงานสาขาในไทยตามทกฎหมายกาหนด และ ( 3)เปนผประกอบการ
ขนสงหรอขนสงตอเนองหลายรปแบบในตางประเทศทไดจดทะเบยนตอนายทะเบยน
และตงตวแทนตามทกฎหมายกาหนด
5) รางพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาธรกจบรการโลจสตกส กรมพฒนาธรกจการคาอย
ระหวางจดทาราง พ.ร.บ. เพอสนบสนนและสงเสรมธรกจบรการดานโลจสตกสโดยม
วตถประสงคเพอพฒนาศกยภาพการแขงขนธรกจใหบรการโลจสตกสของไทยเชนการ
จดการสงสนคาการขนสง (ไมรวมถงการขนสงผโดยสาร) การรวบรวมการกระจายสนคา
หรอบรการและกจกรรมทเกยวเนองโดยมขอกาหนดเกยวกบธรกจทขอรบการสงเสรม
คณสมบตของผย นขอรบการสงเสรมและสทธประโยชนและมาตรการสงเสรมทใหกบ
ผประกอบการทไดรบการสงเสรม
6) การกาดบดแลและการออกใบอนญาต ปจจบนไทยไมมกฎหมายกากบดแลบรการ
โลจสตกสโดยตรงแตมกฎหมายกากบดแลดานการขนสงหลายฉบบ ในประเดนท
เกยวของกบการถอกรรมสทธเรอไทยโดยเรอไทยทใชทาการคาในนานนาไทยเจาของ
2-26 Private & Confidential
เรอตองเปนบคคลธรรมดาซงมสญชาตไทยหรอเปนนตบคคลทจดทะเบยนจดตงขนตาม
กฎหมายไทยโดยมทนไทยไมนอยกวา70และหนสวนผจดการหรอกรรมการฝายขางมาก
แลวแตกรณตองมสญชาตไทยสาหรบเรอทใหบรการขนสงสนคาระหวางประเทศอยาง
เดยวโดยไมทาการคาในนานนาไทยเจาของตองเปนบรษทจากดหรอบรษทมหาชนจากด
จดตงขนตามกฎหมายไทยมทนไทยไมนอยกวารอยละ 51และกรรมการฝายขางมาก
ตองมสญชาตไทย
2.3.3.3. ปญหาและอปสรรคในการประกอบธรกจโลจสตกสไทย
จากการศกษาเปรยบเทยบขอมลทสาคญของธรกจโลจสตกสของไทยจากหลาย
แหลงขอมล ไมวาจะเปนจากรายงานวชาการ หนงสอ และการระดมความคดเหนของ
ผประกอบการโลจสตกส พบวา ปญหาและอปสรรคสาคญในการดาเนนธรกจโลจสตกสในประเทศ
ไทยแบงออกเปน 4 ดานหลก ไดแก ปญหาดานประสทธภาพของระบบขนสงและโลจสตกส
ปญหาของผประกอบการโลจสตกส ปญหาของสงอานวยความสะดวกทางการคา ปญหาดาน
กาลงคนและบคลากรในอตสาหกรรมโลจสตกส โดยมรายละเอยดดงตอไปน
(1) ปญหาดานประสทธภาพของระบบขนสงและโลจสตกส
ปญหาคอขวดของโครงขายถนนในพนทโดยรอบประตการคาหลกและในระบบการขนสง
สนคาทางรถไฟ เนองการการขนสงหลกของไทยคอการขนสงทางถนน และมความตองการ
ขนสงทมากขน ทาใหเกดการจราจรตดขดโดยเฉพาะในโครงขายถนนรอบทาเรอ ประต
การคาสาคญ และเสนทรถไฟทเชอมโยงพนทแหลงผลตในภาคเหนอและภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอ ทาใหเกดความลาชาในการขนสง
สงอานวยความสะดวกในการรวบรวมและการกระจายสนคาไมเพยงพอและไมมประสทธภาพ
ตวอยางคลงสนคาสาหรบจดเกบสนคาเนาเสยงาย และยงขาดศนยรวบรวมและการกระจาย
สนคาเพอรองรบปรมาณการขนสงสนคาผานไปยงประเทศเพอนบาน
(2) ปญหาของผประกอบการโลจสตกสในประเทศไทย
ผใหบรการโลจสตกสไทยสวนใหญมขนาดเลก มความสามารถในการแขงขนตา และมกอยใน
งานทสรางมลคาเพมตา โดยรอยละ 50 ของผประกอบการโลจสตกสไทยเปนการใหบรการ
Private & Confidential 2-27
งานโลจสตกสเพยงกลมงานเดยว (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคม
แหงชาต, 2555) และตองมการลงทนในสนทรพยมาก ไดแก ดานบรการขนสง ตลอดจนตอง
เผชญกบภาวการณแขงขนทเพมสงขนจากการเปดเสรภาคบรการ ในขณะทการใหบรการยง
มการใหบรการทไมตองใชสนทรพย เชน การดาเนนพธการศลกากร หรอการใหคาปรกษายง
มนอย ผประกอบการยงมอานาจตอรองตาเนองจากยงไมมความรวมมอกนระหวางธรกจมาก
เทาทควร ทาใหตองเผชญการตอรองราคาอยากรนแรงจากลกคา นอกจากนนแลว
ผประกอบการ SME ยงไมใหความสาคญกบการลดตนทนและสรางมลคาเพมในการ
ดาเนนงานโดยการ Outsource ทาใหตองรบความเสยงมากเกนความจาเปน
ในสวนของการระดมทนและเงนทนหมนเวยนกยงเปนปญหาสาคญของ SME ไทย กลาวคอ
ม SME จานวนมากไมสามารถเขาถงแหลงเงนทนตนทนตาได ทาใหขาดโอกาสในการขยาย
ศกยภาพทางการคาของตน นอกจากนนการเสยภาษหก ณ ทจายทาใหมปญหาเรองเงนทน
หมนเวยนระยะสน การขอคนภาษจากสรรพากรมตนทนสงและยงมปญหาอยมากในทาง
ปฏบต
แมวาผประกอบการจะมความรความเขาใจในธรกจของตนเปนอยางด แตยงขาดวสยทศนใน
ระยะกลางถงระยะยาว สวนหนงอาจเปนเพราะไมไดรบขอมลเรองโอกาสทางการคาใหมๆ
อยางเพยงพอ หรอไดรบ แตขอมลอยในรปแบบทเขาใจยากหรอมตนทนในการเขาถงทสง
ทาใหไมสามารถเขาถงขอมลทางคาในตางประเทศในเชงลกได ขาดศนยใหบรการเกยวกบ
ความรเรองการคา โดยเฉพาะการคากบตางประเทศ ทาใหตองหาขอมลเอง หรอตองเสยงทา
ธรกจโดยขาดขอมลทางการตลาดทเพยงพอ
(3) ปญหาของสงอานวยความสะดวกทางการคา
เมอพจารณาดชนชวดประสทธภาพเรองการอานวยความสะดวกดานการคาโดยเฉลยแลว
ไทยยงอยในระดบตาถงปานกลางเมอเทยบกบกลมประเทศในเอเชย (จะมการนาเสนออยาง
ละเอยดตอไปในรายงาน) โดยเฉพาะมาเลเซยและสงคโปร เนองจากมขนตอนการจดเตรยม
เอกสารและหนวยงานทเกยวของเปนจานวนมาก ซงเปนภาระตนทนทไมกอใหเกดมลคาเพม
(Non-value Added Cost) แกผประกอบการ สงผลตอตนทนทางการเงนและเวลาในการ
นาเขา-สงออกสนคา และสงผลกระทบโดยตรงตอความสามารถในการแขงขนของธรกจใน
ประเทศ
2-28 Private & Confidential
(4) ปญหาดานกาลงคนและบคลากรในอตสาหกรรมโลจสตกส
ธรกจโลจสตกสขาดบคลากรในหลายระดบตงแตผเชยวชาญ นกวจย บณฑตจบใหม ไปจนถง
แรงงานไรฝมอในภาคธรกจ ตวอยางเชน พนกงานขบรถบรรทกทมความเชยวชาญ ไมเลอก
งาน และสามารถไวใจได โดยในปจจบนพนกงานเหลานมแนวโนมทจะออกมาประกอบธรกจ
อน เชน ขบรถตสาธารณะหรอรถตรบจางมากขน นอกจากนนแลวคานยมของคนไทยยงมอง
วาผประกอบธรกจโลจสตกสยงไมมเกยรตหรอศกดศรเมอเปรยบเทยบกบการประกอบอาชพ
อน ทาใหขาดบณฑตจบใหมทจะเขามาทางานในสายงานน แมวาจะมความพยายามจาก
ภาคเอกชนในการฝกอบรมหรอผลตบคลากรขนมาเอง แตกยงไมสามารถตอบสนองความ
ตองการของอตสาหกรรมไดทงหมด
2.4. การวเคราะหเปรยบเทยบขอมลทสาคญของธรกจใหบรการโลจสตกสไทย
อตสาหกรรมโลจสตกสไทยมขอไดเปรยบหลายประการ หากมองศกยภาพของไทยในแง
จดยทธศาสตรไทยมทต งเหมาะสาหรบการผลตและการคามาก ไทยมโครงสรางพนฐานทพรอม ม
การเชอมโยงประดการคาโดยเฉพาะผานเสนทางการคมนาคมทางบกกบประเทศเพอนบาน
ประกอบกบโอกาสในการทาธรกจใหบรการโลจสตกสของไทยกเตบโตขนอยางตอเนองจากการท
ไทยมการเจรจาการคาเสรกบหลายประเทศ อกทงสนคาของไทยไดรบการยอมรบธรกจโลจสตกส
ของไทยสวนใหญอยในภาคการขนสงทางบก มขนาดกลางถงขนาดเลก มการจดตงเปน
สมาพนธโลจสตกสมากมาย อยางไรกตามยงหากมองในอกมมหนงถอเปนจดออน เนองจากการ
ขนสงทางบกเปนวธการขนสงทมตนทนสงกวาทางเรอหรอทางรางโดยเปรยบเทยบ อกทง
ผประกอบการยงไมมการรวมตวกนอยางเปนเอกภาพเทาทควร ทาใหในแงของการผลกดน
นโยบายหรอการเปนตวแทนของภาคโลจสตกสทนาเสนอตอสงคมหรอภาคการเมองยงไมเขมแขง
เทาทควร
2.4.1. Uการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และความเสยงของอตสาหกรรมโลจสตกส
จากการศกษาความสามารถในการแขงขน ภาพรวมของอตสาหกรรมโลจสตกสของไทย
และกฎระเบยบทเกยวของแลว เราสามารถสรปจดแขง จดออน โอกาส และความเสยงของ
อตสาหกรรมโลจสตกสของไทยไดดงตอไปน
Private & Confidential 2-29
1) ประเทศไทยอยในตาแหนงทเปนศนยกลางการขนสงของภมภาคและมชายฝ งทะเล
คอนขางยาว
จดแขง
2) มสาธารณปโภคพนฐานทางบกและทางอากาศ
3) มผประกอบการมากราย
4) ผใหบรการมการรวมตวกนเปนสมาพนธโลจสตกส
5) ผประกอบการไทยมความชานาญดานการใหบรการภายในประเทศ
1) ยงมการใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานไมเตมทโครงสรางพนฐานทางรางไมม
ประสทธภาพและการเชอมโยงโครงขายการขนสงในแตละ Mode ยงไมดนกระบบขนสง
ภายในประเทศยงไมคลองตวเพราะสวนใหญตองเชอมตอกบการขนสงโดยรถ
จดออน
2) ระบบการจดการยงไมไดมาตรฐานและครบวงจร
3) กฎหมายทเกยวของไมเออตอการใหบรการอยางมประสทธภาพ
4) ขาดเทคโนโลยสารสนเทศและฐานขอมล
5) ขาดการพฒนาดานทรพยากรมนษยดานโลจสตกส
6) ผประกอบการไทยยงขาดความตระหนกดานตนทนโลจสตกส
7) การขนสงทางบกมอปทานมากกวาอปสงคเกดการตดราคา
8) ผประกอบการรายเลกไมสามารถเขาถงแหลงเงนทนขาดเงนทนในการลงทนดาน
เทคโนโลยการบรหารจดการและการตลาด
9) ขาดความรวมมอในโซอปทาน
1) การเจรญเตบโตทางการคาระหวางประเทศในภมภาคอาเซยนและการกาวไปสประชาคม
เศรษฐกจอาเซยนทาใหเกดการไหลเวยนของสนคาเงนทนและแรงงานไดอสระมากขน
โอกาส
2) รฐบาลมนโยบายสงเสรมการพฒนาระบบโลจสตกส
3) มอตสาหกรรมสนบสนนทเขมแขงเชนอตสาหกรรมยานยนต
4) การคาภายในประเทศและตางประเทศขยายตวทาใหอปสงคบรการโลจสตกสเพมขน
5) เปนGateway สาหรบการขนสงทางถนนสาหรบประเทศจนตอนใต
2-30 Private & Confidential
Uความเสยง
1) ถกผลกดนใหมการเปดเสรซงผประกอบการไทยไมสามารถแขงขนกบตางชาตได
2) ลกคามความตองการบรการทดข นเรวขนแตราคาถกลง
3) ตองพงพาการนาเขาพลงงานซงมตนทนสง
4) ปญหาสภาพการจราจรคบคงในเสนทางการขนสงสนคาหลก โดยเฉพาะรอบทาเรอและจด
ขนสงขนถายของทางรถไฟ
Private & Confidential 2-31
สารบญ
Uบทท 2 U Uภาพรวมและสถานะของธรกจบรการโลจสตกสไทย U ................................................. 1
U2.1.U Uขอบเขตและการจดกลมบรการโลจสตกส U ....................................................................... 1
U2.2.U Uบทบาทและความสาคญของบรการโลจสตกสตอการเตบโตทางเศรษฐกจของไทย U ........... 4
U2.3.U Uขอมลพนฐานธรกจโลจสตกสไทย U .................................................................................. 5
U2.3.1.U Uโครงสรางธรกจ และขอมลดานภมศาสตร U ............................................................. 5
U2.3.2.U Uมลคาทางเศรษฐกจ ขอมลทางการตลาด การเงนและการลงทน การจางงานใน
อตสาหกรรมโลจสตกส และคคาสาคญของธรกจโลจสตกสไทย U ...........................11
U2.3.2.1.U Uมลคาทางเศรษฐกจและขอมลทางการตลาด แนวโนมการเตบโต สวนแบง
การตลาด U ...........................................................................................11
U2.3.2.2.U Uการเงนและการลงทนในอตสาหกรรมโลจสตกส U ...................................14
U2.3.2.3.U Uการจางงานในอตสาหกรรมโลจสตกส U ..................................................15
U2.3.2.4.U Uคคาทสาคญ U .......................................................................................18
U2.3.3.U Uขอมลอนๆ ทเปนประโยชนตอการศกษาอตสาหกรรมโลจสตกสไทย U ..................20
U2.3.3.1.U Uความสามารถทางการแขงขนของธรกจโลจสตกสไทย U ..........................20
U2.3.3.2.U Uกฎระเบยบในอตสาหกรรมโลจสตกสไทย U ............................................23
U2.3.3.3.U Uปญหาและอปสรรคในการประกอบธรกจโลจสตกสไทย U ........................26
U2.4.U Uการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลทสาคญของธรกจใหบรการโลจสตกสไทย U .....................28
U2.4.1.U Uการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และความเสยง ของอตสาหกรรมโลจสตกส U .28
2-32 Private & Confidential
สารบญรปภาพ
Uภาพท 2-1 :หวงโซอปทานของอตสาหกรรมโลจสตกส U ................................................................ 2
Uภาพท 2-2 : สดสวนธรกจทสนทรพยรวมและรายไดหลกรวมมากทสดรอยละ 20 ตอทงหมดในป
2554U .............................................................................................................................10
Uภาพท 2-3 : แนวโนมของภาคโลจสตกสในภาพรวม สดสวนของภาคโลจสตกสตอ GDP และ
อตราการเจรญเตบโตของภาคโลจสตกสในแตละชวงเวลาตงแตป 2513 ถงป 2553U .........13
Uภาพท 2-4 :มลคาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศการลงทนในตางประเทศของบรษทไทยใน
อตสาหกรรมโลจสตกสU ...................................................................................................15
Uภาพท 2-5 : สดสวนการจางงานในอตสาหกรรมโลจสตกสของไทยในป 2554U.............................16
Uภาพท 2-6 : การจางงานในอตสาหกรรมโลจสตกสของไทยตงแตป 2544 ถงป 2554U ..................16
Uภาพท 2-7 : สดสวนการจางงานในอตสาหกรรมโลจสตกสของไทยตงแตป 2544 ถงป 2554U.......17
Uภาพท 2-8 : อนดบ LPI และอนดบของสถานะอตสาหกรรมโลจสตกสของไทยในมตตางๆ )ซาย(
คะแนน LPI และคะแนนของสถานะอตสาหกรรมโลจสตกสไทยในมตตางๆ )ขวา( U............21
Uภาพท 2-9:ตนทนโลจสตกสเปรยบเทยบระหวางประเทศ )ซาย ( และตนทนโลจสตกสของไทยป
2544 ถงป 2554 )ขวา( U ..................................................................................................22
Private & Confidential 2-33
สารบญตาราง
Uตารางท 2-1: ตารางแสดง TSIC ในขอบเขตของการศกษา U ......................................................... 2
Uตารางท 2-2: ตารางแสดงจานวนนตบคคลจดทะเบยนและทนจดทะเบยนรวมในธรกจ U ................. 8
Uตารางท 2- 3: ตารางแสดงจานวนนตบคคลจดทะเบยนและทนจดทะเบยนรวมในธรกจ U ................. 9
Uตารางท 2-4: ตารางแสดงสนทรพยรวม รายรบหลกรวม และสวนแบงการตลาดของ
อตสาหกรรมโลจสตกสในไทย เปรยบเทยบป 2550 และป 2554 จดกลมตาม สศช. U .........14
Uตารางท 2-5: ตารางแสดงคคาทสาคญของไทยในป 2555U .........................................................19