เอกสารประกอบคมอการดำาเนนงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน

องคประกอบท ๑ การจดทำาปายชอพรรณไม๑) ตวอยางพรรณไมและการศกษาพรรณไม

การเกบและรกษาตวอยางพนธไม- ตวอยางปายขอมลตดตวอยางพนธไม- ขอเสนอแนะจากนกพฤกษศาสตรทโรงเรยนสมาชกจะ

ตองทำาความเขาใจ- การจดเกบและระบบการจดเกบตวอยางพนธไม- การศกษาพรรณไมในสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน

(ก.๗-๐๐๓)๒) ทะเบยนพรรณไมและภาพถายพรรณไม

- คมอการทำาทะเบยนพรรณไม- ชอพรรณไม- ลกษณะวสยและถนอาศย- แนวทางการถายภาพพรรณไมเพองานดาน

พฤกษศาสตร- หนงสอ ชอพรรณไมแหงประเทศไทย ดร.เตม สมต

นนทน๓) ปายชอพรรณไม

- การทำาปายชอพรรณไม๔) ผงพรรณไม

องคประกอบท ๒ การรวบรวมพรรณไมเขาปลกในโรงเรยนการจดภมทศน หรอการจดสวน (Landscape)

การออกแบบจดสวน นบเปนการออกแบบเพอเปนสอกลางระหวางมนษยตอมนษย และระหวางมนษยตอธรรมชาต ปจจบนธรรมชาตถกทำาลายลงอยางมาก ความสำาคญของการจดสวนกมคณคามากขน ทงในดานการอนรกษธรรมชาต การจดวางผงเมอง

การกำาหนดพนทสเขยว การกำาหนดเขตอตสาหกรรม และเขตทอยอาศย เปนสงทตองดำาเนนการอยางถกตองตามหลกวชา การออกแบบจดสวนไมวาจะขนาดเลกหรอใหญจะตองระลกเสมอวา ตองออกแบบใหมความสำาพนธกบสภาพแวดลอม อนรวมไปถงสภาพพนท รปแบบของสถาปตยกรรมสงกอสราง มความสมพนธกบสภาพแวดลอม และยงจะตองออกแบบใหสอดคลองกบพฤตกรรมของผคนในสงคมนนๆดวย การออกแบบเพอการจดสวนจงไมใชเปนงานททำาลายสภาพแวดลอม แตเปนงานทตองเสรมสรางสภาพแวดลอมของสวนรวมใหดขน

ความหมายการจดสวน หมายถง การจดตกแตงและปรบปรงพนทใหเกด

ความสวยงาม ควบคม และเสรมสรางใหสภาพแวดลอมเหมาะสมเพอเออประโยชน และเกดความสะดวกสบายในการดำาเนนกจกรรมตางๆ

จดสวนไมใชเพยงแคการปลกตนไมเพยงอยางเดยวหากตองทำาใหเกดความงาม บนดาลความสขใหเกดขนในจตใจและอารมณของผคน สอดคลองกบความตองการดานสภาพความเปนอยและการทำากจกรรมตางๆของผเขาไปใชสวนอกดวย

ประโยชนของการจดสวน๑. การจดสวนทำาใหเกดการดแลพนทอยางด มขอบเขต

แนนอน เกดความปลอดภยในการใชพนท๒ การจดสวนเปนการชวยลดมลภาวะตางๆ เชน เสยง

รบกวน ฝน ลม แสงแดด ดวยการออกแบบมาควบคม เพราะการจดสวนเปนการควบคมและสรางสภาพแวดลอมใหเหมาะสมนาอย

๓. การจดสวนทำาใหพนทสะอาด อากาศบรสทธ ควบคมระดบอณหภม แสงแดด ใหอยในสภาพทเหมาะสมกบความตองการ

๔. การจดสวนชวยใหมการวางแผนการใชพนท ทมอยอยางจำากดใหเกดประโยชนมากทสดมสดสวน ขอบเขตทเหมาะสมแนนอน เชน บรเวณพกผอนสวนตว บรเวณออกกำาลงกาย พนทสวนครว สนามเดกเลน สวนไมดอกไมประดบ หรอพนทใชสอยอนๆ

๕. การจดสวนชวยแกไขและปดบงสภาพแวดลอมทไมนาด และยงแกไขการพงทลาย การเสอมโทรมของหนาดนอกดวย

๖. การจดสวนชวยใหเกดความสขทางดานจตใจ เพราะไดใกลชดกบธรรมชาตและพชพรรณ

รปแบบของสวนการปรบปรงเปลยนแปลงเพอคนหาสงทดกวาอยเสมอนบเปน

ธรรมชาตของมนษยจงเปนผลทำาใหงานออกแบบทกดานพฒนาไปอยางกวางขวาง สวนไดถกแบงไวเปน ๒ แบบใหญๆ คอสวนแบบประดษฐ (Formal style) และสวนแบบธรรมชาต (Informal style) แตในปจจบนยงมรปแบบสวนเกดขนจากการพฒนาการของแนวความคดจากรปแบบสวนทง ๒ เรยกวา สวนแบบสมยใหม (Contemporary )

1. สวนแบบประดษฐหรอสวนแบบเรขาคณต (Formal style)

สวนแบบนวางแปลนโดยใชรปเรขาคณตเปนหลก เชน สเหลยม สามเหลยม วงกลมดงนนการควบคมตดแตงรปทรงตนไมจะเหนอยางเดนชด เจาะจง จดวางอยางตงใจ การจดสวนแบบนมกจะเปนการจดในพนทกวางจงจะเกดความประทบใจ พนทจดมกเปนทราบเรยบ ไมนยมพนทสงๆ ตำาๆ เปนเนนเขา การจดจะคำานงถงความสมดล

2. สวนรปแบบธรรมชาต (Informal style)

ในการศกษาเรองรปแบบสวนธรรมชาต เราแบงไดเปน ๒ แนวทาง คอ

1. การจดสวนแบบธรรมชาตของชาวตะวนตก2. การจดสวนแบบธรรมชาตของชาวตะวนออก

การจดสวนแบบธรรมชาตของชาวตะวนตกองกฤษเปนชาตแรกทไดเรมพฒนาสวนแบบน ไดเกดขนหลงจากทสวนแบบประดษฐได

เจรญถงทสด และเสอมความนยมลงไป และไดเรมมการสรางสรรครปแบบของธรรมชาต พนทจะมความสงตำาลดหลน การจดเพอการใชประโยชนจากการพกผอนอยางแทจรงเปนสวนทใชพนธไมหลากสสน มากดวยชนดและประเภทจดวางดใกลเคยงกบการกอเกดโดยธรรมชาตและเขากบทศนยภาพโดยรวม

การจดสวนแบบธรรมชาตของชาวตะวนออกประเทศจนเปนแมแบบแผอทธพลไปสเกาหล ญปน เปนความงามของธรรมชาตทได

ผานการกลนกรองมาอยางละเอยดถถวนผานการจำาลองโดยใชมาตราสวนยอ การจดสวนของชาวจนและญปนยงแฝงเรนดวยความเชอความศทธาถงความยงใหญของธรรมชาต เชอในโชคลาง อทธพลของธรรมชาตทมตอวถชวตของมนษย ความหมายทไมเหมอนกบสวนชาตใดๆในโลก กคอ เจดย ตะเกยงหน อางหน ไผไลกวาง ซงมความงดงามความวเวกบรสทธแลวยงแฝงความหมาย ความเชออยในเนอหาสวนอกดวย ทงนเพอใหบรรลถง สนทรยภา“พอนเรยบงายทเกดจากการปรงแตงธรรมชาตอยางมรสนยม เพ” อใหชวตดำารงสภาพทกลมกลนไปกบธรรมชาตมากกวาการบงคบธรรมชาตใหมารบใชตามคตชาวตะวนตก

รปแบบของสวนธรรมชาต โดยทวไปแลวการจดสวนทมงการเลยนแบบธรรมชาตนนจะ

เปนการจดในพนททมความสงตำา ลดหลน การจดวางกลมพนธไมเปนไปอยางธรรมชาต คำานงถงการจดเปนกลมอสระ ไมยดรปแบบทางเรขาคณตมากำาหนด แตอาศยจงหวะการจดวางใหเกดสมดลดวยความรสก จงมความงามอยางลกซงกอใหเกดความคดคำานงตอเนอง เกดแรงบนดาลใจ และจนตนาการ จงเรยกสวนแบบนวา Naturalistic style กได

สวนสมยใหม (Contemporary)เปนการผสมผสานกนกบสวนทง ๒ แบบ ไดรบอทธพลมาจากศลปะแบบแอบ

สแทรกต (Abstract) หรอแบบนามธรรม เปนการเนนเรองราวอยางกลมกลนเหมอนธรรมชาต จะคำานงถงความเปนระเบยบเรยบรอย สวยงามและดแลงาย

องคประกอบในการออกแบบการออกแบบงานศลปะยอมเกดจากการนำาเอา องคประกอบ“

การออกแบบ ตอไปนมาสรางสรรครวมกนมาเปนผลงาน แตจะ”สวยงามมากนอยแคไหน ยอมขนอยกบความเชยวชาญเฉพาะบคคลไป

องคประกอบการออกแบบมดงน1. จด (Dots)2. เสน (Line)3. รปรางและรปทรง (Shape and Form)4. มวลและปรมาตร (Mass and Volume)5. ผวสมผส (Texture)6. บรเวณวาง (Space)7. ส (Color)8. ลวดลาย (Pattern)

จด (Dots)

การใชจดในสวนกเพอบอกถงความตอเนองเชอมโยง การเนนนำาสายตาสรางระยะใหเกดขน หรอจะใชเนนใหเกดความเดนขององคประกอบอนๆ

เสน (Line)หมายถง จดทเรยงตอๆกน มอสระทงขนาด ทศทาง ระยะ มสภาพเปนตวแบงพนท

หรอกำาหนดบรเวณวาง เสน ในการออกแบบจดสวนจะใหความรสกตอการมองดวย เชน ใหความรสกเคลอนไหวความตอเนองสมพนธ และการนำาสายตา ลกษณะของเสนในการออกแบบจดสวน มลกษณะตางๆ เชน

- เสนตรง ใหความรสกมนคงแขงแกรง สงา แสดงถงความสง

- เสนนอน หรอเสนระดบ ใหความรสกราบเรยบ สงบ พกผอน

- เสนโคง ใหความรสกนมนวล ออนไหว ความเปนอสระ- เสนทะแยง เสนซกแซก ใหความรสกเคลอนไหว

รวดเรว ตนเตน แขงกราว อทธพลของเสนลกษณะนคอความเปนแบบแผน นาเกรงขาม จงเปนเสนทมกใชตกแตงในสวนแบบประดษฐ

รปรางและรปทรง ( Shape and form )รปรางม 2 มต คอมกวาง กบ ยาว เปรยบกบรปทมลกษณะ แบนๆ สวนเนอทภายในของ

ทรงพมหรอรปทรงกระบอกของลำาตนนน เปนรปทรงเปนรป ๓ มต คอมกวาง ยาวและลก ใหความรสกเปนกลมกอน มนำาหนก มเนอทภายใน รปรางและรปทรง เกดจากเสนลกษณะตางๆ มาตดตอกนในทศทางตางๆ ในการออกแบบจดสวน รปทรงนบเปนสงสำาคญมาก

เพราะใชกำาหนดขนาด ปรมาณ พนท ความงามและการใชประโยชนของสวน

มวลและปรมาตร ( Mass and Volume)มวล หมายถง เนอทงหมดของสาร ถาเปนพมไมกคอพนทภายในทรงพมทงหมด มวลของหนกคอเนอทแขงแกรงของหน สวนปรมาตร คอพนทในอากาศ หรอบรเวณวาง หรอหนา มวลและปรมาตรจงอยรวมกน ในเชงการออกแบบจดสวนแลว การกำาหนดมวลและปรมาตรมกจะถกเรยกกลนไปกบเรองของเนอทและปรมาณ

ผวสมผส (Texture)เปนลกษณะผวหนาของวตถ ทสามารถใหความรสกและรบรได

ดวยสายตา หรอดวยกายสมผส มหลายลกษณะ เชน ผวสมผสหยาบ ละเอยด มน ดาน การกำาหนดผวสมผสในสวนกเพอผลทางดานการมอง ใหปรากฏความงามซงจะใชสายตาเปนตวกำาหนดเสมอ พนธไมทมใบขนาดใหญ หรอผวทหยาบขรขระของลำาตน ของผนงกำาแพง ลกษณะผวสมผสกหยาบ ถาพนธไมทมขนาดของใบโดยรวมเลก ฝอยหรอพนผวทเรยบสมำาเสมอ จะมลกษณะผวสมผสละเอยด

อทธพลของผวสมผสตอความรสกนน ผวสมผสทหยาบ จะรสกหนกทบ แขง เกาแก

โบราณ ผวสมผสระเอยดจะใหความรสกออน บางเบา สวาง นาสมผส ผวสมผสปานกลางจะใหความรสกในลกษณะของความเชอมใหเกดความกลมกลน

บรเวณวาง (Space)

ในการจดสวนอาจเรยกวา พนท กได แตในการออกแบบ “ ”คำาวา Space ถกใชเรยกอยาง

กวางขวาง และในสวนของการออกแบบทางภมสถาปตยกรรมนนจะเหนวาบรเวณวาง หมายรวมถงททเปนทงรปราง เรยกวา Positive Space หรอตรงกบสวนทเปน Solid mass (สงททบ) เชน กลมพนธไม ภเขา อาคารบานเรอน ฯลฯ และททนอกเหนอจากความเปนรปรางเรยกวา Negative Space หรอตรงกบ Open Space (สงทโลง) เชน พนดน สนามหญา พนนำา ทองฟา

ส (Color)สนอกจากจะใหคณคาทางดานความงดงามแลว ยงใหความ

รสกและมผลทางดานจตวทยาของมนษยดวย งานออกแบบสวนเปนงานทผออกแบบตองรจกเลอกสสนของพชพรรณ วสด อปกรณตางๆมาจดวางใหเกดความสวยงาม ผออกแบบจงตองเรยนรเกยวกบทฤษฎสพอสมควรและตองรวาพชพรรณชนดใดมสอะไร เพอนำามากำาหนดออกแบบไดถกตอง

พนธไมทใชในการออกแบบจดสวนการแบงจะแบงตามลกษณะรปรางทปรากฏภายนอกรวมทงวตถประสงคการใช

๑. ไมตน (Tree) เปนไมเนอแขงมอายหลายฤด มลำาตน เดยว สง คอชวงของลำาตนทสงจากพนดนถงกงแรก แบงไดดงน

- ไมตนขนาดเลก มความสงประมาณ ๔-๖ เมตร เชน หมากเหลอง แปรงลางขวด- ไมตนขนาดกลาง มความสงประมาณ ๑๐-๑๕ เมตร เชน ชมพพนธทพย ชงโค จำาป- ไมยนตนขนาดใหญ มความสงประมาณ ๑๕ เมตร ขนไป

เชน จามจร ไทร ประด

๒. ไมพม (Shrubs) เปนไมเนอแขงมอายหลายฤด ลำาตนเตย แตกกงกานชดดน ทำาใหดมหลายตน กงกานจะแผออกเปนพม ควบคมรปทรงไดงาย แบงไดดงน

- ไมพมเตย มความสงไมเกน 1 เมตร เชน ชบาหน ชวนชม พยบหมอก

- ไมพมกลาง มความสง ๑.๕๐ –๒.๕๐ เมตร เชน เขมมวง ลนกระบอ หปลาชอน โกสน

- ไมพมสง มความสง ๓-๕ เมตร เชน ทรงบาดาล โมก

๓. ไมเลอย (Vine) เปนไมทตองอาศยเกาะเกยวพนกบสงคำาจนเพอใหลำาตนเจรญอยไดเปนไมทเจรญเตบโตเรว เพราะไมมนำาหนกกดตวเอง ในไมประเภทนรวมถงไมพวกรอเลอยดวย โดยทวไปไมเลอยจะมขนาดตงแต ๓ เมตรขนไป เชน การเวก กระเทยม เถา อญชน

๔. ไมคลมดน (Ground cover)เปนพนธไมทมขนาดเตย เลก สวยงาม ขยายพนธงายโตเรว แผขยายออกดานขางรวดเรว ใชคลมผวดนเพอสรางความสวยงามหรอเพอประโยชนอนๆในเชงประดบตกแตง มความสงประมาณ ๐.๓๐ เมตร เชน ดาดตะกว ผกโขมแดง ผกเปด ๕. ไมนำา (Aquatic plant) เปนพนธไมทมลกษณะพเศษออกไป ทงรปรางของลำาตนและใบ สามารถเจรญเตบโตไดดในนำา หรอรมนำา เชน บวตางๆ กกธป เตย พทธรกษานำา ๖. ไมใบ เปนพนธไมทปลกเพอวตถประสงค ทจะใชประโยชนจากรปลกษณของใบอนสวยงาม สสนแปลก มกเปนพนธไมทตองการแสงนอยถงปานกลาง ความชนสง เชนไมในสกลฟโลเดนดรอน พลฉล ๗ ไมดอก เปนพนธไมทปลกไวเพอวตถประสงคทใชประโยชนจากสและความสวยงามของดอกทงในเชงการประดบ

ตกแตงหรอปลกเพอจำาหนาย เปนไดทงไมพม ไมคลมดน ไม เลอย หรอเปนไมดอกลมลก ไดแก บานชน ดาวเรอง กหลาบ ๘. ไมอวบนำา เปนไมทเจรญเตบโตไดดในพนททแหงแลง เปนไมทมนำาเปนองคประกอบในลำาตนสง เชน อากาเว หางจระเข ลนมงกร ๙. ไมดด ไมแคระ เปนพนธไมทควบคมการเจรญเตบโตทางรปทรงลำาตนเอาไว เพอใหไดรปทรง และขนาดตามทตองการ ไมแคระมกจะคงรปทแทจรงตามธรรมชาตไวเพยงแตถกยอสวนลงมา ไดแก ชาฮกเกยน สน ไทร

การออกแบบ ปรบปรงภมทศน ในโรงเรยน การออกแบบ ปรบปรงภมทศนในโรงเรยน เปนการเรยนรในองคประกอบแหงธรรมชาต เขาใจกระบวนการของธรรมชาต กระบวนการทางสงคม ประเพณ วฒนธรรม และสรางสรรคแนวคด แนวทาง วธการในการอยรวมกนอยางสนต ระหวางมนษยกบสงแวดลอม เอออาทรตอสรรพชวต สรรพสง

คำาวา ภมทศน เปนคำาผสม พจนานกรม ฉบบ“ ”ราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒ บญญตวา ภม ๑, ภม- [พม,พม-, พมม-] น. แผนดน, ทดน ทศน-, ทศน, ทศนะ, ทศนา [ทดสะนะ-, ทด, ทดสะ-] น. ความเหน, การเหน, เครองรเหน, สงทเหน, การแสดง, ทรรศนะ กใช. ภมทศน หรอภมภาพ ตรงกบภาษาองกฤษวา Landscape เปนคำาผสม land แปลวา ภม (แผนดน) scape แปลวา ทศน (สงทเหน) หรอภาพ (รปทปรากฏเหน)แนวทาง การออกแบบ ปรบปรงภมทศนในโรงเรยน

๑. การสำารวจสภาพภมศาสตร ๑.๑ การวเคราะหดานกายภาพ เปนการศกษาและ

สำารวจทรพยากรทางกายภาพในพนทและศกษาความสมพนธระหวางขอมลทรพยากรดานกายภาพ มแนวทางการดำาเนนงาน ดงน

๑) ศกษาและสำารวจทรพยากรกายภาพทมในพนท

๑.๑) ลกษณะพนท เชนความลาดชน ภมประเทศทตง และการเขาถงพนท เปนตน

๑.๒) ลกษณะภมอากาศ เชนอณหภม ทศทางลม นำา การระบายนำาตามธรรมชาตและทศทางการโคจรของดวงอาทตย เปนตน

๑.๓) ลกษณะดน เชนชนด ประเภทของดน และความเปนกรด-ดาง เปนตน

๑.๔) ลกษณะทางธรณวทยาและภมสณฐาน เชนชนด-ประเภทของหนแร และชวงการกำาเนดของหนแร เปนตน

๑.๕) ลกษณะของกายภาพอนๆ เชนลกษณะมมมอง และสาธารณปโภค เปนตน

๒) ศกษาความสมพนธระหวางขอมลทรพยากรดานกายภาพ๑.๒ การวเคราะหดานชวภาพ เปนการศกษาและสำารวจทรพยากรทางชวภาพในพนท และศกษาความสมพนธ

ระหวางขอมลทรพยากรดานชวภาพ มแนวทางการดำาเนนงาน ดงน ๑) ศกษาและสำารวจทรพยากรชวภาพทมในพนท

๑.๑) พชพรรณเดม นำาขอมลจากผงพรรณไม มาเปนฐานในการศกษารายละเอยด

๑.๒) ชวภาพ - สงมชวตอนๆทเกยวของกบพชพรรณ

๒) ศกษาความสมพนธระหวางขอมลทรพยากรดานชวภาพ๑.๓ การวเคราะหพนทดานสงคม ศลปะ และวฒนธรรม เปนการศกษาดานสงคม ศลปะ และวฒนธรรม ในทองถนหรอชมชนทใกลโรงเรยน และศกษาความสมพนธระหวางขอมล มแนวทางการดำาเนนงาน ดงน๑) ศกษาดานสงคม ศลปะ และวฒนธรรม ในทองถนหรอชมชนทใกลโรงเรยน๒) ศกษาความสมพนธระหวางขอมลดานสงคม ศลปะ และวฒนธรรม

แผนภาพแสดง การวเคราะหพนท

๒. การใชประโยชนพนทเปนการรวบรวม วเคราะห จำาแนกจดกลมขอมลจากการ

สำารวจสภาพภมศาสตร นำามากำาหนดการใชประโยชนของพนท ใหสอดคลองกบศกยภาพ สนทรยภาพ และความสมดลของธรรมชาต

แผนภาพแสดง การใชประโยชนพนท๓. จนตนาการสแนวคด ๓.๑ จนตนาการบนฐานธรรมชาต การสมผสเรยนรธรรมชาต สการสรางสรรคงานดานนฤมตศลป(creative art) กอเกดแนวคดในดานตางๆ เชน

- ดานการวางแผนทวไป การมสวนรวม รวมคด รวมปฏบต- ดานการกำาหนดแนวคดดานการกำาหนดพรรณไม

เขามาปลกในโรงเรยน เนนความ หลายหลากของพช นำาไปสสงอนๆ อยางสอดคลอง สมดล โดยเลอกพรรณไมในทองถน

- ดานเทคนค โดยการเลอกใชวสดธรรมชาตทหาไดงายในทองถน กอใหเกดความกลมกลน

- ดานสภาพแวดลอม ใหคำานงถงรมเงา รมรน ในชวงทเยาวชนอยทโรงเรยน เปนจดเรมสำาหรบโรงเรยน

- ดานหนาทใชสอย กลมพชทสนใจ เชนสมนไพร ผกพนเมอง

- ดานการวางผงหลกทางกายภาพ ใหมสถานทเรยนรวมกนนอกหองเรยน

- ดานสนทรยศาสตร จดใหสสน เพอดงดดเยาวชน เชน ไมดอกทหลากส- ดานสงคมและวฒนธรรม ความสมพนธกบทอง

ถนโดยเปนการเรยนรรวมกนกบชมชนใกลเคยง- ดานจตวทยา สทนำามาใชภายในโรงเรยนมอทธพล

ตอความรสก อารมณ เชนสแดง ให ความรสกรอนแรง สเขยว ใหความรสกสดชน

๓.๒ การนำาเสนอแนวคด สามารถนำาเสนอตามลำาดบขนตอน ดงนแบบราง (Preliminary Design Stage) แบบแสดงแนวคด (Concept Plan) พฒนาแบบ (Development Design Stage) และแบบแนวคดขนสดทาย (Final Design Stage) โดยในแตละขนตอนสามารถจดทำาแผนภาพ ทศนยภาพ หรอแบบจำาลอง(Model) ประกอบในการนำาเสนอแนวคด

แผนภาพแสดง ผงแสดงแนวคด

๔. การจดทำาผงภมทศน๔.๑ เขยนแบบการตกแตงภมทศน นำาแนวคดขน

สดทาย (Final Design Stage) มาเขยนแบบแสดงการตกแตงภมทศน เชนผงการปลกพช (ไมตน ไมพม ไมลมลก หญา) ผงวสดอปกรณ ผงระบบนำา ผงไฟฟาสองสวาง ผงการปรบพนท และแสดงรปตด รปดาน แบบขยายตางๆ

๔.๒ จดทำารายการประกอบแบบการตกแตงภมทศน ทำารายละเอยดการปลกพช และสวนตางๆ ทปรากฏในแบบ เพอใหทราบมาตรฐานดานภมทศน เชน

งาน SOFTSCAPE หมวดท ๑ ดนและเครองปลกหมวดท ๒ การเตรยมดนปลก และปยหมวดท ๓ งานปรบระดบ และการปลกหมวดท ๔ วสดพชพนธหมวดท ๕ การดแล และรกษาภมทศนหมวดท ๖ อปกรณ และการดแลรกษา

งาน HARDSCAPE หมวดท ๑ ขอกำาหนดทวไปหมวดท ๒ งานเตรยมพนทหมวดท ๓ งานพน และผวพนหมวดท ๔ สงประกอบภมทศนตาง ๆหมวดท ๕ งานระบบรดนำาตนไมหมวดท ๖ งานระบายนำาหมวดท ๗ งานไฟฟาสองสวางภายนอก

การตดแตงตนไม

ธรรมชาตของตนไมการแตงกงนนตองเขาใจธรรมชาตของตนไมใหมาก

ตนไมแตละชนดมลกษณะวสยแตกตางกน มการตอบสนองตอการแตงกงแตกตางกน ซงปจจยตางๆทตองพจารณา เชนชวงเวลาทเหมาะสมในการแตงกง ปรมาณการแตงกง เปนตน ดงคำาพงเพยทวา ไกงามเพราะขน คนงามเพราะ“แตง เปรยบเสมอนคนเราเมอไดมการแตงตวหรอตกแตง”อาภรณ กทำาใหดมชวตชวา สดใส สะอาด และเปนระเบยบ ตนไมกเชนเดยวกนหากมการดแลรกษาและแตงกงทดแลว กจะเหนความสวยงาม

จดประสงคของการแตงกง๑. เพอใหตนไมมโครงสรางแขงแรงสมบรณ๒. เพอใหตนไมมโครงสรางเหมาะทจะปฏบตงานในสวน

รกษารปทรงใหเปนระเบยบ๓. เพอตองการใหตนไมออกดอกไดด๔. เพอใหตนไมมผลกระจายทวตนสมำาเสมอ๕. เพอใหไดผลไมทมคณภาพ ๖. เพอปองกนการระบาดของโรคและแมลง

หลกการแตงกง๑. เครองมอสำาหรบการแตงกง

๑.๑ เครองมอทใช เชน กรรไกร มด ขวาน เลอยมอหรอเลอยยนต

๑.๒ เครองมอตองเปลยนไปตามความเหมาะสมของกง๑.๓ เครองมอตองอยในสภาพของการใชงานไดตลอด

เวลา ๒. เทคนคการแตงกง๒.๑ การแตงกง อยาใหกงฉกขาด จะเปนชองทางใหเชอ

โรคสามารถเขาสตนไมไดงายขน

๒.๒ พชแตละชนดมการตอบสนองตอการแตงกงตางกน

๒.๓ แตงกงใหทศทางของกงทตองการเจรญออกมาในแนวทกำาหนดไว

๒.๔ หลงจากแตงกงแลว ตาทอยตรงสวนปลายสดของกงจะเปนตาแรกทเจรญขนมา

๒.๕ การแตงกงใหเรมจากการตดออกนอยๆ กอน และใหคำานงถง ผลด ผลเสย๓. รปทรง

รปทรงทเหมาะสมของพชแตละชนดแตกตางกน ขนอยกบลกษณะวสย๔. ฤดกาล

การแตงกงใหถกตองตามฤดกาล เชนตนไมทมการผลดใบ มกจะแตงกงในชวงระยะทงใบจนหมดเหลอเฉพาะกงเทานน สวนตนไมทไมมการผลดใบ มกจะแตงกงภายหลงการเกบเกยว (สวนใหญมกอยในชวงฤดฝน)

๕. การรกษาบาดแผลของรอยตด๕.๑ รกษาแผลรอยตดใหสะอาด ๕.๒ ใชสารเคม เชนยากำาจดเชอราพวกสารประกอบ

ทองแดง (copper fungicide) หรอสารอนๆ เชน ส นำามนดนหรอปนแดง ฯลฯ

ระบบการแตงกง๑. แบบเลยงยอดกลาง ๑.๑ รกษาลำาตนกลางไวใหสงขน ๑.๒ เลอกกงแขนงใหญทออกมาจากลำาตน ๕ –๒๐ กง จดเรยงเวยนสลบกนขนไปไมให ซอนทบกน

๑.๓ ขอด คอตนมโครงสรางสงและแขงแรง ขอเสย คอทรงตนคอนขางสงไมสะดวกตอการปฏบตงาน และโอกาส

กงบงซอนทบกนไดมาก ทำาใหกงดานลางไดรบ แสงแดงไมทวถง เชน ทเรยน มงคด และพลบ ๒. แบบตดยอดกลาง

๒.๑ เมอปลกตนไมไดประมาณ ๑ ปใหตดยอดกลางทง แลวเลอกกงแขนงทอยใตรอยตดประมาณ ๓-๔ กง ทมมมของกงกวาง และกงไมซอนกน

๒.๒ ขอด คอมทรงพมทเตยมาก การดแลรกษาและการเกบเกยวทำาไดสะดวก แสงแดด สองไดทวถง ขอเสย คอโครงสรางของกงออนแอ งามกงเปราะและเปนทขงนำา เชน ทอ บวย

๓. แบบผสม ๓.๑ นำาผลดและผลเสยแบบเลยงยอดกลางและแบบตดยอดกลางมารวมกน ๓.๒ ชวงปแรกเลยงตนไมใหตนสงขนมา และเลอกกง

แขนงทสมบรณไว ๓-๕ กง๓.๓ ตดยอดกลางทง แลวเลยงกงแขนงใหเจรญขนมา๓.๔ ขอด คอโครงสรางตนแขงแรง ขนาดความสง

เหมาะสมการดแลรกษาสะดวก ขอเสย คอทำาไดคอนขางยาก ผแตงตองมความชำานาญสง ตองใชเวลานานกวาตนไมจะเขารปทรง เชน มะมวง สม ทเรยนบางพนธ(พนธชะน)

๔. แบบเปนพมเวนกงใหเจรญมาจากโคน ๔-๕ กง แตละกงมขนาดคอนขางเทากนไมนยมใชเนองจากตองคำายนกง ขอเสย คอกงฉกขาดไดงาย เชน ลำาไย ลนจ และเงาะ

๕. การแตงกงแบบอนๆพชบางชนดตองการลกษณะการแตงเฉพาะอยางเพราะมนสยการ

ออกดอกตางกน เชนองน กาแฟ

ปรมาณการแตงกง๑.แตงกงในปรมาณนอย

แตงกงไดโครงสรางตามตองการ เชนกงทแหง กงทเปนโรค หนอโคน ตน กงกระโดง และกงทออนแอมากออก เชน สม ทเรยน และเงาะ

๒. แตงกงในปรมาณปานกลางแตงกงใหมากกวาแบบแรก เพอใหอยในสดสวนทสมดล เชน มะมวง ลนจ ลำาไย และมะนาวฝรง โดยเฉพาะสวนของตาทอยปลายยอด เนองจากมลกษณะทเรยกวา อำานาจขมของตายอด (apical dominance) จงตองตดเอาสวนปลายกงออก ตาขางจงเจรญขนมาเปนยอดออนและมดอกได

๓. แตงกงในปรมาณมากแตงกงใหมาก ยดหลกของความสมดล เชน องน นอยหนา

การปลกพชระบบของการปลก ๑. ระบบทเปนรปแบบ (Formal system) ๑.๑ แบบสเหลยมจตรส ระยะระหวางตนเทากบระยะระหวางแถว เชน ๔ x ๔ เมตร ๑๐ x ๑๐ เมตร เปนตน ๑.๒ แบบสเหลยมผนผา ระยะระหวางตน และระหวางแถวของดานหนงยาวกวาอกดานหนง เชน ๖ x ๘ เมตร ๑๐ x ๑๒ เมตร เปนตน ๑.๓ แบบสเหลยมซอน เปนการปลกรวมกนระหวางไมประธาน (หลก) และไมแซม (รอง) ๒. ระบบเลยนแบบธรรมชาต (Informal system)

ปลกใหใกลเคยงกบธรรมชาต เชนปลกตามแนวระดบ ความลาดชน ปลกปะปนกนหลายชนด เปนตน

การคำานวณจำานวนตนปลกสตร จำานวนตนปลก เทากบ พนทปลก(กวางคณยาว) หารดวย ระยะปลก (ระยะตนคณระยะแถว)

การเตรยมพนทปลก ๑. การไถ แนวปฏบต กรณพนทปลกเปนดนดานควรใช (subsoiler) ไถเพอทำาลายชนดนดานกอนเพอใหมการระบายนำาทดขน ๒. การวดระยะปลก แนวปฏบต กรณปลกระบบทเปนรปแบบ (Formal system) อาศยหลกของวชาเรขาคณต โดยการออกมมฉากทมมของจดทวดไวเปนหลก ณ จดแรก การออกฉากนใชระยะ ๓ ๔ และ ๕ เมตร จดเปนสามเหลยมมมฉาก กจะไดแนวปลกทงสองทางเปนมมฉาก ๓. การเตรยมหลมปลก แนวปฏบต ๓.๑ หลมขนาดมาตรฐาน ความกวาง ยาว และลกดานละ ๑ เมตร หรอตามความเหมาะสม ๓.๒ การขดหลม ใหแยกชนดนบนและชนดนลางออกจากกน โดยสงเกตทสของดน ทง ไว ประมาณ ๑ สปดาห ๓.๓ ใหเอาปยหมก ผสมกบดนชนบนใสทกนหลม ๔. การปลก แนวปฏบต

๔.๑ ถาเปนไปไดควรปลกในตอนเยนซงเปนชวงทแดดไมรอนจด ๔.๒ โกยดนผสมทกลางหลมออกใหกวางและลกมากกวาขนาดของตมดน ๔.๓ การใสปยรองพนหรอปยรองกนหลม เนนใหธาตอาหารฟอสฟอรสมากกวาธาต อาหารตวอนๆ เชน ปยสตร ๑๕-๓๐-๑๕ (เพราะธาตฟอสฟอรสจะเคลอนทไดไม เกน ๑ เซนตเมตร) ๔.๔ เมอปลกแลวใหกดดนทอยรอบๆตนใหกระชบแตไมตองแนนมาก และรดนำาทนท ๕. การคำายน แนวปฏบต การคำายนมหลายวธ แตตองแขงแรง เพอปองกนลม และยดลำาตนในชวงแรกทตนไมกำาลงตงตว จะตองกระทำาทนทหลงการปลก และหลงจากการใสไมคำายนแลว ตนไมจะตองตงตรงแผกงกานไดตามปรกต ไมคำายนตองเรยบแขง

การขยายพนธพชวธการขยายพนธพช1. การขยายพนธโดยใชเมลด

เปนการนำาเอาเมลดพนธมาเพาะเพอใหงอกเปนตนใหม มรากแกวทสมบรณหยงลงดนไดลก ไมหกลมงาย

๑.๑ ไมตน

แนวปฏบต ๑. เตรยมเมลดพนธ ซงตองแกจด สมบรณ ๒. เมลดพนธบางชนดตองนำามาแชนำารอน กะเทาะเปลอก เพอใหนำาซมผานเขาไป ชวยเรงการงอกของเมลด

๓. เตรยมแปลงเพาะหรอกระบะเพาะและดนผสมสดสวน ๑:๑:๑ (ดนรวน ๑ สวน ทรายหยาบ ๑ สวน ปยอนทรย ๑ สวน) ๔. โรยเมลดแลวกลบใหมดพอประมาณ แลวตบหนาดนใหแนนพอสมควร ๕. รดนำาใหชม และใหแปลงเพาะเมลดถกแดดพอสมควร หมายเหต - การเพาะเมลดอาจทำาในถงเพาะชำากได - การเพาะเมลดจำานวนมาก ควรตรวจสอบเปอรเซนตความงอกของเมลดกอนเพาะ ๑.๒ ไมดอกไมประดบ แนวปฏบต ๑. เตรยมวสดเพาะเมลดอตราสวน ๑:๑:๑ (ทราย ๑ สวน ขยมะพราว(หรอแกลบเผา) ๑ สวน ปยอนทรย ๑ สวน) ๒. นำาวสดปลกใสตะกราพลาสตก (กระบะเพาะ) ใหรองดวยกระดาษหนงสอพมพ ๓. แบงรองหางกนประมาณ ๒ เซนตเมตร โรยเมลดลงในรอง แลวโรยวสดปลกบางๆ กลบเมลด ๔. ตดกระดาษหนงสอพมพขนาดเทากบความกวางและยาวของกระบะเพาะแลวพรมนำา เลกนอยกอนวางทบดานบนของวสดปลก หมายเหต - ดนผสมเพาะเมลดควรอบฆาเชอกอน - ในชวงแรกหลงจากเมลดงอกแลวใหรดนำาเบาๆ - ถาเมลดมขนาดเลกมากไมตองทำารองปลกกได โรยเมลดลงบนวสดปลกไดเลย

๒. การขยายพนธโดยใชสวนตางๆของพช เปนวธการททำาใหไดพชตนใหมทตรงตามลกษณะเดม ๒.๑ การปกชำา แนวปฏบต ๑. เลอกกงคอนขางสมบรณ มอายอยางนอย ๔ - ๖ เดอน ๒. ความยาวของกงปกชำา ประมาณ ๕ ๒๐ เซนตเมตร– และเปนกงทมตาทสมบรณอยาง นอย ๑-๒ ตาทจะเกดเปนยอดใหม ๓. การตดกงตองใชมดหรอกรรไกรทคมๆ และสะอาด สวนโคนตองตดเปนรปปากฉลาม เพอเพมพนทใหรากงอก ๔. การปกชำากงลงในวสดชำา ใหปกสวนทเปนปากฉลามลงในวสดชำา ๑/๓ ของความยาว กง ควรปกใหเอยงทำามมกบวสดชำาเลกนอย โดยหนสวนทเปนตาสมบรณไวดานบน ๕. วสดชำาจะตองอมนำาและระบายนำาไดด ๖. แปลงปกชำาตองพรางแสงอยางนอย ๕๐ เปอรเซนต ๒.๒ การแยกหนอ

แนวปฏบต ๑. หนอทจะทำาการแยกนนตองมอายและขนาดพอเหมาะ มรากออกจากหนอพอประมาณ ๒. วสดทใชแยกหนอตองคมและสะอาด ๓. หลงจากแยกหนอแลวควรนำาหนอนนไปชำาในถงแลวตงไวในโรงเรอน พรางแสง ประมาณ ๕๐ เปอรเซนต ๔. รดนำาใหชมพอประมาณ ๒.๓ การตอนกง

แนวปฏบต ๑. เลอกกงทมอายไมนอยกวา ๔-๖ เดอน ๒. การตอนในฤดฝนรากจะออกงายกวาฤดอนๆ ๓. ใชมดตอนทคมๆ ขวนรอบกงทจะตอน ๒ รอบ คอรอยขวนบนและลาง หางกนขนาด เทากบขนาดเสนรอบวงของกงตอน ใชมดกรดระหวางรอยขวนแลวลอกเปลอกออก จากนนใชมดขดเนอเยอเจรญบรเวณรอยขวนจากบนลงลางใหรอบกง ๔. ใชวสดทสามารถเกบความชนไวไดนานๆ หมสวนทเปนรอยขวน ๕. สงเกตเหนรากงอกออกจากกงตอนมสนำาตาลออนหรอขาวนวล กสามารถตดกงตอน ไปชำาในถงปลกได ๒.๔ การตดตา แนวปฏบต ๑. เลอกตาทจะนำาไปตดกบตนตอตองสมบรณด สวนตนตอนนควรมขนาดทโต พอประมาณ ๒. วธการตดตารปตวท (T ) ใชมดตดตากรดเปลอกของตนตอตามขวาง พอทจะสอดตาลง ไปได แลวจงกรดตามยาวอกครงใหเปนรปตวท (T) ๓. เฉอนตาจากตนพนธ โดยใหเฉอนจากลางขนบน ลอกเอาเฉพาะเปลอกตาไปใชตดตา ๔. เสยบแผนตาลงในรปตวท (T) ตดสวนเกนของแผนตาใหสนทกบรอยกรด ๕. พนดวยพลาสตกใสใหแนนพอสมควร อาจเวนสวนทเปนตาออนใหโผลออกมาแตตอง

ระวงไมใหถกนำาจนแฉะและเนาตาย

๒.๕ การทาบกง ๒.๕.๑ การทาบกง เพอเสรมราก แนวปฏบต ๑. เพาะเมลดพนธตระกลเดยวกนกบตนทจะเสรม ๒. นำาตนทเพาะไวมาปลกชดกบตนทจะเสรมราก ๓. ใหบากตนทจะเสรมใหรอยเทากบรอยบากของตนทเพาะใหม แลวทาบเขาหากน ๔. พนดวยพลาสตกใหแนน ๒.๕.๒ การทาบกง เพอเปลยนพนธ แนวปฏบต ๑. เพาะเมลดพนธตระกลเดยวกนกบตนทจะทาบกง ๒. บากกงพนธและตนตอใหลกใกลเคยงกน แลวนำามาทาบเขาดวยกน ๓. พนดวยเทปหรอพลาสตกใสใหแนน ๔. หลงจากทาบกงไดประมาณ ๑ เดอน ใหใชกรรไกรหรอมดคมๆ ขวนสวนลางของกง พนธ และสวนบนของตนตอเลกนอย เพอเปนการเตอนกงพนธและตนตอ กอนตด แยกจากกนการบำารงรกษาพชพรรณ

๑. การใหนำา แนวปฏบต ควรรดนำาอยางสมำาเสมอในปรมาณทเพยงพอกบความตองการของพชแตละชนด การใหนำาควรใหตอนเชาหรอตอนเยนเพราะแดดไมรอนจด

๒. การใหปย แนวปฏบต ปยม ๒ ประเภท คอปยอนทรยและปยเคม การใสปยตองพจารณาสภาพและลกษณะของดน ชนดของปยตองตรงตามทตนไมตองการ ใสปยในปรมาณทตนไมสามารถนำาไปใชประโยชนไดอยางเพยงพอ และเหมาะสม ควรใสปยในระหวางทตนไมตองการ เชนในชวงการออกดอก หลงออกดอก ออกผลแลว และระหวางฤดฝน เปนตน

๓. การกำาจดวชพช แนวปฏบต หมนถอนวชพชบรเวณรอบๆโคนตน เพราะวชพชอาจจะแยงอาหารของตนไม และเปนทหลบซอนของแมลงอนเปนศตรของตนไมได

๔. การปองกนและกำาจดแมลง แนวปฏบต ควรเอาใจใสดแลตนไมอยางสมำาเสมอ เชนเกบไขแมลงและหนอนผเสอไปทำาลาย ตดแตงกงใหโปรงอยเสมอ เพอใหแสงแดดสามารถสองไปยงกงกานและลำาตนไดบาง ทำาความสะอาดและถางวชพชรอบๆบรเวณทปลกตนไม ซงอาจจะเปนแหลงหลบซอนของแมลงศตรพชบางชนด

๕. การดแลรกษาสนามหญา การรดนำาสนาม วนละ ๒ ครง ในเวลาเชาหรอเยนใหชม ในวนฝนตกมากอาจลดปรมาณการรดนำาได

การถอนวชพช จะตองทำาการถอนวชพชออกทนท ตลอดเวลาททำาการดแลรกษาการแตงผวหนา ในกรณทมการยบของดนขนทำาใหสนามไมเรยบ ตองใชปยหมก ผสมกบทรายละเอยด

อตราสวน ๑:๑ รอนผานตะแกรงมงลวด แลวนำามาโรยตามรอยยบของสนามทกครงททำาการตดหญาและบดลกกลง

การตดหญา ดวยเครองโรตารทมใบมดคม โดยใหตดหญาใหสง ๒.๕ เซนตเมตร จงใหคงความสงของการตดไวเทาเดมตลอด การใหปย ใชปยยเรย ๔๖% ผสมนำาในอตรา ๑ ชอนโตะตอนำา ๒๐ ลตร ฉดหรอรดสนามในอตรา ๑ ลตร/ ตร.ม. หรอ ๑ ป บ /๒๐ ตร.ม.

ใชปย N-P-K สตร ๑๕-๑๕-๑๕ เดอนละ ๑ ครง กรณสนามไมสวย มหญาขนไมแนน มหลายสาเหต เชนดน

แนนเกนไป นำาขง มการเหยยบยำามาก เปนตน แนวทางการแกไข คอ

แนวทางท ๑ ใหขดหญาออก พรวนดน ใสปยหมก ปรบระดบ ปหญาใหม รดนำาและใชลกกลงบดอดใหแนน

แนวทางท ๒ ใหพรวนดนโดยใชเหลกแหลมเจาะลกประมาณ ๑๐ เซนตเมตร ปลกหญาเสรม ใสปย รดนำาและใชลกกลงบดอดใหแนน

องคประกอบท ๓ การศกษาขอมลดานตางๆเมอจดการเรยนรใหเยาวชนสมผสพชพรรณซงเปนปจจยหลก

สมผสทรพยากรชวภาพตางๆ ทมชวต สมผสกบทรพยากรกายภาพตางๆ ไมวาจะเปนสภาพแวดลอมทมขนเองตามธรรมชาต หรอสงทมนษยสรางขน จงเหนวาทรพยากรตางๆ ในโรงเรยนมมากมาย การศกษาใหละเอยดลกซงจงจำาเปนตองมการจดการทด ทำาอยางไรใหเยาวชนเขาใจพรรณไมอยางละเอยด ลกซง เรมจากการพจารณา วเคราะห รปลกษณภายนอก เพอแยกสวน หรอองคประกอบใหเปนองคประกอบยอยๆ ผลทได คอ ไดสวนทจะศกษาทเลก เมอกำาหนดสวนทจะศกษาและเรองทศกษาในสวนตางๆ ของพชแลว จะไดหวขอศกษาจำานวนมาก เมอเวลามนอย แบงหวขอศกษาใหแตละกลม การ

ศกษาตามเรองทกำาหนดไวเพยงสวนเลกๆ ผลการศกษาจะมความละเอยด นำาผลการศกษามารวมกน งานกจะสำาเรจในเวลาทกำาหนดได เกดเปนผลงานรวมกน และเกดคณธรรมในการทำางานรวมกนขน

การวเคราะหรปกายภายนอก เมอสมผสพชพรรณ พจารณา-จำาแนก รปลกษณของรางกาย ไดอวยวะภายนอกหรอภาพรวมของอวยวะกอนในการวเคราะหครงแรก เชน ราก ลำาตน ใบ ดอกและผล เมอพจารณา-จำาแนก รปลกษณของอวยวะ ครงท ๒ ไดองคประกอบของอวยวะภายนอก เชน วเคราะหใบ ได กานใบและแผนใบ พจารณา-จำาแนกรปลกษณขององคประกอบของอวยวะ ครงท ๓ ไดองคประกอบยอยของอวยวะภายนอก เชน วเคราะหแผนใบ ได ตวใบและเสนใบ ถาวเคราะหตอไปไดอก กวเคราะห กจะไดองคประกอบยอยของยอยของอวยวะ เชน แบงเสนใบตอไปไดอก คอ เสนกลางใบ เสนแขนงใบ เมอวเคราะหจนไมสามารถวเคราะหไดแลว ตอจากนน วเคราะหพนททจะศกษา เมอไดพนททจะศกษาแลว ใหพจารณากำาหนดคำาทใชเรยกพนทศกษานน เชน พจารณาใบไมหนงใบ กำาหนดพนทศกษาเปนตอนโคน ตอนกลาง และตอนปลาย การพจารณากลบดอกบานบรซงลกษณะเชอมตดกนเปนหลอดกจะไดพนทศกษาเปนตอนโคน ตอนกลาง และตอนปลาย และแตละตอนกศกษาทงดานนอกและดานใน เมอไดสวนขององคประกอบยอยทจะเรยนรแลว กำาหนดเรองทจะเรยนร เชน เรองส ผว ขนาด เนอ รปราง รปทรง จะไดหวขอศกษา เชน ศกษาเรองสของกลบดอกตอนโคนดานใน เปนตน จากนน นำาผลการศกษาแตละเรองมาจดระเบยบขอมล เปรยบเทยบขอมลเหนความแตกตางและความหลายในแตละเรองทงในชนดเดยวกนและตางชนดกน สรปผลการศกษาในแตละเรอง เหนความตางในระดบตางๆ เมอรความหลายกสามารถนำาองคความรในแตละเรองมาจนตนาการสการใชประโยชนใหเหมาะสมได

หวขอปฏบตการ1. ใหแตละกลมเลอกพชศกษา ๑ ชนด วเคราะหพชเปนระดบใหไดละเอยดทสด (เฉพาะรปลกษณภายนอก)2. ใหแตละกลมศกษาพช ๑๐ ชนด ตามหวขอทกำาหนดให และจำาแนกผลการศกษาเปนระดบตางๆ

กลม ๑ รปรางขอบใบ กลม ๒ สของใบ กลม ๓ รปรางใบ กลม ๔ ผวใบ กลม ๕ เนอใบ กลม ๖ ขนาดของใบ

3. จนตนาการสการใชประโยชนดานตางๆ (แบบกวางๆ ไมตองมวธการ แตใหอยบนพนฐานของ ความเปนไปได)องคประกอบท ๔ การรายงานผลการเรยนร

การรายงานผลการเรยนรในทางปฏบตการรายงานผลการเรยนรสามารถบรณาการได

ทกวชา ทกกลมสาระหรอจะจดการเรยนรแยกตางหากกไดเนองจากวาสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนมทงชวภาพ กายภาพทจะใหนกเรยนไดสมผสเรยนรเรมจากชวภาพทพชพรรณเปนหลกซงไมสามารถเรยนรแยกจากชวภาพอน กายภาพอนไดเนองจากวาอยในสงแวดลอมเดยวกนมความสมพนธซงกนและกนเสมอ การรายงานผลการเรยนรมหลกการคอ รสาระ รสรป รสอ การวเคราะหเพอทำาความเขาใจความหมายของคำา

- รสาระ จะรไดตองสมผสเปนโดยใช ห ตา จมก ลน ผวกาย และจตใจ รสาระหลก- รสรป ตองสรปใหตรงตามทตนสมผสไดไมใชฟงจากคำาบอก

เลา คดลอกจากอนเตอรเนต

- รสอ ตองสรปสาระใหสน กะทดรด ไดใจความ และสอใหเขาใจ การรวบรวมผลการเรยนร เชน ผล จากเอกสาร ก.7-003

หนาปก - ชอ และขอมล ผศกษาหนา ๑ - ชอพนเมอง ขอมลพนบาน ฯลฯหนา ๒-๗ - ลกษณะและขอมลพรรณไม ราก ลำาตน ใบ ดอก

ฯลฯหนา ๗ - ภาพวาดทางพฤกษศาสตรหนา ๙ - ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร ประโยชน ฯลฯหนา ๑๐ - ขอมลเพมเตมอนๆ

การคดแยกสาระสำาคญใหเปนหมวดหม วเคราะห เรยบเรยงสาระ แยกสาระสำาคญออกจากเนอหาเปนสาระหลก รอง ยอย สรป

สาระ หาคำาเชอมประโยคตดคำาซำาซอน คำาฟมเฟอยเรยบเรยงประโยค ใหสน สอไดใจความ

สาระหลก คอ สงทตองการรายงานสาระรอง คอ สงทจะหนนใหสาระหลก มนำาหนก นาเชอถอ

มากขนสาระยอย คอ สง/บรรยากาศททำาให สาระหลก สาระรอง ม

ความนาสนใจตวอยาง เชน ผล จากเอกสาร ก.๗-๐๐๓หมวดชอพรรณไม - ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร ชอวงศ

ชอสามญหมวดรปลกษณะ - ลกษณะวสย ลำาตน ใบ ดอก ผล เมลด หมวดประโยชน - ประโยชนพนบาน และ จากเอกสารหมวดภาพ - ภาพวาด ภาพถาย หมวดสภาพนเวศน - ถนอาศย นสยหมวดการขยายพนธ - การขยายพนธแบบตางๆ

จดระเบยบขอมลสาระแตละดานหมวดชอพรรณไม หมวดรปลกษณะ หมวดประโยชนหมวดภาพ หมวดสภาพนเวศน หมวดการขยายพนธ

จดลำาดบสาระหรอกลมสาระหมวดลกษณะทางพฤกษศาสตร ลกษณะวสย ความสง รปรางทรงพม ความกวางทรง

พม ลำาตน ชนดของลำาตน ผวลำาตน การมยาง สของ

ลำาตน ใบ ชนดของใบ การเรยงตวของใบบนกง รปราง

แผนใบ ขนาดแผนใบ รปรางปลายใบ รปรางโคนใบ รปรางขอบใบ สของใบ ลกษณะพเศษของใบ

ดอก ชนดของดอก ตำาแหนงทออกดอก รปรางของดอก สของดอก การมกลน กานดอก กลบเลยง กลบดอก เกสรเพศผ

กานชอบเรณ อบเรณ ละอองเรณ เกสรเพศเมย ตำาแหนงของรงไข กานเกสร

เพศเมย ยอดเกสรเพศเมยผล ชนดของผล รปรางของผล สของผล

ลกษณะพเศษของผลเมลด จำานวนเมลดตอผล รปรางของเมลด การงอก

ของเมลดการสรปและเรยบเรยง

ขอมลดานลกษณะทางพฤกษศาสตร

- ลกษณะวสย - ความสง - ความกวางทรงพม - รปรางทรงพม

ลำาตน - ชนดของลำาตน - ลำาตนใตดน - ลำาตนเหนอดน- ผวลำาตน- สของลำาตน- การมยาง

การเรยนรรปแบบการเขยนรายงาน การเขยนรายงานแบบวชาการรปแบบรายงานวชาการแบบสรป (ตวอยาง) - บทนำา - อปกรณวธการ- ผลการศกษา- สรปและวจารณ- เอกสารอางองรปแบบรายงานวชาการแบบสมบรณ(ตวอยาง)๑. สวนนำา - ปกหนา ปกใน ชอเรอง ชอผเรยนร สถานศกษา ป- บทคดยอ สรปเนอหาและผลอยางสนๆ- กตตกรรมประกาศ คำากลาวขอบคณผชวยเหลอ- สารบญ เสนอสวนประกอบ / เนอหาทงหมด- คำาสำาคญ และคำายอ คำาอธบาย / ความหมาย๒. สวนเนอเรอง

- บทท ๑ บทนำาหรอความเปนมา - บทท ๒ เอกสารและงานการศกษาทเกยวของ- บทท ๓ วธดำาเนนการศกษา- บทท ๔ ผลการศกษา- บทท ๕ สรปและวจารณผลการศกษา๓. สวนอางอง - บรรณานกรม หรอรายการอางอง- ภาคผนวก- ประวตผวจย

การรายงานผลการเรยนรทดควรมลกษณะสำาคญ1. มความถกตรงตามทตนสมผส ตองนำาเสนอแตสงทเปน

ความจรง จากการสมผสจรง แลวนำามาสรป ไมใชกะประมาณ2. มความสมบรณ ครบถวนทงสาระหลก สาระรอง สาระยอย เพอ

ใหผอานมความเขาใจชดเจน3. มความกะทดรดชดเจน ไมมขอความซำาซอน ใชคำาเชอม

ประโยค สน สอ กระชบ ไดใจความ4. มความสอดคลองคงเสนคงวา เปนรปแบบเดยวกน เชน

ยอหนา วรรค หนวย ชอวทยาศาสตร ๕. มความเชอมโยงตอเนอง เนอหาเปนระเบยบ ตอเนองกน ไม

กลาวกลบไปกลบมา

เอกสารและสงอางองhttp://wbc. msu.ac.th การเขยนรายงานการวจยและการประเมนผลการวจย. 10 กรกฎาคม 2551http://school.obec.go.th การเขยนรายงาน . 10 กรกฎาคม 2551องคประกอบท ๕ การนำาไปใชประโยชนทางการศกษา

การนำาองคความรบรณาการสการเรยนการสอนวตถประสงค

๑. เพอนำาองคความรทไดไปประกอบในการเรยนการสอนตามกลมสาระการเรยนร

๒. เพอเปนการเผยแพรองคความรเพอใหเกดองคความรใหม ๓. เพอสรางแหลงเรยนรในโรงเรยน

ลำาดบการเรยนร ๑. การนำาสวนพฤกษศาสตรโรงเรยนบรณาการสการเรยน

การสอน ๑.๑ การจดทำาหลกสตรและการเขยนแผนการ

สอนใหสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

๑.๒ การจดเกบผลการเรยนร ๒. เรยนรวธการเผยแพรองคความร

๒.๑ รวบรวมองคความรทไดจากการปฏบตการงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน

ในการเรยนรงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน เปนการเรยนรกบธรรมชาต โดยมพชเปนปจจยหลก และชวภาพอนเปนปจจยรอง เพอใหเกดองคความรทหลากหลาย จงมการดำาเนนงาน ๕ องคประกอบ ซงแตละองคประกอบมความรและ องคความร ทแตกตางกนไป

ตวอยาง การรวบรวมองคความรในการปฏบตงานองคประกอบท ๑ การจดทำาปายชอพรรณไม องคความร ๑ ความหลากหลายของพรรณไม

๒ การทำาผงพรรณไม ๓ การบนทกภาพหรอการวาดภาพทางวทยาศาสตร ๔ การทำาตวอยางพรรณไม

๕ แบบศกษาพรรณไม ก.๗-๐๐๓ ๖ การสบคนหาขอมลพรรณไม ๗ การจดระบบขอมลพรรณไม ๘ การทำาปายชอพรรณไม เมอรวบรวมองคความรในองคประกอบตางๆ แลวกนำาไปสการ

เรยนรในลำาดบตอไป

๑.๒ วเคราะห พจารณา หาวธการ ทจะนำาไปใชประกอบการเรยนการสอน เมอไดองคความรมาแลวใหวเคราะหองคความรดเนอหาสวนใด

องคความรใดทสอดคลองกบวชาทตนสอน เพอนำามาเปนสอ หรอใชเปนฐานในการจดการเรยนการสอน จดแหลงเรยนร ตอไป ตวอยาง การวเคราะห องคความร แบบศกษาพรรณไมตาม ก.๗-๐๐๓

วเคราะห กลมพรรณไม ๑. กลม พชไมผล

๒. กลม พชไมดอกไมประดบ ๓. กลม พชไมหอม ๔. กลม พชสมนไพร

๒. เผยแพรองคความร ๒.๑ การจดกจกรรมบรณาการสการเรยน การสอน

การจดกจกรรมการเรยน การสอน เมอเราวเคราะหองคความรจะเหนวา มองคความรบางสวนทเกยวกบวชาทตนสอนจงนำามาเปนสอ หรอใชเปนฐานในการจดการเรยนการสอนตวอยาง สอนวชา สขศกษา

เรอง พชสมนไพร ( จดทำาสวนสมนไพรในโรงเรยน )

๒.๒ การสราง การใช การดแลรกษา และพฒนาแหลงเรยนร

การจดแสดงพพธภณฑ เปนสถานทเกบรวบรวมและแสดงสงตางๆโดยมจดมงหมายเพอใหเกดประโยชนตอการ ศกษา และกอใหเกดความเพลดเพลนใจ (หองงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน )

แบบศกษาพรรณไม

ก.๗-๐๐๓( องคความร

)

วเคราะห กลมพรรณไม กลม พชไมผล กลม พชไมดอก กลม พชไมหอม กลม พชสมนไพร

ทำาสวนสมนไพ

ร

เรมการเรยนร

รวบรวม

การจดพพธภณฑเฉพาะเรอง เฉพาะประเภท เชน พพธภณฑพช พพธภณฑสตวพพธภณฑดน หน ฯลฯ การจดพพธภณฑธรรมชาตวทยา เปนพพธภณฑทแสดงรวมทงสงมชวตและสงทไมมชวตไวในทเดยวกน

การใชแหลงเรยนร ทสรางขน (๑) เปนสอการเรยนการสอน

(๒) แหลงศกษาหาความรดวยตวเอง (๓) ทพกผอนหยอนใจ ฯลฯ

การดแลรกษาแหลงเรยนร การพฒนาแหลงเรยนร เมอเรามพพธภณฑตางๆ หรอ มหองสวนพฤกษศาสตร

โรงเรยนแลว โดยสรปตองทำาใหพพธภณฑนนมชวต นนหมายถงวา เมอมพพธภณฑแลวจะตองมการใชหองพพธภณฑ มการดแลรกษาและมการดแลรกษาแหลงเรยนร การเปลยนแปลง มสงใหม อยใน พพธภณฑอยางตอเนอง

สาระการเรยนร : ธรรมชาตแหงชวตธรรมชาตสรางปญญา

โลกของเรามทงทรพยากรชวภาพและทรพยากรกายภาพมากมาย โดยเฉพาะประเทศไทยอยในเขตรอนชนมความหลากหลายทางชวภาพ(Biological Diversity) ทอดมไปดวยสงมชวต สตว พชพรรณ ทำาใหเราไมขาดแคลนปจจยสซงเปนพนฐานของชวต พชพรรณดำารงมชวตอยไดเหตเพราะมการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมเฉกเชนมนษยถาไมมการปรบตวเพอสนองตอการกน การนอน การหลบภย การสบพนธ กจะสญพนธ

ปจจบนสภาพอากาศของโลกเปลยนแปลงไปเกดสภาวะโลกรอน ฤดกาลทแปรปรวนไป มนษยมไดยงใหญไปกวาธรรมชาตเลย มนษยเปนเพยงสวนหนงของธรรมชาตทงมวล สงทมนษยทำาไดกคอ เรยนร ทำาความเขาใจและเขาถงธรรมชาตและกฎแหงธรรมชาตเทานน จงเปนหนาททมนษยพงใชความรความเขาใจในธรรมชาตและกฎแหงธรรมชาตนนๆมารบใชมนษยและธรรมชาตแวดลอมทงมวล ภายใตความสำานกเขาใจทวา สรรพสงลวนมการเปลยนแปลงไปตามเงอนไขปจจย เคลอนตวไปในทามกลางเหตและผล เพราะสงนม สงนจงม เพราะสงนเกด สงนจงเกด เพราะสงนดบ สงนจงดบ สรรพสงจงลวนมความเกยวของสมพนธกนไปตามกฎเกณฑแหงธรรมชาตนเอง ดงนนการดำาเนนการจดการใดๆของมนษย จงตองคำานงถงความเปนจรงภายใตเงอนไขอนจำากดแหงการยอมรบได ทงการยอมรบไดทางธรรมชาต การยอมรบไดทางโครงสรางพนฐานและการยอมรบไดทางสงคม ปาคอ อาหาร ปาคอ บาน ปาคอ เครองนงหม ปาคอ ยารกษาโรค ปาคอ นำา ปาคอ ตวปรบสมดลแหง

บรรยากาศแวดลอม และทสดปาคอ ชวต นคอคณคาและความหมายแหงปาทเปนพนฐานของสรรพชวตทงมวล องคประกอบของปากมพชพรรณ สตวอยดวย มนษยรจกฝกฝนเรยนรและพฒนา ดงนนหากจะอนรกษกใชแนวทางเรมจากการสมผสเรยนรธรรมชาต หรอสงทมอยนนๆโดยมวธการทเรยบงายเปนธรรมชาตจะสงผลตอความสมดลของสภาพแวดลอม

พชพรรณทอยรอบตวเราบอกกลาวไมไดแตเปนครแสดงใหเราเขาใจโดยปรากฏทรปลกษณ คณสมบต พฤตกรรม ดงนนเราตองเขาไปสมผสเรยนรความจรงทมอย คนหาความรแททรตรง รชด ร รอบ รประโยชน นำามาพจารณาใหเขาใจถองแท และผสมผสานใหลงตวเพอสนองพนฐานของชวต ซงความรความเขาใจและความสำานกทถกตองนกคอ ปญญานนเอง

เอกสารและสงอางองhttp://www.panyathai.th.gs ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๕๑

สาระการเรยนร : สรรพสงลวนพนเกยวการศกษาทรพยากรชวภาพและกายภาพ เปนเรยนรวธการท

ใชเพอใหเกดมความรเกยวกบธรรมชาต ของสรรพชวตทใชเปนปจจยศกษา และความเกยวพนของสรรพสงในธรรมชาตกบปจจยทศกษา

๑. บทนำา กายภาพ หมายถงสงไมมชวต ทมการเปลยนแปลง แตกตาง ไปตามเหต และปจจย

โลกมอายประมาณ ๔,๖๐๐ ลานป เมอเรมแรกไมมสงมชวต โลกมสณฐานกลม เสนผานศนยกลางจากขวโลกเหนอถงขวโลกใต ๑๒,6 ๔๐ กโลเมตร และเสนผานศนยกลางในแนวนอน ๑๒,6 ๘ 6 กโลเมตร ประกอบดวย ๗ ทวป ไดแก เอเชย แอฟรกา อเมรกาเหนอ อเมรกาใต ยโรป ออสเตรเลย และแอนตารกตกา ประกอบไปดวย ๔ มหาสมทรไดแก แปซฟก แอตแลนตก อนเดย และอารกตก (ยพด เสตพรรณ, ๒๕๔๔) บนพนโลกมลกษณะภมประเทศ ภมอากาศทแตกตางกน และมการเปลยนแปลงทางกายภาพตลอดเวลา ชวภาพ หมายถง สงมชวต ทมการเปลยนแปลง แตกตาง ไปตามเหต และปจจย

สงมชวต คอการทมคณสมบตสามารถจำาลองแบบตวเองไดเพอใหเกดการถายทอดเผาพนธสรนถดไปไดอยางตอเนองและสามารถดำารงชวตอยไดดวยกลไกการทำางานทางเคมภายในโครงสรางตางๆ ของสงมชวตนน (ประเวศ วะส และคณะ, ๒๕๔๗)๒. แนวทางการเรยนร

การจดการใหผเรยน ไดสมผสปจจยศกษาดวยกายและจต คอตา ห จมก ลน ผวกาย และจตทแนวจรดจอ ออนโยน ดวยอารมณทไหวใครร แลวการร ความรจรง เปนวทยาการทเกดขนในผเรยน

วธการเรยนร โดยการตง คำาถามทเนองตอ “ ” ๑. วตถประสงคการตงคำาถาม ๑.๑ เพอฝกกระบวนการคด วเคราะหอยางเปนระบบ ๑.๒ เพอใหสมผสธรรมชาตและนำาเขาส ความรจรง ๒. เนอหาสาระในการตงคำาถาม ๒.๑ การเรยนร ธรรมชาตแหงชวต

เรยนรธรรมชาตดานรปลกษณ คณสมบตและพฤตกรรม ผลการศกษามเนอหาสาระทละเอยด ๒.๒ การเรยนร สรรพสงลวนพนเกยว (ความสมพนธ ผกพน หรอดลยภาพ) เรยนรธรรมชาตแหงชวต ของปจจยทเขามาพนเกยว(กายภาพ-ชวภาพ) และเรยนรธรรมชาตของความพนเกยว ระหวางปจจยหลก(พช) กบปจจยอนๆ

๓. ศลปะของการตงคำาถาม ๓.๓ คำาถามนำาหรอคำาถามเรมตน ตองเปนคำาถามทกวาง ไมเฉพาะเจาะจง เปดโอกาสให ผตอบมเวลาคดวเคราะห คนหาคำาตอบ และในชวงตนของการเรยนรควรหลกเลยง คำาถามทปดหรอคำาถามทแคบคอถามแลวตองการคำาตอบทนท ๓.๑ ผเรยนตงคำาถามในปจจยศกษา หรอเรองทมความสนใจ ๓.๒ ผเรยนตงคำาถามกบปจจยศกษาสวนใดกอนกได และขณะเรยนรนน

คำาถามจะนำาไปสศาสตรและศลป วชาตางๆ ๓.๔ ความเนองตอ ของคำาถาม - ผถามตงคำาถามท ๑ หรอคำาถามนำา ผตอบคนหาคำาตอบท ๑

ธรรมชาตของปจจยทเขามาเกยวของ

รปลกษณคณสมบตพฤตกรรม

รปลกษณคณสมบตพฤตกรรม

ธรรมชาตของปจจยหลก(พช)

ธรรมชาตของความพนเกยวระหวางปจจย

(สมพนธ ผกพน)

ชวภาพ ๑

ชวภาพ ๒

- ผถามพจารณาคำาสำาคญ (key word) ในคำาตอบท ๑ นำามาตงเปนคำาถามท ๒ ผตอบคนหาคำาตอบท ๒ การตงคำาถามตอไปใหนำาคำาสำาคญ(key word) ใน คำาตอบของคำาถามกอนหนามาเปนแกนหลก ๓.๕ ผถามตงคำาถามในขนตน ๑๐-๑๕ คำาถามทเนองตอกน เจาะลกเรองใดเรองหนงให

ละเอยด เรยนรไปทละเรองเชนหวขอศกษาเชนสของราก ผตอบคนหาคำาตอบจาก

คำาถาม แลวจงตงคำาถามตอไปอก (จำานวนคำาถามขนอยกบความสนใจของผตอบ)

๓.6 การเปลยนแนวการเรยนร เพอไมใหเกดความซำา ความนาเบอ การเปลยนแนวคอ

เมอผเรยนไดเรยนรศาสตรใดมาระยะเวลาหนงกอาจจะเปลยนไปเปนศาสตรอนได ตามความเหมาะสม เชนวทยาศาสตรเปลยนเปนศลปะศาสตร ศลปะศาสตร เปลยนเปนคณตศาสตร วทยาศาสตรเปลยนเปนสงคมศาสตร เปนตน และตองม จดเปลยนทด คอเปลยนอยางกลมกลน

๓.๗ การสอภาษาในการตงคำาถามระหวางผถามกบผตอบตองชดเจน ๓.๘ ผถามควรฝกการตงคำาถามในสงทไมเคยรมากอน ๔. การสรปองคองคความร ๔.๑ ผถามไมควรสรปในเบองตน ๔.๒ ผตอบแตละคนสรปสงทไดคนพบ

๔.๓ ผตอบสรปสงทคนพบเปนองคความร และนำาไปเปรยบเทยบกบองคความรเดม

หากมความสอดคลองกนกเปนการยนยนองคความรนน แตหากไมสอดคลองกน กเปนการกำาหนดองคความรทคนพบใหม

เอกสารอางอง :ประเวศ วะส และคณะ, ๒๕๔๗. ธรรมชาตของสรรพสง การเขาถงความจรงทงหมด . บรษท โอ. เอส.พรนตง เฮาส จำากด , กรงเทพฯ. ๓๐๘ หนา.ยพด เสตพรรณ, ๒๕๔๔. ชวตกบสงแวดลอม . พศษฐการพมพ , กรงเทพฯ. ๔๖๗ หนา.สาระการเรยนร : ประโยชนแทแกมหาชน

การวเคราะหศกยภาพ

ศกยภาพ เปนอำานาจแฝง คณสมบต หรอภาวะทแฝงอยในสงตางๆ

วตถประสงคของวเคราะหศกยภาพ1. ฝกการคด วเคราะห กระบวนการคนหาศกยภาพ2. ใหเหนแนวทางการวเคราะหศกยภาพ

การคด วเคราะหศกยภาพ ของธรรมชาต มกระบวนการเรยนร ทเลก ลก ละเอยด โดยใชปจจยศกษาทเปนธรรมชาต คอ มปจจยศกษาชวภาพ คอ พช เปนปจจยหลก ชวภาพอนเปนปจจยรอง

ทรพยากรกายภาพ เชน ดน นำา แสง อากาศ เปนปจจยเสรม และมวสด อปกรณ เปนปจจยประกอบ

กระบวนการคนหาศกยภาพ1. สมผสปจจยศกษา2. เรยนรปจจย ดานรปลกษณ โดยการพจารณา3. เรยนรปจจย ดานคณสมบต โดยการจตนาการ4. เรยนรปจจย ดานพฤตกรรม โดยการวเคราะห5. ฝกวเคราะหศกยภาพ ของรปลกษณ คณสมบต

พฤตกรรม

ตวอยางท ๑ แนวทางการวเคราะหศกยภาพบนฐานธรรมชาต การวเคราะหศกยภาพปจจยชวภาพ ดานรปลกษณ คณสมบต

พฤตกรรม ของพช1. สมผสปจจยศกษา คอ ใบไผ๒. กำาหนดหวขอการเรยนร คอ ขอบใบสวนซายตอน

กลาง ของใบไผ ๓. พจารณาศกยภาพดานรปลกษณ ขอบใบสวนซาย

ตอนกลาง ของใบไผ พบวา มความบาง มศกยภาพ เชน ทำาใหบาด หรอเปนแผลได

๔. จนตนาการศกยภาพดานคณสมบต ขอบใบสวนซายตอนกลาง ของใบไผ พบวามความคม แขง เหนยว นำาหนกนอย มศกยภาพ เชน ทำาใหบาด หรอเปนแผลได/ ทำาใหยด หรอตด

๕. วเคราะหศกยภาพดานพฤตกรรม ขอบใบสวนซายตอนกลาง ของใบไผ พบวา เมอมลมมากระทบกบขอบใบสวนซายตอนกลางของใบไผ พบวามความไมนง เคลอนไหว เอนเอยงเลกนอย มศกยภาพ เชน ปองกนภย

๖. วเคราะห ศกยภาพรวม ของขอบใบสวนซายตอนกลาง ของใบไผ มศกยภาพ ทำาใหบาด หรอเปนแผลได/ ทำาใหยด หรอตด / ปองกนภยทำาใหบาด หรอเปนแผลได(มความบาง มความคม) เปนอำานาจแฝงทำาใหยด หรอตด เปนคณสมบตแฝงปองกนภย เปนภาวะแฝง

ตวอยางท ๒ แนวทางการวเคราะหศกยภาพบนฐานธรรมชาต การวเคราะหศกยภาพปจจยกายภาพ ดานรปลกษณ

คณสมบต พฤตกรรม ของ นำา๑. สมผสปจจยศกษา คอ นำา๒. กำาหนดหวขอการเรยนร คอ นำา ๓. พจารณาศกยภาพดานรปลกษณ นำามลกษณะเปน

ของเหลว มศกยภาพ คอ เปลยนสถานะได๔. จนตนาการศกยภาพดานคณสมบต นำาเปนสารทำา

ละลาย มศกยภาพ การออนตว / การรวมตว๕. วเคราะหศกยภาพดานพฤตกรรม นำา เมอนำาไหลจาก

ทสงลงสทตำา มศกยภาพ คอ พลงงาน

๖. วเคราะห ศกยภาพรวม ของ นำา มศกยภาพ เปลยนสถานะได/ การออนตวหรอการรวม

ตว / พลงงานพลงงาน เปนอำานาจแฝงการออนตวหรอการรวมตว เปนคณสมบตแฝง

เปลยนสถานะได เปนภาวะแฝง

ตวอยางท ๓ แนวทางการวเคราะหศกยภาพบนฐานธรรมชาต (เชงนามธรรม)การวเคราะหศกยภาพในลกษณะของปจจยศกษาทเปน

นามธรรม อาจเปนความรสก หรอภาวะของอารมณทเกดขนระหวาง หรอหลงจากเสรจสนกระบวนการเรยนรการวเคราะหศกยภาพของปจจยศกษา และการสรางจนตนาการในการวเคราะหศกยภาพเพอใหเหนภาพความเปนจรง และแนวทางทปฏบตได เชน การวเคราะหศกยภาพของพระราชดำาร ศกยภาพของสงดงาม ศกยภาพของคตธรรม ฯลฯ

ตวอยาง การวเคราะหศกยภาพของ ของ พระราชดำาร คำาวา ประโยชนแท

1. กำาหนดปจจยศกษา คอ ประโยชนแท๑.๑ ศกษาความหมายของคำาวา ประโยชนแท ตามความ

หมายในพจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ - ประโยชน น. สงทมผลใชไดดสมกบทคดมงหมายไว,

ผลทไดตามตองการ, สงทเปนผลดหรอเปนคณ, เชน ประโยชนของการศกษา ประโยชนของโรงเรยน.

- แท ว. ลวนๆ เชน เทยนขผงแท, ไมมอะไรเจอปน, ไมปลอม, เชน ทองแท.

๑.๒ ศกษาความหมายคำาวา ประโยชนแท จากพระราชดำารส พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ปพทธศกราช ๒๕๔๐“..ประโยชนแท เปนผลประโยชนทสบเนองมรจบ ผกพนกบชวตทงบำาบดความขาดแคลนทางกาย ทงบำารงความผาสกทางจตใจของมหาชนทวแผนดน..”2. พจารณาศกยภาพดานรปลกษณของ ประโยชนแท

เปนลกษณะของสงด เปนคณ ตอตนและมหาชน

3. จนตนาการศกยภาพดานคณสมบตของ ประโยชนแท เปนสงทมความจำาเปนตอการดำารงชวต ไมเปนอนตรายตอตนและสรรพสง เกดขนสบเนองยาวนาน ชวตเปนสข พอเพยง แกมหาชน

4. วเคราะหศกยภาพดานพฤตกรรมของ ประโยชนแทเปนวธการในการจดการ หรอภมปญญา ทตงอยบนฐานคณธรรม ทมความรก ความปรารถนาด มงส ผล ทดงามแกมหาชน

5. วเคราะหศกยภาพรวมของ ประโยชนแท ความสขอยางยงยน

สรปการวเคราะหศกยภาพ คอ การสมผสปจจยศกษา ทเปน

ธรรมชาต แลวเกดกระบวนการคด วเคราะห จากรปลกษณ คณสมบต พฤตกรรม ของปจจยศกษา เหนศกยภาพทมในแตสวน แตละขน แตละตอน เพอทจะนำาศกยภาพเหลานนไปกอเกดการจนตนาการ เหนคณ ทจะพฒนาสงใหมหรอวธการใหมดวยปญญา จนเกดมภมปญญา ทตงอยบนฐานคณธรรม.

เอกสารและสงอางอง พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒คมอการดำาเนนงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน