การสังเคราะห์งานวิจัย ...journal.innovtalk.com/upload_files/journal/journal_id_34... · 2019. 1. 4. · Journal of Social Work Vol. 26 No.2

Journal of Social Work Vol. 26 No.2

1

การสงเคราะหงานวจยเกยวกบปรมาณและคณภาพแรงงานไทยในอตสาหกรรมการผลตไทย1

A Synthesis of Research on the Quantity and Quality of Thai Labour in Thai Manufacturing Industries

ผชวยศาสตราจารย ดร.ธญญลกษณ วระสมบต2

Assistant Professor Thunyalak Weerasombat, Ph.D3

บทคดยอ บทความนเปนสวนหนงของงานวจยเรอง “การพฒนาทกษะแรงงานในอตสาหกรรมการผลตไทย : ชองวางงานวจย การน าไปสภาคปฏบต และทกษะทจ าเปนส าหรบอตสาหกรรมยานยนตและอเลกทรอนกส” บทความนสงเคราะหงานวจยในชวงป 2535 – 2557 ทเกยวของกบปรมาณและคณภาพแรงงานไทยในอตสาหกรรมการผลตไทยจ านวน 44 ชน ขอคนพบจากการสงเคราะหงานวจยเหลานนม 5 ประเดน 1) พบการขาดแคลนแรงงานการศกษาต าและแรงงานอาชวะ โครงสรางประชากรทมอตราการเกดและวยแรงงานลดลงท าใหการขาดแคลนแรงงานมมากขน 2) แรงงานขาดทกษะทจ าเปน ไดแก ความสามารถในการใชภาษาตางประเทศ ความคดรเรมสรางสรรค และความสามารถในการคดวเคราะห เปนตน 3) แรงงานไมคอยม “นสยอตสาหกรรม” ซงมความจ าเปนส าหรบการท างานในอตสาหกรรม ไดแก ความซอสตย ความรบผดชอบ ความขยนอดทน และความมระเบยบวนย 4) สถานประกอบการไมนยมสงคนงานไปรบการอบรมจากภาครฐ เพราะหลงไดรบการฝกอบรมแลวแรงงานยงไมสามารถท างานได สถานประกอบการนยมฝกอบรมแรงงานของตนเอง 5) งานวจยทพบเสนอรฐบาลใหจดการระบบการพฒนาทกษะเชงรกเนนการสนบสนนและผลกดนระบบสหกจศกษาทม

1 ไดรบทนสนบสนนการวจยจากส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) 2 อาจารยประจ าคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร 3 Lecture at Faculty of Social Administration, Thammasat University, Thailand E-mail : [email protected]

วารสารสงคมสงเคราะหศาสตร ปท 26 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2561

2

คณภาพใหมากขน และปรบปรงคณภาพการวางแผนก าลงคนและอาชวศกษาใหสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรม ค าส าคญ : ปรมาณและคณภาพแรงงาน, ทกษะแรงงาน, นสยอตสาหกรรม

Abstract This article is part of the research ‘Skill Development in Thai Manufacturing Industries : Research’s Gap, Implementation, and Required Skills for Automobile and Electronic Industries’. It analyzes 44 existing research (conducted between 1992 to 2014) relevant to the quantity and quality of Thai labour in Thai Manufacturing Industries. Key findings found from existing research hold 5 themes. Firstly, the amount of labour tends to be insufficient, in particular low educated labour and vocational labour. Inadequate labour also stems from changing population structure in terms of low birth rate which, in effect, reduces the number of workforces. Secondly, shortages in skills and qualifications are prevalent. What lacking in general is fluency in English, creativity, system and analytical thinking. Thirdly, Thai labour has insufficient ‘industrial habits’ required for industrial work such as honesty, responsibility, endurance, and well-disciplined. Fourthly, the private sector is not willing to send their new workers to be trained by government training programs, as they will not be able to work straightaway. Last but not least, existing research also suggests the government to express more active roles on skill formation system, for example more promotion on cooperative education (dual system), and improvement on the quality of human resource planning system and vocational education to match industries’ demand. Keywords : Quantity and Quality of Labour, Skill, Industrial Habits


3

บทน า ภายใตบรบทความเสรทางการคาทมเพมมากขน ความพรอมของแรงงานไทย

โดยเฉพาะอยางยงแรงงานในภาคอตสาหกรรมการผลตเปนปจจยส าคญประการหนงทจะท าใหประเทศไทยมหรอไมมสภาวะได เปรยบในเชงการแขงขน ( Comparative Advantage) ตลอดระยะเวลาเกอบ 6 ทศวรรษทผานมาหลงเรมใชแผนพฒนาเศรษฐกจฉบบแรกเมอป 2504 ประเทศไทยหนหนาเขาสการสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยอาศยภาคอตสาหกรรมเปนตวขบเคลอนส าคญ ในแงหนงการพฒนาอตสาหกรรมทผานมาสงผลดตอรายไดและตวเลขการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจไทย ตลอดจนสรางการจางงานจ านวนมาก ท าใหประชากรไทยมรายไดเพมมากขน อยางไรกตามในอกแงหนง อตสาหกรรมไทยเตบโตแบบไมสมบรณและมความเปราะบาง กลาวคอ เราพงพาชนสวนและวตถดบน าเขาจากตางประเทศสง ในขณะทการเพมมลคาการผลตมนอย ไมสามารถเรยนรทจะพฒนาเทคโนโลยของตนเอง อกทงไมเรยนรเทคโนโลยการผลตจากตางชาตทน าเขามา ขาดนวตกรรม การใชนโยบายอตสาหกรรมทผานมาของไทยไมวาจะเปนนโยบายอตสาหกรรมแบบผลตเพอทดแทนการน าเขา (Import Substituted industrial policy, ISI) ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบแรกๆ รวมถงเม อรฐบาลหนมาใชนโยบายอตสาหกรรมเพอสงเสรมการสงออก (Export Oriented Industrial Policy, EOI) ตงแตชวงปลายทศวรรษ 2520 เปนตนมา นโยบายเหลานลวนแลวแตสนบสนนการใชแรงงานเขมขน หมายถง ใชแรงงานจ านวนมากและคาจางต า ( intensive and low waged labour) เปนปจจยหลกในการดดดดการลงทนการผลตเพอสงออก ในอดตแนวทางลกษณะนสรางความเตบโตใหกบประเทศไทยไดเนองจากเรามปรมาณแรงงานมากและมคาจางถกวาประเทศอน 40 ปแรกหลงมแผนพฒนาฯ ฉบบท 1 เศรษฐกจไทยเตบโตเฉลยรอยละ 7 ตอป โดยเศรษฐกจไทยเคยเตบโตสงทสดถงรอยละ 13.3 ในป 2531 ซงเปนชวงทไทยประสบความส าเรจสงมากจากการเปนประเทศผสงออกกจกรรมการรบจางผลต (Original Equipment Manufacturing, OEM) ในหลายอตสาหกรรม อยางไรกตามในชวงวกฤตเศรษฐกจ ป 2540 อตราการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศชะลอตวลง ตดลบรอยละ 1.8 และถดถอยอยางรนแรงในป 2541 ซงมอตราการขยายตว ตดลบสงถง


4

รอยละ 10.2 แมจะฟนตวขนอยางชาๆ ตงแตป 2542 เปนตนมากตาม แตความตองการแรงงานกลดลงดวย พบการเลกจางงานโดยพบวาในชวงป 2540-2542 มจ านวนแรงงานถกเลกจางรวมสงมากถงกวาหนงแสนคน สถานการณการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจเหลานสงผลตอปญหาโครงสรางแรงงานไทยในภาคอตสาหกรรม

นอกจากการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจแลว เมอพจารณาทศทางการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมาย (Targeted Industries) ของรฐบาลไทย พบวามการเปลยนแปลงตามรฐบาลทเปลยนไป ประเทศไทยเรมมการก าหนดอตสาหกรรมเปาหมายในแผนแมบทอตสาหกรรมฉบบท 1 (ป 2540-2544) สมยรฐบาลชวน หลกภย ก าหนด 13 อตสาหกรรมเปาหมาย ไดแก อาหารและอาหารสตว ผลตภณฑพลาสตก สงทอและเครองนมหม เซรามกและแกว รองเทาและเครองหนง เครองใชไฟฟา และอเลกทรอนกส ไม และเครองเขยน ยานยนต และชนสวน ยาและเคมภณฑ อญมณ และเครองประดบ ยางพารา และผลตภณฑยาง เหลก และเหลกกลา และปโตรเคม ตอมาในสมยรฐบาลทกษณ ชนวตร (ป 2544-2550) เนนการพฒนา 5 คลสเตอรของอตสาหกรรมไทยสการเปนผน าในตลาดโลก ไดแก กลมอตสาหกรรมอาหาร กลมอตสาหกรรมแฟชน กลมอตสาหกรรมการทองเทยว กลมอตสาหกรรมยานยนต และ กลมอตสาหกรรมซอฟตแวร ตอมาในแผนแมบทอตสาหกรรมฉบบกอนฉบบปจจบน (ป 2555-2574) สมยรฐบาลยงลกษณ ชนวตร ก าหนด 8 อตสาหกรรมเปาหมาย คอ อาหารและเครองดม ยานยนตและชนสวน สงทอเครองนงหม ยางและผลตภณฑยาง เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส แมพมพ พลงงานหมนเวยน ตามมาดวยลาสด ปลายป 2558 รฐบาล คสช. ก าหนด 10 อตสาหกรรมเปาหมายเพอรองรบนโยบายไทยแลนด 4.0 โดยรฐบาลจะมงพฒนาประเทศดวยเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม แยกเปนการตอยอด 5 อตสาหกรรมศกยภาพสงทมอยแลวเดม ไดแก อตสาหกรรมยานยนตสมยใหม อเลกทรอนกสอจฉรยะ การทองเทยวกลมรายไดดและ การทองเทยงเชงสขภาพ เกษตรและเทคโนโลย และการแปรรปอาหาร รวมกบการพฒนาอก 5 อตสาหกรรมใหม ไดแก อตสาหกรรมหนยนต การบนและลอจสตกส เชอเพลงชวภาพและเคมชวภาพ ดจทล และการแพทยครบวงจร จะสงเกตวารฐบาลมการปรบอตสาหกรรมเปาหมายของไทยมาแลวถง 4 ครง บาง


5

อตสาหกรรมมความคาบเกยวและตอยอดซงกนและกนได เชน อตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมยานยนต อยางไรกตาม มบางอตสาหกรรมทหลดออกจากการเปนอตสาหกรรมเปาหมายในปจจบนไปแลว เชน อตสาหกรรมแฟชน เปนตน รวมถงเกดอตสาหกรรมเปาหมายใหมทไมเคยมมากอนไดอดต เชน อตสาหกรรมการบนและลอจสตกส สงทตองพงระวงในการปรบเปลยนอตสาหกรรมเปาหมายกคอ การเตรยมความพรอมของแรงงาน คงเปนเรองล าบากทอตสาหกรรมเปาหมายจะประสบความส าเรจถาความรและทกษะของแรงงานไมสอดคลองกบอตสาหกรรมเปาหมายทก าหนดไวเหลานน

คณภาพและปรมาณแรงงานม ความส าคญตอการรองรบการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศ แมวาผลการประเมนขดความสามารถในการแขงขนโดย International Institute for Management Development หรอ IMD ประจ าป 2560 ประเทศไทยมอนดบทดขน คอขยบขนมาเปนอนดบท 27 จากทงหมด 63 ประเทศ ไดคะแนน 80.095 จากอนดบ 28 ป 2559 ไดคะแนน จาก 74.681 เทยบกบชาตในอาเซยนยงตามหลงแค 2 ชาต คอ สงคโปรและมาเลเซย (Thailand Management Association, 2560) แตเมอพจารณาตวชวดทเกยวของโดยตรงกบอตสาหกรรม ไดแก ผลตภาพแรงงาน และโครงสรางพนฐาน จะพบวาแมอนดบจะดขน กลาวคอ ป 2560 ผลตภาพแรงงานไทยอยในอนดบ 41 สงขนจากป 2559 ทอยในอนดบ 43 แตกขยบขนคอนขางนอยเมอเปรยบเทยบกบโครงสรางพนฐาน ป 2560 อยในอนดบ 36 สงขนจากป 2559 ทอยในอนดบ 42 (เพงอาง) นอกจากนนรายงานการส ารวจของ World Bank (2551) เกยวกบทกษะของแรงงานไทยทขาดหายไปในสายตาของนกลงทนตางชาต พบวาในป 2550 ทกษะทเปนปญหาส าหรบ 3 ล าดบแรกของแรงงานไทย คอ ทกษะทางดานภาษาองกฤษ เทคโนโลยสารสนเทศ และคณตศาสตรตามล าดบ โดยทง 3 ทกษะนแรงงานมความสามารถต ากวาการส ารวจในป 2547 เสยอก ส าหรบปรมาณแรงงานจากขอมลของ World Bank ทท าการส ารวจเกบขอมลจากองคกรธรกจทวโลกประมาณ 130,000 แหง จาก 135 ประเทศ พบวาธรกจในประเทศไทยประสบปญหาการขาดแคลนแรงงานทมคณสมบตเหมาะสมกวารอยละ 38.8 ของกลมตวอยาง มากเปนอนดบ 1 ในอาเซยน (เพงอาง)


6

จากการส ารวจงานวจยเบองตนจากฐานขอมลทรวบรวมงานวจยดานแรงงานของกระทรวงแรงงาน พบวา มงานวจยทเกยวของกบปรมาณและคณภาพแรงงานในภาคอตสาหกรรมการผลตจ านวนหนง มทงงานวจยเชงส ารวจความตองการทกษะแรงงาน การรายงานความพงพอใจตอทกษะแรงงานในปจจบนประมาณ และงานวจยดานแรงงานในประเดนอนๆ อยางไรกตามพบวายงไมมการน าเอางานวจยเหลานนมาสงเคราะหวามขอคนพบหรอประเดนส าคญอะไรบางตอการท าความเขาใจปญหาดานปรมาณและคณภาพของแรงงานไทยในอตสาหกรรมการผลต ดงนนการทบทวนงานวจยทมอยแลวนาจะท าใหทราบรายละเอยดการวเคราะหสภาพปญหาดงกลาว นอกจากนนการรวบรวมผลการวจยทมอยแลวยงมประโยชนในแงของการชวยหลกเลยงการพฒนาหวขอและการท าวจยทซ าซอน อนจะน าไปสการผลตงานวจยทมประสทธภาพมากยงขนในอนาคต โดยผวจยก าหนดใหการศกษาในสวนนมวตถประสงคเพอทบทวนและสงเคราะหผลการวจยศกษาเกยวกบปรมาณและคณภาพแรงงานไทยในอตสาหกรรมภาคการผลตของไทย

เครองมอและวธการศกษา

การศกษาน เปนการวจยเอกสาร (document study) จากงานวจยฉบบสมบรณทเกยวของกบปรมาณและคณภาพแรงงานไทยในอตสาหกรรมการผลตของประเทศไทย ตงแตป พ.ศ. 2535-2557 จ านวน 44 ชน4 ซงรวบรวมจากฐานขอมลงานวจยดานแรงงาน อาท เครอขายความรวมมอพฒนาหองสมดสถาบนอดมศกษาไทย (ThaiLIS) ฐานขอมลงานวจยของกระทรวงแรงงาน ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (TDRI) สภาวจยแหงชาต และ ฐานขอมลงานวจยของกรมพฒนาฝมอแรงงาน กระทรวงแรงงาน ตลอดจนงานวจยทไดจาก

4 เนองจากบทความวจยมขอจ ากดเรองความยาวของบทความ ผวจยจงไมสามารถแสดงรายการอางองงานวจยทง 44 ชนทน ามาใชสงเคราะหทงหมดไดทงหมด โดยผวจยเลอกน าเสนอและอางองเฉพาะงานวจยทผลการศกษามความส าคญ ผสนใจขอมลเพมเตมสามารถดาวโหลดงานวจยเรอง “การพฒนาทกษะแรงงานในอตสาหกรรมการผลตไทย : ชองวางงานวจย การน าไปสภาคปฏบต และทกษะทจ าเปนส าหรบอตสาหกรรมยานยนตและอเลกทรอนกส” ไดผานการสมครลงทะเบยนและสบคนจาก e-library ของ สกว. (https://elibrary.trf.or.th/default2018.asp) หรอตดตอผวจยเพอขอขอมลเพมเตมไดท [email protected]


7

ค าแนะน าของนกวชาการ/ผเชยวชาญอาวโสดานแรงงาน โดยมขนตอนการด า เนนการ ดงน

1. ก าหนดค าส าคญ (keywords) ทจะใชส าหรบการคนหางานวจย ไดแก แรงงานไทย/ศกยภาพแรงงานไทย/ทกษะ/ทกษะแรงงาน/ฝมอ/ฝมอแรงงาน/ผลตภาพแรงงานไทย/คณภาพแรงงานไทย/สมฤทธผลของแรงงาน/ความตองการแรงงาน/ปญหาแรงงาน

2. ใชค าส าคญทก าหนดไวคนหางานวจยจากฐานขอมลการวจย 3. ท าการคดกรอง/จดประเภทงานวจยจากบทคดยอทคาดวาจะเกยวของ และ

น าบทคดยอทผานการคดกรองไปคนหางานวจยฉบบสมบรณ บนทกและพมพงานวจยฉบบสมบรณจากฐานขอมล และ/หรอเดนทางทหองสมดเพอยมและถายส าเนางานวจยฉบบสมบรณ

4. หลงจดประเภทงานวจยแลว ผวจยจดท ารหสหมายเลขก ากบงานวจยฉบบสมบรณแตละชน ศกษาขอมลจากรายงานวจยฉบบสมบรณ จบประเดนส าคญ และจดท าขอสรปความส าคญของแตละงานวจย (note-taking) เพอเตรยมจดท าหวขอการอธบาย (theme) ส าหรบใชในการวเคราะหขอมล

ส าหรบการว เคราะหขอมลใชวธการว เคราะหรายประเดน ( Thematic Analysis System) ในการวเคราะหขอมล เรมตนจากการจดท าบทสรป หรอบรรณทศน (Annotated Bibliography) ของงานวจยทพบทกชน โดยใชวธการท ารายการบนทกยอ (note-taking) ของงานวจยแตละชน และน ามาจดท าหวขอการอธบาย ( theme) 5 หวขอ ซงจดประเภทตามขอมลทอานพบจากงานวจยทผานการคดกรอง ไดแก 1.คณภาพแรงงานไทยในอตสาหกรรมการผลต 2.คณลกษณะแรงงานทอตสาหกรรมการผลตตองการ 3.ความพรอมของแรงงานไทย (ปรมาณ-คณภาพ) 4.บทบาทของรฐกบการพฒนาทกษะแรงงานไทย และ5.ขอเสนอแนะเพอการวางแผนก าลงคนและพฒนาคณภาพแรงงาน การศกษาใชระยะเวลารวมทงสน 4 เดอน


8

ผลการศกษา ผลการศกษาจากการสงเคราะหงานวจยทเกยวของมขอคนพบทนาสนใจ

เกยวกบปรมาณและคณภาพแรงงานไทยในอตสาหกรรมการผลตของประเทศไทย ดงน 1. คณภาพแรงงานไทยในอตสาหกรรมการผลต

ทศทางการพฒนาประเทศโดยเฉพาะในมตเศรษฐกจเนนการพฒนาแนวขยาย คอ ใหความส าคญกบการดงดดการลงทน มงตวเลขการเตบโตของเศรษฐกจโดยอาศยการตรงคาจางใหอยในระดบต า เนนการใชแรงงาน ทน และการใชทรพยากรธรรมชาตของประเทศเปนหลก มากกวาการพฒนาในแนวลก คอการพฒนาความร ความสามารถ ทกษะ และคณสมบตของคน (พศน แตงจวง และคณะ, 2550) งานวจยทพบอธบายปญหาคณภาพแรงงานไทยใน 2 ลกษณะๆ แรก คอ การอธบายผลตภาพแรงงาน อกลกษณะคอกลมงานวจยทอธบายทกษะทแรงงานไทยขาดแคลนแตอตสาหกรรมตองการ

1.1 ผลตภาพแรงงานไทยคอนขางต า ผลตภาพแรงงาน หรอ ประสทธภาพการผลต ประกอบไปดวย ปจจยทางดาน

เทคโนโลย/ทน ปจจยดานระบบการบรหาร และปจจยดานแรงงาน จากการสบคนงานวจยระหวางป 2535-2558 พบงานวจยทเสนอผลการวเคราะหผลตภาพการผลตรวมโดยของประเทศ โดยระบตรงกนวาเมอเปรยบเทยบแลว ปจจยดานแรงงานมผลต ากวาปจจยดานทนตอผลตภาพการผลตรวมโดยของประเทศ (ดตารางท 1) แมตวเลขจะไมเทากนเนองจากแตละงานทมชวงปคาบเกยวกน อยางไรกตามทศทางแสดงใหเหนวาปจจยดานทนมรอยละทสงกวา นนหมายความวาการเตบโตทางเศรษฐกจทวดจากผลตภาพการผลตของประเทศโดยรวมเปนผลมาจากการใชเงนลงทนมากกกวามาจากผลตภาพแรงงาน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2547) อธบายวา อตราการขยายตวทางเศรษฐกจของไทยโดยรวมมแหลงทมาจากการขยายตวจากของปจจยทนเปนหลก อตราการเตบโตของปจจยทนมอตราสงกวาปจจยแรงงานมาโดยตลาดนบตงแตประเทศไทยใชนโยบายการพฒนาอตสาหกรรมเพอสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (วภารตน ปนเปยมรษฎ และคณะ, ม.ป.ป., น. 39-40) อยางไรกตามพบงานวจยบางชนทระบวาหากพจารณาผลตภาพเฉลยของแรงงานไทยแบบคดเปน


9

รายไดตอป พบวามแนวโนมเพมขนจาก 100,898 บาท/คน/ป ในชวงป 2530-2539 เปน 128,593 บาท/คน/ปชวงป 2540-2545 (สมาล สนตพลวฒ และคณะ2550) หากเจาะเฉพาะส าหรบในอตสาหกรรมการผลต ในชวงป 2543-2553 งานวจยทเกยวของกบผลตภาพแรงงานชนหนงชวาผลตภาพแรงงานเพมขนเฉลยรอยละ 3.5 (ธนาคารแหงประเทศไทย, 2555, น.26-27) อยางไรกตามพบวา คาเฉลยทเพมเปนผลมาจากการเพมผลตภาพของแรงงานในกลมผลตเพอการบรโภคในประเทศมากกวากลมอตสาหกรรมการผลตเพอการสงออก ทงทกลมหลงมสดสวนตอ GDP มากกวารอยละ 60 ผลตภาพแรงงานทนอยกวาสะทอนวาการอตสาหกรรมการผลตของไทยยงคงเปนเพยงการผลตขนพนฐานทยงไมเออประโยชนตอการพฒนาผลตภาพแรงงาน (เพงอาง)

ตารางท 1 เปรยบเทยบปจจยดานแรงงานทมผลตอการผลตโดยรวมของประเทศไทย ป 2525-2540

ชอหวขอการศกษา/งานวจย ชวงป ผลตภาพการผลต

โดยรวม (รอยละ)

ปจจยดานแรงงาน

(รอยละ)

ปจจยดานทน

(รอยละ)

การวเคราะหการเปลยนแปลงผลต

ภาพปจจยการผลตโดยรวมใน

ประเทศไทย

(กาญจนา โชคไพศาลศลป, 2545)

2540-2542 1.40

(ไมระบเฉลยตอป) 1.40 3.53

การประมาณการคาอตราการเตบโต

ผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมของ

ไทย (กตต จรกตยางกรม, 2550)

2525-2548

13.47

(เฉลยรอยละ 0.81

ตอป)

10.96 75.57

การเจรญเตบโตของผลตภาพการ

ผลตรวมของประเทศไทย

(บษกร ปะกระเนย, 2550)

2524-2540 4.37

(ไมระบเฉลยตอป)

ไมไดระบรอยละ

แตระบวาเพมใน

อตราสอดคลอง

กบผลตภาพ

ไมไดระบรอยละ

แตระบวาเพมใน

อตราสอดคลอง

กบผลตภาพ

ทมา: ขอมลงานวจยทปรากฏในตารางรวบรวมจาก วภารตน ปนเปยมรษฏ และคณะ (ม.ป.ป., น.36-38)


10

รายงานผลตภาพแรงงานของธนาคารแหงประเทศไทย อธบายในทศทางเดยวกน ยงพบผลในลกษณะเดยวกน คอ ผลตภาพแรงงานของไทยขยายตวอยในระดบคอนขางต าและมแนวโนมลดลง สะทอนวาไทยมงเนนปจจยดานนเงนทนและปรมาณแรงงานมากกวาการพฒนาคณภาพแรงงานกลาวคอ เพมขนเพยงรอยละ 2.6 ซง เปนการเพมขนของภาคการผลตเปนส าคญ สวนผลตภาพแรงงานในภาคเกษตรแทบมไดเพมขน คอ อยทรอยละ 0.6 (อโนทย พธธาร และคณะ, 2553, น.6-7)

1.2 คณภาพของทกษะแรงงานไทย ผลตภาพแรงงานไทยดงทไดแสดงไวขางตนสะทอนวาภาพรวมของประเทศไทย

มปญหาดานคณภาพแรงงาน จากการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาตในป 2552 พบวาสถานประกอบการพงพอใจตอทกษะแรงงานในระดบปานกลาง และทกษะพอใจนอยทสด คอ ความรดานภาษาตางประเทศ ความรดานคอมพวเตอร ความคดรเรมสรางสรรคในงาน และความรพนฐานในต าแหนงงานทท า (ส านกงานสถตแหงชาต , 2552, น.2) รายงานส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตทระบวา แรงงานไทยมปญหาขาดทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศ ภาษาตางประเทศ นอกจากนนยงขาดความสามารถในการวจยและพฒนา การออกแบบ และการควบคมคณภาพ (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2547, น.24) ขอมลทใหมกวานนทพบคอการส ารวจความสามารถของแรงงานของสถานประกอบการทวประเทศ โดยส านกงานสถตแหงชาตส ารวจ (2556) พบวา 3 ทกษะทแรงงานไทยมปญหามากทสดเรยงล าดบจากมากไปนอย คอ ความสามารถในการใชภาษาตางประเทศ ความคดรเรมสรางสรรค และความสามารถในการคดวเคราะห

ผวจยไดคนหางานวจยทอธบายรายละเอยดเกยวกบปญหาคณภาพแรงงานในภาคอตสาหกรรม พบวามรายงานวจยทอธบายรายละเอยดของความรและทกษะในอาชพของแตละอตสาหกรรมไมมากนก พบงาน 3 ชนทอธบายปญหาความขาดแคลนทกษะแรงงานในกลมอตสาหกรรมการผลตๆ หลก คอ งานวจยเรองรายงานการส ารวจความตองการแรงงานและการขาดแคลนแรงงาน (2549) อธบายภาพรวมครอบคลมความตองการตอทกษะใน 13 อตสาหกรรม (รวมสถานประกอบการทส ารวจจ านวน 31,565


11

แหง) ไดแก อตสาหกรรมยานยนต อตสาหกรรมอาหารและอาหารสตว อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ อตสาหกรรมไมและเครองเรอน อตสาหกรรมไฟฟาและอเลกทรอนกส อตสาหกรรมปโตรเคม อตสาหกรรมเหลกและเหลกกลา อตสาหกรรมยาและเคมภณฑ อตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง อตสาหกรรมเซรามกและแกว อตสาหกรรมผลตภณฑพลาสตก พบปญหาคณภาพและทกษะทอตสาหกรรมการผลตตองการและแรงงานสวนใหญขาดแคลน คอ ความรความสามารถทจ าเปนในการท างาน รายละเอยดดงแสดงในตารางท 2

ตารางท 2 สรปปญหาคณภาพแรงงาน/รายการทกษะทอตสาหกรรมการผลตตองการ

ประเภทอตสาหกรรมการผลต ปญหาคณภาพแรงงาน/รายการทกษะทอตสาหกรรมตองการ

อตสาหกรรมยานยนต

ทกษะทางเทคนค ทศนคตเชงบวกตอการท างาน ความสามารถในดานการวจย-พฒนาชนสวน แรงจงใจในการท างาน

อตสาหกรรมอาหารและอาหารสตว

ความคดรเรมสรางสรรค ใฝการเรยนร และพรอมเรยนรในสงทหลากหลาย ความสามารถดานภาษาองกฤษ ความสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศไดอยางมปะสทธภาพ ความรเกยวกบกฎระเบยบขอบงคบดานการผลตและจ าหนายในประเทศและระเบยบการคาตางประเทศ

อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม

ขาดความรดานทฤษฎและการปฏบตทเกยวของกบหนาทงาน การสอสารโดยเฉพาะอยางยงการใชภาษาองกฤษ เทคนคการออกแบบ การดแลเครองจกรและอปกรณอเลกทรอนกส


12

ตารางท 2 สรปปญหาคณภาพแรงงาน/รายการทกษะทอตสาหกรรมการผลตตองการ (ตอ)

ประเภทอตสาหกรรมการผลต ปญหาคณภาพแรงงาน/รายการทกษะทอตสาหกรรมตองการ

อตสาหกรรมรองเทาและเครองหนง

N/A (ขอมลอธบายแตเชงปรมาณ ไมปรากฏค าอธบายทเกยวของกบคณภาพทอตสาหกรรมนตองการ มเพยงค าอธบายวาอตสาหกรรมนสวนมากใชเครองจกรและเทคโนโลยคอนขางลาสมยและใชแรงงานจ านวนมากเปนสวนใหญ หรอ มกเปนการการรบจางการผลต)

อตสาหกรรมอญมณและครองประดบ ทกษะดานการออกแบบความคดรเรมสรางสรรค

อตสาหกรรมไมและเครองเรอน ทกษะทเกยวของกบระบบการผลต

อตสาหกรรมไฟฟาและอเลกทรอนกส

ชางเทคนคและวศวกรขาดความกระตอรอรนในการเรยนรการจดการและการใชเทคโนโลยใหม ขาดความรพนฐานในการผลตทใชเทคโนโลยระดบสง ประสทธภาพการท างาน

อตสาหกรรมปโตรเคม ทกษะเชงปฏบต ขอจ ากดดานภาษา

อตสาหกรรมเหลกและเหลกกลา ทกษะในการใชเครองจกรและเทคโนโลย

อตสาหกรรมยาและเคมภณฑ ขาดบคลากรทมทกษะเฉพาะทาง เชน เภสชกร นกเคม ความสามารถในการวจยและพฒนาผลตภณฑใหม

อตสาหกรรมยางและผลตภณฑยาง

ทกษะดานการวจย ทกษะดานการควบคมคณภาพ ทกษะดานการขายและการตลาด ความสามารถดานภาษา

อตสาหกรรมเซรามกและแกว N/A

(มการรายงานผลเฉพาะเชงปรมาณ)

อตสาหกรรมผลตภณฑพลาสตก N/A

(มการรายงานผลเฉพาะเชงปรมาณ)

ทมา : กรมการจดการงาน, กองวจยตลาดแรงงาน (2550, น. (2-20)-(2-38))


13

รายงานการสมมนาวชาการเรองความสามารถของแรงงานกบศกยภาพในการแขงขนของอตสาหกรรมไทย ของ ยงยทธ แฉลมวงษ และวรช อยชา (2551) อธบายต าแหนงงานขาดแคลนและทกษะทแรงงานไทยในต าแหนงเหลานนขาดแคลนใน อตสาหกรรมหลก 7 อตสาหกรรม ไดแก อตสาหกรรมผลตภณฑยางทไมใชยางลอ อตสาหกรรมเครองจกรกล (สาขาเครองจกรอตสาหกรรม) อตสาหกรรมแมพมพยาง อตสาหกรรมเซรามก (ผลตภณฑเครองใชบนโตะอาหารและของตกแตง) อตสาหกรรมเฟอรนเจอรไม อตสาหกรรมยางลอ และอตสาหกรรมยา พบวา อตสาหกรรมเหลาน สวนมากขาดแคลนแรงงานในต าแหนง ชางเทคนค ชางซอมบ ารง วศวกร นกออกแบบ แรงงานกงฝมอ ส าหรบทกษะทขาดแคลนสวนใหญ คอ ความรความสามารถทจ าเปนในการท างานตามต าแหนงงาน ตารางท 3 ยกตวอยางความตองการของต าแหนงและทกษะของอตสาหกรรมเครองจกรกล (สาขาเครองจกรอตสาหกรรม)5

ตารางท 3

ต าแหนงและทกษะทตองการส าหรบอตสาหกรรมเครองจกรกล (สาขาเครองจกรอตสาหกรรม)

ต าแหนง ทกษะทอตสาหกรรมตองการและแรงงานไทยขาด (สวนมากคอความรความสามารถตามต าแหนงงาน)

วศวกรขาย การใชคณตศาสตรแกปญหา/การใชวทยาศาสตรแกปญหา/การแยกแยะปญหา/การเขยน/การวางแผนงานใหบรรลผลส าเรจ/การเรยนรสงใหมๆ/การคดอยางเปนระบบ/การประมวลผลขอมล/การเจรจา/การฟง/การสอน/การพด/การแนะน าสนคา/การจดการขอมล/อานแบบและเขยนแบบเครองกล

วศวกรออกแบบ

การประยกตใชเทคโนโลยในการออกแบบ/การวเคราะหการท างาน/การตดสนใจ/การควบคมการด าเนนงาน/ การทดสอบเครองจกร/การใชเครองมอวด

ชางเขยนแบบ

การประกอบและตดตงเครองจกร

5 ผสนใจขอมลเพมเตมส าหรบอตสาหกรรมอนสามารถดาวโหลดงานวจยเรอง “การพฒนาทกษะแรงงานในอตสาหกรรมการผลตไทย: ชองวางงานวจย การน าไปสภาคปฏบต และทกษะทจ าเปนส าหรบอตสาหกรรมยานยนตและอเลกทรอนกส ” (2557, น.63-82) ไดผานการสมครลงทะเบยนและสบคนจาก e-library ของ สกว. (https://elibrary.trf.or.th/default 2018.asp) หรอตดตอผวจยเพอขอขอมลเพมเตมไดท [email protected]


14

ตารางท 3 ต าแหนงและทกษะทตองการส าหรบอตสาหกรรมเครองจกรกล (สาขาเครองจกรอตสาหกรรม) (ตอ)

วศวกรควบคมคณภาพ การตรวจสอบสนคา/การใชสญญาณเตอน

หวหนาฝายผลต การตรวจสอบสนคา/การใชสญญาณเตอน

ชางซอมบ ารงและบรการหลงการขาย

การเลอกวสดอปกรณ/การทดสอบ/การใชเครองมอซอมบ ารง/การซอมเครองจกร

ทมา : ปรบปรงจากตารางท 3.2 (ยงยทธ แฉลมวงษ และวรช อยชา, 2551, น.31-33)

งานวจยเกยวกบการขาดแคลนทกษะอกชนทพบคองานของกระทรวง

อตสาหกรรม (2555, น.16-37) อธบายทกษะของแรงงานชางใน 5 อตสาหกรรม ไดแก อตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม อตสาหกรรมเครองจกรและอปกรณ อตสาหกรรมเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส และอตสาหกรรมยานยนตและชนสวน ในทนผวจยจะยกตวอยางขอคนพบส าหรบอตสาหกรรมเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส ซงพบวาทกษะทขาดแคลนสวนมากคอความรความสามารถทจ าเปนในการท างาน (ดตารางท 4)


15

ตารางท 4 ตวอยางความรและทกษะทตองการจาก “ชาง” ในอตสาหกรรมเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส

1. ชางอเลกทรอนกส 2. ชางไฟฟา 3. ชางกลโรงงาน

ความร ทกษะ ความร ทกษะ ความร ทกษะ

1 คณตศาสตร 2 วศวกรรมและเทคโนโลย 3 คอมพวเตอรและอเลกทรอนกส 4 เครองกล 5 ภาษาองกฤษ 6 โทรคมนาคม 7 การอานและการเขยนแบบ

1 แกไขปญหาทซบซอน 2 การอาน 3 การบรหารเวลา 4 การฟง 5 การคดเชงวจารณญาณ 6 การพด 7 ประสานงาน 8 การวเคราะหการด าเนนงาน 9 การเขยน 10 ตดตามประเมนผล 11 การปฏบตงานวศวกรรม

1 คอมพวเตอรและอเลกทรอนกส 2 คณตศาสตร 3 ภาษาองกฤษ 4 เครองกล 5 การผลตและการด าเนนการ 6 วศวกรรมและเทคโนโลย 7 การใหบรการลกคา

1 การแกไขปญหาทซบซอน 2 การอาน 3 การตดตามการด าเนนงาน 4 การฟง 5การตดตามผล 6 การควบคมคณภาพ 7 การพด 8 การเขยน 9 การเรยนร 10 การปฏบตงานวศวกรรม

1 คณตศาสตร 2 วศวกรรมและเทคโนโลย 3 การอานและการเขยนแบบ 4 ภาษาองกฤษ 5 การผลตและการด าเนนการ 6 โครงสรางและการกอสราง

1 การซอมแซม 2 การบ ารงรกษาเครองจกร 3 การตดตามการด าเนนงาน 4 การแกปญหา 5 การควบคมคณภาพ 6 การปฏบตการและการควบคม 7 การคดเชงวจารณญาณ 8 การเลอกใชอปกรณ 9 การตดตามประเมนผล 10 การตดสนใจ การปฏบตงานเชงวศวกรรม

ทมา : ปรบปรงจากกระทรวงอตสาหกรรม (2555, บทท 4, น.25-26)

2. คณลกษณะอน ๆ ทอตสาหกรรมการผลตตองการ นอกจากทกษะทจ าเปนแลวสถานประกอบการในอตสาหกรรมการผลตยง

ตองการคณลกษณะอนๆ จากแรงงานดวย งานวจยทพบเรยกคณลกษณะอนๆ ทสถานประกอบการตองการจากแรงงานนอกจากทกษะวา “นสยอตสาหกรรม” หมายถง


16

คณลกษณะทจ าเปนส าหรบบคคลทท างานในอตสาหกรรม เปนนสยและ/หรอ ทศนคตพนฐานทท าใหสามารถท างานส าเรจตามทนายจางตองการ คณลกษณะในกลมนขนอยกบความตองการของนายจางทอาจจะมความคาดหวงทแตกตางกน นสยอตสาหกรรมมความจ าเปนเนองจากรปแบบการท างานในอตสาหกรรมการผลตเนนการท างานตามมาตรฐานทก าหนดและใหความส าคญกบประสทธภาพการผลตสง แรงงานตองใสใจและใหความรวมมอตอระบบการผลตตามความตองการของสถานประกอบการ เชน การผลตตามจ านวนทจ าเปน (Just In Time หรอ JIT) และการพฒนาระบบการท างานอยางสม าเสมอ (continuous improvement) เปนตน ท า ให คนงานจ า เปนตองมคณลกษณะทหลากหลาย ตองมความพรอมยอมปรบตวตามความตองการของระบบการผลต

งานวจยทอธบายเกยวกบนสยอตสาหกรรมแบงเปน 2 ประเภทๆ แรกคองานทศกษาเรองอนๆ แตมเนอหาบางสวนทอธบายเกยวกบนสยอตสาหกรรมทนายจางตองการดวย ยกตวอยางเชน งานของ ยงยทธ แฉลมวงษ และวรช อยชา (2551) กลาวถง การมจตส านกดานคณภาพ ความคดอยางเปนระบบ ความยดหยนและความสามารถในการปรบตว การท างานเปน ความสามารถในการเรยนรและการปรบปรงอยางตอเนอง เปนตน ในขณะทงานวจยของส านกงานเลขาสภาการศกษา (2553) ระบถงคณลกษณะพนฐานและคณลกษณะทนายจางตองการมากทสด คณลกษณะพนฐาน ไดแก ความซอสตย ความตรงตอเวลา ความกระตอรอรน ความรบผดชอบ ความขยนหมนเพยร ความมระเบยบวนยในตนเอง การใหความรวมมอ การหมนพฒนาตนเอง ความมน าใจเออเฟอเผอแผ และการรกษาความลบ สวนคณลกษณะทนายจางตองการมากทสดประกอบดวย ความละเอยดรอบคอบ ความรและทกษะพนฐานในงาน ใฝร มปฏภาณ ไหวพรบ เปนตน นอกจากนนรายงานการส ารวจความตองการแรงงานและการขาดแคลนแรงงานของกรมการจดหางาน (2550) ส ารวจความตองการของสถานประกอบการในอตสาหกรรมการผลตจ านวน 31,565 พบวานสยอตสาหกรรมทแรงงานไทยขาดมากทสด 3 ล าดบแรก คอ ความขยน อดทน และความมระเบยบวนย

ประเภทท 2 คองานวจยทศกษาเฉพาะเจาะจงเกยวกบนสยอตสาหกรรม งานวจยของคณะกรรมการอาชวศกษา (2548) ระบวาคณลกษณะพนฐานและ


17

คณลกษณะทนายจางตองการมากทสด คณลกษณะพนฐาน ไดแก ความซอสตย ความตรงตอเวลา ความกระตอรอรน ความรบผดชอบ ความขยนหมนเพยร ความมระเบยบวนยในตนเอง การใหความรวมมอ การหมนพฒนาตนเอง ความมน า ใจเออเฟอเผอแผ และการรกษาความลบ สวนคณลกษณะทนายจางตองการมากทสดประกอบดวย ความละเอยดรอบคอบ ความรและทกษะพนฐานในงาน ใฝร มปฏภาณ ไหวพรบ เปนตน งานวจยอกชนทนาสนใจ คอประเมนความพงพอใจของนายจางในอตสาหกรรมการผลตตอนสยอตสาหกรรมของแรงงาน พบวา สงทนายจางตองการมากทสดคอ ความรบผดชอบในงาน สวนนสยอตสาหกรรมอนๆ ทตองการ 5 ล าดบถดไป ไดแก ความสามารถในการท างานรวมกนผอน, ทศนคตทดตอการท างานหนกและรกในอาชพทท างาน, ทศนคตในการจดเกบและบ ารงรกษาเครองมอเครองจกร, ความขยนหมนเพยรและอดทนตอการท างาน, และ การตรงตอเวลาและเหนคณคาของเวลา (พานช จตรแจง, 2535) กลาวโดยสรป จะเหนวานสยอตสาหกรรมทสถานประกอบการมกกลาวถงบอยทสดวาจ าเปนตอการท างานและแรงงานไทยขาด คอ ความซอสตย ความรบผดชอบ ขยนอดทน และความมระเบยบวนย

3. ความพรอมดานปรมาณของแรงงานไทยในอตสาหกรรมการผลต

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบการอธบายปรมาณแรงงานในอตสาหกรรมการผลต พบวา ประเทศไทยมปญหาการขาดแคลนแรงงานในกลมน โดยมรายละเอยดการขาดแคลน ดงน

3.1 ขาดแคลนแรงงานระดบการศกษาต าและแรงงานอาชวะ ขอมลทพบจากงานวจยอธบายวาในภาพรวมแรงงานไทยสวนมากทอยใน

ตลาดแรงงานมการศกษาต า ป 2535 สดสวนมากทสดของแรงงานทถกจางงานมการศกษาอยในระดบการศกษาประถมศกษาหรอต ากวา (คดเปนรอยละ 81.76) รองลงมาคอ ระดบมธยมศกษาตอนตน (รอยละ 6.79) (สจตราภรณ ค าสอาด, 2540, ตารางท 1.1, น.2) ตอมาในป 2540 ก าลงแรงงานสดสวนมากทสดรอยละ 69.78 ยงคงเปนแรงงานระดบประถมศกษา (เพงอาง)


18

เฉพาะเจาะจงส าหรบความตองการแรงงานในอตสาหกรรมการผลตมทศทางในลกษณะเดยวกนคอขาดแคลนแรงงานระดบการศกษาต า อยางไรกตามพบวาปจจบนและอนาคตมแนวโนมขาดแคลนแรงงานทมการศกษาสงขน คอ แทนทจะขาดแคลนแรงงานระดบประถมศกษากลบขาดแคลนแรงงานระดบมธยมศกษาและอาชวศกษา ขอมลป 2549 ระบวา อตสาหกรรมภาคการผลต 13 อตสาหกรรม ซงเปนอตสาหกรรมเปาหมายในชวงป 2540-2544 ไดแก อตสาหกรรมอาหารและอาหารสตว ผลตภณฑพลาสตก สงทอและเครองนมหม เซรามกและแกว รองเทาและเครองหนง เครองใชไฟฟา และอเลกทรอนกส ไม และเครองเขยน ยานยนต และชนสวน ยาและเคมภณฑ อญมณ และเครองประดบ ยางพารา และผลตภณฑยาง เหลก และเหลกกลา และปโตรเคม อตสาหกรรมทงหมดมความตองการแรงงานระดบมธยมศกษามากทสด ตองการแรงงานทจบปวช.และปวส.เปนล าดบทสอง ในขณะทจางแรงงานระดบปรญญาตรและสงกวาปรญญาตรคอสองระดบการศกษาทมการจางงานนอยทสด (กระทรวงแรงงาน, 2550, ตารางท 3.11, บทท 3, น.17) นอกจากภาพรวมจะตองการแรงงานระดบมธยมศกษาและอาชวศกษาแลว เมอพจารณาแยกรายอตสาหกรรมพบขอมลในลกษณะเดยวกน งานวจยเชงส ารวจของกองวจยตลาดแรงงาน กระทรวงแรงงาน (2548) ระบวาทกอตสาหกรรม ขาดแคลนแรงงานระดบมธยมศกษามากทสด ถดไปล าดบทสองคอแรงงานระดบการศกษา ปวช. และ ปวส./อนปรญญา (ยกเวนอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบทล าดบทสองขาดแคลนแรงงานปรญญาตร) (ดตารางท 5)


19

ตารางท 5 การขาดแคลนแรงงานจ าแนกตามอตสาหกรรมการผลตและระดบการศกษา (ป 2548)

อตสาหกรรม รวมจ านวน ขาดแคลน

สดสวน (รอยละ)

มธยมศกษา หรอต ากวา

ปวช. ปวส./

อนปรญญา ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร

อาหารและอาหารสตว 74,466 96.49 2.52 0.54 0.34 0.01

สงทอและเครองนงหม 50,333 95.36 3.01 0.91 0.70 0.02

รองเทาและเครองหนง 3,919 94.82 0.64 2.99 1.56 0.00

ไมและเครองเรอน 7,213 93.54 3.11 2.41 0.97 0.00

ปโตรเคม 297 60.27 4.04 20.88 14.81 0.00

ยา/เคมภณฑ 1,918 65.75 7.87 10.43 16.01 0.00

ยางและผลตภณฑยาง 2,639 90.91 3.83 2.73 2.58 0.00

ผลตภณฑพลาสตก 5,315 77.05 6.19 9.75 7.00 0.00

เซรามกและแกว 9,370 96.50 0.63 1.61 1.28 0.00

เหลกและเหลกกลา 1,301 83.63 7.15 5.61 3.61 0.00

เครองใชไฟฟาและเลกทรอนกส

6,192 78.04 13.02 4.84 3.88 0.26

ยานยนตและชนสวน 2,724 60.61 23.49 8.04 7.89 0.00

อญมณและเครองประดบ

830 86.75 0.72 4.10 8.31 0.00

ทมา: ปรบปรงจากตารางท 4.18: การจางงานจ าแนกตามอตสาหกรรมและระดบการศกษา (กระทรวงแรงงาน, กรมการจดหางาน, กองวจยตลาดแรงงาน, 2548, บทท 4, น.23)

ส าหรบสาเหตความตองการแรงงานระดบมธยมศกษาหรอต ากวา มความ

เปนไปไดจากหลายสาเหต เชน ผลจากการปฏรปการศกษา พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 ขยายนโยบายการเรยนฟรในระดบการศกษาพนฐานเปน 12 ปท าใหคนไทยอยในระบบการศกษานานขนและเขาสตลาดแรงงานนอยลง นอกจากนนสาเหตอนทเปนไปได คอ การทอตสาหกรรมการผลตขยายตวมากและระบบการผลตสวนมากยงคงเปนแบบรบจางผลตท าใหตองการแรงงานท


20

มการศกษาต า อกสาเหตทเปนไปได คอ สถานประกอบการไมสามารถหาแรงงานระดบปวช.และปวส.มาท างานได จงจ าเปนตองจางแรงงานมธยมศกษาเขามาท างานแทน ส าหรบสาเหตประการสดทายมงานวจยของส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษาทส ารวจพฤตกรรมการการตดสนใจของนกศกษาสายอาชพหลงจบอาชวศกษาทไมนยมเขาสตลาดแรงงานหลงส าเรจการศกษา ผลการศกษาพบวา แมแรงงานทส าเรจการศกษาระดบอาชวศกษา (ทงปวช.และปวส.) จะมจ านวนเพมสงขนเกอบทกป (จากป 2535 -2544 ยกเวนป 2537) และเขาสตลาดแรงงานมากขน แตกลบพบวามจ านวนนอยกวามากเมอเทยบกบจ านวนแรงงานอาชวะท เลอกศกษาตอและอนๆ แทนทจะเขาสตลาดแรงงาน (ดตารางท 6)

ตารางท 6 จ านวนผส าเรจการศกษาระดบอาชวศกษา (ปวช. และปวส.) และ

เขาสตลาดแรงงาน (ภาพรวมและเฉพาะประเภทวชาชางอตสาหกรรม)

ป จ านวนผส าเรจการศกษาระดบ

อาชวศกษา

ตดตามได (หนวย: คน)

รวม เขาส

ตลาดแรงงาน ศกษาตอและ

อนๆ

2544 160,320 102,542 29,512 73,030

2543 162,120 101,890 28,738 73,152

2542 134,775 86,156 23,185 62,971

2541 119,644 80,534 22,545 57,989

2540 99,813 72,420 20,386 52,034

2539 90,271 67,054 20,364 46,690

2538 78,858 57,113 17,831 39,289

2537 65,528 51,156 17,529 33,627

2536 69,049 56,522 19,595 36,563

2535 59,813 48,971 19,083 29,888 ทมา: ปรบปรงจากตารางท 4.3 จ านวนผเขาสอบ ผส าเรจการศกษาทตดตามไดและเขาสตลาดแรงงาน ระดบอาชวศกษา (ปวช. และ ปวส.) ป 2532-2544 และ ตารางท 4.5 จ านวนผเขาสอบ ผส าเรจการศกษาทตดตามไดและเขาสตลาดแรงงาน ระดบอาชวศกษา (ปวช. และ ปวส.) ป 2532-2544 ประเภทชางอตสาหกรรม (ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา, 2548, น. 35, 41)


21

นอกจากนนยงพบงานวจยทตางปกน แตแสดงขอมลในลกษณะเดยวกน คอ แรงงานอาชวศกษานยมเขาเรยนตอในระดบอดมศกษามากกวาเขาสตลาดแรงงาน เชน ธนาคารแหงประเทศไทย (2555, น.18) รายงานวาในชวงป 2549-2555 จ านวนแรงงานในระดบมธยมศกษาตอนปลายและระดบอาชวศกษา (ทงปวช. และปวส.) มแนวโนมเขาสตลาดแรงงานลดลง (ประมาณรอยละ 14.5 ในป 2549 ลดลงเหลอประมาณรอยละ 14.3 ในป 2553 และประมาณ รอยละ 14 ในป 2555) ในขณะทขอมลจากส านกคณะกรรมการอาชวศกษาในชวงปใกลๆ กน คอ ป 2550-2551 แสดงตวเลขเฉลยทตางออกไป คอ ปวช.เขาสตลาดแรงงานรอยละ 25.4 สวนปวส. เขาสตลาดแรงงานรอยละ 49.5 อยางไรกตามขอมลจากทงสองแหลงเปนไปในทางเดยวกนวาแรงงานในกลมนนยมเรยนตอระดบปรญญาตรมากขน สงผลใหแรงงานระดบปรญญาตรมแนวโนมเขาสตลาดแรงงานสงขน แตแรงงานระดบอดมศกษากลบตกงานมากขน นนหมายความวาแรงงานเลอกเรยนในทศทางทตรงขามกนกบความตองการของภาคอตสาหกรรม

ส าหรบงานวจยทคาดคะเนความขาดแคลนปรมาณแรงงานในอนาคตโดยกระทรวงอตสาหกรรม (2555) พบขอสงเกต คอ ความขาดแคลนแรงงานตามระดบการศกษาจะมแนวโนมทเปลยนแปลงไปจากในอดต ประมาณการเฉลยรวมของป 2558-2565 ความตองการแรงงานระดบมธยมศกษา (ตอนตนและตอนปลาย) จะมสดสวนลดลงเปนรอยละ 8.7 (เทยบกบป 2555-2557 ทตองการเพม รอยละ 10.7) ในขณะท แรงงานระดบอาชวศกษา (ปวช.และปวส.) กลบมความตองการเพมสงขนเปนรอยละ 10.2 ในป 2558-2565 (เทยบกบป 2555-2557 ทตองการเพม รอยละ 7.3) ดงนนการเพมปรมาณการผลตแรงงานระดบอาชวศกษาปอนเขาสตลาดแรงงานจงมความจ าเปนมาก ส าหรบแรงงานระดบปรญญาตรและโทมสดสวนความตองการทลดลง (ดตารางท 7)


22

ตารางท 7 คาดการณอปสงคแรงงานในอตสาหกรรมตามจ าแนกระดบการศกษา

ระดบการศกษา ป 2555-2557

คดจากฐานประมาณการความตองการจ านวนแรงงานคาดการณป 2557

ป 2558-2565) คดจากฐานประมาณการความตองการ

จ านวนแรงงานคาดการณป 2565 ต ากวาประถมศกษา 11.1 ลานคน (-) 2.1 % 8.8 ลานคน (-) 2.9 %

ประถมศกษา 9.2 ลานคน (+) 1.6 % 9.9 ลานคน (+) 0.9 %

มธยมศกษา ตอนตน 6.9 ลานคน (+) 3.8 %

(+) 10.7% 8.8 ลานคน (+) 3.1 %

(+) 8.7% ตอนปลาย 8 ลานคน (+) 6.9 % 7.9 ลานคน (+) 5.6 %

อาชวศกษา ปวช. 1.4 ลานคน (+) 2.5 %

(+) 7.3% 2 ลานคน (+) 4.5 %

(+) 10.2% ปวส. 2 ลานคน (+) 4.8 % 3.1 ลานคน (+) 5.7 %

ปรญญาตร 4.8 ลานคน (+) 5.4 % 6.9 ลานคน (+) 4.6 %

ปรญญาโทขนไป 7.4 แสนคน (+) 8.3 % 1.3 ลานคน (+) 7.1 %

ทมา : กระทรวงอตสาหกรรม (2555, บทท 3, หนา 41-44)

3.2 โครงสรางประชากรเปลยนแปลง วยแรงงานลดลง ในชวง 20 ปทผานมา โครงสรางประชากรไทยมการเปลยนแปลงคอนขางมาก

งานวจยหลายชนระบตรงกนวาในอนาคตอนใกลน ประเทศไทยจะเผชญกบปญหาภาวะการตงตวของตลาดแรงงานทเพมขนเนองมาจากการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรวยแรงงานลดลง การขาดแคลนปรมาณแรงงานจงจะกลายเปนอปสรรคส าคญในการพฒนาเศรษฐกจ ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงประชากรขนอยกบ การเจรญพนธ การตาย และการยายถน ในบรรดาสามปจจยนปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรไทยมากทสดคอ การเจรญพนธ นบตงแตประเทศไทยประกาศใชนโยบายประชากรเปนครงแรกใน ป 2513 สงทเนนมาตลอดคอการวางแผนครอบครวและการคมก าเนด สงผลตอภาวะเจรญพนธของประเทศ ลดลง จาก 5.99 ในชวงป 2508-2513 เปนรอยละ 0.65 ในชวงป 2548-2550 (UN, 2553 อางถงใน ศภเจตน จนทรสาสน, 2553, น.41) การลดลงของภาวการณเจรญพนธท าใหสดสวนประชากรวยเดก (0-14 ป) ลดลงเหลอเพยงรอยละ 21.5 ในป 2553 อยางไรกตามสดสวนประชากรวยแรงงาน (15-59 ป) ยงคงสดสวนรอยละ 67.9 ของประชากรทงหมดในปเดยวกน (เพงอาง) อยางไรกตาม


23

ประชากรแรงงานของไทยทรอยละ 67.9 ในป 2553 ไดรบการคาดการณวาจะลดลงอยางตอเนอง เหลอรอยละ 65.6 และรอยละ63.6 ในป 2558 และ 2563 ตามล าดบ (ศภเจตน จนทรสาสน, 2553, น.41) นอกจากนนยงพบวาประเทศไทยก าลงกาวเขาสการเปนสงคมผสงอาย (aging society) คอ ในขณะทมอตราการเกดของประชารต าแตอตราประชากรสงวยกลบเพมจ านวนขน (อตราเจรญพนธต ากวาระดบทดแทน) สงผลใหจ านวนก าลงแรงงานใหมทจะเขาสตลาดแรงงานซงลดลงอยางตอเนองเพราะอตราการเจรญพนธต าลงไมเพยงพอทจะทดแทนแรงงานกบแรงงานทสญเสยไปจากการเกษยณอาย (ปารฉตร จนโทร, 2555, น.31)

ขอมลของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (อางถงใน ธนาคารแหงประเทศไทย, สวนเศรษฐกจภาค, 2555, น.4-5, 15-17) พบวา อตราการเจรญพนธ6 รวมของไทยในป 2553 เทากบรอยละ 1.6 ต ากวาระดบทดแทน7 และมแนวโนมทจะต าลงอก ในป 2553 สดสวนโครงสรางประชากรทปรากฏคอ วยเดก (0-14 ป) : วยแรงงาน (15-59 ป) : วยผสงอาย (60 ปขนไป) เทากบประมาณรอยละ 20:68:12 เทยบกบในป 2543 สดสวนโครงสรางประชากรทปรากฏ คอ ประมาณรอยละ 25:66:8 นนหมายความวา แมชวงอายทคนท างาน (15-59 ป) มแนวโนมจะลดลง แรงงานวยหนมสาว (15-34 ป) ซงเปนทตองการมากของภาคอตสาหกรรมลดลง การเปลยนแปลงในลกษณะนท าใหภาคอตสาหกรรมมความเสยงทจะขาดแคลนแรงงานในอนาคต

6 อตราการเจรญพนธ หมายถง จ านวนบตรโดยเฉลยทสตรคนหนงจะมตลอดวยมบตรของตนเอง 7 อตราการเจรญพนธทต ากวาระดบทดแทน หมายถง ภาวการณเจรญพนธของสตรตลอดวยเจรญพนธคนหนงทจะใหก าเนดบตรไดเพยงพอทจะทดแทนตวเองและคสมรส


24

แผนภมท 1 ประมาณการจ านวนประชากรไทยจ าแนกตามชวงอาย

ทมา: ภาพท 9: ประมาณการจ านวนประชากรไทยจ าแนกตามชวงอาย โดยส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (ธนาคารแหงประเทศไทย, 2555, น. 17)

4. บทบาทของรฐกบการพฒนาทกษะแรงงานไทย งานวจยทพบระบวาสถานประกอบการพงพอใจในระดบปานกลางตอการ

ฝกอบรมของภาครฐ แรงงานทผานการอบรมของภาครฐมความรความสามารถในการท างานขนพนฐานไดดพอสมควร แตยงไมสามารถปฏบตงานไดเองในชวงแรกตองมพเลยงคอยควบคมการท างานกอนระยะหนง และปรมาณแรงงานทผานการฝกอบรมโดยภาครฐมจ านวนนอยมากไมเพยงพอกบความตองการ (เชน สภาศร โขมะพฒน, 2553) อยางไรกตามสถานประกอบการไมนยมสงแรงงานไปอบรมกบภาครฐ และเสนอแนะใหรฐปรบปรงการฝกอบรม


25

4.1 สถานประกอบการไมนยมสงคนงานของตนไปฝกอบรมกบภาครฐ งานวจยหลายชนระบตรงกนวาสถานประกอบการมกจดฝกอบรมเองมากกวาท

จะสงคนงานของตนไปฝกอบรมกบภาครฐ (สจตราภรณ ค าสอาด, 2540; ด ารง ทพยสงค, 2541, อางถงใน สภาศร โขมะพฒน , 2553, น.33 ; ปรชญาพงศ พรหมพล , 2549) เหตผลทไมนยมสงไปฝกอบรมกบภาครฐ คอ หลกสตรการฝกอบรมของภาครฐมกไมตรงกบความตองการของสถานประกอบการ สถานประกอบการใหความเหนวาหลกสตรของกรมพฒนาฝมอแรงงานเหมาะกบแรงงานทอยในภาวะยากล าบาก เชน ก าลงตกงานมากกวามงทจะตอยอดพฒนาฝมอแรงงานของคนทอยในตลาดแรงงานแลว (มงคล ยาวละ, 2552; สจตราภรณ ค าสอาด , 2540) ดงนนสถานประกอบการนยมฝกอบรมเอง โดยเฉพาะอยางยงการฝกอบรมในการท างาน (On the Job Training: OJT) เพราะเปนสภาพการท างานจรง นอกจากนนยงประหยดคาใชจายมากกวาการสงคนงานของตนไปอบรมกบหนวยงานภายนอกทสภาพการอบรมอาจไมเหมอนกบสภาพการท างานจรง และการสงคนงานไปอบรมภายนอกสถานประกอบการกระทบตอกระบวนการผลตทตองใชก าลงคนเตมทตลอดการผลต (นพนธ พวพงศกร และคณะ, 2535, อางถงใน เสร วรพงษ, 2546, น. 82, 92)

4.2 ความเหนของสถานประกอบการตอการฝกอบรมของภาครฐ สถานประกอบการใหความเหนวาตนเองมสวนรวมนอยเกนไปในการออกแบบ

การฝกอบรมของภาครฐ (ด ารง ทพยสงค, 2541, อางถงใน สภาศร โขมะพฒน, 2553, น.33) และระยะเวลาการฝกอบรมทจดโดยภาครฐยงไมเหมาะสม เชน ชวโมงการฝกภาคทฤษฎนอยเกนไป (ดรณ แปนเพชร, 2545, อางถงใน สภาศร โขมะพฒน, 2553, น.33) ปญหาส าคญอกประการคอ ไมมการทดสอบกอนฝกและหลงฝกเพอทจะไดเปรยบเทยบการเรยนรทมากขนเปนผลมาจากการฝกเตรยมเขาท างาน (สภาศร โขมะพฒน, 2553, น.54) นอกจากนนครผสอนขาดความช านาญในการใชเครองมอเครองจกรบางชนด, ปญหาสถานทมความหางไกลตวเมองเดนทางไมสะดวก, และปญหาการประชาสมพนธยงมนอยเกนไป (ปรชญาพงศ พรหมพล, 2549) ขอเสนอแนะตอการจดการฝกอบรมของภาครฐทพบคอ สถานประกอบการเสนอวา ควรมการประชาสมพนธใหท วถงไปยงสถาน


26

ประกอบการ ปจจบนไดรบขอมลจากภาครฐเกยวกบการจดฝกอบรมนอยเกนไป ควรมการประชาสมพนธใหทวถงไปยงสถานประกอบการ (มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร, คณะบรหารธรกจ, 2554) นอกจากนนยงมขอเสนอใหภาครฐและเอกชนควรประชมวางแผนรวมกนกอนการก าหนดและออกแบบหลกสตรฝกยกระดบฝมอแรงงาน รวมกนเพอก าหนดศกยภาพ และคณสมบตของแรงงานทพงประสงคในแตละระดบต าแหนงของแตละอตสาหกรรม ควรมการวเคราะหสภาพตลาดแรงงานรวมกน เพอใหเหนทศทางความเรงดวนในการพฒนาแตละสาขาชางทอาจมความขาดแคลนแรงงานในระดบความรนแรงทแตกตางกน (ชมศกด อนทรรกษ และคณะ, 2546)

5. ขอเสนอแนะเพอการวางแผนก าลงคนและพฒนาคณภาพแรงงาน

งานวจยทพบไดใหขอเสนอตอภาครฐใหปรบปรงบทบาทเนนเชงรกมากขนโดยเนน 2 บทบาทส าคญ คอ สนบสนนความรวมมอกบสถาบนการศกษาและสถานประกอบการใหมากขน และเพมคณภาพการวางแผนก าลงคนใหสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรม

5.1 สนบสนนความรวมมอกบสถาบนการศกษาและสถานประกอบการ - รฐบาลควรเพมความรวมมอกบภาคเอกชนโดยใหสถาบนและศนยการอบรม

ทกแหงของกระทรวงแรงงานในทกพนทประสานงานกบสถานประกอบการในการหาตลาดแรงงาน และรวมกนพฒนาแรงงานใหสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรมในแตละพนท (ฝายการวจยทรพยากรมนษยและสงคม มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศ, 2541)

- รฐบาลควรเพมนโยบายผลตก าลงคนดานวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลยในรปแบบสหกจศกษา (Co-operative Education) ใหสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรม เพมจ านวนชวโมงการปฏบตงานจรง รวมถงสงเสรมสถานประกอบการในความรวมมอกบสถานศกษาดวยระบบทางภาษและสทธพเศษตางๆ ทสอดคลองกบความตองการของสถานประกอบการ โดยกระทรวงศกษาธการควรรวมมอกบกระทรวงการคลง และกระทรวงอตสาหกรรมผลกดนโดยเอออ านวยใหมการใชมาตรการลดหยอนภาษกบ


27

สถานประกอบการทมความรวมมออยางจรงจงสถานศกษาท (มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร, 2551, น.21-22; ธรวฒ บณยโสภณ และคณะ 2549)

5.2 เพมคณภาพการวางแผนก าลงคน - รฐบาลควรผลกดนนโยบายการวางแผนผลตก าลงคนในสาขาทขาดแคลน โดย

จดเปนแผนระยะสนและแผนระยะยาวรวมกบสถาบนอดมศกษาทงของรฐและเอกชน ควรมนโยบายใหสถานศกษาเรงผลตก าลงคนเพมขน ในสาขาวชาเทคโนโลยวศวกรรมแมคคาทรอนกส สาขาวชาเทคโนโลยระบบอตโนมต และสาขาวชาการจดการเทคโนโลยการผลตและสารสนเทศ เพอตอบสนองความตองการของอตสาหกรรมโดยเฉพาะอยางยงอตสาหกรรมยานยนตทมแนวโนมทจะน าเทคโนโลยระบบอตโนมตเขามาใชในสายงานการผลตมากขน (เพงอาง)

- ควรมการสงเสรมใหแรงงานในอนาคตเรยนในสาขาท เกยวของกบอตสาหกรรมการผลตทส าคญ โดยเฉพาะอตสาหกรรมยานยนตและอเลกทรอนกส ไดแก ชางกลโรงงาน (แมพมพ) ชางยนต ชางไฟฟา ชางอเลกทรอนกส เปนตน (กระทรวงแรงงาน, 2548, น.120, 140)

- ควรพฒนาแบบทดสอบมาตรฐานฝมอแรงงาน โดยใหความส าคญในการสรางมาตรฐานฝมอแรงงานไทยในอตสาหกรรมยานยนตและอเลกทรอนกสใหไดตามมาตรฐานสากล เนองจากมาตรฐานฝมอแรงงาน เปนเครองมอทท าใหผทท างานและผทผานการฝกอาชพไดรบ การทดสอบวาอยในระดบใด ท าใหมการฝกฝนและพฒนาตนเอง เพอใหมฝมออยในระดบมาตรฐานทก าหนด เปดโอกาสแกแรงงานทไมมวฒการศกษาเขารบการทดสอบตามสาขาอาชพทตนเองมความรความสามารถ เมอผานการทดสอบท าใหเปนชางทมคณภาพเปนทยอมรบของสถานประกอบการ (ทองหลอ ตอยปาน, 2548, น.1)

- ควรปรบปรงหลกสตรอาชวศกษาใหสอดคลองกบระบบการผลตจรงในอตสาหกรรมกรรม เนนการปฏบตจรงมากกวาการเรยนในหองเรยน การพฒนาก าลงคนสายอาชวศกษาตองปรบปรงคณภาพใหสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรมในประเทศ เนนการเรยนรงานชางเชงลกใหปฏบตงานทเฉพาะเจาะจงได ไมใชเนนการสอนเพยงความรพนฐานกวางๆ ในการท างานเทานน นอกจากนนการประเมนผลการเรยนสาย


28

นตองเนนการประเมนผลเชงคณภาพ ไมใชเนนเฉพาะปรมาณคนทจบการศกษาเทานน (กรมพฒนาฝมอแรงงาน , 2555; ฝายการวจยทรพยากรมนษยและสงคม มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศ, 2541)

- วธการสอนของครฝกสายอาชวศกษา ใชวธการบรรยายเพยงอยางเดยวไมได ตองมการสาธตและใหลองปฏบต ลกษณะของครฝกจะตองเปนผมความรและประสบการณ มความเชยวชาญดานวชาชพและวธการสอน เนนการสรางการเรยนรทเกดจากการปฏบตจรง (learning by doing) และควรมการพฒนาความรและประสบการณของครฝก ดวยเทคโนโลยใหมๆ ทใชในการท างานจรง (วฒพล สกลเกยรต , 2546; ส านกงานพฒนาเศรษฐกจอตสาหกรรม, 2549)

- หลกสตรการศกษาควรเนนการพฒนาคณลกษณะทอตสาหกรรมตองการดวย เชน ความซอสตย ความรบผดชอบ เปนตน (ส านกงานพฒนาเศรษฐกจอตสาหกรรม , 2549)

การอภปรายผลการศกษา

ผลการสงเคราะหงานวจยป 2553-2557 จ านวน 44 ชนพบวาแรงงานไทยในอตสาหกรรมการผลตไทยมปญหาทางในเชงปรมาณและคณภาพสอดคลองกบรายงานของ World Bank (อางแลว) ทระบวาประเทศไทยมปญหาการขาดแคลนแรงงานโดยเฉพาะอยางยงแรงงานทมทกษะและคณสมบตเหมาะสม จากการศกษางานวจยทพบท าใหเหนรายละเอยดเกยวกบปญหาเชงปรมาณและคณภาพมากยงขน จากการสงเคราะหขอมลสามารถอธบายปญหาทงสองไดวาปจจบนอตสาหกรรมการผลตของไทยมปญหาท เรยกวา “ขาดแคลนแรงงานไทย (ทมคณสมบตตรงความตองการของตลาดแรงงาน) แตยงไมขาดคน” แผนภมท 2 สรปสภาพปญหาปรมาณและคณภาพแรงงานไทยในอตสาหกรรมการผลตไทย

ขาดแคลนแรงงาน หมายถงแรงงานมคณสมบตไมสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรม ระบบการวางแผนก าลงคนและผลตแรงงานไมสามารถตอบสนองไดอยางสอดคลองกบลกษณะตลาดแรงงาน ในขณะทตลาดแรงงานของอตสาหกรรมการ


29

ผลตตองการแรงงานมธยมศกษาและอาชวศกษา แตแรงงานกลบเลอกศกษาตอในระดบทสงขนและไมเขาสตลาดแรงงาน สวน ยงไมขาดคน หมายความวาย งมแรงงานเหลอในตลาดแรงงานทมอปทานมากกวาอปสงค นนกคอแรงงานระดบอดมศกษาโดยเฉพาะอยางยงแรงงานทส าเรจการศกษาระดบปรญญาตร แตในอนาคตจะขาดคนดวยเนองจากโครงสรางประชากรเปลยนแปลงไป อตราการเกดและจ านวนประชากรวยแรงงานจะลดลง

แผนภมท 2

สรปสภาพปญหาปรมาณและคณภาพแรงงานไทยในอตสาหกรรมการผลตไทย

“ขาดแคลนแรงงานไทย (ทมคณสมบตตรงความตองการของตลาดแรงงาน) แตยงไมขาดคน”

ปญหาความ (ไม) พรอมดานปรมาณ - ขาดแคลนแรงงานตามระดบการศกษาต า - วยแรงงานลดลง

ปญหาคณภาพไมสอดคลองความตองการ - ผลตภาพแรงงานไทยคอนขางต า - ขาดทกษะและ “นสยอตสาหกรรม” ทจ าเปน

บทบาทของรฐกบการพฒนาทกษะแรงงานไทย - สถานประกอบการไมนยมสงคนงานไปฝกอบรมกบภาครฐ - ขอเสนอตอการฝกอบรมของภาครฐ เชน - สถานประกอบการควรมสวนรวม - ระยะเวลาอบรมสนไป - คณภาพของครทฝกอบรม - ควรมการทดสอบความรกอน/หลง

ขอเสนอแนะเพอแกไขปญหา ขอเสนอแนะส าหรบการวจยในอนาคต

- สนบสนนความรวมมอกบสถาบนการศกษาและสถานประกอบการ - เพมคณภาพการวางแผนก าลงคน

- วเคราะหความตองการแรงงานของ 10 อตสาหกรรมเปาหมาย (ภาพรวมและรายอตสาหกรรม) เชงปรมาณและคณภาพ - รปแบบ/บรการการสงเสรมการฝกอบรมทเหมาะสมของภาครฐ - รปแบบ/วธการสงเสรมความรวมมอรฐ/สถาบนการศกษา/ สถานประกอบการ (อาจศกษาเทยบเคยงกบตางประเทศ) - นสยอตสาหกรรมทแรงงานไทยควรม


30

ในมตของทกษะแรงงาน ขอคนพบจากงานวจยทมอยไดเสนอทกษะหลายอยางทสถานประกอบการตองการแตแรงงานการผลตไทยขาด ทกษะทวไปทขาดและมกถกกลาวถงซ าๆ ในงานวจยทพบ ไดแก ความสามารถในการใชภาษาตางประเทศ ความคดรเรมสรางสรรค และความสามารถในการคดวเคราะห เปนตน งานวจยบางชนทศกษาเจาะลกรายอตสาหกรรมและรายต าแหนงงาน เสนอชดทกษะทแรงงานขาด ทกษะเหลานนเปน “ความรความสามารถในการท างานตามต าแหนงงาน” เชน ชางเทคนคและวศวกรในอตสาหกรรมไฟฟาและอเลกทรอนกส ขาดความกระตอรอรนในการเรยนรการจดการและการใชเทคโนโลยใหม ขาดความรพนฐานในการผลตทใชเทคโนโลยระดบสง ขาดประสทธภาพการท างาน ทกษะเหลานลวนแตเปนความรความสามารถตามต าแหนงงาน นอกจากนนยงพบวาแรงงานไทยคอนขางจะไมเขาใจลกษณะการท างานของอตสาหกรรมทเนนมาตรฐาน คณภาพ และประสทธภาพการท างานสง ขาด “นสยอตสาหกรรม” ซงมความจ าเปนส าหรบการท างานในอตสาหกรรม ไดแก ความซอสตย ความรบผดชอบ ความขยนอดทน และความมระเบยบวนย ปญหาการขาดแคลนแรงงานและทกษะแรงงานทไมสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรมการผลตเปนปญหาทยงคงมมาจนถงปจจบน ดงจะเหนไดจากงานวจยหลงป 2557 ทระบปญหาในลกษณะเดยวกน เชน การศกษาเพอทบทวนความตองการก าลงคนเพอใชวางแผนการ ผลตและพฒนาทรพยากรมนษยของประ เทศของกระทรวงศกษาธการ (2559) ชใหเหนวา ในแงปรมาณแรงงานระดบปรญญาตรจะมอปทานสวนเกน ในขณะท แรงงานสายอาชวศกษา (กลม ปวส. ปวช.) แมจะมจ านวนมากขนแตยงไมเพยงพอตอความตองการของตลาดแรงงาน เชนเดยวกบผลการศกษาเรองการสงเคราะหงานวจยภายใตกรอบการวจยเพอพฒนาอาชวศกษา การยกระดบฝมอแรงงานและการมงานท า ทระบวา ปญหาส าคญของแรงงานภาคอตสากรรมการผลตและบรการของประเทศ คอ มความตองการแรงงานสายอาชวะทงเชงปรมาณและคณภาพอยเปนจ านวนมากและมแนวโนมเพมขน ขณะทผสนใจศกษาตอในสายอาชวศกษามแนวโนมลดลง ประชากรทจบการศกษาระดบมธยมศกษามงศกษาตอระดบปรญญาตรเพมมากขน นอกจากนนการเปลยนแปลงของโครงสรางประชากรวยศกษามแนวโนม สดสวนลดลง


31

และประเทศเรมเขาสสงคมผสงอายมากขนยงจะสงผลกระทบตอความตองการแรงงานในระยะยาว (สชาต เซยงฉน และคณะ, 2559) งานวจยของสมชย จตสชน และคณะ (2560) อธบายปญหาปรมาณและคณภาพของแรงงานในทศทางเดยวกน คอ คณภาพแรงงานภาคการผลตไทยไมสอดคลองของคณลกษณะแรงงานใน ตลาดแรงงาน ยงพบหลกฐานวาระบบการศกษาไมสามารถตอบสนองความตองการทกษะแรงงานของ นายจางไดด ทงทกษะพนฐานหรอทกษะขนสง นอกจานนยงระบดวยวา ระบบการผลตก าลงคนโดยภาคการศกษายงมความไมสอดคลองกบความตองการในตลาดแรงงาน โดยเฉพาะระบบอาชวศกษา ซงเปนระบบการศกษาทมงเนนไปทการผลตแรงงานทมทกษะอาชพเพอ ปอนตลาดแรงงานโดยตรง สบเนองของปญหาเหลานภาครฐกแสดงออกถงความมงมนทจะแกปญหาเหลานโดยในปจจบนไดมการก าหนดยทธศาสตรและแผนการพฒนาแรงงานทมเนอหาความพยายามทจะแกไขปญหาสภาวะความไมสอดคลองของการจางงาน (mismatch employment) แผนยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมไทย 4.0 ระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 -2579) ของกระทรวงอตสาหกรรม (2559) ในสวนของการพฒนาทกษะแรงงาน 1 ในกลยทธส าคญของแผนยทธศาสตรน คอ การเรงพฒนาทกษะและองคความรของแรงงาน ยกระดบทกษะเพอพฒนาใหเปนแรงงานทมฝมอ มทกษะและความเชยวชาญ สามารถรองรบกบเทคโนโลยใหมทจะเปลยนไปในอนาคตได โดยจะใหความส าคญกบการเรงเพมจ านวนแรงงานฝมอ ทมความสามารถในการใชเทคโนโลย โดยรวมกบสถานศกษา เชน สถาบนอาชวะ ในการอบรมบคลากรคณภาพสตลาดแรงงาน และการสรางเครอขายระหวางผประกอบการ สถานศกษา และหนวยงานทเกยวของ นอกจากนนกรอบยทธศาสตรการพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศ ระยะ 20 ป (พ.ศ.2560-2579) ของกระทรวงแรงงาน (2559) ไดก าหนดยทธศาสตรส าคญเพอสรางความ “มนคง มงคง และยงยน” แกแรงงาน แบงเปน 4 ระยะ ไดแก 1) เรงพฒนามาตรฐานการด าเนนงานดานแรงงาน ใหเปนสากล มงเนนใหแรงงานทกคนไดรบความคมครองทางสงคม มความปลอดภย สงเสรมใหแรงงานไทยเปนแรงงานทมทกษะทหลากหลาย 2) พฒนาแรงงานใหสามารถน าเทคโนโลยและนวตกรรมมาใชในการเพมผลตภาพ เพมการพฒนาแรงงานใหม


32

ทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพมมากขน 3) เพมจ านวนแรงงานสายตรงดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และ 4) สรางก าลงคนใหมความคดสรางสรรค มทกษะในการวจยและพฒนาเพอเพมคณภาพและประสทธภาพในการท างานตอไปดวย การแกไขปญหาแรงงานในอตสาหกรรมการผลตจ าเปนตองอาศยบทบาทของภาครฐในการวางแผนก าลงคนและจดบรการการฝกอบรมทกษะใหแกแรงงานอยางเหมาะสมสอดคลองกบความตองการของสถานประกอบการในอตสาหกรรมการผลต อยางไรกตามผลการวจยกลบพบวาแรงงานทสถานประกอบการรบเขาท างานมกมทกษะไมตรงกบความตองการ อกทงสถานประกอบการยงไมนยมสงคนงานของตนมารบการฝกอบรมทกษะจากภาครฐ ตอประเดนนมหลายปญหาทสถานประกอบการอธบายไวทนาจะเปนปญหาหนกทสดคอ หลกสตรทภาครฐจดอบรมไมตรงความตองการของสถานประกอบการ ๆ มสวนรวมในการออกแบบหลกสตรการอบรมนอยเกนไป ดงนน งานวจยทพบตางใหขอเสนอแนะแลวตอภาครฐเพอพฒนาบทบาทของภาครฐซงการสงเคราะหงานวจยไดรวบรวมขอเสนอเหลานนไวในทเดยวกนและสรปไดเปน 2 แนวทาง แนวทางแรก รฐตองปรบบทบาทตนเองในการพฒนาทกษะแรงงาน เมอหลกสตรทรฐจดไมสามารถตอบสนองไดตรงความตองการของสถานประกอบการ รฐตองปรบบทบาทตวเองเปนผใหการสนบสนน/เชอมโยงเจาของอปสงคและผผลตอปทานใหมาเจอกนและท างานรวมกน นนกคอสถานประกอบการและสถาบนการศกษา เพอพฒนารปแบบ วธการ เนอหา และหลกสตรการฝกอบรมไดอยางมประสทธภาพและตอบสนองตรงความตองการของผใชกบผผลตแรงงาน แนวทางทสอง รฐตองปรบบทบาทตวเองอยางมากคอ การวางแผนก าลงคนใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศ จ าเปนอยางเรงดวนในการเรงผลตแรงงานอาชวศกษาทมคณภาพออกสตลาดแรงงาน นอกจากนนระบบการศกษาตองสามารถปลกฝงและสรางเสรมคณลกษณะทจ าเปน (นสยอตสาหกรรม) ใหแกแรงงานในอนาคตทจะเขาสตลาดแรงงานดวย ควรมการสงเสรมใหแรงงานในอนาคตเรยนในสาขาทเกยวของกบอตสาหกรรมการผลตทส าคญ และจ าเปนตองปรบปรงหลกสตรอาชวศกษาใหสอดคลองกบระบบการผลตจรงในอตสาหกรรมกรรม เนนการปฏบตจรงมากกวาการ


33

เรยนในหองเรยน เนนการเรยนรงานชางเชงลกใหปฏบตงานทเฉพาะเจาะจงได ไมใชเนนการสอนเพยงความรพนฐานกวางๆ ในการท างานเทานน นอกจากนนการประเมนผลการเรยนสายนตองเนนการประเมนผลเชงคณภาพ ไมใชเนนเฉพาะปรมาณคนทจบการศกษา ส าหรบขอเสนอแนะเพอการวจยในอนาคต สงจ าเปนทตองใหความส าคญมากทสดคอการพฒนาหวของานวจยในอนาคต ควรหลกเลยงหวขอทมผศกษาแลว อกทงงานวจยควรจะชวยปดชองวาง (gap) ของปญหาทเกดขน ส าหรบหวของานวจยเกยวกบปรมาณและคณภาพแรงงานไทยส าหรบอตสาหกรรมการผลตในอนาคตควรศกษาเพมเตมในประเดนตอไปน 1. ศกษาปญหาการขาดแคลนแรงงาน “ทแทจรง” ทแทจรงหมายความวาควรมก าหนดนยามของการวางงานและการไมมงานท า เชน ถาหาไมไดภายใน 6 เดอน จะถอวาขาดแคลน อาจมระยะเวลานานหรอเรวกวานนไดตามความเหมาะสม ปจจบนการศกษาภาวะตกงานมกนบวาแคแรงงานท างาน 1 ชวโมงกถอวามงานท าแลว ซงอาจไมสะทอนปญหาการขาดแคลนแรงงานทแทจรง 2. ศกษาการจดท าระบบจบคการจางงาน (matching employment) ทเหมาะสม ในทนหมายถงแรงงานในระบบการผลต ในปจจบนโรงงานอตสาหกรรมการผลตหลายแหงใชวธสรรหาคนงานเอง เชน ตดประกาศหนาโรงงาน หรอบรเวณสาธารณะทแรงงานจะเหนไดงาย เชน ปายประกาศตามรานคา เปนตน มการใชฐานขอมลการจดหางานของกระทรวงแรงงานคอนขางนอย หากมงานวจยทชวยพฒนาระบบการจบคการจางงานส าหรบแรงงานผลตในอตสาหกรรมนาจะท าใหการจางงานมประสทธภาพมากขน เชน กรณการหางานในพนทเสยง เชน พนท 3 จงหวดภาคใต หรอแมแตในพนทเขตเศรษฐกจพเศษอยาง EEC เปนตน 3. ศกษาและวเคราะหความตองการแรงงานของ 10 อตสาหกรรมเปาหมายของรฐบาล ไดแก อตสาหกรรมยานยนตสมยใหม อตสาหกรรมอเลกทรอนกสอจฉรยะ อตสาหกรรมการทองเทยวกลมรายไดดและการทองเทยงเชงสขภาพ อตสาหกรรมเกษตรและเทคโนโลยและการแปรรปอาหาร อตสาหกรรมหนยนต อตสาหกร รมการบนและลอจสตกส อตสาหกรรมเชอเพลงชวภาพและเคมชวภาพ ดจทล และอตสาหกรรม


34

การแพทยครบวงจร โดยหวขอการวจยในอนาคตควรเนนการศกษาเชงลกทงความตองการในดานปรมาณและคณภาพของแรงงานตามรายอตสาหกรรมและควรจดท าใหครบทกอตสาหกรรม นอกจากนนควรใหความส าคญกบการวจยทเกยวของกบความตองการนสยอตสาหกรรมของแรงงานของแตละอตสาหกรรมดวย 4. ศกษารปแบบ/บรการการสงเสรมการฝกอบรมทสถานประกอบการตองการจากภาครฐ เพอใหภาครฐสามารถออกแบบการฝกอบรมแรงงานไดอยางเหมาะสมมากขน 5. ศกษารปแบบ/วธการสงเสรมความรวมมอระหวางสถาบนการศกษาและสถานประกอบการ วาควรมลกษณะใดทจะชวยท าใหการพฒนาทกษะแรงงานเรมตงแตแรงงานยงอยในสถาบนการศกษา รปแบบสหกจศกษาในลกษณะใดจงจะเหมาะสมส าหรบแตละอตสาหกรรม อาจศกษาเปรยบเทยบหรอถอดบทเรยนจากตางประเทศทประสบความส าเรจในดานสหกจศกษา 6. ศกษานสยอตสาหกรรมทจ าเปนและรปแบบในการพฒนานสยอตสาหกรรมใหกบแรงงานไทย เพอน าไปใชวางแผนปลกฝงใหแรงงานไทยในอนาคตทจะเขาท างานในภาคอตสาหกรรม

ขอสรป จากขอมลงานวจยทน ามาสงเคราะห พบวา อตสาหกรรมการผลตไทยมปญหาแรงงานทงในเชงปรมาณและคณภาพ ดานปรมาณประสบปญหาขาดแคลนแรงงานจากสาเหตสองประการ คอ ขาดแคลนแรงงานตามระดบการศกษา และขาดแคลนแรงงานเนองจากการเปลยนแปลงของโครงสราง มประชากรวยเดกและวยแรงงานลดลง ท าใหเกดปญหาภาวะตงตวของตลาดแรงงาน ส าหรบคณภาพของแรงงานไทยในอตสาหกรรมการผลตเปนปญหาสะสมจากการมงพฒนาประเทศในแนวขยายทเนนความเจรญกาวหนาทางตวเลขเศรษฐกจ แตขาดการพฒนาในแนวลกคอ การพฒนาทกษะ นอกจากนนยงพบวา แมผลตภาพแรงงานจะมแนวโนมเพมสงขนแตผลตภาพแรงงานมผลตอผลตภาพการผลตรวมโดยของประเทศต ากวาเมอเปรยบเทยบกบปจจยดานทน ซงแสดงวาการเตบโตทางเศรษฐกจเปนผลมาจากการขยายตวของทนมากกวาประสทธภาพการท างาน


35

ของแรงงาน ส าหรบทกษะทวไปทจ าเปนและแรงงานไทยขาดแคลน ไดแก ความสามารถในการใชภาษาตางประเทศ ความคดรเรมสร างสรรค และความสามารถในการคดวเคราะห เปนตน ส าหรบทกษะแรงงานในอตสาหกรรมการผลตทพบวาแรงงานไทยขาดแคลนคอความรความสามารถทจ าเปนในการท างานในต าแหนงงานของตน นอกจากนนงานวจยทพบยงกลาวถงคณลกษณะอนๆ (นสยอตสาหกรรม) ทสถานประกอบการตองการจากแรงงานนอกจากทกษะ อาท ความซอสตย ความรบผดชอบ ขยนความอดทน และความมระเบยบวนย เปนตน ส าหรบบทบาทรฐตอการพฒนาทกษะแรงงานในอตสาหกรรมการผลต พบวาสถานประกอบการนยมสถานประกอบการไมนยมสงคนงานของตนมาอบรมกบหนวยงานของรฐ เนองจากหลกสตรไมตรงกบความตองการ สถานประกอบการใหความเหนวาหลกสตรการอบรมของภาครฐเหมาะกบแรงงานทอยในภาวะยากล าบาก เชน ก าลงตกงาน มากกวามงทจะตอยอดพฒนาฝมอแรงงานของคนทอยในตลาดแรงงานแลว สถานประกอบการนยมฝกคนงานของตนเอง สวนมากใชการฝกอบรมในการท างาน (On the Job Training: OJT) เพราะเปนสภาพการท างานจรง นอกจากนนงานวจยทมอยยงเสนอใหรฐบาลใชบทบาทเชงรกในการจดการระบบการพฒนาทกษะ เชน สนบสนนและผลกดนระบบสหกจศกษาใหมากขน และปรบปรงคณภาพการวางแผนก าลงคนและอาชวศกษาใหสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรม

เอกสารอางอง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน. (2555). กรอบยทธศาสตรการพฒนาก าลงแรงงานในอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนอะไหลยานยนต. เสนอตอคณะอนกรรมการพฒนากรอบยทธศาสตรการพฒนาก าลงแรงงานในอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนอะไหลยานยนต.

กรมการจดการงาน, กองวจยตลาดแรงงาน. (2550). รายงานการส ารวจความตองการแรงงานและการขาดแคลนแรงงาน ป 2549. กรงเทพฯ.


36

กระทรวงแรงงาน, กรมการจดหางาน, ศนยขาวสารตลาดแรงงานจงหวดราชบร. (2548). รายงานโครงการส ารวจการจางงานในอตสาหกรรมยานยนตของจงหวดราชบร. กรงเทพฯ.

กระทรวงแรงงาน, กรมการจดหางาน, กองวจยตลาดแรงงาน. (2548). การศกษาวเคราะหความตองการแรงงานและแนวโนมในอตสาหกรรมการผลต. กรงเทพฯ.

กระทรวงแรงงาน. (2559).กรอบยทธศาสตรการพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศ ระยะ 20 ป (พ.ศ.2560-2579). กรงเทพฯ.

กระทรวงศกษาธการ. (2555). การศกษาดานการเตรยมความพรอมดานการผลตและการพฒนาก าลงคนเพอรองรบการเคลอนยายแรงงานเสรภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน, ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา รวมกบ สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศ.

กระทรวงศกษาธการ. (2559).การศกษาเพอทบทวนความตองการก าล งคนเพอใชวางแผนการผลตและพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศ. กรงเทพฯ.

กระทรวงอตสาหกรรม. ส านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม. (2555). การจดท ายทธศาสตรการผลตและพฒนาก าลงคนใหสอดคลองกบความตองการของภาพอตสาหกรรม. กรงเทพฯ: สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศ.

กระทรวงอตสาหกรรม. (2559). แผนยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมไทย 4.0 ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) กรงเทพฯ.

ชมศกด อนทรรกษ สมเกยรต พวงรอด และออมใจ วงษมณฑา. (2546). ความรวมมอระหวางภาครฐกบภาคเอกชนในการพฒนาฝมอแรงงานจงหวดภาคใตตอนลางเพอรองรบการพฒนา เขตการคาเสรอาเซยน (AFTA). สงขลา: มหาวทยาลย สงขลานครนทร, วทยาเขตปตตาน.

ทองหลอ ตอยปาน. (2548). การสรางแบบทดสอบเพอวดความร และทกษะตามมาตรฐานฝมอแรงงาน สาขาชางเขยนแบบเครองกลดวยคอมพวเตอร (Auto-CAD). วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา


37

ธนบร, คณะครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลย , ภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา, สาขาครศาสตรเทคโนโลย.

ธนาคารแหงประเทศไทย, สวนเศรษฐกจภาค. (2555). ความไมสมดลของตลาดแรงงานไทยนยของการขาดแคลนแรงงาน. ขอนแกน: หจก.โรงพมพคลงนานาวทยา.

ธรวฒ บณยโสภณ ชาล ตระการกล ปรชา อองอาร คนธรส แสนวงศ และปยะชาต โชคพพฒน. (2549). การศกษาความตองการก าลงคนระดบอดมศกษาเพอตอบสนองการพฒนาอตสาหกรรมยานยนตไทย, วารสารวชาการพระจอมเกลาพระนครเหนอ, 16 (1), 51-56.

ปรชญาพงศ พรหมพล. (2549). ปญหาอปสรรคในการพฒนาฝมอแรงงานหลกสตรฝกเตรยมเขาท างาน สถาบนพฒนาฝมอแรงงานภาค 9 พษณโลกและศนยพฒนาฝม อแรงงาน จ งหวด ใน เคร อข าย . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต , มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, คณะรฐศาสตร, สาขาวชาวทยาการจดการ.

ปารฉตร จนโทร. (กรกฎาคม-กนยายน 2555). การศกษาระบบทวภาค ทางออกของปญหาแรงงานไทย. วารสารบรหารธรกจ, 35(135), 39-29.

พศน แตงจวง และคณะ. (2550). บทสงเคราะหภาพรวม การจางงาน ทกษะและการศกษาการแสวงหาระบบและโครงสรางแรงงานเพอการพฒนาทพอเพยงและยงยน.รายงานวจยฉบบสมบรณ. ไดรบทนสนบสนนจากส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ป งบประมาณ 2547-2549. มหาวทยาลยเชยงใหม , คณะศกษาศาสตร, ศนยวจยเพอการศกษาและแรงงาน.

พานช จตรแจง. (2535). รปแบบการจดกจกรรมเพอสรางนสยอตสาหกรรมของผรบการฝกหลกสตรเตรยมเขาท างาน สถาบนพฒนาฝมอแรงงาน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน, บณฑตวทยาลย, สาขาวชาหลกสตรและการสอน.

มงคล ยาวละ. (2552). รปแบบการพฒนาฝมอแรงงานของสถานประกอบการในจงหวดเชยงใหม. สารนพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม, คณะรฐศาสตร.


38

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร, คณะบรหารธรกจ. (2554). ปจจยทมผลตอการฝ กยกระด บฝ ม อแร งงาน : กรณ ศ กษา เปร ยบ เท ยบแร งงาน ใน เขตกรงเทพมหานคร/ปรมณฑลและเขตนคมอตสาหกรรมภาคตะวนออก. รายงานฉบบสมบรณ. เสนอ กระทรวงแรงงาน กรมพฒนาฝมอแรงงาน.

มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (TDRI), ฝายการวจยทรพยากรมนษยและพฒนาสงคม. (2541). แผนแมบทการพฒนาก าลงคนเพออตสาหกรรมการผลตและบรการของประเทศไทย พ.ศ. 2541-2549. รายงานฉบบสมบรณ. เสนอตอ กระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม, กรมพฒนาฝมอแรงงาน.

ยงยทธ แฉลมวงษ และ วรช อยชา. (2551). ความสามารถของแรงงานกบศกยภาพในการแขงขนของอตสาหกรรมไทย การสมมนาวชาการประจ าป 2551 เรอง การเตบโตอยางมคณภาพและยงยน. เมอวนท 29-30 พฤศจกายน 2551 โรงแรมแอมบาสเดอรซต ชลบร.

วฒพล สกลเกยรต. (2546). การพฒนารปแบบการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะส าหรบผใชแรงงานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรม : กรณศกษาอตสาหกรรมยานยนตและชนสวน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต , จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คณะครศาสตร, ภาควชาการศกษานอกโรงเรยน , สาขาการศกษานอกระบบโรงเรยน.

วภารตน ปนเปยมรษฎ และคณะ. (ม.ป.ป.). การพฒนาระบบการวเคราะหศกยภาพการผลตของประเทศไทยโดยใชนโยบายการคลง. โครงการวจย. กรงเทพฯ: ส านกงานเศรษฐกจการคลง.

ศภเจตน จนทรสาสน. (2553). โอกาสทางเศรษฐกจของประเทศไทยในสงคมสงวย : นยจากผลตภาพแรงงาน. การประชมวชาการศาสตรแหงชาต ป 2553. วนท 25 -26 พฤศจกายน 2553 ณ โรงแรมเดอะทวน ทาวเวอร ปทมวน กรงเทพฯ.

สจตราภรณ ค าสอาด. (2540). การสงเสรมการพฒนาทกษะแรงงานในสถานประกอบการขนาดกลาง. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต , มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะสงคมสงเคราะหศาสตร, หลกสตรพฒนาแรงงานและสวสดการมหาบณฑต.


39

สชาต เซยงฉน ธาร วารสงด ศจมาจ ณ วเชยร ปณตา วรรณพรณ จตตมา สวรตน และพชรนทร เหสกล. (2559). การสงเคราะหงานวจยภายใตกรอบการวจยเพอพฒนาอาชวศกษา การยกระดบฝมอแรงงานและการมงานท า. ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตและส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

สภาศร โขมะพฒน. (2553). การประเมนประสทธผลโครงการพฒนาฝมอและศกยภาพแรงงานใหมตามยทธศาสตรการสงเสรมและสนบสนนใหมก าลงคนเพยงพอทงดานปรมาณและคณภาพ ของกรมพฒนาฝมอแรงงาน กรณศกษา สถาบนพฒนาฝมอแรงงานภาค 7 อบลราชธาน. สารนพนธปรญญามหาบณฑต , มหาวทยาลยอบลราชธาน, คณะรฐศาสตร, สาขารฐประศาสนศาสตร.

สมาล สนตพลวฒ ศภชาต สขารมณ รสดา เวษฎาพนธ และสมหมาย อดมวทต. (2550). การศกษาวจยผลตภาพแรงงานไทยและปจจยทก าหนด. มหาวทยาลย เกษตรศาสตร, คณะเศรษฐศาสตร, ภาควชาเศรษฐศาสตร.

สมชย จตสชน ณฐสฎ รกษเกยรตวงศ ชานนทร เตชะสนทรวฒน นนทพร เมธาคณวฒ จราภรณ แผลงประพนธ และธนสกก เจนมานะ. (2559). โครงการการศกษาตลาดแรงงานไทยเพอยกระดบคณภาพแรงงานและผลกดน ประเทศใหพนกบดกรายไดปานกลาง. ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย ฝายการสนบสนนการวจยในอตสาหกรรม.

เสร วรพงษ. (2546). การพฒนาฝมอแรงงานในกจการอญมณและเครองประดบ : ศกษาเฉพาะในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลย ธรรมศาสตร, คณะสงคมสงเคราะหศาสตร, หลกสตรพฒนาแรงงานและสวสดการมหาบณฑต.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2547). โครงการศกษาเพอจดท ายทธศาสตรการพฒนาทรพยากรมนษยเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม. กรงเทพฯ.

ส านกงานพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2549). แนวทางการพฒนาก าลงคนทสอดคลองกบการลงทนตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง. กรงเทพฯ.


40

ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา, กลมวจยอาชวศกษาเปรยบเทยบ, ส านกวจยและพฒนาการอาชวศกษา. (2548). รายงานการวจยคน การส ารวจความตองการก าลงคนและอตสาหกรรมทองถนเพอวางแผนการผลตก าลงคนดานอาชวศกษา. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา.

ส านกงานสถตแหงชาต. (2552). การส ารวจความตองการแรงงานและการขาดแคลนแรงงาน. กรงเทพฯ.

ส านกงานสถตแหงชาต. (2556). รายงานการส ารวจระดบความรความสามารถของแรงงานในสถานประกอบการ. กรงเทพฯ.

สออเลกทรอนกส Thailand Management Association (2560). ผลการจดอนดบขดความสามารถในการ

แขงขนของประเทศประจ าป 2560 โดย IMD World Competitiveness Center. ส บค น เม อ ว นท 22 พฤศจ ก ายน 2560 ,จาก http://thailand competitiveness.org/topic.detail.php?lang=Th&ps=70

World Bank (2560). Thailand – Investment climate assessment update. สบคนเมอวนท 1 ธนวาคม 2560, จาก https://openknowledge.worldbank.org/ bitstream/handle/10986/7805/442480ESW0P1061C0disclosed071281091.pdf?sequence=1&isAllowed=y

อโนทย พธธาร และคณะ (2553). ดชนผลตภาพแรงงาน ธนาคารแหงประเทศไทย. สบคนเมอวนท 1 ธนวาคม 2560, จากhttps://www.bot.or.th/Thai/Statistics /Articles/Doc_Lib_statisticsHorizon/labour%20productivity%20 Index.pdf.

.

Documents

การสังเคราะห์งานวิจัย ...journal.innovtalk.com/upload_files/journal/journal_id_34... · 2019. 1. 4. · Journal of Social Work Vol. 26 No.2