เ พ า ะ พ น ธ

สารคดใหม... ใ น จ อ ต

คมอก า ร ผล ต ร า ยก า ร ส า ร คด โ ท รท ศน ข อ ง คนร น ใหม

คำนำบ น ท ก เ ร อ ง ร า ว “ ค ม อ ก า ร ผ ล ต ร า ย ก า ร ส า ร ค ด โ ท ร ท ศ น ” โครงการเตมไฟประกายฝน ผผลตรายการโทรทศนรนใหมเลมน มใชเพยง ตวอกษร กระดาษ ภาพวาด และสสนในเลมเทานน แตทกสงทมองเหน ค อ ช ว ต แ ล ะ ว ญ ญ า ณ แ ห ง ค ว า ม ฝ น ของใครหลายๆ คน ท ร วมก าวเดนไปในเสนทางการผลตรายการ ส า ร ค ด โ ท ร ท ศ น ส ำ ห ร บ เ ย า ว ช น แ ล ะ ค ร อ บ ค ร ว ม ร น พ ม อ อ า ช พ เ ป น ผ ถ า ย ท อ ด ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ใ ห ค น ร น ใ ห ม โ ด ย ก า ร เ ป ด ห ว ใ จ ร บ ร แ ล ะ แ ล ก เ ป ล ย น ค ว า ม ค ด เ ห น ก น ด ว ย ค ว า ม ห ว ง ว า ท ก ส ง ท ท ำ เ พ อ เ ย า ว ช น ท ก ค น ค อ เ พ อ น พ อ ง น อ ง พ ท ม ไ ม ต ร จ ต ต อ ก น ส ม ด บ น ท ก เ ล ม น ม เ ร อ ง ร า ว ข อ ง ว น เ ว ล า ท ไ ด เ ร ย น ร ร ว ม ก น หวงวาความฝนคงไดสานตอและทำใหโลกนมสอสขาว สอดๆ เพอเยาวชนของเรา

ผ จ ด ท ำ โ ค ร ง ก า ร

คำนยม...เหนความจรงจง...เหนความตงใจ...เชอมนวาการทำงาน “สอเพอเดก”...จะสามารถฝาฟนสความฝนทสวยงาม

เขมพร วรณราพนธ

การผลตรายการสารคดรศ. จมพล รอดคำด 6

อ. พรสรย วภาศรนมต 8รศ. ถรนนท อนวชศรวงศ และ อ. เมธา เสรธนาวงศ 32

เทคนคการผลตรายการสารคดพทจาร อยศร 36ยพา เพชรฤทธ 37

วรางคณา วรภ และ วทต ภษตาศย 40สทธพงษ ธรรมวฒ 42ประสาน องคนนท 75จรา บญประสพ 48

ภาคผนวก...รจก “โครงการเตมไฟประกายฝน ผผลตรายการโทรทศนรนใหม”

..หลายมมมองของผทรงคณวฒ

ตวอยางบทรายการสารคดโทรทศน

สารบญ

การผลตรายการ

สารคด

รศ. จมพล รอดคำด กรรมการบรหารสถานวทยแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย อดตคณบดคณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

เวลาจะพจารณารายการสารคดทางโทรทศนหรอวทยกตามหลกการคอ 1. จะตองเปนเรองจรง ไมใชเรองทสรางขนตามจนตนาการ ในเมอเปน เรองจรงแสดงวาตองมหลกฐานพสจนได ตรวจสอบไดเสมอ 2. จะตองนำเสนอเพยงเรองใดเรองหนงเทานนไมเสนอหลายเรองใน คราวเดยวกน สมมตวาเสนอเรองกหลาบ กจะพดหรอนำเสนอสงทเกยวของกบกหลาบเทานน ไมใชวามเรองอาหารเพอสขภาพเขามาแทรกดวยในตอนเดยวกน เชนนคงผดหลกการในการจดรายการสารคดแนนอน

“ฉนจงมาหาความหมาย”

สารคด รายการ

สารคด หมายถง สาระ + คด เทากบ เรองราวทมสาระ

>> 6

3. วธการนำเสนอรายการสารคดมกจะนำเสนอโดยวธเลาเรอง เลาประสบการณทตนเองประทบใจ ซงอาจจะเปนเรองดหรอไมดกได แตเมอเลาใหฟงพรอมพยานหลกฐานตางๆ แลว มกจะตบทายดวยสงททำใหผชมผฟงไดเกดการเรยนรอะไรไปบาง 4. อนทจรงรายการสารคดนนมการนำเสนอใน 2 แนวทางใหญๆ คอ เลาในสงท เปนขอเทจจรง (fact) ลวนๆ พรอมพยานหลกฐานตางๆ สารคดพวกนเรยกวา สารคดเชงวเคราะห (Documentary Program) แต สารคดอกจำพวกหนงทเปนเรองราวเบาๆ สนกสนาน และมกจะเลาจากความ ประทบใจตางๆ ของตนเอง หรอเปนมมมองของมนษย สารคดพวกนเรยกวา สารคดทวไป (Feature Program) ซงกแยกยอยเปนสารคดทองเทยว สารคดเนองในวนสำคญตางๆ หรอสารคดเกยวกบประสบการณของบคคลใด บคคลหนง เปนตน

“คงพอไดแนวคดบางใชไหมวาสารคดทดเปนอยางไร”

7 <<

ความหมายของ “สารคด” (feature) สารคด หมายถง เรองราวของความจรงทเกดขนจรง เคยเกดขน หรอเคยมอยจรง และถกถายทอดออกมาอยางสรางสรรค โดยมผลกระทบตอ ความรสกนกคดหรออารมณของผชม

หลกสำคญของรายการสารคด (Feature Program) ตองถายทอดความจรงออกมาอยางสรางสรรค นาสนใจ นาตดตาม ตองใหมผลตอความรสกนกคดและอารมณรวมของผชม (ผชมดจบแลว นำไปคดตอได)

ตอบคำถาม 3 ขอ กอนทจะทำรายการสารคด 1. ทำไปเพออะไร คอวตถประสงค กำหนดแนวคดและประเภทของงาน 2. ทำไปใหใครด คอกลมเปาหมาย กำหนดรปแบบการนำเสนอให เหมาะสมกบกลมเปาหมาย 3. ดแลวจะไดอะไร คอผลทคาดวาจะไดรบ กำหนดเทคนคการนำเสนอ

อ. พรสรย วภาศรนมต มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

การผลต รายการสารคดโทรทศน

เขาใจรจกและ

>> 8

ขนอยกบวาใชหลกเกณฑใดเปนตวแบง ในทน ใชเนอหา (content) เปนเกณฑ จงสามารถแบงไดดงน สารคดความรทวไป (General Feature) สารคดเชงขาว (News Documentary) สารคดเชงวเคราะห (Documentary) สารคดเนองในโอกาสพเศษ (Special Occasion Feature) สารคดทองเทยว (Touring Feature) และในปจจบนสารคดทองเทยวเชงนเวศ (Eco-Tourism) กำลงเปน ทนยม

รปแบบเทคนคการนำเสนองานสารคด •พธกร (MC) •บรรยาย (Narration) •เลาเรอง (Story Telling)

ประ เภทของรายการสารคด

•สมภาษณ (Interview) •สนทนา (Talk) •ละคร (Docu Drama) •Vox Pop •แอนเมชน (Animation) •ผสมผสาน (Combination)

ขนตอนการผลตรายการสารคด ประกอบดวย 3 ขนตอน ขนเตรยมการผลต (Pre-Production) •หาขอมล •สำรวจสถานท •เขยนบท •วางแผนการถายทำ ขนผลตรายการ (Production) •ถายทำ ขนหลงการผลต (Post-Production) •ทำกราฟก •ลำดบภาพ •ทำดนตรประกอบ •บรรยาย •มกซเสยง

>> 10

ประกอบดวย1. การหาขอมล

2. การจบประเดน3. การวางโครงเรอง

4. การเขยนบท

1. การหาขอมล • แหลงขอมลอาจไดจากขอมลท เปนเอกสาร รปภาพ และวสด หรอขอมลจากบคคล • ไมวาจะเปนแหลงขอมลประเภทใดกตาม สงสำคญคอ หาแหลงขอมลท ถกตองกบเรองใหไดมากทสดเทาทจะหาได อยาพอใจแคหนงสอ 1 เลม หรอคนเพยง 1 คน • ตงคำถามหรอสงสยในขอมลนนๆ ซกถามใหมากทสดจนแนใจวาไมมขอสงสยใดๆ เพอใหมนใจวาไดขอมลทกวาง ลก และถกตองทสด

2. การจบประเดน การพจารณาวาจะจบประเดนใดมาใชในงานเขยนแตละชน ควรคำนงถง • แนวคดของรายการหรอของงาน (Concept) ขอมลชนเดยวกนอาจทำ ไดหลายรายการ หรอแตกเปนงานตางๆ กนได ขนอยกบแนวคดของรายการ

ข น ต อ น ก า ร เ ข ย น บ ท

11 <<

วากำหนดไวอยางไร • ความสำคญของประเดน อะไรเปนประเดนหลก อะไรเปนประเดนรอง ขอมลทหามาไดทงหมดสามารถแยกแยะออกมาเปนประเดนตางๆ กน เมอเลอก ประเดนทเกยวของกบรายการไดแลว ตองคดดวยวาประเดนสำคญใดบางทตองใช ประเดนรองลงไปขอใดทควรใชรวมดวย และประเดนปลกยอยใดทตดทงได

3. การวางโครงเรอง • การวางโครงเรองมวตถประสงคเพอกำหนดกรอบความคดในการนำเสนอ เพอใหการวางแผนการผลตเปนไปไดอยางถกตองและรอบคอบ เพอความ เขาใจทตรงกนของทมงาน และเพอความสะดวกในการพฒนาบทสารคด • การวางโครงเรองตองมแกนเรอง (Theme) ทชดเจน และเดนเรอง ทงหมดไปตามแกนเรองนน • การวางโครงเรองเปนการรอยเรยงประเดนหลกกบประเดนรองเขา ดวยกน โดยไมจำเปนตองไลเรยงจากหลกไปหารองเสมอ แตใหคำนงถง ความเชอมโยง (Link) ของแตละประเดนทรอยเรยงกนใหเปนเรองทนาสนใจได • การวางโครงเรองไมจำเปนตองนำเสนอดวยการบรรยายเสมอไป ควร นำการนำเสนอดวยรปแบบอนๆ มาใชรวมกนอยางเหมาะสม จะชวยทำใหเรองมมตนาตดตาม

4. การเขยนบท • การทำสารคดไมวาจะเปนรายการหรองานผลตทางดานน ตองเขาใจวา การเขยนบทเปนงานเขยนเพอเลาเรองควบคไปกบภาพ เมอเขยนบทตองคดถง ดานภาพ (Shot) เสมอวาภาพสามารถเลาเรองอะไรไดบาง ภาพเลาเรองได ชดเจนหรอไม • เมอเขยนบทควรยอนกลบไปอานทวนเปนระยะ เพอใหการเลาเรองมความ ตอเนองและสละสลวย

>> 12

การใชภาษาและถอยคำ • ควรใชภาษาทสอความหมายอยางตรงไปตรงมา ไมซบซอน สออารมณ ความรสกและกระตนความสนใจของผชมได • การเขยนแบบพรรณนาโวหารเปนการแขงกนอธบายทงภาพและคำ ทำใหเรองเยนเยอ • ใชถอยคำทสามารถเปนลกเลนได โดยไมจำเปนตองอธบายภาพตรงๆ • การใชคำวา การ ในการ ความ ทำใหประโยคและเรองราวเปนทางการ และเยนเยอ • เลยงการใชคำเชอมประเภทถกกระทำ หรอการขยายความในประโยค • ใน 1 ยอหนาควรมประเดนเดยว และไมควรมประโยคซอนหรอประโยค ขยายความมากเกนไป • ไมควรใสตวเลขทมรายละเอยดมากเกนไป ใหใชตวเลขโดยประมาณ • เมอเขยนบทสารคดใหคำนงถงการใชประโยชนจากภาพ จะชวยใหการใชคำเชงอธบายนอยลง และใชคำในการสอความหมาย ความรสก ทจะชวยเพม สสนใหเรองนาตดตามมากขน

คนทจะเขยนบทสารคดทดได • ตองมนสยรกการอาน • รกทจะเรยนรศาสตรและศลปตางๆ อยเสมอ • หมนทบทวนขอผดพลาดในการคดเรอง จบประเดน และสรางคำ • แกไขและฝกฝนการใชภาษาถอยคำใหถกอกขระ ถกความหมาย และสละสลวยยงขน

13 <<

10 คณÀาพทควรตระหนกในการผลตสารคด

1. เรองทจะทำ2. เทคนคการนำเสนอ

3. การเขยนบท4. การถายทำ

5. การบนทกเสยง6. การลำดบภาพ/การตดตอภาพ

7. การทำกราฟก8. การทำดนตรประกอบ9. การลงเสยงบรรยาย

10. การมกซเสยง

>> 14

สงทคนทำสารคด ควรตระหนก

คณภาพ สำคญทสดในการผลต

ทำงานเปนทมเวรก สำคญทสดตอความสำเรจ

มสปรตและมนำใจชวยเหลอกน สำคญทสดในการอยรวมกน

ตรงตอเวลา มวนย มความรบผดชอบ สำคญทสดตอตนเอง การงาน และคนรอบขาง

กรยามารยาทและการแสดงออกทด สำคญทสดตอภาพลกษณของทมงานและองคกร

15 <<

อ. พรสรย วภาศรนมตมหาวทยาลยธรกจบณฑตย

การผลตรายการโทรทศนนน บรษทผผลตรายการจำเปนตองมการ วางแผนการผลตรายการใหชดเจน วาตองการผลตรายการอะไร ใหใครด และดแลวจะไดประโยชนอะไร เพอนำเสนอตอผบรหาร

สถานโทรทศนหรอผสนบสนนรายการ ในทนจงขอพดถงการวางแผนรายการ โดยเนนทการเขยน Proposal รายการดงน 1. ทำไมถงตองวางแผนผลตรายการ 2. การทำ Proposal รายการเพอนำเสนอสถานหรอผสนบสนนการผลต 3. การทำ Proposal เฉพาะตอนทจะผลต 4. เทคนคการนำเสนอรายการ (Presentation Technique) 5. ตวอยาง : Proposal รายการสารคดโทรทศน

เ ร ม ต น ด ม ช ย ไ ป ก ว า ค ร ง

>> 16

“โอกาสอยเคยงขางคณเสมอ”

1. ทำไมถงตองวางแผนผลตรายการ ในการผลตรายการสารคดเพอออกอากาศทางสถานโทรทศนนน ผผลตรายการหรอบรษทผผลตควรจะตองมการประชม วางแผน เพอกำหนดแนวทางการผลตและเปาหมายในการผลตใหชดเจนกอน หลงจากนนจงนำผลลพธทไดจากการประชมมาเขยนใหอยในรปของ Proposal ภาพรวมรายการเพอนำเสนอสถานโทรทศนทจะออกอากาศ หรอนำเสนอใหสปอนเซอรผสนบสนนการผลตไดพจารณา และทสำคญเพอใชเปนกรอบหรอแนวทางใหแกทมงานฝายผลตทกคนทเกยวของ ใชศกษาทำความเขาใจในตวรายการทจะผลต รวมไปถงใชวางแผนเตรยมการผลตใหบรรลวตถประสงคของรายการทตงไว

2. การทำ Proposal ภาพรวมของรายการ โดยทวไปแลวการเขยน Proposal ภาพรวมของรายการโทรทศนประกอบดวยหวขอตางๆ ทเปนการอธบายรายละเอยดทสำคญและเปนจดเดนของรายการ เพอใหผทเกยวของไดเขาใจและเหนคณคาของรายการทกำลงจะผลตขนตามวตถประสงคทตงไว วธทงายทสด กคอการเขยนอธบายรายละเอยดของรายการหรอ Pro-posal ดวยภาษาทเปนทางการ ตรงไปตรงมา ถาหากผผลตรายการมความสามารถดานการใชภาษาในระดบด สามารถใชคำหรอภาษาทสละสลวย เหมาะสมกบรายการและกลมเปาหมาย และหากมความคดสรางสรรคในการออกแบบตวอกษรทจะใชเปนชอรายการ การเลอกใชโทนส โลโกรายการ เปนตน สงเหลานจะชวยสรางความประทบใจและความนาเชอถอใหแกรายการยงขน อกทงยงสะทอนใหเหนถงความพถพถน ใสใจในรายละเอยด สมกบความเปนมออาชพ

17 <<

ของบรษทผผลตรายการอกดวย (ศกษาเพมเตมไดจากเวบไซตของบรษทผผลตรายการโทรทศนชนนำ เชน ปาใหญ, เวรคพอยท, ทวบรพา, พาโนรามา เวลดไวด เปนตน)

3. การทำ Proposal เฉพาะตอนทจะผลต เมอทมงานจดทำ Proposal ภาพรวมของรายการทจะผลตเรยบรอยแลว ซงในทนหมายถงรายการสารคด ขอแนะนำใหทมงานฝกขยายผลดวยการ วางแผนเลอกเรองหรอตอนทจะทำไปออกอากาศในแตละครง สกประมาณ 3 เดอนลวงหนา (ประมาณ 10-15 ตอน ในกรณทออกอากาศเปนประจำสปดาหละครง) ทงน เพอเปนการฝกการวางแผนในระยะยาว ไมใชถงเวลาทจะตองสง รายการใหสถานออกอากาศทหนง ตองมานงปวดหวคดไมตกวาจะทำเรองอะไร สงด บางบรษททเปนมออาชพเขานยมประชมเพอวางแผนการผลตเปนป (52 สปดาห) เพอใหทางสถานเหนศกยภาพของบรษทกอนทจะตดสนใจเซนสญญา วาจางกน หากผผลตหรอบรษทผผลตสามารถทำเชนนไดนาจะเปนเรองทด และมประโยชนในการวางแผนเตรยมการผลตสารคดใหมคณภาพมากยงขน อกทงจะชวยยกระดบภาพลกษณของบรษทใหดนาเชอถอมากขนดวย

>> 18

-ชอรายการ -ประเภทสารคด -หลกการและเหตผล หรอทมาของรายการ -ออกอากาศสถานโทรทศน -วนและเวลาออกอากาศ -ความยาวรายการ นาท (เนอหารายการ นาท + โฆษณา นาท)-พธกร -ผบรรยาย -ผรวมรายการ -ผชมเปาหมาย -อตราคาโฆษณานาทละ บาท (ไมรวมภาษมลคาเพม)-โครงสรางรายการ (อธบายตงแตไตเตลรายการจนจบรายการ โดยทวไปมก นยมแบงเนอหารายการตามเบรกโฆษณา เชน เบรก 1 เบรก 2 เบรก 3)-บรษทผผลตรายการ

หวขอของการทำ Proposalสามารถเพมเตมหรอตดทงäดตามความเหมาะสม ดงน

19 <<

ตารางวางแผนการผลต

รายการสารคด ..........................................................................................................สญญาผลตรายการเปนระยะเวลา .................................................................. เดอน/ปจำนวนตอนทผลตออกอากาศ ............................................................................. ตอนเรมออกอากาศวนท ......................................................... ถงวนท ............................ทางสถานโทรทศน .....................................................................................................

ตอนท วนทออกอากาศ ชอตอน/เนอหาทนำเสนอ หมายเหต

123456789101112

เมอถงขนจะเรมลงมอผลตรายการออกอากาศตอนแรกหรอทกๆ ตอน ทมงานผผลตควรจะตองทำ Proposal เฉพาะตอนทจะผลตดวย ทงน เพอเปนการวางแผนการผลตเนอหาในแตละตอนใหชดเจน และเปนการกำหนด แนวทางการผลตใหทมงานทกคนไดเขาใจตรงกน

>> 20

-รายการ -ประเภทสารคด -ตอนท -ชอตอน -ออกอากาศวนท -วตถประสงคของตอน -แกนเรองหรอสาระสำคญของตอนทนำเสนอ (Theme/Synopsis) -เทคนคการนำเสนอรายการ (ทำเปนตารางแสดงลำดบประเดนเนอหาทจะนำเสนอ และวธการนำเสนอรายการตงแตตนจนจบรายการ ดงตวอยางตาราง) -งบประมาณการผลต -กำหนดวนถายทำ (ระบวน วนท เวลา)-กำหนดวนตดตอ (ระบวน วนท เวลา) -ตารางการถายทำอยางละเอยด (Shooting Schedule)

การทำ Proposalเ©พาะตอนทจะผลต ประกอบดวยหวขอดงน

21 <<

4. เทคนคการนำเสนอรายการ (Presentation Technique) เทคนคหรอวธการนำเสนอสารคดสามารถเลอกทำไดหลายวธ สมมตวาผผลต 9 บรษทไดรบโจทยใหผลตรายการเรองเดยวกนและมขอมล เหมอนกน เชอไดวารายการทผลตออกมานนจะแตกตางกนออกไป ทงน ขนอยกบประเดนหรอมมมองทผผลตตองการจะนำเสนอ บวกกบความคดสรางสรรคของผผลตแตละราย วาควรจะใชวธใดในการนำเสนอจงจะเหมาะสม ซงถอเปน เอกลกษณเฉพาะตวทตองฝกวทยายทธบอยๆ จงจะชำนาญขน ขอตงไวนดหนอยสำหรบผผลตบางรายทชอบเลาเรองหรอนำเสนอ เรองราวแบบเปนลำดบขนตอนทนาเบอตงแตตนจนจบ จะทำใหผชมเบอนหนาหน รายการสารคดมากยงขน เชน โครงการนชออะไร–จดทำขนโดยใคร–มวตถประสงคอะไร– ใครเปนผเขารวมโครงการ–โครงการนมกจกรรมอะไรใหทำบาง– ความรสกของผเขารวมโครงการเปนอยางไรบาง

เขาชออะไร–เกดทไหน–เรยนจบจากทไหนตงแตอนบาลยน มหาวทยาลย–ทำงานอะไร–ยดหลกอะไรในการดำเนนชวต–แตงงาน มลกเมยกคน–ตายตอนอายเทาไหร เปนตน

>> 22

หากผผลตรจกนำมาปรบเปลยนหรอลำดบเรองใหมใหเราใจ ดงดดความสนใจของผ ชมไดต งแต เรมจนจบรายการเหมอนกบดภาพยนตรดๆ ทดสนกสกเรองหนง นาจะถอไดวาเปนความสำเรจในการทำรายการสารคด โดยหลกของการเลาเรองหรอดำเนนเรองแบบภาพยนตรกคอ เปดเรองใหนาสนใจ ตามดวยการขมวดปมเรองใหเขมขนนาตดตาม จนกระทงถงจดไคลแมกซ แลวจงจบเรองดวยการฝากอะไรไวใหคนดไดนำไปคดตอ เทคนคหรอวธการนำเสนอ ไดแก การใชพธกร การบรรยาย การสนทนา การสมภาษณ Vox Pop การอภปราย เหตการณจำลอง (Docu Drama) ภาพประกอบเพลง หรอการใชกราฟก เปนตน

อยาลมใหความสำคญในเรองของระยะเวลาทจะใชในการนำเสนอแตละประเดนดวยวาควรจะใชเวลาประมาณกนาท จงจะเหมาะสมกบเวลาทงหมดของรายการ ควรใหความสำคญกบสงทตองการเนน ประเดนทเปนประเดนหลกของรายการกควรใหเวลานำเสนอมากได สวนทเปนประเดนรองกใหเวลาลดหลนลงไป สวนทไมเกยวของถาตดไดกตดไป บางรายการความยาวเพยง 15 นาท แตใชเวลาสมภาษณผบรหารตง 5 นาท สมภาษณเจาของเรองอก 5 นาท แบบนกมากเกนไป

23 <<

หวขอการเขยนเทคนคหรอวธการนำเสนอสารคด (Presenta-tion Technique) นน จะเขยนตงแตเปดรายการ (Title) จนจบรายการ รวมถงรายชอทมงาน (End Credit) และผสนบสนนรายการ มดงน

ลำดบ ประเดนหรอเนอหาทนำเสนอ วธการทนำเสนอ เวลา (นาท)

123456789101112131415

รวมความยาว ..... นาท

>> 24

5. ตวอยาง : การผลตรายการสารคดโทรทศน “โอกาสอยเคยงขาง คณเสมอ” เพอใหเขาใจมากขนจะขอยกตวอยางประกอบ โดยสมมตใหเปนการวางแผนผลตรายการสารคดโทรทศน “โอกาสอยเคยงขางคณเสมอ” ทจะแสดงใหเหน ตงแตการทำ Proposal ภาพรวมรายการไปจนถงการเขยนบทโทรทศน ดงน 5.1 การทำ Proposal ภาพรวมของรายการสารคด “โอกาสอยเคยงขาง คณเสมอ” 5.2 การวางแผนผลตรายการ 5 ตอนแรก 5.3 การทำ Proposal ตอนท 1 (ชวตบนรถเขน) 5.4 ลำดบเทคนคการนำเสนอรายการ (เฉพาะตอนท 1) ตงแตตนจนจบ

25 <<

5.1 ตวอยางการทำ Proposal รายการสารคดโทรทศน

ชอรายการ โอกาสอยเคยงขางคณเสมอประเภทสารคด สารคดทวไปหลกการและเหตผล คนเราทกคนลวนมปญหาอปสรรคทตองเผชญ ในการดำรงชวตทแตกตางกนไป บางคนมฐานะ ยากจน บางคนรางกายพการ บางคนเปนโรคราย ฯลฯ รายการนจะเปนกำลงใจและเปนแรงบนดาลใจให เยาวชนตอสกบปญหา ไมยอทอตออปสรรค ขอ เพยงเราไมยอมแพเรากจะประสบความสำเรจได เพราะโอกาสอยเคยงขางคณเสมอวตถประสงคของรายการ เพอเปนแรงบนดาลใจแกเยาวชนใหตอสกบปญหา ทตองเผชญ ไมยอทอตออปสรรคหรอยอมแพ อะไรงาย ๆ เพอพฒนาตนเองใหเตมศกยภาพ ของแตละคนเทาทจะทำไดออกอากาศสถานโทรทศน ไทย PBSวนและเวลาออกอากาศ ทกวนเสาร เวลา 16.30-16.40 น.ความยาวรายการ 10 นาทพธกร ไมมผบรรยาย สายสวรรค ขยนยงผรวมรายการ เปนเยาวชนทมเรองราวการสชวตทนาสนใจ นาชนชม เปนตวอยางทดใหแกเดกๆ ผชมเปาหมาย เยาวชนอายตงแต 7-25 ปโครงสรางรายการ - ไตเตลรายการ - เนอหารายการ - End Credit - โปรโมตตวอยางรายการตอนตอไปทจะออก อากาศในสปดาหหนาบรษทผผลตรายการ บรษท ดนโปง ครเอชน จำกด

>> 26

5.2 ตวอยางการวางแผนการผลตในแตละตอน

ตอนท วนออกอากาศ ชอตอน/เนอหาทนำเสนอ หมายเหต

1 1 พ.ย. 2551

ตอน 1 : ชวตบนรถเขน นองตกอาย 20 ป ทพการชวงลาง ตองใชชวต อยบนรถเขนตงแต 2 ขวบ กำลงจะจบการ ศกษาระดบมหาวทยาลย พรอมเกยรตนยมอนดบ 1

กทม.

2 8 พ.ย. 2551

ตอน 2 : เดกหญงนกส นองตกอาย 20 ป ทรบจางทำงานสารพดแม แตรบจางชกมวยไทย เพอหารายไดจนเจอ ครอบครวทพอตาบอด

จ. สระแกว

3 15 พ.ย. 2551

ตอน 3 : THE TOUCH OF SIGHTพนยเลขานการผพการทางสายตาของ กอง บก.นตยสาร a day ทสามารถเรยนจบ คณะอกษรศาสตร ม.มหดล ทำงานและใชชวต รวมกบคนตาดไดอยางมความสข

กทม.

4 22 พ.ย. 2551

ตอน 4 : นาฬกาชวต พตกอาย 25 ป ทเพงจะรวาตนเองปวยเปน มะเรงระยะสดทาย แตไมยอมแพตอโชคชะตา ยนยนทจะใชเวลาทเหลออยใหคมคาดวยการ เปนอาสาสมครดแลใหกำลงใจผปวยมะเรงท โรงพยาบาล

จ. นนทบร

5 29 พ.ย. 2551

ตอน 5 : คนไกล (ใกล) โอกาส สมะพอ เดกชาวเขาท อ. ปาย เปนคนแรกของ หมบานทไดเรยนหนงสอจนถงระดบมหาวทยาลย เพราะเขาใฝฝนอยากจะเปนครเพอกลบไป สอนเดกๆ บนดอยอนเปนบานเกดของเขา

จ. แมฮองสอน

27 <<

ชอรายการ โอกาสอยเคยงขางคณเสมอประเภทสารคด สารคดทวไปตอนท 1ชอตอน ชวตบนรถเขนวตถประสงคของตอน เพอเปนแรงบนดาลใจใหแกผชม โดยเฉพาะ ผพการทางรางกายทไมยอทอความพการ จนละทงโอกาสทางการศกษา ซงเปนพนฐาน ทสำคญในการดำรงชวตอยางมคณภาพในสงคม

แกนเรอง/สาระสำคญของตอนทนำเสนอ ความพการไมใชอปสรรคในการศกษาเสมอไป เชน ในกรณของนองตก หรอ น.ส. จราภรณ คงสวสด อาย 20 ป ทพการชวงลางตองใชชวตบนรถเขนตงแต 2 ขวบ ขณะนกำลงศกษาอยทมหาวทยาลยธรกจบณฑตย ชนปท 3 คณะศลป- ศาสตร สามารถใชชวตทามกลางเดกปกตไดอยางมความสข เปนทรกของ พอแม เพอน ๆ และครอาจารย และยงมผลการเรยนระดบเกยรตนยมอกดวย ตกเปนลกสาวคนโต มพนองทงหมด 3 คน เตบโตมาในครอบครวทอบอน สงผลใหเธอมนสยราเรงและมองโลกในแงด แตแลวเหตการณทไมคาดฝนกไดเกดขน ตอนตกอาย 2 ขวบ ตกประสบอบตเหตตกรถจกรยาน ทำใหกลามเนอขา ออนแรงไมสามารถเดนได ตองใชชวตบนรถเขนตงแตนนเปนตนมา ถงแมรางกายจะพการ แตกลบไมเปนอปสรรคตอการศกษาของตกเลย ปจจบนตกเรยนเอกภาษาองกฤษทมหาวทยาลยธรกจบณฑตย มผลการเรยนอย

5.3 การทำ Proposal ตอนทจะผลต

>> 28

ในระดบดมาก เกรดเฉลย 3.50 และจดไดวาเปนเดกเกยรตนยมคนหนง แถมยงเขารวมกจกรรมตางๆ โดยตลอดตงแตสมยมธยมจนถงมหาวทยาลย ซงลวนเปนกจกรรมทสรางความภาคภมใจใหแกตวเธอและครอบครว แตสงท ทำใหเธอยมสมาไดจนถงทกวนน คอพลงแหงความรกและกำลงใจทเธอไดรบจากพอ แม เพอนๆ และครอาจารย ถงแมบางครงเธอจะรสกทอแทกบปญหาและ อปสรรคทผานเขามา เธอกจะนกถงคำพดของพอทใหกำลงใจเธอเสมอวา “ไมวาลกจะเปนอยางไร พอกบแมกจะเลยงดลกใหดทสดเพราะตกเปนลกของพอ” จดมงหมายทสำคญทสดในชวตของเธอกคอ ตองการใหพอแมไดเหน ความสำเรจในการศกษาและความพยายามมงมนในสงทเธอทำ และเพอเปน การตอบแทนพระคณพอแมททำใหเธอมวนน ตกไดพสจนใหเหนวาความพการทางรางกายไมใชอปสรรคตอการศกษาเสมอไป แตสงทเปนอปสรรคและคอย ขดขวางเราอย คอความพการในจตใจคนเรามากกวา หากเรามความตงใจจรง และพยายามแสวงหาโอกาสทจะเรยนร เรากจะคนพบวา“โอกาสอยเคยงขางคณ เสมอ”

29 <<

5.4 ตวอยางเทคนคการนำเสนอรายการ (เฉพาะตอนทผลต)

ลำดบ ประเดนหรอ เนอหาทนำเสนอ วธการทนำเสนอ เวลา (นาท)

1 ความคดเหนของคนพการและคนทวไปทมตอการศกษา “เราเรยนไปเพออะไร” Vox Pop 6 คน 0.30

2

ในสงคมไทยยงมคนพการกลมหนงทเหนความสำคญของการศกษาและคดวาความพการของพวกเขาไมใชปญหาหรออปสรรคในการศกษา

ผ พ ก า ร + ค น ป ก ต บรรยาย 1.00

3

จดพลกผนของชวตตกจากคนปกตไปเปนคนพการ- เหตการณจำลองทเปลยนชวตของตก- ความลำบากในการใชชวตหลงจากท ประสบอบตเหต

- Docu Drama- บรรยาย- สมภาษณพอ- สมภาษณตก

1.30

4

ตกกบอปสรรคในการเรยนและการใชชวตประจำวน- กจวตรประจำวนของตก- ความลำบากของตกในการเดนทางไปเรยน- ความลำบากในการใชชวตในมหาวทยาลย

- บรรยาย- สมภาษณตก- สมภาษณเพอน 2.00

5 ตกคดวาความพการไมใชอปสรรคในการ เรยน

- บรรยาย- สมภาษณตก 1.00

6 ตกไดรบกำลงใจในการเรยนจากครอบครว และคนรอบขางทำใหเธอไมคดจะยอมแพ

- บรรยาย- สมภาษณพอ- สมภาษณเพอน- สมภาษณตก

1.30

7

จดมงหมายของตกคอการไดตอบแทน พระคณพอแมททำใหเธอไดเรยนหนงสอ และกำลงจะจบการศกษา ทำงานสจรต ตอบแทนพระคณพอแม ไมสรางปญหา ใหสงคม

- บรรยาย- สมภาษณตก 1.00

8 ขอใหทกคนอยายอทอตออปสรรค เพราะ “โอกาสทจะเรยนรอยเคยงขางคณเสมอ”

- บรรยาย- เพลงประกอบ 1.00

9 ขอบคณผสนบสนน และรายชอทมงาน 0.30รวมความยาว 10.00

>> 30

กำหนดวนถายทำ ควท 1 วนพธท 1 ตลาคม 2551 เวลา 8.30-19.00 น. มลนธบานนนทภม/โรงเรยนศรสงวาลย/สะพานพระราม 8

ควท 2 วนพฤหสบดท 2 ตลาคม 2551 เวลา 8.30–18.30 น. มหาวทยาลยธรกจบณฑตย/หมบานชวนชน

ควท 3 วนศกรท 3 ตลาคม 2551 เวลา 5.30–20.00 น. หอพกนองตก/มหาวทยาลยธรกจบณฑตย/บานพอนองตกทมนบร

กำหนดวนตดตอควท 1 วนเสารท 4 ตลาคม 2551 เวลา 8.30–21.00 น.

ควท 2 วนอาทตยท 5 ตลาคม 2551 เวลา 8.30–21.00 น.

ควท 3 วนจนทรท 6 ตลาคม 2551 เวลา 8.30–21.00 น.

31 <<

รศ. ถรนนท อนวชศรวงศ / อ. เมธา เสรธนาวงศคณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

สารคดม 2 กลม คอ 1. สารคดจำพวก What เปนสารคดทถายทอดเรองสวยๆ งามๆ เชน สารคดทองเทยว 2. สารคดจำพวก How/Why เปนการนำเสนอทครอบคลมทกประเดน หรอเปนเรองราวทยงหาขอยตไมได

ในปจจบนเรามองขามวตถประสงคของทสอทใหแกสงคม สงคมไทยยงไมมใครกลาทำตรงนน เนอหาของสารคดควรเปนเรองใดเรองหนงเพยงเรองเดยว หาขอขดแยงทเกดขนในเรองนน เพราะขอขดแยงจะชวยใหงานนาสนใจและนา ตดตามมากยงขนบทบาทของสารคด 1. บนทกขอมล 2. โนมนาวใจ 3. วเคราะหเจาะลก/คนหาขอเทจจรง 4. แสดงอารมณ/สนทรยะ

ตองใหเขาคดเองสร ปเอง

สารคด ทด

อาจารยกลาววา การเขยนสารคดนนจะเขยนคลายๆ กบการเขยนละคร อาจมเรองของ อารมณเขามาเกยวของ ตองตโจทยใหชดและหาวธการนำเสนอทสรางสรรคนาสนใจ สารคดทด ไมควรสรปใหผชม แตควรใหพวกเขาไดคดเอง ผผลตตองนำเสนอขอมลอยางรอบดานวามประเดนหกลางกนหรอไม

>> 32

พ²นาการáละประเÀทของสารคด

-เกณฑดานเนอหา -เหตการณปจจบน -ประวตศาสตร -ศลปะ -วทยาศาสตร -ธรรมชาตและสงแวดลอม

-เกณฑดานรปแบบ - เชงขาว (News) - เชงทองเทยว (Travel) - เชงสงคม (Sociological) - เชงสบสวน (Investigative) - เชงประสบการณ (Experiential) - เชงพยาน (Testimonial)

-Drama Docu/Drama Documentary-Docu Soaps-Docu Drama

-สารคดอาชญากรรม-สารคดแอบถาย-สารคดตดตามชวตคนดง-สารคดการแขงขนดานอาชพ-Reality Game Show

ยคแรก สารคดโทรทศนทวไป

ยคทสาม สารคดชวตจรง (Reality TV)

ยคทสอง สารคดเชงละคร

33 <<

การเขยนโครงราง/โครงเรองการวางทมงาน

การวางแผนบทและการถายทำการคนควาขอมล (Factual Research, People Research,

Archive Research) การวางแผนการถายทำ

Production เทคนคการนำเสนอดวยภาพ

วงจรปด สงเกตการณ ภาพแทน เทคนคการเลาเรอง เปดเรอง-สจดขดแยง-จดสงสด-คลคลาย-ปดเรอง

Post Production การตดตอและเทคนคพเศษ การเผยแพร การประเมนผล

การผล ตรายการสารคด

>> 34

เทคนคการผลตรายการ

สารคด

หลกในการทำรายการเดกควรม 3 ส 1. สนก จะทำรายการอยางไรใหสนก อาจไมตองมตวตลกแตตองนาด และนาตดตาม 2. สาระ เมอเดกดรายการแลวควรไดสงทเปนสาระจากรายการ หมายความ วานอกจากจะตองสนกนาตดตามแลว รายการเดกตองสอดแทรกสาระดวย การทำรายการโทรทศนนนเวลาทกนาทมคามาก ผทำรายการไมควรโลภ เนอหารายการควรมประเดนเดยวแตตองคม 3. สรางสรรค ผทำรายการตองมมมมองในการนำเสนอทสรางสรรค หรออาจจะเรยกไดวาเปนการ “คดนอกกรอบ”

มมมองของภาพทจะนำเสนอในรายการเดก - ตองศกษาโจทยวาจะทำใหใครด - ตองเอาชนะใจเดกใหได - ทำอยางไรใหเดกสนใจและดตอเนอง - ควรทำรายการอยางตงใจ อยาคดวาเปนรายการเดกจะทำอยางไรกได - ควรทำใหเหนอกวารายการของผใหญ

คณพทจาร อยศร (นานด สโมสรผงนอย) “ขอเพยงตงใจทำใหเดก”

3สสนก สาระสรางสรรค

“นานด” หนงในผบกเบกรายการโทรทศนสำหรบเดก ไดใหขอคดในการทำรายการโทรทศน สำหรบเดกวา คนททำรายการเดกไดดนนตองคดบวกและตองมองโลกในแงด ทสำคญตองม ความฝน ไมวาจะเจอสถานการณใดๆ กตาม จะตองตอสฟนฝาไปใหได

>> 36

บรษท ปาใหญครเอชน จำกด มชอเสยงในการผลตรายการโทรทศนสำหรบเดกทมภาพสวยงาม เลาเรองไดนาตดตาม และสามารถดงความเปนธรรมชาตของเดกมานำเสนอไดเปนอยางด คณยพา เพชรฤทธ ในฐานะผผลตรายการอยางตอเนองมากวา 10 ป ไดกลาวถงเรองของการเขยนบทและเทคนคในการทำงานไดอยางนาสนใจ...

พนฐานของการเขยนบทการเขยนบทจะออกมาดหรอไมดนน ขนอยกบวาจะจบหรอนำอะไรมาใช ความยากของการเขยนบทคอ จะนำมาสอสารอยางไร และตองศกษาวากลมเปาหมายเปนใคร เชน เดก ชาวบาน หรอนกธรกจ เปนตน

เทคนคการเขยนบทหาขอมลใหไดมากทสดแลวลากเสนเปนแกนตง จากนนลากเสนจากแกนตงโดยใส Topic เปนกงกาน ดวาหวใจทจะสอสารถงกลมเปาหมายคอเรองอะไร แลวดงเนอหาทเหมาะสมทสดมาเขยน เรองยากอกอยางหนงของการเขยนบทกคอ จะเลาเรองอยางไรใหสนกนาตดตาม และอะไรควรมากอนมาหลง

เขาอยากดรายการของเรา

ทำอยางäรใหเดก

คณยพา เพชรฤทธ กรรมการผจดการเขาอยากดรายการของเรา

คณยพา เพชรฤทธ กรรมการผจดการเขาอยากดรายการของเรา

บรษท ปาใหญครเอชน จำกด

37 <<

เทคนคการเลาเรอง วธการเลาเรองจะตองเหมาะสมกบกลมเปาหมายวาเปนใคร ดจรตของผชมรายการ เมอไดขอมลตางๆ แลวตองใชความรสก (อารมณ) แตการใชความรสกอาจขดกบทฤษฎไปบาง เพราะตองอาศยประสบการณและความรของแตละบคคล สงสำคญอกอยางคอการตดตอ ตองศกษาและเรยนรเทคนคการตดตอ ควรรบสอมากๆ จะไดทราบเทคนคใหมๆ อกทงคนเขยนบทจะตองเปนคนทสอสารกบผอน เพราะถาเขยนบทไดดแตไมสามารถสอสารกบคนททำงานรวมกน งานทออกมากอาจไมด ปจจบนการทำงานนนตองเรยนรโลกธรกจ จะมสปอนเซอรของรายการเขามาเกยวของในการทำงาน คนเขยนบทจะตองเรยนรในการทำงานรวมกนดวย

>> 38

ถาม สวนใหญเหนรายการของบรษทปาใหญครเอชนเปนรายการเดก มวธการ ทำงานและการปรบตวใหเขากบเดกอยางไรบาง ?ตอบ ทมงานจะตองไปสำรวจพนทกอนถายทำจรง ไปคลกคลกบเดกและไม ทำใหเขารตววาจะถกเลอก มการเลนเกมพดคยละลายพฤตกรรม การ เขยนบทตองดจตวทยากบแบกกราวนดของตวละครดวยถาม การเขยนบทของทมงานบรษทปาใหญครเอชนกอนถายทำนนมความ ละเอยดมากนอยเพยงใด ?ตอบ ไมมสครปตแตมการทำเอาตไลนเพอสอสารกบตากลองในเรองของ บรรยากาศและอารมณทตวผเขยนบทตองการถาม วธคดททำใหเดกอยากดรายการคออะไร ?ตอบ ตองดวาเดกชอบอะไร เนอหาและกราฟกตองเหมาะกบเดกดวย ธรรมชาตของเดกชอบเรองสนๆ สนก ไดหวเราะ ทำรายการอะไรกไดทม คณคาและเดกตองดดวย

สรปในตอนทาย คณยพากลาววา..... • สงสำคญกคอเวลาในการออกอากาศ เพราะรายการทจะออกอากาศนนมเวลาจำกด แตถงเวลานอยกไมควรอดเนอหาเขาไปมากเกนไป • คนทำรายการโทรทศนตองคดอะไรใหมๆ และไมควรไปลอกเลยนแบบรายการอน • การดฟดแบกสามารถดไดจากทางอนเทอรเนตวาใครพดถงรายการหรอ งานของเราอยางไรบาง การสอสารกบคนไมใชเรองงายๆ ตองตนตวตลอดเวลา แลวทำอยางไรใหคนอยากดรายการของเราจรงๆ

ส ร ป ค ำ ถ า ม แ ล ะ ค ำ ต อ บ

39 <<

ในมมมองของคนททำสารคดเพอสงคม ทงสองทานกลาววา เวลาเจอเหตการณสดตรงหนาทมนเกยวกบเรองของเรา กสามารถนำเหตการณนนมาเชอมโยงกนได

งานโทรทศนมหลายแนวมากและแตละเรองมเปาหมายตางกน การทำงาน นนเรมจากการเดนเขาไปหาความจรงแลวเสาะแสวงหาขอมล ตากลองจะถาย สงทอยรอบๆ อยางครอบคลมเพอนำมาใชในการตดตอ

ถาเขาใจธรรมชาตของสอกจะสามารถถายทอดเรองราวออกมาไดด โดย ทวไปการทำสารคดไมใชการไปแทรกแซง แตเปนการออกไปหาความร ซงวตถดบ เดยวกนอาจมการนำเสนอในรปแบบทแตกตางกนกได ขนอยกบสไตลของ แตละคน

คณวรางคณา วรภ คณวทต ภษตาศย โปรดวเซอร ผเขยนบท ฯลฯ ผหลงรกการทำสารคดเพอสงคม

บรษท จนตนาการ จำกด

บททเขยนนนตองเคารพภาพ

และวตถดบทมอยดวย

>> 40

ถาม ไดประสบการณอยางไรจากการทำงาน ?ตอบ งานทกงานใหประสบการณกบตวเราหมด บทเปนแคสวนหนงและตอง สมพนธกบภาพ เสยง และเรองตางๆ เขยนอยางไรใหคนอยากด นน คอตองเปดประเดนใหนาสนใจ บทตองเขาใจงาย ไมซำซาก และตองสง ประเดนขมวดปมไปสบทสรป บททเขยนนนตองเคารพภาพและวตถดบ ทมอยดวยถาม เมอไดโจทยมาแลวจะทำอยางไรในการผกเรอง ?ตอบ เมอไดโจทยมาแลวตองมการพดคยกนกบทมงาน แลวลงพนทไปหาขอมล ในพนททจะถายทำ จะตองไปพดคยกบคนในพนทเพอหาขอมล อกทง ตองหารปธรรมทสอถงโจทยนนใหได การวจยนนเปนสงสำคญในการ ลงพนท เวลาถายทำรายการจะตองเปดตวเอง อยาไปวางกรอบใหตวเอง สวนคนททำงานดานขอมลตองเปนคนทชางซกชางถาม คนเขยนบทตองมจนตนาการ มวธคดแบบเชอมโยง พลงของสารคด อยทความจรง การตดตอจะชวยใหคนดมอารมณรวมหรอมความรสกขน มาได ดนตรจะชวยสรางบรรยากาศ ทกวนนมเทคโนโลยใหมๆ เกดขน มากมาย เราตองศกษาเพอนำมาใชเปนเทคนคในการผลตและตองตง อยบนพนฐานของความจรงดวยถาม จะมวธการสรางเรองอยางไรใหมคณคา และแคไหนจงจะพอด ?ตอบ เลอกพดบางบทบาทและตองชดเจน เรองทางสงคมมหลายมต คนทำ รายการโทรทศนจะตองรลกและเขาใจมากพอถาม เคยมสารคดทสามารถเปลยนเดกคนหนงเปนเดกอกคนหรอไม ?ตอบ มหลายกรณทสามารถเปลยนแปลงคนไปในทางทดไดถาม พบปญหาอะไรในเดกรนใหม และตองการใหคนรนใหมเรยนรอะไรมากขน ?ตอบ ทางบรษทจะสอนเดกใหเรยนไปทำงานไป เดกจะไดความรจากการทำงาน จรง

ส ร ป ค ำ ถ า ม แ ล ะ ค ำ ต อ บ

41 <<

รายการสารคดทดเปนอยางไร “สารคดเปนเรองของความจรง เพราะฉะนนสารคดทดตองมขอมลท ถกตอง คอตองใหความสำคญกบเรองขอมล เรองของความถกตองทกอยางท อย ในงานของเรา ตองมทมาทถกตองดวย ยกตวอยางเชน สมมต เราจะไปถายภาพเสอ หรอจะไปถายภาพนกในรงกได แตตองไปรอรงนกแลวก เอากลองขนไป แลวมาทำใหเกดความเสยหายตอชวตของนกอะไรแบบน นถอวา ไมถกตองในการทำงานสารคด เพราะฉะนนนอกจากความถกตองสมบรณ ของตวเนอหาขอมลแลว ในเรองของการไดมาตองถกตองดวย อนนคอเปน จรรยาบรรณของคนทำสารคด สารคดเปนงานททำใหคนอนด หมายความวาตองมวธการนำเสนอ คอเรอง วธการนำเสนอตองนาสนใจ ถาพดรวมๆ กคอตองมความลงตวทกองคประกอบ เหมอนคนแตงตวไมวาจะแตงสท ผกไท เพอชวต ฮปป มนเปนรปแบบหรอวธ นำเสนอทตองมความลงตวและสอดคลองกบวตถประสงคทเราทำเพอทจะให คนด พดงายๆ เพอทจะสอสารอะไรบาง ดงนนงานทดคอตองสอสารสงทเรา ตองการสอสารไปยงเปาหมายหรอไปยงผชมของเราใหได แลวทมากกวานนกคอ ตองเปนการสอสารทมพลง ตองทรงพลง หมายความวาดงความสนใจ พดกน ภาษาจกโกหนอยกตองบอกวา “เอาอย” อะไรอยางนน ผมคดวาถาทำไดประมาณน กนาจะเรยกไดแลววาเปนงานทดนะครบ”

คณสทธพงษ ธรรมวฒ โปรดวเซอรและพธกรรายการกบนอกกะลา บรษท ทวบรพา จำกด สถานโทรทศนโมเดรนไนนทว

ชอ “สทธพงษ ธรรมวฒ”

ทำสารคด โทรทศน

คน คน ฅน

>> 42

“อนดบแรกเลยกฝากความหวงนะครบ อนนเปนการฝากทยงใหญมากและเปนการฝากทเหมอนการฝากฝงจรงๆ คอผมเชออยเสมอและคดอยทกวนวาคนรนผม จะกลายเปนอดตภายในเวลาไมชา ความหวงจรงๆ ของวงการอะไรกตามตองอยทคนรนใหม เพราะฉะนนคนรนใหมจะตองเขาใจความคาดหวงของคนรนกอนในบทบาทน และตองเขาใจตวบทบาทหนาทของตวเองตรงน ในการทจะทำใหสารคดในบานเราไดรบการพฒนา หรอวามนมพนททแขงแรงของตวเอง ผมคดวามความจำเปนทเราจะตอง “ชวงชงกลมผชม” ใหหนมาดรายการทพวกเราทำใหมากขน ขยายกลมมากขน และไดเหนงานทหลากหลายขนเรอยๆ นนหมายความวาเรามพนทของเราอยจรง แลวยงงานทเราทำไปสามารถแขงขนได มคนดแลวขายไดดวย สมมตถาคนรนกอน เปนชางทเขาบกเบกทางไวแลว ขอฝากคนรนใหมใหสรางอะไรใหมๆ ใหสมกบทเปน คนรนใหมและสมความคาดหวง มจนตนาการ แตอยากอบปเพราะในวนหนงมนจะ เปนการทำลายตวเอง จำเปนทคนรนใหมตองมจนตนาการ มความคดสรางสรรค สรางอตลกษณ สรางเอกลกษณอะไรใหมๆ ฝากถงคนรนใหมอกอนหนงกคอฝาก การทำงานหนก ทำงานจรง คอมนไมมอะไรทไดมางายๆ ไมมอะไรทสวยงาม ขางหนา จอกบขางหลงจอตองบอกวามนคนละเรองกนนะครบ มคนจำนวนมากทเดนมาทบรษท ทวบรพา ดวยแรงกระตนดวยแรงบนดาลใจจากงานทพๆ ในบรษททำ แตพอมาถง ขนของการทำงานจรง ปรากฏวาไมสามารถทจะอย ไมสามารถทจะรบมอได คดวามนคงจะสนกนะ ไดออกไปทำรายการคนคนฅน กบนอกกะลา หรออะไรอยางน แตพอไปจรงปรากฏวาไมเหนสนกเหมอนกบทดทหนาจอเลย ตองอดทนในงานหนก ครบ และทสำคญกคอวา ในมหาวทยาลยสอนองคความรพนฐานให แตวาในเรอง ของความเปนมออาชพหรอเรองของวถการเปนคนทำสารคด ในมหาวทยาลยไมไดสอน โดยเฉพาะวถทมนไปเกยวของกบความเปนจรงอกหลายดานหลายระดบ ในโลกของ ธรกจในโลกของความเปนจรงเปนสงทเราตองมาเรยนรและมาทำความเขาใจกบมน เพราะฉะนนกคาดหวงวาคนรนใหมจะตองเปดใจ แลวกตองคอมโพรไมส (Compro-mise) หรอเอาความเปนจรงมาประยกตกบการเรยนร”

ฝากถงคนทำสารคดรนใหมๆ

43 <<

“ขอใหกำลงใจและใหโอกาสกบคนรนใหม สำหรบตวผมเองนคอเตมเปยมอย แล ว การส อสารกำล ง ใจจากผมขอใชคำพด “ขอใหส น ะครบ” และผมกขอเปนกำลงใจให ขอใหทกคนถารกหรอเลอกทจะเดนบนเสนทางของ การทจะเปนนกผลตสารคดหรอคนผลตสารคด ขอใหเอาจรง ขอเปนกำลงใจให สามารถเดนไปบนเสนทางของการเปนนกทำสารคดรนใหม ผมยนดเสมอ คน ทำสารคดกเหมอนคนทำอาชพอนๆ นนกคออยากประสบความสำเรจในอาชพ ของตวเอง อยากมความภมใจในงาน อยากไดความสขจากการทำงาน อยากได ความภาคภมใจในงาน ผมยนยนวาหากเอาจรงเอาจงแลวกทำมนดวยความรก ดวยความเชอ แลวพฒนามนใหไดกจะประสบความสำเรจ อยากใหพนทสำหรบ งานสารคดกาวไกลไปถงระดบโลก อนนนจะเปนวนทผมดใจมาก ดใจดวยทม โครงการทมลกษณะทเหมอนกบเปนเวรกชอปใหแกคนรนใหม เปนเวทของการ ใหคนรนใหมไดมเวทของการแสดงออก ไดคด ไดทดลองทำ ไดเพมเตม ประสบการณ เปนเวททเปนประโยชน แลวเหนมามากตอมากแลวทมคนรนใหมทแจงเกด เหมอนเปดโอกาสดๆ ใหมกจกรรมในการเรยนรแสวงหาประสบการณทสำคญทมประโยชนอยางยง”

กำลงใจจากรนพ

>> 44

คณประสานไดกลาวถงการผลตสารคดโทรทศนวา..... การทำรายการโทรทศนหรอสารคดโทรทศนจะมองออกเปน 2 สวน คอ เนอหาและการนำเสนอ เมอเรมตนทำงานถามอง 2 สวนนจะทำใหสามารถคม ทศทางไดงาย ถามองออกกจะทำใหมองเหนรปแบบของสารคดได สงเหลานจะชวยเชอมโยงสงตางๆ เชน พธกร กราฟก เพลงประกอบ การตดตอ การลงเสยง อกทงชวยคมโทนวารายการจะออกมาในรปแบบใด

“การกำหนดโทน” ของสารคดเปนอกสงสำคญทจะตองกำหนดโทนให ได รายการเดยวกนแตตอนตางกนกอาจใชโทนหรอภาษาทตางกนได การทำงาน โทรทศนเปนการทำงานเปนทม ตองมการสอสารและการประสานงานทด คนเขยนบทและโปรดวเซอรตองชดเจน ถาสอสารไมดกอาจทำใหงานผดพลาดได

การคดงานโทรทศนจะคดฝงเดยวไมได ตองจนตนาการไปถงภาพท ตองการดวย ตองคดวาจะใชภาพอะไรบางในการนำเสนอ จากนนคด Mood & Tone วาตองการแบบใด ถา Mood & Tone เหมอนเดมหรอซำๆ จะทำใหรายการ นาเบอ ตองดวาจะตองปรบหรอแกไข Mood & Tone อยางไรไดบาง

สำคญสำหรบ การทำรายการโทรทศน

เนอหากบการนำเสนอ

คณประสาน องคนนท โปรดวเซอรและพธกรรายการกบนอกกะลาบรษท ทวบรพา จำกด สถานโทรทศนโมเดรนไนนทว

45 <<

เทคนคทใช คอ เมอดรายการททำในรอบแรกแลวรสกเบอหรอไมนา สนใจ กแสดงวางานนนไมผาน แตถางานไหนดกรอบกไมเบอแสดงวางานนน นาสนใจ Mood & Tone นนมาจากผตดตอทจะชวยกำกบ เปนคนททำงาน รวมกบโปรดวเซอรอยางใกลชด สวนชางภาพนนตองเปนผทมความเขาใจใน เนอหา ภาพทไดนนนอกจากจะสวยแลว ยงตองสอสารไดดอกดวย สงเหลานจะใชเปนทรพยากรในการตดตอ

คนตดตอจะนำภาพมาประดษฐเรองราวโดยใชเทคนคตางๆ ภาษาภาพ ไมตองมตวหนงสอมาก อาจมแคคำบรรยายสนๆ จะทำอยางไรใหภาพและ ตวหนงสอพอดกน จะตองหาวธ สารคดทมเรองของการบรรยายมากๆ ตว สารคดจะเนบนาบเชองชาและนาเบอ

>> 46

ถาม รายการคนคนฅนตอน “ยายไฮ” ใชเวลาการถายทำกวน ?ตอบ 2-3 สปดาหถาม หลงจากการถายทำจะนำภาพมารอยเรยงใหนาสนใจไดอยางไร ? ตอบ ตองมการจดการทด มการกำหนดเวลา ทงน กขนอยกบรปแบบของ รายการดวย สารคดเชงความรจะทำใหนาสนใจนนตองหาอะไรทจบตอง ได ลงรายละเอยด การเลาเรองแตละสไตลจะตองดความเหมาะสม การ เปดเรองในแตละงานมความสำคญมาก ตองใหมความนาสนใจ อยา ซำซาก ตองหาวธการเลาเรองมาประกอบกนถาม ซาวนดทใชในการตดตอนนนำมาจากไหน ?ตอบ ดนตรทใชนนเปนดนตรลขสทธทงหมด การเลอกเพลงนนตองใหภาพ กบเพลงไปดวยกน สมดลกน ถาภาพไปทางกจะทำใหความรสกของ คนดขดกน มนจะโดด เรองบางอยางนนไมสามารถสอนกนได เปนเรอง ของรสนยมของแตละบคคลถาม รายการบางรายการจะสรปใหเลย แตบางรายการแคทงทายใหผชมคด เอง จะเลอกใชวธใดจงจะดทสด ?ตอบ จะเลอกใชแบบใดนนขนอยกบรปแบบของรายการ ถาจะใชรายการเปน เครองมอของสงคมหรอจงใจคนกอาจสรปใหเลยกได

ส ร ป ค ำ ถ า ม แ ล ะ ค ำ ต อ บ

47 <<

ตองมขอมลนำเสนอความจรงจะเขยนสารคด

อดตนกขาวการเมอง คนเขยนบท คนเดนเรอง และโคโปรดวเซอร ทกำลงชวยสทธพงษ ธรรมวฒและบรษททวบรพาสรางโครงการ รายการตนแบบเพอผลตรายการทจะเพมความงดงามใหเกดขนกบสงคมในอนาคต เธอเนนการเขยนสารคดทบอกวาการเขยนสารคดตองวเคราะหจากฐานขอมล จะจนตนาการเอาเองไมได

คณจรา บญประสพ

>> 48

ถาม ขอควรระวงในการทำรายการสารคดชวตคนคออะไร ?ตอบ จะมวขอมลเองไมได วธการเขาถงคอการเขาไปคลกคลกบเขา คนเขยน บทตองดวาความจรงคออะไร ระวงความจรงในคน ตองศกษาจากคนรอบๆ ขาง หรอการปฏบตตวของเรา ความจรงไดจากการเสาะหาขอมลเชงลก ม สภาษตวา “เหนโลกเทาไร เขยนไดเทานน” ตองเขาถงขอมลในการนำเสนอ ความจรง หาวธการนำเสนอแลวจงชกจงและทำใหคนรสกกบเรองใหได การใชถอยคำหรอภาษาจะชวยโนมนาวและชกจงใจควบคไปกบภาพ บาง ครงการเขยนบทมาจากสญชาตญาณดวย ประเดนทจะนำมาเขยนอาจ เปนประเดนทอยากเขยนหรอเปนประเดนสงคมกได ตวอยางจากรายการ หลมดำกเปนรายการทเปดประเดนเพอใหสงคมไดรเทาทน หลงจากทได ขอมลมาแลวกจะหาวธการนำเสนอวาจะนำเสนอรปแบบใดถาม การไปเกบขอมลในพนทของทมงานนนไดนำกลองไปดวยหรอไม ?ตอบ การนำไปหรอไมนำไปนนขนอยกบรปแบบของรายการ เชนรายการคน คนฅนกจะไมนำกลองไปดวย แตจะลงไปสรางความคนเคยกอน เพราะใน ชวงแรกเขายงไมคนเคย สวนรายการแผนดนไทยจะนำกลองไปดวย เพราะตองการความสดถาม เวลากำลงถายทำอยแลวคนรอบขางสงสยวาทำอะไรจะมวธจดการเรองน อยางไร ?ตอบ ทมงานจะไปอธบายใหคนรอบขางฟง หรอเขาไปขอความรวมมอดวยวธ การดๆถาม วธการหาขอมลทำไดอยางไร ?ตอบ จะเขาไปคยกบคนตนเรองอยางเดยวไมได (ยกตวอยางจากรายการ คนคนฅน) ตองไปสมภาษณคนรอบขางดวย บางเรองทเปนเรองออนไหว

ส ร ป ค ำ ถ า ม แ ล ะ ค ำ ต อ บ

49 <<

ตองมวธการตงคำถามทดแลวมาเขยนบท มบางกรณททำไปแลวไมใช เชน กรณทไปตดตามคนชนสง เมอทำรายการไประยะหนงพบวาเขาไมไดทำ มาจากใจจรงกเลกทำไป สวนอกกรณหนงเปนพระทอยบนภเขา โดยวด จะรบอปการะเดกชาวเขามาดแล พอฟงเสยงสะทอนจากคนรอบขางแลว สงทพระปฏบตกบสงทเทศนามนคนละอยางกน จงเลกทำกรณนนไปถาม ประเดนกบปฏกรยาของสงคมเปนอยางไรบาง ?ตอบ บางคนชนชมกบประเดน เพอทจะไดรเทาทนสงคม แตบางคนไมชอบ เชน กรณเดกดมกาวทหวลำโพง ตำรวจพนทไมชอบเพราะเหมอนเปนการไป ตำหนการทำงานของตำรวจถาม มวธนำเสนออยางไรทจะไมใหละเมดตวเจาของตนเรอง ?ตอบ คนทมาเปนคนตนเรองตองเตมใจโดยเฉพาะเดกกลมเสยง เดกกลมน ตองการใครสกคนทรบฟงเขา ตองบอกวาจะเกดอะไรขนหากออกอากาศ ไปแลว คนทำรายการตองมจรรยาบรรณและทำดวยใจ ตงอยบนพนฐาน ความไมเอาเปรยบ สงทสำคญคอเจตนา ตองไมเหมอนวาเปนการซำเตมถาม มวธการหรอเทคนคอยางไรในการนำเสนอใหดงาย ?ตอบ คอรปแบบของรายการ การนำตองจงใจคนดใหรสกและตระหนก การตดตอ การเขยนบท และภาษากสำคญ จะตองทำใหโดนใจคนดถาม คณจรารสกอยางไรกบงานททำอยในตอนน ?ตอบ รกมนคะ งานสอกเหมอนการทำงานสงคมสงเคราะห ตองทมเทเพราะ งานหนกมาก ถาไมมใจรกจะไมสามารถทำไดถาม บางกรณทนำเสนอออกอากาศไปแลวมการพาดพงถงบคคลใดบคคล หนง จะตองทำอยางไร ?ตอบ วธการนำเสนอจะนำเสนอทงสองฝาย รายการตองไดออกอากาศเพราะ อยบนพนฐานความถกตองและความจรง สอไมใชพระเจาทจะเขาไปจดการ เรองทงหมดแตมหนาทคอยประสาน

>> 50

ถาม การนำเสนอของตวละครจะมนำหนกอยางไร ?ตอบ เรองราวอาจมมากมายหลายประเดนซงจะมประเดนหลกและประเดนรองถาม มวธการเรยงประเดนอยางไรใหนาสนใจ ?ตอบ บางทมความสดของเหตการณดวย มฉากทนำไปสประเดนรวมทจะทำให รายการไมแหง มชวตชวาถาม กรณทไดรบขอมลมากๆ จะมวธการอยางไรในการเลอกขอมล ?ตอบ -ประเดนใดนาสนใจ -ตวละครมวธคดและคาแรกเตอรเปนอยางไร -สงทมงานลงไปเกบขอมลกอนถาม เมอมประเดนมากมายทเขยนบทไวแตเวลาออกอากาศมจำกด จะมวธการ อยางไรใหรายการออกตามเวลาพอด ?ตอบ เลอกประเดนทเปนหวใจกบเหตการณทสนบสนนเอาไว ถาไมทนจรงๆ ก ตองตดใจ ถาสามารถยดตอนไดกยดตอนออกไปถาม เมอเราไปสมภาษณคนตนเรองตอนกอนสมภาษณพดเปนธรรมชาตมาก แตพอเอาจรงกลบพดนอย ถามคำตอบคำ จะมวธการรบมออยางไร ?ตอบ ทมงานตองไมทำใหเขารสกแปลกแยก สรางความคนเคยกบเขา ใหด เหมอนวาทมงานเปนสวนหนงของครอบครวเขาถาม การวางตวเปนกลางทำไดอยางไร ?ตอบ ตองมวฒภาวะ ตองแยกแยะและมจรรยาบรรณ ทสำคญตองแยกแยะ ความรสกสวนตวกบงานใหไดถาม การหาขอมลอยางไรจงจะเรยกวามากพอ ?ตอบ ขอมลจะตองครอบคลมและไมมคำถามตอ การเขยนบทนอกจากใส ความจรงแลว จะตองหาวธททำอยางไรใหคนดไดตระหนกถงความถกตอง

51 <<

Àาคผนวก

บทสงทายรจกโครงการเตมไ¿ประกายฝนผผลตรายการโทรทศนรนใหม

เกดขนจากการสนบสนนของแผนงานสอสรางสขภาวะเยาวชน (สสย.) สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) เพอพฒนาศกยภาพผผลตสอเพอเดกและเยาวชนใหสามารถสรางสรรคผลงานคณภาพ วทยากรมออาชพในการผลตสารคดโทรทศนไดรวมถายทอดประสบการณความรแกผเขาอบรมจำนวน 45 คน ซงสนใจผลตรายการสารคดโทรทศน และมการผลตรายการสารคดโทรทศนความยาว 15 นาท โดยทกคนไดเรยนรรวมกนจากการรบฟงขอเสนอแนะจากวทยากรตลอดระยะเวลาการอบรม เรองราวของการผลตสารคดโทรทศนเปนทงศาสตรและศลปทมคณคาแกการบนทกเปนเรองราวสำหรบ “คนทำสารคด” คมอการผลตรายการสารคดโทรทศน จงไดเกดขนจากความตงใจและมงหวงวาคงไดเปนประโยชนตอผทสนใจสารคดโทรทศน วทยากรผถายทอดประสบการณและเสนอแนะผลงานในครงน ทำใหเสนทางแหงความหวงเหมอนแสงไฟทสองสวางอยางไมสนสด

รศ. จมพล รอดคำดรศ. ถรนนท อนวชศรวงศ

คณสดใจ พรหมเกดคณธรภาพ โลหตกล

ผศ. ณาณฏฐธญ วงศบานคผศ. ดร. อศวน เนตรโพธแกว

นานด พทจาร อยศรคณยพา เพชรฤทธ

คณสทธพงษ ธรรมวฒอ. พรสรย วภาศรนมต

คณวรางคณา วรภคณวทต ภษตาศย

คณประสาน องคนนทคณจรา บญประสพ

อ. พรรษาสร กหลาบคณศรบว กนทะวงศ

ทสำคญความหวงยงฝากไวสำหรบผผลตรายการโทรทศนรนใหมทเขาอบรม ตามโครงการ ขอใหความหวงและความฝนสบสานตลอดไป

ขอขอบคณ

หล า ย ม ม ม อ งของผทรงคณวฒ

หล า ย ม ม ม อ งของผทรงคณวฒ

หล า ย ม ม ม อ งของผทรงคณวฒ

หล า ย ม ม ม อ งของผทรงคณวฒ

หล า ย ม ม ม อ งของผทรงคณวฒ

หล า ย ม ม ม อ งของผทรงคณวฒ

หล า ย ม ม ม อ งของผทรงคณวฒ

ÃาÂกาÃสารคดโทรทศนìตวอยางบท

รายการเดกทนำเสนอความสมพนธระหวางเดก ในชวงชวตทตองพบกบ ความแตกตางทางสงคม เชอชาต หรอศาสนา และอาจตองปรบตวใหเขากบ สงคมนนแบบหนามอเปนหลงมอ

ประเภทสารคด สารคดสะทอนสงคมผานตวนำเรองทพบเจอสงคมใหมๆ ทมความ แตกตาง

วตถประสงค 1. เพอถายทอดวถชวตของเยาวชนทตองปรบตวในสภาพสงคมท เปลยนแปลงไปจากสงคมบานเกดของตวเอง 2. เพอนำเสนอวธการปรบตวในการใชชวตทามกลางสงคมทแตกตางจากทคนเคย 3. เพอใหกำลงใจแกเยาวชนทตองอาศยอยทามกลางสงคม วฒนธรรม เชอชาตทแตกตาง 4. เพอสอใหผชมไดเหนถงการอยรวมกนในสงคมของเยาวชนทมความ แตกตางกน

แกนเรอง เยาวชนหลายคนในสงคมไทยตองประสบปญหาในการใชชวตในสงคมท

ก

รายการรอยฝนปนใจ

63 <<

เปลยนไป อนเนองมาจากการยายถนฐานหรอความจำเปนในการตองเปลยนวถชวตตวเอง ไมวาจะเปน - เดกตางจงหวดทยายมาเรยนในกรงเทพฯ - เดกกรงเทพฯทตองยายตามพอแมไปอยตางจงหวดกะทนหน - เดกมสลมทตองเรยนรวมกบเพอนๆ ศาสนาอน - เดกเชอชาตอนทชวงแรกไมไดรบการยอมรบในสงคมเพอน - เดกทมประสบการณใหมๆ มความทรงจำทดกบสงทไดพบเจอในสงคมใหม ฯลฯ

ในบรรดาเยาวชนเหลานมตวอยางทดของเยาวชนหลายคนในการใชชวตไดอยางปกตทอาจมปจจยเกยวของอนๆ ทงเพอน คร สงคม รวมถงความเขมแขงของพวกเขาเอง ซงจะเปนตวอยางทดใหแกเยาวชนคนอนๆ ทตองเจอกบปญหาแบบเดยวกน

>> 64

ตอน จดหมายตางแดน

ประเดน - เรองของเดกชาวเมอง 2 คนทมโอกาสไปสมผสประสบการณใหมๆ ยงดนแดนภเขาสงทหางไกล - การปรบตวเขากบสงคมรอบขางททำใหพวกเขาประทบใจ - สงคมและเพอนเยาวชนทนนใหความชวยเหลอแกพวกเขาอยางไร - ความประทบใจซงกนและกนของเดกจากในเมองกบเจาบานจากยอดดอย

เทคนคการนำเสนอ นำเสนอสารคดจากชวตจรงของเดกชาวเมอง 2 คนทยอนอดตความทรงจำทสวยงามของตนเองหลงจากไดรบจดหมายจากเพอนตางถน แลวจงถายทอด ภาพความประทบใจ ภาพทสวยงามในมตรภาพบนความแตกตางของสงคม 2 แหงสลบกบการพดคยสมภาษณทงตวเยาวชน เพอน และผใกลชด โดยรปแบบของการนำเสนอความสมพนธระหวางกนของเยาวชน นำไปสการชวยเหลอดแลกน แลวเดนไปสทางออกทสรางความประทบใจซงกนและกนระหวางทใชชวตรวมกน

ทมงาน 1. นายประพจน ชนกมล ผเขยนบท 2. นายจรากร รตนพทกษ ถายภาพ/ควบคมการผลต 3. นายมงคล พวงกลอทย ตดตอ/กราฟก/ควบคมการผลต 4. นายยทธพงษ กลนาวงศ ถายภาพ

รายการรอยฝนปนใจข

65 <<

ขนตอนการทำงาน 1. หาตนเรอง เมอไดแนวคดเรองมตรภาพอนใสซอบรสทธของเดกใน เมองกบเดกบนดอยแลวจงตามหาเรองตวอยางดวยการหาตนเรอง 2. หาขอมล เมอไดตนเรองเปนเรองของนองพลอยและนองจา เดกในเมอง 2 คนทเคยไปใชชวตอยกบเพอนบนดอย จากนนจงไดหาขอมลเพมเตมเชงลก - สถานท ทกอดปาบง อ. เชยงดาว จ. เชยงใหม ดสภาพพนทดวยการ ประสานงานผานครดอยในพนท - นดหมาย ถายทำ พรอมนองพลอยและนองจา - หาคนตนเรองบนดอย ไดแก ด.ญ. นาม และ ด.ญ. นาพอ 3. เดนทางไปถายทำ ทมงาน 2 คนพรอมผชวย (นกศกษาฝกงาน 1 คน) นองพลอยและนองจาเดนทางไปถายทำในสถานทจรง - รวมกลมเดกๆ ทเคยเลนในกลม พลอย จา นาม นาพอ และเดก อกจำนวนหนง ถายทำกจกรรมทเคยไปทำดวยกนอกครงหนง เชน เกบขาวโพด เลนกระโดดหนงยาง ตกนำ ฯลฯ - ถายทศนยภาพในหมบานและบรเวณรอบๆ 4. ตดตอและบนทกเสยง 5. สงงานเดโมใหแกโครงการเตมไฟประกายฝน 6. เดนทางไปถายทำครงท 2 ตามขอคดเหนเพมเตมของคณะ กรรมการ โดยเดนทางไปถายทำในสวนของทศนยภาพรอบหมบานและสมภาษณนามกบนาพอเพมเตม 7. ตดตอใหมอกครง 8. สงงาน

รายการรอยฝนปนใจค

>> 66

บ ท โ ท ร ท ศ น ร อ ย ฝ น ป น ใ จตอน จดหมายตางแดน

ภาพ เสยง

- ภาพนองพลอยอานจดหมาย- ภาพบอกเลาบรรยากาศตอนนองพลอย กบเดกๆ ชาวเขาสนกสนานมความสขบน ดอยทเชยงดาว

ดนตรบรรเลงตอดวยเสยงบรรยายนำเสยงผใหญ- นองพลอยเดกชาวเมองเชยงใหมไดรบ จดหมายบนทกมตรภาพตางถนฉบบหนงท เลาถงประสบการณสวนหนงทสรางรอยยม และความอมเอมใจ เมอครงทไดมโอกาสรวม กจกรรมของครสตจกรทหมบานกอดปาบง อ. เชยงดาว จ. เชยงใหม ทเมอตอนปดเทอม เดอนตลาคมทผานมา นองพลอยและนอง จามโอกาสไดไปทนนกบครอบครว กอนจะ แยกกลมจากผใหญไปสมผสวถชวตของ เพอนวยเดยวกน

- ภาพบรรยากาศในหมบาน- เปดตวนามกบนาพอ- ภาพวถชวตปกตของนามกบนาพอ

- หมบานชาวเขากอดปาบงแหงนเปนหมบาน เลกๆ บนดอยสงของ อ. เชยงดาว ประชากรทนสวนใหญยงนบถอผกนอย แตบางคนก นบถอศาสนาพทธหรอนบถอศาสนาครสต ณ ทนนเองมเดกครสเตยนทองถน 2 คน ทำหนาทเจาบานและกลายเปนเพอนสนทของ ทงค นามและนาพอเดกสาวชาวมเซอดำ 2 คนทตงแตเกดมากอยแตในหมบานของ ตวเองมาตลอด จะมออกไปทอนกเพยงตอน ทเดนทาง

67 <<

ภาพ เสยง

สมภาษณนามและนาพอนาม : นามมพนอง 2 คน นามเปนพ(แลวนองไปไหน)นาม : ไปเรยนหนงสอคะ(บานนามมกนกคน)นาม : 4 คน พอ แม หน และนองคะ นาพอ และพๆ นาม นาสเนะ นาพอไปโรงเรยนคะ (เรยนทไหน)ปมะเยาคะ(เรยนชนไหน)ป. 4 เปนคนท 4 นาพอเปนคนสดทอง ไมม นองคะ

- พลอย จา นาม นาพอ เดนไปมาในหมบาน ทำกจกรรมรวมกน

- นองพลอยและนองจาไดอยกบธรรมชาต ได เรยนรชวตความเปนอยของชาวบานททกบานดมความสขด โดยไมจำเปนตองใชเทคโนโลยมากมายกมความสขได ชวตทนตางจากใน เมองมาก เพราะทนชาวบานเปนมตรกนทงหมบาน

สมภาษณนองพลอยและนองจานองพลอย : ไปทบง เชยงดาว ไปกบยากบ อาจารยกบครตา ไปเจอนาม นาพอ เคยไป แลวเจอขาวโพด ตนขาวโพดนองจา : เจอหมนองพลอย : หมา เหมนขหม ฮาฮา(ทนไดไหม)นองพลอย : ทนได บานเขามหม บานเราไมม หม

สมภาษณนามและนาพอนาม : เกบขาวโพด เลนนำ วงเลนนาพอ : วงเลน ไปเกบขาวโพด ไปเลนนำ

>> 68

ภาพ เสยง

- กลมเดกๆ ในไรขาวโพด- เดกๆ กำลงเกบขาวโพด

- นามและนาพอพรอมเพอนกลมเลกๆ กลมหนงพานองพลอยนองจาไปทไรขาวโพดทพวกเธอไดชวยคณพอคณแมปลกและดแลมารนแลวรนเลา โชคดวนนนขาวโพดฝกแกไดท เดกๆ จงไดสนกกบการเกบขาวโพดดวยกนอยางสนกสนาน

สมภาษณนองพลอยและนองจานองพลอย : ชอบนามนาพอมาเลนดวยกน ชอบกระโดดเชอก เกบขาวโพด ไปกบนาม นา พอสอนเกบขาวโพดทอวนๆ แลวกแกะดวามนเหลองรเปลา ถาเมดมนเหลองเรากเกบไดเลย(เวลาฝนตกทำไง)นองพลอย : เอาใบตอง(เวลาอยบานใชอะไร)นองพลอย : ใชรมนองจา : จอง umbrellaนองพลอย : ใชวธการเกบใบตองมาให แลวกวงไปทบาน

69 <<

ภาพ เสยง

สมภาษณนามและนาพอนาม : คดถงคะ(อยากไปเทยวหาไหม)นาม : คะนาพอ : อยากไปเทยวหานองจากบนองพลอยคะ นองพลอยหกลม

สมภาษณนองพลอยและนองจานองพลอย : ตอนทหนวง วงไมทนแลวเพอน วงไปกอน แลวหนหกลมนองจา : นามนาพอชวยนองพลอย : กบจา จาหวปก นามนาพอหวขา ฮาฮานองจา : เอาใบสาบเสอทาใหพลอยนองพลอย : ไมแสบ(เวลาหกลมใชยาอะไร)นองพลอย : ยาเหลอง(อยากขนดอยอกไหม)นองพลอย : อยากไปเกบขาวโพดและเลน นำอก(เลนนำทไหน)นองจา : ในหนองนำ(อยากเลนไหม)นองจา : อยาก สนก(เหนคนอนเลนแลวคดยงไง)นองจา : สนกนะ ปนจกรยานมา เปนชเปลอยอะนองพลอย : ตลก เปนชเปลอยพอเสรจแลวกเขาโบสถ เขาโบสถไปรองเพลงนองจา : ไดรองเพลงแลวกเรยนพระคมภรนองพลอย : นาม นาพอ กบพลอย กบจา กบยาไดรองเพลง

>> 70

ภาพ เสยง

- กระดาษแหงมตรภาพระหวางเพอนตางถนแผนนไมไดจบทการกลาวลา มนยงมคำถามจกอกหลายอยางคางคาอยในใจวามตรภาพจะเกดขนกบเราไดอยางไร หากเราไมเรมตนทจะหยบยนความรกสผอนอยางจรงใจ เชนเดยวกบความสมพนธทใสซอของเดกๆ เหลาน

71 <<

โดย โครงการเตมไฟประกายฝน ผผลตรายการโทรทศนรนใหมISBN 978-161-7309-11-8พมพครงท 2 ตลาคม 2552จำนวน 1,000 เลมทปรกษา เขมพร วรณราพนธ รศ. ถรนนท อนวชศรวงศ สดใจ พรหมเกดผจดทำโครงการ อปสร เสถยรทพย ผศ. ลกษม คงลาภ พนธธช ผกมาศ

ออกแบบปก/รปเลม สำนกพมพ ปนโต พบลชชง

ขอขอบคณวทยากร/กรรมการ/ผรวมโครงการทกๆ ทาน

เ พ า ะ พ น ธ

สารคดใหม... ใ น จ อ ต