ภ ม ป ญญ า ไ ท ย แ ล ะสากล กบการทองเทยวเชงบ าบดรกษาสขภาพ

การแพทยพนบาน การแพทยแผนไทย การแพทยทางเลอก

ภมปญญาไทย และสากลทางดานการแพทย

ภมปญญา คอ...

องคความร ความสามารถ และทกษะของคน อนเกดจากการสงสมประสบการณทผานกระบวนการเรยนร เลอกสรร ปรงแตง พฒนา และถายทอดสบตอกนมา เพอน ามาใชในการแกปญหา และพฒนาวถชวตของคนในสมดลกบสภาพแวดลอม และเหมาะสมกบยคสมย

ภมปญญาไทย และสากลทางดานการแพทย

ภมปญญาดานการแพทย

เกดจากการทคนเราเกดการเจบปวย และตองคนหาวธการปองกนรกษาอาการเจบปวย

มการลองผดลองถกเพอหาวธการรกษา และพฒนาจนเปนระบบทมแบบแผน กลายเปน “การแพทย” ทมแบบแผนชดเจน

แตละชนชาตตางกมวว ฒนาการทางการแพทยของตนเองจนกลายเปนภมปญญาการแพทยทองถน

ภมปญญาไทย และสากลทางดานการแพทย

ระบบการแพทยในปจจบนม 2 ระบบ

ระบบการแพทยแผนตะวนตก ถอก าเนดในทวปยโรป และไดรบความนยมแพรหลายไปทวโลก

ระบบการแพทยแผนตะวนออก เปนระบบการแพทยแบบดงเดมของชาวเอเชย

** ระบบการแพทยทง 2 ระบบ ตางกเปนการแพทยทางเลอกซงกนและกน **

1. ภมปญญาไทยดานการแพทย

• การแพทยพนบาน

• การแพทยแผนไทย

การแพทยพนบาน (Indigenous Medicine) การดแลสขภาพตนเองในชมชนแบบด ง เ ดมจนกลาย เ ปนสวนหนงของชวต เ ก ยวกบความเ ชอ พธกรรม วฒนธรรม ประเพณ และทรพยากรทแตกตางกนไปในแตละทองถน

ระบบการแพทยพนบาน

1) ความเชอเกยวกบสาเหตของการเกดโรคการแพทยพนบาน มความเชอเกยวกบสาเหตของการเกดโรคอย 2 ประการ ประการแรก Personalistic Medical System ประการทสอง Naturalistic Medical System

ระบบการแพทยพนบาน

2) วธการรกษาของหมอพนบาน การบชาคร การวนจฉยโรค การรกษา การยกเครองบชาครใหหมอ

วธการรกษาของหมอพนบาน เชน

การใชสมนไพร การนวด พธกรรม ฯลฯ

ระบบการแพทยพนบาน

3) หมอพนบาน ประเภทของหมอท รกษา

ความเจบปวยท มสาเหตจากสง เหนอธรรมชาต ไดแก หมอธรรม หมอล าผฟา หมอสขวญ

ประเภทของหมอท รกษาความเจบปวยทมสาเหตจากธรรมชาต ไดแก หมอสมนไพร หมอกระดก หมอนวด

ระบบการแพทยพนบาน

4) ผปวยทมารบการรกษาสวนใหญเปนผมฐานะยากจน และมอาชพเกษตรกรรม

การแพทยแผนไทย (Thai Traditional Medicine)

กระบวนการทางการแพทยเกยวกบการตรวจวนจฉยบ าบด รกษา ปองกนโรค หรอ การสงเสรมฟนฟสขภาพของมนษยหรอสตว การผดงครรภ การนวดไทย และหมายรวมถง การเตรยมการผลตยาแผนไทย การประดษฐอปกรณและเครองมอทางการแพทย ทงน โดยอาศยความรหรอต าราทไดถายทอดและพฒนาสบตอกนมา

สาเหตทท าใหเกดความเจบไขไดปวยในมนษย

1) เชอวาความเจบปวยเกดจากสงทเหนอธรรมชาต 2) เชอวาความเจบปวยเกดจากธรรมชาต 3) เชอวาความเจบปวยเกดจากพลงจกรวาล

ผทเกดเดอนเมษายน พฤษภาคม มถนายน ธาตเจาเรอน คอ ธาตลม ผทเกดเดอนกรกฎาคม สงหาคม กนยายน ธาตเจาเรอน คอ ธาตน า ผทเกดเดอนตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม ธาตเจาเรอน คอ ธาตดน ผทเกดเดอนมกราคม กมภาพนธ มนาคม ธาตเจาเรอน คอ ธาตไฟ

1. ธาตดน มสงส าคญในการควบคมสขภาพของคนธาตดน คอ ความสมบรณของหวใจ อาหารทรบประทานและ กากอาหารในล าไสใหญ เมอมการเสยสมดลของตวควบคมสขภาพ จะท าใหคนธาตดนมกเจบปวยดวยโรคของอวยวะ โครงสรางหลกของรางกาย เชน โรคหวใจ เบาหวาน รดสทวาร เปนตน

2. ธาตน า มการควบคมสขภาพของคนธาตน า คอ การควบคมน าภายในรางกาย เชน น ามก เสมหะ น ายอยในกระเพาะอาหารและล าไส น าด น าปสสาวะ เปนตน คนธาตน ามกเจบปวยดวยโรคระบบทางเดนหายใจ ระบบทางเดนอาหารและระบบขบถาย ปสสาวะ

3. ธาตลม คนธาตลมมกเจบปวยดวยอาการของระบบประสาท การไหลเวยนของโลหต อารมณ และจตใจ เชน วงเวยน หนามด ออนเพลย ไมมแรง เปนตน

4. ธาตไฟ การควบคมสขภาพของคนธาตไฟ คอ การท างานของน าด การควบคมอณหภมของรางกาย อาการเจบปวยทมกพบไดในคนธาตไฟ เชน ทอน าดอดตน ตบอกเสบ ตวเหลอง ตาเหลอง ทองอด มไข เปนตน

การรกษาแบบแพทยแผนไทย

การใชพธกรรม การใชสมนไพร การกนอาหารเพอปรบสมดล การนวด การอบ การประคบ การปรบสมดลทางจตดวยสมาธ

การรกษาแบบแพทยแผนไทย

หมอแผนไทยในอดต จะมความรหลายสาขา และช านาญการประกอบพธกรรม การใชยา การนวด และโหราศาสตร รวมถงการนงสมาธ

มต ารา คมภร เฉพาะโรคมากมาย เชน ต าราเวชศาสตรฉบบหลวง ต าราแพทยศาสตรสงเคราะหฉบบหลวง ต ารบยาแผนไทย เปนตน

2. ภมปญญาสากลดานการแพทย

• การแพทยทางเลอก

การแพทยทางเลอก (Alternative Medicine) วทยาการผสมผสานใหใกล เ ค ยงกบการด ารง ชว ตมนษย ไมใชการแพทยทใหการรกษาโดยใชยาแผนปจจบน ผใหการรกษา ไมจ าเปนตองมวฒทางการแพทยแผนปจจบน แตเปนผ ทผาน การอบรม และไดรบการฝกฝนจนเปนทช านาญในแตละสาขา

ส าหรบประเทศไทย การแพทยทางเลอก คอ การแพทยทกประเภททไมใชแพทยแผนปจจบน

หลกปรชญาของการรกษาโดยการแพทยทางเลอก

รายกายสามารถทจะรกษาตนเองได การปองกนเปนวธทด แพทยทางเลอกจงเนนการปองกนโรค

มากกวาการรกษาโรค แพทยทางเลอกจะศกษารวมกบผปวยเพอหาทางรกษาตาม

ความตองการของผปวย แพทยทางเลอกมกจะรกษาดวยการบ าบด (Healing) ซง

หมายถง ระบบการรกษาทตองอาศยวธการหลายอยางมารกษาโรค เพอใหพลงจากธรรมชาตหรอพลงในรางกายมารกษาโรค

กลมศาสตรของการแพทยทางเลอก

1. กลมศาสตร / เทคนคของศาสตรเพอปรบสมดลของธาต / สารชวภาพในรางกาย

ประเภทของการแพทยทางเลอก

2. กลมศาสตร / เทคนคของศาสตรเพอปรบสมดลของโครงสรางรางกาย

ประเภทของการแพทยทางเลอก

3. กลมศาสตร / เทคนคของศาสตรเพอปรบสมดลของพลงในรางกาย

ประเภทของการแพทยทางเลอก

1. Alternative Medical Systems

การแพทยทางเลอกทมวธการตรวจรกษาวนจฉยและการบ าบดรกษาทมหลากหลายวธการ ท งดานการใหยา การใชเครองมอมาชวยในการบ าบดรกษา และหตถการตางๆ เชน การแพทยแผนโบราณของจน การแพทยแบบอายรเวชของอนเดย เปนตน

2. Mind-Body Interventions

วธการบ าบดรกษาแบบใชกายและใจ เชน การใชสมาธบ าบด โยคะ ซกง เปนตน

3. Biologically Based Therapies วธการบ าบดรกษาโดยการใชสารชวภาพ สารเคมตางๆ เชน สมนไพร วตามน Chelation Therapy, Ozone Therapy หรอแมกระทงอาหารสขภาพ เปนตน

4. Manipulative and Body-Based Methods

วธการบ าบดรกษาโดยการใชหตถการตางๆ เชน การนวด การดด การจดกระดก Osteopathy Chiropractic เปนตน

5. Energy Therapies

วธการบ าบดรกษาทใชพลงงานในการบ าบดรกษา ทสามารถวดไดและไมสามารถวดไดในการบ าบดรกษา เชน การสวดมนตบ าบด พลงกายทพย พลงจกรวาล เรก โยเร เปนตน

การประยกตใชภมปญญาไทย และสากล ส าหรบการทองเทยวเชงบ าบดรกษาสขภาพ

1. การประยกตใชการแพทยพนบาน และการแพทยแผนไทยส าหรบการทองเทยวเชงบ าบดรกษาสขภาพ สรปผลตภณฑการแพทยพนบานและการแพทยแผนไทย

การใชสมนไพร / การใชยาสมนไพร

การนวด การจบเสน การประคบ และอบสมนไพร

การผลตอาหารจากธรรมชาตเพอสขภาพ

การใชพธกรรม มนตคาถา การเสกเปา

1. การจดการทองเทยวเชงบ าบดรกษาสขภาพเชอมโยงกบการจดการทองเทยวทางธรรมชาต

2. การจดการทองเทยวเชงบ าบดรกษาสขภาพเชอมโยงกบการจดการการทองเทยวเชงประวตศาสตร

3. การจดการทองเทยวเชงบ าบดรกษาสขภาพเชอมโยงกบการจดการทองเทยวศกษาวถชวต ประเพณและวฒนธรรมของชมชน

2. การประยกตใชการแพทยทางเลอกส าหรบการทองเทยวเชงบ าบดรกษาสขภาพ สรปศาสตรการแพทยทางเลอก

พลงในการรกษาของธรรมชาต

มองคนโดยภาพรวม (ทงกายและจตใจ)

ระบใหชดและรกษาทสาเหต

แพทยในบทบาทคร

ปองกนไวกอนดทสด

2. การประยกตใชการแพทยทางเลอกส าหรบการทองเทยวเชงบ าบดรกษาสขภาพ นกทองเทยวหรอผปวยจะเขารบการบ าบดรกษา และสงเสรมสขภาพโดยใชศาสตรการแพทยทางเลอกในโรงพยาบาลเอกชน ศนยพยาบาล หรอสถานประกอบการสปา

2. การประยกตใชการแพทยทางเลอกส าหรบการทองเทยวเชงบ าบดรกษาสขภาพ หลงจาก เ ข า รบการบรการ ด านการแพทยทาง เลอกแ ลว นกทองเทยวจะไปท ากจกรรมทองเทยวเชงสขภาพ หรอพกฟนรางกายในแหลงทองเทยวธรรมชาต

การแพทยพนบาน การแพทยแผนไทย และการแพทยทางเลอก สามารถน ามาประยกตใชส าหรบการทองเทยวเชงบ าบดรกษาสขภาพได แตจะเหมาะส าหรบนกทองเทยวทมอาการเจบปวยไมรนแรง หรอเปนโรคเรอรง