10
ต้นไม้ใหญ่: ความนิยมในงาน ภูมิสถาปัตยกรรมของประเทศไทย ช่วง 30 ปีท่ผ่านมา ปารณ ชาตกุล ภาควิชาภูมิสถาปัตยกรรม คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย บทคัดย่อ กว่า 30 ปีท่ผ่านมา ความนิยมทางการเลือกใช้ต้นไม้ใหญ่ในงานภูมิสถาปัตยกรรมมีพัฒนาการอย่างชัดเจน ทั้งในแง่ความ เหมาะสมทางการใช้งาน ความสวยงาม การปลูก การดูแลรักษา ราคา ตลาด และกระแสความนิยมต้นไม้ใหญ่ชนิดต่างๆ ซึ่ง แปรผันตามความต้องการของผู้บริโภคและกลไกทางการตลาด ตลอดจนปัจจัยอื่นๆที่เกี่ยวข้อง จากการทบทวนวรรณกรรม และสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญแขนงต่างๆ ได้แก่ ผู้เชี่ยวชาญด้านพันธุ์ไม้ ผู้เชี่ยวชาญด้านพันธุ์ไม้สะสม ผู ้เชี่ยวชาญในแวดวงวิชาการ และผู ้มีประสบการณ์ในการปฏิบัติวิชาชีพ พบว่าปัจจัยที่ท�าให้เกิดการน�าต้นไม้ใหญ่พันธุ ์ใหม่ๆมา ใช้ในช่วง 30 ปีท่ผ่านมา ได้แก่ การน�าเข้าต้นไม้จากต่างประเทศ การริเริ่มน�าต้นไม้ป่ามาใช้งาน และกระแสความนิยมของ โครงการประเภทต่างๆ ได้แก่ บ้านพักอาศัย สนามกอล์ฟ และรีสอร์ต ส่วนปัจจัยที่ท�าให้ต้นไม้ใหญ่แต่ละชนิดได้รับความนิยม ได้แก่ ความเหมาะสมกับการใช้งาน ขุดล้อมง่าย ปลูกง่าย เจริญเติบโตเร็ว มีความสวยงาม หาซื้อได้ในท้องตลาด และราคาไม่ แพงจนเกินไป ปัจจุบันแนวทางการใช้ต้นไม้ใหญ่ในประเทศไทย ยังคงอยู่ระหว่างช่วงเวลาที่ต้องทดลอง และค้นหาต้นไม้ใหญพันธุ์ใหม่ๆ เพิ่มเติมต่อไป Tree: Popularity in Landscape Architecture in Thailand in Last Three Decades Paron Chatakul Department of Landscape Architecture, Faculty of Architecture, Chulalongkorn University Abstract Selecting tree for landscape architecture has become more interesting in the last three decades. The factors to consider include function, beauty, planting, maintenance cost, market, and popularity which varies base on consumer and market demands.

ต้นไม้ใหญ่: ความนิยมในงาน ภูมิ ......ชงโค (Bauhinia purpurea) ประด อ งสนา (Pterocarpus indicus) ป

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ต้นไม้ใหญ่: ความนิยมในงาน ภูมิ ......ชงโค (Bauhinia purpurea) ประด อ งสนา (Pterocarpus indicus) ป

���

ปารณ ชาตกล

ตนไมใหญ: ความนยมในงานภมสถาปตยกรรมของประเทศไทย

ชวง 30 ปทผานมาปารณ ชาตกล

ภาควชาภมสถาปตยกรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

บทคดยอ

กวา 30 ปทผานมา ความนยมทางการเลอกใชตนไมใหญในงานภมสถาปตยกรรมมพฒนาการอยางชดเจน ทงในแงความ

เหมาะสมทางการใชงาน ความสวยงาม การปลก การดแลรกษา ราคา ตลาด และกระแสความนยมตนไมใหญชนดตางๆ ซง

แปรผนตามความตองการของผบรโภคและกลไกทางการตลาด ตลอดจนปจจยอนๆทเกยวของ

จากการทบทวนวรรณกรรม และสมภาษณผเชยวชาญแขนงตางๆ ไดแก ผเชยวชาญดานพนธไม ผเชยวชาญดานพนธไมสะสม

ผเชยวชาญในแวดวงวชาการ และผมประสบการณในการปฏบตวชาชพ พบวาปจจยทท�าใหเกดการน�าตนไมใหญพนธใหมๆมา

ใชในชวง 30 ปทผานมา ไดแก การน�าเขาตนไมจากตางประเทศ การรเรมน�าตนไมปามาใชงาน และกระแสความนยมของ

โครงการประเภทตางๆ ไดแก บานพกอาศย สนามกอลฟ และรสอรต สวนปจจยทท�าใหตนไมใหญแตละชนดไดรบความนยม

ไดแก ความเหมาะสมกบการใชงาน ขดลอมงาย ปลกงาย เจรญเตบโตเรว มความสวยงาม หาซอไดในทองตลาด และราคาไม

แพงจนเกนไป ปจจบนแนวทางการใชตนไมใหญในประเทศไทย ยงคงอยระหวางชวงเวลาทตองทดลอง และคนหาตนไมใหญ

พนธใหมๆ เพมเตมตอไป

Tree: Popularity in Landscape Architecture in Thailand

in Last Three DecadesParon Chatakul

Department of Landscape Architecture, Faculty of Architecture, Chulalongkorn University

Abstract

Selecting tree for landscape architecture has become more interesting in the last three decades. The factors to

consider include function, beauty, planting, maintenance cost, market, and popularity which varies base on consumer

and market demands.

Page 2: ต้นไม้ใหญ่: ความนิยมในงาน ภูมิ ......ชงโค (Bauhinia purpurea) ประด อ งสนา (Pterocarpus indicus) ป

���

ตนไมใหญ: ความนยมในงานภมสถาปตยกรรม ของประเทศไทย ชวง 30 ปทผานมา

บทน�า

ความนยมในการเลอกใชตนไมใหญในงานภมสถาปตยกรรม

หมายถง ตนไมใหญชนดทไดรบการเลอกใชในโครงการตางๆ

เปนจ�านวนมาก ทงจากการออกแบบของภมสถาปนกและนก

จดสวน รวมถงตนไมใหญทเปนทนยมในทองตลาดและ

สามารถหาซอไดงาย ณ เวลาหนง ซงความนยมมกระแส

เปลยนแปลงไปตามยคสมยอยางชดเจน สงเกตไดจากการ

เลอกใชตนไมใหญในงานภมสถาปตยกรรมโครงการตางๆ

จะมความหลากหลายของชนดเปลยนแปลงไปตามชวงเวลา

ด�าเนนการศกษาจากการทบทวนวรรณกรรม และสมภาษณ

ผเชยวชาญแขนงตางๆ ไดแก ผเชยวชาญดานพนธไม ผ

เชยวชาญดานพนธไมสะสม ผเชยวชาญในแวดวงวชาการ

และผ มประสบการณในการปฏบตวชาชพ ในชวงเวลา

ตลอด 30 กวาปทผานมานบจากการกอตงภาควชาภม

สถาปตยกรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย ซงเปนหลกสตรภมสถาปตยกรรมศาสตร

บณฑตแหงแรกของประเทศไทย เพอคนหาสาเหตของความ

นยมในการเลอกใชตนไมใหญในชวงเวลาตางๆ และปจจยท

ท�าใหตนไมแตละชนดไดรบความนยม

การใชตนไมใหญในอดต

การปลกต นไม ใหญเฉพาะชนดในสถานทต างๆของ

ประเทศไทยมมานานแลว สงเกตไดจากวดหรอวงทยงม

ตนไมใหญเกาแกคงอย ใหเหนในปจจบน เชน มะขาม

(Tamarindus indica) โพศรมหาโพ (Ficus religiosa) พกล

(Mimusops elengi) ลนทม (Plumeria rubra) จน

(Diospyros decandra) เปนตน สวนตามบานพกอาศยสมย

กอนยงมพนทกวางขวางและมกปลกไมผลส�าหรบรบประทาน

และสามารถน�าไปใชงานอนๆ ได หรอเปนไมมงคลตามความ

เชอ เชน มะมวง (Mangifera indica) มะพลบ (Diospyros

malabarica) ตะโก (Diospyros rhodocalyx) พกล

(Mimusops elengi) สะเดา (Azadirachta indica) พทรา

(Ziziphus mauritiana) มะยม (Phyllanthus acidus)

มะนาว (Citrus aurantifolia) มะกรด (Citrus hystrix) ไผ

(Bambusa spp.) มะตม (Aegle marmelos) ยอ (Morinda

citrifolia) ฯลฯ

ภายหลงประเทศมความเจรญกาวหนามากขน เมองขยายตว

ใหญขน มเสนทางคมนาคมทางบกทกวางขวางและชดเจน

มากขน จงมตนไมใหญอกหลายชนดทไดรบการคดเลอกมา

ใชในงานภมสถาปตยกรรมอนๆ นอกเหนอจาก บาน วด

และวง เชน ตนไมใหญส�าหรบปลกรมถนน รมคลอง ทวาง

สาธารณะในเมอง เปนตน ตนไมใหญทน�ามาใชมทงตนไม

พนถนและตนไมตางถนทสามารถเจรญเตบโตไดดในสภาพ

แวดลอมของประเทศไทย เชน การปลกขนน (Artocarpus

heterophyllus) รมคลองหลอด ตนหางนกยงฝรง (Delonix

regia) รมคลองผดงกรงเกษม ตนมะขาม (Tamarindus

indica) รมถนนราชด�าเนน ตนจามจร (Samenea saman)

รมถนนวทยและเพชรเกษม ตนมะฮอกกาน (Swietenia

spp.) รมถนนเพชรบร ตนยางนา (Dipterocarpus alatus)

รมถนนเชยงใหม-ล�าพน ตนหางนกยงฝรง (Delonix regia)

รมถนนเชยงใหม-สนก�าแพง นอกจากนยงมการปลกตน

ชงโค (Bauhinia purpurea) ประดองสนา (Pterocarpus

indicus) ปบ (Millingtonia hortensis) พกล (Mimusops

From literature review and interview the expertise in many fields of landscape architecture, we found that the factors

affecting the use of new kind of plants in the last three decades includes the imported trees, the initiation of bringing

local tree from the forest, and marketing demand for private residences, golf courses, and resorts. The popularity

of tree used includes the suitable for function, easy to plant, fast growing, beauty, easy to buy, and relatively low

cost. The potential of tree selection in Thailand has been growing in the future.

Page 3: ต้นไม้ใหญ่: ความนิยมในงาน ภูมิ ......ชงโค (Bauhinia purpurea) ประด อ งสนา (Pterocarpus indicus) ป

���

ปารณ ชาตกล

elengi) สน (Casuarina junghuhniana) หกวาง (Terminalia

catappa) อกดวย

ประมาณ พ.ศ. 2514-2515 ไดมการจดตงสมาคมอนรกษ

ศลปกรรมและสงแวดลอมขน ซงทางสมาคมฯมความตะหนก

เกยวกบสงแวดลอมของเมองโดยเฉพาะเรองความรอน จงม

การรณรงคใหเมองมความรมรนโดยการปลกตนไม ท�าให

กรงเทพมหานคร เรมมการปลกตนไมตามถนน และพนท

สาธารณะมากขน (เดชา, 2551)

ตงภาควชาภมสถาปตยกรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย เปนแหงแรก เมอ พ.ศ. 2520

ประกอบกบมตลาดรองรบการคาขายตนไมเกดขนหลายแหง

อาท ตลาดสนามหลวง ตลาดตนไมเทเวศร ตลาดในกรม

ทหารราบท 11 รกษาพระองค (ราบ 11) เปนตน (สรตน,

2551) ท�าใหในชวงถดมาวชาชพจดสวนจงเรมมความแพร

หลายมากขน ซงในระยะเวลา 30 ปตอมา ปจจยทสงผลตอ

ความนยมการใชตนไมใหญชนดตางๆ ตลอดจนการรเรมใช

ตนไมใหญชนดใหม สามารถจ�าแนกไดตามประเภทของ

โครงการ และชวงเวลาซงสงผลตอการเลอกใชตนไมไดดงน

โครงการบานพกอาศย (ประมาณ พ.ศ. 2521-2530)

ชวงเวลานประเทศไทยเพงเรมมการเรยนการสอนหลกสตร

ภมสถาปตยกรรมศาสตรบณฑตเปนครงแรก ดงนนผ

ออกแบบ-จดสวนในโครงการบานพกอาศยสวนมากจะเปน

ผทมความรความเชยวชาญในการจดสวน หรอเปนนกสะสม

ตนไมมากอน หรอเปนนกออกแบบจากสายงานอนๆ ซงใน

ชวงนผออกแบบ-จดสวนบางสวนยงไมมความรความเขาใจ

ในเรองตนไมมากนก ท�าใหงานออกแบบในโครงการบานพก

อาศยมหลกการการเลอกใชตนไมใหญไดใน 2 แนวทาง คอ

การเลอกใชตนไมทไดรบความนยมในขณะนนอนเปนผลมา

จากการมนกสะสมตนไมหลายทาน มการน�าเขาตนไมจาก

ตางประเทศ เพราะเมอเรมมการน�าเขาตนไมพนธใหมๆ จะ

สงผลใหตนไมชนดนนเปนตนไมหายาก มราคาสง ท�าให

ตลาดตนไมหนมาใหความสนใจในการผลตหรอน�าเขามาก

ขน สงผลใหตนไมชนดนนไดรบความนยมจนเปนชนดท

ท�าใหนกออกแบบหรอเจาของบานใหความสนใจเลอกใช

สวนอกแนวทางหนงคอการออกแบบ-จดสวนโดยใชตนไม

ใหญทสามารถพบเหนไดทวไป เชน ตนไมถนน หรอตนไมท

มการใชงานอยแลว ซงท�าใหผออกแบบ-จดสวนมความมนใจ

ในการใชงานวาตนไมชนดดงกลาวจะสามารถเจรญเตบโตได

ด ทนทาน และดแลรกษางาย (วระพนธ, 2551)

ตนไมใหญชนดทไดรบความนยมในชวงโครงการบานพก

อาศย เชน ตนไมวงศปาลม (PALMAE) ทเรมมความแพร

หลาย เนองจากมการน�าเขาและขยายพนธโดยนกสะสม

ปาล มมากขน ท�าให มการน�าปาล มมาใช ในงานภม

ภาพท 1: ตนมะขามทสนามหลวง ประมาณ พ.ศ. 2449ทมา: http://www.2bangkok.com/2bangkok/buildings/phanphi/phanphi.shtml

ภาพท 2: ตนยางนารมถนนเชยงใหม-ล�าพนปจจบน

จนกระทงชวงประมาณ 30 กวาปทผานมา เปนชวงเวลาของ

การบกเบกอาชพนกจดสวน มกระแสความนยมตนไมโดย

เฉพาะการสะสมไมประดบ สงเกตไดจากการกอตงสมาคม

ไมประดบแหงประเทศไทยขนในป พ.ศ. 2518 และการกอ

Page 4: ต้นไม้ใหญ่: ความนิยมในงาน ภูมิ ......ชงโค (Bauhinia purpurea) ประด อ งสนา (Pterocarpus indicus) ป

���

ตนไมใหญ: ความนยมในงานภมสถาปตยกรรม ของประเทศไทย ชวง 30 ปทผานมา

สถาปตยกรรม ตนไมวงศปาลมทไดรบความนยมในยคแรกๆ

ไดแก หมากนวล หรอปาลมเยอรมน (Veitchia merrillii)

โดยสวนปาลมในสมยนสวนมากจะเปนทนยมของผทมฐานะ

ด เนองจากปาลมหลายชนดเปนไมสะสม หายาก และยงม

ราคาแพงมาก ในช วงเวลาเดยวกนนต นไม วงศ ปรง

(CYCADACEAE) กไดรบความนยมตอเนองจากตนไมวงศ

ปาลม เพราะมลกษณะทคลายคลงกน แตปรงจะไดรบความ

นยมในวงแคบ เพราะเปนพชทโตชา และขยายพนธไดชา

นอกเหนอจากตนไมวงศปาลมและปรงแลว ตนไมวงศอกาเว

(AGAVACEAE) และตนไมวงศขนนสกลไทร (MORACEAE,

Ficus) กเรมเปนทนยมสะสม และขยายพนธในชวงเวลาน

ดวย โดยเฉพาะปจจบนตนไมสกลไทรกยงมการน�าเขาชนด

ใหมๆ จากตางประเทศเปนจ�านวนมาก

ราชพฤกษ (Cassia fistula) มากขน ซงตนราชพฤกษเปนตน

ไมพนถนของไทยทขนไดทวไปทงประเทศ มดอกสเหลองซง

เปนสประจ�ารชกาล และยงเปนพชพนธทเจรญเตบโตไดงาย

ทนแลง ไมตองการการดแลรกษามาก จงเปนทนยมมาถง

ปจจบน โดยเฉพาะในหนวยงานราชการตางๆ แมจะมปญหา

หนอนเจาะล�าตนบางกตาม

ในขณะทการออกแบบ-จดสวนในโครงการบานพกอาศยได

รบความนยมอยางตอเนองจนถงปจจบน ปจจยทสงผลตอ

ความนยมในการเลอกใชตนไมใหญไดเรมขยายตวออกไปส

โครงการทมขนาดใหญขน และเปนสาธารณะมากขน

โครงการสนามกอลฟ (ประมาณ พ.ศ. 2531-2540)

ชวงระยะเวลานประเทศไทยก�าลงมเศรษฐกจเฟองฟในดาน

ตางๆ ทงเศรษฐกจและการทองเทยว โดยเฉพาะธรกจ

อสงหารมทรพย ท�าใหมโครงการขนาดใหญเกดขนมากมาย

รวมทงโครงการสนามกอลฟ ทสวนหนงสรางไวในโครงการ

ภาพท 3: แสดงตวอยางตนไมวงศปาลม ทสวนนงนช พทยา

ภาพท 4: แสดงตวอยางตนไมวงศปรง

ชวงเวลาเดยวกน ได มการน�าเข าต นชมพพนธ ทพย

(Tabebuia rosea) ซงไดรบความนยมอยางสง เนองจาก

เปนตนไมทออกดอกสชมพเตมตนสวยงาม โตเรว ขยายพนธ

งาย จนมการปลกอยางแพรหลายในกรงเทพมหานครในชวง

เฉลมฉลองกรงเทพมหานครครบรอบ 200 ป (พ.ศ. 2525)

(เดชา, 2551) สวนตนตาเบเหลอง (Tabebuia argentea)

ซงน�าเขามาในระยะหลง กลบไดรบความนยมมากกวาใน

ภายหลง (คาดวาไดรบความนยมหลงจากตงชอใหมวา

เหลองปรดยาธร) ประมาณ พ.ศ. 2533-2534

ป พ.ศ. 2530 เปนปฉลองครบรอบ 60 พรรษา พระบาท

สมเดจพระเจาอย หว จงมโครงการสงเสรมการปลกตน

ภาพท 5: ตนชมพพนธทพย

ภาพท 6: ตนตาเบเหลอง

ภาพท 7: ตนราชพฤกษ

Page 5: ต้นไม้ใหญ่: ความนิยมในงาน ภูมิ ......ชงโค (Bauhinia purpurea) ประด อ งสนา (Pterocarpus indicus) ป

���

ปารณ ชาตกล

จดสรรทดนเพอเพมมลคาทดนจากมมมองทสวยงามเปน

ธรรมชาตซงไดจากสนามกอลฟ

โครงการสนามกอลฟเกดขนเปนจ�านวนมากในชวง พ.ศ.

2534-2539 ท�าใหมความตองการตนไมขนาดใหญเพอน�า

มาใชกบโครงการเปนจ�านวนมาก ในชวงแรกจงใชวธทดลอง

ขดลอมมาจากชายปา หรอไรนา แลวขนยายมาปลกใน

โครงการเพอใหไดตนไมทมขนาดใหญทนท ตนไมใหญท

ทดลองขดลอมแลวมอตราการรอดตายสงกจะเปนทนยม

(วระพนธ, 2551) ซงตนไมใหญทไดรบความนยมในทอง

ตลาดชวงเวลานกยงมตวเลอกไมมากนก บางโครงการอาจ

มการทดลองปลกตนไมใหญพนธใหมๆ เอง (กนก, 2551)

ตวอยางตนไมทถกน�ามาใชในโครงการสนามกอลฟ เชน

กระโดน (Careya sphaerica) กระทง (Calophyllum

inophyllum) กระพจน (Millettia brandisiana) กนเกรา

(Fagraea fragrans) แคนา (Dolichandrone serrulata) จก

(Barringtonia spp.) ตะโก (Diospyros rhodocalyx) ตะแบก

(Lagerstroemia floribunda) ตนเปดน�า (Cerbera odollam)

นนทร (Peltophorum pterocarpum) มะขามปอม

(Phyllanthus emblica) มะสง (Feroniella lucida) โมกมน

(Wrightia arborea) ยางนา (Dipterocarpus alatus)

สะเดา(Azadirachta indica) เสลา (Lagerstroemia loudonii)

โสก (Saraca indica) อนทนล (Lagerstroemia macrocarpa)

เปนตน ภายหลงเมอตนไมเหลานไดรบความนยมมากขน จง

เรมมการขยายพนธ เปนระบบในลกษณะฟารม (Tree farm)

มากขน เพอจ�าหนายตามขนาดและจ�านวนทสงซอไปปลก

ในชวงเวลานจงเปนชวงเวลาส�าคญเพราะมการรเรมน�าพนธ

ไมยนตนใหมๆ เขาสตลาด ซงหลายชนดยงไดรบความนยม

ใชในงานภมสถาปตยกรรมจนถงปจจบน เชน ตนเปดน�า

(Cerbera odollam) นนทร (Peltophorum pterocarpum)

รวมทงน�าพนธไมทไดรบความนยมในอดตกลบมาใช เชน

เสลา (Lagerstroemia loudonii) อนทนล (Lagerstroemia

macrocarpa) เปนตน แตกระแสโครงการสนามกอลฟเรม

ลดลงเนองจากปญหาทางเศรษฐกจประมาณ พ.ศ. 2540

พรอมๆ กบโครงการทพกอาศยเรมชะลอตวลงอยางมาก

โครงการรสอรต (ประมาณ พ.ศ.2536-2550)

โครงการรสอรตเรมมการกอสรางมากขนในเวลาไลเลยกน

กบโครงการสนามกอลฟ แตในชวงเศรษฐกจซบเซาประมาณ

พ.ศ. 2540 โครงการสนามกอลฟ และอสงหารมทรพยตางๆ

หยดชะงกไป แตธรกจการทองเทยวยงสามารถอยรอดไดและ

ขยายตวเนองจากแผนการสงเสรมการทองเทยวของการทอง

เทยวแหงประเทศไทย และการเพมขนของนกทองเทยว

ตางชาต

สวนแบบบาหลเรมเขามามอทธพลทางแนวความคดของ

โครงการรสอรต เนองจากเกาะบาหลมชอเสยงเรองการเปน

รสอรตและสถานทตากอากาศทมบรรยากาศด ราคาแพง

และไดรบความนยมจากดาราและผมชอเสยงตางๆของโลก

ตนไมทไดรบความนยมในชวงเวลาน เชน หมากสง (Areca

catechu) เปง (Phoenix paludosa) ปาลมสบสองปนนา

(Phoenix loureiri) มะพราว (Cocos nucifera) เปนตน ซง

ตนไมดงกลาวเปนไมเขตรอนและเปนชนดทพบเหนไดทวไป

ในรสอรตของเกาะบาหล การเลอกใชตนไมใหญเรมใหความ

ส�าคญกบรปทรงเพอความสวยงามมากขนนอกเหนอไปจาก

ชนดของตนไม เพราะในตลาดเรมมตนไมใหเลอกใชหลาย

ชนด ตนไมทมรปทรงสวยงามจะสามารถขายไดราคาดกวา

ตนอนๆ ทวไปหลายเทาตวภาพท 8: แสดงตนยางนาทใชในโครงการสนามกอลฟ ทกรงกวสโมสร

Page 6: ต้นไม้ใหญ่: ความนิยมในงาน ภูมิ ......ชงโค (Bauhinia purpurea) ประด อ งสนา (Pterocarpus indicus) ป

���

ตนไมใหญ: ความนยมในงานภมสถาปตยกรรม ของประเทศไทย ชวง 30 ปทผานมา

หลงจากโครงการรสอรตเรมเปนทนยม ตนลนทม (Plumeria

spp.) ซงแตเดมในประเทศไทยไมนยมปลกตามบานพก

อาศยจงไดรบความนยมมากขน เพราะนยมใชในรสอรตแบบ

บาหล อกทงมรปทรงสวยงาม ปลกและดแลรกษางาย และ

ดอกมกลนหอม รวมถงมการเปลยนชอจากลนทมเปนลลา

วด เพอใหฟงเปนมงคลมากกวาชอเดมท�าให ตนลนทมขาด

ตลาดและมราคาแพง ขยายพนธไดไมทนตอความตองการ

เพราะโตชาจนท�าใหชวงแรกตองน�าเขาจากประเทศลาว

(สรตน, 2551) นอกจากนโครงการประเภทรสอรตบาง

โครงการนยมใชไมพนถน ซงสามารถหาไดจากบรเวณใกล

เคยง หรอลงทนสรางโรงเพาะช�าเพอเพาะเลยงตนไมไวใชงาน

ภายในโครงการเอง (วระพนธ, 2551)

นอกเหนอจากตนลนทมแลว ตนเหลองอนเดย (Tabebuia

chrysantha) กไดรบความนยมเชนกน เพราะใหดอกสเหลอง

สวยงาม แตภายหลงจากการน�ามาใชงานแลวไมออกดอก

มากเทาทควร เพราะตนเหลองอนเดยตองการสภาพอากาศ

ทแหงแลง จงจะออกดอกสวยงาม ท�าใหเปนไมเปนทนยมใน

ปจจบน (สรตน, 2551)

ตนไมวงศปาลม (PALMAE) กยงไดรบความนยมอยางตอ

เนองจากกลมนกสะสมในรปแบบของไมประดบมาโดยตลอด

(กนก, 2551)

ประมาณ พ.ศ. 2539-2541 ไดมการออกแบบใชตนหกระจง

(Terminalia ivorensis) บรเวณโรงพยาบาลจฬาลงกรณเปน

แหงแรก ท�าใหตนหกระจงเรมเปนทรจกเนองจากมรปทรงท

สวยงาม โตเรว และขดลอมงาย จงเปนทนยมมาจนถง

ปจจบน (สรตน, 2551)

ประมาณ พ.ศ. 2546 มกระแสความนยมตนสาละลงกา

(Couroupita guianensis) โดยเรมจากความเขาใจผดวา

เปนตนไมในพทธประวต จงมการสรรหาเพอปลกถวายวด

เปนจ�านวนมากในชวงเวลาน (สรตน, 2551) จนถงปจจบน

กยงไดรบความนยมพอสมควร เนองจากเปนตนไมทมรปทรง

สวยงาม และออกดอกและผลสวยงามขนาดใหญตามล�าตน

บทสงทาย

จากการศกษาพบวาสาเหตของความนยมในการเลอกใช

ตนไมสวนหนงมพฒนาการจากการบกเบกทดลองใชงาน

ต นไม พนถนชนดใหม ๆ ความนยมพนธ ไม สะสมท

เปลยนแปลงไปตามกระแส ซงทงสองปจจยจะสงผลตอพนธ

ไมทสามารถหาไดในทองตลาด และสาเหตหลกทท�าใหเกด

พฒนาการทางการเลอกใชตนไมใหญอกประการหนงคอ

การเปลยนแปลงความนยมในการเลอกใชตนไมใหญชนด

ตางๆตามกระแสการพฒนาทดนทมการเปลยนแปลงไปตาม

สภาวการณทางเศรษฐกจและความตองการของผบรโภค

ถงแมวาปจจบนโครงการทพกอาศยและโครงการรสอรตยง

คงมการกอสรางโครงการใหมขนมาอยางตอเนอง ในขณะท

โครงการสนามกอลฟจะมโครงการใหมๆ นอยกวามาก แต

ภาพท 9: แสดงตวอยางสวนรปแบบบาหลทมา: http://www.oknation.net/blog/home/blog_data/601/ 9601/images/J2699456-14.jpeg

ภาพท 10: แสดงตนลนทม(ลลาวด) มความทนทาน อายยน ไดรบความนยมมากในโครงการรสอรตปจจบน (ทเกาะสชง)

Page 7: ต้นไม้ใหญ่: ความนิยมในงาน ภูมิ ......ชงโค (Bauhinia purpurea) ประด อ งสนา (Pterocarpus indicus) ป

���

ปารณ ชาตกล

ในชวงเวลาทผานมากระแสความนยมของโครงการประเภท

ตางๆ ไดแสดงใหเหนถงการมสวนส�าคญในการผลกดนให

มการใชตนไมใหญชนดใหมๆในประเทศไทย อาท โครงการ

สนามกอลฟมสวนอยางมากในการรเรมน�าไมปาพนถนเขา

มาใช เนองจากความตองการตนไมขนาดใหญ โครงการ

รสอรตกมสวนในการเลอกใชพนธไมทมความสวยงาม ม

รปทรงทด ค�านงถงผลกระทบทางบรรยากาศ และสราง

มลคาทางความงามของตนไม

จากการเกบขอมลโดยการสมภาษณ ตนไมใหญชนดตางๆ

ทไดรบการอางถงในชวง 30 ปทผานมา สามารถสรปไดดง

ตารางตอไปน

ตารางท 1

แสดงความนยมตนไมชนดตางๆ ตามชวงเวลา 30 ปทผานมาจากการเกบขอมล

Page 8: ต้นไม้ใหญ่: ความนิยมในงาน ภูมิ ......ชงโค (Bauhinia purpurea) ประด อ งสนา (Pterocarpus indicus) ป

���

ตนไมใหญ: ความนยมในงานภมสถาปตยกรรม ของประเทศไทย ชวง 30 ปทผานมา

ตารางท 1

แสดงความนยมตนไมชนดตางๆ ตามชวงเวลา 30 ปทผานมาจากการเกบขอมล (ตอ)

Page 9: ต้นไม้ใหญ่: ความนิยมในงาน ภูมิ ......ชงโค (Bauhinia purpurea) ประด อ งสนา (Pterocarpus indicus) ป

���

ปารณ ชาตกล

ตารางท 1

แสดงความนยมตนไมชนดตางๆ ตามชวงเวลา 30 ปทผานมาจากการเกบขอมล (ตอ)

จากตารางจะพบวามตนไมบางชนดทเสอมความนยมจาก

ทองตลาดไปแลวไดแก จน (Diospyros decandra) บหงา

สาหร (Citharexylum spinosum) สน (Casuarina

junghuhniana) ประดแดง (Phyllocarpus septentrionalis)

หกวาง(Terminalia catappa) ไทร (Ficus benjamina) กราง

(Ficus altissima) แปรงลางขวด (Callistemon lanceolatus)

แสงจนทร (Pisonia grandis) เหลองอนเดย (Tabebuia

chrysantha) และกระโดน (Careya sphaerica) ซงบางสวน

เปนตนไมทเจรญเตบโตชา กงเปราะ ใบหรอผลรวงเปน

จ�านวนมาก ระบบรากเปนอนตรายตอโครงสรางอาคาร หรอ

มโรคและแมลงรบกวนมาก

อยางไรกตามตนไมสวนมากทไดมการรเรมใชงานในชวง

เวลาทผานมา และสามารถใชงานไดด กยงเปนตนไมทม

ความนยมในการใชงานอยจนถงปจจบน ถงแมวาจะไมไดม

กระแสความนยมอยางชดเจนเชนอดต โดยมปจจยทสงเสรม

ใหตนไมใหญไดรบความนยมในงานภมสถาปตยกรรม ไดแก

1. ขดลอมงาย

2. ปลกงาย อตราการรอดสง

3. เจรญเตบโตเรว

4. ใชงานไดด

5. มความสวยงาม

6. หาซอไดงายในทองตลาด

7. ราคาไมแพงจนเกนไป

Page 10: ต้นไม้ใหญ่: ความนิยมในงาน ภูมิ ......ชงโค (Bauhinia purpurea) ประด อ งสนา (Pterocarpus indicus) ป

���

ตนไมใหญ: ความนยมในงานภมสถาปตยกรรม ของประเทศไทย ชวง 30 ปทผานมา

ตนไมใหญทมคณสมบตดงกลาว กจะไดรบความนยมในการ

ใชงาน น�าไปสการขยายพนธจ�าหนายเปนอตสาหกรรม เพอ

ตอบสนองตอความตองการเปนจ�านวนมาก และท�าใหราคา

ตนไมชนดนนๆต�าลงตามกลไกของตลาด ไดมาตรฐานมาก

ขน และสงผลใหตนไมใหญไดรบความนยมมากขน

ปจจบน การเลอกใชตนไมใหญในประเทศไทย ยงคงมการ

เปลยนแปลงไปตามยคสมย ตามกระแสความนยม การ

“ค นหา” ต นไม ใหญทมความเหมาะสมกบงานภม

สถาปตยกรรมประเภทตางๆ ยงคงมการด�าเนนตอไป ทงใน

แงของความเหมาะสมในการใชงาน ความสวยงาม การเพาะ

ปลก การดแลรกษา ราคา และการเออประโยชนตอสง

แวดลอม สงเหลานควรเปนปจจยส�าคญในการพจารณาเลอก

ใชตนไมใหญในงานภมสถาปตยกรรมในอนาคต กอปรกบ

ประเทศไทยยงมตนไมปา หรอตนไมพนถนทสวยงามและม

ศกยภาพในการน�ามาใชงานอกมากทยงมไดน�ามาใชในงาน

ภมสถาปตยกรรม ในอนาคตจงควรมการทดลองปลกตนไม

ในสภาพแวดลอมตางๆเพอรวบรวมจดท�าเปนฐานขอมล และ

สงเสรมการท�าเรอนเพาะช�า (Nursery) อยางเปนระบบ เพอ

ตอบสนองกระแสทางการตลาด ซงอาจมตนไมยอดนยมชนด

ใหมๆ เขามาสทองตลาดอกเรอยๆ ในขณะเดยวกนกบทจะ

มตนไมทเลกราไปจากกระแสความนยม หรออาจมตนไมเกา

บางชนดทกลบมาไดรบความนยมอก ซงเปนเรองทตอง

ตดตามศกษากนตอไป

บรรณานกรม

กนก เหวยนระว. 2551. ประธานกรรมการ บรษท กรงกว

จ�ากด. สมภาษณ, 23 มถนายน 2551.

Kanok Vienravee. 2008. President of Krung kavee limited.

Interview, 23 June 2008.

เดชา บญค�า, ศาสตราจารยกตตคณ. 2551. สมภาษณ, 29

พฤษภาคม 2551.

Decha Boonkham, Prof. 2008. Interview, 29 May 2008.

เตม สมตนนทน. 2544. ชอพรรณไมแหงประเทศไทย.

กรงเทพฯ: สวนพฤกษศาสตรปาไม ส�านกวชาการปาไม กรม

ปาไม.

Tem Samitinand. 2001. Thai plant names. Bangkok: The

forest herbarium Royal forest department.

ธนาศร สมพนธารกษ เพชรยม และทพาพรรณ ศรเวชฎารกษ.

2549. รวมสวนสวย. กรงเทพฯ: บานและสวน.

Thanasri Samphantharak Petchyim and Thipaphan

Sirivechadarak. 2006. Ruam suan suay. Bangkok:

Baanlaesuan.

วระพนธ ไพศาลนนท. 2551. กรรมการผจดการ บรษท PL

design จ�ากด. สมภาษณ, 27 มถนายน 2551.

Veerapan Phaisannan. 2008. Managing director of PL

design limited. Interview, 27 June 2008.

สรตน วณโณ. 2551. อปนายกสมาคมไมประดบแหง

ประเทศไทย. สมภาษณ, 21 พฤษภาคม 2551.

Surath Vanno. 2008. Vice president of Thai ornamental

plant society. Interview, 21 May 2008.

อไร จรมงคลการ. 2549. รวมพรรณไมงาม. กรงเทพฯ: บาน

และสวน.

Urai Jiramongkolkarn. 2006. Ruam phan mai ngam.

Bangkok: Baanlaesuan.

2Bangkok. 2010. http://www.2bangkok.com/2bangkok/

buildings/phanphi/phanphi.shtml [cite July 16, 2010].

Oknation. 2010. http://www.oknation.net/blog/home/

blog_data/601/9601/images/J2699456-14.jpeg

[cite May 29, 2010]