Thai J. For. 36 (1) : 113-122 (2017) วารสารวนศาสตร 36 (1) : 113-122 (2560)

การมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในเขตเทศบาลเมองปากชอง

จงหวดนครราชสมา

People Participation in Solid Waste Management, Pakchong Municipality, Nakhon Ratchasima Province

นนฑกา กนกะปณฑะ1* Nantaka Kanakapinda1*

สทธชย ตนธนะสฤษด1 Sittichai Tantanasarit1

สมนมตร พกงาม1 Somnimit Pukngam1

เตมศร จงพนผล2 Termsiri Ghongpoonphol2

1คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร จตจกร กรงเทพฯ 10900

Faculty of Forestry, Kasetsart University, Chatuchak, Bangkok 10900, Thailand2ส�านกสงแวดลอม กรงเทพมหานคร ศาลาวาการ กทม. 2 ดนแดง กรงเทพฯ 10400

Environment Department, Bangkok City Hall 2, Dindeang, Bangkok 10400, Thailand

*Corresponding Author, E-mail: nantaka989@gmail.com

รบตนฉบบ 31 มนาคม 2559 รบลงพมพ 17 พฤษภาคม 2559

ABSTRACT

This objective of this study was to determine the socio – economic status, the level of people’s participation as well the factors effecting participation of people in solid waste management at Pakchong municipality, Nakhon Ratchasima Province. The study was compiled by questionnaires to interview the people who living in 23 of Pakchong communities. The total numbers of households sample were 389 households and data analysis were test by t-test and F-test with statistical significance level at 95%. The results showed that most sample population was female (58.87%) with their average ages between 46-55 years (29.31%) and with married status (55.27%). The members of each household are less than five peoples (68.38%) and without status or social positions (75.32%). Most of sample population educations were finished bachelor degree (34.19%). Trading is their major occupation and the monthly incomes were of over 20,000 baht. The residential type is mostly their homes. No problems with disposing of solid waste from households were observed, 80.72%. The level of samples knowledge about the environmental effects caused by waste disposal site was moderate and the level of people participation with solid waste management was moderate (x = 2.69). Testing the hypothesis, it has been found that factors including age, marital status, household members, socials status, occupation, income and type of housing are affecting the

นพนธตนฉบบ

114 Thai J. For. 36 (1) : 113-122 (2017)

people participation in solid waste management, Pakchong municipality, Nakhon Ratchasima province and are acceptable according to our hypothesis.

Keywords: People Participation, Solid waste, Management, Pakchong Municipality

บทคดยอ

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพเศรษฐกจ สงคม ระดบการมสวนรวม รวมถงปจจยทมผล

ตอการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในเขตเทศบาลเมองปากชอง จงหวดนครราชสมา ท�าการ

เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามสมภาษณกลมครวเรอนตวอยางทอาศยอยในเขตเทศบาลเมองปากชอง จงหวด

นครราชสมา จาก 23 ชมชน โดยการค�านวณประชากรตวอยางจากสมการค�านวณของ Yamane ไดจ�านวนประชากร

ตวอยางทงสน 389 ครวเรอน และท�าการกระจายตวอยางตามสดสวนจากสมการค�านวณของ สบงกช จากนนท�าการ

วเคราะหขอมลโดยใชวธทางสถตคา t-test และ F-test ทระดบความเชอมนรอยละ 95

ผลการศกษาพบวา กลมประชากรตวอยางทท�าการศกษาสวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 58.87 ม

อาย 46 – 55 ป คดเปนรอยละ 29.31 มสถานภาพสมรส คดเปนรอยละ 55.27 สวนใหญเปนสมาชกในครวเรอน

คดเปนรอยละ 53.21 มจ�านวนสมาชกในครวเรอนนอยกวา 5 คน คดเปนรอยละ 68.38 เปนผไมมสถานภาพหรอ

ต�าแหนงหนาททางสงคม คดเปนรอยละ 75.32 สวนใหญจบการศกษาระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 34.19 ประกอบ

อาชพคาขาย คดเปนรอยละ 37.02 มรายไดตอเดอนมากกวา 20,000 บาทขนไป คดเปนรอยละ 43.44 ประเภทของ

ทอยอาศยสวนใหญเปนบานพกอาศยของตนเอง คดเปนรอยละ 41.39 และ ไมมปญหาเกยวกบการทงขยะมลฝอย

จากครวเรอน คดเปนรอยละ 80.72 โดยระดบความรเรองผลกระทบทางสงแวดลอมทเกดจากขยะมลฝอยของประชากร

ตวอยาง อยในระดบปานกลาง และระดบการมสวนรวมของประชาชนทมตอแนวทางการจดการขยะมลฝอย อยใน

ระดบปานกลาง (x = 2.69)

จากการทดสอบสมมตฐานพบวา ปจจยดาน อาย สถานภาพสมรส จ�านวนสมาชกในครวเรอน สถานภาพ

ทางสงคมหรอต�าแหนงหนาททางสงคม อาชพ รายได และประเภทของทอยอาศยทแตกตางกน มผลตอการมสวน

รวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในเขตเทศบาลเมองปากชอง จงหวดนครราชสมา และเปนการยอมรบ

สมมตฐานทตงไว

ค�าส�าคญ: การมสวนรวมของประชาชน การจดการ ขยะมลฝอย เทศบาลเมองปากชอง

ค�าน�า

จากสาเหตทจ�านวนประชากรทเพมสงขนใน

ปจจบน รวมทงการพฒนาเศรษฐกจ สงคมและเทคโนโลย

ดวยเหตนจงท�าใหมการใชทรพยากรธรรมชาตเพมมาก

ขนโดยเฉพาะภาคการผลตสนคาทมากขนตามไปดวย

เนองจากมจ�านวนประชากรทเพมมากขน เพอตอบสนอง

ความตองการอปโภคบรโภคทไมสนสดของประชากร

ท�าใหเกดปญหาสงแวดลอมตามมา โดยเฉพาะอยาง

ยง ขยะมลฝอย ซงเปนปญหาสงแวดลอมทตองไดรบ

การแกไขอยางเรงดวน เพราะในปจจบนปญหาขยะ

มลฝอย เปนปญหาทมความรนแรงมากขนทกป อกทง

ยงไมไดรบการแกไขปญหาไดดเทาทควร โดยเทศบาล

เมองปากชอง จงหวดนครราชสมา มจ�านวนครวเรอน

ทงสน 14,254 ครวเรอน และมปรมาณขยะมลฝอยเกด

115วารสารวนศาสตร 36 (1) : 113-122 (2560)

ขนสงถง 80 ตนตอวน (ส�านกงานปลดเทศบาลเมอง

ปากชอง, 2557)

การมสวนรวมของประชาชนในการจดการ

ขยะมลฝอย เปนจดเรมตนทดในการชวยแกปญหา

ขยะมลฝอยเพอใหการด�าเนนการจดการขยะมลฝอย

เปนไปอยางมประสทธภาพ โดยอาศยความรวมมอของ

ภาคประชาชน ภาครฐ ภาคเอกชน และหนวยงานตางๆ

ทมสวนเกยวของ ทงนเทศบาลเมองปากชอง จงหวด

นครราชสมา จงเปนศนยกลางการจดการขยะมลฝอย

กลมท 1 ของจงหวดนครราชสมา อกทงยงเปนเมองทม

ความเจรญทางดานเศรษฐกจ สงคม และแหลงทองเทยว

ทส�าคญ ดวยเหตนเอง จงมจ�านวนนกทองเทยวเดนทาง

เขามาภายในเขตอ�าเภอปากชอง จงหวดนครราชสมา อก

ทงมจ�านวนประชากรครวเรอนทสงขนดวยในปจจบน

ดงนนการศกษาระดบการมสวนรวมของ

ประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในเขตเทศบาล

เมองปากชอง จงหวดนครราชสมา มความส�าคญเพอ

ใหทราบถงสภาพเศรษฐกจ สงคม ระดบการมสวนรวม

ของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย รวมถงปจจย

ทางเศรษฐกจและสงคมทมผลตอการมสวนรวมในการ

จดการขยะมลฝอยในเขตเทศบาลเมองปากชอง เพอใช

เปนแนวทางในการลดปรมาณขยะมลฝอยจากครวเรอน

และเปนแนวทางในการรวมกนรกษาสภาพแวดลอม

ในเขตชมชนดวย

ขอบเขตงานวจย การศกษาวจยครงน เปนการ

ศกษาถงการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะ

มลฝอยในเขตเทศบาลเมองปากชอง จงหวดนครราชสมา

โดยมครวเรอนจาก 23 ชมชนทอยในเขตเทศบาลเมอง

ปากชอง จ�านวน 14,254 ครวเรอน ไดแก ชมชนราชประชา

ชมชนวดเทพสถต ชมชนหนองกะจะ1 ชมชนหนองกะจะ2

ชมชนมอดนแดง ชมชนครสามคค ชมชนศาลเจาแม

กวนอม ชมชนทามะนาว ชมชนทาเลอนสามคค ชมชน

บานนอยทงสวาง ชมชนขางโรงทอกระสอบ ชมชน

วดจนทก ชมชนหนองสาหราย ชมชนประปา ชมชน

นนทเขตต ชมชนตรอกสเหรา ชมชนตรอกแดง ชมชน

โรงสบ ชมชนสะพานด�า ชมชนประชานสรณ ชมชน

บ.ข.ส.เกา ชมชนเมองปากชอง และชมชนปางแก และ

มจ�านวนประชากรตวอยางทงสน 389 ครวเรอน

อปกรณ และวธการ

การก�าหนดพนทเปาหมายในการศกษา ก�าหนดพนทเปาหมายในการศกษาวจยครงน

คอ พนทเขตเทศบาลเมองปากชอง โดยเกบขอมลจาก

ครวเรอน ทอยในเขตเทศบาลเมองปากชอง จงหวด

นครราชสมาทกชมชน จ�านวนทงสน 23 ชมชน และ

ใชแผนทเขตชมชนและเขตปกครอง เปนตวก�าหนด

บรเวณพนทศกษา

การก�าหนดประชากรเปาหมายในการศกษา กลมประชากรเปาหมายในการศกษาวจยครงน

คอ ประชาชนทเปนตวแทนครวเรอน มอายตงแต 20 ป

ขนไป ซงอาศยอยในเขตพนทเทศบาลเมองปากชอง

จงหวดนครราชสมา โดยมจ�านวนประชากรเปาหมาย

ทงหมด 14,254 ครวเรอน และการศกษาวจยครงนม

หนวยวเคราะหเปนครวเรอน (ส�านกงานปลดเทศบาล

เมองปากชอง, 2557)

การก�าหนดขนาดของกลมครวเรอนตวอยาง และการสมครวเรอนตวอยาง 1. ขนาดของกลมครวเรอนตวอยาง

กลมครวเรอนตวอยางทใชในการศกษา

วจยครงน ผวจยก�าหนดกลมครวเรอนตวอยาง จากการ

ใชสมการค�านวณของ Yamane (1973) โดยขนาดของ

ประชากรในพนทเปาหมายในการศกษาวจยครงน ม

จ�านวน 14,254 ครวเรอน ดงนนเมอแทนคาในสมการ

ไดกลมครวเรอนตวอยางเทากบ 389 ครวเรอน

2. สดสวนของประชากรตวอยาง

ประชากรตวอยางของชมชนทกชมชนใน

เขตเทศบาลเมองปากชอง จงหวดนครราชสมา จ�านวน

ทงสน 23 ชมชน ไดกระจายจ�านวนตวอยางในแตละ

ชมชน โดยใชสมการการกระจายตามสดสวนของ

สบงกช (2526) ดงตอไปน

116 Thai J. For. 36 (1) : 113-122 (2017)

Table 1 List of Communities in the Municipality of Pakchong and Samples of the Population in each Community.

No. Community Name Number of Households Population Sample (Households)1 Rajpracha 884 242 Watthepsatit 766 213 Nongkaja1 736 204 Nongkaja2 335 95 Moredindane 574 166 Kurusamukkee 1,343 377 Sranjhaomaekuanim 524 148 Tamanow 97 39 Taliensamukkee 511 1410 Bannoituksawang 188 511 Kangrongthorkasob 1,036 2812 Watjunteak 676 1813 NongSarai 1,329 3614 Prapa 437 1215 Nuntaket 414 1116 Troksurual 353 917 Trokdang 130 418 Rongseup 461 1319 Sapandum 875 2420 Prachanusorn 390 1121 Bor. Kor. Sor. Kao 466 1322 Muang Pakchong 1,171 3223 Pangkae 558 15

Total 14,254 389

3. การสมตวอยาง

เมอไดจ�านวนประชากรตวอยางในแตละ

พนทแลว ในการเลอกตวอยางเพอท�าการสมภาษณราย

บคคล ใชวธการสมตวอยางแบบงาย (simple random

sampling) และท�าการเกบขอมลจากหวหนาครวเรอน

หรอคสมรส โดยใหมการกระจายตวครอบคลมพนท

ชมชน ตามทไดระบไวในขอ 2

เครองมอทใชในการวจย

สรางแบบสอบถามประกอบการสมภาษณ

เพอใชเปนเครองมอในการเกบขอมล โดยศกษาจาก

ต�ารา เอกสารงานวจย และวทยานพนธทเกยวของ โดย

แบบสอบถามแบงออกเปน 4 สวนดงน

สวนท 1 สอบถามขอมลทวไปของผตอบ

แบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส สถานภาพ

ในครวเรอน จ�านวนสมาชกในครวเรอนทอาศยอยรวมกน

ในปจจบน สถานภาพทางสงคมหรอต�าแหนงหนาท

ทางสงคม ระดบการศกษา อาชพ รายไดเฉลยตอเดอน

สถานภาพของทอยอาศย การคดแยกขยะมลฝอยจาก

ครวเรอน และปญหาเกยวกบการทงขยะมลฝอยจาก

ครวเรอน โดยลกษณะค�าถามเปนแบบ check list และ

แบบกรอกขอความลงในชองวางของแบบสอบถาม

117วารสารวนศาสตร 36 (1) : 113-122 (2560)

สวนท 2 สอบถามความรเกยวกบผลกระทบ

ทางสงแวดลอมทเกดจากขยะมลฝอย โดยมทางเลอก

ของค�าตอบ 2 แบบเทานน คอ ใช และ ไมใช เทานน

มการจดกลมคะแนนความรเกยวกบผลกระทบทาง

สงแวดลอมทเกดจากขยะมลฝอย แบงออกเปน 3 ระดบ

คอ ตอบได 16 คะแนนและสงกวา หมายถง ความร

ระดบสง ตอบได 11 - 15 คะแนน หมายถง ความร

ระดบปานกลาง ตอบได 10 คะแนนและต�ากวา หมายถง

ความรระดบต�า โดยใชเกณฑการแบงอนตรภาคชน

ของ อ�าไพ (2554)

สวนท 3 สอบถามระดบการมสวนรวมของ

ประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในเขตเทศบาล

เมองปากชอง จงหวดนครราชสมา ลกษณะแบบสอบถาม

แบงระดบการมสวนรวมออกเปน 5 ระดบ คอ มสวนรวม

มากทสดได 5 คะแนน มสวนรวมมากได 4 คะแนน ม

สวนรวมปานกลางได 3 คะแนน มสวนรวมนอยได 2

คะแนน มสวนรวมนอยทสดได 1 คะแนน

เมอรวบรวมและแจกแจงความถแลว ใชคาเฉลย

ความคดเหนมาแบงระดบการมสวนรวม ออกเปน 5

ระดบ โดยใชเกณฑในการแบงอนตรภาคชน ของ อ�าไพ

(2554) ดงตอไปน

อนตรภาคชน = คะแนนสงทสด-คะแนนต�าทสด

จ�านวนชน

= 5-15

= 0.80

จากเกณฑดงกลาว เมอไดคาเฉลยแลว สามารถ

แปลความหมายของการมสวนรวมไดดงน

1.00–1.80 คะแนน หมายถง ระดบการม

สวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยใน

เขตเทศบาลเมองปากชอง จงหวดนครราชสมา อยใน

ระดบต�า

1.81–2.60 คะแนน หมายถง หมายถง ระดบ

การมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย

ในเขตเทศบาลเมองปากชอง จงหวดนครราชสมา อย

ในระดบคอนขางต�า

2.61–3.40 คะแนน หมายถง ระดบการม

สวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยใน

เขตเทศบาลเมองปากชอง จงหวดนครราชสมา อยใน

ระดบปานกลางหรอพอใช

3.41–4.20 คะแนน หมายถง ระดบการม

สวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยใน

เขตเทศบาลเมองปากชอง จงหวดนครราชสมา อยใน

ระดบสง

4.21–5.00 คะแนน หมายถง การมสวนรวม

ของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในเขตเทศบาล

เมองปากชอง จงหวดนครราชสมา อยในระดบสงมาก

สวนท 4 สอบถามเกยวกบปญหา อปสรรค และ

ขอเสนอแนะเกยวกบการมสวนรวมในการจดการขยะ

มลฝอยในเขตเทศบาลเมองปากชอง จงหวดนครราชสมา

ลกษณะค�าถามเปนแบบปลายเปด

การสรางแบบสอบถามหรอเครองมอทใชในการ

วจย มการด�าเนนการตามขนตอนดงตอไปน

1 ศกษาทฤษฎ แนวคด ผลงานวจยทเกยวของ

กบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย

จากเอกสาร ต�ารา รวมถงขอมลจากแหลงทเชอถอได

2. ก�าหนดเนอหาของแบบสอบถาม โดยม

ลกษณะของเนอหาทเกยวของในเรองการมสวนรวมของ

ประชาชนในการจดการขยะมลฝอย และน�าแบบสอบถาม

ทสรางขนตรวจสอบความถกตองของเนอหาและความ

เหมาะสมกบคณะกรรมการอาจารยทปรกษา

การตรวจสอบคณภาพเครองมอ

ผวจยสรางแบบสอบถามแลวไดท�าการตรวจสอบ

คณภาพเครองมอ ดงน

1. การหาความเทยงตรง (validity) น�า

แบบสอบถามทสรางขนตรวจสอบความถกตองของ

เนอหาและความเหมาะสมกบคณะกรรมการอาจารยท

118 Thai J. For. 36 (1) : 113-122 (2017)

ปรกษา และผทรงคณวฒจ�านวน 3 ทาน รวมทงสน

5 ทาน ไดท�าการปรบแกไขใหสอดคลองกบวตถประสงค

และกรอบแนวคดในการวจย

2. การหาความเชอมน (reliability) น�าแบบ

สอบถามทไดปรบปรงแกไขแลวไปท�าการทดลองใช

แบบสอบถาม (pre – test) กบกลมตวอยางทมลกษณะ

ใกลเคยงกบกลมประชากรทศกษาจรง จ�านวน 30 ครวเรอน

โดยใชวธของครอนบาค ในการหาความเชอมน (Cronbach,

1970) ทงนผลการทดสอบไดคาความเชอมนเทากบ 0.93

3. การหาความเชอมนของแบบสอบถามสวน

ทใชวดความรของประชาชนเกยวกบผลกระทบทาง

สงแวดลอมทเกดจากขยะมลฝอย ผลการทดสอบไดคา

ความเชอมนเทากบ 0.87 และค�านวณคาความยากของ

ค�าถามวดความร ผลการทดสอบไดคาความยากเทากบ

0.71 ใชวธของพวงรตน (2543)

การเกบรวบรวมขอมล ด�าเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบ

สอบถามทไดสรางขนประกอบการสมภาษณกบประชาชน

ตวอยางทเปนตวแทนของแตละครวเรอน ใหครบตาม

จ�านวนทก�าหนดไวในพนททศกษา ซงไดท�าการเกบ

รวบรวมขอมลในชวงเดอนกรกฎาคม 2558 ถงเดอน

กนยายน 2558 และเมอเกบขอมลเสรจในแตละวน จะ

ท�าการตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถามกอน

น�าไปวเคราะหขอมลตอไป

การวเคราะหขอมล หลงจากด�าเนนการเกบรวบรวมขอมลภาค

สนามแลว ผวจยท�าการตรวจสอบความถกตองสมบรณ

ของขอมล และท�าการน�าขอมลมาวเคราะหดวยโปรแกรม

คอมพวเตอรส�าเรจรป ส�าหรบการวจยทางสงคมศาสตร

โดยมการวเคราะหขอมลในแตละสวนดงน

1. การวเคราะหขอมลลกษณะพนฐานสวน

บคคลใชสถตวเคราะห ไดแก คาความถ (frequency)

อตราสวนรอยละ (percentage) คาเฉลยเลขคณต (mean)

คาเบยงเบนมาตรฐาน (standard deviation) ของตวแปร

ตางๆ

2. การวเคราะหขอมลระหวางความเปนเหต

ของตวแปรอสระทมผลตอตวแปรตาม และสรปอางอง

ความแตกตางจากกลมตวอยางกลบไปยงประชากร สถต

ทใชในการวเคราะหความแตกตางคาเฉลยของตวแปร

อสระทแบงเปน 2 กลม ใชสถต t-test และใชสถต F-test

ส�าหรบตวแปรอสระทมมากกวา 2 กลมขนไป

ผลและวจารณ

1. ขอมลทวไปของประชาชนทอาศยอยใน

เขตเทศบาลเมองปากชอง จงหวดนครราชสมา พบวา

ประชากรตวอยางสวนใหญเปนเพศหญงคดเปนรอยละ

58.87 สวนใหญมอายเฉลย 46 – 55 ป คดเปนรอยละ

29.31 มสถานภาพสมรส คดเปนรอยละ 55.27 ทงนจะ

เปนสมาชกในครวเรอน คดเปนรอยละ 53.21 เนองจาก

ประชากรตวอยางสวนใหญทตอบแบบสอบถามจะ

เปนคสมรสทสามารถตดสนใจแทนหวหนาครวเรอน

ได โดยมจ�านวนสมาชกในครวเรอนนอยกวา 5 คน คด

เปนรอยละ 83.80 เปนผไมมสถานภาพหรอต�าแหนง

หนาททางสงคม คดเปนรอยละ 75.32 ทงนเพราะพนท

ทท�าการส�ารวจ เปนเขตเทศบาลเมอง จะมพนทจ�ากด

ในการกอสรางบานเรอน ท�าใหเหมาะกบการอาศยแบบ

ครอบครวขนาดเลก และเปนพนททมความเหมาะสมใน

การศกษาหาความร การท�าธรกจ เนองจากเปนเขตพนท

เศรษฐกจ และศนยรวมสถานศกษา ของอ�าเภอปากชอง

ดงนน ประชากรสวนใหญส�าเรจการศกษาระดบปรญญา

ตร คดเปนรอยละ 34.19 มอาชพคาขาย คดเปนรอยละ

37.02 มรายไดตอเดอนมากกวา 20,000 บาทขนไป

คดเปนรอยละ 43.44 สถานภาพของทอยอาศยสวนใหญ

เปนบานพกอาศยของตวเอง คดเปนรอยละ 41.39 ทาง

ดานการจดการสงแวดลอมในเรองขยะมลฝอย ไดท�า

การคดแยกขยะมลฝอยจากครวเรอนกอนน�าไปทง คด

เปนรอยละ 69.67 และไมมปญหาเกยวกบการทงขยะ

119วารสารวนศาสตร 36 (1) : 113-122 (2560)

มลฝอยจากครวเรอน คดเปนรอยละ 80.72 เนองจาก

เทศบาลเมองปากชอง จงหวดนครราชสมา ไดใหความ

ส�าคญกบการดแลสงแวดลอมในตวพนทเขตเทศบาล

เมองปากชอง อยางสม�าเสมอ

2. ความรดานผลกระทบทางสงแวดลอมท

เกดจากขยะมลฝอย พบวา ประชากรตวอยางสวนใหญ

มความรเกยวกบผลกระทบทางสงแวดลอมทเกดจาก

ขยะมลฝอยอยในระดบปานกลาง (11 – 15 คะแนน) ม

จ�านวนมากทสด คดเปนรอยละ 62.47 รองลงมาคอ ม

ความรในระดบสง (15 คะแนนขนไป) คดเปนรอยละ

33.68 และนอยทสดคอ มความรในระดบต�า (ต�ากวา 10

คะแนน) คดเปนรอยละ 3.86 โดยมคะแนนตอบค�าถาม

ไดนอยทสดคอ 6 คะแนน และตอบค�าถามไดคะแนน

มากทสดคอ 19 คะแนน ดงนนจะเหนไดวาคะแนน

ความรของประชาชนสวนใหญมความรในระดบปานกลาง

แสดงใหเหนวา ประชาชนอาจยงไมไดรบความรพนฐาน

เกยวกบผลกระทบทางสงแวดลอมทเกดจากขยะมลฝอย

ทชดเจน สวนราชการจ�าเปนทจะตองใหความรเพมเตม

เพอใหประชาชนทราบถงผลกระทบทางสงแวดลอมท

เกดขนรวมถงผลกระทบตอสขภาพของประชาชนจาก

การทงขยะมลฝอยไมเปนทเปนทาง หรอ มการจดการกบ

ขยะมลฝอยทไมถกวธดวยเชนกน ดงแสดงตาม Figure 1

Figure 1 Scores of Knowledge about the impact for environment from waste.

33.68

62.47

3.86

Knowledge

High

Medium

Low

Figure 1 Scores of Knowledge about the impact for environment from waste.

3. ระดบการมสวนรวมของประชาชนทม

ตอการจดการขยะมลฝอยในเขตเทศบาลเมองปากชอง

จงหวดนครราชสมา พบวา มคาเฉลยเทากบ 2.69 ซงอย

ในระดบปานกลางหรอพอใช และเมอพจารณาระดบ

การมสวนรวมของประชาชนเปนรายขอ โดยใชค�าถาม

แบบมาตรบอกการประมาณคาของ likert โดยสราง

ค�าถามขนมา 20 ขอ และมหวขอของการมสวนรวมใน

แตละรายดานจ�านวน 4 ดาน แตละค�าถามมระดบการม

สวนรวมใหเลอกตอบ 5 ระดบ คอ มากทสด มาก

ปานกลาง นอย นอยทสด สามารถสรปไดดงน ดาน

การมสวนรวมในการรวมคดและรวมก�าหนดนโยบาย

มคาเฉลยเทากบ 2.58 ซงอยในระดบคอนขางต�า ดาน

การมสวนรวมในการลงมอปฏบต มคาเฉลยเทากบ 2.92

ซงอยในระดบปานกลางหรอพอใช ดานการมสวนรวม

ในการตดตามและประเมนผล มคาเฉลยเทากบ 2.74 ซง

อยในระดบปานกลางหรอพอใช ดานการมสวนรวมใน

การไดรบผลประโยชนจากการลงมอปฏบต มคาเฉลย

เทากบ 2.45 ซงอยในระดบระดบคอนขางต�า

4. การทดสอบสมมตฐาน ผลการทดสอบ

สมมตฐานแสดงตาม Table 2

120 Thai J. For. 36 (1) : 113-122 (2017)

Table 2 Test of Hyper thesis.

No. Independent Variables t-test F-test P1 Sex 1.20 0.222

2 Age 4.44 0.001*

3 Marital Status 4.44 0.004*

4 Household Status 0.71 0.475

5 Household Members 3.62 0.002*

6 Social Status -7.82 0.000*

7 Educational Level 1.60 0.144

8 Occupation 4.24 0.000*

9 Income 5.74 0.000*

10 Type of Housing 2.65 0.005*11 Knowledge about the impact for

environment from waste0.33 0.719

Note: * Statistical Significance level 0.05

4.1 เพศทตางกน มผลตอการมสวนรวม

ทไมตางกน เพราะทงเพศชายและเพศหญงสามารถท�า

กจกรรมการมสวนรวมรวมกนได โดยเฉพาะในเรอง

การจดการขยะมลฝอย ซงสอดคลองกบงานวจยของ

ส�ารวย และคณะ (2557) ศกษาการมสวนรวมของประชาชน

ในการอนรกษทรพยากรปาไมบรเวณพนทปาสงวน

แหงชาตปาดงระแนง อ�าเภอยางตลาด และอ�าเภอ

หวยเมก จงหวดกาฬสนธ

4.2 อายทตางกน มผลตอการมสวนรวม

ทตางกน เพราะอายทมาก จะมวฒภาวะเพยงพอหรอ

มเวลาวางในการท�ากจกรรมการมสวนรวมรวมกน

มากกวา คนทมอายนอยซงเปนชวงวยก�าลงท�างานจ�าเปน

ตองท�ากจกรรมอนๆ มากกกวาการเขามามสวนรวมใน

การจดการขยะมลฝอย

4.3 สถานภาพสมรสทตางกน มผลตอ

การมสวนรวมทตางกน เพราะประชากรทท�าการสมรส

แลวสวนใหญมองวาการมสวนรวมกจะเรมจากใน

ครอบครวตนเองกอน ซงตางกนกบคนทยงไมไดท�า

การสมรส จะมองวาไมใชเรองจ�าเปนทจะตองมสวนรวม

กบบคคลอน ทง 2 กลมน จงมความตางกนในการให

ความส�าคญเรองการมสวนรวม

4.4 สถานภาพในครวเรอนตางกน มผล

ตอการมสวนรวมทไมตางกน เพราะไมวาจะเปนหวหนา

ครวเรอน หรอ สมาชกในครวเรอนตางมหนาทรบผดชอบ

ในการท�ากจกรรมการมสวนรวมในการจดการขยะ

มลฝอยทคลายคลงกน

4.5 จ�านวนสมาชกในครวเรอนตางกน ม

ผลตอการมสวนรวมทตางกน เนองจากจ�านวนประชากร

ทมจ�านวนมาก มผลตอการสวนรวมทมากกวาจ�านวน

สมาชกทมนอยกวา เพราะการมสวนรวม ในบางดาน

จ�าเปนตองอาศยจ�านวนประชากรทมากกวาในการชวยกน

ดแล โดยเฉพาะเรองขยะมลฝอย ทจ�าเปนตองใหทกคน

มสวนรวมในการชวยกนดแลจดการอยางตอเนอง ซง

ไมสอดคลองกบงานวจยของ ธนนทเศรษฐ และคณะ

(2557) ศกษาการมสวนรวมของราษฎรในการอนรกษ

ทรพยากรปาไม ปาสงวนแหงชาต ปาภระง�า อ�าเภอ

แวงใหญ จงหวดขอนแกน

4.6 สถานภาพทางสงคมตางกน มผล

ตอการมสวนรวมทตางกน เพราะผทมสถานภาพทาง

สงคม ไดแก หวหนาชมชน กรรมการชมชน เปนตน

จะเปนผออกแบบกจกรรมการมสวนรวมในการจดการ

121วารสารวนศาสตร 36 (1) : 113-122 (2560)

ขยะมลฝอยเปนหลก เปนการแสดงออกถงการใหความ

ส�าคญกบการจดการปญหาสงแวดลอมดานขยะมลฝอย

ทเกดขนในปจจบน ทงนผไมมสถานภาพสวนใหญจะ

ไมใหความสนใจ เพราะคดวาเรองดงกลาวเปนเรองท

ผแทนของชมชนควรเปนผจดการมากกวาตนเอง

4.7 ระดบการศกษาทตางกน มผลตอการ

มสวนรวมไมตางกน เนองจากระดบการศกษาไมไดเปน

ตวก�าหนดในการเขามามสวนรวมในการจดการขยะ

มลฝอย แตเปนเรองของจตส�านกและความรบผดชอบ

สวนบคคลทจะท�าใหประชากรตวอยางใหความสนใจ

ในเรองของการมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอย

4.8 อาชพทตางกน มผลตอการมสวนรวม

ทตางกน เนองจากบางอาชพจะตองมการสวนรวมในการ

จดการขยะมลฝอยมากกวาอาชพอนๆ เชน คาขาย อาจ

ตองแยกขยะมลฝอยทเกดจากบรรจภณฑตางๆ ทไวใช

ในการประกอบอาชพ หรอ อาชพธรกจสวนตวมองวา

การมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอย ท�าใหเกดรายได

จากการมสวนรวมในการจดการ เปนตน

4.9 รายไดทตางกน มผลตอการมสวนรวม

ทตางกน เนองจากผทมรายไดสงมองวา ตนเองเปน

ผมตนทนและความพรอมในการทจะรวมกจกรรมใน

การมสวนรวมมมากกวาผทมรายไดนอย มองวาเปน

เรองทไมจ�าเปนในการมสวนรวมในการจดการขยะ

มลฝอย ซงสอดคลองกบงานวจยของเพชร และคณะ

(2557) การมสวนรวมของราษฎรในการควบคมไฟปา

ในพนทปาชมชนบานโนนชาด ต�าบลตงเคง อ�าเภอ

หนองสองหอง จงหวดขอนแกน

4.10 ประเภทของทอยอาศยตางกน มผล

ตอการมสวนรวมทตางกน โดยบานพกอาศยสวนตวจะ

มสวนรวมมากกวาทอยอาศยในรปแบบอนๆ เนองจาก

มความรสกถงความเปนเจาของทแทจรง

4.11 ระดบความรเรองผลกระทบทาง

สงแวดลอมทเกดจากขยะมลฝอยทตางกน มผลตอการ

มสวนรวมทไมตางกน เนองจากองคความรตางๆ ทเกด

ขน เกดจากการบมเพาะจากสถาบนการศกษา เพอให

เกดความรความเขาใจในเรองตางๆ แตความรเหลานน

อาจไมมผลตอการสรางจตส�านก หรอความตระหนกใน

การท�ากจกรรมการมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอย

5. อปสรรค และขอเสนอแนะของกลม

ครวเรอนตวอยาง

5.1 ปญหาและอปสรรคทส�าคญ พบวา

ปญหาสวนใหญ คอ ประชาชนขาดความรความเขาใจ

ในเรองของการมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอย

ไมมเวลาและไมสนใจ เนองจากตองหาเลยงชพและ

คดวาไมใชเรองของตนเอง โดยประชาชนขาดจตส�านก

และความรบผดชอบในการมสวนรวม อกทงขาดความ

รวมมอกนอยางตอเนองของทางภาครฐและเอกชน

รวมถงเทศบาลเมองปากชองไมมการรณรงคในเรอง

ของการมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยอยาง

ตอเนองและชดเจน

5.2 ขอเสนอแนะ ควรสงเสรมใหทงเพศ

หญง หรอ คสมรส เปนผมสวนรวมมากขน ควรสงเสรม

การมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยกลบกลมบคคล

ทอยในชวงวยท�างานเพมมากขน เพอใหการจดการขยะ

มลฝอยเปนไปอยางตอเนองกบทกกลมชวงอาย ควรม

การจดตงจดรบซอขยะชมชน หรอโรงคดแยกขยะชมชน

โดยเทศบาลเมองปากชองควรมการรณรงคในดานการ

จดการขยะมลฝอยอยางจรงจงและตอเนอง รวมถงการ

ใหความรและสรางจตส�านกในการจดการขยะมลฝอย

ใหแกประชาชนอยางทวถง

สรป

การศกษาการมสวนรวมของประชาชนใน

การจดการขยะมลฝอยในเขตเทศบาลเมองปากชอง

จงหวดนครราชสมา มวตถประสงคเพอศกษาสภาพ

เศรษฐกจ สงคม ศกษาระดบการมสวนรวม และศกษา

ปจจยทางเศรษฐกจและสงคมทมผลตอการมสวนรวม

ของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในเขตเทศบาล

เมองปากชอง จงหวดนครราชสมา โดยท�าการเกบ

ขอมลจากทงหมด 23 ชมชนทตงอยในเขตเทศบาลเมอง

ปากชองและมจ�านวนครวเรอนตวอยางทงสน 389

122 Thai J. For. 36 (1) : 113-122 (2017)

ครวเรอน โดยกลมครวเรอนตวอยางทท�าการศกษา

สวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 58.87 มอายเฉลย

46 – 55 ป คดเปนรอยละ 29.31 มสถานภาพสมรส คดเปน

รอยละ 55.27 สวนใหญเปนสมาชกในครวเรอน คดเปน

รอยละ 53.21 มจ�านวนสมาชกในครวเรอนนอยกวา 5 คน

คดเปนรอยละ83.80 เปนผไมมสถานภาพหรอต�าแหนง

หนาททางสงคม คดเปนรอยละ75.32 สวนใหญจบการศกษา

ระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 34.19 มอาชพคาขาย

คดเปนรอยละ 37.02 มรายไดตอเดอนมากกวา 20,000

บาทขนไป คดเปนรอยละ43.44 ประเภทของทอยอาศย

สวนใหญเปนบานพกอาศยของตวเอง คดเปนรอยละ41.39

และไมมปญหาเกยวกบการทงขยะมลฝอยจากครวเรอน

คดเปนรอยละ 80.72

ระดบการมสวนรวมของประชาชนทมตอแนวทาง

การจดการขยะมลฝอยของเทศบาลเมองปากชอง จงหวด

นครราชสมา พบวา เมอพจารณาระดบการมสวนรวมเปน

รายดาน มคาเฉลยเทากบ 2.69 ซงอยในระดบปานกลาง

หรอพอใช ควรมการปรบปรง สงเสรม แกไขในสวนท

ยงไมมสวนรวมและเปนทตองการของประชาชนในบาง

ประเดน เพอใหเกดการมสวนรวมมากกวาเดม

การทดสอบสมมตฐาน พบวา ปจจยดาน อาย

สถานภาพสมรส จ�านวนสมาชกในครวเรอน สถานภาพ

ทางสงคมหรอต�าแหนงหนาททางสงคม อาชพ รายได

และประเภทของทอยอาศยทแตกตางกน มผลตอการม

สวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในเขต

เทศบาลเมองปากชอง จงหวดนครราชสมา และเปนการ

ยอมรบตามสมมตฐานทตงไว

เอกสารและสงอางอง

ธนนทเศรษฐ ประสทธสาร, สนต เกตปราณต และ

วฒพล หวเมองแกว. 2557. การมสวนรวม

ของราษฎรในการอนรกษทรพยากรปาไม

ปาสงวนแหงชาตปาภระง�า อ�าเภอแวงใหญ

และอ�าเภอชนบท จงหวดขอนแกน. วารสาร

วนศาสตร 33 (1): 57-65

พวงรตน ทวรตน. 2543. วธการวจยทางพฤตกรรม

ศาสตรและสงคมศาสตร. พมพครงท7.

ส�านกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา.

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, กรงเทพฯ.

เพชร นาราษฎร, สนต เกตปราณต และไกรสร วรยะ.

2557. การมสวนรวมของราษฎรในการควบคม

ไฟปาในพนทปาชมชนบานโนนชาด ต�าบล

ดงเคง อ�าเภอหนองสองหอง จงหวดขอนแกน.

วารสารวนศาสตร 33 (1): 66-75

สบงกช จามกร. 2526. สถตวเคราะหส�าหรบงานวจย

สงคมศาสตร. ภาควชาสถต คณะวทยาศาสตร.

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

ส�านกงานปลดเทศบาลเมองปากชอง. 2557. แผนพฒนา

เทศบาลสามป พ.ศ.2558-2560 เทศบาลเมอง

ปากชอง อ�าเภอปากชอง จงหวดนครราชสมา.

ส�านกงานเทศบาลเมองปากชอง จงหวด

นครราชสมา.

ส�ารวย สดเฉลยว, สนต เกตปราณต และปสส ประสมสนธ.

2557. การมสวนรวมของประชาชนใน

การอนรกษทรพยากรปาไมบรเวณพนท

สงวนแหงชาตปาดงระแนง อ�าเภอยางตลาด

และอ�าเภอหวยเมก จงหวดกาฬสนธ. วารสาร

วนศาสตร 33 (1): 47-56

อ�าไพ ทองธรภาพ. 2554. วธการทางสถต. บรษท

เปเปอรเมท (ประเทศไทย) จ�ากด, กรงเทพฯ.

Cronbach, Lee J. 1970. Essentials of Psychological

Testing. New York. Harper and Row

Publishers, New York.

Yamane, T. 1973. Statistics: An Introductory Analysis.

3rd ed. Harper International Edition, Tokyo.