รกษาใจยามเจบไข

พระธรรมเทศนา หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช

พมพครงท ๑ธนวาคม ๒๕๖๐จ�านวน ๒๕,๐๐๐ เลม

สงวนลขสทธหามพมพจ�าหนายและหามคดลอกหรอตดตอนไปเผยแพรทางสอทกชนด โดยไมไดรบอนญาตจากผเขยน หรอมลนธสอธรรม หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช ผสนใจอานหรอฟงพระธรรมเทศนา สามารถดาวนโหลดไดจาก http://www.dhamma.comตดตอมลนธฯ ไดท media@lptf.org, Facebook page ชอมลนธสอธรรมหลวงพอปราโมทย ปาโมชโชหรอ โทร. ๐๙๖-๙๓๕๖๓๕๙

ด�ำเนนกำรพมพโดยบรษท พรมา พบบลชชง จ�ากด๓๔๒ ซอยพฒนาการ ๓๐ ถนนพฒนาการแขวงสวนหลวง เขตสวนหลวง กรงเทพฯ ๑๐๒๕๐โทร. ๐๒-๐๑๒๖๙๙๙

หนงสอเลมนมลนธสอธรรมหลวงพอปราโมทย ปาโมชโช จดพมพดวยเงนบรจาคของผมจตศรทธาเพอเปนธรรมทาน เมอทานไดรบหนงสอเลมนแลว กรณาตงใจศกษาปฏบตใหเกดประโยชนสงสดทงแกตนเองและผอน เพอใหสมเจตนารมณของผบรจาคทกๆ ทานดวย

ชองทางตดตามพระธรรมเทศนาของหลวงพอปราโมทย ปาโมชโช และขาวสารของวดสวนสนตธรรม อยางเปนทางการ

1. เวบไซต www.dhamma.com

2. Facebook Page ชอ Dhamma.com

3. Instagram ชอ Dhammadotcom

4. Line Official ชอ @Dhammadotcom

หรอใช QR Code น

ค�ำน�ำ

จากการท ผศ.นพ.นพดล ศรธนารตนกล นมนตหลวงพอปราโมทย ปาโมชโช ไปแสดงธรรมใหกบผปวย และญาตผ ปวย ณ โรงพยาบาลศรราช ในวนท ๑๘ มนาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ นน ลกศษยของหลวงพอหลายคน มความเหนตรงกนวา ผปวยและญาตผปวยจ�านวนมาก นาจะไดประโยชนจากสงททานเทศน ทางมลนธฯจงไดจดพมพหนงสอเลมนขน ซงประกอบไปดวยการถอดความเสยงจากพระธรรมเทศนาของหลวงพอ ๒ กณฑ (กณฑท โรงพยาบาลศรราช และกณฑทวดสวนสนตธรรม ในวนท ๑๙ มนาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ ในชวงเชา)

ดวยหวงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนกบผอานทงทเปนผปวย ญาตผปวย หรอผทยงไมไดปวย เพอทจะไดมก�าลงใจและนอมน�าค�าสอนไปปฏบตเพอเตรยมตว เขาหองสอบครงส�าคญในชวตตอไป

มลนธสอธรรมหลวงพอปราโมทย ปาโมชโช๕ ธนวาคม ๒๕๖๐

พระธรรมเทศนากณฑท ๑

๑๘ มนาคม พ.ศ. ๒๕๖๐

ณ โรงพยาบาลศรราช กรงเทพมหานคร

6

เจรญพรทกทาน คนไหนเปนคนไขฮมาโต (Hemato) บาง ยกมอซ มไหม นรนนอง หลวงพอเปนกอน

เวลาเทศนประมาณครง ชวโมง ไมเกนหรอก หลวงพอจะพยายามใหสนทสด เพราะเดยวพวกเราจะ โมโหหว

เวลาหวแลวโมโหงายรสกไหม เวลาเหนอยกโมโหงาย เวลางวงกโมโหงายอก อยางชวงน เรมโมโหหว ถาใหไปกนกอน แลวมาฟงเทศนกงวง กโมโหงวงอก เวลาทเราสมผส หรอกระทบอะไรทมนไมชอบใจ ความหงดหงด จะเกดขน นละโทสะ ภาษาพระเรยกโทสะ ความโกรธมนจะเกดขน มนร�าคาญ หงดหงด

เพราะฉะนนเวลาเราเจบไขไดปวย มนไมเจบปวยเฉพาะรางกาย จตใจมนจะหงดหงดไปดวย หรอจตใจมนจะมโทสะ อยางพอไดยนทแรกวาเปนมะเรง โทสะอนแรกเลย ตกใจ บางคนกลว ตกใจ กงวล นกเลสตระกลโทสะทงหมดเลย

7

ถามวาตกใจแลวหายจากการเปนมะเรงไหม ไมหาย เหนไหม กลว แลวหายไหม ไมหาย

กงวลใจแลวมนจะหายไหม มนกไมหาย เพราะ ฉะนนความรสกตระกลโทสะทมนเกดขน มนเปนสวนเกน ไมไดมประโยชนอะไรเลย มนมาบนทอนจตใจของพวก เราโดยไมมความจ�าเปน ไมมประโยชน แตอยๆ จะไป บอกวา ท�าใจใหสบาย สวนมากชอบปลอบกน บอกท�า ใจสบายๆ สบายอยางโนน สบายอยางน ถาเปนคนไข กอยากจะยอนไปวา แกลองมาปวยดบางส แกมาพดอย ได ท�าใจใหสบาย ลองแกปวย แกคงชกดนชกงอ ยงกวาฉนอก

ถาเราสงเกตใหด เวลารางกายเจบปวย หรอรางกายไมสบาย จตใจมนพลอยไมสบายไปดวย พระพทธเจา ทานถงสอนวาคนทวๆ ไปวา “เวลารางกายมนเจบปวย เหมอนถกยงดวยธนดอกทหนง ยงเขามาทรางกาย แลว มนจะซ�าดอกทสองเขามาทใจ” คอจะทกขใจขนมาดวย ถาเปนลกศษยพระพทธเจาจรง ความทกขมนจะอยทกายเทานน มนจะเขามาไมถงใจ

8

บางคนเพยนหนก บอกถาเปนพระอรหนตแลว รางกายไมเจบปวย มะเหงกแหนะ พระพทธเจายงอาพาธเลย พระพทธเจายงล�าบากเลย คดเอาเอง พระอรหนตไมใชหนยนตน ทานกเจบเปน

แตวาสงททานตางจากพวกเรากคอ รางกายเรา เจบ ใจเราเจบไปดวย ใจเราเดอดรอน แลวใจทเดอดรอน กไปขยายความทกขทางรางกายใหมากขนไดดวย มนไปกระทบถงรางกายไดดวย ตรงนหลวงพอสงเกตมาไดตงนานแลว ตงแตหลวงพอยงเปนฆราวาส ยงไมไดบวชหลวงพอสอนกรรมฐานกบเพอนๆ เพอนผหญงหลายคน พอมรอบเดอนปวดมากเลย ตองกนยา ปวดทนไมไหว หลวงพอบอกใหดทใจ ลองสงเกตทใจส ใจไปขยายความเจบปวดขนมา ใหรทนใจทไมชอบ ใจทหงดหงด ใจทกงวล รทนเขาไป อยางพอมรอบเดอนขนมามสวนหนงมนเจบปวดจรง แตวาใจทไมสบายใจ ใจทหงดหงด มนไปขยายความรสกเจบปวดใหรนแรงมากขน บอกลองสงเกตดเลย ใจมนมโทสะ มนมความไมชอบเกดขน เขาไปหดสงเกต ปรากฏวาตงแตนน ไมตองกนยา

9

เพราะฉะนนเวลาทเราเจบปวย อยางเราเปนคนไขมะเรง เดยวกเจาะๆ หมอกอยากรอยากเหนอะไรตลอดเวลา ทกวนๆ เรยกพยาบาลมาเจาะเรา เรายงนกเลย ไปเจาะหมอบางส สงเอาๆ บางทหมอสงสย สงสยโนน สงสยน ความสงสยของแกท�าใหเราเจบใชไหม

ถาเราภาวนาไมเปน เราหงดหงดตายเลย นหลวงพอไมสบายนอนโรงพยาบาล ไมไดกลบวดเลย ๔ เดอนกวา เขาใหยา พอใหคโมเสรจ มกจะเปนไข อาจารยก ไมใหกลบ แลวกพอหายไข กเหลออก ๒ - ๓ วน จะให คโม อาจารยถามจะกลบไหม บอกไมกลบ ขเกยจกลบ ไปกลบมา ประเดยวตองมาอกแลว

อยโรงพยาบาล ๔ เดอนกวาๆ พวกพยาบาลบาง หมอบาง ชอบมาถามหลวงพอ “หลวงพออยโรงพยาบาลตงนานแลว เบอไหม” ถามเบอไหม ไมเบอหรอก เบอเปนโทสะ ทงหมอทงพยาบาลฟงแลวงง พดเรองอะไรกไมร ถาภาวนาถงจะร ถาไมปฏบต ไมรหรอก

10

ถาเราเบอ แลวเราไดกลบรเปลาละ เรากไมไดกลบใชไหม อยางไรอาจารยกไมปลอย ไมใหพนกรงเลบ หลดเขามาอยในองมอ ไมปลอยแลว ตองดอยางด ปลอดภยแนนอนถงจะปลอย

เวลาเราไมสบายใจเรามกจะกงวล ใจเรากลม เวลาเขาจะมาเจาะเลอด จะมาผาตดอะไร มนจะเจบมากกวาความเปนจรง แตถาเราหดภาวนาเปน เวลาหมอเขามา ท�า หรอพยาบาลเขามาท�าอะไรในรางกายเราน อยางมาเจาะตรงโนน มาผาตรงน ความรสกเจบมนสวนหนง แตวทยาการสมยนมนดมาก จรงๆ แลวไมคอยเจบเทาไหรหรอก มนเจบเพราะเราตกใจ เรากลวมากกวา ในทางวทยาศาสตรชวยเราเยอะ ความเจบปวดจรงๆ นอย เทยบกบคนไขรนกอน คงเทยบกนไมตดหรอก รนกอน คงเจบจรงๆ รนเราเดยวนยาแกปวด ยาชา ยาโนน ยาน เยอะแยะไปหมดเลย ยงปวยเปนมะเรงนมกระทงยา ผบอก คนโนนบอก คนนบอก ใหกนโนน ใหกนน ถา เชอ ตายแหงๆ เลย กนยาทหมอใหกพอแลว กนโนน กนนเขาไปอก ไมไหว

11

เวลาใจมนกงวล เขาจะผา มนกลมใจ สมมตจะผาใสพอรต กลมใจตงแตยงไมผาแลว ไดยนวาจะผากกลมใจ ผาเสรจแลวย�าแย มรอบหนงหลวงพอใหคโมเสรจแลว เปนฝททวารหนก แลวเขาไปผา พอผาเสรจแลว หมอก ใหยาเลย สงพยาบาลไว คนนจะตองปวดมาก เตรยม มอรฟนไวเลย จะตองใหมอรฟนหลวงพอแลว เพราะ วาจะปวด พอตกเยนสก ๖ โมงเยน พยาบาลมาแลว “หลวงพอ มาฉดมอรฟน” เราถาม “ฉดท�าไม” พยาบาล บอก “เดยวปวด” เราบอก “เออ ปวดแลวจะบอก”

ปรากฏทวาจะตองใชมอรฟนอะไร เตรยมไวอยาง ด กนพาราเมดเดยวเอง เพอใหพยาบาลสบายใจวาได กนแลว ท�าไมเราเจบนอย สวนหนง หมอเกง วทยาการ ด อกสวนหนง ใจเราสบาย ใจเราไมตกใจ ถาดแลใจไมด มนจะไปขยายความรสกเจบปวดใหเกนความจรง เพรำะฉะนนเรำคอยรกษำใจของเรำ เรำจะรกษำใจได อยำงไร ใจมนอยทไหนยงไมรเลย วธทงำยๆ คอยรควำมรสกของตวเองไปเรอยๆ จ�ำประโยคนไวใหดเลย คอยรควำมรสกของตวเอง รสกเบอกร รสกกงวลกร

12

รสกกลวกร รสกอะไรกรไป ทนควำมรสกอะไรเกดขนในใจ คอยรๆๆ ควำมทกขเกดขนในใจ กคอยร

มความสขเกดขนไหม มเหมอนกน ไมใชไมม วนไหนหมอไมมาสงเจาะโนน เจาะน วนนมความสข เพราะเคยโดนทกวน วนนไมโดนมความสข ไมใชไมม มความสขเรากร มความทกขเรากร คอยรทนใจตวเองไปเรอยๆ มนกลวกร มนโกรธกร มนกงวลกร มนหงดหงดกร มนเปนอยางไรคอยรความรสกของตวเองไปบอยๆ

ถำเรำรควำมรสกของตวเองไดชดเจน ควำมรสกมนจะมำครอบง�ำใจเรำไมได อยำงควำมกลวเกดขน เรำรปบ ควำมกลวมนจะแยกออกไปจำกใจเรำ ควำมกงวลเกดขน เรำรปบ ควำมกงวลมนจะแยกออกไป ใจเรำจะเปนอสระจำกอำรมณทงหลำย อารมณ ทงหลายมไหม มได ไมหาม เพราะเราไมใชพระอรหนต อยๆ จะบอกไมมกเลสเลยเปนไปไมได เพยงแตวาพอมโทสะ มความกลว มความกงวล อะไรเกดขน มสต รทนใจของตวเอง มนจะไมขยายความเจบปวด ไมขยายความทกขทรมานใหมากเกนจรง ไมมากเทาไหร จะทน

13

ไดสบายๆ อยโรงพยาบาลไปนานๆ รสกสบาย บางคน ไมอยากกลบบานกม พยาบาลสวยกวาคนทบาน บอกไมอยากกลบบานแลว

เพราะฉะนนส�าหรบคนไข รางกายเรานเปนหนาทของหมอทจะดแล อยาไปเชอเพอนมาก ค�าแนะน�า สารพด หมอจน หมอไทย หมอแขก หมอฝรง หมอผ หมออะไรตออะไรสารพดเลย เอายามาเสนอใหพวกเราเยอะแยะไปหมดเลย มนกดดนมากเลย ตองฉนนะ ตองกนนะ อนนดทสดเลย อกเจาหนงกดทสด นกดทสด กนทกอยางเขาไปนถาตายแลวไมตองฉดฟอรมาลนเลย เชอโรคมนไมอยแลว เขามาไมไหวแลว ไมเนา

เพราะฉะนนส�าหรบคนทเจบปวย ท�าใจไวอยาง หนงวาความเจบปวยกเปนของชวคราว ไมมใครหรอก เจบตลอดชาต เจบตลอดเวลา ความเจบปวดมนกอยชวคราว มนมาแลว เดยวมนกไป เพยงแตบางคน ถา รางกายออนแอมาก ความทกข โรคภยไขเจบ มนไป พรอมกบชวตเรา ยงไงเรากไมแพมน อยางมากกเสมอกน

14

ไมมทมนชนะเราหรอก อยางมากกเสมอกน ถา อยางเราเปนมะเรง เราตาย เซลลมะเรงตายดวย มนอย ไมไดหรอก เพราะฉะนนบอกกบมนดๆ วา “เองนะ อยาอาละวาดมากนก” แผเมตตาใหมนบาง พอเราแผเมตตา ใจไมเกลยดมน ใจจะสบาย พอใจสบาย สมาธเกดขนมา ใจมนรมเยนเปนสข มความสข มก�าลง มก�าลงใจ เราไม ต องคดอะไรมาก เวลาเราผานการรกษาทยาวนาน บางคนบอก “โอโห อาจารยจะตองใหคโม ๖ ครง ๘ ครง อะไรเนย ฟงแลวทอแทใจ” อยเปนวนๆ ไป มชวตเปนขณะๆ เปนวนๆ ไป วนนใหท�ำอะไรกท�ำไป อยำไป คดวำเหลออกกวน เหลอตองใหยำอกกรอบ คดมำก กไมไดมประโยชนอะไร มชวตอยกบปจจบนไปทละ วนๆ แปบเดยวเอง เหมอนบางคนแตงงานนานๆ ใคร แตงงานนานๆ บางมไหมในน อยไปวนๆ ไมมอะไรเลยอเบกขาอยางเดยวเลย เดยวกผานไปปหนงแลว แลว เสรจแลวไปเลาใหคนฟง “เนย แตงงานมา 30 ปแลว ความรสกเหมอนอย กบโตะ เหมอนอย กบเกาอ มน เฉยๆ นะ ใจมนเฉยๆ ซะอยาง ใจไมดนรน ใจไมทกข รอนอะไร”

15

เพราะฉะนนอนแรกเลย เรายอมรบความจรง มนปวยแลว ถามนปวยแลวเราอยากใหมนไมปวย เรา จะกลมใจ เพราะฉะนนความทกขทางใจไมไดเกดจากการเปนมะเรง ความทกขทางใจ เกดจากไมอยากจะเปน มะเรง แลวมนดนเปน แตวาตอนนมนเปนแลว เปนแลว กรกษาไป เปนหนาทของหมอ รกษาไดกหมอเกง รกษา ไมไดหมอกงนๆ แหละ เพราะฉะนนเราไมตองกลมใจ คนทกล มใจคออาจารย เปนหวหนาหนวย แลวรกษา อยางไร คนไขไมรอดเลย อยางน

เพราะฉะนนคนทมหนาทรกษา กคออาจารย คอหมอ เรามหนาทดแลใจของเรา อาจารยมาดแลใจของ เราไมได ถาเรารวาความทกขทางใจมนเกดจากไมอยาก จะเปนมะเรง เปนแลวอยากหายเรวๆ ๓ วนหาย กลบ บานไดจะดมาก พดอะไรเปนลเกเลย ขนตอนการรกษา มนยาว แตถาใจเรายอมรบความจรง เราจะไมทกขมาก ความทกขทางใจเกดจากความอยาก ความอยากเกดจากความยดถอ ความส�าคญผด ไมรความจรงของกายของใจ อนนลกเกนไป หลวงพอจะไมพดเรองนยากไป แตอยาง

16

เปนมะเรง อยากใหไมเปน ทกขแนนอน เพราะเปนแลว เปนมะเรงแลวอยากใหหายทนท ทกขแนนอน เพราะมนหายทนทไมได มชวตอยเปนวนๆ ไป วนนยงอย ท�าใจ ใหราเรง ท�าใจใหเบกบาน รางกายนเราปลอยซะ ปลอย วาง

หลวงพอมลกศษยคนหนง วนนกมา ศษยเกา มะเรง ไมสบาย มาบอกหลวงพอเลยวาอยไดอกไมก วนแลว หมอบอกจะตองตายในเวลาอนสน ตอนนท�า กรรมฐานอะไรกไมไดแลว จตใจวาวนหมดแลว หลวงพอบอกวา กอยาไปท�ามนส อยาไปคดนงสมาธเดนจงกรม อะไร มนไมไหวแลว ใหท�าใจวาเราขอถวายรางกายนเปนพทธบชา เอารางกายเราเปนดอกไมบชาพระพทธเจา ท�าใจอยางนเลย ไมใชของเราอกตอไปแลว มนเปนสงท เราถวายพระไปแลว ทนพอใจเราไมกงวล ปรากฏวาแกทนทาน หมอเสยหนามากเลย หมอบอกจะตายในเวลา อนสน อยปานนยงไมตายเลย ตงหลายปแลว หลวงพอท�าทาจะตายกอนดวยซ�าไป ดวาอาจารยเกงรกษาหลวง พอหาย

17

ส�าหรบคนไขคอยรทนใจตวเองไป ถาใจเกดหงดหงดขนมา ใจมความไมอยาก ใจอยากอยางโนน ใจไมอยากอยางน คอยรทนบอยๆ แลวใจจะสบาย ความทกขจะ เหลอแตทางรางกาย ความทกขทางใจจะไมม

ทนส�าหรบญาตคนไขกจ�าเปน หลวงพอเคยมลก ศษยคนหนง ยงเดกๆ อายไมมากหรอก ยงไมถง 20 เลย เปนมะเรงตอมน�าเหลอง แลวกเรวมากเลย เดกคนนหดภาวนามาตงแตเลกๆ เลย มาเลาใหหลวงพอฟงวา ทกวนนเหนอยมากเลย ตองคอยปลอบแม คนปวยตองคอย ปลอบญาต ญาตเศราโศก เสยอกเสยใจ คนปวยตองใชพลงงานมากมายในการมาปลอบ กวาแมจะตงสตได ลกเหนอยแทบแยเลย

คนปวยกตองดแลจตใจตวเอง ญาตของคนปวย กตองดแลจตใจตวเอง อยางมนกงวล มนกลว มนอะไร มนเปนแบบเดยวกน มนหวง มความรก มความหวงใย มอะไรตออะไร สารพดเลย บางคนกกงวลเรองคาใชจาย เรองอะไรตออะไร มเรองทตองคดมากมายเลย คารกษามนแพง ใหคอยร ทนใจของตวเองเหมอนกน ใจกงวล

18

ขนมากร ใจเปนยงไงขนมากร การรทนใจของตวเอง จะท�าใหเราไมไปขยายความทกขทรมานใหเกดขนกบใจ ความทกขมนจะอยเฉพาะรางกาย ญาตกเหนอย ตอง มาเฝาไข ตองวงไป วงมา ตองซอยา ตองโนน ตองน มค�าวาตองมากมาย แลวค�าวาหาม กเยอะแยะเลย หามกนโนน หามกนน หามโนน หามนเยอะแยะ ญาตก ล�าบาก คนไขกล�าบาก หนำทของเรำจะชวยตวเอง อยำงไรจะทกขใหนอยๆ กคอ รกษำใจของเรำ เครองมอ ในกำรรกษำใจ เรยกวำ สต สตเปนตวรทน วำมอะไรเกดขนในใจของตวเอง เพรำะฉะนนเรำคอยสงเกต จตใจของเรำ

สงทเกดขนในใจเราม ๒ กลมใหญๆ กลมหนง คอความรสกสข ความรสกทกข อกกลมหนงเปนความ รสกด ความรสกชว สขกบทกข ดกบชว มนหมนเวยนอยในใจเราทงวนมตลอดเวลาเลย ตนขนมาปบ คดเรองน มความสข คดเรองนมความทกข เหนคนนมความสข เหนคนนมความทกข มนจะเกดความรสกอยางน สขทกขขนมาในจตใจของเรา ตามองเหน หไดยนเสยง จมกได

19

กลน ลนไดรส กายกระทบสมผส ใจคดนก เปนสขบาง เปนทกขบางตามมา บางท ตา ห จมก ลน กาย ใจ กระทบอารมณ ตามองเหน กเกดกศล สมมตวาเราเหน พระมาบณฑบาต จตเปนกศลขนมา หรอบางทเหน พระมาบณฑบาต จตเกดอกศล สงสยนพระจรง หรอ พระปลอม หงดหงด อยาไปใหมนกนดกวา อะไรอยางน เพราะฉะนนตาเรามองเหน จตเปนกศลกได เปนอกศล กได

สรป หดรทนใจตวเอง ขณะนมความสขรสกไหม ขณะนมความสข รวามความสข ลองสงเกตทใจทมความสขส สงเกตไหม มนคอยๆ นงลงใชไหม ความสขคอยๆ ลดระดบลงเหนไหม

ตอไปเวลามความทกข กไปสงเกตแบบเดยวกน ดวยใจทเปนกลาง ความทกขจะลดระดบลง ทกอยาง เกดขนแลวกหายไป เกดขนแลวกหายไป มชวตอยกบปจจบนไปเรอยๆ ทงคนไข ทงญาตของคนไข ทงเพอน ฝง พนองอะไร คอยรทนใจตวเอง

20

แถมอกขอหนง ถาเกดคนไขบางคนรกษาไมได จรงๆ เปนเรองธรรมชาต บางคนมาถามวา “ถาจะตาย จะท�าอยางไร” ตองเรยนเหมอนกน ตรงนส�าคญ ท�า อยางไรเราจะตายอยางมความสขได ให คอยร ทน รางกายเจบปวย รสกไป ใจกงวล ใจเปนอยางไร คอย รสกไป ดกาย ดใจไปอยางน รบรองวาไปดกวาเกา ไป สคต

เทศนจนครบวงจรแลว ตงแตปวย จนกระทง รกษาหายกด รกษาไมหายกดอก มวธ มทางเลอก ทเรา จะไปไดด เราดจตดใจไปนเจบปวยนอย ทกขทรมานนอย ไมกงวล หายเรวดวย จะหายไดเรวกวาคนทเครยดๆ เครยดๆ หายยาก ถาใจสบายหายเรว แลวกฝ กไป เรอยๆ หดรทนความรสกของตวเองไปเรอยๆ

พระธรรมเทศนากณฑท ๒

๑๙ มนาคม พ.ศ. ๒๕๖๐

ณ วดสวนสนตธรรม อ.ศรราชา จ.ชลบร

22

เมอวานหลวงพอไปเทศนทศรราชมา หมอทเชญเขาจดรายการใหพวกทเปนมะเรง พวกฮมาโต (Hemato) มะเรงเมดเลอด มะเรงน�าเหลอง อะไรพวกนกบพวกญาตมาฟง พวกนสวนใหญไมเคยฟงธรรมะ เมอวานเลยตองเทศนงายๆ แตเทศนงายๆ แบบหลวงพอ กคงยาก ส�าหรบคนฟงทแรกเหมอนกน บอกพวกคนทเปนมะเรง ทกวนนคนเปนเยอะ มะเรงตอมน�าเหลองเปนมะเรง อนดบหา แตมะเรงทงหมดรวมกนแลว ถอเปนอนดบ หนงเลย เปนสาเหตการตายของพวกเราตอนนเยอะมาก ไมรเพราะอะไร หมอกตอบไมได

บางคนปวย ขนแรกทร วาปวยโดยธรรมชาตจะ ตกใจ ถดจากนนกลว สบสน เครยด สงเหลานตามมาเปนแถวๆ ยงไมถงขนเจบ จะเรมเจบตอนไปหาหมอ หมอจะท�าโนนท�าน ถาเราเปนนกปฏบตเรากรทนใจไป สวนใหญเวลาเราเจบ จตซงไมมคณภำพ มนจะไปขยำยควำม รสกเจบใหมำกเกนจรง อยางเราเจบ ๑๐ เปอรเซนต มนขยายไปถง ๑๐๐ เปอรเซนตได

23

ทดลองดอยางพวกผ หญงบางคนมรอบเดอน ปวดทองมากตองกนยา หลวงพอเคยสอนเพอนหลาย คน ตอนเปนโยม ไมใชไปยงกบประจ�าเดอนเขาตอนเปน พระ บอกใหดใจของตวเองไป พอหดดไปเรอยๆ ทตอง กนยาเยอะแยะ กไมตองกน ความเจบปวดหายไปเยอะ เลย เลยนกวาการภาวนาท�าใหไมเจบปวด แตไมใช การภาวนาท�าใหใจเราไมขยายความเจบปวดใหเกนจรง ภาวนาไมไดไปสามารถแกเวทนาไมใหเกดได

คนเจบปวยทางรางกาย จตใจมนเจบปวยดวย มนเครยด มนคอยสนใจมากกวาปกต อยางเวลาเรานง เพลนๆ ยงกด ไมร สกใชไหม แตพอเราเหนยง คอย ระวงๆ โอย มนกด เจบมากกวาปกต นจตมนขยาย ความรสกออกไป เพราะฉะนนถาเราฝกจตของเราใหด เรารเทาทมนเปน อยางความเจบปวดเกดขน รเทาทมน เปนมนจะไมเทาไหรหรอก

หลวงพอยงเลาใหพวกเปนมะเรงเมอวานนฟง ตอนหลวงพอใหคโมรอบทสอง มนมไซดเอฟเฟค (side

24

effect) เกดเปนฝททวารหนก ตองไปผา แตหมอทผา เกง เขาดแลด แตพอผาเสรจแลวหมอบอกวา “คนนจะ ตองปวดมากเลย” เขาสงมอรฟนไวใหแลว “คนนตองใชมอรฟน” พอตกค�าพยาบาลกมา “หลวงพอจะรบมอรฟนหรอยง” บอก “ยง” “ท�าไมยงละ” “ยงไมปวด” สดทาย กอนนอนกฉนพาราไปเมดหนง ใหพยาบาลสบายใจวาได ใหยาแลว

เวลาไปผา ไปอะไร เรารกษาใจของเราใหด ไมไปขยาย มนไมเจบเทาไหรหรอก ทมนไมเจบไมใชวาเกง กลาสามารถอะไร เทคโนโลยมนด ยคนไมคอยทรมาน คนไขหรอก ยาสารพดเลย ทจะชวยใหบรรเทาความทกขทรมาน ทนคนไขกลว เจบนดนงขยายซะใหญเลย ตกใจ มาก ฉะนนถาเรารทนใจของเรา เวลาเจบไขไดปวยขนมา ใจกลว ร ใจกงวล ร ใจเปนอยางไร คอยรไป สวนใหญ มนคอกเลสตระกลโทสะ ตระกลปฏเสธ ไมชอบ ตระกลปฏเสธนเกดเมอไหร จตมความทกขทนทเลย ฉะนน โทสะมลจตเกดเมอไหร จตจะมโทมนสเวทนา คอ ทกขเวทนาทางใจ เกดรวมดวยเสมอ เพราะฉะนนเวลารางกายเจบปวย ใจจะมความทกขไปดวย

25

พระพทธเจำทำนสอนวำ “เหมอนถกยงดวยลกธนดอกทหนง เขาทรางกาย แลวมนจะถกซ�าดวยธนลก ทสอง คอเจบเขาไปทใจ” เดอดรอนเขำไปทใจ ทกขเขำไปทใจ ทำนบอก “พระอรหนตถกลกธนลกเดยว” ถกทกำยได แตทใจ ไมปรงตอแลว ไมทกข หรอเราฝกใหดๆ เรากลดความทกขทางใจลงไปได

เวลาไปท�าฟนนากลวไหม บางคนกลว หมอบาง คนกมอหนก บางคนกมอเบา หมอมอเบาบางคนรกษา ไมดจรงนะ ขดเอาใจคนไข ขดหนปนเอาใจคนไข ขดตนๆ หนปนซอนอยใตเหงอกไมเอาออก หมอบางคนตองการความเปนเลศในการรกษา ขดลงไปแทบถงรากฟน เวลา ไปท�าฟนหวาดเสยว ถาใจเราเปนกลาง มนจะเหลอแต เจบเฉพาะรางกาย แตถาเจบทางรางกายแลว ยงทน ไมไหวใชสมถะชวย มหลายวธ ก�าหนดจตไปอย ทหว แมเทา เพราะหมอไมไดยงกบหวแมเทาเรา นกออกไหม ตอนนนหมอยงแตหวเรา เราก�าหนดจตไปไวทอน จตไม ไปรบรความเจบปวด ไมคอยเจบหรอก ยกเวนมนเจบ แรงๆ จตมนโฉบมาดทหนง

26

หลวงตามหาบวทานกเคยเลาวา ทานฉนยาจน เหมนมากเลย ไมรมนใสอะไร เหมน เวลาฉน ทานบอก ทานเอาจตไปไวบนขอ รจกขอไหม ของเราเดยวไมมขอ มแตฝา มองไมเหนขอ อยขางบน จตมนไมไปรบรซะ อยางเดยว ผสสะเกดไมได มฟน มการถอนฟน มการ ท�าฟน มผสสะไหม ผสสะไมม เพราะจตไมไดเขาไป ตงอย จตไมไดมนสการถง ไมไดใสใจถง ผสสะไมเกด เพราะฉะนนไมเจบหรอก ยกเวนแตใจเรากงวล มนจะ โฉบมาดเรอยๆ ตอนทมนวกมาดทหนง เจบทหนง

คอยๆ ฝก วนหนงเราอาจจะเจอความเจบปวด เวลาเราไมสบาย ฝกของเรา หดดจตดใจไป แลวท�าสมถะไดกท�า ถาท�าสมถะไดดวย กยงดใหญ ถาท�าสมถะไมได กดมนท�างานไป ชวยตวเองไดระดบหนง แตท�าสมถะ มากๆ กมปญหา บางทานท�าสมาธ วบลงไป เขาเจาะ ไมได ผาไมได เขาจะตองเขยา หลวงป หลวงพอ ถอย ออกมา ถอยกเจบส กเจบนะส แตตองถอยออกมา จต ทานแรงไป เจาะเลอด เจาะไมเขาบาง เขมงอบาง

27

ฉะนนเรำฝกตวเองไวตงแตกอนจะเจบปวยนะ เวลำเจบปวยจะไดชวยตวเองได ยงถาเปนมะเรงเนย เราจะเครยดสารพดเลย ญาตพนอง เพอนฝง จะมาเพมความเครยดใหเราอกมากมาย พวกทหวงมาก มาเพมความเครยดใหเรามาก สารพดรปแบบเลย อยางเมอ กอนมลกศษยคนหนง เปนเดกๆ เลย เปนมะเรงตอมน�าเหลองตงแตเดก เดกนหดภาวนามานาน เดกมาสงการ บานหลวงพอ บอกวาทกวนนเหนอยมากเลย ล�าบาก มากในการทตองคอยปลอบใจแม เดกมนเปนมะเรงนะ มนกล�าบากอยแลว แตมนตองคอยปลอบใจแม หรอ ตองใชพลงงานไปมากมายในการโอโลมปฏโลม นเหนอยนะ บางทญาตพนองกท�าใหทกขมากขน เพราะฉะนน เวลาญาตเราปวยหรออะไร ระวงอยาไปเพมความทกข ให

อกพวกหนงกคอ เปนพวกลวนแตเปนหมอทงนนเลย ตอนหลวงพอปวยน หลวงพอรเลย คนไทยเกอบ ทกคนเปนหมอนะ มค�าแนะน�ามากมายเลยนะ บางคนกหายาวเศษ นยานอยางดทสดเลย สกดจากแปะกวย

28

ใหฉนเลยนะๆ หลวงพอเปนคนทไมฉนอะไรงายๆ ให หมอด หมอบอกวาตวนไซดเอฟเฟค ท�าใหเลอดออก งาย ใหคโมเกลดเลอดมนตกอยแลว กนยาเขาไป ตวนอนตราย นหมอชาวบานของเรา คอทกคนเปนหมอ หมดเลย แนะน�า บางคนมยาจน ไปหาหมอเฉน ไปหา หมอหล ไปหาหมอโนนหมอน ยงดไมเชญไปหาหมอ ชกมดลก

หมอจน หมอไทย หมอยงมหมอผอก ยานผบอก กนยานเลยเปนผไปแลว พวกเสนอแนะมากๆ สราง ภาระมาก ทจะตองคอยปฏเสธ ตองคอยอธบาย บอก “หลวงพอฉนงาด�าเลยดทสด เดยวหนซอมาถวาย” กอนหลวงพอเปนมะเรงนหลวงพอกนงาด�าทกวนเลย ไมรเปนเพราะกนงาด�ารเปลา

คอเราจะมศาสตรอะไรอยางนมากมาย หลวงพอ ชอบแตวทยาศาสตร อะไรท ไม มงานวจยทแท จรง รองรบ ไมเชอ วจยกตองดอก วจยแบบมผลประโยชน ซอนเรนอยขางหลงหรอเปลา งานวจยทางการแพทยทม

29

ผลประโยชนซอนอยขางหลงกม อยางหลอกเราเรอง คลอเรสเตอรอล ใหเรากลวคลอเรสเตอรอลมากเลย ตอง กนยา ถงจดหนงแลว ทกคนตองกนยา เพอจะขายยา จรงๆ ไมไดนากลวเทาไหรหรอก การใชชวตตองม เหตผล ใชเชอตามๆ กน นไมใชวธของชาวพทธหรอก รกษาใจ รกษาสต ใชปญญาไตรตรอง อะไรควร อะไรไมควร ตองมเหตผล พวกญาตพนองกเหมอนกน ดแลคนไข อยาไปเพมปญหาใหคนไข หลายคนเพมปญหา หรอตว เองยงทกขหนกกวาคนไขอก ท�าใหคนไขเครยดกวาเกา

เมอวานกพดคลายๆ อยางน แตงายกวานเยอะ วนนตองใหดยากหนอย ใหสมภมวาเราเทศนทวด ถาเราฝกของเรา ความทกขมนจะเหลอแตความทกขทาง รางกาย ความทกขทางจตใจมนจะไมเกดขน แตถาเรา ยงฝกไมดพอ ความทกขทางจตใจจะเกดขน แตเกด ขนนอย เกดขนไมนาน เราพอชวยตวเองได มนเรอง อะไรทเราจะตองทกขเยอะๆ ไมใชมชวตตามยถากรรม ความทกขทางรางกายหนไมไดหรอก แตวาวทยาการ สมยใหมชวยไดเยอะ คนไขรนพวกเรา เจบนอยกวาคนไข

30

รนปยาตายายทเปนโรคอยางเดยวกน แตเจบนานกวา มนไมตายสกท ฉะนนถารกษาไมได กอยาไปรกษา มน แควาบรรเทาทกขเวทนาใหคนไข บางคนเลยงปยา ตายายพอแมเอาไวเหมอนเลยงเนอเยอ ฟด (feed) ไวทง ตวเลย ตอทอไวเตมเลย โอย ทกขทรมาน หายใจออก กทกข หายใจเขากทกข แลวดทกขไมเปน ทกขเปลาๆ รกษาอยอยางนน หมดเงนหลายลาน บางคนแทบลม ละลายเลย หลายสบลาน รจกคนหนง เขาโรงพยาบาล ดง หมดไปหลายสบลาน หมอเขาเกงจรงๆ ไมใหตาย เลยงไวอยางนน สดทายลกหลานแทบตายเลย รกษาไม ไหวจรงๆ ปลอยตามธรรมชาต ธรรมชาตชวยเรา ไมตองเจบนาน

เวลาจะตายจรงๆ ดเหมอนเจบเยอะ ถาเราฝก ใหด ดรางกายมนเจบ เมอวานกสอนเขาเหมอนกนวา ถำจะตำยจรงๆ ท�ำใจสบำยๆ นสอนพวกภำวนำไม เปน ท�ำใจสบำยๆ คดถงแตสงดๆ ไป แตพวกเรำ นกปฏบต ถ ำจะตำยดร ำงกำยมนตำย ใจเรำอย ต ำงหำกเปนคนด ไมกระสบกระสาย ไมหวนไหว

31

ความเจบปวดทกขทรมานไมมากเทาไหร จะนอยกวา คนปกต หลวงตามหาบวทานยงเคยเลาวา ภำวนำใหดทสดไปเลย เวลำจะตำยจรงๆ จตมนถอนตวออกมำเลย มนไมทกขทรมำน มนพนทกขจำกกำรตำย แตของเรามนถอนไมได ผลบๆ โผลๆ เขาๆ ออกๆ อย แตถอนตวออกมาน จตมนถอนของมนเอง ไมไดหนจากรางกาย จตมนถอดถอนออก แลวมนตดการรบร มนรวารางกาย นเอาไวไมไดแลว มนทงเลย มนตดการรบร ของกาย ออก กายนจะสงบไป ถาดนกคอเปนวตถดนไปเทานน เอง แตจตนนสงบวเวก เขาถงความวเวก เราไมใชคน อนาถา เราเปนลกศษยพระพทธเจา ใหฝกตวเองตงแต ตอนน เวลาเจบปวยใหหมอรกษารางกาย เรารกษาใจ ถารกษาไมได ปลอย รกษาใจเอาไว แลวถาภาวนาได สดขด มนจะปลอยใจอกทหนง ทสดของทกข มนก อยตรงนนเอง ฉะนนถาเราภาวนายงไมถงทสด เวลาใกลตาย ปลอยกาย ปลอยกายกอน มนจะเขามาทใจ แลว กถาท�าไดถงจดหนงทบารมพอ มนจะปลอยวางใจ

32

การปลอยวางใจ พวกเราบางคนเคยผานมาแลว วางใจลงไป แตมนวางแลวมนหยบใหม มนไมตาย ตอนนน กรรมเกามนยงไมหมด มนจะตองมาหยบใจ ขนมาใหม แตชวงทรวารางกายตายแน มนปลอยกาย แลวใจทฝกอบรมมาดแลว หมดความดนรนตรงนน มนรแจมแจงแลววา ตวใจนคอตวทกข ถาไมมใจ มนกไมม ขนธ ๕ มแตวตถทนอนอยเฉยๆ ถามนไมมใจ มแตวตถ มแตธาต กอนธาต พอมใจขนมา มนกลายเปนสตว เปนคน เปนเรา เปนเขาขนมา ฉะนนเวลาพดถง ทานจะใชค�าวา รางกายในกายน ยาววา หนาคบ กวางศอก มสญญาและใจครอง มกายกบมใจ มนถงเปนคน เปนสตว เปน เรา เปนเขา แตทานพยายามชวาไมใชคน ไมใชสตว ไมใชเรา ไมใชเขา เปนวตถ เปนกอนธาต มสญญา มใจ ใจก เปนวญญาณธาต ใหดลงไปเปนธาตทงหมด ไมมคน ไมมสตวไมมเรา ไมมเขา นนภมจตภมธรรมของพระอรหนตทาน

ยงมเรำอย ถำยงยดจตอย ยงไปเกดอก จตดวง เดยว จะไปสรำงขนธ ๕ ใหมขนมำ ฉะนนปฏสนธ

33

วญญำณดวงเดยวสรำงรปนำมใหมขนมำไดหมด แตถำ เรำปลอยวำงจตลงไปแลว ปฏสนธวญญำณไมม เรำตำยกตำยเลย ไมมเชอเกด ไปหำควำมทกขเพอจะตำยครงใหม ตำยครงสดทำย คอยๆ ฝกไป

จตทฝกดแลวน�าความสขมาใหเรา ฉะนนพยายามฝกตวเอง ไมมใครชวยเราไดหรอก ความทกขมากมาย อยางถาไปอยโรงพยาบาลจะร ความทกขมเยอะแยะเลย ยงบอกพระอาจารยอาเลยวา “เออ เราอาจจะไมตองไป ตกนรกอก แตวากรรมใหผล เราตกนรกยงไมทนตาย ถงเวลายมบาลในชดขาวกเอาเขมมาแทงเรา อกศลมนจะ ตองใหผล ของฟรไมม มหนตองชดใช ถาไมไปใชในนรกจรงๆ กตองมารบใชซะกอน ไมทนจะตาย ไมทนจะตก นรกเลยนะ มนตกทงเปนกอนแลว”

คนไขบางคนภาวนาไมเปนเครยดจดเลย คลมคลง เขยาเตยง ทแรกหวงวาจะหาย เขยาเตยง โมโหทไมหาย สกท เปนมาก เจบนาน เขยาใหมเมอไหรจะตายสกท นละคนทไมฝกมนอนาถา ชวยตวเองไมได เปนสญชาตญาณดบๆ ซงไมไดท�าใหอะไรดขน มแตจะท�าใหความ

34

ทกขรนแรงขน คนรอบตวกเครยดมากขน คนเฝาไขก เครยด อดหลบอดนอน พระอาจารยอาไปเฝาหลวงพอ ซะโทรม โทรมกวาหลวงพออก เวลาหมอแปลกหนามา บางทเขาเขามาในหองปบ เขาจะจบพระอาจารยอาตรวจกอนทกทเลย นเรองจรงไมองนยายเลย เพราะเฝาไขซะ จนตาเขยวเลย ตาเหลอง ตาเขยว เราไมสบาย เราตนขนมา แปบเดยวเรากหลบไปแลว เพราะเราหมดเรยวหมด แรง พระอาจารยอาตนแลวตาคาง พอเชาขนมาตาเขยว หมอเขามาทไรลยพระอาจารยอากอน หนขวบ มองแลว วามพระ ๒ องค เอาองคนละ พอรวาไปดพระผดองค กแกเกอบอกวา “หลวงพอท�าไมไมเหมอนคนปวยเลย” หลวงพอบอก “เนย ฉนมอะไรตออะไรเนยเตมไปหมด เธอไมดเอง เธอเลนดโหงวเฮง”

เปนคนเฝาไขกตองภาวนา เปนเวลาทไดภาวนา เยอะเลย เพราะวาไมตองท�างานอน ฉะนนเวลาเจบปวย คอเวลาเขาหองสอบ เวลายงไมปวย คอเขาหองเรยน แตบางคนยงเรยนไมเกง ถงเวลาปวยจะไปเขาหองเรยน มบางคนไมสบายมาถาม “หนจะท�าใจยงไง?” “ท�าไงกท�า

35

ไปเถอะ หนเอย” ท�าไมไดหรอก คอความทกขมาถง ตวแลว จะมาปฏบต ไมไดกนหรอก มนไมทน มนตอง ฝกเสยตงแตยงแขงแรงอยในชวตท�าธรรมดา เขาหอง เรยนไวใหด หองเรยนบทเรยนของเรา กคอ ‘รปกบนำม’ เรยนลงไป ดกายดใจของตวเองใหมาก ดจตไดดจต ดจต ไมไดดกาย ดจตดกายไมไดท�าสมถะ พทโธๆ ไป สงบก ชาง ไมสงบกชาง ขอใหไดพทโธไป แคนกดถมไปแลว สวดมนตไปกได อะไรกไดสกอยาง ใหจตอยกบอารมณ ทเปนกศลไว เวลาเจบปวยขนมา คอเวลาเขาหองสอบ

แลวเคยไหมเวลาเรยนหนงสอ บางครงอาจารย เทสต (test) โดยไมบอกลวงหนา เคยเจอไหมประเภทน พวกเรากเคยเจอ หลายคนขบรถอยรถคว�า นแคเทสต (test) ยงไมถงตาย คอยงไมหก ท�าไมคอไมหก สตมนด หวจะฟาดทางนแลว หลบสกหนอย หแหวงไปนดหนง แทนทหวกะโหลกจะเปด มนหลบหลกได มสต อนน แสดงวาสอบเกบคะแนนผาน

อยางเราจะตาย สอบจรงๆ แลว จะสอบไดหรอ สอบตกเอาแนไมได วนหนงตองเขำหองสอบ หนไม

36

พนหรอก บำงคนเขำเรวกวำทคด หลำยคนเขำเรว มำกเลย บำงคนกนำจะเขำหองสอบนำนแลว ไมเขำ สกท เธอเรยนไมผำนสกท เรยนยงไมเลก ไมยอม ไมยอมปวยหนกสกท ไมยอมตาย มหลายคนดแลวนา จะตายเรว แตกลบอย ไดนาน พระอาจารยอาบอก “เขารบอกศลอยตลอดเวลาแลว เฉลยไปเรอยๆ เดยว เปนโนน เดยวเปนน เจบไปเรอยๆ” เมอกอนมลกศษย หลวงปเทสกคนหนงชอปาต ปาตนขโรค สารพดโรคเลย เปนเบาหวาน เปนโนนเปนน โรคอะไรททนสมยเปนกบ เขาเรอยๆ เขาตดนว ตดอะไร ตดไปเรอย แกเลาดวย ความภมใจวา คนทมาเยยมบอกแกวา “โถ ปาต ถกตด อกแลวเหรอ โถ” ปาตบอกวา “ไอทโถๆ ใสปาเนยนะ ไมนานเลย ตาย” ตายจรงๆ ดวย แกไมไดแชงนะ คนทด แขงแรงตายกอนคนกระเสาะกระแสะอยางนกม ฉะนน ไมใชวาเราแขงแรง แลวจะอยตลอด ‘ไมแน’ ค�ำทแนนอนคอค�ำวำ ‘ไมแน’

เพรำะฉะนนเรำตองเตรยมควำมพรอม เรำจะ ถกสอบเมอไหรไมร สอบนไมมกำรสอบซอมแลว

37

ไดคอได ตกคอตก จะมำขอยมบำล ขอกลบไปฟน อกรอบหนงเคยอำนเจอ ตำยแลวฟน ไมมสอบซอม ฉะนนเตรยมตวใหดทสด ฝกกรรมฐำนไว ม ๒ อน สมถกรรมฐำน กบ วปสสนำกรรมฐำน สมถกรรมฐานตองท�า จตไมดท�าใหด จตไมสข ท�าใหสข จตไมสงบ ท�าใหสงบ ใชสงทตรงขามกน อารมณทตรงขามกบกเลส ทเราม จตมราคะมาก สงทตรงขามกบราคะ คอเรอง อสภะ ของไมสวยไมงาม ของสวยของงามยวราคะ จตมโทสะมาก เจรญเมตตา เมตตากบโทสะตรงขามกน จตมโมหะมากโงงมงาย หดใชเหตผลใหเยอะขน อยางฝก ทกอยางตองมเหตผล ไมอยางนนโมหะเอาไปกน หรอวาจตฟงซานมาก นอมจตมาอยในอารมณอนเดยว จตหนแลวรๆ จตจะไมฟงซาน ใชสงทตรงขาม น เรองของ สมถะ ใหจตมำอยในอำรมณตรงขำมกบกเลสทก�ำลง มอย เรองของวปสสนำ ไมท�ำ ไมตองท�ำ ใหรอยำง ทมนเปน รกายอยางทกายเปน รใจอยางทใจเปน ฉะนนสมถะนมการท�า ตองท�า ท�าแลวตองรกษา ไมอยางนน เสอม วปสสนาไมมค�าวาตอง ไมมค�าวาหาม มแตค�าวารอยางทมนเปน ๒ อยางนไมเหมอนกน

38

บางคนมาบอกวา “หลวงพอปราโมทยบอกไมตองท�าอะไรเลย” ไมใช หลวงพอบอก “ใหรสกตวใหเปน ไม เผลอ ไมเพง ตองฝก ตองท�า แตพอใจรตวแลว ดรป ดนามเขาท�างาน อยาเขาไปแทรกแซง อยาไปหลง แทรกแซงดวยความยนดยนราย ถายนดยนรายใหร ทนเขาไปอก มนจะไมแทรกแซง”

ดาวโหลดไฟลเสยงทง ๒ ไฟลไดทwww.dhamma.com/downlond/cd70

วดสวนสนตธรรม อ.ศรราชา จ.ชลบร ตรวจสอบวนและเวลาแสดงธรรมของหลวงพอปราโมทย ปาโมชโช ไดท www.dhamma.com/calendar หรอโทร. ๐๙๖-๙๓๕๖๓๕๙

แผนทแสดงเสนทำงไปวดสวนสนตธรรม