เอกสารประกอบการอบรม การพฒนางานประจ าสงานวจย

แบบแผนการวจยแบบกงทดลอง

Nurse - PNU คณะพยาบาลศาสตร มนร

ผชวยศาสตราจารย อชฌา สวรรณกาญจน

แบบท 1 แบบศกษาสองกลมทไมเทาเทยมกนวดกอนและหลงการทดลอง

แบบท 2 แบบศกษากลมเดยววดแบบอนกรมเวลา (One-Group Time Series Design)

แบบท 3 แบบศกษาสองกลมทไมเทาเทยมกนวดแบบอนกรมเวลา (Interrupted Time Serie with Non-Equivalence Control-Group Design)

แบบท 4 แบบศกษากลมเดยวและงดใหสงทดลองวดแบบอนกรมเวลา (Interupted Time Series with Removed Treatment Design)

เปนกระบวนการศกษาทใชเพอตรวจสอบความเปนเหตเปนผลของตวแปรตนและตวแปรตาม มการจดกระท ากบตวแปรตนซงเปนเหต (Manipulation)และประเมนผลซงเปนการเปลยนแปลงทเกดกบตวแปรตาม เปนแบบแผนการวจยทมขอจ ากดในดานหลกการสม (Randomization) และผวจยไมสามารถควบคมสภาพการณวจยไดอยางเครงครด (Researcher control of experimental situation) เพราะอาจขดตอจรยธรรม โดยเฉพาะการวจยทกระท ากบคน (ผปวย) และท าในสภาพแวดลอมทเปนจรงตามธรรมชาต จงมกมขอจ ากดดงกลาว

ลกษณะของการวจยแบบกงทดลอง (Quasi – Experimental Design)

1. ในกรณไมสามารถควบคมสภาพการณทดลองไดอยางเครงครด สามารถใชรปแบบการวจยแบบกงทดลองได

2. ในกรณทไมสามารถสมกลมตวอยางจากประชากรไดเนองจากมผลตอคณธรรม จรยธรรมและสทธมนษยธรรม สามารถใชรปแบบการวจยแบบกงทดลองได

3. ผลการทดลองสามารถแสดงถงความสมพนธทเปนเหตเปนผลกนไดในระดบหนง

4. สามารถใชทดสอบทฤษฎ เพอยนยนวาทฤษฎนนยงมความถกตอง ทนสมย การทดสอบทฤษฎจะท าใหทราบวาทฤษฎนนยงคงใชไดหรอไม

ประโยชนของการวจยแบบกงทดลอง

แบบท 1 แบบศกษาสองกลมทไมเทาเทยมกนวดกอนและหลงการทดลอง เปนแบบแผนการวจยทไดพฒนาใหสมบรณขนโดยการเพมการวดตวแปรตามกอนการใหสงทดลองระหวางกลมทดลองและกลมควบคม เพอทจะสามารถประเมนการเปลยนแปลง ของตวแปรตามภายหลงไดรบสงทดลองใหชดเจนมากขน แบบแผนการวจยนเปนแบบแผนท นยมใชกนมากทสด (Burns & Grove, 1997)

จดออน แบบแผนการวจยแบบศกษาสองกลมทไมเทาเทยมกนวดกอนและหลงการทดลอง ไมมการสมกลมตวอยางจากประชากรและไมมการสมกลมตวอยางเขากลมทดลองหรอกลมควบคม จงอาจมความล าเอยงในการเลอกกลมตวอยาง (Selection bias) ฉะนนจงควรสรปความเปนเหตเปนผลระหวางตวแปรตนและตวแปรตามดวยความระมดระวงโดยนกวจยควรควบคมสภาพการณวจยอยางเขมงวด

ขอด แบบแผนการวจยแบบศกษาสองกลมไมเทาเทยมกนวดกอนและหลงการทดลองเปนแบบแผนทสามารถประเมนไดวา การเปลยนแปลงของตวแปรตามหลงการทดลองมมากขนหรอเทาเดมและการเปลยนแปลงของตวแปรตามนนมมากกวากลมควบคมทไดรบการดแลตามปกตหรอไม ท าใหสามารถสรปไดอยางมนใจระดบหนงวาการเปลยนแปลงทเกดขนเปนผลมาจากสงทดลอง

วธการวเคราะหขอมล 1. ในกรณทคาตวแปรทวดหลงการทดลองมคาตอเนองและมการกระจายเปนแบบโคงปกต วเคราะหความแตกตางของคาเฉลยกอนการทดลองระหวางกลมทดลอง (O1) และกลมควบคม (O3) โดยใชสถต (Independent t-test) 2. ในกรณทคาตวแปรทวดหลงการทดลองมคาตอเนองแตมการกระจายตวไมเปนโคงปกต วเคราะหโดยใชสถตนนพาราเมตรกซ โดยวเคราะหความแตกตางของคาเฉลยหลงและกอนการทดลองในกลมทดลอง (O2 และ O1) วเคราะหความแตกตางของคาเฉลยหลงและกอนการทดลองในกลมควบคม (O4 และ O2) โดยใช Mann-Whitney U test, Median test

3. ในกรณทคาตวแปรทวดหลงการทดลองมคาไมตอเนอง วเคราะหโดยใชสถตนนพาราเมตรกซ โดยวเคราะหความแตกตางของคะแนนหลงและกอนการทดลองในกลมทดลอง (O2 และ O1) วเคราะหความแตกตางของคะแนนหลงและกอนการทดลองในกลมควบคม (O4 และ O3) โดยใช Wilcoxon test และวเคราะหความแตกตางของคะแนนหลงการทดลองระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง (O4 และ O2) โดยใช Fisher test, Kolmogorov Smirnov test

ตวอยาง : ผลของโปรแกรมสงเสรมการรบรความสามารถของตนเองทเนนการสนบสนนจากสามตอการปรบตวดานบทบาทหนาทการเปนมารดาในหญงตงครรภวยรนครรภแรก (ภาวด ทองเผอก และ สจจา ทาโต, 2548)

วธการวเคราะหขอมล ในกรณน คาตวแปรตามทวดมคาตอเนองและมการกระจายตวเปนโคงปกต ผวจยจงวเคราะหความแตกตางของคาเฉลยกอนการทดลองระหวางกลมการทดลอง (O1) และกลมควบคม (O3) โดยใชสถต (Independent t-test) โดยพบวาทงสองกลมมคะแนนเฉลยการปรบตวดานบทบาทหนาทการเปนมารดาไมแตกตางกน จงเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนการปรบตวดวนบทบาทหนาทการเปนมารดาหลงการทดลองระหวางกลมการทดลอง (O2) และกลมควบคม (O4) ดวยสถต (Independent t-test)

แบบท 2 แบบศกษากลมเดยววดแบบอนกรมเวลา (One-Group Time Series Design) รปแบบการวจยนไมมกลมควบคมจงไมมการสม แตเพอลดขอเสยของการไมมกลมควบคมและไมใชหลกการสม จงมการวดตวแปรตามกอนและหลงใหสงทดลองหลายๆครง ดงแผนภาพ

1. เพอประเมนธรรมชาตของกลมในชวงเวลาทตางกน 2. เพอดแนวโนมของกลมในระยะกอนหลงไดรบสงทดลอง 3. ระยะเวลาทแตกตางกนมผลตอการทดลอง 4. เพอดวาอทธพลของสงทดลองทใหจะเปลยนไปหรอไม อยางไร เมอเวลา เปลยนแปลงไป

วตถประสงคของการท าวจยกงทดลองแบบอนกรมเวลา คอ

จดออน ปจจยส าคญทมสวนเกยวของกบการเปลยนแปลงของตวแปรตาม คอ เหตการณพองทเกดขนในชวงระหวางการทดลอง มการออกโฆษณาสงเสรมการใชถงยางอนามย 100% ท าใหวยรน มการตนตวใชถงยางอนามยมากกวาปกต นอกจากนอทธพลระหวางการวดหลายๆครงกอนการทดลองรวมกบสงทดลอง ท าใหไมสามารถสรปผลไปยงกลมประชากรทวไปได เนองจากโดยปกตกลมประชากรทว ๆ ไป จะไมมการวดตวแปรตามกอนหลายครงเหมอนกลมตวอยางในการทดลอง จงเทากบไมไดเปนการกระตนความสนใจของประชากรไวกอน ดงนน การขยายผลสรปอางองไปยงกลมประชากรสวนใหญจงอาจผดพลาดได

ขอด * ผวจยสามารถประเมนลกษณะของการเปลยนแปลงทเกดขนจากสงทดลองไดละเอยดมากกวาการวจยแบบกงทดลองใดๆ ทกลาวมาขางตน * ผวจยสามารถประเมนแนวโนมของการเปลยนแปลงจากคา ของ O5 O6 O7 O8 จากการเขยนกราฟเสน ซงสามารถประเมนไดวาสงทดลองนนมอทธพลท าใหเกดการเปลยนแปลงไดในชวงเวลาสนๆ หรอเกดการเปลยนแปลงไดตอเนองเปนระยะเวลานาน * ตองเวนระยะหนงหลงจากใหสงทดลองไปแลวจงจะเกดการเปลยนแปลง

วธวเคราะหขอมล มอย 2 วธ คอ 1. ถามขอมลจ านานมาก และตวแปรตามมระดบการวดแบบอตราสวนมาตราหรอแบบชวงมาตรา สามารถวเคราะหขอมลไดโดยใชวธอนกรมเวลา (Time Series Analysis) 2. ถาขอมลมจ านวนไมมากนก ควรใชวธเขยนกราฟเสน เพอดการเปลยนแปลงของแตละจดในเสนกราฟ และเปรยบเทยบความแตกตางระหวาง O5 กบ O4 โดยใชสถต Paired t-test ควบคไปกบการพจารณาแนวโนมในเสนกราฟ

แบบท 3 แบบศกษาสองกลมทไมเทาเทยมกนวดแบบอนกรมเวลา (Interrupted Time Serie with Non-Equivalence Control-Group Design) รปแบบการวจยน เปนแบบทมการเพมกลมควบคมขนมาอกกลม ส าหรบเปรยบเทยบผลการทดลองใหชดเจนขน

จดออน การควบคมอทธพลรวมระหวางการวดหลายๆ ครงกอนการทดลองรวมกบสงทดลองและความล าเอยงในการเลอกตวอยาง ท าใหมขอจ ากดในการสรปอางองผลการวจยไปยงกลมประชากรสวนใหญได

แบบท 4 แบบศกษากลมเดยวและงดใหสงทดลองวดแบบอนกรมเวลา (Interupted Time Series with Removed Treatment Design) เปนแบบแผนทใหสงทดลองสลบกบการงดใหสงทดลอง จากแผนภาพจะเหนวาใหสงทดลองแกกลมตวอยางภายหลงการวด O5 และใหตอเนองไปจนประเมน O9 แลวจงงดการใหสงทดลอง (Cook & Campbell, 1979)

จดออน การควบคมอทธพลรวมระหวางการวดหลายๆครง ครงกอนการทดลองรวมกบสงทดลองและปญหาจรยธรรมในการงดใหสงทดลอง ซงในปจจบนแบบแผนการศกษานไมคอยไดรบความนยมแลว

สรปจดออนของแบบศกษากลมเดยวและงดใหสงทดลองวดแบบอนกรมเวลา

จดออนและจดแขง ของแบบแผนการวจยกงทดลอง

1. เปนแบบแผนการวจยทสามารถท าไดจรง สามารถน าไปปฏบต ได ในสภาพการณจรง (Practical) ซงงานวจยทางพยาบาลศาสตรเปนการศกษาใจคน การสมกลมตวอยางใหไดรบสงทดลองอาจไมสามารถท าไดดวยเหตผลทางจรยธรรม หรอการควบคมตางๆไมสามารถท าไดอยางเครงครดเพราะการกระท าในสถานการณจรง เชน ในหอผปวยตางๆ ซงรปแบบการวจยแบบทดลองทแทจรง (True experimental design) ไมสามารถกระท าได ทงนแบบแผนการวจยแบบกงทดลองสามารถทดสอบความเปนเหตและผลระหวางตวแปรตนและตวแปรตามได 2. มความตรงภายนอกสงกวาแบบแผนการวจยแบบทดสอบทแทจรง เนองจากแบบแผนการวจยแบบกงทดลองเปนการศกษาวจยในสภาวะธรรมชาต (Natural Setting) หรอท าการทดลองในภาคสนาม (Field Setting) ซงเปนสภาพการณจรง จงสามารถอางองผลกลบไปยงกลมประชากรได

จดแขง

1. เนองจากแบบแผนการวจยกงทดลองเปนการศกษาวจยในสภาพธรรมชาตหรอท าการทดลองในภาคสนาม ผลของวจยทไดจงอาจเกดจากผลของปจจยอนๆ (Rival hypotheses) นอกเหนอจากการจดกระท าทให ฉะนนการสรปความเปนเหตเปนผลระหวางตวแปรตนและตวแปรตามจงท าดวยความระมดระวง ซงการทดสอบความเปนเหตเปนผลระหวางตวแปรมอ านาจต ากวาแบบแผนการวจยแบบทดลองทแทจรง 2. มความตรงภายในต ากวาแบบแผนการวจยแบบทดลองทแทจรง เนองจากแบบแผนการวจยแบบกงทดลองมขอจ ากดเกยวกบการสมและการควบคม จงอาจเกดปญหาในดานความตรงภายใน เชน ความล าเอยงในการเลอกกลมตวอยาง เหตการณพองและวฒภาวะ เปนตน

จดออน

Nurse - PNU

To be continued….

ดรายละเอยดเพมเตมได ใน www.permboonlearningcenter.com