„Blok 5” -diopodgorica.me/db_files/Urbanizam/PlanskaDokumentacija/2012/... · Nikola Simović, dipl. inž. hidrotehnike (hidrotehnička infrastruktura) Budimir Vorotović, dipl

Izmjene i dopune DUP-a “Blok 5”-dio, u Podgorici predlog, decembar 2012.

2

Izmjene i dopune DUP-a „Blok 5” -dio u Podgorici predlog plana Naručilac plana: Agencija za izgradnju i razvoj Podgorice

Obradjivač plana: Arhitektonski atelje, Podgorica Radni tim: Mladen Djurović, dipl. inženjer arhitekture (urbanizam) Zoran Dašić, dipl. inženjer saobraćaja (saobraćaj) Željka Čurović, dipl. inženjer pejzažne arhitekture (pejzažna arhitektura) Nikola Simović, dipl. inž. hidrotehnike (hidrotehnička infrastruktura) Budimir Vorotović, dipl. inž.el (elektrotehničke instalacije) Željko Maraš, dipl. inženjer elektrotehnike (tk infrastruktura) Dr Batrić Milanović, dipl.inž.elektrotehnike (protivpožarna zaštita)

Podgorica, 2012. godine


3

SADRŽAJ OPŠTA DOKUMENTACIJA

• Registracija preduzeća • Odluka o izradi Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5” – dio, u Podgorici • Odluka o ustupanju izrade Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5” – dio, u Podgorici • Odluka o nepreduzimanju izrade Strateške procjene uticaja na životnu sredinu Izmjena i

dopuna DUPa „Blok 5” – dio, u Podgorici • Mišljenja na Nacrt plana • Odgovori obrađivača na mišljenja na Nacrt plana

TEKSTUALNI DIO 1. UVODNI DIO 1.1. Zakonski osnov 1.2. Izvod iz programskog zadatka 1.3. Obrazloženje za izradu plana 1.4. Opis, granica i površina zahvata 2. ANALITIČKI DIO 2.1. ANALIZA PRIRODNIH KARAKTERISTIKA Topografija prostora Inženjersko geološke karakteristike Pedološke karakteristike Stepen seizmičkog intenziteta Klimatske karakteristike Temperatura vazduha, Vlažnost vazduha, Osunčanje, oblačnost i padavine, Pojave magle, grmljavine i grada, Vjetrovi 2.2. IZVOD IZ POSTOJEĆE PLANSKE DOKUMENTACIJE Izvod iz GUPa Opštine Podgorica

Izvod iz važećeg DUPa „Blok 5”

2.3. ANALIZA KONTAKTNOG PODRUČJA I MEĐUSOBNI UTICAJ 2.4. ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA

Analiza postojećeg stanja zemljišta, građevinskog fonda i anketni pokazatelji Ocjena stanja 3. PLANSKO REŠENJE

3.1. URBANISTIČKO RJEŠENJE Obrazloženje planiranog koncepta Podjela na planske zone i podzone, prostorna organizacija i namjena površina Koncepcija korišćenja, uređenja i zaštite planskog područja Uslovi u pogledu planiranih namjena Uporedne tabele postojećih i planskih bilansa i kapaciteta Ekonomsko - tržišna i demografska projekcija Faze realizacije Uslovi za dalju razradu plana (razrada arhitektonskim konkursom) 3.2. PEJZAŽNA ARHITEKTURA


4

3.3. INFRASTRUKTURA

Saobraćaj Elektroenergetika Hidrotehničke instalacije Telekomunikacije

4. SMJERNICE ZA SPROVOĐENJE PLANSKOG DOKUMENTA

Smjernice za zaštitu prirodnih i pejzažnih vrijednosti i kulturne baštine Smjernice za zaštitu životne sredine Smjernice za zaštitu od interesa za odbranu zemlje Smjernice za spriječavanje i zaštitu od prirodnih i tehničko-tehnoloških nesreća Smjernice za smanejnje gubitaka energije Smjernice za evakuaciju otpada Smjernice za tretman postojećih objekata Urbanističko – tehnički uslovi i smjernice za izgradnju objekata

Spisak grafičkih priloga: 1. Geodetska podloga 1:1000 2. Izvod iz GUP-a 1:10000 3. Podobnost terena za urbanizaciju 1: 5000 4. Izvod iz važećeg DUP-a 1: 1000 5. Kontaktne zone 1:2500 6. Analiza postojećeg stanja 1:1000 7. Plan namjene površina 1:1000 8. Plan parcelacije 1:1000 9. Plan nivelacije i regulacije 1:1000 10.Prostorni oblici 1:1000 10. Plan saobraćaja 1:1000 11. Pejzažna arhitektura 1:1000 12. Plan vodovoda i kanalizacije 1:1000 13. Plan elektroenergetskih instalacija 1:1000 14. Plan telekomunikacionih instalacija 1:1000


5

OPŠTA DOKUMENTACIJA


6

1. UVODNI DIO

1.1. Zakonski osnov Pravni osnov za pristupanje izradi Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5” – dio, u Podgorici sadržan je u:

• Članu 31. Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata ("Službeni list CG", br. 51/08 I 34/11),

• Odluci o izradi Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5” – dio, u Podgorici, broj 01-031/11-7093, koju je donio Gradonačelnok Glavnog grada 16.12.2011.god., u skladu sa Programom uređenja prostora Glavnog grada Podgorice za 2011. godinu;

• Programskom zadatku za izradu Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5” – dio u Podgorici.

Odluka o izradi Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5” – dio u Podgorici, i Programski zadatak čine sastavni dio ovog planskog dokumenta. Predlog Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5” – dio u Podgorici, urađen je na osnovu:

• Odluke o ustupanju izrade Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5” – dio u Podgorici, Programskog zadatka i Ugovora zaključenog između: naručioca - Agencije za izgradnju i razvoj Podgorice D.O.O. i obradjivača - ” Arhitektonski atelje” iz Podgorice,

• Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (Službeni list CG, broj 51/08), • Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o uređenju prostora i izgradnji

objekata (Službeni list CG, broj 1/11). • Pravilnika o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene

površina, elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima (‘Službeni list CG’’ , br. 24/10)

Planski dokument sačinjavaju Programski zadatak, Analiza postojećeg stanja, Plansko rješenje sa potrebnim obrazloženjima i preporukama, kao i odgovarajući grafički prilozi, odnosno dio dokumentacije koji, saglasno Zakonu o planiranju i uređenju prostora i Pravilniku o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene površina, elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima, sačinjavaju Izmjene i dopune DUPa „Blok 5” – dio.

1.2. Izvod iz programskog zadatka Pravni osnov za izradu Izmjena i dopuna Plana sadržan je u odredbama Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (’’Službeni list CG’’, br. 51/08 i 34/11) i Programa uređenja prostora Glavnog grada – Podgorice za 2011. godinu. Osnovne smjernice za izradu Izmjena i dopuna Plana su sadržane u Generalnom urbanističkom planu Podgorice, kojim je definisana pretežna namjena „kolektivno stanovanje“ i dio „park šume i parkovi“. GUP-om Podgorice je definisano: „Namjena površina je određena sa pretežnom namjenom površina. Unutar određenog područja moguće su i druge namjene pod uslovom da ne smetaju osnovnoj namjeni prostora...“. Cilj izrade Plana je da se izvrši analiza postojećih planskih rješenja u cilju stvaranja planskih pretpostavki za adekvatnu organizaciju, uredjenje odnosno valorizaciju ovog prostora, u skladu sa kontaktnim zonama i potrebama grada i šire. Polazna opredjeljenja Osnov za definisanje polaznih opredjeljenja su načela uređenja prostora kojima je propisano da se uređenje prostora zasniva na načelima, kojima se između ostalog navodi usaglašavanje razvojnih i investicionih programa korisnika i vlasnika prostora, odnosno usaglašavanja interesa korisnika prostora i prioriteta djelovanja u prostoru u cilju njegovog efikasnijeg uređivanja. Takođe je istim Zakonom data mogućnost davanja inicijativa, mišljenja ili na drugi način učestvovanja u poslovima vezanim za uređenje i izgradnju objekata.


7

Planski ciljevi će biti usmjereni na bolju valorizaciju prostora, kao i nova i kvalitetnija saobraćajna rješenja kroz analizu kontaktnih zona uz poštovanje principa za zaštitu i unapređenje životne sredine.

1.3. Obrazloženje za izradu plana Osnovni zadatak Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5 – dio, je vršenje provjere planskih rješenja važećeg DUP-a, i to prvenstveno saobraćajnih rješenja, parametara i kapaciteta, a u cilju stvaranja planskih pretpostavki koje će adekvatno tretirati ovaj prostor, njegovo uređenje odnosno valorizaciju. Taj zadatak treba ispuniti kroz nekoliko važnih segmenata:

• Sagledavanje ulaznih podataka iz Generalnog urbanističkog plana Titograda (1990), • Sagledavanje ulaznih podataka iz rađene planske dokumentacije za kontaktni prostor • Analizu postojećeg stanja prostora i programskih zahtjeva korisnika i vlasnika prostora, • Analizu uticaja kontaktnih zona na ovaj prostor i obrnuto

Osnov za izradu Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5 – dio u Podgorici je Program uređenja prostora za 2011.god., kojim je data mogućnost da se pristupi izradi planske dokumentacije za koju se ukaže potreba i pored predviđene planske dokumentacije. Potreba grada da se racionalno odnosi prema svom prostoru kroz koncentraciju, odnosno, realizaciju kompaktnije urbane matrice optimalno valorizujući prostore za gradnju i njihovu komunalnu opremljenost, uslovile su, takodje, pristupanje izmjenama i dopunama DUP-a. Izradi plana prethodila je detaljna analiza postojeće planske dokumentacije, kako za predmetni prostor, tako i za kontaktno područje; postojećeg stanja terena i formiranje dokumentacione osnove. Na osnovu međusobne usaglašenosti tri osnovna faktora - prirodnih, stvorenih uslova i planerskog stava zasnovan je prostorni koncept Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5 – dio u Podgorici. Cilj izrade Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5“ – dio u Podgorici je stvaranje planskih pretpostavki za adekvatnu organizaciju, uredjenje odnosno valorizaciju ovog prostora, u skladu sa kontaktnim zonama i potrebama grada i šire. Naime, GUP-om Titograda iz 1990. bilo je predviđeno zaustavljanje glavnog gradskog Bulevara (Lenjinovog, sada Bulevara sv Petra Cetinjskog) u zoni Poslovnog centra ''Kruševac'' i realizacija jake saobraćajnice, bulevara, trasom Dalmatinske ulice. U skladu sa tim, glavni ulaz u naselje Blok 5 planiran je iz pravca Dalmatinske, a ''leđa'' naselja i ''zelena'' zona su okrenuti prema glavnoj gradskoj osovini. Nerealizovanje tih ključnih planskih pretpostavki, odnosno realizacija gradske osovine do Mareze i zadržavanje Dalmatinske ulice nametnuli potrebu “okretanja”, orijentisanja naselja prema postojećim (i budućim) koordinatama grada. Stoga je već i važećim DUP-om Bloka 5 iz 2010. godine na prostoru koji je predmet ovih Izmjena i dopuna planiran sadržaj koji će imati ulogu glavnog vizuelnog repera, orjentira za dio grada ''preko Morače', a istovremeno naglasi i zaokruži i vizuelno i funkcionalno užu zonu Bloka 5 i PC ''Kruševac''. Potrebe grada da se racionalno odnosi prema svom prostoru kroz koncentraciju, odnosno, realizacija kompaktnije urbane matrice optimalno valorizujući prostore za gradnju i njihovu komunalnu opremljenost, uslovile su pristupanje Izmjenama i dopunama važećeg DUP-a, kojim će se prethodno rješenje preispitati u smislu parametara i kapaciteta. Ovako sagledani problemi i razlozi za izmjene DUP-a Bloka 5 podrazumijevaju i optimalan, svestran pristup njihovom rješavanju, a u cilju prevazilaženja i zadovoljavanja problema i potreba i naselja i grada. Na terenu je sprovedena detaljna analiza stanja zemljišta i građevinskog fonda, namjene površina i objekata, opremljenosti objekata i stanje vlasništva.


8

Plan sačinjavaju potrebna obrazloženja planskih rješenja i preporuka, kao I odgovarajući grafički prilozi, odnosno dio dokumentacije koji, saglasno Zakonu o uređenju prostora i izgradnji objekata (Službeni list CG, broj 51/08) i Zakonu o izmjenama i dopunama Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (Službeni list CG, broj 34/11), sačinjavaju Izmjene i dopuna DUPa „Blok 5 – dio i isti je usaglašen sa Pravilnikom o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene površina, elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima (Službeni list CG, broj 24/10). Tekstualni dio, kao obrazloženje DUPom definisanih rješenja, predstavlja sintezni prikaz obavljenih analiza i izvedenih rezultata, definišući sve bitne elemente uslova potrebnih u postupku sprovođenja plana. Tekstualni dio plana je praćen odgovarajućim grafičkim prilozima na kojima su grafički prezentovana usvojena rješenja. Elaborat je formiran na osnovu podataka dobijenih od Naručioca, nadležnih organa Glavnog Grada Podgorice, snimanja izvršenih na terenu i podataka dobijenih od komunalnih i drugih radnih organizacija. Ukupan elaborat predloga Izmjena i dopuna DUPa je formiran kao zbir funkcionalnih radova pojedinih oblasti prezentovanih tekstualno i grafički.

1.4. Obuhvat Izmjena i dopuna plana Izmjenama i dopunama Plana je obuhvaćeno područje površine cca 4.52 ha.Granica Izmjena i dopuna Plana definisana je osovinama Bulevara Džordža Vašingtona i puta za Marezu, kroz važeći Plan granicama urbanističkih parcela F3, F4, C2 i pravo do osovine interne blokovske saobraćajnice tj Ul.Velimira Terzića, i osovinom priključne saobraćajnice na Bulevar Džordža Vašingtona, odnosno sljedećim koordinatama: Y X 1 6602892.47 4700710.96 2 6602639.62 4700806.45 3 6602655.78 4700849.25 4 6602696.16 4700956.20 5 6602718.37 4700947.82 6 6602898.59 4700880.07 7 6602911.15 4700913.43 8 6602961.72 4700894.44 Sve katastarske parcele u zahvatu Izmjena i dopuna DUP-a nalaze se u K.O. Podgorica I.U slučaju nepodudarnosti navedenih koordinata, mjerodavan je grafički prikaz zahvata Izmjena i dopuna plana.


9

2. ANALITIČKI DIO

2.1. ANALIZA PRIRODNIH KARAKTERISTIKA Zahvat Izmjena i dopuna DUP-a “Blok 5”-dio nalazi se između Bulevara Džordža Vašingtona i puta za Marezu, kroz važeći Plan granicama urbanističkih parcela F3, F4, C2 i pravo do osovine interne blokovske saobraćajnice tj Ul.Velimira Terzića, i osovinom priključne saobraćajnice na Bulevar Džordža Vašingtona. Površina zahvata iznosi 4,52ha. Teren u zahvatu plana je većim dijelom ravan. Podobnost terena za urbanizaciju Na osnovu karte “Podobnost terena za urbanizaciju” iz dokumentacije Generalnog urbanističkog plana, moguće je utvrditi slijedeće karakteristike prostora: Nagib terena < 5° Dubina do podzemne vode > 4m Litogenetske vrste stijena i kompleksa i inženjersko geološka svojstva stijena i kompleksa: šljunkoviti i pjeskoviti neravnomjernog granulometrijskog sastava i promjenljivog stepena vezivnosti. Nekad su to posve nevezani sedimenti, a nekad su to pravi konglomerati, praktično nestišljivi. Konglomerati se drže ne samo u vertikalnim odsjecima već i u podkapinama i svodovima. Stabilnost terena: stabilni tereni Nosivost terena (kN/kvm): 300 - 500 Koeficijent seizmičnosti Ks: 0,079 - 0,090 Koeficijent dinamičnosti Kd: 1,0 > Kd > 0,47 Ubrzanje tla Qmax (g): 0,288 - 0,360 Intenzitet u stepenima (MCS): 9 Zaključak: Tereni bez ograničenja za urbanizaciju (I kategorija) Komentar: Podzemne vode su niske, više od 4m ispod kote terena, što eliminiše negativne uticaje na građenje. Teren je relativno ravan i stabilan, što ga čini povoljnim za građenje konstruktivnih sistema sa relativno malom površinom nalijeganja na teren, što ne zahtijeva dopunske troškove oko nivelacije terena i fundiranja konstruktivnih sistema. Klima Za gradsku zonu karakterističan je slabije modificiran maritimni uticaj Jadranskog mora. Zime su blage, sa rijetkim pojavama mrazeva, dok su ljeta žarka i suva. Specifične mikroklimatske karakteristike su u području grada, gdje je znatno veći antropogeni uticaj industrije na aerozagrađenje, kao i ukupne urbane morfologije na vazdušna strujanja, vlažnosti, osunčanje, toplotno izračivanje i drugo. U pogledu mikroklimatskih uslova pošumljenost kompleksa Kruševac i Tološke šume, kao i blizina rijeke Morače imaju udio u smanjenju ekstremnih temperatura, a visina i gustina nasada u okolini na jačinu sjevernog vjetra (pozitivne determinante šire lokacije). Temperatura vazduha U Podgorici je registrovana srednja godišnja temperatura od 15,5 °C. Prosječno je najhladniji mjesec januar, sa 5 °C, a najtopliji jul sa 26,7 °C. Maritimni uticaj mora ogleda se u toplijoj jeseni od proljeća za 2,1 °C, sa blažim temperaturnim prelazima zima u ljeto od ljeta u zimu. Srednji vremenski period u kome je potrebno grijanje stambenih i drugih prostorija, proteže se od 10. novembra do 30. marta, u ukupnom trajanju od 142 dana.


10

Vlažnost vazduha, magla, grad Prosječna relativna vlažnost vazduha iznosi 63,6%, sa maksimumom u novembru od 77,2% i minumumom u julu od 49,4%. Prosječna godišnja čestina pojave magle iznosi 9 dana, sa ekstemima od 1 do 16 dana. Javljaju se od decembra do juna. Nepogode (grmljavina) javljaju se u toku godine prosječno 53,7 dana. Pojava grada prosječno se javlja u toku godine svega 0,9 dana. Osunčanje Srednja godišnja suma osunčanja iznosi 2.465 časova. Najosunčaniji je mjesec jul, a najmanje osunčanih dana je u decembru. Oblačnost Godišnji tok oblačnosti ima prosječnu vrijednost od 5,2 (desetina neba). Najveća oblačnost je u novembru, a najmanja u avgustu. Padavine Srednji godišnji prosjek padavina u Podgorici iznosi 169 mm, a najviše u decembru, a najmanje u julu. Pojave magle, grmljavine i grada Prosječna godišnja učestalost pojave magle iznosi 9 dana, sa ekstremima od 1 do 16 dana. Period javljanja magle traje od oktobra do juna, sa najčešćom pojavom u decembru i januaru (po 2,6 dana). Nepogode (grmljavine) javljaju se u toku godine prosječno 53,7 dana, sa maksimumom od 7,7 dana, u junu i minimumom od 1,9 dana, u januaru. Pojava grada registruje se u svega 0,9 dana prosječno godišnje, sa zabilježenim maksimumom od 4 dana. Vjetrovi Učestalost vjetrova i tišina izražena je u promilima, pri čemu je ukupan zbir vjetrova iz svih pravaca i tišina uzet kao 1000 ‰. Najveću učestalost javljanja ima sjeverni vjetar sa 227 ‰, a najmanju istočni sa 6 ‰. Sjeverni vjetar se najčešće javlja ljeti, a najrjeđe u proljeće. Tišine ukupno traju 380 ‰, sa najvećom učestalošću u decembru, a najmanjom u julu. Najveću srednju brzinu godišnje ima sjeveroistočni vjetar (6,2 m/sec), koji najveću vrijednost bilježi tokom zime (prosječno 8,9 m/sec). Maksimalna brzina vjetra od 34,8 m/sec. (125,3 km/čas i pritisak od 75,7 kg/m˛) zabilježena je kod sjevernog vjetra. Jaki vjetrovi su najčešći u zimskom periodu sa prosječno 20,8 dana, a najrjeđi ljeti sa 10,8 dana. Tokom vegetacionog perioda jaki vjetrovi se javljaju prosječno 22,1 dan.


11

2.2. IZVOD IZ POSTOJEĆE PLANSKE DOKUMENTACIJE Izvod iz Generalnog urbanističkog plana Titograda (1990) Generalni urbanistički plan Podgorice je podjeljen na 12 planskih zona koje predstavljaju urbanističko planske cjeline i osnovne jedinice u budućoj planskoj organizaciji grada. Prostor Bloka 5 se nalazi u Planskoj zoni 2. Novi Grad i pripada Mjesnoj zajednici Blok 5. U periodu od 1981. do 2011. godine predviđa se porast stanovništva opštine za 41%. Za plansku zonu Novi Grad porast stanovništva po dekadama se kreće 1981 1991 2001 2011 15,5 16,94 18,04 18,35% Projekcija broja domaćinstva na području Novog Grada 1981 1991 2001 2011 5304 7478 8897 9602 Prosječan broj lica u domaćinstvima 1981. godine je, za gradsko područje iznosio 3,89, do 2011. godine se očekuje smanjenje broja lica po domaćinstvu na 3,59. Prosječna površina stambenog prostora se povećava na 17,5m2 po stanovniku sa prosječnom veličinom stana od 65m2. Stanovanje će u narednom periodu biti najzastupljeniji oblik izgradnje grada. Tipologija stambene izgradnje će se prilagođavati morfologiji gradskih prostora, što više interpolacijama, dogradnjom i novogradnjom. Rangiranje mreže ulica dato je u četiri kategorije: Uvodno izvodni pravci Magistrale (glavne gradske ulice) Saobraćajnice I reda Sabirne ulice Saobraćajna okosnica predmetne lokacije je dogradnja magistralnog pravca, transferzale istok-zapad. Predviđeni stepen motorizacije za 2001. godinu će iznositi 263,2 PA/1000 stanovnika. PROGRAMSKE I URBANISTIČKE OSNOVE ZA IZVOĐENJE REGULACIONIH PLANOVA Područje Novog grada - Kruševac je pretežno stambene namjene, građeno po principima funkcionalističkog grada iz 60. godina, sa blokovima 200/240m koji su zbog svoje veličine "nestabilni" u smislu napajanja prostora saobraćajem i razgraničenja unutrašnjeg, polujavnog (stambenog) od spoljašnjeg, javnog prostora bloka. Osnovna buduća namjena planske jedinice je Kolektivno stanovanje (gustina naseljenosti 250 stanovnika/ha) Planirani oblik intervencije koji će se primjenjivati kod predmetnog prostora je 3b "Gradnja na naizgrađenim prostorima", koja podrazumjeva sledeće intervencije: organizaciju javnog programa u prizemlju višespratnih objekata razgraničenje i uređenje unutrašnjeg prostora bloka za potrebe stanovnika (zelene

površine, igrališta, parking) uređenje saobraćaja, posebno magistralnog pravca Mareze-Podgorica deficit parking prostora rješavati u podzemnim ili tripleks garažama Gradnja na neizgrađenim prostorima predviđa primjenjivanje gradske morfologije gradnje. Preporučuje se izgradnja urbane matrice sa osnovnim urbanim blokovima dimenzija 70/70; 70/90; 90/120. Veći blokovi zbog prirodne prostorne organizacije sadržaja zahtijevaju niz


12

internih saobraćajnica, koje ili konkurišu ulici i odvlače sa nje njene pojedin funkcije (u dvorište bloka) ili prvobitni blok dijele na dva ili više samostalnih djelova. U zonama mješovite namjene sa pretežno stambenim blokovima potrebno je javne sadržaje skoncentrisati uz smjerove ulica sa javnim saobraćajem koje je potrebno adekvatno tome i opremiti (drvoredi, zelenilo, klupe...) Izvod iz važećeg DUPa „Blok 5” iz 2010. godine Važećim DUPom iz 2010 glavne intervencije u okviru Bloka 5 planirane su u južnom dijelu, okrećući glavni ulaz u naselje sa centralnog bulevara i od strane zone Univerziteta (južna ''kapija''). Ulaz je naglašen sa dvije kule (F1 i F3), koje sa već dvije postojeće (C1 i C3) i dva nova podužna objekta (F2 i F4) formiraju glavni trg naselja osnovnih dimenzija 150,0 / 72,0m, tako da Blok 5 dobija važni nedostajući prostor za okupljanje, a grad izuzetnu valorizaciju relativno neuređenog i neiskorišćenog prostora. Ispod trga je predviđena centralna garaža F5 sa 530 parking mjesta preko koje se objedinjuje kolski saobraćaj čitavog naselja i pretvara u jedinstveni funkcionalni sistem. Direktno je povezana sa garažom E-C (157 vozila), odnosno ukupnog kapaciteta od 687 vozila. Dom zdravlja dobija mogućnost sa novih 1.440m2 (na prvom spratu) da zadovolji svoje sadašnje i buduće potrebe. Predviđeno je da dio borove šume koji se zauzima planiranom gradnjom bude nadomješten presađivanjem ili sadnjom novih stabala na slobodnim površinama između Bulevara, planiranih i postojećih objekata kao i u zoni parking prostora, kako je to i dato planskim rješenjem. Ostatak borove šume treba da bude uređen kao park šuma sa sportsko-rekreativnim sadržajima. U nivou podzemnih sadržaja predviđeno je povezivanje Bloka 5 i Univerzitetskog kompleksa podzemnim objektom (F7) sa poslovnim sadržajima.


13

Objekat ‘Milenijum’ Na lokaciji koja je predmet ovih Izmjena i dopuna, u važećem DUPu planirana je izgradnja solitera „ Milenijum” koji ima ulogu glavnog vizuelnog repera, orjentira za dio grada „preko Morače”. Istovremeno, on treba da naglasi i zaokruži i vizuelno i funkcionalno užu zonu Bloka 5 i „ PC Kruševac”. Artikulacija gabarita solitera po horizontali i vertikali treba da je na liniji osnovnog arhitektonskog koncepta Bloka 5 i treba da predstavlja njegov afirmativan nastavak i završetak. Značaj i složenost objekta nameću potrebu razrade njegove urbanističke parcele putem konkursa kojim bi se definisalo idejno arhitektonsko rješenje objekta, odnosno oblikovanje horizontalnih i vertikalnih gabarita i elemenata, funkcionalna organizacija (uz određeni i potrebni stepen fleksibilnosti u dijelu namjena unutrašnjih prostorija), kao i mogućnost formiranja kružne raskrsnice ulica Sv. Petra Cetinjskog i Džordža Vašingtona. Osnovni gabarit, jezgro solitera, ima dvije podrumske etaže, prizemlje i 25 spratova i završnu ‘piramidu’ ukupne (nadzemne) visine do 100,0 metara. Sastavni dio objekta je i dvoetažna podzemna garaža kapaciteta 448 vozila i pripadajući parking u nivou terena, kapaciteta oko 52 mjesta, odnosno ukupno 500 vozila. Namjena objekta su poslovne djelatnosti. Ukupna površina objekta je 29.400,0 m2, od čega su poslovne djelatnosti 19.850,0 m2, a garažni prostor 9.550,0 m2. Građevinska linija prizemlja zbog skromnog raspoloživog prostora, mora biti tako postavljena da ostavi što veći prostor za javne pješačke površine, dok je građevinska linija etaža iznad prizemlja (na grafičkom prilogu) data sa minimalnim udaljenjima od kolskih saobraćajnica od 2,5 metara (od ulice V. Terzića), odnosno 3,0 metara (od Bulevara DŽ. Vašingtona), dok je podzemna građevinska linija ostavljena slobodna unutar raspoloživih prostora, uz obavezu poštovanja planirane garaže i povezivanja sa njom.

2.3. ANALIZA KONTAKTNOG PODRUČJA I MEĐUSOBNI UTICAJ Predmetno područje nalazi se u već formiranoj i u velikoj mjeri dovršenoj urbanoj matrici. U kontaktnim zonama sa istočne i južne strane realizacija sadržaja (stambenih i poslovnih) intenzivno je vršena u prethodnih nekoliko godina, u skladu sa planskim dokumentima DUP Univerzitetski centar i DUP „Kruševac-zona B”. Uspostavljanje novih centralnih i stambenih sadržaja u kontaktnim zonama u značajnoj mjeri je počelo da utiče i na funkcionisanje cijelokupnog Bloka 5, a posebno najisturenijih zona, kao što je prostor ovih Izmjena i dopuna, koje su postale atraktivnije za razvoj sličnih poslovnih i administrativnih sadržaja. Sa sjeverne i zapadne strane kontaktnu zonu predstavlja preostali dio Bloka 5, čija je planska realizacija započela krajem sedamdesetih godina. Arhitektonskim projektom za stambeno-poslovne objekte za cjelinu DUP-a Blok 5 iz 1977. godine ukupno naselje tretirano je kao jedinstvena morfološko-arhitektonska i oblikovna cjelina, a ne kao zbir pojedinačnih građevinskih cjelina. Realizacija izgradne Bloka 5 se odvijala prema prvonagrađenom rješenju prema uslovima iz DUP-a uz manja odstupanja koja su vršena na zahtjev Opštine, a odnosila su se na smanjenje spratnosti, tako da su soliterski objekti realizovani sa 17 nadzemnih etaža umjesto 21, a podužni blokovski objekti sa jednom do dvije etaže manje i sa znatno „smirenijim” vertikalnim gabaritima. Soliter C3 je pomjeren za 18 metara prema centralnoj osovini naselja (sjever-jug). Sjeverni bulevar, koji je bio glavni planski „oslonac” naselja Bloka 5, revizijom GUP-a Titograd iz 1987.-1990.godine, je ukinut. U tridesetogodišnjem periodu funkcionisanja naselja (a posebno u posljednjih 15 godina) urađena je značajna dogradnja stambenih objekata kroz nelegalne („divlje”) građevinske intervencije koje su znatno promijenile njihove horizontalne i vertikalne gabarite.


14

Projekat nije do kraja realizovan ni u dijelu kolorističke obrade fasada, što je znatno degradiralo inicijalnu ideju i smanjilo projektovanu „čitljivost” naselja. Nedavni pokušaji obrade fasada inicirani od strane etažnih vlasnika, nisu doprinijeli rješenju ovog problema, već su samo naglasili potrebu da se kolorističkoj obradi Bloka 5 pristupi na studiozan i promišljen način. U zaleđu lokacije koja je predmet ovih Izmjena i dopuna realizovani su i komplementarni sadržaji koji su nisu bili dio inicijalnog projekta Bloka 5, a to su škola, vrtići i poslovni prostori u centru naselja. Poslovni prostori u centru naselja realizovani su samo u dijelu prizemlja, bez garaže u podrumu (čime je onemogućena njena realizacija, kako je to planom i projektom bilo predviđeno). Građevinski fondovi i ostale površine Na predmetnom prostoru postoji jedan realizovani objekat, u izvornom projektu Bloka 5 nazvan B2. Namjenjen je kolektivnom stanovanju, dok se u prizemnoj etaži nalaze komercijalni i uslužni sadržaji. Objekat je kaskadni, sastavljen od 4 segmenta spratnosti od 6 do 12 etaža (P+5 do P+11). Površina pod objektom iznosi 1572 m2, a BGP 14040m2. Parametri postojećeg stanja su sledeći: Površina zahvata plana – 4,52ha Ukupna površina pod objektima – 1572m2 BGP postojećih objekata - 14040m2 BGP stambenih sadržaja - 13416m2 BGP poslovnih sadržaja - 624m2 Broj stanova - 144 Broj stanovnika - 504 Broj lokala - 23 Broj radnih mjesta - 31


15

Predmetni prostor je za potrebe postojećih sadržaja u potpunosti infrastrukturno opremljen. U tom smislu, posebna pažnja tokom izrade plana posvećena je tretmanu postojećih instalacija, za koje će biti neophodno izmještanje iili zamjena. Zelene površine u predmetnoj zoni su nedovoljno uređene sa, uglavnom, neadekvatno održavanom vegetacijom i bez sadržaja za odmor i okupljanje stanovnika. Podaci sa Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova u Crnoj Gori 2011 Prema prvim rezultatima Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova u 2011.godini u Podgorici ima 187085 stanovnika, što predstavlja 30% stanovništva Crne Gore. Gustina naseljenosti u Podgorici iznosi 130 stanovnika po km². Najveći broj stanova 72 959 je u Podgorici. Taj broj predstavlja 23% od ukupnog broja stanova u Crnoj Gori. Broj domaćinstava je 57 346. Iz navedenih podataka može se zaključiti da je u Podgorici prosječna veličina domaćinstva 3,26 članova, koji parameter će se koristiti za planiranje sadržaja u zahvatu plana.

2.4. OCJENA STANJA Predmetni prostor se može smatrati djelimično izgrađenim, ali infrastrukturno potpuno opremljenim. Ograničenja Okolnost da je kontaktni prostor skoro u potpununosti izgrađen, pri planiranju novih sadržaja nametnuće ograničenja koja se tiču horizontalne i vertikalne regulacije. Takođe, novi objekti moraće da u najvećoj mogućoj mjeri podrže postojeće pješačke tokove, kako bi se ostvarilo ne samo vizuelno već i funkcionalno uklapanje novog sadržaja u zatečeno stanje. Postojanje infrastrukturnih koridora u zahvatu plana zahtjeva planiranje njihovog izmještanja što će dovesti do dodatnih troškova pri privođenju namjeni planiranih lokacija. Najznačajnije investicije odnosiće se na izmještanje vodovodnih cijevi profila Ø762mm i Ø300mm. Prednosti Položaj predmetne lokacije u odnosu na gradsko područje i blizina postojeće gradske infrastrukture, izgrađeni i planirani sadržaji u kontaktnim zonama i mogućnost povezivanja sa istim su prednosti koje preporučuju predmetni prostor za planiranje, u prvom redu centralnih i stambenih sadržaja.


16

3. PLANSKO RJEŠENJE

3.1. URBANISTIČKO RJEŠENJE

3.1.1. OBRAZLOŽENJE PLANIRANOG KONCEPTA

Primarnu volumetriju i funkcionalnu šemu planiranog koncepta odredili su ekskluzivnost i značaj lokacije čiju osobenost čine prije svega saobraćajni kontekst (raskrsnica dva bulevara), povoljne vizure, kao i zatečeni urbanistički koncept koji nameću potrebu za formiranjem vizuelnog gradskog repera u ovom dijelu grada, kako u volumetrijskom tako i u funkcionalnom smislu. Osiguranje prepoznatljivosti mjesta, naglašavanje njegove hijerarhije, stvaranje lakše čitljivosti prostora kao i stvaranje dinamičnije siluete grada samo su neki od razloga koji idu u prilog ideji o izgradnji gradskog repera, koja je predložena i važećim DUP-om Blok 5 iz 2010. Koncept predložen ovim Izmjenama i dopunama predstavlja dalju razradu prethodnog rješenja. Preispitano je saobraćajno rješenje, volumeni, iskorišćenost urbanističke parcele, planirani kapaciteti i usmjeravanje pješačkih tokova.

3.1.2. PROSTORNA ORGANIZACIJA I NAMJENA POVRŠINA

Ideja formiranja ''Istočne kapije'' (ulaza u Blok sa istočne strane) koja je bila sastavni dio prethodnog plana, u potpunosti je podržana i ovim rješenjem. Naime, izgradnjom Hrama, odnosno Poslovnog centra Kruševac, istočni ulaz u Blok 5 dobio je na značaju i projektovanim proširenjem i uređenjem treba da postane prepoznatljiva i atraktivna veza P.C.''Kruševac'' i centra naselja. Iz tog razloga, na prostoru »Istočne kapije« predviđen je pješački koridor ovičen drvoredima, koji i vizuelno uvodi posjetioca u sadržaje bloka. U odnosu na prethodni plan, ovaj ozelenjeni koridor dodatno je proširen.


17

Na dvije urbanističke parcele , UP1 i UP2, predviđene su najznačajnije intervencije u okviru ovih Izmjena i dopuna. Objekti planirani na ovim parcelama imaće ulogu glavnog vizuelnog repera, orjentira za dio grada ''preko Morače''. Istovremeno , njihov zadatak biće da naglase i zaokruže, kako vizuelno tako i funkcionalno, užu zonu Bloka 5 i PC ''Kruševac''. Posebno njihovi poslovni sadržaji, planirani u prizemljima svih objekata i u centralnom objektu (poslovno-stambenoj kuli) treba da upotpune funkciju novog gradskog centra preko Morače. Artikulacija gabarita po horizontali i vertikali je na liniji osnovnog koncepta arhitektonskog tretmana Bloka 5 i treba da predstavlja njegov afirmativan nastavak i završetak. Značaj i složenost ove lokacije nameću potrebu razrade urbanističkih parcela UP 1 do 4 putem konkursa kojim bi se definisalo idejno arhitektonsko rješenje objekata, odnosno oblikovanje

horizontalnih i vertikalnih gabarita i elemenata, funkcionalna organizacija (uz određeni i potrebni stepen fleksibilnosti u dijelu namjena unutrašnjih prostorija), uređenje slobodnih površina, ali bi se preispitala i mogućnost formiranja kružne raskrsnice ulica Sv. Petra Cetinjskog i Džordža Vašingtona. U tom smislu, priložene skice predstavljaju samo urbanističku provjeru planiranih volumena i kapaciteta, a arhitektonski iskaz objekata biće predmet dalje razrade putem konkursa, što će biti obaveza investitora, a u saradnji sa nadležnim opštinskim Sekretarijatom.

Ostatak prostora iz zahvata Izmjena i dopuna planiran je kao parkovska površina sa ciljem funkcionalne zaokruženosti uže zone i uspostavljanja balansa izgrađenih i slobodnih uređenih prostora. Dosljednost u tretmanu horizontalne i vertikalne nivelacije, uz korišćenje tipologije postojećih arhitektonskih elemenata, garantuje da novoprojektovani objekti postanu organski dio, odnosno, nastavak postojeceg naselja koji dopunjava, odnosno zaokruzuje i unapređuje, konačnu arhitektonsko-urbanističku cjelinu. Vertikalna regulacija planiranih objekata je striktno vezana na regulaciju realizovanih objekata kako u bloku 5, tako i u kontaktnim zonama. Tako objekti duž oba bulevara imaju spratnost P+7, u skladu sa visinom objekata sa druge strane oba bulevara. Središnji objekat (kula), u skladu sa svojom funkcijom vizuelnog repera, ima spratnost od P+14 do P+22 (u zavisnosti od veličine osnove, a što će biti predmet konkursnog rješenja). To čini visinu objekta od max 88,5m (prizemlje max 4,5m i etaže max 4m ukoliko su u pitanju poslovni sadržaji). Horizontalna regulacija vezana je za modularnu mrežu 18/18 m' koja je postavljena osnovnim DUP-om. Izvedeni stambeni objekti u bloku su ispoštovali tu regulaciju, a eventualna manja odstupanja na geodetskoj podlozi mogu zavisiti i od njene (preciznosti) tačnosti.


18

3.1.3. KONCEPCIJA KORIŠĆENJA, UREĐENJA I ZAŠTITE PLANSKOG PODRUČJA Rezultati provjere osnovnih postavki GUPa Podgorice, prethodnog DUP-a „Bloka 5“ kao i analiza postojećeg stanja odredili su pristup izradi ovih Izmjena i dopuna. Koncepcija korišćenja i uređenja prostora planirana je sa ciljem da se ostvari:

Zaokruživanje morfologije - fizionomije naselja kroz bolje artikulisanje prepoznatljive i čitljive slike naselja, uz predvidjanje vizuelnog repera za dio grada preko Morače;

Razdvajanje kolskog od pješačkog saobraćaja; Zadovoljavanje povećanih potreba saobraćaja u mirovanju, prvenstveno kroz

projektovanje podzemnih garaža; Povećanje stambenog i poslovnog prostora i funkcionalno kompletiranje naselja novim

sadržajima kao što su veći trgovački i adminstrativni prostori, ugostiteljski sadržaji i sl; Reorganizacija i intenzivnije uređenje slobodnih (natkrivenih i otkrivenih) i zelenih

površina za boravak i aktivno korišćenje.

Dispozicija planiranih objekata:

3.1.4. USLOVI U POGLEDU PLANIRANIH NAMJENA

Sve pojedinačne parcele definisane su za određene namjene tako da je cjelokupan prostor podjeljen po funkcijama koje se na njemu odvijaju. Pojedinačne namjene za planirane objekte


19

date su kroz posebne uslove za uređenje prostora sa numeričkim pokazateljima i u grafičkim prilozima. Osnovne namjene površina na prostoru ovog plana su: Površine za stanovanje veće gustine - SV Površine za centralne djelatnosti – CD Površine za pejzažno uređenje ograničene namjene - PUO Saobraćajne površine

Površine za stanovanje veće gustine – SV Ova namjena planirana je na dijelu parcele UP1 (u objektu spratnosti P+7), kao i na parcelama UP2 (objekat uz bulevar Podgorica-Mareza) i UP 5 (postojeći objekat). U sva tri slučaja predviđen je tip stanovanja – višeporodično stanovanje. U prizemljima objekata ove namjene planirane su djelatnosti koje ni na koji način ne ometaju osnovnu namjenu i služe svakodnevnim potrebama stanovnika ovog i šireg područja. Na prvom spratu, osim osnovne namjene, moguće je predvidjeti i poslovne djelatnosti koje se mogu obavljati u stanovima, prostorije za upravu, kulturu, zdravstvo i ostale vrste društvenih djelatnosti koji služe potrebama stanovnika područja, a ne narušavaju komfor osnovne namjene – višeporodičnog stanovanja. Površine za centralne djelatnosti– CD Ova namjena planirana je na dijelu parcele UP (kula spratnosti P+14 do 22). Preporučuje se da u prizemnoj etaži objekta budu organizovane centralne djelatnosti komercijano-uslužnog karaktera, kako bi se omogućila što veća pješačka dostupnost i „otvorenost“ na nivou partera. Osim centralnih djelatnosti, u ovom objektu se mogu predvidjeti i ekskluzivni stambeni prostori, (preporučuje se na višim etažama) kao i poslovni apartmani, ali u ukupnom procentu koji ne prelazi 70% BGP objekta. Površine za pejzažno uređenje ograničene namjene – PUO Površine ove namjene planirane su kao parkovski prostori uređeni sa ciljem funkcionalne zaokruženosti uže zone i uspostavljanja balansa izgrađenih i slobodnih uređenih prostora. 3.1.5. UPOREDNE TABELE POSTOJEĆIH I PLANSKIH BILANSA I KAPACITETA Pregled postojećih kapaciteta Površina izgrađenog zemljišta 1912 m2 0.19 ha Površina neizgrađenog zemljišta i parterno uređenih površina

m2 ha

Površina saobraćajnica m2 ha Bruto građevinska površina objekata 14040 m2 1.4 ha Površina prizemlja objekata 1572m2 0.15 ha Indeks zauzetosti 0.033 Indeks izgrađenosti 0.3 Ukupan broj postojećih objekata 1 Ukupan broj postojećih stambenih jedinica 144 Ukupan broj postojećih stanovnika je 504 Neto gustina postojećeg stanovanja 111 st/ha;


20

Pregled planiranih bilansa: Površina izgrađenog zemljišta 8763 m2 Površina uređenog zelenila (bez krovnog zelenila)

9038 m2

Površina saobraćajnica i parkinga 27434m2 Ukupna površina građevinskog zemljišta 45235 m2 Ukupna površina zahvata 45235 m2 Bruto građevinska površina stambenih objekata 27156 m2 Bruto građevinska površina objekata djelatnosti 12584 m2 Ukupna BGP 39740 m2 Ukupna površina prizemlja 3882 m2 Broj planiranih stambenih jedinica 314 Prosjecan broj stanovnika po stambenoj jedinici 3,26 Ukupan broj planiranih stanovnika 1024 Gustina stanovanja 226 stanovnika /ha Indeks zauzetosti 0.084 Indeks izgrađenosti 0.87


21

Tabelarni pregled planiranih namjena i kapaciteta urbanističkih parcela u zahvatu plana

Broj UP

Planirana namjena

Površina parcele

m2

Maksimalna spratnost Indeks

izgradjenosti

Indeks zauzetosti

Površina pod

objektima

Maksimalna BGP (m2)

BGP djelatnosti

m2 (okvirno)

BGP stanovanja

m2 (okvirno)

Procjenjeni broj

stanovnika

Procjenjeni broj posl. prostora

UP1 SV i CD 4486

Obj 1 – 2Po+ P+7 Obj 2 – 2Po+P+14

do 2Po+P+22 4.0 0.3 1350 18000 11000 7000 100 100

UP2 SV 2365 2Po+ P+7 3.25 0.4 960 7700 960 6740 70 15

UP3 PUO 1648 - - - - 0 0 0 0 0

UP4 PUO 1038 - - - - 0 0 0 0 0

UP5 SV 1912 P+11 7.34 0.82 1572 14040 624 13416 144 23

UKUPNO 11449 3.47 0.33 3882 39740 12584 27156 314 138

SV - Površine za stanovanje veće gustine CD - Površine za centralne djelatnosti PUO - Površine za pejzažno uređenje ograničene namjene

Parametri dati u tabelarnom pregledu planiranih namjena i kapaciteta su rezultat planerske analize svake urbanističke parcele i mogu se smatrati kao orijentacioni. Ukoliko se u postupku projektovanja, analizom lokacije ili konkursnim rješenjem urbanističkih parcela predviđenih za razradu konkursom, dobiju drugačiji rezultati, isti se mogu prihvatiti pod sledećim uslovima:

• da se ispoštuju maksimalna spratnost objekta, maksimalno zadati indeks zauzetosti i indeks izgrađenosti za određenu namjenu, i • ako su rezultat striktnog poštovanja zadatih građevinskih linija (zone gradnje), propisanih odstojanja od infrastrukturnih koridora i drugih parametara

određenih ovim planom.


22

3.1.6. EKONOMSKO - TRŽIŠNA I DEMOGRAFSKA PROJEKCIJA

Prostor zahvata Izmjena i dopuna DUPa „Blok 5’ – dio, u Podgorici nalazi se u centralnom dijelu Podgorice. Prema analizi postojećeg stanja i izgradjenosti prostora, ukupna bruto građevinska površina izgrađenih objekata iznosi 14040 m2. Prosečna neto gustina stanovanja je 111 stanovnika/ha.

U zahvatu ovog urbanističkog plana se planiraju objekti namijenjeni u prvom redu za višeporodično stanovanje većih gustina i centralne djelatnosti. Planirana bruto građevinska površina izgrađenih objekata je 39740 m2, od čega za stanovanje 27156 m2 a za djelatnosti 12584 m2. Planirana bruto gustina stanovanja je 226 stanovnika/ha. S obzirom da za predmetne parcele nema troškova eksproprijacije (zemljište je u vlasništvu Glavnog grada) troškovi realizacije u okviru ovog prostora obuhvataju troškove komunalnog opremanja zemljišta Troškovi komunalnog opremanja obuhvataju:

• troškove rekonstrukcije postojećih i izgradnju planiranih objekata hidrotehničke infrastrukture,

• troškove rekonstrukcije postojećih i izgradnju planiranih objekata elektroenergetske infrastrukture,

• troškove rekonstrukcije postojećih i izgradnju planiranih objekata telekomunikacione infrastrukture i

• troškove pejzažnog uređenja prostora u okviru zahvata plana. Troškovi realizacije u okviru zahvata plana: Pejzažna arhitektura: 422 577,82 € Elektroenergetika: 115.400,00 € Hidrotehničke instalacije: 355.550,00 € Telekomunikacije: 148,204.00 € Ukupno troškovi realizacije (komunalno opremanje): 1,041,731.82 €

3.1.7. FAZE REALIZACIJE Realizacija izgradnje u okviru ovog DUP-a će se odvijati fazno. Za realizaciju planiranih sadržaja u okviru prostora predviđenog za razradu konkursom (UP 1, UP2, UP3 i UP4) neophodno je prethodno izvršiti izmještanje postojeće vodovodne, kanalizacione, elektro i TK infrastrukture. Izgradnji objekata mora da prethodi detaljno geomehaničko ispitivanje terena, a tehničku dokumentaciju raditi isključivo na osnovu detaljnih geodetskih snimaka terena, geoloških i hidrogeoloških podataka, kao i rezultata o geomehaničkim ispitivanjima tla. Dinamika izgradnje u okviru planiranih namjena zavisiće od obezbjeđenja priliva investicija, od čega zavisi i realizacija prioritetne faze, a to je izgradnja objekata na UP 1 i UP2, kao i opremanje zemljišta neophodnom saobraćajnom i tehničkom infrastrukturom u skladu sa novim namjenama. Do realizacije plana zemljište i objekti se mogu koristiti prema postojećoj namjeni.


23

3.1.8. USLOVI ZA DALJU RAZRADU PLANA (razrada arhitektonskim konkursom) Za objekte i sadržaje na parcelama UP1, UP2, UP3 i UP4 idejno arhitektonsko rješenje obezbijediće se od strane investitora (u saradnji sa nadležnim opštinskim Sekretarijatom), putem organizovanja medjunarodnog arhitektonskog konkursa, a u svemu prema smjernicama iz ovog plana. Granica prostora predviđenog za razradu konkursom označena je na grafičkom prilogu Plan nivelacije i regulacije.

3.2. PEJZAŽNA ARHITEKTURA

POSTOJEĆE STANJE Vegetacija Područje Podgorice se nalazi u klimatogenom pojasu kserotermnih lišćarsko-listopadnih hrastovih i grabovih šuma. Primarni tip vegetacije, koji se danas, na žalost srijeće samo u rijetkim fragmentima, bio je predstavljen šumama makedonskog hrasta. Područje opštine Podgorica je stanište termofilne zajednice Rusocarpinetum orientalis u subasocijaciji sa makedonskim hrastom (Quercetosum macedonica). U periodu posle drugog svjetskog rata, dio gradskog područja je pošumljen alepskim i crnim borom i čempresom. Zemljište je eutrično smeđe, plitko do srednje duboko, skeletno, lakog mehaničkog sastava. Ekološko proizvodna vrijednost zemljišta je mala zbog male moćnosti i velike propusnosti. Na planiranim zelenim površinama potrebno je nasuti odgovarajući sloj plodniog supstrata što bi uz obilno navodnjavanje poboljšalo produktivnu moć zemljišta. Ukupna povšina zahvata plana iznosi 4,52ha U dijelu plana gdje je postojeći zaštitni pojas osnovni karakter pejzažu daju sastojine alepskog bora (Pinus halepensis) koje su sađene kao pionirske vrste na ovim prostorima. Sa aspekta biodiverziteta, kao i mikroklimatskog uticaja one imaju nesumnjiv značaj, međutim, sa aspekta urbanog okruženja, kao i ekološke stabilnosti staništa (monokulture), evidentna je potreba njihove revitalizacije. Blokovsko zelenilo je zapušteno, bez mjera njege i održavanja, tako da bi u budućem periodu veliku pažnju trebalo posvetiti upravo toj kategoriji zelenila kao i zamjeni postojećeg i dopuni novog urbanog i parkovskog mobilijara. PLAN ZELENIH I SLOBODNIH POVRŠINA Prema programskom zadatku pri planiranju ozelenjavanja prostora treba voditi računa o korišćenju vrsta koje će odgovarati uslovima koje pruža ovaj prostor i okruženje. Koncept zelenila treba da doprinese ukupnom ambijentalnom izgledu prostora. Jedna od vrlo značajnih smjernica bila bi valorizacija postojećeg biljnog fonda u okviru zahvata plana i uklapanje kvalitetnih i vrijednih sadnica u svaki budući projekat pejzažne arhitekture u onoj mjeri u kojoj ne budu narušavali određene pravce komunikacije i planom određene vizure u prostoru. Opšte smjernice za uređenje zelenih površina Koncept ozelenjavanja usklađen je sa namjenom lokacije, prostornom organizacijom sadržaja i sa funkcionalnim zahtjevima okruženja. Osnovni cilj ozelenjavanja predstavlja:

• zaštita i unapređenje životne sredine • rekultivacija devastiranih površina • Povezivanje sa zelenim masivima kontaktnih zona u jedinstven sistem zelenila

Predviđene su sledeće kategorije zelenila: I Objekti pejzažne arhitekture javne namjene Zelenilo uz saobraćajnice


24

II Objekti pejzažne arhitekture ograničene namjene Zelene površine poslovnih objekata Zelene površine stambenih objekata i blokova Namjena površina Zelene površine

(m2) Zelenilo uz saobraćajnice 637,43

Zelenilo poslovnih objekata 378,37

Zelenilo stambenih objekata i blokova 3922,46

Površine za pošumljavanje (zaštitini pojasevi) 4099,96

Krovno zelenilo 1538,40

UKUPNO ZELENIH POVRŠINA 10 576,92

U predhodnoj tabeli su date minimalne površine pod zelenilom u okviru različitih namjena. Ukupna površina planiranih zelenih površina unutar urbanističkih parcela iznosi 10576,92m2 ~ 1,06ha Obezbijeđen nivo ozelenjenosti na nivou zahvata Plana iznosi 23,45%. Ovaj procenat dopunjen je drvoredima duž trotoara (1240m’). Važnost učešća drvoreda u ukupnom fondu zelenila nije zanemarljiva i veoma utiče na mikroklimatske i sanitarne uslove.

I Objekti pejzažne arhitekture javne namjene Zelenilo uz saobraćajnice Ova kategorija zelenila odnosi se na zelenilo u okviru objekata saobraćaja-duž saobraćajnica, parkinga, pješačkih tokova kao i po obodu urbanističkih parcela. Ozelenjevanje saobraćajnica, pješačkih staza sprovodi se linearnom sadnjom i utiče na poboljšanje higijensko-sanitarnih uslova, mikroklimatskih karakteristika i estetskih vrijednosti. Da nizovi drvoreda ne bi bili monotoni potrebno je planirati promjenu sadnog materijala, smjenjivanjem sadanica različitih habitusa. Formiranjem drvoreda postiže se zasjena mjesta duž pravca kretanja. Ulično zelenilo formira se uz saobraćajnice čiji profile dozvoljavaju linearno formiranje zelenila, sа primarnim ciljem zaštite od zagađenja, ali i povezivanja zelenila svih kategorija u jedinstven sistem. Kod primarnih saobraćajnica obavezni su dvostrani drvoredi, a gdje je to moguće oni bi trebali biti drvoredi sa pratećim zelenilom (travnjaci, nisko rastinje). Sekundarne saobraćajnice gdje postoje za to mogućnosti sadržaće obostrane drvorede. Pored toga pri izboru vrsta za ulično zelenilo treba voditi računa da budu prilagođene uslovima rasta u uličnim profilima (otpornost na zbijenost tla, vodni kapacitet zemljišta, insolaciju). Veoma je bitno naglasiti da postojeće zelenilo koje je u kategoriji visokokvalitetnog zelenila treba uklopiti i duz pjesačkih tokova, unutar popločanih površina, ukoliko ne ometaju normalan prolaz. Da bi se izvršila valorizacija postojećeg zelenog fonda neophodno je uraditi pejzažnu taksaciju. Smjernice za formiranje drvoreda

• Sadnice koje se koriste moraju da imaju pravilno formiran habitus. Treba voditi računa o visini okolnih objekata, kod niskih objekata koristiti vrste sa rijetkom krunom.

• rastojanje između sadnica u drvoredu je 5-10m • minimalna visina sadnog materijala kada je u pitanju drveće je 2.5-3m i obim stabla na

visini 1m min. 10-15m. • Krune susjednih stabala u drvoredima mogu da se dodiruju (što nije baš najpovoljnije),

ali ne smiju da se preklapaju. • Dovoljno velikim razmakom među stablima obezbjeđuje se, sem dobrih vizuelnih

osobina, i dobro provjetravanje ulice u vertikalnom smislu. • Najbolji način sadnje drvoreda je u okviru uzanih zelenih pojaseva duž saobraćajnica

koji su širine 1.5m i više.


25

• U dijelu gdje zeleni pojas nije planiran sadnja se moze obaviti i u rupama duz trotoara, naravno obratiti pažnju na podzemne instalacije.

• Sadnja linearnog zelenila moguće je predvidjeti i obodom urbanističkih parcela. • U užim ulicama se formira drvored samo na sunčanoj strani, ili obostrano ali sa niskim

drvorednim sadnicama. • Prilikom formiranja drvoreda na parkinzima trebalo bi osigurati na dva parking mjesta po

jedno drvo a kod podužnog parkiranja na jedno parking mjesto po jedno drvo, naime, ovo rastojanje zavisi i od vrste drveća, odnosno optimalne širine krošnje;

• Zbog povoljne orjentacije terena sa južne i jugozapadne strane, a radi što većeg iskorišćenja prirodnih izvora energije (u ovom slučaju sunčeve) nadkrivanje parking mjesta moguće je izvesti korištenjem kolektora za prikupljanje sunčeve energije.

• Ukoliko se drveće sadi u okviru trotoara treba isključiti vrste drveća sa razvijenim površinskim korijenom, kako bi se izbjeglo deformisanje trotoara. Razvoju korijena u dubinu doprinosi i redovno okopavanje zemlje oko stabla.

• U zavisnosti od položaja građevinske linije u odnosu na regulacionu birati vrste drveća koje formiraju veću ili manju širinu krošnje.

• Prilikom projektovanja zelenih površina u okviru kružnih tokova , razdjelnih ostrva, kao i na krivinama saobraćajnica, voditi računa o preglednosti saobraćaja. U ovom slučaju koristiti niže vrste drveća, ukrasno žbunje i perene.

II Objekti pejzažne arhitekture ograničene namjene Zelenilo poslovnih objekata Ova kategorija ima estetsko-dekorativno-higijenski karakter. Prilikom projektovanja površina na glavnom ulazu voditi računa o preglednosti terena iz objekta i predvidjeti sadnju patuljastog zbunja u kombinaciji sa cvjetnicama.. Naročito je važan izgled zelene površine oko ulaza u objekat i prilaznih površina. Na tim površinama predvidjeti visoko dekorativne reprezentativne vrste sa ciljem da se istakne važnost samih objekata ispred kojih se nalaze. Ozelenjavanje se sprovodi primjenom autohtonih i odgovarajućih alohtonih vrsta, sa posebnom pažnjom na uređenje prilaza kompleksu, isticanje reklamnih i informacionih tabli , uz ostale elemente kao što su klupe, korpe za otpatke i adekvatno osvetljenje. Smjernice za projektovanje zelenih površina i izdavanje UTU uslova

• Prilikom projektovanja površina na glavnom ulazu voditi računa o preglednosti terena iz objekta i predvidjeti sadnju patuljastog zbunja u kombinaciji sa cvjetnicama..

• Naročito je važan izgled zelene površine oko ulaza u objekat i prilaznih površina. Na tim površinama predvidjeti visoko dekorativne reprezentativne vrste sa ciljem da se istakne važnost samih objekata ispred kojih se nalaze.

• Ozelenjavanje se sprovodi primjenom autohtonih i odgovarajućih alohtonih vrsta, sa posebnom pažnjom na uređenje prilaza kompleksu, isticanje reklamnih i informacionih tabli, uz ostale elemente kao što su klupe, korpe za otpatke i adekvatno osvetljenje.

• Potrebno je napraviti adekvatan izbor vrsta i voditi računa o svim kompozicionim elementima. Predložene vrste moraju biti dekorativne kako zbog boje i oblika cvjetova i plodova tako i zbog oblika krošnje drveća. Kombinacijom lišćarskih, zimzelenih i četinarskih vrsta drveća dobija se pozitivan efekat zelenila u svim godišnjim dobima,koristiti visokokvalitetne trave, jednogodisnje cvijece, perene, dekorativne zbunaste vrste.

• Po obodu parcela ka saobracajnicama je obavezna sadnja linearnog zelenila prema smjernicama iz kategorije Zelenilo u regulaciji saobraćaja i linearno zelenilo, a koje ce imati jaku vizuelnu i sanitarno-higijensku zaštitu novoplaniranih sadržaja.

• Popločanje u okviru parcela ove namjene je veoma bitno i treba mu posvetiti posebnu pažnju.

• steze i platoi moraju biti od prirodnih materijala, • minimalna površina pod zelenilom 30% u odnosu na urb. parcelu, a ostale slobodne

površine planirati za platoe, staze i saobraćajne manipulativne površine. • sadnju vršiti u manjim grupama (drvenasto-žbunasti zasadi) i u vidu solitera u

kombinaciji sa parternim zasadima, • kod kompozicije zasada voditi računa o spratnosti, ritmu i koloritu, • predvidjeti fontane ili skulpture,


26

• sadnice drveća koje se koriste za ozelenjavanje moraju biti min. visine od 3,00-4,00m i obima stabla, na visini od 1m, min. 15-20cm,

• ovu zelenu površinu tretirati kao zelenilo najviše kategorije održavanja i njege tj. zelenilo sa najvećim stepenom održavanja,

• sačuvati i uklopiti svako zdravo i funkcionalno stablo, • kao dopuna ozelenjavanja mogu se koristiti žardinjere ili saksije, • predvidjeti sistem za navodnjavanje, • predvidjeti osvetljenje zelene površine, • predvidjeti održavanje zelene površine.

Uređenje ovih površina u smislu ozelenjavanja uključuje obaveznost izrade projekta uređenja terena kao i pejzažne taksacije. Zelene površine stambenih objekata i blokova ( stanovanje većih gustina) Ova kategorija ima estetsko-dekorativno-higijenski karakter. Osnovni principi ozelenjavanja zasnivaju se na ekološko estetskim kriterijumima, među kojima najveći značaj ima pravilan smještaj onih elemenata koji utiču na zaštitu od okolnih zagađujućih faktora. Oblikovanje zelenih površina u stambenoj zoni mora biti u funkciji osnovne namjene prostora – stanovanje i javne namjene. Njihova osnovna namjena je poboljšanje kvaliteta vazduha i mikroklime stambene teritorije, kao i stvaranje adekvatnih uslova za cjelodnevni odmor stanovnika u sredini bliskoj prirodnoj. U unutrašnjosti bloka podižu se grupe zelenila sa posebnom namjenom npr. prostori za igru najmlađih, prostor za igru i sport kao i površine za pasivan odmor stanovnika bloka sa klupama za odmor, česmama i sl. Zelene površine rješavati na principu parkovskog uređivanja sa kvalitetnim travnjacima, dekorativnim drvenasto-žbunastim grupacijama, sjenovitim mjestima sa klupama za odmor, dječjim igralištima, sportskim terenima i šetnim stazama. Svi sadržaji moraju biti adekvatno tehnički opremljeni. Neophodno je takođe voditi računa da se obezbijedi dovoljan priliv svjetlosti u unutrašnjost bloka. Mikroklimatske razlike između osunčane strane i strane u sjenci ponekad su velike zbog čega individue pojedinih vrsta teško uspijevaju, tako da pri odabiru biljaka treba u velikoj mjeri poštovati uslove svjetlosti, sjenke i relativne vlage u vazduhu. Smjernice za projektovanje zelenih površina i izdavanje UTU uslova • zasade pažljivo planirati tako da imaju visoku biološku, funkcionalnu i estetsku vrijednost • visoko drveće ne saditi u blizini zgrada jer zagušuje prostor i otežava provjetravanje

(rastojanje između zgrada i ose stabala drveća treba da je veće od 5 m) • slobodni prostor između blokova zgrada rješavati u vidu pejzažnog parka vodeći računa o

njihovom vizuelnom sagledavanju kako iz stanova tako i sa šetnih staza i prostora za odmor. Odnos listopadnog i četinarskog drveća je 3:1. Koristiti vrste koje ne zahtijevaju specijalne uslove održavanja

• radi provjetravanja bloka obezbijediti slobodne međuprostore u zelenilu u vidu travnih površina

• formirati kvalitetne travnjake otporne na sušu i gaženje • duž glavnih pješačkih staza projektovati drvoredne zasade (jednoredne, dvoredne,

višeredne) • za široke aleje mogu se koristiti stabla sa širokim krošnjama, a za kratke i uske podesna su

stabla sa užim krošnjama. Pri stvaranju aleja primjenjivati i forme drveća sa geometrijski šišanim krunama čime se postiže utisak monumentalnosti

• Na izolovanim otvorenim prostorima formirati veće kompaktne grupe drveća (sastavljene od 20-50 stabala) u vidu čistih i/ili mješovitih grupa sa osnovnom vrstom koja stvara fon grupe.

• platoe za odmor projektovati: kao proširenja pješačkih staza i prilaza objektima, na sjenovitim mjestima uz dječija igrališta, na ozelenjenim krovovima podzemnih garaža

• na krovu podzemne garaže projektovati parterni travnjak sa drvoredom (intenzivno ozelenjavanje), dopunjen elementima za sjedenje

• na površinama za igru djece obezbijediti potrebnu osunčanost, koristiti meke zastore u boji, udobne za igru i gaženje, od savremenih materijala i opremiti ih atraktivnim spravama (ljuljaške, tobogani, klackalice, penjalice, njihalice) koje su atestirane


27

• normativ za određivanje potrebne površine dječjeg igrališta za djecu od 3 do 7 g. je 5 m2 po djetetu (P = 300 do 500 m2)

• predvidjeti stazu za vožnju bicikla, rolšua, automobilčića • za rekreaciju starije djece i odraslih predviđeni su manji sportski tereni (košarka, odbojka,

rukomet, tenis, mali fudbal, badmington i sl.). Razmotriti mogućnost postavljanje tribine od cjevastih konstrukcija ili manje betonske tribine i to paralelno dužoj strani igrališta i zasjeniti je, a uz teren predvidjeti česmu

• duž trotoara, staza i platoa postaviti funkcionalni urbani mobilijar savremenog dizajna (klupe, kante za smeće, česme i dr.)

• predvidjeti sisitem za navodnjavanje. Uređenje ovih površina u smislu ozelenjavanja uključuje obaveznost izrade projekta uređenja terena kao i pejzažne taksacije.

Zaštitno zelenilo u okviru kategorije blokovskog zelenila (Krovno zelenilo) Stvaranje vrtova na krovovima i njihova eksploatacija vezani su za niz tehničkih zahtijeva (postavljanje biootpornih krovnih materijala) i nosivost krovne konstrukcije pod opterećenjem supstrata i vegetacije. Iznad izolacionog sloja krova postavlja se: nepropusna membrana (zaštitna folija protiv korijena), tvrdi toplotni izolator, drenažni sloj (od plastičnih elemenata ili čisto mineralnih supstrata), filterski sloj (spriječava plavljenje drenaže sa osjetljivim djelovima iz sloja vegetacije), supstrat (specijalna mješavina za krovne bašte) i vegetacija. Ekstenzivno ozelenjavanje podrazumijeva tanji supstrat (10 - 30 cm) i sadnju nižih biljaka (trave, sukulente, niske žbunaste vrste), dok intenzivno ozelenjavanje uključuje krupnije biljke (žbunje i drveće) što zahtijeva solidnu krovnu konstrukciju, debeli sloj zemljišta (oko 60 cm) i odlično odvodnjavanje. Kod ekstenzivnog ozelenjavanja mora se računati sa površinskim opterećenjem od 40 – 160 kg/m2, a kod intenzivnog na opterećenje od 1000 do 1200 kg. Zaštitno zelenilo u okviru kategorije blokovskog zelenila ( površine za pošumljavanje) Uski pojas zaštitnog zelenila, podignut kao vjetrozaštitni pojas, urediti kao jedinstveni dio Tološke park-šume sa rekreativnom i zaštitnom funkcijom. Sadržaji treba da budu koncentrisani: šetnja, miran odmor, igra, sportski objekti. Ove površine obezbjeđuju:

• sanitarno-higijensku zaštitu (ublažavanje temperaturnih ekstrema, dominantnih vjetrova, smanjenje zagađenja i melioraciju vazduha)

• unapređenje devastiranog pejzaža • stvaranje vizuelne barijere između različitih fizičkih struktura

Smjernice za uređene zaštitnog zelenila:

• Izradi projekta uređenja ovih zaštitnih šuma mora da predhodi izrada studije bioekološke osnove.

• Koristiti prvenstveno autohtone vrste drveća i žbunja i to vrste koje su edifikatori potencijalne prirodne vegetacije ( Quercus trojana, Q. pubescens, Fraxinus ornus, Celtis australis, Carpinus orientalis, Acer monspessulanum, Tilia tomentosa, Crategus


28

monogina, Cotinus coggygria, Punica granatum, Laurus nobilis, Pinus halepensis, Cupresus sempervirens, Cedrus sp. i dr.)

• Koristiti standardne sadnice sa busenom, rasadnički dobro odnjegovane i viske vitalnosti.

• rekultivaciju devastiranih površina vršiti primjenom tehničkih, agrotehničkih i bioloških mjera.

• izbjegavati nastajanje monokultura • izgradnja hidrantske protivpožarne mreže • preventivne mjere - uklanjanje suvih stabala i raznovrsnih drvenih otpadaka. • U praksi se pokazalo da one vrste koje dobro podnose ekstremne uslove sredine, bilo

da je u pitanju visoka temperatura vazduha, duži sušni periodi kao i veliki stepen aerozagađenja, nisu baš poželjne kad je širenje požara u pitanju. Kada su u pitanju pionirske vrste kao što su Pinus halepensis, Cupresus sempervirens i sl. da bi izbjegli potpuno isključivanje njihove sadnje u ovim pojasevima a zbog dobrih osobina koje imaju, kada su one u pitanju, potrebno je primijeniti periodičnu sadnju.

• Kad je u pitanju niži sprat ovih zaštitnih pojaseva, kao i u dijelu uz saobraćajnice saditi vrste žbunja i nižeg drveće npr, Nerium oleander, Laurus nobilis, Ligustrum japonica, Viburnum tinus, Pittosporum tobira, Arbutus unedo i sl. koje osim što dobro podnose ekstremne uslove sredine, ublažavaju efekte aerozagađenja od izduvnih gasova automobila a istovremeno vizuelno odvajaju zonu namijenjenu stanovanju od javnih površina ( trotoara i saobraćajnica)

• šetne staze treba da omoguće kružno kretanje • planirati igrališta za djecu, mini golf i druge rekreativne površine • obodom kompleksa locirati biciklističku stazu kroz zelenilo, sa što manje presjecanja sa

drugim stazama • prostor opremiti funkcionalnim mobilijarom u skladu sa kategorijom objekta. • Po obodu parcele, ka saobracajnicama predviđena je sadnja linearnog zelenila

OPŠTI PREDLOG SADNOG MATERIJALA Listopadno drveće Celtis australis, Melia azedarach, Cercis siliquastrum, Quercus cerris, Quercus farnetto, Tilia sp., Acer pseudoplatanus, Morus alba f.pendula, Brusonetia papirifera, Prunus cerasifera, Fraxinus sp., Catalpa bignonioides, Platanus orientalis, Magnolia sp., Eleagnus angustifolia, Robinia pseudoacacia, Siringa vulgaris Zimzeleno drveće Quercus ilex, Ligustrum japonica, Laurus nobilis Četinarsko drvece Cedrus sp., Pinus nigra, Pinus pinea, Pinus halepensis, Cupresus sp., Thuja orientalis, Picea pungens, Abies concolor Listopadno žbunje Spirea vanhuteii, Chanomeles japonica, Berberis thunbergii, Philadelphus coronaria, Jasminum nudiflorum, Hibiskus siriacus, Forsythia sp. Zimzeleno žbunje Prunus laurocerasus, Pittosporum tobira, Nerium oleander, Arbutus unedo, Myrtus comunis, Piracantha coccinea, Arbutus unedo Četinarsko žbunje Juniperus chinensis ' Pfitzeriana Glauca', Juniperus chinensis ' Pfitzeriana Aurea' Perene Lavandula officinalis, Rosmarinus officinalis, Santolina viridis, Cineraria maritima U okviru pejzažnih rješenja vrta neizostavne su različite sezonske i perenske vrste cvijeća koje u kombinaciji sa kvalitetnim i njegovanim travnjakom upotpunjavaju kompletnu sliku vrta.


29

Aproksimativni predmjer i predracun za realizaciju plana ozelenjavanja Zelene površine javne namjene Povrsina Cijena/m2 Ukupna cijena Linearno zelenilo-drvoredi * 1240 m’ 20.00€/ m’ 24800,00 € Zelene površine javne namjene 637,43m2 15.00€/m2 9561,45 € Zelene površine poslovnih objekata 378,37 m2 15.00€/m2 5675,55 € Zelene površine stambenih objekata i blokova

3922,46 m2 15.00€/m2 58836,90€

Površine za pošumljavanje (zaštitno zelenilo)

4099,96 m2 2.00€/m2 8199,92€

Krovno zelenilo 1538,40 m2 60,00€/m2 92304,00€

Ukupno 422 577,82 € * Obracunati su drvoredi koji su uz javne sadrzaje (drvoredi u trotoarima i na javnim zelenim površinama)

3.3. INFRASTRUKTURA

3.3.1. SAOBRAĆAJ POSTOJEĆE STANJE Postojeća saobraćajna mreža se odlikuje jakim obodnim saobraćajnicama Bulevar Džordža Vašingtona, put Mareza-Podgorica i servisnom saobraćajnicom ulica Velimira Terzića. Uz ulicu Velimira Terzića su organizovani parking prostori I parkiranje u okviru ulice. Poprečni profil servisne saobraćajnice (širina kolovoza 12,5 m sa dvostranim podužnim parkiranjem) su zadovoljavajući i mogu biti okosnica daljeg planiranja saobraćaja. Kvalitet obodnih ulica i pripadajuće servisne ulice je veoma dobar. Duž južne granice plana se prostire gradska magistrala, Put Mareza-Podgorica koji se nadovezuje na Bulevar Svetog Petra Cetinjskog koji je dio 1.transverzale koja, po GUP-u, treba da "izvrši povezivanje Konika i Tološa kao dvije zone sa najvećom koncentracijom stanovnika" i rangiran je kao saobraćajnica I reda. Bulevar Džordža Vašingtona, je dio magistralnog prstena koji "ima ulogu da se preko njega obave brza premještanja iz jednog dijela grada u drugi bez prolaska kroz najuže gradsko tkivo". Zbog karakteristike čitave zone DUP-a Blok 5 kolski saobraćaj je sveden na najnižu dostupnost sadržajima u zoni tj. zaustavlja se obodno u parking prostorima, a time je dat prioritet pješačkom saobraćaju unutar zone. Sama zona zahvata Izmjene i dopuna DUP-a Blok 5 je u postojećem stanju namjene parking I uređeno zelenilo i na njoj nema izgrađenih objekata Stacionarni saobraćaj se uglavnom svodi na površinsko parkiranje vozila i utisak je da u ovom obimu izgradnje jedva zadovoljava potrebe. PLANIRANO STANJE Mreža saobraćajnica za Izmjene I dopune DUP Bloka 5-dio se bazira na sledećim osnovama: -uklapanje u rješenje realizovanih saobraćajnica iz važećeg Plana -poštovanje trasa i profila saobraćajnica iz susjednih planova (DUP Blok 6, DUP Momišići B, DUP -Kruševac zona B I DUP Univerzitetski centar) -maksimalno poštovanje postojećeg građevinskog fonda i postojeće parcelacije -razdvajanje saobraćajnih tokova na primarne (obodne) i sekundarne (unutrašnje) Najvažnije saobraćajnice u zoni, koje su i dio primarne gradske mreže definisane GUP-om, prolaze obodom. Te saobraćajnice su Bulevar Džordža Vašingtona i put Mareza-Podgorica


30

Bulevar Džordža Vašingtona, je dio 1 prstena koja, po GUP-u, "ima ulogu da se preko njega obave brza premještanja iz jednog dijela grada u drugi bez prolaska kroz najuže gradsko tkivo". Glavna saobraćajna veza veza Bloka 5 i centra Podgorice je magistralna saobraćajnica, Put Mareza-Podgorica (Bulevar Svetog Petra Cetinjskog). Gradska magistrala, Put Mareza-Podgorica koji se nadovezuje na Bulevar Svetog Petra Cetinjskog koji je dio 1.transverzale koja, po GUP-u, treba da "izvrši povezivanje Konika i Tološa kao dvije zone sa najvećom koncentracijom stanovnika" i rangiran je kao saobraćajnica I reda. Sekundarna saobraćajnica je ulica Velimira Terzića na koje su vezane pristupne I stambene ulice uz koje su organizovni parking prostori. Saobraćajna mreža unutar čitavog Bloka 5 je povezana u otvoren saobraćajni sistem. Sabirne saobraćajnice unutar bloka su saobraćajnice malih brzina namenjene pre svega internom i stacionarnom saobraćaju. Pješačko kolske saobraćajnice se tretiraju kao pješačke ulice integrisanog saobraćaja koji podrazumjeva u ovom slučaju kontrolisan kolski pristup pojedinim objektima, ali isključivo za hitne intervencije (vatrogasna vozila i kola hitne pomoći). Poprečni profili saobraćajnica su preuzetih iz ranijih rješenja za primarnu gradsku mrežu. Primjenjeni poprečni profili prikazani su na grafičkom prilogu -Saobraćaj. Nivelaciono rješenje je prilagođeno postojećim saobraćajnicama i postojećim objektima. Visinske nivelacije u planu su date orjentaciono i to ne na svim raskrsnicama zbog nedostatka kota, ili veoma malo kota na geodetskoj podlozi i u fazi projektovanja ih treba proveriti na svim mjestima gdje to bude potrebno zbog eventualne rekonstrukcije ulice ili izgradnje prilaza i rampi za garaže (samostalne ili u novim objektima). Eventualnu rekonstrukciju neke saobraćajnice u okviru plana projektovati sa savremenim fleksibilnim kolovoznim zastorom. Debljine pojedinih slojeva zavise od frekvencije saobraćaja i eventualna zastupljenost teških vozila u njegovoj strukturi. Oivičenje kolovoza izvesti betonskim ivičnjacima. Kako je zona zahvata locirana na ravnom i blago nagnutom terenu, to su podužni nagibi i nivelete saobraćajnica mali, ali i dovoljni za efikasno odvodnjavanje do kolektora atmosferske kanalizacije. PARKIRANJE Namjena zone zahvata je mješovita (stanovanje i poslovanje). Planom je predviđeno da objekat koji se gradi treba da zadovolji svoje potrebe za parkiranjem vozila na urbanističkoj parceli na kojoj se objekat gradi (u dvorištima objekata i/ili u garažama u objektima u suterenskom i/ili podrumskom dijelu) po normativima iz Plana Uslov za izgradnju objekta je obezbjeđivanje potrebnog broja parking mjesta. Tačan broj potrebnih parking mjesta za svaki objekat koji se gradi biće definisan nakon dostavljanja projektne dokumentacije, a uz poštovanje navedenih normativa.

SADRŽAJ

STANOVANJE-viseporodicno 1 stan 1,1 PM

DJELATNOSTI 50 m2 1 PM (DJELATNOSTI ) 1 PM na 3 zaposlena

Proračun potrebnog broja parking mjesta za planirane objekte je dat u sledećoj tabeli:


31

Broj UP BGP

Broj stanova okvirno

Broj posl. Prostora okvirno

BGP poslovanja

BGP stanovanja

Broj PM stanovanje

Broj PM poslovanje

Ukupno PM

UP1 18000 100 100 11000 7000 110 220 330 UP2 7700 70 15 960 6740 77 192 269 UP3 0 0 0 0 0 0 0 0 UP4 0 0 0 0 0 0 0 0 UP5 14040 144 23 624 13416 158 12 170 UKUPNO 39740 314 138 12584 27156 354 424 770 Okviran broj potrebnih parking mjesta za zonu zahvata Izmjene i dopune Blok 5 - dio je dat u tabeli. Raspored parking mjesta u garažama unutar objekata nije dat već će biti definisani prilikom izrade konkursnog rješenja koje je predviđeno za ovu lokaciju, odnosno definitivno prilikom izrade projektne dokumentacije. Broj parking mjesta zavisi od izbora konstruktivnog sistema, položaja pješačkih izlaza iz garaže, pomoćnih prostorija, itd i Prilazi za garaže su dati, ali se dozvoljavaju manja pomjeranja zbog položaja stubova, zidova ...(izbor konstruktivnog sistema). Nagibi rampi su dati maksimalni i isti se mogu smanjivati u zavisnosti od usvojene visine garaže i dužinr rampe. Tačan broj potrebnih parking mjesta i za ove objekte biće određen nakon dostavljanja projektne dokumentacije, a uz poštovanje napred navedenih normativa. Kapacitet garaža se bazirati na procjenama da se obezbijedi 1,1 garažno mjesto na svaki stan i 1 garažno mjesto na 50m2 poslovnog prostora. U slučaju da pojedini objekti na svojoj parceli ne mogu obezbjediti potrebni broj garažnih mjesta, obavezni su da učestvuju u izgradnji nedostajućih mjesta u istoj zoni. U garažama parking mjesta mogu biti opremljena sistemom makaza (teleskop sistemom) ili na drugi način koji se u momentu realizacije ocjeni optimalnim uz poštovanje planskih zahtjeva. Prilikom projektovanja klasičnih garaža poštovati normative i standarde koji definišu ovu oblast. (širina jednosmjerne i/ili dvosmjerne prave odnosno kružne rampei, nagib rampe, broj rampi u zavisnosti od veličine garaže, slobodna visina garaže, širirna prolaza (parkirne saobraćajnice), veličina parking mjesta u odnosu na položaj konstruktivnih elemenata itd). Prilikom projektovanja i izgradnje garaže pridržavati se pravilnika o tehničkim zahtjevima za zaštitu garaža za putničke automobile od požara i eksplozija. BICIKLISTIČKI SAOBRAĆAJ Biciklistička staza ima smisla samo ako se realizuje duž Bulevara Svetog Petra Cetinjskog i puta Mareza-Podgorica, odnosno povezujući sportsko rekreativne zone i univerzitetski kompleks sa centrom grada. GUP-om predviđena biciklistička staza je planirana u koridoru Bulevara Svetog Petra Cetinjskog i dalje puta Podgorica-Mareza. Staza je planirana preraspodjelom dijela sadašnjih pješačkih površina u biciklističke staze i trotoare. Staza je planirana između zelene površine i trotoara, kao jednosmjerna, širine 1,0 m sa obje strane ulice. Biciklistička staza i trotoar se mogu razdvojiti nivelacijski ili površinu biciklističke staze uraditi u drugoj boji da bi se vizuelno razdvojile. Prelaz staze na kolovoz u zoni raskrsnice izvesti sa oborenim ivičnjacima ili primjerenom rampom.Uz sve objekte koji su predmet interesovanja biciklista (ugostiteljski i trgovački sadržaji, i dr.) mogu se obezbijediti odgovarajući otvoreni prostor za ostavljanje i čuvanje bicikla. PJEŠAČKI SAOBRAĆAJ Predložena su dva tipa pješačkih staza: 1) pješačke staze duž ulica–trotoari, zastupljeni su u najvećoj mjeri i 2) samostalne pješačke staze-bez konflikta sa motornim saobraćajem plredviđene su na pravcima glavnih pješačkih tokova. Površine rezervisane za kretanje pješaka planirana su uz sve primarne i sekundarne saobraćajnice ulične mreže.


32

Trotoar se može raditi od montažnih betonskih elemenata(behaton ploča) ili od betona livenog na licu mjesta. Behaton ploče imaju dobru trajnost, prilagodljive su svim oblicima površina pod trotoarom i stazama i imaju povoljan vizuelni utisak. Integrisane saobraćajnice takođe popločavati ovim elementima, jer se jednostavnom primenom različitih boja ovih elemenata mogu jasno vizuelno odvojiti sadržaji koji se javljaju na zajedničkim površinama. Odvodnjavanje sa pješačkih površina – platoa ostvariti prirodnim padom, poprečnim nagibom prema parkingu i kolovozu. Planirana mreža pješačkih komunikacija (trotoara i staza) garantuje zadovoljenje potreba stanovnika za ovim vidom kretanja. JAVNI MASOVNI PREVOZ PUTNIKA Linije javnog gradskog prevoza koje samo tangiraju Blok 5 prolaze gradskom magistralom Mareza-Podgorica, i Dalmatinskom ulicom i imaju stajališta na kontaktu sa ovom zonom. Linije gradskog prevoza koje najviše opslužuje blok 5 prolazi Bulevarom Džordža Vašingtona zatim produžavaju u ulicu Blaža Jovanovića i dalje u ulicu Đoka Miraševića, gdje se vrši okretanje i povratak nazad po istoj trasi Linije gradskog autobuskog saobraćaja, koje opslužuju zonu, omogućavaju povezivanje ove zone sa ostalim djelovima i naseljima urbanog područja Podgorica. Stajališta javnog prevoza su postavljena blizu jakih zona interesovanja korisnika javnog prevoza, poštujući određeni ritam ponavljanja stajališta. Kolovoz stajališta obilježiti horizontalnom signalizacijom po JUS-u. Na staničnim frontovima postaviti prateću opremu u vidu uniformnih oznaka stajališta i nadsteršnice. TAKSI SAOBRAĆAJ Lokacije taksi stanica na području DUP-a treba da odredi Opštinski sekretarijat za saobraćaj u skladu sa zahtjevima zainteresovanih učesnika u saobraćaju. Taksi stanice treba da budu obilježene po normama JUS-a i poželjno je da budu zasnovane po principu prvi ušao - prvi izašao. PROTIVPOŽARNI PUTEVI I PUTEVI ZA SNABDIJEVANJE Kod svih površina koje će se koristiti kao protivpožarni prilaz, prilaz za snadbijevanje ili za prolaz specijalnih vrsta vozila potrebno je ostaviti u poprečnom profilu prostor, širine min 3,5m, za prolaz tih vozila (vatrogasci, hitna pomoć,...). Prilikom izrade projektne dokumentacije treba voditi računa o dimenzionisanju konstrukcije u tom dijelu. Moguće je ovu površinu označiti drugačijom bordurom. USLOVI ZA KRETANJE LICA SMANJENE POKRETLJIVOSTI Pri projektovanju i građenju saobraćajnih površina potrebno je pridržavati se odredaba ovog DUP – a kao i standarda i propisa koji karakterišu ovu oblast (Pravilnik o bližim uslovima i načinu prilagođavanja objekata za pristup i kretanje lica smanjene pokretljivosti,Sl.list CG br.10/09.) Tehničku dokumentaciju raditi u skladu sa odredbama ovog Plana, važećom tehničkom regulativom, zakonima, pravilnicima i standardima koji regulišu ovu oblast. Osnovni elementi poprečnih profila saobraćajnica, radijusi skretanja, smjerovi i određeni detalji prikazani su u odgovarajućem grafičkom prilogu (Plan saobraćaja)

3.3.2. HIDROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA Prostor zahvata DUP-a »Blok 5 « u Podgorici, ograničen je sa istočne strane Bulevarom Džordža Vašingtona, sa sjeverne strane naseljem Momišići Dalamtinskom ulicom, sa zapadne strane ulicom Djoka Miraševića, a sa južne strane Bulevarom za Marezu.


33

Površina zahvata DUP-a iznosi oko 30.00ha, a blago je nagnut u pravcu jugozapada. Za dio Bloka 5, za koji se vrše izmjene i dopune DUP-a, planirani broj stanovnika je 1024, a površina zahvata 4,52 ha. Osim stanovanja, prostor DUP-a predviđen je i za kolektivni garažni prostor. POSTOJEĆE STANJE Vodovod Na osnovu obezbijeđenih katastara, instalacija vodovoda od nadležnog javnog preduzeća, prostor zahvata DUP-a pokriven je vodovodnom mrežom počevši od profila Ø762mm, Ø400mm, Ø300mm i Ø200mm povezanih u prsten okolnim saobraćajnicama koje oivičavaju predmetnu površina zahvata planskog dokumenta. Cjevovodi su povezani i unutar Bloka i kao takvi obezbijeđuju kvalitetno vodosnabdijevanje postojećih objekata. Ovako izgrađena vodovodna mreža obezbjeđuje kvalitetno snabdijevanje sa vodom, kako u sadašnjim uslovima, a pritisak u vodovodnoj mreži iznosi prosječno preko 4 bara, tako da su i u perspektivi zadovoljeni uslovi za kvalitetno snabdijevanje sa vodom novoplaniranih i postojećih objekata. Kanalizacija za otpadne vode Prema obezbijeđenom katastru, na prostoru zahvata DUP-a postoje izgrađeni ulični kolektori fekalne kanalizacije, duž puta za Marezu, između Bloka V i Bloka VI u ulici Djoka Miraševića Ø400mm, u Bulevaru Džordža Vašingtona Ø350mm, kao i sa sjeverne strane u Dalamatinskoj ulici. Unutar Bloka postoje urađeni blokovski kanali za sakupljanje i odvođenje fekalnih otpadnih voda iz postojećih objekata. Ovako izgrađena ulična i blokvska mreža u potpunosti zadovoljava uslove za kvalitetno odvođenje otpadnih voda iz postojećih objektata i ista omogućava priključenje novoplaniranih objekata. Atmosferska kanalizacija Na osnovu obezbijeđenog katastra od JP »Vodovod i kanalizacija» Podgorica, glavni kolektor za odvođenje atmosferskih voda izgrađen je sa južne strane duž saobraćajnice prema Marezi , sa zapadne strane duž ulice Džordža Vašingtona, sa istočne strane duž Ulice Djoka Miraševića, kao i sa sjeverne strane duž Dalmatinske ulice. Svi naprijed navedeni kolektori usmjereni su ka glavnom kolektoru atmosferske kanalizacije Ø2000mm koji je izgrađen u nastavku ulice Djoka Miraševića. Na uličnu mrežu su priključeni svi postojeći parking prostori i sve blokovske saobraćajnice unutar Bloka. PLANIRANO RJEŠENJE Vodovod Potrebe za vodom za planirani broj stanovnika od 1024, na prostoru zahvata DUP-a od 4,52 ha, uzimajući u obzir specifičnu potrošnju od 250 l/st/dan, iznose:

- Srednja dnevna Q sr = 1024* 250 / 86.400 = 2,96 l/s - Max dnevna Q maxd = Q sr * 1,5 = 2,96* 1,5 = 4,44 l/s - Max čas Q maxh = Q maxd * 2,5 = 4,44 * 2,5 = 11,11 l/s.

Računska specifična potrošnja po glavi stanovnika, usvojena za sistem vodovoda Podgorice, zahtijevala bi obezbjeđenje daleko većih količina sanitarne vode. Smatra se da pri obezbjeđenju


34

5-6 l/s na 1.000 stanovnika, iz vodovodnog sistema, obezbjeđuje uredno vodosnabdijevanje tog prostora, što po tom kriterijumu iznosi oko 6,11 l/s. Direktive EU su takve da idu na smanjenje potrošnje vode do 150l/st/dan, odnosno 2 l/s na 1.000 stanovnika, pa se tih preporuka moramo pridržavati i na našim prostorima. Postojeća vodovodna mreža izgrađena na prostoru zahvata DUP-a obezbjeđuje osnovu za kvalitetno vodosnabdijevanje i izgradnju nove distributivne vodovodne mreže, odnosno priključaka novoplaniranih objekata na vodovodnu mrežu. Dio postojeće vodovodne mreže, cjevovodi Ø762mm, Ø300mm i Ø200mm padaju pod planirane objekte, odnosno, moraju se izmjestiti zbog izgradnje podzemnih garaža i samih objekata, pa je na priloženoj situaciji ucrtan položaj izmještenih cjevovoda. Izmještanje čeličnog cjevovoda Ø762mm će biti tehnički složen problem, pa će se na širem gradskom području osjetiti pad pritiska u vodovodnoj mreži u vrijeme direktnog prespajanja novoprojektovanog cjevovoda. Na ovom cjevovodu planirano je da se ostavi priključak za Biološki institut i novoplanirane objekte prema uslovima koje će propisati JP ''Vodovod i kanalizacija'' Podgorica. Pošto, dio cjevovoda Ø300mm u Bulevaru Džordža Vašingtona, prema obezbjeđenim katastrima instalacija, pada u urbanističku parcelu, predviđeno je njegovo izmještanje, sa istovremenim izmještanjem i cjevovoda Ø200mm, koji upravno sječe u.p. 1, a dio je blokovskog prstena. Na postojećoj vodovodnoj mreži planirani su podzemni protivpožarni hidranti prečnika Ø100mm na rastojanju do 120m odnosno na raskrsnicama saobraćajnica i na pravcima gdje su veće dužine. Planirano je da se za ugradnju cijevnog materijala koristi čelik i duktilni liv za radne pritiske od 10bara, a izuzetno se može koristiti i PEVG materijal za iste pritiske kako je propisano Pravilnikom JP ''Vodovod i kanalizacija'' iz Podgorice. Obrada projekata uličnih - blokovskih cjevovoda kao i samih priključaka budućih objekata, treba da se radi na osnovu preciznih uslova priključenja koje budući investitori treba da obezbjeđuju od JP “ Vodovod i kanalizacija” Podgorica, što treba propisati i urbanističko-tehničkim uslovima od strane nadležnog opštinskog ili republičkog organa. Kanalizacija za otpadne vode

Ukupne potrebe za odvođenjem otpadnih voda sa prostora dijela Bloka 5, za koji se rade izmjene i dopune DUP-a, računajući sa časovnim maksimumom od 0,0118 l/s po stanovniku, koji se uzima kao mjerodavni za dimenzionisanje uličnih kolektora, iznosi 12,08 l/s, koju u potpunosti može prihvatiti postojeći kolektor Ø350mm u Bulevaru Džordža Vašingtona i duž saobraćajnice za Marezu. Dio blokovskog kolektora Ø250mm iz pravca Doma zdravlja ukršta se sa planiranom garažnom rampom, pa je potrebno izvršiti njegovo izmještanje, na taj način, što će se dio kućnog kolektora preusmjeriti na novoplanirani-izmješteni blokovski kolektor. Ulična mreža fekalne kanalizacije, planirana je da se gradi od PVC cijevi klase u zavisnosti od dubine ukopavanja, a na mjestima priključaka i na rastojanju od 50m i manje, planirana je izgradnja novih revizionih okana sa liveno-gvozdenim poklopcima i propisnim penjalicama u svemu prema usvojenom Pravilniku JP ''Vodovod i kanalizacija'' iz Podgorice. Uličnu mrežu i blokovske kanale, kao i priključke budućih objekata treba projektovati na osnovu uslova priključenja pribavljenih od strane JP«Vodovod i kanalizacija« Podgorica, obaveze koju treba precizirati i urbanističko-tehničkim uslovima od strane nadležnog opštinskog organa.


35

Atmosferska kanalizacija Za dimenzionisanje kolektora uzet je intenzitet padavina od 250l/s/ha, sa vremenom trajanja od 15 min i prosječnim koeficijentom oticanja od 0,45. Odvođenje atmosferskih voda sa površina zahvata DUP-a usmjereno je na postojeće kolektore i to: Ø700mm u saobraćajnici prema Marezi, Ø700mm u Bulevaru Džordža Vašingtona, kao i Ø500mm u Ulici Velimira Terzića, koji u potpunosti zadovoljavaju prihvat atmosferskih voda. Kanali atmosferske kanalizacije planirani su da se grade od PVC i PE korugovanih cijevi, klase prema dubini ukopavanja, sa potrebnim brojem slivnika i revizionih slivnika na kojima se postavljaju jednodjelne slivničke rešetke u svemu pema usvojenom Pravilniku JP ''Vodovod i kanalizacija'' iz Podgorice. Kod dvostranih nagiba saobraćajnica odvodnjavanje suprotne strane saobraćajnice treba rješavati izgradnjom poprečnih kanala profila DN250mm sa jednodjelnom slivničkom rešetkom. Precizne uslove za obradu projektne dokumentacije treba formirati na osnovu katastara postojećih instalacija, uslova priključenja iz JP ''Vodovod i kanalizacija'' Podgorica i generalnog i idejnog projekta odvođenja atmosferskih voda, što treba precizirati u urbanističko-tehničkim uslovima koje izdaje nadležni opštinski organ. PROCJENA TROŠKOVA VODOVOD

1. Izrada vodovoda od čeličnih cijevi, nodularnog liva i PEVG-a za radne pritiske od 10bara, računajući sa svim zemljanim radovima i izradom šahtova sa čvorovima i protivpožarnim hidranatima i to za:

Ø 200mm m 100.00 x 140.00 = 14.000.00 €

Ø 300mm m 120.00 x 170.00 = 20.400.00 €

Ø 800mm m 205.00 x 1500.00 = 307.500.00 €

UKUPNO VODOVOD : 341.900,00 € FEKALNA KANALIZACIJA

1. Izmještanje i izrada blokovskog kanala i kućnog kolektora fekalne kanalizacije od PVC cijevi računato sa svim zemljanim, vodoinstalaterskim, zidarskim i betonskim radovima i ugradnjom poklopaca i penjalica u revizionim oknima:

Ø 200mm m 20,00 x 120 = 2.400,00 €

Ø 250mm m 75,00 x 150 = 11.250,00 €

UKUPNO FEKALNA KANALIZACIJA : 13.650,00 € _______________________________________________________________________ UKUPNO HIDROTEHNIČKE INSTALACIJE: 355.550,00 €


36

3.3.3. ELEKTROENERGETIKA

U granicama izmjena i dopuna DUP-a “BLOK 5” dio se nalaze elektroenergetski objekti dva naponska nivoa: 10 kV i 1 kV.

Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 10kV

Na osnovu podataka dobijenih od EPCG – Elktrodistribucija – Podgorica o postojećem stanju od elektroenergetskih objekata naponskog nivoa 10 kV (dalekovodi , trafostanice 10/0,4 kV i njihove 10 kV kablovske veze) unutar granica DUP-a “BLOK 5” dio postoje sledeći elektroenergetski objekti:

a) Trafostanice 10/0,4kV: U granicama DUP-a "BLOK 5" dio locirana je jedna trafostanica

10/0,4kV sa instalisanom snagom 1260 kVA koje služi za napajanje električnom energijom postojećih objekata potrošača:

- TS 10/0,4kV 2 x 630kVA “Blok 5 B2“.

Trafostanica 10/0,4 kV napaja se iz TS 110/10 kV “ Podgorica 4“ i TS 35/10 kV “ Centar“ .

b) 10kV kablovski vodovi

Medjusobne veze postojeće trafostanice u području DUP-a a “BLOK 5” dio, kao i veze ove TS sa TS izvan DUP-a izvedene su kablovima tipa IPO-13, 3x95 mm2, 10kV , IPO-13-A, 3x150 mm2, 10kV i sa 3 x XHE 48 A ,240 mm2 , 10 kV .

Šema povezivanja, trafostanice 10 kV data je na grafičkom prilogu u okviru teksta.

Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 0,4kV

Niskonaponska mreža je radijalna i podzemna .Priključci objekata su podzemnim kablovima. Instalacija osvjetljenja duž saobraćajnica izvedena je živinim sijalicama visokog pritiska

u svetiljkama montiranim na lirama okruglih, željeznih, dvosegmentnih stubova, uz kablovsko (podzemno) njihovo napajanje.

Šema povezivanja, trafostanice 10 kV data je na sledećem grafičkom prilogu.


37

"Blok 5 A1" "Blok 5 A2" "Blok 5 A3" "Momišici 5"

"Blok 5 B2"

"Centar"TS 35/10

"Blok 5 C1"

zona DUP-a

PROGRAM RAZVOJA ELEKTROENERGETSKE INFRASTRUKTURE ELEKTROENERGETSKI OBJEKTI NAPONSKOG NIVOA 10 KV

PROCJENA POTREBE ZA ELEKTRIČNOM SNAGOM

PROCJENA VRŠNE SNAGE DOMAĆINSTAVA Za odredjivanje vršnog opterećenja ove skupine potrošača koriste se Tehničke preporuke Poslovne zajednice Elektrodistribucije Srbije:

-TP13 “ Priključci na niskonaponsku mrežu i električne instalacije u zgradama “ i -TP14b“ “ Osnovni tehnički uslovi za planiranje , projektovanje i gradnju niskonaponskih mreža i pripadajućih transformatorskih stanica 10 (20)/0,4 kV stambenih naselja “ , koje se odnose na odredjivanje vršnog opterećenja domaćinstava u zimskom periodu,

Vršna snaga mjerodavna za planiranje objekata TS 10/0,4 kV i NN mreže odredjuje se

prema sledećem obrascu dobijenom na osnovu teoriskih razmatranja, iskustva i snimanja (mjerenja) postojećeg stanja :

,)1

(**8)75,025,0(**5,8n

kkn

nnPvrd gt

gt

−+++= n<20

,)100

1(**86,2)1

(* )1990(88,0 −++−

+= tegeg

pnn

kkPiegPvrd 20<=n<=500


38

,)85,015,0(**2,7)1

(* )1990( −++−

+= tegeg n

nn

kkPiegPvrd 500<n

gdje je:

Pvrd-Maksimalno godišnje jednovremeno opterećenje domaćinstava (kW),

Pieg - prosječna instalisana snaga sa kojom učestvuje grupa od “n“ domaćinstava u maksimalnom jednovremenom opterećenju - dio koji potiče od električnog zagrijavanja u stanu (kW/dom),

n - broj domacinstava keg -koeficijent jednovremenosti maksimalnog godišnjeg opterećenja za

veoma veliki broj domaćinstava – dio koji se odnosi na instalisanu snagu trošila koja se koriste za ze električno zagrijavanje stanova.

kgt -koeficijent koji zavisi od procentualnog učešća broja stanova koji se griju na električnu energiju.

Kgt=0,6 ako 75% stanova koristi električno grijanje . Kgt=0,9 ako svi stanovi koristi električno grijanje .

p -procenat prosječnog porasta maksimalnog godišnjeg jednovremenog opterećenja (%),

t -godina za koju se računa maksimalno godišnje jednovremeno opterećenje (t >= 1990)

Na području Dup-a " BLOK 5 " dio prisutan je tip stanbenog naselja :

-Tip naselja 2 “Šire gradsko područje” obuhvata stanove u djelu grada izvan užeg gradskog područja spratnosti preko P+1.

Parametri ovog tipa naselja su sledeći:

Tip naselja Pieg keg p godina proračuna(kW) %

tip naselja 2 3,5 0,65 1,5 2015

PROCJENA VRŠNE SNAGE POTROŠAČA OPŠTE POTROŠNJE

Za odredjivanje vršnog opterećenja ostale potrošnje koriste se podaci iz Tehničke

preporuke Poslovne zajednice Elektrodistribucije Srbije: -TP14a “ Planovi razvoja i osnovna koncepciska rešenja za planiranje

elektrodistributivne mreže” i oni su dati u sledecoj tabeli:

Djelatnost Specifično opterećenje ( W/m2)

Prosvjeta 10 -25

Zdravstvo 10 - 35

Sportski centri 10 -50

Hoteli sa klima uredjajima 30 - 70

Hoteli bez klima uredjaja 20 - 30

Male poslovne zgrade 15 - 30

Trgovine 25 - 60


39

PROCJENA VRŠNE SNAGE ZA OSVJETLJENJE SAOBRAĆAJNICA, PARKING PROSTORA I ŠETALIŠTA

Procjena vršne snage osvetljenja saobraćajnica u planiranom prostoru izvršena je na osnovu sledećih parametara:

Pvrs - Vrsna snaga rasvjete saobraćajnica za procinjeni broj svjetiljki snage 250w Pvrpp –Vršna snaga rasvjete parking prostora za procinjeni broj svjetiljki snage 150w (Pin=170W) (svjetiljke sa sijalicom natrijum visokog pritiska

Pvps - Vrsna snaga rasvjete pješačkih staza za procinjeni broj svjetiljki snage 100w

PROCJENA VRŠNE SNAGE DIJELA DUP-A I ZONA

Na osnovu podataka procijenjuje se aktivna vršna snaga na nivou DUP-a “BLOK 5” dio i zona kao:

ied

n

jiedvr PkPP _1

max_ *∑+=

gdje je : Ped_max najveća aktivna vršna snaga kategorije potrošača Ped_i aktivna vršna snaga ostalih kategorija potrošača kji faktor učešća u maksimumu vršne snage Smatrajući da je izvršena kompezacija usvaja se da je cos ϕ=0,95 , pa je vršna snaga na nivou dijela DUP-a i zona:

ϕcos/vrvr PS = Vršna snaga (planirana) na nivou dijela nivou DUP-a “BLOK 5” dio (2015 g.) je:

DUP-a “BLOK 5” dio ZIMI Vrsna Snaga

Koef. jed. Kj*Pjv

Pjv (kW) Kj STANOVANJE broj stanova u naselju tipa 2 314 1409.42 1 1409.42

POSLOVNI PROSTORI Povrsina kW/m2

Poslovanje 3420 0.06 205.2 0.9 184.68 Podzemna garaža 13730 0.005 68.65 0.9 61.78 Centralne djelatnosti 9000 0.06 540 0.9 486

JAVNA RASVJETA broj svjet.

kW /svjet.

Putevi 25 0.25 6.25 0.9 5.62 Parkinzi 24 0.17 4.08 0.9 3.67 Pjesacke staze 20 0.1 2 0.9 1.8

SUMA Kj*Pjv (kW) 2152.98 Vrsna snaga (kVA) 2266.3


40

Vršna snaga (postojećih) potrošača dijela DUP-a “BLOK 5” dio je Pv1= 2266,3 kVA. Zaključak iz usvojenog DUP-a "BLOK 5" (2010 )

Izgradnja DUP-a "BLOK 5" zahtjeva ubrzanu izgradnju TS 110/10 kV „Podgorica 6” umjesto dosadašnje TS 35/10 kV „Centar”. Definisanje broja trafostanica -– raspored po traforeonima Na osnovu navedenih metoda proračuna, dispozicije planiranih i postojećih objekata kao i postojećeg stanja elektroenergetske infrastrukture prednjim tabelama dat je prikaz snaga postojećih i planiranih trafostanica DUP-a “BLOK 5” dio sa definisanjem snaga novih trafostanica. Kod definisanja instalisanih snaga trafostanica racunato je sa gubicima od 10% i rezervom u snazi od 10%.

Traforeon 1 ZIMI Vrsna Snaga

Koef. jed. Kj*Pjv



Poslovanje 1350 0.06 81 0.9 72.9 Podzemna garaža 13730 0.005 68.65 0.9 61.78 Centralne djelatnosti 9000 0.06 540 0.9 486


kW /svjet.

Putevi 19 0.25 4.75 0.9 4.28 Pjesacke staze 4 0.1 0.4 0.9 0.36


Potrosnja

Potrosnja

gubici

rezerva

Ukupno

NDTS 10/0,4 kV “Blok 5 SM- NOVA “ nova

Sn

Zone Izvan.Zone

10%

10% Sn kVA kVA

1495.22 0 149.52 200 1844.7

4 200

0

Traforeon 2 ZIMI Vrsna Snaga

Koef. jed. Kj*Pjv



Poslovanje 2070 0.06 124.2 0.9 111.78


kW /svjet.

Putevi 6 0.25 1.5 0.9 1.35 Parkinzi 24 0.17 4.08 0.9 3.67 Pjesacke staze 16 0.1 1.6 0.9 1.44



41

Potrosnja

Potrosnja

gubici

rezerva

Ukupno

TS 10/0,4 kV “Blok 5 B2“

Sn

Zone Izvan.Zone

10%

10% Sn kVA kVA

841.71 0 84.17 126 1051.88

1260

Na osnovu prethodno navedenog se zaključuje da je za napajanje kompleksa sa aspekta potreba u snazi potrebno izgraditi 1 novu trafostanicu kako je dato prethodnim tabelama. PRIKAZ PLANIRANE ELEKTRODISTIBUTIVNE MREŽE

Koncept rješenja napajanja planiranih objekata DUP-a “BLOK 5” dio električnom

energijom je baziran na postojećoj i planiranoj infrastrukturi 10 kV mreže .

Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 10kV

Polazeći od izvršenog proračuna potreba u snazi, i rasporeda novih potrošača po traforeonima, kao i postojećeg stanja 10 kV mreže planom razvoja su predvidjeni sledeći 10 kV elektrenergetski objekti:

Trafostanice 10/0,4kV :

- TS 10/0,4kV 2 x 630kVA “Blok 5 B2“

- TS 10/0,4kV 2 x 1000 kVA “Blok 5 SM- NOVA “ nova

Nova trafostanica TS se montira u objekat i treba da bude bar tri puta prolazna na strani visokog napona ,izradjene u SF6 tehnologiji sa potrebnim brojem NN izvoda , odnosno dvanaest po transformatoru od 1000 kVA .

Pri projektovanju i izgradnji trafostranice, opremu tipizirati u skaldu sa tehničkim preporukama EPCG- A. D. – Niksić (TP-1b), odnosno zahtjevima nadležne Elktrodistribucije.

10kV kablovska mreža:

Za realizaciju plana razvoja 10kV mreže u okviru DUP-a “BLOK 5” dio potrebno je izvesti veze prema priloženoj šemi.

Predloženim planom razvoja 10kV mreže planirana TS10/0,4kV je uključena u postojeći

sistem napajanja – koncept otvorenih prstenova uz njihovo kablovsko izvodjenje sa napajanjem iz TS 110/10 kV " Podgorica 4“ i TS 110/10 kV " Podgorica 6“.

Nove dionice između TS 10/0,4 kV izvesti sa 3 x XHE 49 A ,240 mm2 , 10 kV (prenosne moći oko 7,96 MVA).

Pogonsko stanje bi pratilo realizaciju objekata iz plana, tj prilagodjavalo, u zavisnosti od

vršne snage , prenosnoj moći predvidjenih kablova . Na posebnom prilogu urbanističkog plana je takodje prikazana lokacija planirane TS10/0,4kV kao i planirane trase 10kV kablovske mreže.


42

zona DUP-a

"Blok 5 A1""Blok 5 A2"

"Blok 5 A3" "Momišici 5"

"Blok 5 B2"

"Podgorica 6"TS 110/10 kV

"Blok 5 C1"

"Blok 5 SM Nova"

"Blok 5 F4 Nova"

"Unistan 1"

DUP 2010

Niskonaponska kablovska mreža 0,4kV Niskonaponsku mrežu izvesti kao kablovsku (podzemnu) do lokacija priključnih ormarića. Mreža treba da je radijalna, a za važnije objekte u okviru njihove instalacije riješti prstenasto napajanje . Mrežu izvesti nn kablovima tipa PP00 ili XP00 , 6/1kV (ili drugim, prema zahtjevima stručne službe Elektrodistribucije),presjeka prema nominalnim snagama pojedinih prostora objekata. NN kablove po mogućnosti polagati u zajedničkom rovu na propisanom odstojanju uz ispunjenje uslova dozvoljenenog strujnog opterećenja po pojedinim izvodima. Broj nn izvoda TS10/0,4kV će se definisati glavnim projektima objekata i TS10/0,4kV.

Elektroinstalacije objekata Elektroinstalacija svih novih objekata mora biti izvedena u skladu sa važećim tehničkim propisima i standardima, a kod stambenih objekata i sa normativima iz plana višeg reda. Instalacije moraju zadovoljavati sada važeće tehničke propise i standarde iz oblasti elektroinstalacija niskog napona. Za zaštitu od indirektnog dodira u objektima primijeniti sistem TN-S.

Osvjetljenje javnih povrsina

Pošto je javno osvetljenje sastavni dio urbanističke cjeline, treba ga tako izgraditi da se zadovolje i urbanistički i saobraćajno - tehnički zahtjevi, istovremeno težeći za tim da instalacija osvetljenja postane integralni element urbane sredine. Mora se voditi računa da osvetljenje saobraćajnica i ostalih površina mora osigurati minimalne zahtjeve koji će obezbjediti kretanje


43

uz što veću sigurnost i konfor svih učesnika u noćnom saobraćaju, kao i da ima i svoju dekorativnu funkciju. Zato se pri rješavanju uličnog osvetljenja mora voditi računa o sva četiri osnovna mjerila kvaliteta osvetljenja:

- nivo sjajnosti kolovoza, - podužna i opšta ravnomjernost sjajnosti, - ograničenje zaslepljivanja (smanjenje psihološkog blještanja) i - vizuelno vodjenje saobraćaja.

Izbor rasvjete treba izvršiti po važećim evropskim standardima EN 13201.

URBANISTICKO-TEHNIČKI USLOVI ZA IZGRADNJU PLANIRANE ELEKTRODISTRIBUTIVNE MREŽE I JAVNOG OSVETLJENJA

1. Trafostanice 10/0,4kV na području plana Novoplanirana trafostanica je predvidjena za ugradnju u objekat DUP-a “BLOK 5” dio . Raspored opreme i položaj energetskih transformatora moraju biti takvi da obezbjede što racionalnije korišćenje prostora, jednostavnost rukovanja, ugradnje i zamjene pojedinih elemenata i blokova i omogućava efikasnu zaštitu od direktnog dodira djelova pod naponom.

Projektima uredjenja okolnog terena trafostanicami obezbjediti kamionski pristup, najmanje širine 3,0 m.

Trafostanica mora biti bar tri puta prolazne na strani visokog napona u tehnici SF6. Opremu trafostanica predvidjeti u skladu sa “Tehničkim preporukama EPCG –TP1-b: Distributivna transformatorska stanica DTS - EPCG 1x1000 kVA (DTS 1x630)”, donesenim od strane Sektora za distribuciju - Podgorica “Elektroprivrede Crne Gore”, A.D. – Nikšić.

Investitori su dužni da obezbjede projektnu dokumentaciju za gradjenje planirane

trafostanice, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Investitori su dužni da obezbjede potrebnu dokumentaciju za izdavanje gradjevinske dozvole, kao i stručni nadzor nad izvodjenjem radova. Nakon završetka radova, investitor je dužan zahtjevati vršenje tehničkog pregleda i nakon njega podnijeti zahtjev za izdavanje upotrebne dozvole.

2. Izgradnja 10 kV kablovske mreže

Nove dionice između TS 10/0,4 kV izvesti sa 3 x XHE 49 A ,240 mm2 , 10 kV ( prenosne moći oko 7,96 MVA).

Preporučuje se polaganje jednožilnih kablova u trouglastom snopu. Na kraćim dionicama dozvoljeno je i polaganje u horizontalnoj ravni na medjusobnom

razmaku 70 mm. Snop se formira provlačenjem kablova kroz odgovarajuću matricu pri odmotavanju sa tri

kalema.Formirani snop se na svakih 1 do 2 m omotava obujmicom , samoljepljivom trakom itd. Medjusobni razmak više energetskih kablova (višežilnih , odnosno kablovskih snopova

tri jednožilna kabla ) u istom rovu odredjuje se na osnovu strujnog opterećenja , ali ne smije da bude manji od 70 mm pri paralelnom vodjenju odnosno 2 m pri ukrštanju.

Da se obezbijedi da se u rovu sa više energetskih kablova (višežilni , odnosno kablovski snopovi tri jednožilna kabla ) kablovi medjusobno ne dodiruju , izmedju kablova može da se cijelom dužinom trase postavi niz opeka , koje se polažu nasatice na medjusobnom razmaku od 1m.

Kablove polagati slobodno u kablovskom rovu dubine 0,8 m, a na mjestima

prolaza kabla ispod kolovoza saobraćajnica, kao i na svim onim mjestima gdje se može očekivati povećano mehaničko opterećenje kabla (ili kabl treba izolovati od sredine kroz koju prolazi) kroz kablovsku kanalizaciju, smještenu u rovu dubine 1,0 m.

Dozvoljeno je pojedinačno provlačenje jednožilnog kabla kroz cijev od neferomagnetnog materijala , pod uslovom da cijev nije duža od 20 m.


44

Kroz čeličnu cijev dozvoljeno je provlačenje snopa koga čine jednožilni kablovi sve tri faze.

Nakon polaganja, a prije zatrpavanja kabla, investitor je dužan obezbjediti katastarsko snimanje tačnog položaja kabla, u skladu sa zakonskim odredbama. Na grafičkom prikazu trase kabla treba označiti tip i presjek kabla, tačnu dužinu trase i samog kabla, mjesta njegovog ukrštanja, približavanja ili paralelnog vodjenja sa drugim podzemnim instalacijama, mjesta ugradjenih kablovskih spojnica, mjesta položene kablovske kanalizacije sa brojem korišćenih i rezervnih cijevi (otvora) itd.

Ukoliko to zahtjevaju tehnički uslovi stručne službe Elektrodistribucije - Podgorica, zajedno sa kablom (na oko 40 cm dubine) u rov položiti i traku za uzemljenje, Fe-Zn 25x4 mm.

Duž trasa kablova ugraditi standardne oznake koje označavaju kabl u rovu, opromjenu pravca trase, mjesta kablovskih spojnica, početak i kraj kablovske kanalizacije, ukrštanja, približavanja ili paralelna vodjenja kabla sa drugim kablovima i ostalim podzemnim instalacijama i sl.

Prije izvodjenja radova pribaviti katastre podzenmnih instalacija i u tim slučajevima otkopavanje kabla vršiti ručno.

Pri izvodjenju radova preduzeti sve potrebne mjere zaštite radnika, gradjana i vozila, a zaštnim mjerama omogućiti odvijanje pješačkog i motornog saobraćaja. Na mjestima gdje je, radi polaganja kablova, izvršeno isjecanje regulisanih površina, iste dovesti u prvobitno stanje.

Investitori su dužni da obezbjede projektnu dokumentaciju za izvodjenje dionica kablovskih 10 kV vodova, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Investitori su dužni da obezbjede potrebnu dokumentaciju za izdavanje gradjevinske dozvole, kao i stručni nadzor nad izvodjenjem radova. Nakon završetka radova, investitor je dužan zahtjevati vršenje tehničkog pregleda i nakon njega podnijeti zahtjev za izdavanje upotrebne dozvole.

3. Izgradnja niskonaponske mreže

Nove niskonaponske mreže i vodove izvesti kao kablovske (podzemne), uz korišćenje kablova tipa PP00 (ili XP00 zavisno od mjesta i nacina polaganja), ukoliko strucna služba Elektrodistribucije - Podgorica ne uslovi drugi tipa kabla. Mreže predvidjeti kao trofazne, radijalnog tipa.

Zbog potrebe vršenja preraspodjele potrošača po traforeonima, ne rješavati pojedine slučajeve odvojeno od cjeline, vec sagledati uticaj svake izmjene na širi prostor.

Što se tiče izvodjenja niskonaponskih mreža i vodova, primjenjuju se uslovi već navedeni pri izgradnji kablovske 10 kV mreže.

Zaštitu od preopterećenja i kratkog spoja obezbjediti pravilnim izborom osigurača na početku voda u skladu sa važeđim tehničkim propisima. Primjeniti sistem zaštite od opasnog napona dodira TN-C do mjesta prikljucka NN kablova na objektima *(u GRT).

Investitori su dužni da obezbjede projektnu dokumentaciju za izvodjenje instalacije osvjetljenja, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata.

4. Izgradnja spoljneg osvjetljenja

Izgradnjom novog javnog osvetljenja otvorenog prostora i saobraćajnica oko kompleksa obezbjediti fotometrijske parametre date evropskim standardom EN 13201.

Kao nosače svetiljki koristiti metalne dvosegmentne stubove, predvidjene za

montažu na pripremljenim betonskim temeljima, tako da se po potrebi mogu demontirati, a napajanje javnog osvetljenja izvoditi kablovski (podzemno), uz primjenu standardnih kablova (PP 000 4x25mm2; 0,6/1 kV za ulično osvetljenje i PP 00 3(4)x16mm2; 0,6/1 kV za osvetljenje u sklopu uredjenja terena). Pri projektovanju instalacija osvetljenja u sklopu uredjenja terena oko planiranih objekata poseban znacaj dati i estetskom izgledu instalacije osvetljenja.

Sistem osvetljenja treba da bude cjelonoćni. Pri izboru svetiljki voditi računa o tipizaciji, odnosno a u cilju jednostavnijeg održavanja.

Maksimalno dozvoljeni pad napona u instalaciji osvetljenja, pri radnom režimu, može biti 5%. Kod izvedene instalacije moraju biti u potpunosti primjenjene mjere zaštite


45

od električnog udara (zaštita od direktnog i indirektnog napona). U tom cilju, mora se izvesti polaganje zajedničkog uzemljivača svih stubova instalacije osvetljenja, polaganjem trake Fe-Zn 25x4 mm i njenim povezivanjem sa stubovima i uzemljenjem napojnih trafostanica. Obezbjediti selektivnu zastitu kompletnog napojnog voda i pojedinih svetiljki.

Obezbjediti mjerenje utrošene električne energije. Komandovanje uključenjem i isključenjem javnog osvetljenja obezbjediti preko uklopnog sata ili foto ćelije.

Za polaganje napojnih vodova važe isti uslovi kao i kod polaganja ostalih niskonaponskih vodova.

Investitori su dužni da obezbjede projektnu dokumentaciju za izvodjenje instalacije osvjetljenja, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Investitori su dužni da obezbjede potrebnu dokumentaciju za izdavanje gradjevinske dozvole, kao i strucni nadzor nad izvodjenjem radova. Nakon završetka radova, investitor je dužan zahtjevati vršenje tehničkog pregleda i nakon njega podnijeti zahtjev za izdavanje upotrebne dozvole. 4.3.2.5 ORJENTACIONI TROŠKOVI REALIZACIJE U DOMENU

ELEKTROENERGETSKE INFRASTRUKTURE I JAVNOG OSVETLJENJA

1 Izgradnja novih TS prema planu u prilogu tipa TS 2 x 1000 kVA sa

opremom prema tehničkoj preporuci TP-1b(EPCG): kom. 1 a’ 73000 = 73000

2 Izrada novih dionica kablovskih 10 kV vodova sa uklapanjem na području DUP-a i izrada novih kablovskih 10 kV izvoda (dužina u području DUP-a):

m 790 a’ 40 = 31600

3 Izmještanje kablovskih 10 kV vodova sa uklapanjem na području DUP-a:

m 360 a’ 30 = 10800 UKUPNO : e = 115400

3.3.4. TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA POSTOJEĆE STANJE Kompletno područje koje obuhvata DUP Blok 5, kao i dio obuhvaćen ovim Izmjenama DUP-a, nalazi se u neposrednoj blizini elektronskog komunikacionog čvora RSS Normal, dominantnog operatora fiksne telefonije, Crnogorskog Telekoma, koji je smješten u kontaktnoj zoni, u istoimenom stambeno poslovnom objektu, u Bul.Džordža Vašingtona. Prilikom poslednje rekonstrukcija elektronske komunikacione mreže u ovom naselju, koja je uradjena prije par godina, kompletno područje Bloka 5, izuzimajući zgrade u Ulici Meše Selimovića, priključeno je na elektronski komunikacioni čvor Crnogorskog Telekoma RSS Normal. Tom rekonstrukcijom je u potpunosti napuštena stara podzemna elektronska komunikaciona mreža. Na području ovog dijela Bloka 5, elektronska komunikaciona mreža je sada kompletno uradjena telekomunikacionim kablovima tipa TK 59 GM, dok su u jednom dijelu telekomunikacione kanalizacije prisutni i lokalni optički kablovi i optički kablovi do krajnjih korisnika, u okviru projekta FTTx, koji implementira Crnogorski Telekom. Kvalitet telekomunikacionih kablova je dobar, tako da svojim električnim karakteristikama i rastojanjem od elektronskog komunikacionog čvora, zadovoljavaju propise u dijelu dodjele novih servisa, kao što su: MIPNET, ISDN, ADSL, EXTRA TV i dr.


46

Postojeća telekomunikaciona kanalizacija je uglavnom rađena sa 6, 4, 3, odnosno 2 PVC cijevi ø 110 mm. Telekomunikaciona kanalizacije je rađena u skladu sa važećim propisima i preporukama ZJ PTT iz ove oblasti, a isto važi i za postojeća telekomunikaciona okna. Na ovom području, u par zadnjih godina, prisutni su i elektronski komunikacioni priključci različitih KDS i MMDS operatera. U kontaktnim zonama posmatrane zone, nalaze se dvije bazne stanice mobilne telefonije, mobilnog operatera T-Mobile, jedna na uglu Bul.Džordža Vašingtona i Ulice Dalmatinske, a druga u blizini elektronskog komunikacionog čvora Tološi, dok i druga dva mobilna operatera, Promonte i M-Tel, kvalitetnim signalom pokrivaju ovo područje. Na osnovu dobijenog katastra podzemne elektronske komunikacione mreže, koje je dostavio Crnogorski Telekom, urađena je karta postojećeg stanja.

PLANIRANO Implementacija novih tehnika i tehnologija, liberalizacija tržišta i konkurencija u sektoru elektronskih komunikacija će doprinijeti bržem razvoju elektronskih komunikacija, povećanju broja servisa, njihovoj ekonomskoj i geografskoj dostupnosti, boljoj i većoj informisanosti kao i bržem razvoju privrede i opštine u cjelini. Jedan od ciljeva izrade ovog DUP-a jeste da se želi obezbjediti planiranje i građenje elektronske komunikacione infrastrukture koja će zadovoljiti zahtijeve više operatora elektronskih komunikacija, koji će građanima ponuditi kvalitetne savremene elektronske komunikacione usluge po ekonomski povoljnim uslovima, kao i potrebe organa lokalne samouprave. Treba voditi računa o slijedećem: - da se kod gradnje novih infrastrukturnih objekata posebna pažnja obrati zaštiti postojeće elektronske komunikacione infrastrukture - da se uvjek obezbijede koridori za telekomunikacione kablove duž svih postojećih i novih saobraćajnica, - da se gradnja, rekonstrukcija i zamjena elektronskih komunikacionih sistema mora izvoditi po najvišim tehnološkim, ekonomskim i ekološkim kriterijumima, Akt kojeg se treba pridržavati prilikom izgradnje nove telekomunikacione infrastrukture, jeste Pravilnik o određivanju elemenata elektronskih komunikacionih mreža i pripadajuće infrastrukture, širine zaštitnih zona i vrste radio-koridora u čijoj zoni nije dopuštena gradnja drugih objekata (Službeni list Crne Gore" broj 83/09 i 61/11). Planska rješenja u dijelu elektonske komunikacione mreže zasnivaju se, kako na realizaciji planova operatora, tako i na infrastrukturi koju bi lokalna samouprava mogla koristiti za svoje potrebe: povezivanjeorgana lokalne samouprave, video nadzor, telemetrijske tačke, informacioni turistički punktovi i slično Shodno Strategiji razvoja informacionog društva 2012-2016, u narednom periodu prioritet treba dati razvoju širokopojasnih pristupnih mreža, žičmih i bežičnih. Predloženim planskim rješenjem, u odnosu na moguće planove dominantnog operatera fiksne telefonije, Crnogorskog Telekoma i ostalih operatera fiksne i mobilne telefonije, projektant predviđa da se unutar posmatrane zone, u skladu sa planiranim građevinskim objektima i predloženim saobraćajnim rješenjima, izgradi nova telekomunikaciona kanalizacija sa 6 i 4 PVC cijevi 110mm, a koja bi se logički nadovezala na postojeću telekomunikacionu kanalizaciju u posmatranoj zoni i van nje, u cilju efikasnijeg i lakšeg nalaženja tehničkih rješenja za nove stambeno poslovne objekte iz ovog kvarta. U jednom dijelu zone, na lokaciji planiranih objekata, u potpunosti će se napustiti trasa postojeće telekomunikacione kanalizacije, koja će se kompenzovati novoizgradjenim rasponima telekomunikacione kanalizacije. Zbog relativno male i apsolutno tehnički korektne udaljenosti, predloženo je da zona ovog DUP-a ostane i dalje kanalizaciono i telekomunikaciono povezana sa elektronskim komunikacionim čvorom RSS Normal. Telekomunikaciona kanalizacija bi se koristla za provlačenje kablova različitih kablovskih operatera koji pokažu interesovanje za pružanje telekomunikacionih usluga u ovoj zoni, bilo da se radi o Crnogorskom Telekomu, bilo da se radi o nekom drugom postojećem telekomunikacionom operateru u Crnoj Gori.


47

Na taj način, u odnosu na situaciju koja se trenutno dešava na telekomunikacionom tržištu Crne Gore, korisnici iz posmatrane zone bi bili na kvalitetan način opsluženi različitim vrstama telekomunikacionih servisa (telefonija, prenos podataka, TV signal i dr.). Pri planiranju broja PVC cijevi u novoj tk kanalizaciji, moraju se u obzir uzeti podaci o planiranim gradjevinskim površinama, površinama namijenjenim stambenim, poslovnim i uslužnim djelatnostima, broju stanovnika unutar zone, aktuelnim trendovima u rješavanju pitanja kablovske televizije i dr. Kanalizacioni kapaciteti omogućavaju dalju modernizaciju elektronskih komunikacionih mreža bez potrebe za izvođenjem naknadih građevinskih radova, kojima bi se iznova devastirala postojeća infrastruktura. Ukupna dužina planirane telekomunikacione kanalizacije sa 6 PVC cijevi 110mm iznosi oko 630 metara, sa 4 PVC cijevi 110mm iznosi oko 240 metara, a planirana je i izgradnja 30 novih telekomunikacionih okana. U dogovoru sa vlasnikom postojećih telekomunikacionih instalacija, Crnogorskim Telekomom i ostalim operaterima koji posjeduju instalacije na potezima telekomunikacione kanalizacije koja se mora napustiti, mora se napraviti dogovor o načinu i dinamici izmještanja postojećih instalacija. U okviru tih dogovora, precizno će biti definisani i troškovi izmještanja i način njihovog finansiranja. U ovom momentu, projektant je definisao orijentacionu cijenu navedenog izmještanja u dijelu kablovske i optičke infrastrukture, kako bi Investitori stekli načelnu sliku o troškovima izmještanja postojeće telekomunikacione infrastrukture. Kako je prethodno rečeno, ovo je orijentaciona cijena izmještanja, a potpuni troškovnik će se uraditi u dogovoru sa telekomiunikacionim operaterima, vlasnicima infrastrukture. Savremene telekomunikacije koje obuhvataju ditribuciju sva tri servisa, telefonije-fiksne i mobilne, prenos podataka i TV signala, omogućavaju više načina povezivanja sa telekomunikacionim operaterima. Imajući u vidu veliki broj različitih objekata i samu lokaciju, kroz telekomunikacionu kanalizaciju treba graditi savremene telekomunikacione pristupne optičke mreže u tehnologiji FTTx (Fiber To The Home, Fiber to The Building,...), sa optičkim vlaknom do svakog objekta, odnosno korisnika. Ovo rješenje je u skladu sa dugoročnim rješenjima u oblasti telekomunikacija sa optičkim pristupnim mrežama, a sa čijom implementacijom je započeo dominantni telekomunikacioni operator, Crnogorski Telekom. Kućnu tk instalaciju u kolektivnim stambenim objektima, treba izvoditi u tipskim ormarićima ITO LI, lociranim u ulazu u objekte na propisanoj visini ili u RACK ormarima u zasebnim tehničkim prostorijama . Na isti način izvesti i ormariće za koncentraciju instalacije za potrebe kablovske distribucije TV signala, sa opremom za pojačavanje TV signala. Kućnu tk instalaciju u svim prostorijama realizovati telekomunikacionim kablovima koji će omogućavati korišćenje naprednijih servisa koji se pružaju ili čije se pružanje tek planira, FTP kablovima cat 6 i cat 7 i kablovima sa optičkim vlaknima, ili drugim kablovima sličnih karakteristika i provlačiti kroz PVC cijevi, sa ugradnjom odgovarajućeg broja kutija, s tim da u svakom poslovnom prostoru treba predvidjeti minimalno po 4 tk instalacije, a u stambenim jedinicama minimalno po 2 tk instalacije . U slučaju da se trasa tk kanalizacije poklapa sa trasom vodovodne kanalizacije i trasom elektro instalacija, treba poštovati propisana rastojanja, a dinamiku izgradnje vremenski uskladiti. U odnosu na lokaciju postojeće bazne stanice, mobilni operatori u momentu izrade DUP-a nijesu iskazali potrebu za montiranjem novih baznih stanica na ovom području, tako da nijesu definisane nove lokacije za postavljanje stubova za mobilnu telefoniju. U odnosu na savremene trendove u oblasti mobilne telefonije, projektant naglašava da ovo ne znači da neki od postojećih ili eventualno novih operatora mobilne telefonije neće imati potrebu da u nekom momentu postavi novu baznu stanicu na posmatranom području. Lokalna uprava bi takvim zahtjevima trebala da izađe u susret, sagledavajući sve neophodne parametre. Prilikom određivanja detaljnog položaja bazne stanice mora se voditi računa o njenom ambijentalnom i pejzažnom uklapanju, i pri tome treba izbjeći njihovo lociranje na javnim zelenim površinama u središtu naselja, na istaknutim reljefnim tačkama koje predstavljaju panoramsku i pejsažnu vrijednost, prostorima zaštićenih djelova prirode,


48

Gdje god visina antenskog stuba, u vizualnom smislu ne predstavlja problem (mogučnost zaklanjanja i skrivanja), preporučuje se da se koristi jedan antenski stub za više korisnika. Postavljanjem antenskih stubova ne mijenjati konfiguraciju terena i zadržati tradicionalan način korišćenja terena. Za vizualnu barijeru prostora antenskog stuba, u zavisnosti od njegove lokacije, koristiti šumsku ili parkovsku vegetaciju. Obaveza budućih investitora planiranih objekata u zoni ovog DUP-a jeste da, u skladu sa Tehničkim uslovima koje izdaje nadležni telekomunikacioni operater ili organ lokalne uprave, od postojećih i novoplaniranih telekomunikacionih okana, projektima za pojedine objekte u zoni obuhvata definišu način priključenja svakog pojedinačnog objekta. Kablovsku kanalizaciju pojedinačnim projektima treba predvidjeti do samih objekata. Predmjer i predračun materijala i radova

Br. A/ MATERIJAL Jedinica Količina Jedinična

cijena Ukupna cijena

€ 1.

PVC cijev Ø 110/3,2 mm dužine 6 m kom 790.00

12.50 9,875.00

2. Gumene brtve za nastavljanje PVC cijevi Ø 110/3,2 mm kom 790.00 0.20 79.00

3. PVC uvodnica Ø 110/3,2 mm duž. 0,5m

kom 60.00 2.50 150.00

4. PVC držač odstojni 110/2 kom 120.00 0.80 96.00 5. Čep za zatvaranje cijevi Ø 110/3,2

mm kom 60.00 1.50 90.00 6. PTT traka za upozorenje m 870.00 0.10 87.00 7. Laki tk poklopac sa ramom

(min. nosivosti 50 kN) kom 30.00 175.00 5,250.00

Ukupno: 15,627.00

Br B/ TK KANALIZACIJA Jedinica Količina Jedinična


€ 1. Trasiranje - određivanje trase rova

nove i postojeće kanalizacije i lociranje postojećih i novih okana prije iskopa m 870.00 0.10 87.00

2. Izrada kablovske tk kanalizacije od PVC cijevi sa opisom radova: -ručni iskop rova sa razupiranjem; -nasipanje donjeg sloja pijeska d=10 cm, -polaganje PVC cijevi, -nasipanje pijeska između cijevi; -nasipanje zaštitnog sloja pijeska d=10 cm, -zatrpavanje rova u slojevima sa nabijanjem, -postavljanje pozor trake; -uređenje trase sa utovarom i odvozom viška materijala:

za 2x2xPVCØ110mm(68x101cm) m 240.00 11.00 2,640.00 za 2x3xPVCØ110mm(82x101cm) m 630.00 15.00 9,450.00

Ukupno:

12,177.00


49

Br C/ KABLOVSKA OKNA Jedinica Količina Jedinična


€ 1. Izrada AB okna unutrašnjih

dimenzija 1,60x1,40x1,90m: ručni iskop rupe za okno,odvoz šuta na deponiju,izrada okna(d=15cm(zidova,donje i gornje ploče)) sa ugradnjom lakog tk poklopca sa ramom i podešavajućih konzola prema prilogu (rad+materijal bez lakog tk poklopca sa ramom) kom 30.00 680.00 20,400.00

Ukupno: 20,400.00

Br D/ TROŠKOVI IZMJEŠTANJA POSTOJEĆIH TK INSTALACIJA Jedinica Količina

Jedinična cijena

Ukupna cijena €

1. Troškovi izmještanja postojećih tk instalacija različitih telekomuniakcionih operatera u dijelu telekomunikacione kanalčizacije koja se napušta

paušalno (u met) 400.00 250.00 80,000.00

Ukupno:

100,000.00

Sveukupna cijena: 148,204.00


50

4. SMJERNICE ZA SPROVOĐENJE PLANSKOG DOKUMENTA 4.1. SMJERNICE ZA ZAŠTITU PRIRODNIH I PEJZAŽNIH VRIJEDNOSTI I KULTURNE BAŠTINE

Na prostoru Plana nema registrovanih spomenika prirode ni spomenika kulture. Ukoliko se prilikom izvođenja radova naiđe na arheološke ostatke, sve radove treba obustaviti i o tome obavijestiti Upravu za zaštitu spomenika kulture kako bi se preduzele mjere za njihovu zaštitu. 4.2. SMJERNICE ZA ZAŠTITU ŽIVOTNE SREDINE Zaštita životne sredine u Podgorici zauzima značajno mjesto u planiranju gradskih prostornih cjelina. GUP-om grada Podgorice utvrđene su determinante urbanog razvoja koja prvenstveno proizilaze iz ograničavajućih faktora zaštite životne sredine. Mjere zaštite odnose se na: zemljište, vodu, vazduh, floru, faunu, ekosistem i posebno zaštitne objekte prirode. Zaštita zemlje Odrediti lokaciju za organizovano odlaganje komunalnog otpada u okviru svakog komplesa ili urbanističke parcele Odrediti posebno mjesto za propisani način eventualnog odlaganja tečnog otpada. Zaštita voda Podzemnu izdan potrebno je štititi u duhu pozitivnih važećih zakonskih propisa. Podzemne garaže prije ispusta svojih otpadnih voda u gradski kanalizacioni sistem, treba da vrše predtretman svojih otpadnih voda do tog stepena da ne predstavljaju smetnju rada uređaja za prečišćavanje gradskih otpadnih voda. Zaštita vazduha Pri izgradnji novih objekata dosljedno sprovoditi Zakon o zaštiti vazduha, naročito odredbe o graničnim vrijednostima zagađenosti vazduha. Zaštita flore i faune Zaštita flore i faune može se uspješno vršiti samo u okviru zaštite jedinstvenih ekosistema i zaštite prirode uopšte. Zato je racionalno gazdovanje prirodnim bogastvima, očuvanje ravnoteže u biotopima, spriječavanje zagađivanja, izdvajanje najznačajnijih objekata prirode i stavljanje istih pod zaštitu jedini pravi put za zaštitu flore i faune jednog područja. Predlozi i mjere za zaštitu pojedinih elemenata životne sredine obezbjediti zakonskim mjerama i propisima. Opšti stavovi GUP-a odnose se i na prostor i strukturu predmetnog područja. Konkretni stavovi proizilaze iz sljedećeg stanja: Podgorica je područje sa relativno neprijatnim klimatskim uslovima (visoke temeprature,

vlažnost vazduha, vjetrovi, padavine). Kontakti zone bogati su vegetacijom koja je značajan činilac zdravih uslova životne

sredine. Otvorenost Podgorice prema jugu sve do mora (preko Skadarskog jezera i rijeke Bojane

izložena je uticajima blage mediteranske klime i povremenim vjetrovima u ljetnjem periodu).

Izloženi problemi zaštite životne sredine na obrađivanom prostoru rješavani su u procesu funkcionalno-prostorne i programske postavke i daju dobre uslove za stvaranje zdravih uslova u funkcionisanju zone.

Kod planiranja infrastrukture prihvaćeno je rješenje koje obezbjeđuje funkcionalnost pojedinih cjelina. To se odnosi na obezbjeđenje vode, napajanje energijom, rješavanje atmosferske i fekalne kanalizacije i drugo.


51

Za sve objekte koji su predmet ovog plana, a koji mogu da dovedu do zagadjivanja životne sredine, obavezna je izrada Procjene uticaja na životnu sredinu, shodno odredbama Zakona o procjeni uticaja na životnu sredinu (Sl. list RCG br. 80/05).

4.3. SMJERNICE ZA ZAŠTITU OD INTERESA ZA ODBRANU ZEMLJE

Planirani sistem zaštite stanovništva i materijalnih dobara u uslovima ratne opasnosti i elementarne nepogode ne odražava se na promjene u DUP-u za predmetni prostor. Kako su štete od elementarnih nepogoda po karakteru slične ratnim katastrofama, ciljevi i mjere zaštite su djelimično identični. Stoga se u cilju zaštite od elementarnih nepogoda postupa u skladu sa Zakonom o zaštiti i spašavanju (Sl. list CG br. 13/2007) i Pravilnikom o mjerama zaštite od elementarnih nepogoda (Sl. list RCG br. 8/1993). U postupku realizacije ovog plana kroz izradu projektne dokumentacije primjeniti: odredbe Zakona o zaštiti i spašavanju, smjernice Nacionalne strategije za vanredne situacije i nacionalne i opštinske planove zaštite i spašavanja.

4.4. SMJERNICE ZA SPRIJEČAVANJE I ZAŠTITU OD PRIRODNIH I TEHNIČKO-TEHNOLOŠKIH NESREĆA

Mjere zaštite od elementarnih nepogoda obuhvataju preventivne mjere kojima se sprečava ili ublažava dejstvo elementarnih nepogoda. Elementarne nepogode mogu biti: Prirodne nepogode - zemljotres, klizanje tla, požari, poplave, orkanski vjetrovi, nanosi i dr.; Nepogode izazvane djelovanjem čovjeka - nesolidna gradnja, havarije industrijskih postrojenja, požari velikih razmjera, eksplozije i dr.); Drugi oblik opšte opasnosti - tehničko-tehnološke i medicinske katastrofe, kontaminacija i dr. Štete izazvane elementarnim nepogodama u Crnoj Gori su velike. Naročito su izražene štete od zemljotresa, požara, poplava, klizišta i jakih vjetrova. Pošto su štete od elementarnih nepogoda po karakteru slične ratnim katastrofama, ciljevi i mjere zaštite su djelimično identični. Za prostor zahvata ovog planskog dokumenta najveću opasnost predstavljaju zemljotresi i požari. U cilju zaštite od elementarnih nepogoda postupiti u skladu sa Zakonom o zaštiti i spašavanju (''Sl.list CG br.13/2007) i Pravilnikom o mjerama zaštite od elementarnih nepogoda (''Sl.list RCGbr. 8/1993). Mjere za zaštitu od zemljotresa U cilju zaštite od zemljotresa, postupiti u skladu sa odredbama Pravilnika o tehničkim normativima za izgradnju objekata u seizmičkim područjima (Službeni list SFRJ br. 52/90). Polazeći od seizmičnosti područja, predloženog urbanističkog rješenja, odredaba postojećih propisa, date su preporuke za arhitektonsko projektovanje, koje treba primijeniti kao dio neophodnih mjera zaštite od posledica zemljotresa, a koje u sklopu ukupnih mjera treba da doprinesu što cjelovitijoj zaštiti prostora. Preporuke za planiranje i projektovanje aseizmičkih objekata predstavljaju dalju razradu preporuka za urbanističko planiranje i projektovanje i njihovu konkretizaciju, povezujući se sa njima u procesu projektovanja:

• zaštita ljudskih života kao minimalni stepen sigurnosti kod aseizmičkog projektovanja; • zaštita od djelimičnog ili kompletnog rušenja konstrukcija za vrlo jaka seizmička dejstva; • minimalna oštećenja za slabija i umjereno jaka seizmička dejstva.

Na osnovu opštih principa projektovanja aseizmičkih konstrukcija preporučuje se slijedeće:

• na predmetnom području moguća je gradnja objekata različite spratnosti uz primjenu


52

svih standardnih građevinskih materijala za konstrukcije i oblikovanje objekata; • mogu biti zastupljeni najrazličitiji konstruktivni sistemi.

Sve proračune seizmičke stabilnosti zasnivati na posebno izrađenim podacima mikroseizmičke reonizacije, a objekte od zajedničkog značaja računati za 1 stepen više od seizmičkog kompleksa. Objekte koji ne spadaju u visokogradnju realizovati u skladu sa Pravilnikom o tehničkim propisima za građenje u seizmičkim područjima (Sl.list SFRJ br.39/64). Smjernice za zaštitu od požara U izradi ovog planskog dokumenta korišćeni su zakonski i drugi propisi i to: - Zakon o zaštiti i spašavanju ("Sl. list CG", br.13/07, 05/08, 86/09 i 32/11) - Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu visokih objekata od požara ("Sl.list SFRJ", br 7/84) -JUS U J1.240-1976-zaštita od požara .Tipovi konstrukcija zgrada prema njihovoj unutrašnjoj otpornosti prema požaru ("Sl.list SFRJ", br.56/81) . - Smjernice nacionalne strategije za varnredne situacije, nacionalni i opštinski plan zaštite i spašavanja. - Drugi zakonski i tehnički propisi iz oblasti protivpožarstva. Planirane fizičke strukture su oivičene saobraćajnicma preko kojih se obezbjeđuje osnovni nivo zaštite u prenošenju požara u okviru ovog plana. Projektom infrastrukture i nivoom tehničke opremljenosti prostora ( PP uređaji) upotpuniće se sistem i mjere protivpožarne zaštite. Za svaki novoplanirani objekat obavezno je izraditi protivpožarni projekat u sklopu tehničke dokumentacije i pribaviti saglasnost na isti.

Ciljevi zaštite zgrada od požara

• povećanje sigurnosti ljudi pri dejstvu požara • obezbjeđenje nosive i integrativne funkcije pojedinih elemenata konstrukcije • ograničavanje širenja požara • smanjenja požarnog opterećenja i cjelishodna podjela objekta na požarne sektore • smanjenje šteta od požara.

Osnovni aspekti požarnog inženjeringa

• kontrola paljenja i sagorijevanja • kontrola zapaljivosti • kontrola rasta požara • upravljanje zaštitom od požara. • Kontrola evakuacije • Detekcija i kontrola požara • Detekcija požara • Manuelni sistemi • Automatski sistemi

• Kontrola dima u požaru • Sistemi za gašenje požara • Kontrola širenja požara • Podjela objekta na požarne sektore • Preventiva rušenja zgrade u požaru • Sprečavanje prenošenja požara preko građevinskih elemenata i/ili konstrukcija


53

• Zaštita građevinskih elemenata i/ili konstrukcija

Opšti dio Smjernice za protivpožarnu zaštitu na osnovu kojih se radi Urbanistički projekat zaštite od požara, kao osnovni polazni dokument kojim se rješava problem protivpožarne zaštite nekog pa i ove lokalne studije lokacije obavezujuće su za sve ostale faze projektne dokumentacije. Kao polazni dokument-projekat za fazu protivpožarne zaštite mora biti usaglašen sa zakonskim i tehničkim propisima, a i sa drugim projektima i odobren. Urbanistički projekat zaštite od požara predstavlja osnovu za izradu glavnog projekta protivpožarne zaštite i planova zaštite od požara kao i planova mjera i akcija u slučaju izbijanja požara na bilo kojem od objekata predviđenog ovim Izmjenama i dopunama DUPa. Kod DUPova, kao što je ovaj, urbanističkim projektom potrebno je dati kompletno rješenje požarne zaštite odnosno sve elemente požarne zaštite koji će se kroz ostale faze glavnih projekata, za sve objekte, realizovati. Jedinstveno rješenje požarne zaštite obuhvata osnovne elemente pp zaštite: ručnu-mobilnu opremu, signalizaciju požara, vatrogasna i druga specijalna vozila, stabilne sisteme po pojedinim objektima-prostorima i odgovarajuću protivpožarnu organizaciju unutar samih objektata. Nabrojane osnovne elemente potrebno je definisati već u fazi urbanističkog projekta objekata kroz projektni program požarne zaštite. Ovo definisanje znači određivanje osnovnih tehničkih-funkcionalnih karakteristika protivpožarne opreme koja se planira. Projektne zahtjeve treba da ispunjavaju glavni projekti: građevinsko- arhitektonski, tehnološko-mašinski, elektro, vodovoda i kanalizacije i projekat spoljnjeg uređenja. U građevinskim projektima se nalaze zahtjevi za: konstrukcijom objekta, komunikacijama unutar objekta, međuetažnim konstrukcijama i dr. U projektima vodovoda i kanalizacije su zahtjevi za instalacijama: hidrantska mreža, drenaža i kanalizacija, stabilni sistemi za gašenje požara i sl. U projektima el. instalacija se postavljaju zahtjevi za: stepenom zaštite el.uređaja prema zonama požarne opasnosti, statički elektricitet, gromobranska zaštita, sistemi automatske dojave požara, sistemi signalizacije donje granice eksplozivnosti »CO« u garažama i dr. U tehnološko-mašinskim projektima se obezbeđuju informacije o svim tehničkim veličinama koje mogu izazvati požar, regulisanje tih veličina, blokada pojedinih zona itd. Svi ovi projekti moraju biti usaglašeni zbog jedinstvenosti požarne zaštite DUPa Elementi zaštite od požara

- mjere zaštite od požara o aktivne mjere

- ugrađivanje alarmnih sistema - ugrađivanje sistema za kontrolu i odvođenje dima - obezbjeđenje mobilne opreme za gašenje požara - ugrađivanje sistema i uređaja za automatsko gašenje požara

- kontrola zapaljivih materija - obezbjeđenje pristupa za vatrogasnu intervenciju - sistem upravljanja zaštitom od požara - kod objekata čiji su pojedini djelovi različite visine, na zidu višeg dijela objekta, na visini

najmanje 10 m iznad nižeg dijela, kao i na spoljnjem zidu objekta koji je prislonjen uz niži objekat, ne smije biti nikakvih otvora

- podrum ili podzemne garaže za objekat viši od 40 m se ne smije se povezivati sa gornjim spratovima zajedničkim stepeništem

- unutrašnja sigurnosna stepeništa za objekte više od 40 m moraju ispunjavati uslove :


54

1. moraju biti odvojena od unutrašnjih komunikacija objekta tampon-zonom koja se

provjetrava prirodnim ili vještačkim putem, 2. površina tampon-zone mora iznositi najmanje 5 m2 s tim što zona ne može biti uža

od 1,25 m2 3. tampon-zona mora biti odvojena od stepeništa i unutrašnjih komunikacija vratima

koja ne propuštaju dim, koja su napravljena od negorivog materijala i opremljena mehanizmom koji ih uvijek drži zatvorenim

4. ako se prirodno provjetravanje ne može obezbijediti preko fasade objekta, tampon-zona se provjetrava vještački sa 20 izmjena vazduha na čas

5. liftovi moraju biti izdvojeni od stepenišnog prostora i tampon-zona, okno sigurnosnog lifta može biti smješteno u stepenišni prostor, u provjetravani prostor stepeništa ili lociran tako da ima poseban predprostor za provjetravanje sa 20 izmjena vazduha na čas

6. u ovakvim objektima nije dozvoljeno postavljanje transformatorskih stanica. 7. U okna za el.instalacije ne smiju se postavljati druge instalacije 8. Objekat preko 45 m visine mora imati sigurnosni lift ili najmanje jedan lift namijenjen

korisnicima objekta, isti mora biti napajan i sa rezervnog izvora el.energijom 9. Osim redovnog napajanja el.energijom iz mreže, u objektima se mora obezbijediti

rezervni izvor koji napaja el.energijom sve bezbjedonosne sisteme objekta 10. Provodnici-kablovi koji se mogu naći u požaru, a služe za sigurnosne i

bezbjedonosne sisteme objekta , koji moraju funkcionisati i za slučaj požara, moraju biti halogen free odgovarajuće vatrootpornosti

11. Ovakav tip objekata je zabranjeno štiti od udara groma štapnim hvataljkama već se kao zaštita mora izvesti klasična gromobranska instalacija

12. Vertikalnim kanalima za smještaj instalacija u objektu ne smije se prilaziti iz stepenišnog prostora, već samo iz prostora koji je od ostalih komunikacija u objektu odvojen protivpožarnim vratima.

13. Horizontalni kanali u koje se postavljaju instalacije moraju se provjetravati, za provjetravanje ne smije se koristiti stepenišni prostor

o Pasivne mjere

- podjela na požarne sektore - kontrola zapaljivosti građevinskih elemenata i/ili konstrukcija - projektovanje evakuacije - obezbjeđenje otpornosti na dejstvo požara građevinskih elemenata i/ili konstrukcija.

Kriterijumi za određivanje otpornosti na dejstvo požara za građevinske

elemente i konstrukcije Prema standardima JUS ISO 834 i JUS U.J1.070 “Otpornost na dejstvo požara“ nekog elementa građevinske konstrukcije je njegova sposobnost da sačuva nosivost, onemogući prodor vatre-plamena, i da sačuva termičku izolaciju kada je izložen dejstvu požara. Vrijeme otpornosti na dejstvo požara konstruktivnog elementa, dijela konstrukcije ili konstrukcije u cjelini, shodno tome, predstavlja vrijeme u minutima za koje je obezbijeđeno ispunjenje gornjih zahtjeva. Prema tome, tri su kriterijuma za obezbjeđenje otpornosti na dejstvo požara, koje treba da zadovolje konstrukcije objekta ovih karakteristika, na granici požarnih sektora, i to:

1. Kriterijum integriteta: U djelovima konstrukcije izloženim dejstvu požara ne smiju nastati pukotine kroz koje bi plamen ili zapaljivi gasovi mogli prodrijeti u susjednu prostoriju.


55

2. Kriterijum izolacije: Srednja temperatura, na strani konstrukcije koja nije izložena dejstvu požara, ne smije porasti više od 140 [°C] u odnosu na početnu temperaturu prije nastanka požara.

3. Kriterijum stabilnosti: Konstrukcija, njen dio ili pojedini elemenat

moraju sačuvati svojstvo nosivosti, odnosno ne smiju se srušiti u požaru, za vrijeme gašenja, ili neposredno po gašenju požara.

Bolje rečeno, od početka zagrijavanja do trenutka u kome je postignuta prva od sledećih pojava:

• Rušenje - početak plastične deformacije, gubitak funkcije nosivosti; • Prodor plamena - gubitak integriteta, pojava većih pukotina; • Zagrijavanje neizložene, hladne strane za više od 180 [ºC], ili prosječno

za 140 [ºC] - gubitak funkcije razdvajanja.

Na prostoru zahvaćenom Izmjenama i dopunama DUPa Blok 5 – dio planirana je pretezno izgradnja objekata višeporodičnog stanovanja i centralnih djelatnosti. Na osnovu zahtjeva iz Programskog zadatka koncipirano je prostorno rješenje, obim i struktura pojedinih programskih elemenata koji bi trebalo da zadovolje potrebe zahvata plana, kontaktnih zona i grada za planski period. Projektantske smjernice za protivpožarnu zaštitu

1. Valorizujući faktori

- osiguranje dovoljnih količina vode za gašenje požara (stabilni sistem i hidrantska mreža), spoljna i unutrašnja »H« mreža,

- osiguranje pristupnih puteva za vatrogasna vozila, ( visina garaže, ulaz u zonu kompleksa i t.d.

- udaljenost između objekata.

2. Požarno razdvajanje

- zone garaže od ostalih cjelina - zone poslovnih cjelina od stambenih sadržaja - specifičnih objekata od ostalih cjelina. 3. Svaku zonu treba ograničiti uspostavljanjem pojedinih požarnih sektora, svi objekti-

cjeline moraju imati nosive zidove od teško gorivih materijala i negorivi pokrov na objektima gornjih spratova.

4. Kod određivanja međusobne udaljenosti objekata, treba voditi računa o : - namjeni objekata odnosno pojedinih sadržaja istih - požarnom opterećenju objekta-cjeline, - vatrootpornosti objekta-cjeline - visini objekta. 5. Javne saobraćajnice - potrebno je izbjeći uske komunikacije - dvosmjerne saobraćajnice min. širine 6,0 m - jednosmjerne min. 3,5 m - radijus zakrivljena 6-8 m i više - visina etaže gdje treba da uđu vatrogasna vozila treba da iznosi min. H=4,8

m(podzemne garaže i dr. Identifikacija prostora većeg požarnog rizika obavezuje sve faziste, na izradi Glavnog projekta, da ih posebno tretiraju kroz aspekt zaštite od požara.

Posebnu opasnost prestavljaju: - javne podzemne garaže - magacin tehničke robe


56

- magacini zapaljivih materija

6. Evakuacija velikog broja ljudi sa jedne ili dvije etaže se ne može po nahođenju ubrzati, zato se sistemima protivpožarnog alarmiranja skraćuje vrijeme otkrivanja požara, uzbunjivanja i evakuacije. Automatski sistemi dojave požara su obavezni u: podzemnim garažama, javnim objektima, velikim poslovnim prostorima, a prema projektnom zadatku i namjeni pojedinih prostorija od podruma pa do zanjih etaža.

7. Zidovi i međuetažne ploče svih etaža sa pripadajućim glavnim hodnicima i stepeništima specifičnih objekata - objekata gdje se skuplja veći broj ljudi, moraju biti sa 3-sata vatrootpornosti.

8. Za ovakvu vrstu objekata zabranjena je izgradnja konzolnih stepeništa. 9. Ako jedna etaža prima više od 360 korisnika mora se predvidjeti još jedno sporedno

stepenište. 10. Vertikalni otvori moraju biti tako izgrađeni da se preko njih ne može širiti požar ili

dim., požarno izolovanje je obavezno za prodore svih instalacija po vertikali i na granicama požarnih sektora po horizontali.

11. Prostori bez dovoljnog ozračenja-prirodne ventilacije, moraju imati prisilnu ventilaciju. Ventilacioni uređaji moraju biti podešeni tako da za slučaj požara ostaje u pogonu odsisni sistem.

12. Za ovakvu vrstu objekata obavezan je dopunski izvor električne energije: dizel električni agregat, za svaki objekat posebno kao i svetiljke sa sopstvenim izvorom napajanja-panik rasvjeta, (obavezujući je za garažu a i ostale etaže do gornjih spratova).

Svi ovi elementi su obavezujući za izradu Glavnih projekata ostalih faza kao i Projekta ZOP-a. 4.5. SMJERNICE ZA SMANJENJE GUBITAKA ENERGIJE Održivoj potrošnji energije treba dati prioritet racionalnim planiranjem potrošnje, te implementacijom mjera energetske efikasnosti u sve segmente energetskog sistema. Održiva gradnja je svakako jedan od značajnijih segmenata održivog razvoja koji uključuje:

• Upotrebu građevinskih materijala koji nisu štetni po životnu sredinu • Energetsku efikasnost zgrada • Upravljanje otpadom nastalim prilikom izgradnje ili rušenja objekata

Energetski i ekološki održivo graditeljstvo teži: • Smanjenju gubitaka toplote iz objekta poboljšanjem toplotne zaštite spoljnih elemenata i

povoljnim odnosom osnove i volumena zgrade • Povećanju toplotnih dobitaka u objektu povoljnom orijentacijom zgrade i korišćenjem

sunčeve energije • Korišćenju obnovljivih izvora energije u zgradama (biomasa, sunce, vjetar itd.) • Povećanju energetske efikasnosti termoenergetskih sistema

Cilj sveobuhvatne uštede energije, a time i zaštite životne sredine je stvoriti preduslove za sistemsku sanaciju i rekonstrukciju postojećih zgrada, a zatim i povećanje obavezne toplotne zaštite novih objekata. Prosječne stare kuće godišnje troše 200-300 kWh/m2 energije za grijanje, standardno izolovane kuće ispod 100, savremene niskoenergetske kuće oko 40, a pasivne 15 kWh/m2 i manje. Energijom koja se danas potroši u prosječnoj kući u Crnoj Gori, možemo zagrijati 3-4 niskoenergetske kuće ili 8-10 pasivnih kuća. Nedovoljna toplotna izolacija dovodi do povećanih toplotnih gubitaka zimi, hladnih spoljnih konstrukcija, oštećenja nastalih vlagom (kondenzacijom) kao i pregrijavanja prostroa ljeti. Posljedice su oštećenja konstrukcije, nekonforno i nezdravo stanovanje i rad. Zagrijavanje takvih prostora zahtjeva veću količinu energije što dovodi do povećanja cijene korišćenja i održavanja prostora, ali i do većeg zagađenja životne sredine. Poboljšanjem toplotno izolacionih


57

karakteristika zgrade moguće je postići smanjenje ukupnih gubitaka toplote za prosječno 40 do 80%. Energetskom obnovom starih objekata, moguće je postići uštedu u potrošnji toplotne energije od preko 60%. Osim zamjenom prozora, najveće uštede se mogu postiči izolacijom vanjskog zida. Dodatna ulaganja u toplotnu izolaciju pri obnovi već dotrajale fasade kreću se u ukupnoj cijeni sanacije fasade 20-40%, što daje povoljne ekonomske rezultate u poređenju sa dugoročnim uštedama koje se postižu. Kod gradnje novih objekata važno je već u fazi idejnog rješenja u saradnji sa projektantom predvidjeti sve što je potrebno da se dobije kvalitetna i optimalna energetski efikasna zgrada. Zato je potrebno:

• Analizirati lokaciju, orjentaciju i oblik kuće • Primjeniti visoki nivo toplotne izolacije kompletnog spoljnjeg omotača objekta i

izbjegavati toplotne mostove • Iskoristiti toplotne dobitke od sunca i zaštititi se od pretjeranog osunčanja • Koristiti energetski efikasan sistem grijanja, hlađenja i ventilacije, i kombinovati ga sa

obnovljivim izvorima energije

4.6. SMJERNICE ZA EVAKUACIJU OTPADA Na osnovu Zakona o upravljanju otpadom (Sl. list br.80/05, 73/08 ), upravljanje otpadom vrši se u skladu sa republičkim i lokalnim planovima upravljanja otpadom (Član 15).Lokalni plan upravljanja otpadom donosi nadležni organ lokalne samouprave, u skladu sa republičkim planom upravljanja otpadom, za period od pet godina. Plan upravljanja otpadom iz stava 1 ovog člana naročito sadrži: 1) vrste, količine i mjesto nastanka otpada; 2) lokacije postojećih postrojenja i objekata za obradu i odlaganje otpada; 3) vrste otpada i način njihovog selektivnog sakupljanja; 4) djelatnosti koje se odvijaju u okviru reciklažnih dvorišta i transfer stanica u cilju privremenog skladištenja otpada; 5) mjere za sprječavanje nastajanja otpada ili smanjenje količina otpada i negativnih uticaja na životnu sredinu, obezbjeđivanje pravilnog upravljanja otpadom, uključujući i mjere za smanjenje količina biološki razgradivog otpada sadržanog u komunalnom otpadu koji se odlaže na deponijama, kao i ambalažnog otpada; 6) program sakupljanja otpada iz domaćinstava i od proizvođača koji ne podliježu obavezi donošenja plana; 7) program sakupljanja opasnog otpada iz domaćinstava i od proizvođača koji ne podliježu obavezi donošenja plana; 8) način upravljanja otpadom sa dinamikom realizacije; 9) dinamika finansiranja i izvori finansijskih sredstava; 10) razvijanje javne svijesti o upravljanju otpadom. Nadležni organ lokalne uprave obavještava javnost o izradi nacrta lokalnog plana upravljanja otpadom putem javnog radio-difuznog servisa i najmanje jednog štampanog medija koji se distribuira na cijeloj teritoriji Republike i organizovanjem javne rasprave. Nadležni organ jedinice lokalne samouprave donosi lokalni plan upravljanja otpadom, uz prethodnu saglasnost nadležnog organa državne uprave(Član 17).

4.7. SMJERNICE ZA TRETMAN POSTOJEĆIH OBJEKATA

Na postojećem višeporodičnom objektu koji je obuhvaćen novom urbanističkom parcelom UP5 nijesu dozvoljene bilo kakve dogradnje ili nadogradnje, već se predviđa vraćanje objekata u prvobitno projektovano stanje, odnosno uklanjanje nelegalno izvedenih dogradnji i nadogradnji.


58

4.8. URBANISTIČKO – TEHNIČKI USLOVI I SMJERNICE ZA IZGRADNJU OBJEKATA U skladu sa Zakonom o uredjenju prostora i izgradnji objekata ("Sl.list RCG"br.51/08), Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (Službeni list CG, broj 34/11) i pravilima propisanim Pravilnikom o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene površina, elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima (Službeni list CG, broj 24/10), elementi urbanističke regulacije definisani prema karakteru urbanističke parcele prikazani su u sklopu ovog plana kroz tekstualni dio i više grafičkih i analitičkih priloga. Opšti uslovi za realizaciju planiranih objekata proističu, odnosno sadržani su u ukupnom Elaboratu izmjena i dopuna DUP-a (grafički i tekstualni dio) bilo da se odnose na njihovu namjenu, urbanističke parcele, gabarite (horizontalne i vertikalne), građevinske linije ili na podatke o njihovim sadržajima (površine, okvirni broj stambenih jedinica, broj garažnih mjesta, broj zaposlenih...), kao i pripadajući urbanistički koeficijenti (izgrađenost, zauzetost, naseljenost). Planska rješenja infrastrukture daju bliže uslove za njihovo opsluživanje, odnosno priključivanje na komunalnu infrastrukturu. Napomena: Detaljni pokazatelji po objektima dati su u zbirnoj tabeli planiranog stanja. 4.8.1. USLOVI ZA REGULACIJU I NIVELACIJU Instrumenti za definisanje osnovnog sistema regulacije 1.Regulaciona linija Regulaciona linija u ovom planu je definisana osovinom saobraćajnica, čije su koordinate prikazane u grafičkom prilogu Plan saobraćaja. 2. Građevinska linija Ovim planom definisana su dva tipa građevinske linije:

• GL1, osnovna građevinska linija • GL2, građevinska linija iznad zemlje

Sve navedene građevinske linije se utvrđuju ovim planom u odnosu na regulacionu liniju a predstavljaju liniju do koje je dozvoljeno graditi objekat, imajući u vidu da su mjere date prema osovinama fasadnih i konstruktivnih zidova. 2. Visinska regulacija

Visinska regulacija je usklađena sa Pravilnikom o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene površina, elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima. Visinska regulacija svih objekata izražena je maksimalnim brojem etaža i data u „Tabelarnom pregledu planiranih namjena i kapaciteta urbanističkih parcela". Ispod svih objekata na prostoru plana predviđena je izgradnja podzemnih etaža (podruma ili suterena) čija površina ne ulazi u proračun dozvoljene BGP iskazane ovim Planom. Zbog specifičnosti prostora i namjena, broj nadzemnih etaža može biti manji od zadatog, posebno kad se radi o prosotru predviđenom za razradu konkursom. Maksimalna visina objekta predstavlja zbir DUP-om određenih visina nadzemnih etaža, uvećana za visinu krovnog prostora i znači distancu od najniže kote okolnog konačno uređenog i nivelisanog terena ili trotoara uz objekat do kote sljemena, iskazanim u metrima.


59

Prema položaju u objektu etaže mogu biti podzemne i nadzemne. Oznake etaža su: Po (podrum), P (prizemlje), i 1 - 2 (spratovi). Podzemna etaža Podzemna etaža je dio zgrade koji je sasvim ili djelimično ispod zemlje. Podrum je podzemna etaža čiji vertikalni gabarit ne smije nadvisiti kotu terena, trotoara više od 1.00 m. Planom nije definisana podzemna građevinska linija, već će to biti predmet projektantske razrade podzemnih garaža, ali uz uslov da horizontalni gabariti podruma ne mogu biti veći od 80% površine urbanističke parcele. Nadzemna etaža Nadzemna etaža je dio zgrade koji je iznad zemlje. Prizemlje (P) je nadzemna etaža čija je kota ovim planom određena u zavisnosti od namjene i morfologije terena. Sprat je nadzemna etaža iznad prizemlja. Tavan je dio objekta bez nazidka, isključivo ispod kosog krova, a iznad međuspratne konstrukcije posljednje etaže i može imati minimalne otvore za svijetlo i ventilaciju. Tavan nije etaža. Ukoliko krovna konstrukcija i visina sljemena to omogućavaju u okviru tavanskog prostora se može projektovati prostor u svrhu stanovanja, kao dio stambenog prostora prethodne etaže, povezan unutrašnjim stepeništem sa istim, a nikako kao samostalna stambena jedinica. U tom slučaju, taj prostor ulazi u obračun bruto razvijene građevinske površine sa 100% i kao takav mora biti prepoznat u planiranim indeksima izgrađenosti za tretitranu parcelu. Najveća visina etaže Najveća visina etaže za obračun visine građevine, mjerena između gornjih kota međuetažnih konstrukcija iznosi:

• do 3,0m za garaže i tehničke prostorije, • do 4,5m za etaže prizemlja i poslovne namjene, • do 3,5m za etaže stambene namjene, • ukoliko se ispod objekta obezbjeđuje prostor za pristup interventnih i dostavnih vozila,

najveća svjetla visina prizemne etaže na mjestu prolaza iznosi 4.5 m, Planirana spratnost objekata u okviru planskog zahvata zavisi od njihove namjene i definisana je u Tabeli namjena i kapaciteta po urbanističkim parcelama, kao i na grafičkom prilogu "Plan nivelacije i regulacije". Nivelacioni plan je urađen na osnovu kota terena prezentiranih na geodetskoj podlozi i tehničkih propisa. Predloženim nivelacionim rješenjem postignuti su nagibi saobraćajnica koji su dovoljni za odvođenje površinskih voda do slivnika atmosferske kanalizacije i dalje do recipijenta. Kote koje su date u nivelacionom planu nijesu uslovne, jer kote na terenu prikazane u geodetskoj podlozi ne omogućavaju izradu kvalitetnog nivelacionog plana. Detaljnim snimanjem terena i izradom glavnih projekata saobraćajnica moguće su manje korekcije kota iz plana na način da se obezbijedi odvođenje atmosferskih voda sa lokacije principom samoodvodnjavanja. Kota poda prizemlja za sve nove objekte (budući da su u prizemljima predviđeni sadržaji poslovanja) iznosi maksimalno 0.20m iznad kote konačno uređenog i nivelisanog terena oko objekta. 4.8.2. PROSTORNI PARAMETRI I GABARITI OBJEKATA Izgrađenu površinu (površinu pod objektima) čini zbir bruto površina prizemlja svih objekata na urbanističkoj parceli, računajući spoljne konture fasadnih zidova. Bruto gradjevinska površina objekta predstavlja izgrađenu površinu objekta, koja uključuje površinu pod komunikacijama, konstruktivnim elementima, zidovima, balkonima, lođama, terasama, erkerima i dr.


60

Ukupnu bruto građevinsku površinu za urbanističku parcelu, čini zbir površina svih objekata. Indeks zauzetosti je parametar koji pokazuje zauzetost građevinskog zemljišta na nivou urbanističke parcele. Indeks zauzetosti zemljišta je količnik izgrađene površine pod objektima i površine urbanističke parcele. Indeks zauzetosti važi kao maksimalna vrijednost za sve etaže i ne može da se tumači kao vrijednost samo na nivou prizemlja. Indeks izgrađenosti je parametar koji pokazuje intenzitet izgrađenosti, odnosno iskorišćenosti građevinskog zemljišta na nivou urbanističke parcele. Indeks izgrađenosti zemljišta predstavlja odnos između bruto razvijene građevinske površine, odnosno zbira bruto površina svih izgrađenih etaža i površine urbanističke parcele. Indeks zauzetosti i indeks izgrađenosti zavisi od veličine i namjene urbanističke parcele i dat je u poglavlju "Uslovi u pogledu planiranih namjena". Horizontalni gabariti objekata definisani su: građevinskom linijom, indeksom zauzetosti parcele, indeksom izgrađenosti parcele, odnosom prema susednim parcelama, načinom parkiranja i propisima iz građevinske regulative. Pri izradi tehničke dokumentacije gabarit definisati u skladu sa funkcionalnom i oblikovnom organizacijom objekta. Vertikalni gabariti objekata definisani su: namjenom objekata, zadatom maksimalnom spratnošću i indeksom izgrađenosti parcele. Prostorni parametri dati u tabelarnom pregledu planiranih namjena i kapaciteta su rezultat planerske analize svake urbanističke parcele i mogu se smatrati kao orijektacioni. Ukoliko se u postupku projektovanja, analizom lokacije, ili konkursnim rješenjem urbanističkih parcela predviđenih za razradu konkursom, dobiju drugačiji rezultati, isti se mogu prihvatiti pod sledećim uslovima: - da se ispoštuju maksimalna spratnost objekta, maksimalno zadati indeks zauzetosti i indeks

izgrađenosti za određenu namjenu i - ako su rezultat striktnog postovanja zadatih građevinskih linija (zone gradnje), propisanih

odstojanja od infrastrukturnih koridora drugih parametara određenih ovim planom. 4.8.3. USLOVI ZA UREĐENJE URBANISTIČKE PARCELE Urbanističku parcelu treba nivelisati u skladu sa niveletom pristupne saobraćajnice i susjednih parcela na način da predstavlja prostornu ambijentalnu cjelinu i da se oborinske vode prirodnim padom odvedu od objekta i ne ugroze njegovo korišćenje. U okviru parcele izvršiti jasnu podjelu kolskog i pješačkog saobraćaja i organizacijom prostora omogućiti njihovo samostalno funkcionisanje. Urbanističke parcele u okviru ovog plana nije dozvoljeno ograđivati. 4.8.4. USLOVI ZA PARCELACIJU U okviru zahvata plana definisane su urbanističke parcele za nove i postojeće objekte, kao i za planirane površine za pejzažno uređenje. Površine urbanističkih parcela su sijedeće:

UP 1 4486 m2 UP 2 2365 m2 UP 3 1648 m2 UP 4 1038 m2 UP 5 1912 m2


61

Parcelacija je izvršena u skladu sa optimalnim mogućnostima smještanja planiranih objekata i sadržaja, a budući da je planerski pristup podrazumjevao posmatranje ovog prostora kao jedinstvenog kompleksa koji u vizuelnom i estetskom pogledu čini cjelinu, urbanističke parcele su smještene na najoptimalniji način u odnosu na lokaciju bloka kao cjelinu. Za postojeći stambeni objekat koji je u etažnom vlasništvu, dok je zemljište državno, urbanistička parcela svedena je na prostor koji zauzima objekat (osnova prizemlja) uvećan za „tehnički trotoar“ oko objekta u širini od jednog metra. Parcele dobijene preparcelacijom su geodetski definisane u grafičkom prilogu Plan parcelacije. Ukoliko na postojećim granicama katastarskih parcela dođe do neslaganja između zvaničnog katastra i plana, mjerodavan je zvanični katastar. 4.8.5. USLOVI ZA OBLIKOVANJE I MATERIJALIZACIJU Oblikovanje objekata treba da bude u skladu sa njihovom namjenom i sa strukturama iz neposrednog okruženja u pogledu osnovnih parametara forme i principa organizovanja fizičke sredine. Prilikom oblikovanja objekata voditi računa o jednostavnosti proporcija i forme, prilagođenosti klimatskim uslovima i upotrebi materijala uz poštovanje načela jedinstva ambijenta. Krovove objekata oblikovati u skladu sa karakterom i volumenom objekta. 4.8.6. USLOVI ZA ENERGETSKU EFIKASNOST OBJEKATA I KORIŠĆENJE OBNOVLJIVIH IZVORA ENERGIJE Na planu racionalizacije potrošnje energije predlažu se dvije osnovne mjere: štednja i korišćenje alternativnih, odnosno obnovljivih izvora energije, što je dato u Smjernicama za smanjenje gubitaka energije. Osnovna mjera štednje koju ovaj plan predlaže je poboljšanje toplotne izolacije prostorija, koja u ljetnjem periodu ne dozvoljava pregrijevanje, dok u zimskom zadržava toplotu. Osim odgovarajuće termoizolacije potrebno je voditi računa o adekvatnoj veličini fasadnih otvora vodeći računa o mikroklimatskim uslovima ovog podneblja. Klimatski uslovi Podgorice omogućuju korišćenje sunčeve energije. Predlaže se ugrađivanje krovnih solarnih kolektora koji mogu da uštede značajnu količinu energije za zagrijevanje vode, kao i korišćenje geotermalne energije. Veoma je ispravna orjentacija ka korišćenju obnovljivih izvora energije i svakako je treba dalje razvijati i pri izgranji objekata u okviru ovog plana. 4.8.7. USLOVI ZA NESMETANO KRETANJE LICA SA OGRANIČENIM MOGUĆNOSTIMA KRETANJA U okviru zahvata plana, neophodno je obezbjediti prilaze svim javnim objektima i površinama u nivou bez stepenika. Sve denivelisane površine u parteru koje se normalno savladavaju stepenicama moraju imati i rampe nagiba max 5%. Rampa za potrebe savladavanja visinske razlike do 120 cm, u unutrašnjem ili spoljašnjem prostoru može imati dopušteni nagib do 1:20 (5%), a izuzetno, za visinsku razliku do 76 cm, dopušteni nagib smije biti do 1:12 (8,3%). Potrebno je u projektovanju i izvođenju obezbediti pristup svakom objektu koji mogu da koriste lica sa ograničenim mogućnostima kretanja. U tu svrhu projektovati svuda uz stepenišne prostore i odgovarajuće rampe, sa dopuštenim maksimalnim nagibom 1 : 12. Nivelacije svih pješačkih staza i prolaza raditi takođe u skladu sa važećim propisima o kretanju lica sa ograničenim mogućnostima kretanja. 4.8.8. PREPORUKE ZA ASEIZMICKO PROJEKTOVANJE Imajući u vidu izrazitu seizmičnost područja opštine Podgorice, kao i relativno malu nosivost terena, neophodno je primjenti mjere zaštite koje počinju arhitektonsko-građevinskim projektovanjem. U tom smislu preporuke za projektovanje aseizmičkih objekata trebaju biti sastavni dio urbanističko tehničkih uslova, i one predstavljaju samo dalju-detaljniju razradu i konkretizaciju opštih preporuka za urbanističko planiranje i projektovanje za posmatrano područje.


62

Polazeći od našeg ali i svjetskog iskustva nameću se sljedeće preporuke o obezbedjenju sigurnosti objekata:

• Zaštita ljudskih života kao minimalni stepen sigurnosti kod aseizmičkog projektovanja • Zaštita od djelimičnog ili kompletnog rušenja konstrukcija za vrlo jaka seizmična dejstva

i • Minimalna oštećenja za slabija i umjereno jaka seizmička dejstva.

Preporuke koje se tiču seizmičnosti zone: Za objekte individualnog stanovanja(porodični stambeni objekti) može se koristiti koeficijent seizmičnoisti Ks =0.10.(IX stepeni MCS).Ukoliko se projektovanje vrši po Eurocodu 8, projektno ubrzanje je 0.30-0.34g. Za objekte većeg kapaciteta, sa većim rasponima, objekte javnog interesa i sl. projektne seizmičke parametre obavezno definisati inženjersko- seizmološkim elaboratima i geotehničkim istražavanjima lokacije gdje je predvidjena gradnja. Proračun konstrukcije za seizmička dejstva vršiti prema važećim tehničkim propisima za gradnju u seizmičkim područjima.Prepopručuje se i proračun na osnovu odredaba Eurocoda 8. Preporuke koje se tiču građevinskog materijala: - Armirano-betonske i čelične konstrukcije uz korektno projektovanje raspolažu dovoljnom

čvrtsoćom, žilavošću i krutošću tako da su poželjne za jače zemljotrese. - Zidane konstrukcije izvedene od zidarije, kamena ili teških blokova ne posjeduju žilavost

srazmjernu njihov težini- tako da se ne preporučuju. - Treba dati prednost upotrebi duktilnih materijala. Preporuke koje se tiču konstruktivnog sistema: - Na području koje pokriva ovaj plan moguća je gradnja objekata različite spratnosti uz

primjenu svih standardnih građevinskih materijala. - Mogu biti zastupljeni najrazličitiji konstruktivni sistemi. - Zidane konstrukcije ojačane horizontalnim i vertikalnim armirano-betonskim serklažama

mogu se primjenjivati za manje objekte i visine do 2 sprata. - Za veće objekte i objekte većih raspona preporučuju se ramovske armirano - betonske

konstrukcije kao i konstrukcije sa zidnim platnima. - Obavezna primjena krutih međuspratinh konstrukcija sa dovoljnom krutošću u oba

ortogonalna pravca. - Temelje konstrukcije objekata projektovati tako da se za dejstvo osnovnog opterećenja

izbjegnu difernecijalna slijeganja. Izbjegavati primjenu dva ili više načina temeljenja na istom objektu.

4.8.9. USLOVI ZA PRIKLJUCAK NA SAOBRACAJNU I KOMUNALNU INFRASTRUKTURU Na svaku urbanističku parcelu mora se projektovati i obezbijediti kolski pristup sa naseljske sabraćajnice ili javnog puta. Na urbanističku parcelu moraju se obezbijediti komunalni priključci, na vodovodnu, elektroenergetsku i telekomunikacionu mrežu i priključenje na kanalizaciju prema uslovima planiranim ovim planom i uslovima nadležnih javnih preduzeća za oblast infrastrukture.

Documents

„Blok 5” -diopodgorica.me/db_files/Urbanizam/PlanskaDokumentacija/2012/... · Nikola Simović, dipl. inž. hidrotehnike (hidrotehnička infrastruktura) Budimir Vorotović, dipl