ACIBADEM SISTINA BROJ 9

www.acibademsistina.mk1

PlusPlusБрој 9 • Бесплатен примерок

ТЕМАТУМОРИ

Acibadem Sistina Plus Türkçe Özetler

ПРОфИл:Проф. д-р Салис Таџер

Создадовмеврвна

кардиохирургија

ТЕМА:

АкутнА исхемијА нА

екстремитетите

здРАвјЕ:

Помалку солПовеќе здравје!


PlusАприл 2013 n Број 9 n Бесплатно издание

ЕДИТОРИЈАЛ

Магазинот Плус излегува еднаш во 3 месеци и се дели бесплатно. Информациите имаат едукативен и информативен карактер.Однапред Ви се извинуваме за можните печатни грешки.Сите Ваши коментари во врска со магазинот Плус или Вашите предлози за содржината на следното издание, испратете ги на: [email protected]Припрема: Маркетинг агенција „ОК Идеа“Издавач: „ОК Идеа“ ДООЕЛ Скопје за потребите на Клиничката болница „Аџибадем Систина“

Почитувани,

По зимските денови следува периодот од година-та кога доживуваме будење на сите свои сетила, кога едноставно не можеме да останеме рамнодушни на природата со сите свои убавини... Искористете ги сончевите денови и пријатното време за што почести прошетки, возење велосипед, спорт и рекреација. За-помнете, физичката активност е првиот чекор во одр-жувањето на здравиот начин на живеење.

Во новото издание на магазинот „Аџибадем Си-стина Плус“ со посебно внимание за вас подготвивме

најразлични медицински теми и совети, отсликавме реални животни приказни на луѓето кои ни го дове-рија своето здравје, накратко, создадовме магазин кој опфаќа содржини наменети за вашите семејства.

Се надеваме дека преку „Аџибадем Систина Плус“, нашиот медицински тим е чекор поблизу до вас. Ќе ни биде драго доколку со нашите теми успеваме да го насочиме вашето внимание кон одржување на соп-ственото здравје и водење здрав живот. Секоја порака испратена преку нашиот магазин е одраз на желбата да создадеме здрава популација која се грижи и го унапредува своето здравје.

Со почит Проф. д-р Салис Таџер

Шеф на Оддел за кардиохирургија

Проф. д-р Јовица Угриновски

Дипломирал во 1970 година на Медицинскиот факултет во Скопје. Специјализација по неврохирур-гија завршил во 1975 година на истиот факултет. Докторирал во 1983 година на Медицинскиот факултет во Скопје. Д-р Угринов-ски е дел од медицинскиот тим во Клиничката болница „Аџибадем Систина“.

Прим. д-р Љупчо Стојковски

Дипломирал во1985 година на Медицинскиот факултет во Скопје. Специјализација по интерна меди-

цина завршил во 1994 година на Медицинскиот факултет во Скопје.

Су пспецијализација по нефроло-гија завршил во 2006 година на

истиот факултет. Д-р Стојковски е дел од медицинскиот тим во

Кли ничката болница „Аџибадем Систина“.

Проф. д-р Салис Таџер

Дипломирал во 1978 година на Ме-дицинскиот факултет во Љубљана, Словенија. Специјализација по кардио и торакална хирургија за-вршил во 1993 година на Сакле р медицинскиот факултет, на Уни-верзитетот во Тел Авив. Супспе-цијализација во областа на адул т- на хирургија завршил на истиот факултет. Проф. д-р Таџер е дел од медицинскиот тим во Клиничка-та болница „Аџибадем Систина“.

СОРАБОТНИЦИ

Д-р Елизабета Матевска

Ди пломирала во 1989 година на Ме дицинскиот факултет во Скопје. Спе цијализација по гинекологија и

аку шерство завршила во 1997 година на истиот факултет.

Д-р Матевска е дел од медицин-скиот тим во Клиничката болница

„Аџибадем Систина“.

u

uu u

u

Д-р Леонардо Камењарски

Дипломирал во 1979 година на Медицинскиот факултет во Скопје. Специјализација по педијатрија завршил во 1991 година на Меди-цинскиот факултет во Скопје. Д-р Камењарски е дел од медицинскиот тим во Клиничката болница „Аџибадем Систина“.


Д-р Митко Ивановски

Дипломирал во 1991 година на Медицинскиот факултет во Скопје. Специјализација по гинекологија и акушерство завршил во 1998 годи-

на на Медицинскиот факултет во Скопје. Во 2010 година доктори-

рал во областа на здравствен менаџмент. Д-р Митко Ивановски

е дел од медицинскиот тим во Клиничката болница „Аџибадем

Систина“.

М-р д-р Митко Караѓозов

Дипломирал во 1983 година на Медицинскиот факултет во Скопје. Специјализација по општа хирур-гија завршил во 1988 година на Медицинскиот факултет во Скопје. Магистрирал во 2003 година на ис-тиот факултет. Д-р Караѓозов е дел од медицинскиот тим во Клиничката болница „Аџибадем Систина“.

u

uu

uД-р Ален Јовчевски

Дипломирал во 1998 година на Мед и цинскиот факултет во Скопје. Специјализација по општа хи рур-ги ја завршил во 2005 година на ис-тиот факултет. Д-р Јовчевс ки е дел од медицинскиот тим во Кли ни -чката болница „Аџибадем Си стина“.

u

Д-р Драшко Димески

Дипломирал во 1979 година на Медицинскиот факултет во Скопје.

Специјализација по педијатрија завршил во 1990 година на исти-от факултет. Супспецијализација по педијатриска кардиологија и

постдипломски студии по фетал-на кардиологија завршил 1996

година на Академијата за високи медицински науки во Бергамо во

склоп на Медицинскиот факултет на Универзитетот во Милано и

Медицинскиот факултет во Пиза, Италија. Д-р Димески е дел од

медицинскиот тим во Клиничката болница „Аџибадем Систина“.

Проф. д-р Селчук Пекер

Медицински факултет и спе-цијализација во областа на неврохирурги ја завршил на Хеџе-тепе универзитетот во 1993 годи-на. Специјализација за примена на гама нож методот завршил на Уни-верзитетот во Питсбург, во САД. Проф. Пекер е шеф на центарот за гама нож радиохирургија во „Аџи-бадем Козјатаги“.

Христина Деспотовска

Дипломирала во 1999 година на Факултетот за ликовна уметност во Скопје. Своето образование го надградила на колеџот Централ Сент Мартинс во Лондон, Англија во 2000 година. Веќе 10 години работи како моден дизајнер за модниот бренд „Кара“, а сега како креативен директор во „Монт“.

u

СОРАБОТНИЦИ

Д-р Александар Мицковски

Дипломирал во 2002 година на Ме д-ицинскиот факултет во Ско пје. Спе-цијализација по урологија за в ршил во 2008 година на Меди ци нскиот факултет во Скопје. Д-р Мицков-ски е дел од медицински от тим во Клиничката болница „Аџи бадем Систина“.

Наташа Чокревска Зографска

Дипломирала во 1989 година на Природно–математички факултет,

отсек биохемија-физиологија. Како дипломиран биохемичар стекнала огромно искуство од

областа на клиничката биохемија, посебно поставување и примена на современи методи во лабора-

ториската дијагностика и употре-ба на современи анализатори за

едноставно дијагностицирање на состојбите кај пациентите.

Чокревска е дел од медицинскиот тим во Клиничката болница „Аџи-

бадем Систина“.

u

u

u

М-р д-р сци Небојша Настов

Дипломирал во 1997 година на Медицинскиот факултет во Скопје.Специјализација по општа хирур-гија завршил во 2005 година на Медицинскиот факултет во Скопје. Д-р Настов е дел од медицинскиот тим во Клиничката болница „Аџи-бадем Систина“.

Д-р Марјан Димитровски

Дипломирал 1991 година на Меди-цинскиот факултет во Скопје. Спе-цијализација по интерна медицина завршил во 1998 година на истиот факултет. Д-р Димитровски е дел од медицинскиот тим во Клиничка-та болница „Аџибадем Систина“.

Д-р Даниел Петровски

Дипломирал во 1991 година на Ме-дицинскиот факултет во Ско пје. Спе-

цијализација по урологија завр шил во 1997 година на

Мед ици нскиот факултет во Скопје. Д-р Пе т ровски е дел од медицин-скиот тим во Клиничката болница

„Аџибадем Систина“.

u

u

Проф. д-р Омер Ташер

Дипломирал во 1984 година на Медицински факултет при И ста н- бу лскиот универзитет. Спе ци-јализаци ја по ортопедија и тр а ума-толо гија завршил во 1986 го дина на истиот факултет. Од 1996 годи-на е назначен за редов ен профе-сор на Медицински фа култет при Истанбу лскиот универзитет. Проф. д-р Ташер е шеф на спортскиот медицински центар „Аџибадем Фулја“.

u



СОДРЖИНА

ПРОФИЛ Проф. д-р Салис Таџер

СОЗДАДОВМЕ ВРВНА КАРДИОХИРУРГИЈА 10

Тема

Тема

АКУТНА ИСХЕМИЈА НА ЕКСТРЕМИТЕТИ 20

Живот

ФЕТАЛНАТА ЕХОКАРДИОГРАФИЈА, КЛУЧНА АЛАТКА ВО РАНОТО ОТКРИВАЊЕ НА СРЦЕВИТЕ АНОМАЛИИ

28

При акутна исхемија на екстремитетите е потребна урген тна хи руршка интервенција во првите 12 часа од моментот на на гло затнување на артеријата која го исхра-нува екстремитетот. Док олку од кои било причини не се направи емболектомија во пр ви те 24 часа, пациентот ја губи ногата и завршува со натколени чна ампутација.

СО ДОКТОР УГРИНОВСКИ ЈА

Пред употреба прочитајте го упатството!За повеќе информации консултирајте се со

вашиот лекар или фармацевт.

Пред употреба прочитајте го упатството!

најд барсојузникна женското здравје!

вагинални капсули

LINEX® Lady содржи потполно природни состојки и дејствува веднаш поради локалната (вагинална) употреба.

LINEX® LadyЗа рамнотежа на вагиналната флора

Linex Lady вагиналните капсули содржат висока концентрација на lactobacillus casei v. Rhamnosus Döderlein:

брзо ја нормализира флората и рH вредноста на вагината

спречува размножување на штетни бактерии и габички

спречува појава на повторни инфекции

ги олеснува непријатните знаци како: надразнета слузница, чувство на печење, чешање, зголемен исцедок и непријатен мирис

НОвИТЕТИ

СПОРТСКИ МЕДИЦИНСКИ ЦЕНТАР „АЏИБАДЕМ ФУЛЈА“ – ВИСТИНСКА АДРЕСА ЗА СИТЕ СПОРТИСТИ

48

ДОБИВМЕ БИТКАТА ЗА ЖИВОТОТ

32

ПРОФИЛПроф. д-р Салис Таџер

С О з д А д О в М Е в Р в Н А К А Р д И О Х И Р У Р Г И ј АЗа кратко време постави нови темели на

кардиохирургијата во Македонија. Успешно воведе неколку пионерски интервенции во

регионов. И по 25 години успешна кариера и повеќе од 7000 самостојни кардиохируршки

интервенции, проф. д-р Салис Таџер сè уште е жеден за нови успеси. Неговата

најважна мисија е да ја создаде првата генерација македонски кардиохирурзи кои ќе

го продолжат неговото дело.

www.acibademsistina.mk11www.acibademsistina.com.mk

стапките на својот татко, проф. д-р Исак Таџер, еден од основачите на Клиничкиот центар во Скопје и прв професор по нуклеарна медицина во поранешна Југославија.

„Иако отсекогаш ме интереси-раше електрониката, на крајот се одлучив за медицината бидејќи се работи за жива материја, со луѓе. Веројатно таа одлука индиректно била под влијание на моето док-торско семејство, особено мојот татко. Но ова не беше единствени-от крстопат во мојата кариера. Кога завршив медицински факултет во Љубљана долго размислував која специјалност да ја одберам. Прво станав асистент професор по физи-ологија. Ми понудија да специјали-зирам ОРЛ, патологија, пластична

С О з д А д О в М Е в Р в Н А К А Р д И О Х И Р У Р Г И ј АГ

олемината на еден човек се мери според делата кои ги оставa зад себе. Но кога зад некој стојат илјадници спа-сени срца, тогаш неговото

име засекогаш ќе остане запишано во историјата. Тоа е еминентни-от кардиохирург проф. д-р Салис Таџер, кој во последните три годи-ни, како шеф на Одделот за кардио- хирургија во Клиничката болница „Аџибадем Систина“, постави нови темели на кардиохирургијата во Македонија. За краток временски период во регионов успешно вове-де неколку пионерски интервенции. Повеќе од 25 години ги решава и најсложените срцеви проблеми. Се-пак, за неговите дела најгласно зб о - руваат илјадниците пациенти чии

срца безгрижно продолжија да чу-каат благодарение на вештите ра це на проф. Таџер.

Моја опсесија беа музиката и електрониката

Во тинејџерските години про-фесор Таџер не ни размислувал за медицина. Иако потекнува од по-знато семејство на доктори, сепак, негова опсесија биле музиката и електрониката. Но кога требало да одлучи која ќе биде негова живот-на професија познанството со луѓе од оваа професија му дало чувство дека станува збор за нединамична, неинтересна техничка наука. На-брзо сфатил дека електрониката не е за него и одлучил да тргне по

ГИ НАДМИНАВМЕ СИТЕ ОЧЕКУВАЊА

Кога почнав да го планирам ова одделение, првенствено го плани-рав на хартија. Размислував, истражував, читав, калкулирав и случајно дојдов до еден едиторијал со наслов „Како се стартува одделение за кардиохирургија“ каде што пишуваше дека ќе се соочуваме со лимити-рана бројка операции на отворено срце која не смее да надмине 100-150 годишно. Зошто?! Статијата велеше дека системот не е разработен, односно персоналот, технологијата и икс фактори ќе влијаат врз квали-тетот и сигурноста. Тоа важи за првата година, а во втората година веќе бројката може да биде и поголема. Ние во мај одбележуваме токму три години од постоењето на Одделот. А веќе ги надминавме теоретските претпоставки, примарните планови, се надминавме себеси, а тоа, сека-ко, се должи на внимателно избраниот персонал, обуката, константната надградба, заемната комуникација, несебичниот тимски пристап, меѓу-себната доверба и споделување на знаењето. Целта ми е бројките и по-натаму да растат, но основниот мотив е да се задржи квалитетот. Тоа е нашиот стремеж.

хирургија... Но ниту една од нив не одговараше на мојот темперамент. Едно мое патување во Израел беше пресвртница во мојата кариера“, се потсетува професор Таџер за пери-одот по завршувањето на Медицин-скиот факултет на Универзитетот во Љубљана.

Успехот му го должам на мојот „гуру“ Морис Леви

По случајна средба со доајенот на светската кардиохирургија Мо-рис Леви, д-р Таџер одлучува да стане кардиохирург. По два месеца тој ја напушта Словенија и почнува новата епизода од неговиот живот, пред сè како ученик на таткото на кардиохирургијата, Леви, а потоа и како негов асистент.

„Морис Леви е големо име, поч-на со кардиохирургија уште на са-миот почеток во 60-тите години. Тој е еден од првите 100 кардиохирур-зи во светот. Со кардиохирургија почнува во 60-тите години во Мине-сота. Многу иновативни пристапи во кардиохирургијата се негови. Тој е мој „гуру“. Тој ме претвори во хи-рург. Имаше доверба во мене, а јас ги исполнив неговите очекувања. На крајот од неговата кариера, кога Паркинсовата болест завладеа, не-говите раце беа нестабилни и не можеше да оперира сам, но сакаше да биде во операциската сала. По-следните година и пол пред да се пензионира беше мој асистент, тоа беше спој на неговото искуство и знаење и моите вешти раце, тоа ме подигна многу во мојата кариера. Замислете како е да бидете десна рака на таткото на светската кар-диохирургија? Има ли поголема

чест од тоа? “, раскажува професор Таџер за годините кога со помош на Морис Леви ги учел првите чекори во кардиохирургијата.

Одлуката д-р Таџер да специја-лизира кардиохирургија прво на-ишла на отпор кај неговиот татко Исак Таџер.

„Татко ми Исак беше внима те-лен и со резерва кон непознатото, најмногу спрема промените. Не ми се мешаше во ништо, но беше нај-загрижениот човек кога слушна дека сакам да станам кардиохирург и ми рече: „Тоа е нешто невозможно и неостварливо и нема шанси да ус-пееш таму“. Кардиохирургијата му се виде тешка и недостапна, најве-ројатно, бидејќи оваа медицинска гранка ја немаше во тогашниот кли-нички центар. Сепак, кога му кажав дека ќе го сторам тоа и ќе успеам, ме окуражи максимално“, објаснува професор Таџер.

Одделот за кардиохирургија го почнав од нула

Професор Таџер во текот на св -о-ј ата кариера има работено и жи-

вее но во три земји. Во Скопје растел до гимназиските денови, Љубљана е неговиот студентски живот, а во Тел Авив продолжува со својот профе-сионален и приватен живот. Две го-дини бил на фелоушип во Германија во познатата болница MHH, а една година работел и во Канада. Сепак, во неговата кариера недостасувала уште една алка, неговата мисија во Македонија.

„Кардиохируршкиот оддел и си-те анекси ги создадов од нула. Дури ни самиот не знаев како се прави тоа. Тоа е процес кој не е поврзан со медицинско знаење и докторска професионалност, туку познавање на менаџерскиот процес во здрав-ството. Една година бев на релација Скопје - Тел Авив. Ги собрав сите информации до коишто можев да дојдам, направив анализа на цело-купната машинерија. На крајот ус-пеав да создадам одделение кое по ништо не заостанува од тоа ко ешто го имав во Тел Авив. Но визијата не е комплетно остварена. Мојата визија е ова одделение да стигне до точка да функционира без мене како креа-тор и шеф на Одделот. Да се воведат


нови процедури, нови комплицира-ни методи и да се зголеми реперто-арот на операции“, рас кажува д-р Таџер за создавањето на Одделот и неговото враќање во Македонија со што, како што ве ли, ја исполнил најголемата желба на својот татко и затворил еден круг во својот живот. Покрај тоа што секојдневно оперира и спасува животи, неговата најважна мисија и цел е да ја создаде првата генерација кардиохирурзи кои ќе го продолжат неговото дело.

„Мојот тим, луѓето со кои рабо-там се исклучително талентирани, квалитетни и посветени млади луѓе. Константната надградба, несебич-ниот тимски пристап, меѓусебната доверба и споделување на знаење-то... тоа се нештата што нè одржува-ат и ги носат позитивните резултати. Секојдневно на својот тим му давам мотив, креативност, храброст, зна-ење и пример“, раскажува професор Таџер.

Жеден за нови успеси

Неговиот мотив и подготвеност да се жртвува го доведоа до негови-от успех. По повеќе од 25 години ка-риера сè уште е љубопитен и жеден за нови успеси.

„Љубопитноста е една од подо-брите и поважни особини, бидејќи таа е нешто базично во нас што не тера да одиме понатаму да бидеме креативни. А моето второ мото вели во моментот кога остануваш на едно место ја губиш битката.“, обја снува д-р Таџер за тајната на својот успех.

Мирот и спокојството е моето семејство

Доктор Таџер секојдневно се гри -жи за многу срца, но, сепак, мирот и спокојот за неговото срце е се-

мејството. Секој украден миг мак-симално го посветува на сопругата Аснат Таџер и трите деца.

„Успевам да најдам време и за се-мејството, иако не е доволно. Заедно со моите деца играме, им помагам за на училиште, ги легнувам. Сакам моите деца да ги имаат сите чове-чки доблести. Да бидат скромни да го слушнат и да му веруваат на внат-решниот глас. Тогаш мојата најголе-ма мисија, која ја наследив од мојот татко, ќе биде исполнета“, вели про-фесор Таџер, кој секој дневно прави рамнотежа меѓу професионалниот и приватниот жи вот.

Со семејството веќе три години жи веат во Македонија. Иако долги години живееле на различни мес-та, сепак, за него најважно е да го работи тоа што го сака и да биде опкружен од своите сакани. Кога го прашавме каде е неговиот дом, тој со насмевка ни одговори дека каде и да оди секогаш ќе се враќа во Скопје и Тел Авив.

Целосно го поддржувам во неговата мисија

Сопругата Аснат е исто така док-тор по гинекологија. Моментално се има откажано од многу профе-сионални ангажмани со цел да го поддржи својот сопруг во неговата мисија и да се грижи за децата.

„Во Израел работев како шеф на Одделот за високоризична бреме-ност во болницата „Хилел Јафе“. Во последниве 3 години сум во Ма-кедонија. Знам дека е ова негово време и проектот што го работи во Македонија е многу важен за него, и сум горда на неговата работа. За-тоа и сум подготвена да ги ставам на страна моите професионални планови и да му го дадам потребни-от простор, да го поддржам затоа

што тоа што тој го работи е многу важно“, раскажува Аснат, која за разлика од Израел, во Македонија има помирен живот. Моментално неј зина преокупација, покрај семе-јството, се бројни истражувања во областа на гинекологијата, како и предавања за постдипломски сту-дии по гинекологија на Медицин-скиот факултет во Скопје.

МОИТЕ ВРАТИ СЕ СЕКОГАШ ОТВОРЕНИ ЗА ПАЦИЕНТИТЕ

„Јас уште од самиот почеток на метнав отворен систем на кому-никација со моите пациенти, тие секогаш кај мене имаат отворени врати, можат во секое време да ми се јават, да се консултираат... тоа го барам од нив и по опера-цијата. Најдобро е кога пациентот ќе влезе на „голема врата“ и како сите ќе биде прегледан рутински и ќе се донесе најдобрата одлука и со тоа ќе се намалат шансите за каков било пропуст. Најважно од сè е што имам изградено со нив чувство на доверба, пристап бази-ран на искрено соопштување на ситуацијата, соочување со фак- тите и пронаоѓање најсоодветни решенија за нивното здравје и благосостојба. Мојата канцела-рија е секогаш отворена за оние што имаат потреба, сакаат да се консултираат и посоветуваат со мене, без разлика дали се наши пациенти или бараат второ ми-слење, без разлика од која кли-ника доаѓаат - моите врати се секогаш отворени“, објаснува д-р Таџер за својот однос со пациен-тите.

ВЕСТИ

Хируршки инструменти во вредност од 860 илјади дена-ри се донирани за потребите на Клиничката болница „Аџибадем Систина“. Донацијата „Олга и Асан Керим“

како благодарност до целиот стручен тим на болницата ја предаде д-р Срѓан Керим, претседател на Управниот одбор на Медиа Принт Македонија, истакнат дипломат и публи-цист. Хируршките инструменти се наменети за минимално инва нзивни кардиохирушки интервенции, кои единствено во регионов се изведуваат од еминентниот кардиохирург проф. д-р Салис Таџер. Со оваа револуционерна хируршка интервенција може да се изведат корекции на дволисните (ми трални) залистоци, корекција на срцевите артерии, како и интервенции на вродени срцеви проблеми кај деца.

„Аџибадем Систина“ и здравствената групација

„Аџибадем“, дел од 20. Интерна-ционален саем за медицински

туризам - Москва, Русија

ДОНАЦИЈА „ОЛГА И АСАН КЕРИМ“

Клиничката болница „Аџибадем Систина“ по повод Ме ѓ ународниот ден на жената, 8 Март, организираше бес платни гинеколошки и кардиолошки прегледи за

сите жени. Стотина жени имаа можност бесплатно да на-прават гинеколошки и ултразвучен преглед, како и да до-бијат совети за контрацепција од тимот гинеколози кој 12 години се грижи за здравјето на понежниот пол. Во рам-ките на акцијата беа организирани и бесплатни превен-тивни кардиолошки прегледи од искусниот тим кардио-лози. Целта на ваквата акција е да сe подигне свеста кај понежниот пол дека со редовни прегледи може навреме да се дијагностицираат болестите на репродуктивниот и кардиоваскуларниот систем, кои се најчеста причина за смртност кај жените во Македонија.

Клиничката болница „Аџибадем Систина“ заедно со својот партнер, здравствена-та групација „Аџибадем“, учествуваа на

јубилејниот 20. Интернационален саем за патување и туризам, кој од 20. до 23. март се одржа во Москва, Русија. Претставници од Клиничката болница „Аџибадем Си стина“ беа кардиохирурзите проф. д-р Салис Таџер и д-р Владимир Белостотски.

Саемската манифестација се смета за во-дечки и најголем саем за патување и туризам во Русија. Со учеството на повеќе од 3.000 компании и претставување на 197 дестина-ции е едно од клучните места каде туристич-ките агенции и другите посетители може да ги запознаат капацитетите на државите од целиот свет во насока на промовирање и раз-вивање на медицинскиот туризам. Бројката од повеќе од 7.000 посетители е уште еден факт за големината и престижноста на саем-ската манифестација.

На Саемот со свој штанд учествуваше и Агенцијата за промоција и поддршка на тури-змот на Р. Македонија, чија улога, покрај дру-гите, е и промоција на медицинскиот туризам на земјата.

За здрава жена - за здраво срце

За првпат во регионот - ендар-теректомија на белодробни

артерии

На Одделот за кардиохирургија во Кли-н ичката болница „Аџибадем Си стина“ за првпат во Р. Македонија е изве-

дена ендартеректомија на белодро бните артерии. Ваквата интервенција спа ѓа во групата високоризични операции кои ба-раат голема прецизност. Интервенци јата ја изведе проф. д-р Салис Таџер, заедно со својот тим. Со ова Клиничката болница „Аџибадем Систина“ е првиот меди цински центар во државава во кој се изведува оваа интервенција. Со тоа веќе ќе нема потреба ваквите ретки случаи да се испраќаат во немногубројните референ тни центри во светот кои се занимаваат со оваа состојба.



На Одделот за кардиохирургија во Клиничката болница „Аџибадем Систина“ e опериран 13-го-дишен пациент со примена на минимално инван-

зивен хируршки пристап. Со ова Одделот за кардио-хирургија во описот на својата работа ја вклучува и детската кардиохирургија како исклучително важен сегме нт од областа на кардиохирургијата. Опера-цијата за затворање на вроден преткоморен дефект на 13-годишна пациентка ја изведе тимот предводен од проф. д-р Салис Таџер, шеф и основач на Одде-лот. По првата успешно изведена интервенција на пе-дијатриски пациент, проф. д-р Салис Таџер со својот тим е подготвен да изведува широк спектар интер-венции на отво рено срце со минимално инванз ивен

при стап кај педијатриски па циенти со ка рдиоваск у-ларни за бо лувања. Бл а г одаре ние на ми ним ално инва-н зивниот пристап оп е рацијата е изведена преку мал отвор на гр адни от кош од само 5 сантиметри со ен-доскопски при стап, што значите лно придонесува во на малување на траумата во спо редба со класичните методи кај кои се отвора градниот кош. Операцијата помина во најдобар ред, по што пациентката е во од-лична здра вствена состојба. Минимално инва нзивниот пристап на отворено срце за првпат во Р. Македонија и регионот е воведен на Одделот за кардиохирургија во „Аџибадем Систина“ во декември 2011 година. Вакви-те интервенции се покриени од Фондот за здравстве-но осигурување на Р. Македонија.

ОФИЦИЈАЛЕН ПОЧЕТОК НА ДЕТСКА КАРДИОХИРУРГИЈА ПО СВЕТСКИ СТАНДАРДИ ВО „АЏИБАДЕМ СИСТИНА“

На 9 март, во просториите на Клиничката болница „Аџиба-дем Систина“ се одржа меѓу-

народен семинар на тема „Сензор-на интеграција“ со реномирани тренери, во соработка со CSPER центарот од Белград, Р. Србија. Организатор на еднодневниот се-минар е Здружението за третман на лица со аутизам, АДХД и Аспер-геров синдром „ВО МОЈОТ СВЕТ“. Најновите сознанија за процената и третман на сензорно-интегра-тивната дисфункција беа споде-лени со група работни терапевти, физиотерапевти, логопеди, де-фектолози, психолози, педијатри и стручни лица од оваа област низ цела Македонија. Предавачи на семинарот беа Кристијане Кул Са-дахарам, шеф на Oдделението за работна терапија на Детскиот цен-тар во Минхен, д-р Данијела Вуки-чевиќ, супспецијалист за детска фи зијатрија на Клиниката за реха-билитација „Д-р Мирослав Зото-виќ“ – Белград, и Драгана Чворак, дипл. дефектолог-сурдолог, СИ (SI) педагог, Центар за специјална еду кација и рехабилитација, Бел-град.

„АЏИБАДЕМ СИСТИНА“ ДОМАЌИН НА МЕЃУНАРОДЕН СЕМИНАР ЗА СЕНЗОРНА ИНТЕГРАЦИЈА

ВЕСТИ


ЖИВОТОтворено писмо

V i b l a g o d a r a m z a n e s e b i ~ n a t a p o m o [

‘

V и пишувам со особена почит и поклон Вам д-р Ал е к -са н дар Лазаревски и на сестра Јуле од Одделот за ото ри ноларингологија. Вие бевте од исклучителна ва жно ст за мене во период кога требаше да се испо-

лни еден сон, кога Калина беше уште само желба, недости-жна ѕве здичка. Се сеќавам на денот кога ме охрабривте и кога цвр сто и решително застанавте зад идејата и рековте дека ќе бидете тука за мене и во тие мигови, дека контину-ирано ќе ја следите состојбата. Свесна за проблемите со кои ќе се соочам, лесно беше да одлучам оти тогаш знаев дека ќе биде лесен секој мој чекор, секој изминат ден, штом има некој што чекори заедно со мене низ тешките мигови. Реци-дивноста на болеста веќе и не беше така голем залак, а текот на бременоста стана полесен. И во месеците кога не можев да дишам, кога сите шуплини во глава, во нос, беа исполне-ти со болка, со Вашата поддршка и постојан надзор сé беше

многу полесно. Најискрено ја ценам Вашата заложба за помош на Вашите паци-

енти. Од особена важност ми беа Вашиот совет и поддршка кои ми пружија нови перспективи, создадоа една поинаква визија, еден по-инаков аспе кт на согледување на нештата. Болеста стана предизвик, предизвикот стана цел самa за себе, да се победи и неизлечивото, барем на кратко, во моменти кога треба да се стане мајка.

И сега, кога ни се роди Калина, јас сум длабоко уверена дека не би мо жела да одберам подобар и попрофесионален ОРЛ специјалист за мо јата состојба.

Ви благодарам од сесрце. Вашата несебична помош како лекар бе ше незаменлив систем на поддршка, она што му е потребно на се-кој пациент.

Големите луѓе секогаш имаат зад себе успешни приказни. Ви благодарам д-р Сашо.

Со почит, Лилјана Пецова Илиеска

Тема Артерии

При акутна исхемија на екстремитетите е потребна ургентна хируршка интервенција во првите 12 часа од моментот на нагло затнување на артеријата која го исхранува екстремитетот. Доколку од кои било причини не се направи емболектомија во првите 24 часа, пациентот ја губи ногата и завршува со натколенична ампутација.

Подготвим-р д-р Митко Караѓозов – торакален и васкуларен хирург

НА ЕКСТРЕМИТЕТИАКУТНА ИСХЕМИЈА


Подготвим-р д-р Митко Караѓозов – торакален и васкуларен хирург

Артериите се цевки низ кои, во единица време, поминува количина на крв неопходна за ис-храна на ткивото за кое е наменета артерија-та. Во состојба на напор истиот тој крвен сад се шири и протокот на крв се зголемува за да

ги задоволи зголемените потреби за храна на ткивото. Наглото затнување на која било од артериите во орга-низмот доведува до акутна исхемија на ткивото.

Емболија - причина за акутна исхемија на екстремитетите

Најчеста причина за настанување на акутна исхе-мија е емболијата. Кај пациенти со срцева болест во моменти на неадекватна работа на срцето се откачува грутче крв со различна големина и тргнува по артери-ското стебло. Ова грутче може да заврши во мозокот или крвните садови во било кој друг орган при што предизвикува инфаркт на мозокот, срцето, бубрезите, екстремитетите... Најчесто грутчето завршува во арте-риите на нозете, а застанува таму каде што пречникот на грутчето е идентичен со пречникот на артеријата (артериите на патот од срцето кон прстите на нозете конусно се стеснуваат). Ова затнување на артеријата прави акутно прекинување на дотокот на крв подолу од затнувањето. Тоа е акутна исхемија на ткивото, а ако станува збор за нога, тоа е акутна исхемија на екс-тремитет.

Ургентна хируршка интервенција

Болката е интензивна по целата должина на но-гата, се губи моториката (движењето) и сензибилите-тот (чувствителноста), ногата станува ладна и бледа. Ваквата состојба бара брза дијагностика и ургентна хируршка интервенција. За искусен клиничар доволни се клиничките симптоми, но најдобро е да се напра-ви артериографија. Со ова снимање точно ќе се види нивото на застанување на грутчето крв (емболија) што ќе му помогне на хирургот во подготовка на оператив-ниот план.

Првите 24 часа клучни за да се спаси ногата

Во зависност од општата состојба, операцијата може да се прави во општа, регионална и локална анестезија. Интервенцијата е кратка при што се прави отстранување на грутчето крв со специјален катетар со балонче, т.н. Фогартов катетер. Ако операцијата се направи во првите 6-12 часа од моментот на нагло за-тнување на артеријата, комплетно се враќа функција-та на ногата. Но, ако хируршката интервенција се на-прави по 12-24 часа од моментот на акутна исхемија, возможно е да се спаси ногата, но поради степенот на исхемија на екстремитетите настанува оштетување од поголем или помал степен на функцијата на ногата, како и губење на прстите и дел од стапалото. Ако од кои било причини не се направи емболектомија во пр-

вите 24 часа, пациентот ја губи нога-та и завршува со натколенична ампу-тација. Емболијата е мошне сериозна болест. Бидејќи најчесто е болест кај пациенти кои имаат срцево за-болување бара брзо препознавање, воспоставува ње дијагноза и брза хир уршка интервенција. Тимот на „Аџи бадем Систина“ со ст а вен од кар-диолози, радиолози, анестезиолози и васкуларни хирур зи има огромно искуство во успешното ре ша вање на овие акутни состојби. Доколку паци-ентот ги има горенаведените симпто-ми веднаш да се јави кај најблискиот лекар кој треба да ја препознае бо-леста и да го ис прати до соодветната здравствена ин ституција каде хи руршки може да се реши оваа болест.

Здравје Срце

Кардиоваскуларните боле-сти се најчеста причина за смрт во развиените земји. Кога се зборува за кардио-васкуларни болести се ми-

сли на:- Исхемични болести на срце

(миокарден инфаркт, ангина пекто-рис)

- Исхемични болести на мозок (мозочен инфаркт)

- Периферни артериски болести

месеци од Европското кардиолош-ко здружение. Во превенција на овие болести најважно е одре дува-њето на ризик факторите.

Одредување на

ризикот од смртен резултат

Ризик фактори те за ка рди ова с- кула рни болести се поделени во две гру пи:

- Ризик факто ри на кои не може

Подготвид-р Марјан Димитровски, кардиолог

КАРДИОвАСКУЛАРНИТЕ БОЛЕСТИ

Значењето на кардиоваскулар- ните болести произлегува од голе- мата стапка на смртност. Според статистиките, 50% од смртните слу-чаи во светот се последица на кар-диоваскуларните болести. Со до-бро подготвена превентивна про- грама значително може да се нама-ли стапката на смртност и инвалид- ност од кардиоваскуларни боле-сти. Најновите препораки за пре-венција се издадени пред неколку

НОВИНИ ВО ПРЕВЕНЦИЈАТА НА

Според новите

препораки, не е доволно само да се

откријат ризик факторите туку потребно е да се

одреди колку тие поединечно претставуваат ризик за развој

на кардиоваскуларни болести. Со добро подготвена превентивна

програма значително може да се намали стапката на смртност и инвалидност

од кардиоваскуларни болести.


единечно претставуваат ризик за развој на кардиоваскуларни бо-лести. Одредувањето на вкупниот ризик за појава на овие заболу-вања се одредува со примена на SCORE (Systematic Coronary Risc Evaluation) табела. Новиот концепт го заменува претходниот, класи-чен, со кој се класифицираа па-циентите во група со ризик фак-тори и група без ризик фактори. Овој концепт е создаден на база на 12 студии во Европа со што пре-ку SCORE табелата се одредува за секој пациент поединечно вкуп-ниот ризик од смртен резултат од кардиоваскуларни болести во на-редните 10 години. Се применува на популација од 40 до 69-годиш-на возраст. Со ова се избегнува непотребното и неправилно леку-вање кај пациенти кои имаат ризик фактори, но се со низок SCORE. Ваквиот концепт го одредува пре-вентивниот пристап индивидуално за секој пациент. Во досегашниот

принцип за одредување на вкуп-ниот ризик се користеа след-ните параметри: возраст, пол, пушење, систолен притисок и вкупен холестерол, но со нови-те препораки е вклучен ХДЛ-холестеролот. Според табе-лата, вкупниот ризик расте со намалување на вредностите на ХДЛ-холестеролот.

Класификација на пациенти

според SCORE табела

Со новите препора-ки пациентите се кла-сифицираат во некол-

ку групи: - Група со

многу висок ри-зик - пациенти со

веќе до-кажана кардио-

васкуларна болест, дија-

бетичари, па-циенти со хронична

бубрежна бо-лест и SCORE над 10

- Група со голем ризик - пациенти со зголе-мени вредности на поедини ризик фактори, како што е значително покачено ниво на ЛДЛ-холестеро-лот и со SCORE од 5 до 10.

- Група со умерен ризик - кај па-циенти со фамилијарна анамнеза за смрт од кардиоваскуларни бо-лести, дебелина, физичка неактив-ност, низок ХДЛ-холестерол и со SCORE од 1 до 5.

да се влијае: во зраста, по-

лот, на сле дност- Ризик факто ри на

кои може да се вл ијае: покачен кр вен прити-сок, пу ше ње, зголемено ни во на ЛДЛ-холе сте-ролот, на малено ниво на ХДЛ-хо ле стероло т, физичка не акти вно ст, угоено ст, ди јабетес, не пр а в и лна исхрана, ст р е с.

Според нови-те пр е пораки, не е до во лно само да се отк ријат ри-зик фа кторите туку е по требно да се одре ди колку тие по-

Подготвид-р Марјан Димитровски, кардиолог

www.acibademsistina.mk

- Група со мал ризик - пациенти со SCORE помал од 1.

Никогаш не е доцна да ги елиминирате ризик факторите

Со одредување на SCORE и вкупниот ризик за појава на кар-диоваскуларни заболувања поеди-нечно кај секој пациент се одлучу-ва за потребата од лекување на по-каченото ниво на холестерол или хипертензија, а со тоа се избегнува неправилен медицински третман кај кардиоваскуларните заболува-ња.

Здравите животни навики се осно вата во превенција од карди о- ва скуларни болести. Преку еду-кација и откривање на ризик фак-торите кај пациентите може да се постигнат големи ефекти во спре-чување на развој на оваа болест. Никогаш не е доцна да се почне со здрави животни навики, со што ќе ги елиминирате ризик факторите.

Ризик фактори за кардиоваскуларни болести

Пушењето - лицата поста-ри од 60 години кои пушат двојно го зголемуваат ри-зикот од кардиоваскулар-ни болести. Помлади од 50 години кои пушат има-ат 5 пати поголем ризик за смртен резултат во на-редните 10 години. Затоа една од главните превен-тивни мерки е веднаш да ги оставите цигарите.

Физичка активност

Редовна физичка акти вно ст го намалува ризикот од смртен ре-зултат кај здрави лица, болни и кај оние со зголемен ризик од кардио-васкуларни болести. Физичките ак-тивности поволно влијаат на крвни-от притисок, дијабетесот (ја одлага појавата на Дијабетес тип 2), го по-качува нивото на ХДЛ-холестерол, одржува нормална телесна тежи-на. На сите лица од 18 до 65 годи-ни им се препорачува редовна фи-зичка активност со умерен интен-зитет (брзо одење) 45 до 60 минути 5 пати во неделата, или интензивна

физичка ак-тивност (тр-

чање, пливање, велосипед)

30 до 45 минути 3 пати неделно. За здрави лица над

65 години важат исти-те препораки за умере-

на физичка активност.

Неправилна исхрана, дебелина

Постои линеарна поврзаност на дебелината со зголемена смрт-ност. Ова се многу важни ризик фактори, кои доколку се отстранат може да се постигнат добри ефек-ти во лекувањето. Преку бројни сту-дии е потврдено дека со правилна исхрана може да се редуцира ЛДЛ и да се зголеми ХДЛ холестеролот за 30 до 50%. Токму поради ова превентивните мерки кои се одне-суваат на правилна и здрава исхра-на значително го намалуваат ризи-

кот од појава на кардиоваскуларни болести.

Покачен крвен притисок

Нормалните вредности за крвен притисок се 120/80 ммХг, додека за хипертензија се сметаат вредности-те над 140/90 ммХг. За реална про-цена на крвниот притисок потребен е 24-часовен холтер мониторинг. Покрај ова, за добра евалуација на хипертензијата потребни се допол-нителни лабораториски анализи, ЕКГ, ЕХО на срцето и бубрезите и според овие вредности се носи ко-нечна одлука за лекување и избор на лекови - антихипертензиви. Пра-вилен пристап во дијагностицирање и лекување на крвниот притисок значително го намалува вкупниот ризик од појава на кардиоваску-ларни болести. Редовна физичка активност, редукција на солена и масна храна, но и соодветна тера-пија може да го регулираат крвниот притисок во нормални вредности.

Зголемено ниво на масти во крвта

По одредување на вкупниот кар-диоваскуларен ризик, одлуката за лекување зависи и од вредностите на ЛДЛ-холестеролот. Кај пациенти со ист кардиоваскуларен ризик и со различни вредности на ЛДЛ пос-тои различен пристап во лекување-то на дислипидемијата. Дислипи-демијата се регулира со промена на стилот на живеење и со лекови. Добро регулирани липиди во крвта значително го намалува ризикот од кардиоваскуларни болести.

Клиничката болница „Аџибадем Систина“ во превенцијата на кардиоваскуларните болести

Од досега наведеното произлегува дека одредување на вкупниот кардиоваскуларен ризик кај секој пациент води до правилен пристап во превенција и лекување на ова заболување. Кардиолозите имаат ва-жна улога во интерпретација на вкупниот кардиоваскуларен ризик и донесување одлука за медикаментозен третман или инванзивна про-цедура. Следењето на препораките во превенцијата на кардиоваску-ларните болести води до намалување на смртноста и инвалидноста на пациентите, како и заштеда на големи трошоци за лекувањето на овие заболувања, а со тоа и финансиско растоварување на здравствениот систем во една земја. Во согласност со светските трендови за превен-ција, Клиничката болница „Аџибадем Систина“ континуирано спрове-дува проценка на кардиоваскуларниот ризик.


Здравjе Значајни датуми

Солената храна е виновник за покачен

крвен притисок!Солената храна

значајно го зголемува ризикот

од кардиоваскуларни заболувања!

Солената храна го зголемува ризикот од

рак на желудникот! Солената храна

го потпомага дебелеењето!

Зарем овие податоци не се доволно

алармантни за да ги промените лошите

животни навики?

Солта е „тивок“ неприја-тел на современиот чо-век! Зголемената упо-треба на сол или „белата смрт“, како што некои ја

нарекуваат, незабележително и секојдневно ни ги оптоварува бу-брезите, срцето и крвните садови. Смртноста од овие заболувања во

изеден хамбургер сте внеле 7 Х 400 = 2800 мг натриум и сте го надми-нале дозволениот дневен внес на сол); во килограм леб има 5 грама сол (можеби затоа лебот е толку вкусен); во 100 грама шунка има 3,6 грама сол; во 100 грама слани-на има 4,5 грама сол; во 100 грама виршли има 2 грама сол итн.

внимавајте на

декларациите на храната

Сега на вас е да пресметате ко-лку сол внесувате дневно преку храната. Кога купувате храна се-когаш настојувајте да ја погледате

ПодготвиПрим. д-р Љупчо Стојковски - нефролог

ПОМАЛКУ СОЛ,

По повод Светскиот ден на бубрегот, кој годинава се одбележа на 14 март под мотото „Стоп за бубрежното оштетување“

светот вртоглаво расте. Како да ја спречите оваа „епидемија“ на мо-дерното доба? Едноставно – вни-мавајте што јадете. Избегнувајте солена храна колку и да е вкусна!

Пресметајте го дневниот внес на сол

Секојдневно вклучете го ваши-от „калкулатор за сол“ во храната што ја консумирате. Ако бројачот вели дека денеска сте внеле 2400 мг, тогаш вие сте го достигнале максимално дозволениот внес. На-триумот е составен дел на солта (нејзиното име и презиме е натри-ум хлорид) и во еден грам сол има околу 40% натриум. Лесно можете да пресметате дека дневниот внес на сол (видлива и скриена) треба да изнесува најмногу 6 грама, што одговара на една кафена лажичка сол.

Но, како да се спасиме од оваа смртоносна завис-ност кога речиси 75% од солта која ја вне-суваме со храната е „скриена“ во го-товите или полу-готовите произ-води што ни се нудат на паза-рот? Еве некол-ку примери од секојдневието: во еден хам-бургер има 7 грама сол (зна-чи дека со еден

ПОвЕЌЕ ЗДРАвЈЕ!ПОВЕЌЕ ЗДРАВЈЕ!


ја прифатат и да ја спроведуваат и вашите во семејството, на работа, на училиште, пријателите.... Има ли нешто подобро во медицината од превенција!

Сите во акција: ПОМАЛКУ СОЛ, ПОвЕЌЕ ЗДРАвЈЕ!

Неколку совети како да го на-малите внесот на сол:

* Направете домашна супа со малку сол.

* Јадењата место со сол зачи-нувајте ги со бибер, лук, оригано, нане, босилек, мајчина душичка и други мирудии.

* Во салатите не ставајте сол, за-чинете ги со лимон или оцет.

* Кога сте во ресторан нарачајте помалку солена храна.

* Отстранете го соларникот од вашата маса!

* Кога купувате храна обрнете внимание на содржината на сол (натриум).

* Не консумирајте брза храна. Избегнувајте да купувате конзерви-рана или полуготова храна.

* Храната подготвувајте ја дома* Секојдневно намалувајте ја ко-

л и чината на сол во храната. За 8 до 12 недели ќе ги смените вашите на вики, ќе се навикнете да јадете многу помалку солена храна.

ЗАПОМНЕТЕ!На листата на производи што

содржат многу сол се: готови супи, коцки за супа, чипс, крекери, кечап, сосови, преливи за салати, колба-си, виршли, саламурени производи, сувомеснати, конзервиран зелен-чук, сардини, некои видови кашка-вал и сирење и многу други.

декларацијата за содржината на одделни хранливи материи во про-изводот (маснотии, јаглени хидра-ти, протеини, холестерол, натриум). Забележете колку натриум ќе вне-сете во организмот со тој производ. Вклучете ги и овие бројки во ваши-от „калкулатор за сол“ бидејќи тие ќе ви донесат поени со кои бргу ќе ја исполните вашата „квота“ на на-триум за тој ден.

Намалете ја солта, живејте подолго

Треба да се нагласи дека „на ј-

р а нлива“ категорија од зголемен внес на сол се пациентите со срце-ва слабост, бубрежните болни, ли-цата со покачен крвен притисок и оние со црнодробна цироза. Кај оваа популација солта во поголеми количини може да биде смртонос-на. Токму затоа кај оваа попула-ција, според најновите препораки, дневниот внес на сол е ограничен на максимални 1500 мг натриум дне вно. Често овие пациенти го по ставуваат прашањето: „Дали мо-жам да користам замена за готвар-ска сол која место натриум содржи калиум? Со овој тип сол, т.н. калиу-мова сол, овие пациенти треба да бидат многу внимателни и да не ја користат без одобрение од лекар поради опасноста од зголемување на калиум. Најновите медицински податоци велат дека со намалу-вањето на внес на сол на 3 до 4 гра-ма на ден ризикот од кардиоваску-ларна смрт ќе го намалите за 25%. Зарем ова не е доволен мотив вед-наш да ја почнете вашата „пресме-тка“ со солта? Оваа акција треба да

ПодготвиПрим. д-р Љупчо Стојковски - нефролог

Тема Срцеви аномалии

Подготви д-р Драшко Димески – педијатар, кардиолог

ф Е Т А л Н А Т А Е Х О К А Р д И О Г РА ф И ј А ,

Феталната ехокардиогра-фија е метод кој овозможу-ва да се откријат вродените срцеви аномалии кај фету-сот уште во најрана фаза од бременоста. Во чекор со светските трендови и како резултат на високиот процент на вродени срцеви аномалии кај неризичните групи на трудници, фетал-ната ехокардиографија во Клиничката болница „Аџи-бадем Систина“ се наметна како рутински скрининг во пренаталната дијагностика на структурните аномалии на феталното срце.

Феталната ехокардиогра-фија претставува дијаг-ностичка процедура која овозможува да се види

и процени структурата и фунцио-нирањето на кардиоваскуларниот систем на фетусот. Со овој метод може уште во најрана фаза во бре-меноста да се откријат вродените срцеви аномалии (ВСА) кај фетусот.

Зголемен број вродени срцеви аномалии на фетуси

Вродените срцеви аномалии ст а - тистички се застапени од 6-8 на 1000 новородени. Примената на фе -талната ехокардиографија (на јрано ултразвучно откривање на ВСА кај плодот - фетусот на трудница та) покажа застапеност на истите од 20-32 на 1000 фетуси. Поради тоа сите оние кои се занимаваат со

КЛУЧНА АЛАТКА ВО РАНОТО ОТКРИВАЊЕ НА СРЦЕВИТЕ АНОМАЛИИ

епидемиолошка статистика на ВСА се согласуваат дека застапеноста на ВСА е поголема од 6-8 на 1000 новородени. Ваквите податоци на-метнаа поригорозни критериуми за ризичните фактори кои треба да бидат опфатени како причина за примена на овој метод. Истите се поделени во три групи: ризик фак-тори кои потекнуваат од фетусот, трудницата, како и ризик фактори кои потекнуваат од семејството.

Ризик фактори за вродени срцеви аномалии

Во првата група се ризик фак-тори кои потекнуваат од страна на фетусот: заостанувањето во растот на фетусот, неправилни срцеви от-чукувања, други аномалии кај фету-сот, присутност на зголемена тки-вна течност кај фетусот, близнаци,


генетско нарушување и др.Ризик фактори кои потекнуваат

од страна на трудницата: вродени срцеви аномалии, зголемена и на-малена плодова вода, шеќерна бо-лест, некои системски заболувања, користење на некои лекови во по-четокот на бременоста, експози-ција на рендгенско зрачење и ин-фекции, старост на родилката и др.

Ризик фактори кои потекнуваат од страна на фамилијата: вродени срцеви аномалии, генетски и хро-мозомски нарушувања и др.

Кон ова треба да се додаде дека за појавата на вродени срце-ви аномалии кај фетусот во 90% од случаите причина е комбинацијата на надворешната средина и генет-ската предиспозиција. Податоци-те говорат дека вродените срцеви аномалии кај фетусот во поголем број случаи се придружени со хро-

Подготви д-р Драшко Димески – педијатар, кардиолог

ф Е Т А л Н А Т А Е Х О К А Р д И О Г РА ф И ј А ,

мозомски и други аномалии кај фе-тусот. Сето ова е само еден аспект од оправданоста на рутинската примена на феталната ехокардио-графија во најраното откривање на ВСА.

вродени срцеви аномалии на фе-тус кај неризична група трудници

Вториот и многу битен момент кој ја оправдува рутинската приме-на на овој неинванзивен ултразву-чен метод е податокот од водечки-те референтни центри кои даваат податоци за сè поголемиот број на ВСА кај неризичната група трудни-ци кај кои не постои никаков ри-зичен фактор од горенаведените. Фе талната ехокардиографија како не инванзивен ултразвучен метод во најраната дијагностиката на ВСА се карактеризира со специфи-

КЛУЧНА АЛАТКА ВО РАНОТО ОТКРИВАЊЕ НА СРЦЕВИТЕ АНОМАЛИИ

Со природни хербални лекови во борба против

настинките и вирусите

Во сезоната на настинки и ви-руси, кај сите нас се јавуваат симптоми како затнат нос, болка во грлото, кашлица... Во првите неколку дена од

болеста, не можеме да бидеме сигурни дали се работи за настинка, грип, или некое посериозно заболување. Токму затоа, во оваа прва фаза не треба да посегнеме кон антибиотска терапија, туку да примениме лекови од домаш-ната аптека, кои ќе му помогнат на организмот самиот да се избори со болеста. Нерационалната употреба на антибиотиците може да направи пого-лема штета на организмот, а воедно тие се сосема бесполезни при вирусни-те заболувања како настинката. Секоја антибиотска терапија е стрес за при-родниот имунитет, на овој начин тој ом-литавува и го олеснува патот за следни заболувања.

Но кои лекови треба да ги упо требуваме? Не сите препарати кои се пре-пишуваат за настинка и кашлица се добри за нас, бидејќи многу од нив се синтетски и содржат хемиски состојки кои се штетни за организмот. Од друга страна, природните лекови направени од лековити билки кои со векови се применуваат во традиционалната ме-дицина, се безбедни и едноставни за употреба, а практично немаат никакви несакани дејства.

За безбедно да се заштитиме себе

си и нашите најмили од настинка и ви-руси, треба да применуваме традицио-нални хербални лекови, како оние од линијата Mucoplant на Dr. Theiss.

Првиот производ кој го препорачу-ваме против кашлица, а може да се употребува во текот на целиот ден, се Mucoplant Бронхосепт капките со анасон и тимјан. Овој препарат е многу ефикасен при спастична, грче-вита кашлица, а својата ефикасност ја должи на етеричните масла на тимја-нот и анасонот, чии лековити својства се познати со векови. Mucoplant Брон-хосепт капките имаат експекторантно, благо спазмолитично и антисептично дејство. Бидејќи не содржат шеќер, особено се погодни за дијабетичари и мали дечиња. За најдобри резултати, се препорачува да се даваат три пати на ден, растворени во вода, чај или природни овошни сокови.

Вториот производ против настинки и вируси, идеален за употреба пред спиење, е Mucoplant Еукалиптус бал-самот С. Неговата моќ произлегува од волшебната комбинација на етерични масла на еукалиптус, борови игли чки и камфор. Овој природен производ видливо ги олеснува тешкотиите при инфекциите на дишните патишта, а се употребува за облоги, масажи и инха-лации. Најдобро е да се употребува пред спиење, како што тоа го правеле нашите баби, со втривање во градите и грбот, а потоа да се затопли со вол-нена крпа. Втривањето и завивањето со волнена крпа пред спиење може да даде чудотворни резултати веќе след-ното утро, со надминати симптоми на настинка или пак големо олеснување кај потешките видови настинка или

кашлица. При инхалација, балса-мот помага за олеснување на ди-

шењето, а мала количина може да се стави на радијатор и да го освежува воздухот во текот на ноќта. Просториите треба често да се ветреат, бидејќи престојот во непроветрени простории може да ја влоши

кашлицата и тешкотиите со ди-шењето.

Како трет чекор во борбата против тврдокорната ноќна кашлица, го пре-порачуваме Mucoplant сирупот про-тив кашлица „Добра ноќ“, кој својата ефикасност ја должи на високо кон-центрираниот екстракт на растението тегавец, билка која од дамнина се упо-требува за лечење на кашлицата. Екс-трактот од тегавец, инкорпориран во Mucoplant сирупот на Dr. Theiss, помага за смирување на сувата и надразнител-на кашлица и го олеснува исфрлањето на прекумерниот секрет. Сирупот има противвоспалително и имуностимула-торно дејство. Освен тегавец, содржи и екстракти на тимјан, маточина и ками-лица, кои во текот на ноќта на приро-ден начин ја ублажуваат кашлицата и помагаат за мирен сон.

При справување со настинките и кашлиците од големо значење е ели-минацијата на високата создадена слуз во бронхиите и респираторни-от систем. Густата слуз (т.н. мукус) претставува идеална подлога за развој на секундарни инфекции или компли-кации на првичната инфекција. Токму тука Mucoplant препаратите се непри-косновени, особено Mucoplant Бронхо-септ капките, заради експекторантна-та моќ и значително противмикробно дејство на екстрактот од анасон, како и антисептичната моќ и ефектот врз олеснувањето на искашлувањето кај Mucoplant Еукалиптус Балсам С.

Ефикасноста на традиционални при родни хербални лекови од палетата на Dr.Theiss е клинички докажана. На-правете ги неизоставен дел од вашата домашна аптека, подарете здравје и природа на Вас и на Вашите најмили!


чн ост од 98%, сензитивност од 92% и точност во поставената дијагно-за до 96%. Поради сè повисокиот про цент на ВСА кај фетусите на тр удни ци без ризик, феталната ех о кардиографија во Клиничката бо лница „Аџибадем Систина“ се наметна како рутински скрининг во прената лната дијагно стика на структурните аномалии на фетал-ното срце.

Земајќи го ова предвид, инфор-мираноста на трудницата за пос-тоењето на оваа неинванзивна ул-тразвучна дијагностика во најра-ното откривање на можни вСА е од многу важно значење.

Фетална ехокардиографија од 16. до 21. недела од бременоста

Оптималното време за иследу-вање на феталното срце е пери-одот од 16. до 21. недела на бре-меноста. Кај високоризични труд-ници, ова иследување може да се реализира и порано со примена на вагинална сонда (трансвагинален пристап).

Феталната ехокардиографија ги ко ристи стандардните ехокардио гр-а фски техники: еднодимензиона л-н а та, дводимензионалната, 3Д и 4Д доплер техника.

Доплер техниката е метод без кој денес не може да се замисли ис ледувањето на феталниот кар-ди оваскуларен систем. Во тој кон-текс, покрај стандардната доплер техника посебно значење има ко-лор доплерот, кој овозможува ра-пидна визуализација на кардиовас-куларниот протокот на крв кај фе-тусот. Денес, според податоците на водечките референтни центри,

се смета дека околу 20% од фетал-ните срцеви малформации можат да се дијагностицираат само со ко-лор доплер.

Предности на феталната

ехокардиографија

- Тоа е метод на избор во прена-талната дијагностика на најраното откривање на ВСМ.

- Информираност на родители-те за состојбата на срцето на фе-тусот.

- Планирање на времето и ме-стото на раѓање блиску до кардио-хирушки центар доколку кај фету-сот е дијагностицирана ВСА.

- Можна терапија кај феталните срцеви аритмии.

- Прекинување на бременоста доколку постојат комплексни кар-диопатии асоцирани со генетски и хромозомски нарушувања.

- Индикација за одредување на кариотип кај ВСА поради високиот процент на асоцијација со хромо-зомски и генетски пореметувања.

- Перспективна фетална ин тер-вен тна кардиологија и кар диохи -р у ргија.

- Овозможување на научни соз-н а нија за развојот и текот на ВСА.

Сепак, треба да се истакне дека ултразвучното иследување на фе-талното срце бара огромно ис ку-с тво на докторот, како и крити чен пристап во поставувањето на ди-јагн озата. Интересот и значењето на најраното откривање на ВСА со помош на овој метод е од големо зна чење во водењето на бременос-та на трудницата, како и за здравје-то на идната рожба.

ЖИВОТТумор во мозокот

Поради тумор во мо-зокот, докторите ѝ предвиделе на Драгица дека ќе живее уште 10 дена. Парализирана, во кревет, без никаква на-деж од докторите, на оваа жена ѝ останало само да верува во чуда. Неврохирургот Јовица Угриновски, со своето долгогодишно искуство и професионалност, ѝ докажа дека чуда, се-пак, постојат. По една година од операцијата, кај Драгица нема ниту една трага од болеста.


СО ДОКТОР УГРИНОВСКИ ЈА ДОБИВМЕ БИТКАТА ЗА ЖИВОТОТ


Пред една година на Дра-ги ца Настевска, пора-ди ди јагностицираната бо ле ст, ѝ предвиделе дека ѝ преостануваат уште 10 дена од живо-

тот. Битката со бо леста ја добила благодарение на доктор Јовица Угриновски, кој, ка ко што вели Дра-гица, е главниот „ви новник“ што де-неска таа е жива и може да ја рас-каже својата прика зна.

Првата дијагноза, слаба циркула-ција и шилци во вратот

Првите симптоми, трнење на ле-вата страна од телото, ја исплаши-ле Драгица. Не знаејќи што се слу-чува со нејзиното здравје, веднаш отишла на лекар, каде ѝ дијагно-стицирале слаба циркулација и шилци во вратот, кои не претставу-вале закана за нејзиниот живот.

„Еден ден забележав трнење на левата страна на лицето, рацете и ногата. Претходно немав никакви проблеми. Но како одминуваше времето трнењето не се смирува-ше. Отидов на лекар. Докторот ми кажа дека трнењето е последица на слаба циркулација и шилци во вратот и затоа е потребно да одам

на терапија. Веднаш отидов на фи-зикална терапија, како што ми пре-порача докторот. Но место подо-брување, мојата состојба сè повеќе се влошуваше. Трнењето станува-ше сè поинтензивно, а постепено почнав да ја губам функцијата на нозете и рацете. Повторно отидов на лекар, кој веднаш ме упати на снимање на главата на магнетна резонанца. Резултатот што следу-ваше беше вистински шок за мене. Во ниту еден момент не помислив дека за кратко време ќе се соочам со смртта“, раскажува Драгица за почетоците на болеста. Од нави-дум минлива болест, Драгица до-била дијагноза тумор во мозокот. Од една страна тешката дијагноза значела уште малку преостанат жи-вот, од друга страна долга борба со туморот. Драгица не се предала во ниту еден момент и ја почнала непридвидливата борба за живот.

Поради туморот, Драгица се парализирала

Убедена дека оваа битка ќе ја добие заедно со лекарите, се обра-тила за помош на повеќе места. Но место поддршка, како што вели, од докторите добила „црвен картон“.

„Сите доктори беа едногласни дека туморот, поради местополож-бата, не смее да се оперира. Не знам на колку врати се обратив за помош, колку молев да ме спасат, но од сите го добив истиот одго-вор, дека треба да се помирам со сè и да се подготвам за најлошото“, објаснува Драгица, која од ден на ден сè повеќе губела надеж.

Целосно се парализирала, не можела да оди, а во последните денови престанала да голта. Док-торите како последна шанса ѝ препорачале да оди на зрачење во Загреб.

Каверномот не реагира на зрачна терапија

Според доктор Угриновски, од-луката за зрачна терапија била по-грешна. Зрачната терапија која ѝ ја препорачале можела да биде коб-на за Драгица.

„Се работи за каверном, а тој не реагира на зрачна терапија. Тука има многу контраиндикации. Прво, од зрачењето туморот може да прокрвави. Второ, зрачењето со гама нож е многу ризично да се на прави на местото каде што е ло-ци ран туморот“, доктор Угриновски

зокот кон периферијата биле бло-кирани поради туморот. Поради тоа и Драгица била парализирана. Единствениот спас била неврохи-руршка операција. Но не секој док-тор е подготвен за ваков предиз-вик. Во светот многу ретко се изве-дуваат интервенции во овој дел од мо зокот бидејќи и најмала грешка може да биде кобна за пациентот. За вакви ризични операции е пот -р е бно големо знаење и долги годи -ни искуство.

„Кај овој тип операции нема ме -сто за грешки. Доколку згрешиш са мо еден милиметар, можеш да го изгубиш пациентот. Бидејќи не се среќавам првпат со ваква дија- гн оза, и досега сум оперирал мно-гу па циенти како Драгица, воопшто не се двоумев да се нафатам и да ја оп ерирам“, објаснува доктор Угр ино вски, кој веќе следниот ден ја оперирал Драгица. На операци-јата, која траела 5 часа, успешно ѝ бил изваден туморот. По пет дена пом инати во Клиничката болница „Аџи бадем Систина“, таа се врати-ла дома.

Сега можам нормално да живеам

По тешката операција, Драгица брзо заздравувала.

„Бев неподвижна, а доктор Уг р и-новски ме врати во живот. Но не само што ми го спаси животот туку и ми овозможи нормално да живе-ам. Единствена придобивка од бо-леста е што во моментите соочена со смртта сфатив колку е мил жи-вотот и вреди да се живее“, видно возбудена и со насмевка Драгица раскажува за животната лекција

која ја научила во борбата со ту-морот. Сега уште посилна, сама че-кори низ животот. По една година од операцијата кај неа нема ниту една трага од болеста. Битката со болеста остана како лош момент во нејзиното минато.

Четири пациенти за две години

Во светот во само малку болни-ци се изведуваат операции од ва-ков тип. Во Клиничката болница „Аџибадем Систина“, како болница на ниво на светските медицински центри, за две години вакви опера-ции се направени кај 4 пациенти. Според доктор Угриновски, ова е голема бројка на оперирани паци-енти со оглед на тоа што се ретки случаите на тумори во овој дел од мозокот. Сите пациенти се успешно оперирани без никакви последици.

ја објаснува одлуката на лекарите Дра гица да оди на зрачна терапија.

Се молев за спас

На Драгица не ѝ преостанало ни што друго освен да ги проживее по следните десет дена од животот, ко лку што ѝ давале докторите.

„Последните десет дена бев не подвижна. Двајца ме носеа до тоалет. Само лежев и секојдневно се молев за спас. Единствено што посакував е да живеам“, низ солзи се потсетува Драгица.

И најмала грешка може да биде кобна за пациентот

Доктор Јовица Угриновски ја ос-твари нејзината желба. По препо-рака на пријатели, семејството на Драгица веднаш стапило во кон-такт и веќе следниот ден дошло во Клиничката болница „Аџибадем Систина“.

„Кога ја видов првпат Драгица беше во многу лоша состојба. Од ед ната страна синот, од другата сопругот ја влечеа низ ходникот. Це лото тело ѝ беше одземено, има-ше парализа на лицето и не може-ше да зборува ниту да голта. Ги погледнав снимките, сфатив дека се работи за бенинген тумор, но на многу незгодно место. Туморот беше 15 милиметри во големина, но се наоѓаше на мозочното сте бло кое целото е големо како палец и кое претставува еден „мост“, спој на ’рбетниот мозок со големиот мо-зок“, објаснува д-р Угриновски за тежината на болеста на Драгица. Според него, сите импулси од мо-

Ми покажавте што е врвна медицинска грижа

Во Клиничката болница „Аџибадем Систина“ останав само пет дена. Краткиот престој во болницата беше доволно вре-ме да ја доживеам врвната меди-цинска грижа од професионал-ниот тим доктори, медицински сестри и болничари. Посвете-носта и професионално ста на доктор Угриновски и неговиот тим ми овозможија да излезам како победник од „натпреварот со туморот“. За секој ден поми-нат со моето семејство не за-боравам да ви се заблагодарам што постоите!


ТЕМА Тумори

- АЛАРМ ЗА ТУМОР НА МОЧЕН МЕУР

Подготвид-р Даниел Петровски – уролог, хирург

К Р В В О У Р И Н А


Од тумори на мочни-от меур најчесто забо-лува постарата машка популација. Но и мла-дите треба да бидат внимателни, особено ако забележат крв во

урината, што е најчест прв симптом кај ова за-болување. Оваа болест е 2 до 3 пати почеста

кај мажите отколку кај жените.

- АЛАРМ ЗА ТУМОР НА МОЧЕН МЕУР

Подготвид-р Даниел Петровски – уролог, хирург

Туморите на мочниот меур во однос на појавата се на-оѓаат на првите 2 до 3 мес-та според застапено ста. Оваа болест е 2 до 3 пати

почеста кај машката во однос на женската популација. Најчести ту-мори на мочниот меур, околу 75 до 85%, се т.н. површни тумори, кои имаат многу подобра прогноза за пациентот за разлика од групата мускулоинванзивни тумори, кои ја зафаќаат мускулатурата на мочни-от меур и се јавуваат во 15 до 25% од случаите.

Прв аларм - крв во урина

Како и за секое друго заболу-вање, раното откривање и третман на болеста значително го подоб-рува процентот на излекувања кај пациентот. Крвавата урина без при-суство на болка е еден од првите симптоми кои треба да го наведат пациентот да се јави на лекар и да ги направи сите неопходни испи-тувања за да се исклучи или дија-гностицира неоплазма на мочниот меур. Кај ова заболување може да се појават симптоми на долниот уринарен тракт како зачестеното мокрење, болка во пределот на мочниот меур, потешкотии и напор при мокрење.

Матичните лекари кај кои прво се јавуваат пациентите би требало особено внимание да посветат на горенаведените симптоми и докол-ку постои барем еден од нив, да го препратат пациентот на подетални испитувања кај уролог. Секое одла-

К Р В В О У Р И Н А

гање на третманот или третирање на пациентот како хеморагичен цистит, крвавење поради камче во уринарниот тракт или крвавење поради хиперплазија на простата може да го наведе пациентот во погрешна насока.

Дијагностички процедури во от-кривање тумор во мочниот меур

Во иследувањата за раното от-кривање на болеста спаѓаат ултра-сонографски преглед, цитолошки преглед на урината, уринарни-те молекуларни маркер тестови интравенозна урографија и ЦТ урографија. Најголемо значење има цитоскопијата со која се дија-гностицира болеста и макроскоп-скиот изглед на туморот, неговата големина, местоположба и бројот на тумори.

Хируршки третман - златен стан-дард во лекувањето

Веднаш по поставувањето на

дијагнозата се пристапува кон ен-доскопско отстранување на тумо-рот. Со оваа интервенција би тре-бало да биде отстранет целиот ту-мор. Доколку се работи за инфил-тративен тумор, каде е зафатен мускулот, тогаш се зема примерок од туморот и се носи на хистолош-ка верификација. Во зависност од хистолошкиот наод се планира по-натамошното лекување на пациен-тот.

Во Клиничката болница „Аџи-бадем Систина“, откако пациен-тот ќе се прегледа преку цистос-копија, во што е можно пократок временски период се подложува на оперативен третман и за некол-ку денови имаме готов хистолошки наод и можност за комплетно по-натамошно лекување на пациен-тот. Комплетните предоперативни иследувања, хистолошкиот наод и оперативното лекување во наша-та здравствена установа завршу-ваат за неколку дена.

Од хистолошкиот наод на ен-доскопската интервенција зависи и понатамошниот третман на паци-ентот. Доколку се работи за повр-шен тумор на мочниот меур, може да следи дополнителна интраве-зикална имунотерапија, а доколку е тоа потребно, и понатамошно следење на пациентите преку цис-тоскопија на одреден временски период.

Радикална цистектомија - целосно отстранување на

мочниот меур

Доколку хистолошкиот наод потврди дека се работи за ин-филтративен тумор на мочниот меур, што значи дека е зафатен мускулниот слој на истиот, то-гаш пациентот се подложува на една од најсложените операции

во областа на урологијата, а тоа е комплетното отстранување на мочниот меур (радикална цистекто-мија), а уринарната деривација се пренасочува со што се прави отвор на предниот абдоменален ѕид или

се оформува нов мочен меур од одр едени делови на тенкото цре-во. Во зависност од хистолошкиот наод на отстранетиот мочен меур и ли мфните жлезди зависи дали па-циентот ќе се подложи на допол-нителна хемотерапија или не. Сите овие сложени интервенции успеш-но се изведуваат во Клиничката болница „Аџибадем Систина“.

Прогноза на болеста

5-годишното преживување кај инванзивните карциноми на моч-ниот меур е околу 66%, а 10-годиш-ното преживување е од 43 до 60%. Доколку со туморот се зафатени лимфните жлезди (присуство на

метастази) 10-годишното пре-живување се намалува и е од 20 до 27%. Воопшто, од градусот на туморот и од зафатеноста на лимфните жлезди зависи вкуп-

ното преживување на паци-ентот и неговата прогноза во однос на повторно јавување на болеста. Уште еднаш би сакале да ја истакнеме важ-носта на раното откривање на болеста. Ова овозможува веднаш да се применат сите терапевтски можности во

однос на туморот на мочниот меур и се зголемува веројат-носта за комплетно излеку-вање на пациентот.


ТЕМАТумори

ИНДИКАТОР ЗА ТУМОРИ

Тумор маркерите се молеку-ли кои во поголеми концен-трации во крвта, урината или ткивото укажуваат дека пациентот има тумор. Нив-

ното откривање и мерење се ко-ристи во дијагностицирањето, како и во лекувањето на карциномот со

ТУМОР МАРКЕРИ-

ПодготвиНаташа Чокревска – Зографска, дипломиран биохемичар

цел да се утврди успехот од тера-пијата.

Идеален тумор маркер

Не постои идеален тумор маркер кој би ни дал прецизни подато ци за видот на тумор (дали е ма ли гнен

или бенигнен) и стадиумот на боле-ста. Зголемени вредности на тумор маркери може да се појават и кај некои воспалителни процеси, кај кои вредноста на тумор маркерите се намалува откако ќе се излекува воспалението. Но, доколку постои тумор нивната вредност не се на-


Според присуството на тумор маркерите во теле-сните течности кај паци-

ентот може да се одреди дали постои туморско

ткиво во организмот. Нив-ното откривање и мерење се користи во дијагности-

цирањето, како и во леку-вањето на карциномот со цел да се утврди успехот

од терапијата. До денеска се откриени повеќе од 100 тумор маркери, но во лабо-

раториската практика се користат само 20-тина.

малува, туку спротивно се зголему-ва сè додека болеста не се открие и спроведе соодветна терапија. Мерењето на концентрацијата на тумор маркерите мора секогаш да се користи заедно со други дија-гностички процедури.

видови тумор маркери

Повеќето тумор маркери не се специфични само за еден вид карцином, туку еден тумор маркер може да има зголемени вредности кај повеќе видови на карциноми. Во дијагнозата и во следење на ра з- војот на некои тумори најчесто се ко ристат следниве тумор маркери:

CEA (карциноембриогени анти-тела) - првпат е откриен кај пациен-ти со тумор на дебелото црево. Но, зголемени вредности на овој тумор маркер се откриени и кај други кар-циноми: меланом, лимфом, карци-ном на штитна жлезда, желудник, грлото на матката, јајчниците, бу-брезите, белите дробови и дојките. Исто така зголемени вредности на овој маркер може да се најдат и кај други болести како цироза на

црниот дроб, воспаление на дебе-лото црево, штитната жлезда и кај хронични воспалителни болести на белите дробови. CEA тумор марке-рот најчесто се користи во дијагно-стицирањето и лекувањето на кар-циномот на дебелото црево.

CA 15 - 3 - зголемени вреднос-ти на овој маркер укажуваат на бенигнен или малигнен тумор на дојките. Но, секој тумор на градите не ги зголемува вредностите на CA 15-3, како на пример кога туморот е во почетен стадиум. Само 30% од пациентките со локализиран тумор и 50 до 90% од пациентките со ме-тастазиран карцином на дојката имаат зголемени вредности на CA 15-3.

CA 125 е тумор маркер кој во зго лемени вредности се јавува при ра злични бенигни гинеколошки за -

б олувања, метаплазија на јај чни- ците, ендометриоза, миоми на мат-ка или воспаление на грлото на матката. Според препораките на Светското здружение на гинеколо-зи и опстетичари, овој маркер има големо значење во одредувањето на различни состојби во гинеколо-гијата, посебно за следење на те-рапијата и напредок на состојбите кај пациенти со рак на јајчниците. Зголемени вредности на овој мар-кер се детектираат кај цироза и воспаленија на црниот дроб.

CA 72 - 4 е тумор маркер кој во зголемени вредности се јавува при малигни неоплазми на панкреасот,

Нови тестови во дијагноза на карцином на јајчници единствено во Клинич-ката болница „Аџибадем Систина“

Тумор маркерот HE4 и CA125 преку ROMA алгоритамот се нај-новата генерација дијагностички процедури. Покрај тоа што овоз-можуваат дијагностицирање на карцином на јајчници во почетен стадиум на болеста, со нив може да се пресмета ризикот од кар-цином на јајчниците. Овие два револуционерни теста за првпат во земјава како редовна дијаг-ностичка процедура се воведени во Клиничката болница „Аџиба-дем Систина“.

HE4 има највисока осетливост и специфичност за откривање на ракот на јајчниците, посебно во првата фаза на болеста, која е без симптоми. Во соодносот со CA 125, HE4, заедно, даваат најдобри резултати во раната дијагноза на ракот на јајчниците. Вредностите на HE4 се во коре-лација со клиничкиот одговор на терапијата или повторното јаву-вање на ракот кај жени со дијаг-ностициран рак на јајчниците. Овие податоци добиени со ана-лизата на HE4 тумор маркерот се потврдени со компјутерски и магнетни снимања, како и со на-одите од ултразвук прегледите. Затоа, HE4 е ран, суптилен, би-тен показател за повторување на болеста на јајчниците.

ROMA тест – одредување на ризик за развој на оваријален ка рцином

Со помош на оваа суптилна стратешка алатка може да се предвиди опасноста за развој на рак на јајчниците. Измерените вредности од серумските кон-центрации на тумор маркерите CA 125 и HE4 земаат значајно учество во носењето правил-на одлука за понатамошниот третман на пациентката. Ефек-тивноста од пресметувањето на ризикот со помош на ROMA ал-горитамот е докажано во повеќе светски клинички студии и може да им помогне на докторите да ги класифицираат пациентите во групи со низок или висок ризик за појава и развој на епителните тумори на јајчниците.

јајчниците, дојките, белите дробо-ви и кај други гастроинтестинални тумори. Тој е многу осетлив тумор маркер и заедно со CEA и CA 19-9 се користи како претскажувач на малигни промени во гастроинте-стиналниот тракт.

CA 19-9 е тумор маркер кој во ниски концентрации се наоѓа кај возрасните, а потекнува од црниот

дроб, белите дробови и панкреа-сот. Зголемени вредности на овој тумор маркер се наоѓаат кај бе-нигни и воспалителни процеси на гастроинтестиналниот тракт, цр-ниот дроб, како и кај пациентите со цистична фиброза. Овој маркер има пресудна улога во поставување на дијагнозата и следење на паци-ентите со карцином на панкреасот.

AFP (alfa-feto protein) се корис-ти за следење на бременоста, како и за следење на состојбата на фе-тусот и предвидување на негови евентуални малформации. Зголе-мени вредности од нормалните се јавуваат кај дефекти на невралната туба и вентралниот ѕид, а намале-ни вредности кај хромозомски аб-нормалности (пр. Даунов синдром). Исто така AFP е добар показател за следење на ризикот од апнеја, како и проблеми со дишењето кај недоносените бебиња. Најчесто се користи за откривање и следење на воспалителни процеси и тумори во црниот дроб и на герминативниот епител на тестисите и јајчниците.

HCG се создава во плацентата брзо по вгнездувањето на ембри-онот во ендометриумот на матка-та и потоа се излачува како вишок прво во крвта, а потоа и во урина-та. Затоа е ексклузивен показател за постоење на бременост. Зго-лемени вредности се јавуваат кај гастрои нте стинални, урогенитални и бронхиј ални тумори, тумори на дојка и лимфоми. Кај пациенти со тумори на тестисите се испитува за-едно со AFP.

PSA е специфичен тумор маркер за ткивото на простатата кај мажи-те. Зголемени вредности од овој маркер во крвта најчесто укажува на патолошки состојби на проста-тата, како простатит – воспаление на жлездата предизвикано од ин-фекција, бенигно зголемување, хи-перплазија или малигни состојби. Најчесто се користи за следење на состојбата по операцијата, за следење на ефектот од радиотера-пијата и хормонската терапија. До-колку вредностите на овој маркер се негативни, значи дека третманот и терапијата од лекувањето се ус-пешни. Воспаление или физичко оштетување, траума на простатата, може да ги зголеми вредностите на PSA во различни концентрации и за различен временски период.


Гама најф перфекшн (Gamma Knife Perfexion)

НовитетиРадиохирургија

Гама најф перфекшн (Gamma Knife – Perfexion), современиот технолошки модел на гама нож, кој е квалификуван како златен стандард во радиологијата, овозможува лекување тумо-ри на мозокот со само еден третман, без крвавење и без болка, при што не е потреб-на ризична хируршка интер-венција.

Примената на апаратот га-ма нож денес е „златен ст а н дард“ во радиохиру р- гија. Тој се користи во лекување тумори во пр е -

д е лот на главата и неговата еф и-касност е докажана со многуброј-ни научни истражувања. Со раз-војот на технологијата овој метод на лекување стана уште поуспешен со најновиот модел на гама нож, гама најф перфекшн, кој пред една година почна да се применува во Р. Турција. Најновиот модел, гама најф перфекшн овозмо жува ефи-касно лекување мозочен тумор помал од 3-4 цм со еден тре тман, брзо и бескрвно. Со примената на овој метод се избегнува ризична хируршка интервенција, се скра-тува периодот на лекување, а па-циентот е изложен на помала ра-дијација. Со апаратот гама најф перфекшн може да се зрачат места на главата кои порано, со другите ме тоди, не беа достапни. Овој со-времен апарат овозможува исто-времено интензивен третман со зра чење на повеќе тумори. За мето-дот гама нож и можностите кои ги нуди новиот апарат во лекувањето ра згова равме со проф. д-р Селџук Пе кер, неврохирург во болницата „ Аџи бадем Козјатаги“ во Истанбул.

СО ЕДЕН ТРЕТМАН МОЖЕ ДА СЕ ЗРАЧАТ ПОвЕЌЕ ТУМОРИ НА

РАЗЛИЧНИ МЕСТА вО МОЗОКОТ

Радиохирургијата е метод на ле-кување тумори со зрачна терапија и има идентичен, а во некои случаи и подобар ефект од оперативното лекување. За разлика од класични-те хируршки интервенции каде се вади туморот или заболеното тки-

ПОСЛЕДНО ДОСТИГНУВАЊЕ ВО РАДИОХИРУРГИЈАТА


Гама најф перфекшн (Gamma Knife Perfexion)

од 3,5 сантиметри во дијаметар може да се лекуваат со овој метод.

Со апаратот гама најф перфе к-шн се врши зрачење од 192 точки и во една сеанса може да се лекуваат повеќе тумори.

СЕ ПРИСТАПУвА ДО СИТЕ МЕСТА НА ЧЕРЕПОТ

Гама нож методот се користи пр ед сè во лекување на мозочните ту мори. Исто така се применува во сл у чаи на метастази во мозокот пр е -д и звикани од канцерогени кле тки од други заболени места во телото, кои не може да се лекуваат хи р у р ш ки. Овој метод дава успешни резултати и во лекувањето на бенигните тумо-ри во нервите за слух или во мозо-чната мембрана.

Треба да се истакне дека за ус-пехот од терапијата многу е важ -но раното откривање на болеста. Третманот со гама нож има нај-добри резултати во лекувањето

тригеминални невролошки болести кои предизвикуваат болки во лице-то. Радиохирургијата со гама нож се темели врз принципот на зрач-на терапија. Најпрво со помош на компјутеризирана томографија се утврдува туморот во мозокот, него-вата точна локализација и големи-на. Потоа, со посебна компјутерска програма (базична стереотаксична рамка), без можност за грешка или отстапување од зададените коор-динати, туморот се зрачи со зраци кои произлегуваат од кобалтен из-вор. Секој извор од зраците зрачи со ниска јачина, па поради тоа не му штети на здравото ткиво на мо-зокот. Мозочните тумори помали

Текстот е преземен од болницата Истанбул, Р. Турција

во, со радиохирургијата се делува директно врз туморската клетка и се уништува нејзиното јадро. Со милиметарски прецизна техника, од повеќе извори на зрачење, ту-морот на мозокот се третира со вкрстен „оган“ и истиот се уништу-ва без да се оштети здравото ткиво на мозокот. „Нападнати“ на овој начин, туморските клетки ја губат способноста да се размножуваат и прехрануваат, што доведува до нивно изумирање. Со овој метод може да дојде до комплетно исчез-нување на туморот.

Од 1968 година со примената на гама нож, покрај тумори во гла-вата, се лекуваат и васкуларни и

ЗА ЕДНА ГОДИНА 815 ПАЦИЕНТИ СЕ ЛЕКУвАА СО ГАМА НОЖ

Во болницата „Ацибадем Козјатаги“ минатата година со гама нож се лекуваа 815 пациенти. Ова е голем успех ако се спореди со просеч-ната бројка на врвните светски медицински центри каде годишно со овој метод се лекуваат околу 600 пациенти.

ПОСЛЕДНО ДОСТИГНУВАЊЕ ВО РАДИОХИРУРГИЈАТА


тумори со пречник од 3 до 4 сан-тиметри. Поради рамката која се ко ристи при зрачењето, овој метод не се препорачува за деца под 3 го-дини. Со овој вид терапија може да се избегнат сите компликации при класичните операции, како што се крвавење или инфекции, и е мно-гу подобар третман за лекување пациенти со белодробни и срцеви заболувања.

Гама нож успешно ги лекува ту морите во пределот на главата, до дека со новата генерација гама најф перфекшн успехот во леку-вањето е уште поголем. За разлика од гама нож, кој не се применува за лекување во пределот на лицето и околу очите, со перфекшн лесно се пристапува до местата како што се синусите и грлото. Според проф. д-р Пекер, овој апарат е од голе-мо значење бидејќи со него може да се третираат тумори во кој било дел од главата.

ЛЕКУвАЊЕТО МОЖЕ ДА СЕ ПОвТОРИ

Третманот со гама нож може да се повтори доколку кај пациентот во текот на понатамошното сле-дење повторно се појават нови ту-мори. При зрачење со гама нож не се оштетуваат здравите клетки во мозокот. Со развојот на компјутер-ските технологии се заштитуваат здравите ткива на мозокот, со што се намалува ризикот од несакани појави предизвикани од зрачењето.

СЕ СКРАТУвА вРЕМЕТО ЗА ЛЕКУвАЊЕ

Предноста на новиот апарат гама најф перфекшн во однос на гама нож е што се намалува вре-метраењето на третманот. Во зави-сност од дозата, третманот со гама нож трае од 10 минути до 3 часа. Со новиот апарат времетраењето се намалува за една третина. Овој апарат, кој го зголемува ефектот на лекувањето и го намалува ризи-кот на несакани појави, значител-но го намалува времетраењето на третманот.

Едно од бројните технолошки подобрувања на новата генерација апарати гама нож е комфорот на пациентите кои имаат фобија од затворен простор. Апаратот гама најф перфекшн е прилагоден за нив. Кога пациентот ќе влезе во апа ратот над него останува отво-рен простор од 75 сантиметри, што овозможува третман без чувство на страв. Според проф. д-р Селчук Пе-

кер, со овој апарат може да се ин-тервенира на метастази на 10 раз-лични места во мозокот. Преднос-та со гама нож е во тоа што нуди третман - лекување без анестезија и интензивна нега. За разлика од класичните неврохируршки интер-венции, со примената на овој ме-тод нема потреба од стрижење на косата и естетско нагрдување на пациентот, а по третманот не оста-нуваат лузни на кожата. Пациентот истиот ден се враќа дома способен да ги извршува секојдневните об-врски.

НА ШТО ДА вНИМАвАТЕ ПРИ ИЗБОРОТ НА БОЛНИЦА?

Во Р. Турција има пет центри за гама нож. Единствено болница та „Аџибадем Козјатаги“ ја има по сле-дната генерација гама најф пе р-

фекшн. При изборот на болница тре ба да внимавате на следново:

* Голема улога во лекување то има искуството на персоналот. Ек и пата која методот гама нож го при менила на голем број различни ди јагнози има големо искуство во ле кувањето и може многу подобро да ги проце-ни потребите на пациентот.

* Во оваа област од медицина-та многу е важно персоналот по с-т ојано да се надградува на специ-ја лизирани обуки во земјата и во стр анство. Екипата која ги има со-владано најновите светски дос тиг-нув ања во примената на овој метод овозможува низа предности во ле-кувањето на пациентот.

* Центрите со најсовремена те х - н о логија го зголемуваат успехот од лекувањето. Голема улога во ус пехот од лекувањето има и при-др ужна та апаратура (како рендген, ехо, ко мпјутеризирана томографи-ја, ма гнетна резонанца) кои се ко-р и ст ат во планирањето на те рапи-ја та со гама нож и треба да се „по -следе н збор“ на медицинската те х-но логија.

ФАЗИ НА ТРЕТМАНОТ

1. Во локална анестезија, на г л а-вата на пациентот се става специ ја л-на рамка (стереотаксична ра мка).

2. Пациентот се снима со магне-тна резонанца со цел прецизно да се утврди местото што ќе се зрачи.

3. Откако ќе се означи местото на зрачење, се прилагодува коли-чината на радијација.

4. По планирањето, пациентот се сместува удобно во апаратот. За време на третманот не чувствува ни к аква болка.

вНИМАвАЈТЕ НА СЛЕДНИвЕ СИМПТОМИ

Во Турција секоја година се ди-ја г ностицираат околу 2-3 илјади ли ца со мозочен тумор. Мозочните тумори имаат два вида симптоми. Едниот вид се симптомите на при-тисокот во главата како резултат на кои може да се јават силни главо-болки со нагон за повраќање. Др у-гата група симптоми се: губиток на сила и трнење во рацете и нозете, парализа на мускулатурата на ли-цето, намалување или губење на видот и слухот. Доколку забележи-те некои од овие симптоми, веднаш треба да се јавите на невролог. Од големо значење е болеста да се открие навреме бидејќи само во тој случај е голем успехот од леку-вањето.

ПРв ПРИвАТЕН ОНКОЛОШКИ ЦЕНТАР вО МАКЕДОНИЈА

Карциномот е болест која ба ра мултидисциплинарен при -стап во дијагнозата и леку-вањето. Ваквиот пристап е главен предуслов за успешно лекување на пациентите со ма-лигни болести. За таа цел Кли-ничката болница „Аџибадем Систина“, како врвна и најсо-времена болница, во септември 2013 година ќе го отвори први-от приватен онколошки центар во земјата. Со ова, покрај веќе докажаната современа дија-гностика и хируршки третман, пациентите ќе имаат можност за комплетно лекување со ра-дио и онколошка терапија по пример на врвните онколошки центри. Центарот ќе располага со најсовремена дијагностич-ко-терапевтска апаратура (ПЕТ скен, линеарен акцелератор), со што ќе се овозможи мулти-дисциплинарен пристап и леку-вање на малигните заболувања според највисоки стандарди и протоколи. Во процесот на лекување пациентите ќе имаат целосна поддршка од веќе до-кажаниот тим доктори од обла-ста на радиологија, хирургија, онкологија, радиотерапија и патохистологија. Составен дел на центарот ќе биде и предопе-ративна и постоперативна нега на пациентот, рана физикална рехабилитација со поддршка од психолог.


В И С Т И Н С К А А Д Р Е С А З А С И Т Е С П О Р Т И С Т И

НовитетиЦентар за спортска медицина

ЦЕНТАР ЗА СПОРТСКА МЕДИЦИНА

„ А Џ И Б А Д Е М Ф У Л Ј А “

Редовната физичка актив-ност сè повеќе се по пу-ларизира. Пара лелно со ова се наметнува и потребата за спортска

едукација. Ако во минато-то се сметаше дека само професионални те спортисти тр еба да пр ават редов ни ме-дицински прегледи, се га ста-вовите се сменети. По крај пр о- фесионалните сп о рт исти, ре-довни сп о ртски прегледи се за-д олжителни за секој кој редовно спортува.

Доколку спортувате,

пр о фесионално или ам а -те рски, најдобри совети и препораки може да доби-ете во спе цијализи раните центри за спортска ме ди-цина. Овие центри се наме-нети за едукација и лекување на сите спортисти без разлика на возраста. Проф. д-р Омер Та-шер, специјалист по ортопедија и трауматологија и шеф на Цента-рот за спортска медицина Фулја,

Центарот за спортска ме-дицина „Аџибадем Фулја“ во Истанбул, прв од ваков тип во Р. Турција, е ме-стото каде љубителите на спортот, без разлика дали се професионалци или аматери, може да добијат широк спектар услуги, стручни кон-султации, дијагноза и третман на сите спортски повреди. Со мултидисци-плинарен пристап и најсовремена технологија, за спортистите се грижат високо специјализирани експерти од обла-ста на спортската медицина.


В И С Т И Н С К А А Д Р Е С А З А С И Т Е С П О Р Т И С Т И

своите потенцијали. На пациентите со хронични болести кои сакаат да спортуваат им се подготвува про-грама според нивната здравствена состојба. Исто така тука можеме да утврдиме кон кој спорт некое дете има афинитети, што значи дека на секој наш клиент му се пристапува индивидуално и според тоа се дава-ат индивидуални препораки за веж-би и спортување.

Мултидисциплинарен пристап во лекувањето на

спортските повреди

Во работата на центарот за спортска медицина „Аџибадем Фулја“, со цел да понуди квали-тетни услуги, вклучени се повеќе специјалисти. Тука спаѓаат: спе-цијалист ортопед и трауматолог, спортски лекар, специјалист за фи-зикална терапија и рехабилитација, физи отерапевт за вежби, нутри-ционист, психолог, тренер и конди-циски тренер. Екипата е подготве-на да ги детектира и коригира сите неправилности во однесувањето и движењето на спортистите за вре-ме на тренинг или на натпревар.

ЦЕНТАР ЗА СПОРТСКА МЕДИЦИНА

„ А Џ И Б А Д Е М Ф У Л Ј А “

Најдобрите го одбраа „Аџибадем Фулја“, центар за спортска медицина

Водејќи се според својата основна цел – унапредување и одржување на здравјето на спортистите на највисоко ниво, светската фудбалска федерација ФИФА го класифицираше центарот за спортска медицина „Аџибадем Фулја“ како „ФИФА Центар на врвна практика“ (FIFA MEDICAL CENTRE OF EXCELLENCE). На тој начин, „Аџибадем Фулја“ е акредитиран од страна на ФИФА како „Центар на врвна практика“. Овој сертификат во светот го поседуваат само 26 центри за спортска медицина.

при Здравствената групација „Аџи-бадем“, објаснува како треба да изгледа еден совршен центар за спортска медицина.

Центар за спортска медицина „Аџибадем Фулја“, место за се-

кој љубител на спортот

Центарот за спортска ме -дицина „Аџибадем Фу лја“

не е наменет само за про-фесионални те спорти-

сти. Вратите на овој це н-тар се ширум отворени за сите возрасти од 7 до 77 години, кои спортува-

ат аматерски и се љубители на спортот, или, пак, поради здравствени проблеми треба да вежбаат. Тука се подгот-вуваат програми за лекување и рехабилитација на сите повреди на мускулно-скелет-ниот систем. Исто така се из-

работуваат и специјални про-грами со вежби за пациенти кои

поради здравствени проблеми мора да вежбаат. Спортистите, пак, се едуцираат како да ги превенираат повредите, но и како да ги зголемат

Текстот е преземен од болницата Истанбул, Р. Турција

Оддел за физикална терапија, рехабилитација и центар за спортска медицина во Клиничка болница „Аџибадем Систина“

Клиничката болница „Аџибадем Систина“ во континуитет го под-држува македонскиот спорт и се залага за здравиот начин на живот на спортистите со цел да се постигнат максималните резултати на спортските терени. Во таа насока, во април 2013 година како дел од новите програми, на задоволство на сите инволвирани во спортот ќе биде отворен Oдделот за физикална терапија и рехабилитација во рамките на нашата болница, концепиран по примерот на „Аџибадем Фулја“. Искуството и поддршката од светски признатиот „Аџибадем Фулја“ го сметаме за голема придобивка и причина повеќе Македо-нија да добие центар кој ќе биде вистинската адреса за сите љубите-ли на спортот.

Најсовремена технологија и апаратура

Во рамките на центарот за спо ртска медицина „Аџибадем Фулја“ пос-тои Oддел за радиолошко сни-мање, како и Oддел за хируршки интервенции. Покрај ова, во својот состав има и Oддел за физиотера-пија и рехабилитација, како и апа-рати со кои се мерат перформан-сите кај еден спортист кои подоцна се имплементираат во тренинг про-грама со чија помош се учи како на здрав и безбеден начин да го иско-ристат својот максимален потен-цијал за постигнување врвни спорт-ски резултати. Апаратите со кои се тестираат спортските потенцијали даваат податоци за силата на мус-кулите, нивната издржливост, рам-нотежа, ризикот од повреди, капа-цитетот, како и ризикот од кинење на мускулот. Во склоп на центарот има и посебна програма и опрема со која се тестираат можностите на пациенти со хронични болести, како и капацитетот кај децата. Исто така има можност за спроведување на различни тестови за секоја гран-ка од спортот.

Можности за тестирање на спорти-сти од различни дисциплини

Еден атлетичар кој се натпрева-рува во трчање на 100 метри пате-ката може да ја истрча за помалку од 10 секунди, додека во спортска-та дисциплина триатлон натпрева-рот може да трае со часови. Центар за спортска медицина „Аџибадем Фулја“ има посебна инфраструкту-ра која е прилагодена на потреби-те на сите спортови. Тоа значи дека на исто ниво може да се тестира ат-летичар кој трча на маратони долги 40-ина километри, но и спортисти кои се натпреваруваат во дисци-плината дигање тегови или, пак, пливачи. Токму поради ова спе-цијализираните центри за спортска медицина треба да поседуваат и специјални апарати за разлика од стандардните болници. Во склоп на центарот за спортска медици-на „Аџибадем Фулја“ има спортски сали на отворено и затворено кои нудат можности за спортување во

различни категории. Тестовите за секој спортист се

во согласност со спортот што го тренира. На пример еден пливач може да се тестира со група на тестови за сила, но исто така е по-требно да се тестира и во вода до-дека плива.

Едукација и обука на спортистот

Во Центар за спортска медици-на „Аџибадем Фулја“ лекарите ги следат сите новитети поврзани со здравјето на спортистите и истите ги пренесуваат на спортистот. Исто така лекарите ги едуцираат спорти-стите како да се однесуваат и што треба да направат доколку се слу-чи спортска повреда.

Следење и третман на спортска повреда

Еден повреден спортист од моментот на повреда до негово-то враќање на спортските терени мора да работи со неколку спе-цијалисти. На пример спортист со скинати предни вкрстени лигамен-ти прво оди на третман кај специја-лист по ортопедија и трауматоло-гија, потоа физиотерапевт, потоа кај спортски лекар, тренер и конди-циски тренер. За да биде успешен процесот на лекување и рехабили-тација, потребна е координација и соработка меѓу сите претходно наброени стручни лица. Затоа во

рамките на „Аџибадем Фулја“ се вклучени сите специјалисти со цел да се одбере најдобриот начин во лекувањето и рехабилитација-та на пациентот. На овој начин се постигнува максимален успех во лекувањето со тоа што навреме ќе се решат сите проблеми кои ќе се појават.

Превенција од спортски повреди

Една спортска повреда за клу-бовите и спортистите претставува долготраен и скап процес на ле-кување и отсуство од спортските терени. Едукацијата на спортисти-те за превенција од повреди е од големо значење. Тоа значи да се детектираат и коригираат греш-ките што ги прави спортистот при трчање, стоење, станување или паѓање. За ова е потребно да се тестира рамнотежата, силата на мускулите, како и да се утврдат ка-рактеристиките на стапалата. Ри-зичните движења кои спортистот не може да ги забележи, а истите не се забележани од тренерите, се откриваат од мултидисциплинарна екипа во центарот за спортска ме-дицина „Аџибадем Фулја“, која на проблемот му приоѓа од различни аспекти преку примена на различ-ни тестови.

Родителите честопати се во ди-лема на кој спорт да ги запишат своите деца. Одговор на ова може да добијат во центарот за спортска медицина „Аџибадем Фулја“ преку тестирање на децата. Кај детето се тестира брзината во трчање, издр-жливоста, флексибилноста, рам-нотежата. Резултатите се споре-дуваат со резултатите од деца на иста возраст и потоа се одредува каде детето има подобри резул-тати. Овие податоци не можат да предвидат дали детето ќе биде до-бар спортист или не, тие се само мислење. Кој спорт ќе го одбере детето покрај од способностите зависи и од интересот на детето, како и од можностите на неговото семејство.


Македонија – расадник на морнари

Малкумина знаат дека во Македонија како македонска фирма постои и работи најголемата крузис агенција во Европа која обучува и вработува кадри во оваа

индустрија. Можеби за многумина нема да биде логично што токму

Македонија, држава која нема море, е земја расадник на најголемиот број морнари во целиот свет. Сето ова се случува веќе 16 години, поточно уште од 1997 година кога

почна да работи компанијата „Коузон“, тогаш како мала агенција, а денес како најголема компанија во Европа за ова дејност, компанија позната и ценета насекаде во светот.

Покрај тоа што им дава можност на голем број луѓе да го остварат својот сон, „Коузон“ е и компанија која обучува морнари. Така во јуни 2011 година, во Скопје, „Коузон“ во соработка со „Ројал Карибијан крузис лајн“ (Royal Caribbean Cruises Line) отвори тренинг академија за обука на оваа компанија.

Во октомври 2011 година „Коузон“ за потребите на компанијата „Селебрити крузис“ (Celebrity Cruises) во Македонија ја отвори првата академија за обука во светот. Овие две компании се фирми-ќерки на компанијата „Ројал Карибијан интрнешнл“ (Royal Caribbean International), која е лидер во светската крузис индустрија. Во овој тренинг центар во Македонија ги собираат и обучуваат сите идни морнари од цела Европа.

Како резултат на оваа соработка, „Коузон“ почна да ги продава и крстарењата на овие светски познати крузис компании. Така сега во Скопје ќе можете да си резервирате одмор од соништата и да уживате на преубавите бродови, со најдобрата услуга и најљубезен персонал.

„Можеби многумина ќе помислат дека крстарењата се скапо задоволство, но со полна одговорност тврдам дека тоа не е вистина“, изјавува Зоран Кочоски, менаџер на „Коузон“ корпорацијата. Тој додава дека крстарењата со овие морски убавици се со цени пониски од еден стандарден одмор во Турција. „Јас искрено се надевам дека македонскиот пазар ќе го препознае овој нов продукт како атрактивен и ќе имаме гости од Македонија кои пловејќи низ најпрестижните дестинации во светот ќе бидат задоволени и послужени од Македонци“, ја завршува својата изјава г-дин Кочоски.

ТемаЗглобна ´рскавица

´Рскавицата претставува специјално ткиво кое ја обложува внатрешноста на зглобовите во телото. Нејзината функција е во

тоа што помага во подвижноста, како и во распределба на оптовару-вањето во зглобовите. ´Рскавицата нема крвни садови преку кои би се хранела, па поради тоа е отежната нејзината регенерација. Затоа сите оштетувања на ´рскавицата не само што не се санираат сами по себе туку со тек на време и се влошуваат. Единствен начин да се спречи по-натамошното оштетување и уништу-вање на ́ рскавицата, а со тоа и да се спречи оштетувањето на зглобот во-

општо, е да се отстранат причините.

Спортските повреди ја оштетуваат ´рскавицата

Најчести причини кои доведува-ат до оштетување на ´рскавицата се спортските или друг тип повреди во пределот на зглобовите. Тие може да бидат директни, повреди при ди-ректен удар во пределот на зглобо-вите, но и индиректни, т.е. повреди на другите делови од зглобовите кои подоцна доведуваат до оште-тување на ’рскавицата (повреда на менискусите или лигаментите која доведува до оштетување на ´рскави-цата).

вродените деформитети на екстремитетите

Покрај спортските повреди, ту-ка се и т.н. конституционални (вро-дени) деформитети кои доведуваат до побрзо „трошење“ на ´рскави-цата на зглобовите. Тука спаѓаат вродените деформитети на екстре-митетите, особено на нозете затоа што врз нив е најголемо оптовару-вањето при движење. Ова доведу-ва до оштетување на ´рскавицата на колковите, колената и скочните зглобови. Следствено на ова, нај-голем дел од овие хируршки ин-тервенции се изведуваат токму на

Подготви м-р д-р сци Небојша Настов - трауматолог, хирург

Автологната трансплантација на коскена ´рска-вица овозможува за кратко време комплетно да се врати функција-та на зглобот. Можноста за от-фрлање на транс-плантатот е све-дена на минимум бидејќи интервен-цијата се прави со трансфер на соп-ствено ткиво.

Б И О л О Ш К И Т Р Е Т М А Н в О л Е К У в А Њ Е Т О Н А з Гл О Б Н АТА ´ Р С К А в И Ц А


Подготви м-р д-р сци Небојша Настов - трауматолог, хирург

Б И О л О Ш К И Т Р Е Т М А Н в О л Е К У в А Њ Е Т О Н А з Гл О Б Н АТА ´ Р С К А в И Ц А

овие зглобови. Секако како причи-ни за оштетување на ´рскавицата не треба да ги заборавиме и забо-лувањата како што се ревматоид-ниот артрит, гихтот и некои други метаболни нарушувања кои резул-тираат со оштетување на зглобната ´рскавица.

Лековите против болка не го решаваат проблемот

со оштетена ´рскавица

Без оглед на возраста, потре-бно е да се знае дека во третманот на оштетената ´рскавица многу е важно да се открие причината за нејзиното оштетување. Многу паци-енти со ваков проблем се лекуваат со аналгетици или парамедицин-ски методи. Но ова е многу погреш-но бидејќи освен што привремено ќе ја намалат болката и нема да се излекуваат, туку напротив нивната состојба само ќе се влошува.

Важно е да се знае дека третма-нот не секогаш мора да биде хи-руршки, напротив, во почетната фаза на оштетување на зглобната ´рскавица секогаш до максимум

се практикува конзервативен (нео-перативен) третман. Доколку овој третман не даде очекувани резул-тати, тогаш се преминува на хи-руршко лекување. Во оваа група се повеќе минимално инванзивни постапки, како и поголеми хирурш-ки интервенции.

Автологна трансплантација на коскено-´рскавични

трансплантати

Од повеќето третмани на оште-тена ´рскавица кои ни стојат на рас-полагање во Клиничката болница „Аџибадем Систина“ сè повеќе се практикува и т.н. автологна транс-плантација на коскено–’рскавични трансплантати (познати како OATS техника). Оваа техника се состои од пресадување на коскено-´рскавични парчиња со цилиндрична форма, кои се земаат од условно кажано „помалку важни“ места во зглобот на пациентот и се пресадуваат на повеќе оптоварените и „поважни“ места во зглобот. Со ова се овозмо-жува комплетно враќање на функ-цијата на оштетениот зглоб за кра-

ток период. Секако, и оваа техника има свои ограничувања, во однос на возраста на пациентот, како и состојбата т.е. големината на оште-тениот дел од зглобот. Последното особено е важно поради тоа што местата од каде може да се земе ´рскавица за пресадување се огра-ничени. Автологна трансплантација се работи во еден акт и речиси не постојат шанси за отфрлање на трансплантатот поради тоа што се прави трансфер на сопствено ткиво од едно место на друго.

На крајот да истакнеме дека овој метод на третман на оштетената ́ рс-кавица треба да се сфати како мож-ност за биолошко (природно) заз-дравување на зглобната ´рскавица. Со овој метод може да се третира зглобната ´рскавица на сите пого-леми зглобови во човековото тело (колено, колк, скочен зглоб, рамо или, пак, лакот). Исто така може да се примени и во случаи на трау-ми на зглобовите, како и во случаи кога постојат вродени или стекнати деформитети во пределот на згло-бовите.

Инфекцијата со ХПВ (хуман папилома вируси –група ДНК вируси) е многу честа појава во денешно време. Постојат повеќе од 150 типови од кои преку 40 се пренесуваат со сексуален однос и ги заразуваат гениталиите кај жени и кај мажи. Повеќето типови не предизвикуваат промени, додека некои полово преносливи типови ХПВ може да предизвикаат генитални брадавици (папиломи). Високоризичните типови може да доведат до цервикална интраепителна неоплазија (ЦИН), вулварна интраепителна неоплазија (ВИН), пенилна интраепителна неоплазија (ПИН) или анална интраепителна неоплазија (АИН). Понатаму може да напредуваат и до предканцерозни лезии и инвазивен карцином на пенисот, вулвата, анусот како и карцином на грлото на матката (цервикален карцином), кој после карциномот на дојка е најчест кај жените. ХПВ и ЦИН промените најчесто не се проследени со видливи симптоми, но често се јавуваат и папиломи, а со тек на време имунитетот се повеќе опаѓа. При тоа доага до зголемена можност за допонителна бактериска или габична инфекција. Откривање на овие промени се врши со посета на гинеколог – детален гинеколошки преглед, правење на ПАП тест потоа колпоскопија, биопсија, како и типизација на постоечкиот тип на вирус.

Абнормалите клетки кои би се нашле во брисот се поделени во неколку групи:

-во нормални граници ;-бенигни клеточни промени ;-атипични плочести клетки (ASC)- ASC со недетерминирано

значење(ASC-US), ASC не исклучува интраепителни сквамозни лезии од висок степен (ASC-H)

-плочеста интраепителна лезија од низок степен-LSIL-одговара на блага дисплазија (ХПВ, ЦИН 1)

-плочеста интраепителна лезија од висок степен-HSIL – одговара на умерено тешка ЦИН2 и тешка дисплазија ЦИН3,

-плочест карцином суспектен за инвазија-плочест карцином За среќа, имунолошкиот систем ги отстранува повеќето од ХПВ и

ЦИН промените и тие не прогредираат до повисок степен и карцином. Карциномот најчесто се појавува кај луге кои биле заболени со ХПВ долг период, бидејки процесот на трансформација на нормалните цервикални клетки во канцерогени е бавен.

БИО БРАН-МГН-3 претставува arabinoxylan complex добиен по пат на единствена патентирана постапка на разложување на оризовите влакна со помош на ензими од шитаке печурки. Финалниот производ е со таква

чистота што е безбеден и за корисници кои се алергични на печурки. Сите истражувања јасно покажуваат дека Био Бран-МГН-3 го активира имуниот систем преку зголемување на продукцијата на цитокините (интерферони, интерлеукини и тумор некрозис фактор) кои што делуваат на уништување на непријателските клетки и вирусите директно, како и на активирање на Т и Б лимфоцитите, макрофагите и особено на НК клетките. Ова не е случај со повеќето навидум слични производи. БИО БРАН-МГН-3 го стимулира ослабениот имун систем многу моќно и безбедно, без токсични ефекти и без резистентност. Затоа е одличен избор како додаток во исхраната со докажани врвни резултати кај пациенти најчесто од женска но и од машка популација со ХПВ и ЦИН промени.

M.Ghoneum професор на Одделот за Имунологија при Drew University of Medicine & Science, САД вели:

“Повеќе од триесет години ги истражувам природните имуномодулатори и БИО БРАН-МГН-3 е најмоќниот природен имуномодулатор кој сум го тестирал досега”

М-р фарм. Марија ВелковаСтручен соработник

Натура Плус доо.02 / 3 110 951071 / 39 93 83

[email protected]

БИО БРАН-ВИСТИНСКИ ИЗБОР КАЈ ХПВ и ЦИН

СПЕРМОГРАМ –ТЕСТ ЗА ПЛОДНОСТ

ТемаНеплодност кај мажи

Репродуктивната способ-ност на мажите почнува околу 16. година од живо-тот. По 45. година доаѓа до намалување на фертил-

носта (иако има случаи мажи поста-ри од 80 години да зачнат деца). Неплодноста (инфертилитетот) кај мажите може да биде предизвика-на од повеќе причини како што се: коитални проблеми, аномалии на сперматозоидите, нарушувања во развојот на тестисите, пенисот и утетрата, ендокринолошки факто-ри (болести на тиреоидната жлезда, дијабетес), имунолошки фактори, уро-генитални инфекции (венерич-ни болести, хроничен простатитис, заушки, бруцелоза, туберкулоза...), физички повреди, прекумерно кон-зумирање кафе, алкохол, никотин, марихуана, „тврди наркотици“, упо-треба на медикаменти (пр. хемиоте-рапија), присуство на варикоцели и хидроцели во скоталната кеса.

Испитувањето на спермата е еден од најважните и основни ме-тоди за одредување на тестикулар-ната функција. Спермограм е тест со кој се одредува плодноста кај мажот со одредување на квалите-тот и квантитетот на спермата.

Спермограмот ја одразува ди-

Спер-мограм е тест

со кој се одредува плодноста кај мажот со

одредување на квалитетот и квантитетот на спермата.

Поради честите варијации на резултатите од спермогра-

мот, се препорачуваат 2 до 3 едноподруго ана-

лизи во рок од 45 дена.

ректно состојбата и функцијата на герминативниот епител, како и индиректно активноста на ендо-криниот тестис и функцијата на хипоталамо-хипофизниот систем. Човечката сперма како ејакулат претставува суспензија на сперма-тозоиди во семиналната плазма. Кај ејакулатот прво се појавуваат неколку капки на секрет од урет-ралните жлезди, по што следи се-крет од простатата, често без спер-матозоиди. Средниот дел се состои од секрет со семените меурчиња и сперматозоиди, додека на крајот следува вискозниот, густ дел. Све-жиот ејакулат претставува белузла-ва, желатинозна течност во која се наоѓаат мали опалесцентни дамки кои содржат најмногу сперматозо-иди, со мирис кој потсетува на цвет на див костен. Количината на ејаку-латот е 2 до 10 милилитри ( просеч-но околу 5 милилитри). Бројот на сперматозоидите во ејакулатот се добива со множење на концентра-цијата со волуменот на спермата.

Карактеристики на сперматозоидите

Се смета дека постои висока оп-лодна моќ кога бројот на сперма-

тозоиди е до 185 милиони на мили-литар. Исто така се претпоставува дека фертилноста е намалена ако има помалку од 50 милиони актив-ни сперматозоиди на милилитар. При тоа треба да бидат подвижни барем 60% од сперматозоидите, при што е важно да се движат про-гресивно, а не во место. Спермато-зоидите стануваат подвижни дури по ејакулацијата. Во гениталниот тракт на жената сперматозоидите се подвижни 48 до 72 часа по еја-кулацијата движејќи се со брзина од 0.5 до 3 мм во минута. Вкупната должина на човечкиот сперматозо-ид изнесува 0.05 мм. Околу 1/10 от-паѓа на главата, исто толку на сред-ниот дел, а остатокот е опашката.

Одредување на способноста за

оплодување на сперматозоидите

Одредувањето на морфологија-та на сперматозоидите се прави со помош на оптички или електронски микроскоп. Поради хетерогеноста на сперматозоидите кај човекот во однос на формата и големината, се анализираат најмалку 200 сперма-тозоиди.

За изразување на наодите од анализа на спермограмот се корис-


Подготвид-р Митко Ивановски – гинеколог, акушер

ти универзалната класификација:- Нормоспермија - кога кон цен-

трацијата, подвижноста и формата на сперматозоидите се над наведе-ните долни граници;

- Аспермија - отсуство на сперма;

- Хипоспермија - волумен под 2 мл;

- Хиперспермија - волумен над 6 мл;

- Азоспермија - отсуство на сперматозоиди;

- Олигозооспермија - помалку од 40 милиони сперматозоиди на милилитар;

- Полизооспермија - над 250

милиони сперматозоиди на милилитар;

- Астенозооспермија - намалена по движност на сперматозоидите (под 50-60%);

- Тератозооспермија - над 40% на абнормални форми на сперматозоиди.

Основните методи во лекувањето на машкиот инфертилитет 1. Хируршки методи (подразбираат најчесто реконструктивни операции, варикоцелектомии, балон ди-

латации и сл.). Истите се изведуваат со отворена хирургија или по ендоскопски пат при определени заболувања на тестисите или семеноводите.

2. Хормонална терапија на некои форми на азоспермија или олигозооспермија.

3. Искуствено и симптоматско лекување (со витамини и олигоелементи, билни препарати, антибиотици, метилксантини итн.).

4. Со примена на асистирани репродуктивни техники како што се:

А) AIH (Arteficial insemination husband) - инсеминација на спермата на мажот која се применува при: мал волумен на ејакулатот, мал број на сперматозоиди, негативен посткоитален тест, импотенција, зголемена вискозност на спермата и сл.

Б) AID (Аrtefitcial insemination donor) - инсеминација со сперма од донор која се применува кај случаи со азоиспермија, олигоастеноспермија, ејакулаторни проблеми, наследни болести и сл.

В) IVF (In vitro fertilizacija)

Г) ICSI (Intracitoplasmatic spermal inclusion) и други техники.


Освен од морфолошките ка-рактеристики, способноста за оп-лодување на спермата зависи и од нејзините физичко-хемиски ка-рактеристики. Од голема важност е фруктозата, која дава енергија за движење на сперматозоидите. Хијалуронидазата овозможува пе-нетрација на сперматозоидите во јајната клетка. Исто така, важно е нормалното присуство на киселата фофатаза, лимонската киселина, цинкот, простагландинот и други состојки.

„Послаба сперма“ - нарушена сперматогенеза

Понекогаш причината за „по-слабата сперма“ може да биде нарушено создавање на сперма-тозоидите (сп е рматогенеза) или пр ечки во изла чувањето на спер-мата. Најчести причини за нару-шена сперматогенеза се хромозо-мопатии, конгенитални аномалии, воспаленија на тестисите, алкохо-лизам, ра бота во прегреани прос-тории (топилници и сл.), престој на надмо рски висини поголеми од 3000 м без аклиматизација, како и поголеми трауми. При анализа на спермата обично се гледа изгледот и количината на ејакулатот, потоа бројот, виталноста и морфологија-

та на сперматозоидите. Таквиот наод се нарекува спермограм.

Со оглед на потребата од стан-да рдизирање на анализата на сп е р-мата се препорачуваат одредени пр и нципи. Најчесто се препорачу-ва 3 до 7 дена апстиненција (нај- че сто 4 дена) пред да се направи сп е р мограмот. Мажот треба да е во до бра здравствена состојба, со от су -ство на фебрилни епизоди (>38˚ C) во последните 45 до 60 дена и да не користи алкохол и цигари во периодот пред анализата. Пора ди честите варијации на спермо гр а мот се препорачуваат 2 до 3 анализи во рок од 45 дена.

Како се остава примерок за спе рмограм?

Спермата за анализа се добива со мастурбација. Препорачливо е примерокот да се добие со мастур-бација, во просторија во склоп на лабораторијата која е специјално наменета за тоа. При тоа спермата се ејакулира во стерилен и хемиски неактивен стаклен или пластичен сад со широк отвор. Кај пластич-ните садови помал е неповолниот ефект на ладно (т.н. „Cold shock“). Ако спермата по договор се носи од дома, тогаш треба да биде до-несена во рок од еден час по еја-

кулацијата и да биде заштитена од можните температурни разлики. За добивање на ејакулат за анализа не се препорачува коитус интеруптус затоа што се губи првиот дел од спермата или кондомите кои нај-често содржат спермицидни сред-ства. Спермата пред иследувањето треба да се чува во темен стаклен сад. Иследувањето на ејакулатот се реализира најрано 30 минути до 2 часа по неговото добивање на собна температура. Треба да се из-бегнува ладење или загревање или чување во метални садови или кон-доми, поради опасноста од оштету-вање. Сперматозоидите се бројат во комора за броење на леукоцити. Броењето е олеснето ако се обои ејакулатот со некоја боја која не ја примаат виталните сперматозоиди, што овозможува лесно да се разли-куваат од изумрените.

Ако наодот од спермограмот от-стапува од нормалата тогаш се по-требни дополнителни анализи како што се микробиолошката и биохе-миската анализа на спермата, пунк-ција или биопсија на тестисите, хормонски анализи, одредување на половиот хроматин и кариоти-пот, со вклучување на ендокрино-лог - андролог во поставувањето на дијагноза и третманот.


ТемаЕрекција

Еректилната дисфункција (им по тенција) кај мажот е де финирана како пролон-гирана неспособност да се воспостави и одржи ерек-

ција доволна да овозможи сексу-ален однос. Според податоците на светско ниво, се претпоставува дека приближно 5 до 20% од мажи-те имаат умерена до тешка форма на еректилна дисфункција.

Кои се причините за еректилна дисфункција?

Еректилна дисфункција може да се случи во која било животна доба. Проблеми со ерекција кај ти-не јџери се јавуваат поради страв од неуспех при сексуален однос или бременост. Кај постари мажи е по голема веројатноста од еректил-на дисфункција, која најчесто е по-следица на болест или од несакани де јства на лекови. Се претпоставу-ва дека околу 70% од лицата поста-ри од 70 години имаат проблеми со п о тенција. Но тоа што загрижува е што сè поголем број мажи во сред-но доба страдаат од еректилна ди сфункција. Ова е последица на бр ојни ризични фактори како што се: недоволна физичка активно-ст, дебелина, пушење и покачен хо лестерол, кои сами по себе или ко мбинирани придонесуваат за не ј-з и но појавување. Ова е важно би д -е ј ќи со намалување на ризик фа к -т орите ќе се намали и ризикот од ер ектилна дисфункција.

Е Р Е К Т И л Н А д И С ф У Н К Ц И ј А

Еректилната дисфункција е бенигно заболување, поврзана е со психичкото и психосоцијалното здравје. Овој здравствен проблем има големо

влијание на квалитетот на животот на оние кои страдаат од него. Се претпоставува дека при-ближно 5 до 20% од мажите имаат умерена до

тешка форма на еректилна дисфункција.


Подготви д-р Александар Мицковски – уролог, хирург

Како се дијагностицира еректилната дисфункција?

Основните дијагностички про-цедури што мора да се спроведат кај секој пациент се следниве:

Анамнеза (историја на болес-та) - има за цел да утврди подато-ци за какви било други сексуални проблеми освен самата еректилна дисфункција, податоци за најчес-тите причини за еректилна дис-функција, да ги одреди факторите кои може да се коригираат, како и да се процени психосоцијалниот статус.

При преглед акцент се става на откривање на деформитети на пе-нисот, заболување на простатата, хормонален недостаток и невро-лошки преглед.

Задолжително во дијагностици-рањето треба да се вклучи и лабо-раториската дијагностика, мерење на ниво на шеќер во крвта, нивото на маснотии во крвта, како и одре-дување на машкиот полов хормон – тестостерон, за кој прецизни резул-тати се добиваат доколку се земе крв наутро.

Понекогаш неопходна е и кон-султација со кардиолог зависно од степенот на ризик факторите, како и состојбата на срцето.

Специјалната дијагностика кај еректилна дисфункција вклучува:

- Тестирање на ерекциите во сон

(постојат повеќе методи кои ќе ви бидат објаснети од вашиот уролог).

- Дијагностика на васкуларниот статус: се состои од ехо доплер на кавернозните артерии, артериогра-фија на arteria pudenda interna и директно вбризгување на вазоак-тивни лекови во кавернозните тела на пенисот.

- Специјализирана психо дијаг- н о стика.

Која е терапијата во лекување на еректилна дисфункција?

Терапијата се состои од употре-ба на лекови од групата на PDE-5 инхибитори (инхибитори на ен-зимот 5-фосфодиестераза). Одо-брени за употреба се Sildenafil, Tadalafil, Vardenafil.

Заедничко за сите нив е што не предизвикуваат ерекција сами по себе, односно неопходна е сексу-ална стимулација за да го изразат својот ефект. Најчести несакани појави од PDE-5 блокаторите може да бидат: главоболка, зацрвенува-ње на лицето, вртоглавица, затну-вање на носот. Ретко се јавуваат и болки во мускулите.

Кардиоваскуларна безбедност - сите реномирани клинички испи-тувања не покажаа зголемување на ризикот од миокарден инфаркт. Спротивно на мислењето што вла-дее во општата популација, тие може и да ја подобрат стапката

на издржливост при вежбање. Она што е најбитно е дека се забранети (ко нтраиндицирани) за употреба во комбинација со кардиолошки ле-кови кои содржат нитрати, поради опасноста од драматично намалу-вање на крвниот притисок.

Дали постојат други можности во лекување на еректилна

дисфункција?

Други начини во лекување на ер е -ктилна дисфункција се следниве:

- Вакуумски направи за ерекција- Психосоцијална терапија- Инјекции (со простагландини)

за директно вбризгување во пени-сот.

- Лекови кои се препишуваат во форма на гел во мочниот канал.

Во третата група спаѓа вградува-њето пенилни протези, кои се при-менуваат кај еректилна дисфунк-ција која не реагира на друг начин на лекување. Пенилните протези се направи специјални за таа намена кои можат да бидат полуцврсти, како и протези составени од по-веќе делови. Тие функционираат со впумпување на силиконска течност од резервоар сместен под кожата. Ова е најсовремен тренд на леку-вање на пациенти кај кои другите начини на лекување на еректилна-та дисфункција не дале резултат.

ЗдравјеГрлото на матката

Папаниколау (ПАП) тестот е едноставен и безболен метод со кој се зема мате-ријал од грлото на матката и вагиналниот свод, истиот

се нанесува на цитолошко стаклен-це, се фиксира и потоа се бои. Со микроскопска анализа на клетките можат да се откријат воспаленија, нивни предизвикувачи, бенигни и малигни клетки и други цитолошки промени. Со откривање на атипич-ните клетки на грлото на матката се овозможува рана дијагноза и на-времено лекување на премалигните промени, кои во спротивно би го за-грозиле здравјето и животот на же-ната.

Што значат наодите од ПАП тестот?

Секоја пациентка треба внима-телно да го прочита својот резултат

кој би можел да биде еден од следниве :

1. Нормален наод кој не бара никаква терапија

2. Бенигни клеточни пр о-мени кои вк лучуваат ин ф екции од габична при рода, кокоидни бактерии, три хомонас, гардне-

рела, про мени кои асо цираат на вирус. Сите треба соо дветно да

се лекуваат.3. Клеточни абнормалностиASC-US атипични плочести клет-

ки со недетерминирано значењеLSIL-HPV плочеста интраепите-

на интраепителијална неоплазија во зависност од дебелината на зафа-теност на промените на епителот. Тие не претставуваат малигнитет, но некогаш третманот е неопходен за превенција од инванзивен кар-цином на грлото на матката. Во 90% од случаевите ЦИН 1 е резултат на банална инфекција, па со третман на истата, ЦИН-от исчезнува. ЦИН 2 и 3 се со с то јби кај кои секогаш се потребни до полнителни испитувања – колпоскопија, а во некои случаи и биопсија. Детекцијата и типизација-та на ХПВ вирусот во овие случаи е многу важна за следење на пациент-ката, и зависно од типот на ХПВ ги-некологот одлучува за колку време е потребно да се повтори ПАП тестот.

Кои се ризик фактори за појава на ЦИН?

Најчести ризик фактори за поја-ва на ЦИН се следниве:

- Кај пациентките кои пушат ризи-кот од ЦИН е зголемен за 2 пати;

- Присуство на ХПВ инфекција. Постојат повеќе од 130 типа на ХПВ ви руси, поделени во две групи на ни-ско и високоризични;

- Рано започнување со сексуални односи;

- Честа промена на сексуални па р-т нери, без употреба на кондоми;

- Употреба на орални ко нтра цеп-ти вни средства, поради поголема сл о бода во менување на сексуални-от партнер;

- Намален имунитет;- Генетска предиспозиција.

Како да се заштитиме од ЦИН?

-Механичка заштита при сексу- ален однос со кондоми и цервикал-ни капи

-Здрава исхрана збогатена со бета каротен и витамин А која во поголем процент е застапена во морковот, спанаќот, репката, магдо-носот, цвеклото, путерот, кајсијата, дињата, папајата. Исто така треба да се конзумира храна богата со ви-тамин Е – сончогледово масло, баде-ми, ореви, маслиново масло, малини, како и храна богата со селен, цинк и витамин Ц

- Се препорачува редовна физи-чка активност

-ХПВ вакцинација

Кои симптоми се карактеристични за ЦИН?

ЦИН-от има незначителни симп-томи кои најчесто се отсутни или ед-вај се забележуваат. Може да се јави зголемен вагинален секрет, кој се повторува и покрај примената ваги-нална терапија, а поретко се јавува крвавење по сексуален однос. Затоа

Подготви д-р Елизабета Матевска - гинеколог, акушер

Со откривање на проме-ните на грлото на мат-ката се овозможува рана дијагноза и навремено лекување на премалигни-те промени, кои во спро-тивно би го загрозиле здравјето и животот на жената. Постојат три групи на цервикална интраепителијална нео-плазија. Тие не претста-вуваат рак, но некогаш третманот е неопходен за превенција од инван-зивен карцином на грло-то на матката.

С Е Б л И Ж И в А Ш И О Т Р О д Е Н д Е Н – в Р Е М Е Е з А П А П Т Е С Т

лијална лезија од низок степенLSIL-CIN I плочеста интраепите-

лијална лезија од низок степен (лес-на дисплазија)

HSIL-CIN II плочеста интраепи-телијална лезија од висок степен (средна дисплазија)

HSIL-CIN III плочеста интраепите-лијална лезија од висок степен (теш-ка дисплазија)

HSIL-CIS ин ситу карцином4. AGUS - атипични жлездени кл е -

ткиКај наодите со атипични клетки

алармантно е што во 5 до 10% од случаите, во понатамошно испиту-вање, се докажува постоење на про-мени на клетките од висок степен, дури и инванзивен карцином.

Што значи ЦИН 1, 2, 3?

Постојат три групи на цервикал-


Подготви д-р Елизабета Матевска - гинеколог, акушер

основна заштита останува редовно земање на цервикални брисеви (ПАП тест), за да се детектираат во рана фаза сите промени на клетките на епителот на грлото на матката.

Кој е третманот за ЦИН?

За ЦИН 1 не е потребен посебен третман освен ако со колпоскоп-ски преглед не се одреди поинаку. За ЦИН 2 и 3 повеќето гинеколо-зи се согласуваат дека е потребен третман. Целта е да се отстрани во целост зоната на патолошка проме-на или истата да се уништи.

Кои методи се користат за целосно отстранување на промената?

Ласер СО2 вапоризација, ладна коагулација и криотерапија постојат како тип на деструктивни методи кои не бараат хоспитализација.

За отстранување на промената се користат следниве три методи: ЛЛЕТЗ, конизација и хистеректо-мија.

ЛЛЕТЗ е метод со кој се отстрану-ва атипичната зона на трансформа-ција со електроексцизија. Се работи во општа анестезија по вагинален пат. Овој метод е безболен и по ин-тервенцијата не е потребна хоспита-лизација.

Конизација и хистероктомија се хируршки интервенции кои се из-ведуваат во општа анестезија. Со конизација, по вагинален пат, се от-странува дел од грлото на матката

во вид на конус. Формата на конусот има две цели, прво да ги отстрани промените во целост, кои не може-ме да ги дофатиме со претходно на-правената биопсија, и второ, да се сочува должината на грлото на мат-ката за да може пациентката да има нормална бременост. Се изведува со ултразвучен нож, не се користат конци, методот е современ и безбе-ден. Веќе следниот ден пациентката ја напушта болницата.

Со хистеректомија се отстранува матката. Се изведува на три начина: по вагинален, абдоминален или ла-пароскопски пат.

Кој метод ќе го одреди гинеко-логот зависи од хистопатолошкиот резултат од биоптичниот материјал кој претходно е земен со колпоско-пија од искусен гинеколог. Хистопа-толошка анализа е задолжителна и по интервенцијата, а од добиените резултати гинекологот го планира

следниот преглед или третман на пациентката.

ЦИН и бременост

Постои алгоритам на третман на патолошките промени на грлото на матката кои зависат од гестациската недела на бременоста кај пациент-ката и од типот на преканцерозната промена. Вашиот гинеколог акушер во текот на редовните посети за сле-дење на бременоста ќе го направи најдобриот избор за третманот и начинот на следење на промените на грлото на матката. Не плашете се да го прифатите фактот дека имате ЦИН и при тоа разговарајте со ваши-от гинеколог. Навреме направениот гинеколошки преглед и третман пре-венира појава на малигна болест. Бидете одговорни за вашето здравје бидејќи само така ќе уживате во уба-вите моменти со вашите најмили.

Во период од годината сме во кој ин-фективните заболувања се во ек. Настинките и грипот, коишто се лес-

но преносливи инфективни заболувања, помалку или повеќе ќе засегнат поголем дел од популацијата во овој период на променливи временски температури. На-стинката e полесно вирусно заболување чиишто причинители може да бидат пре-ку 200 вируси, а најчести се групата ри-новируси. За грипот, пак, тоа е строго оп-ределена група вируси од групата на ин-флуенца, и се разликуваат според типот и симптомите и се поделени како А, Б, Ц. Симптомите на овие 2 заболувања многу често се слични, се препокриваат и нај-често разликата е во нивното времетра-ење и интензитет кај пациентот. Сите ние ги препознаваме најчестите симптоми, тука се пред сè треската, малаксаност, мускулни болки, болки во грлото и суво грло, засилена носна секреција, а кај де-чињата поретко може да се јави и гадење и повраќање. Еден од најнепријатните симптоми е кашлицата, проблем којшто дополнително го истоштува организмот и ни пречи во секојдневното функциони-рање. Плус тука е и фактот што кашли-цата е еден од најчестите начини преку кои може да се пренесат инфективните агенси и да заболи друго лице. Со каш-лањето се создаваат аеросоли коишто во себе содржат еден од овие вируси и многу лесно може да дојдат до контакт со друго лице преку вдишување или преку директен контакт со некоја инфицирана површина.

Овие заболувања сами по себе не се заболувања од голем ризик и органи-змот најчесто може самиот да се избори со нив за неколку денови. Но не секогаш работите течат така, кај некои од пациен-тите може да се појават компликации од истите. Најчесто настинката и грипот пр-вично ги зафаќаат горнореспираторните патишта, но секундарно може да се поја-ви дури и бронхитис и пневмонија како посериозни заболувања на долнореспи-раторните патишта. Истите можат да би-дат предизвикани од самите вируси или како последица на накалемување на бак-териска инфекција. Кај ваквите пациенти покрај симптоматска е потребна и кауза-лна терапија со примена на антибиотици. Кај вирусните заболувања не е потребна употребата на антибиотици, и многу чес-то е дури и неоправдана кога се приме-нува на сопствена рака, без консултација со лекар. Кај овие пациенти е доволно да се пристапи кон третман на симптомите коишто го отежнуваат нормалниот живот на пациентот.

Изборот на препарати е широк, во прва линија тука се антипиретиците и аналгетиците за да ги подобрат малакса-носта, болките во мускулите, главоболки-те, покачената телесна температура итн. Исто така треба симптоматски да се тре-тира и кашлицата како еден од најчес-тите симптоми коишто предизвикуваат голем дискомфорт на пациентот, а му го отежнуваат и еден од есенцијалните жи-вотни процеси дишењето.

Кашлицата може да биде сува на-дразнителна или влажна продуктивна, и кај двата типа треба да се примени симп-томатски третман. Во денешно време имаме широк избор на фармакотерапис-ки препарати. Тука се групата на експек-торанси, централни антитусици и други хемиски препарати. Сепак, и широката

популација и лекарите полека се ориен-тираат кон фитотерапијата и примената на природните хербални препарати и сè поголемо учество на екстрактите од раз-ни билки со кои секојдневно се среќава-ме, а имаат големи предности и се многу побезбедни и подостапни за пациентите. Како хербален препарат од избор чиешто дејство е и медицински докажано се издвојува бршленот и екстрактот од бршлен.

Полезноста од бршленот за првпат ја забележал таткото на медицината Хи-пократ уште пред повеќе од 2000 години. Подоцна, во 19 век, во јужна Франција, правејќи чаши и кујнски садови од листо-ви од бршлен и при пиењето течности од истите, луѓето забележале дека има позитивен ефект кај заболените дечиња коишто имале кашлица. Ова донело до тоа во 1951 една фамилија од Германија којашто се занимавала со производство на хербални препарати да го екстрахира листот од бршленот и да го произведе првиот брендиран сируп за кашлица од бршлен, наречен Проспан, од фамилија-та Енгелхард. По многу години позитив-ни искуства и медицински испитувања и преку 50 години континуирана употреба на истиот од врвни медицински центри и лекари, во 2003 година и научно е до-кажано како точно делува екстрактот од бршленот кај пациентите.

Основниот проблем кај кашлицата е натрупаниот мукозен секрет во дишните патишта и спазамот или стеснувањето на истите, што води до отежнато дишење кај пациентите. Вака натрупаниот мукуз е погодна подлога за раст на бактерии и појава на секундарно бактериско за-болување и дополнителни компликации. Екстрактот од бршлен со своите активни состојки го стимулира самиот организам да произведе материја таканаречена сурфактант, која ги обложува најмалите дишни патишта и ги одлепува сите туѓи елементи од нив. Дополнително ги акти-вира трепките на самите клетки во белите дробови побрзо да го придвижуваат овој секрет кон надвор од белите дробови. Со овој ефект на активните состојки на брш-ленот всушност му се помага на пациен-тот да го искашла целиот овој мукозен се-крет, а со тоа и да си го олесни дишењето.

Активните состојки на самиот бршлен исто така делуваат и на мазните мускул-ни клетки на белите дробови и нивната релаксација со цел практично да ги от-вори и прошири дишните патишта, што е особено важно, посебно кај хроничните пациенти кои имаат проблем со контину-ирана кашлица.

Како таков бршленот е единствен хербален препарат за кој е медицински докажано на кое ниво на кашлицата де-лува и кој е неговиот механизам. Тој е и единствениот препарат којшто има двојно дејство кај пациентите, и секретолитично и бронхоспазмолитично.

Бидејќи станува збор за хербален препарат, предностите во поглед на без-бедноста се навистина значителни. Про-спанот како таков е лек којшто може да го земаат сите пациенти, без разлика на возраст, од најмладите дечиња и бебиња-та, дури и во доенечка возраст, па до возрасните групи на хронични пациенти. Преку крајно развиениот процес на про-изводство и обработка тој е направен да биде максимално безбеден дури и за де-чињата под 1 година, што е и потврдено

Кашлицата и Бршленот

со многубројни медицински испитувања низ целиот свет. Со многубројни анали-зи е направена избалансирана формула којашто досега речиси не пројавила ни-какви несакани ефекти, секако доколку се применува по препорачаните дозирања.

Ова е препарат наменет за сите па-циенти кои поради одредено заболување имаат појава на кашлица. Проспан е добро познат препарат во Македонија и е присутен преку 11 години на нашиот пазар. Бидејќи екстрактот од бршлен за првпат е откриен во Германија, најизба-лансираната формула сè уште се произ-ведува таму и се пакува во повеќе форми на брендот Проспан. Во Македонија има-ме 3 производи од палетата на Проспан, тоа се сирупот, шумливите таблети и кап-ките за инхалација. Сите производи се без шеќер и глутен така што се достапни на целата популација. Нормите на произ-водство се на највисоко можно ниво со постојано иста концентрација на екстракт од бршлен во секој производ.

Сирупот Проспан, воедно и најпозна-тата варијанта, е адаптиран и за деца и возрасни, има пријатен вкус и е со лесен начин на дозирање, по 2 пати на ден кај дечињата и по 3 пати на ден кај возрас-ните.

Шумливите таблети се најнов и најкомпактен начин за земање Проспан бидејќи се лесно растворливи во вода и имаат пријатен вкус. Со нив дополнител-но внесуваме течности во организмот. Ова е доста концентрирана варијанта на Проспан и се препорачува за возрасни и деца над 6 години, во лимитирани дози.

Трет производ од линијата на Проспан е растворот за инхалации, којшто може да има двојна примена, и за во електри-чен инхалатор со физиолошки раствор во медицински установи, а тука се и паци-ентите кои имаат сопствени инхалатори, и со капење во онаа традиционална ме-тода со парење и вдишување. Исто така капките за инхалација може да се зема-ат и преку уста, заедно со чај или некоја друга течност, што е многу практично за дечиња коишто не сакаат сирупи.

Сето ова го прави Проспан најпре-порачуван бренд од педијатрите во 40 земји во светот, број 1 лек во гру-пата на експекторанси во 20 земји и најпознат хербален сируп за кашлица во регионов.

д-р Марјан МароловДоктор по општа медицина

Медицински претставник на Европа Лек, Македонија


Пред употреба внимателно прочитајте го внатрешното упатство.

За дополнителни информации консултирајте го Вашиот лекар или фармацевт.

TEMAХернија

ХЕРНИЈА, ИЛИ ПОДОБРО ПОЗНАТАКАКО КИЛА ИЛИ БРУХЕДНА ОД НАЈЧЕСТИТЕ СОСТОЈБИ

ВО ХИРУРГИЈАТА НА СТОМАКОТ

Подготвид-р Ален Јовчевски - абдоминален хирург

напор. Во најголем број случаи е присутен и поткожен оток. При на-пор отокот се зголемува, а при ми-рување се повлекува.

Обично килите со помал отвор создаваат повеќе проблеми и по-тешкотии од тие со поголем. До-колку еднаш настане хернија, таа не мирува. Со текот на времето може да се јават и сериозни ком-пликации.

Се дијагностицираат со клинич-ки преглед при кој пациентот е во лежечка или стоечка положба и треба да се накашла.

Кај некои типови хернии потреб-ни се дополнителни иследувања како компјутеризирана томогра-фија (КТ) на стомакот.

КОМПЛИКАЦИИ ОД ХЕРНИЈА

Некои пациенти може да имаат хернија со години и да немаат ком-пликации. Меѓутоа, никогаш не се

Поимот хернија, или кај народот попознатa како кила или брух, означува состојба при која наста-нува продирање на сто-

мачните органи, најчесто делови од цревниот тракт, преку отвор на стомачниот ѕид, т.н. килен отвор.

(во 80 до 90 проценти). Ки л на та кеса кај мажите поминува низ препонски-от канал покрај семените врвки кои од стомакот се спуштаат кон тести-сите.

Феморална, крурална или бе д-ре на хернија е почеста кај жените. Се јавува на места каде излегу в а-ат големите крвни садови од сто-мачната празнина кон долните ек-стремитети.

Умбиликална или папочна хе р-ни ја е локализирана во предел на папокот, на места каде во нео н а-талниот период поминувале крв-ните садови на папочната врвца од мајката до бебето.

Дијафрагмални хернии е сос то јба кога стомачните органи пре м и н у-в аат во градната празнина низ от-вори на мускулната преграда (ди-јафрагма) која ги дели стомачната и градната празнина.

Хернии на ,,белата линија“, на-станува по средишната линија на стомакот почесто над папокот (епи-гастрични хернии).

вентрална, постинцизионална хе-рнија се јавува на места каде пр етхо-дно имало оперативен зафат.

СИМПТОМИ И ТЕГОБИ ОД ХЕРНИЈА

Симптомите од хернија се не-пријатност, чувство на притисок, влечење и болка во стомакот при

Непријатност, чувство на притисок, „влечење“ или

болка во стомакот, појава на оток кој се зголемува при напрегање, кашлање или кре-вање товар се симптомите кои укажуваат на постоење

на хернија. Доколку еднаш настане хернија, таа не се

повлекува. Со текот на вре-мето може да се јават и се-

риозни компликации.

Килните отвори се отвори кои нормално се присутни на абдоме-налниот ѕид и преку нив поминува-ат крвни садови и нерви. Претста-вуваат еден вид слаби точки на сто-мачниот ѕид за појава на хернија. Исто така кила може да се јави и на места каде мускулниот ѕид бил по-вреден или отворан при претходна операција.

Склоност за појава на хернии имаат лица кои работат тешка фи-зичка работа, болни со хронични респираторни заболувања поради честата кашлица, прекумерна те-жина поради зголемениот интра-абдоменален притисок, како и луѓе кои подолго време имаат запек.

МЕСТА КАДЕ НАЈЧЕСТО СЕ ЈАвУвА ХЕРНИЈА

Во зависност од локализацијата на килниот отвор разликуваме:

Ингвинална или препонска хе рн иј а која почесто се среќава кај мажите


Подготвид-р Ален Јовчевски - абдоминален хирург

знае кога ќе се јават компли-кациите. Најчеста комплика-ција кај херниите е вклешту-вање.

Во овие случаи доаѓа до вкле штување на дел од орга-нот, најчесто црево на ниво на килниот отвор, прекин на протокот на цревната содр-жина и појава на гасови во цревата. Во ист момент наста-нува нарушување на крвната циркулација во вклештениот дел, што доведува до проме-на на виталноста на истиот која може да прогредира кон комплетно изумирање на тки-вото на органот т.н. гангрена.

Оваа состојба е при-дружена со болка која во почето кот е локализирана во предел на вклештувањето. Се јавува дуење на стомакот, зголеме-но кркорење на цревата, пациентот не може да оди по го лема нужда и нема гасови, а со тек на време се јавува повраќање на содржина со непријатна мириз ба.

Може да се јави промена на бој ата на кожата над хернијата, а болката се проширува низ целиот стомак.

Во одмината фаза на вклештува-њето пациентот е со болно осетлив стомак, надуван и тврд, со влошена општа состојба, интоксициран, де-хидриран, престанува да мокри и

неговиот живот е сериозно загро-зен. Компликациите се многу сери-озни, животозагрозувачки состојби за кои е потребна итна хируршка интервенција.

ХИРУРШКИ ТРЕТМАН – ЕДИНСТвЕНО РЕШЕНИЕ

Секогаш кога општата состојба на пациентот дозволува, неком-плицираните случаи на хернија се лекуваат оперативно. Хируршка-та техника која ќе се употреби за лекување на оваа состојба зависи

од општата состојба на па-циентот, локализацијата на хернијата, состојбата на аб-доменалниот ѕид, како и тех-ничката опременост на меди-цинската установа.

Принципот на оператив-ниот зафат е да се отвори килната кеса, содржината да се врати во стомачна-та празнина и потоа да се направи реконструкција и зајакнување (херниопласти-ка) на стомачниот ѕид. Во зависност од оперативниот на од за зајакнување на сто-мачниот ѕид честопати се ко-ристат различни видови сте-рилни синтетски материјали во вид на мрежи со различна големина и форма, намене-ти исклучиво за оперативно

вградување во човековото тело. При стапот може да е класичен или ла пароскопски.

ХИРУРШКИОТ ТРЕТМАН НАКОМПЛИЦИРАНИТЕ

ХЕРНИИ Е ИМПЕРАТИв

Кај пациентите кај кои општата со стојба и придружните болести не дозволуваат оперативно лекува ње се препорачува употреба на поја-си во облик, големина и начин на употреба во зависност од локали-зацијата на хернијата.


Аџибадем Систина плусПациентите прашуваат

Што е стрептококус пневмонија (streptococcus pneumoniae) и како

се пренесува?

Streptococcus pneumonia (пнеу-мокок) е грам позитивна бактерија со елипсоиден или кружен облик, најчесто распоредена во двојки или кратки синџири. Спаѓа во гру-пата на хемолитички стрептококи. Пнеумококите живеат на слузни-цата во горните дишни патишта и припаѓаат на нормалната бакте-риска флора. Во состојба на дру-ги инфекции како грип или други вирусни инфекции и при опаѓање на локалниот и општиот имуни-тет, може да дојде до прекумерно размножување на бактеријата и нејзино ширење. Во вакви случаи предизвикува разни заболувања: пневмонија, воспаление на средно уво, синузитис, менингитис, сепса. Текот на болеста посебно e тежок кај новороденчиња и постари луѓе. Пнеумококот се пренесува од чо-век на човек по капков пат, преку устата. Може да биде изолиран со брис од носот и грлото, од плунка-та, но може да се најде и во крвта. Во лекувањето помагаат пеници-лински и макролидни антибиотици.

Дали постои вакцина против оваа бактерија?

Во светот постои вакцина која штити од пнеумококните болести и е воведена во редовниот кален-дар за вакцинација. Македонија сè уште не ја вовела оваа вакцина како редовна и задолжителна, но пожелно е децата да бидат вакци-нирани, особено оние со намален

имунитет, со повторувачки потешки респираторни инфекции, хронично болни и оние кои примаат хемоте-рапија. Пожелно е оваа вакцина да ја примаат и постарите од 65 годи-ни.

Што е хемофилус инфлуенца и какви заболувања предизвикува?

Haemophilus influenzae е грам негативна бактерија која има на-дворешна мембрана и продуцира ендотоксин. Се разликуваат 6 се-ротипови на оваа бактерија. Таа е чест, речиси редовен жител на горните респираторни патишта. Извор на инфекцијата е човек кој по пат на капки од устата ја ис-фрла во воздухот. Оваа бактерија предизвикува цела низа сериоз-ни заболувања како пневмонија, синузитис, воспаление на увото, коњуктивитис, менингитис, а во најтешките форми и сепса. Овие болести се појавуваат кај доен-чиња и мали деца и се придружени со висока температура, конвулзии, тешко дишење, повраќање, а мож-но е и воспаление на зглобови. Хе-мофилус инфлуенца (haemophilus influenzae) може да се изолира со брис од грло и нос, со брис од око, во ликвор и крв. Лекувањето се

спроведува со цефалоспорини од трета генерација.

Дали постои вакцина против хемофилус инфлуенца?

Постои вакцина која штити од најинванзивните болести предизви-кани од Haemophilus influenzae тип B: менингитис, пневмонија, сепса. Вакцинацијата се спроведува со три дози и ревакцина, почнувајќи од двомесечна возраст. За деца кои не се вакцинирани во раната возраст, а наполниле една година, доволна е една доза од вакцината.

Во Македонија оваа вакцина е воведена во редовниот и задол-жителен календар за вакцинација од 2008 година, во кој децата кои навршиле 5-годишна возраст не се опфатени бидејќи тешките обли-ци на пневмонија и менингитис се јавуваат кај децата до 5-годишна возраст, и се смета дека веќе стек-нале имунитет по природен пат. Меѓутоа, пожелно е да бидат вакци-нирани сите деца, особено тие со чести респираторни инфекции, на-мален имунитет, бубрежни болести и болести на крвта. Оние кои треба да примаат хемотерапија треба да ја примат вакцината 15 дена пред почетокот на терапијата.

Подготви д-р Леонардо Камењарски - педијатар

Стрептококус пневмонија е бактерија која е дел од нормалната бактериска флора на слузницата во горните дишни патишта. Хемофилус инфлуенца, пак, е чест жител во горните дишни патишта. И двете бактерии при нама-

лен имунитет или во комбинација со други бактерии предизвикуваат низа сериозни заболувања во детската возраст.

С т р е п т о к о к у с п н е в м о н и ј а и х е м о ф и л у с и н ф л у е н ц а - н а ј ч е с т и б а к т е р и и в о д е т с к а т а в о з р а с т

ОТСТРАНУВАЊЕ НА КОЖНИ ИЗРАСТОЦИ

Кожни израстоциТема

Подготвид-р Анета Петрушевска Кокалевска - дерматолог

Секој кој има или имал некој кожен израсток си поставу-вал бројни прашања, како на пример:

- Дали е безбедно да се отстрани тоа?- Како можам да бидам сигурен дека не е бенка?- Дали да посетам дерматолог или пластичен хирург?- Дали ќе ми остане лузна по от-странувањето?

Во минатото, па и сега, луѓето со израстоци на кожата се обраќа-ле кај надрилекари, кои кожните промени ги гореле или ги премач-кувале со некоја течност, по која тие паѓале. Ако промената е бенка и не е препознаена во дадениот мо-мент, таа по некое време и со лошо третирање ќе премине во малиг-нен карцином на кожата, меланом. Всушност, тоа е коренот на митот кој владее меѓу луѓето дека не тре-ба да се отстрануваат израстоците на кожата.

КАКО Е НАЈБЕЗБЕДНО ДА СЕ ОТСТРАНАТ ИЗРАСТОЦИТЕ

НА КОЖАТА?

Кога ќе решите да отстраните некој израсток на кожата најважно е прво да посетите дерматолог. Да се направи преглед, да се проце-ни израстокот, да се анализира и фотодокументира со компјутерска дерматоскопија. На крај извадени-

Доколку забележите

какви било кожни промени или израстоци на кожата, секогаш прво

обратете се кај дерматолог. Израстокот мора прво да

се прегледа, да се анализира и фотодокументира со

компјутерска дерматоскопија. На извадениот материјал се прави

хистопатолошка анализа. На овој начин израстокот

ќе биде безбедно отстранет.


Текстот е преземен од Дерматолошко-естетска ординација Подготвид-р Анета Петрушевска Кокалевска - дерматолог

от материјал се анализира под ми-кроскоп, хистопатолошки. На овој начин се запазени сите критериуми за безбедност и вашето здравје не е загрозено.

ДАЛИ ДА ПОСЕТАМ ДЕРМАТОЛОГ ИЛИ ПЛАСТИЧЕН ХИРУРГ?

Израстоците на кожата не треба секогаш да се отстрануваат длабо-ко и потоа да се шијат со хируршки конец, тоа значи дека не ни е пот-ребен пластичен хирург секогаш. Една од водечките технологии за отстранување кожни израстоци е радиобрановата технологија, која во последните неколку години за-зема водечко место во корективна-та дерматологија. Со радиобрано-вата технологија се отстрануваат промени како: папиломи, себоре-ични кератози, вирусни брадавици, враснати влакна и генитални бра-давици.

КАКО ДА ГИ ПРЕПОЗНААМ КОЖНИТЕ ИЗРАСТОЦИ?

- Папиломите, или во народот познати како диви мевца, обично растат на петелка, светли се по боја и се наоѓаат под пазуви, гради или препони, како и на други дело-ви на трупот.

- Себореични кератози, сончеви

или старечки кератози наликуваат на брадавици, по боја се кафеави, меки се и лесно се ронат. Најчесто се лоцирани на лицето, скалпот кај мажите, вратот, но и на други дело-ви од телото.

- Генитални брадавици се меки бр а давичести израстоци околу ге-ни талната регија, и кај машките и кај женските генитални органи. Ти пично за нив е дека се шират и ра змножуваат, а одредени типови да в аат ризик на генитален карци-ном и затоа се препорачува да се тр е тираат.

- Вирусните брадавици се нај-често лоцирани околу вратот, деко-лтето, под градите, но и на рацете и на нозете, односно табаните. Често на табаните не се препознав аат и се третираат како плускавци. Ис-тите се шират и се спојуваат, а со тоа се отежнува процесот на отс-

транување. Поради нивното ши ре-ње и можноста за пренос на др уги лица, се препорачува да се от стр а-нат навреме.

КОЈ Е ПРОЦЕСОТ НА РАДИОБРАНОвА ТЕХНОЛОГИЈА?

Радиобрановата технологија е постапка со која ткивото се отстра-нува или уништува со генерирање топлина, со помош на енергија од радиобранови. Резултат од ова е во исто време сечење и коагулирање на ткивото, па затоа при овој ме-тод не е потребно да се употреби хируршки конец за да се затвори раната. Естетскиот резултат, степе-нот на болка и брзината на заздра-вување се многу подобри во однос на постарите методи, односно ко-ристење скалпел или силни хеми-калии за уништување на одредени лезии.

ДАЛИ ЌЕ ОСТАНЕ ЛУЗНА ПО ОТСТРАНУвАЊЕТО?

Бидејќи процесот на отстрану-вање не е многу длабок, вообичае-но не останува лузна на третирано-то место. Но, лицата кои се склони кон создавање келоиди или груби лузни имаат поголем ризик да им остане лузна, значи сѐ зависи од природниот ген кој го носиме.

СОВЕТ

При какви било кожни проме-ни или израстоци на кожата се-когаш прво обратете се кај дер-матолог, кој на професионален начин ќе се погрижи израстокот на кожата да биде безбедно от-странет со најсоодветната тех-ника и без никакви последици по вашето здравје.

ПредлогВежби за деца

РАЗДВИЖЕТЕ ГИ ВАШИТЕ ДЕЦА

Ерата на компјутерите и те-левизијата го зема најго-лемиот данок, здравјето на нашите деца. Часовите поминати во седење пред

компјутер и телевизор, во епиде-миски размери, го зголеми бројот на деца со прекумерна телесна тежина, како и деформитети на ´рбетниот столб. Истражувањата покажуваат дека децата кои гле-даат телевизија повеќе од три часа дневно имаат двојно поголем ри-зик да станат дебели за разлика од оние деца кои пред телевизор и компјутер поминуваат помалку од два часа во текот на денот.

Физичката активноста како пре-вентива од прекумерна тежина

Родителите мора да сфатат де-ка физичката активност има го лема улога во развојот на коските и мус-кулите. Уште од најмала во зраст

Физичката активност е важен сегмент во развојот на детето. Уште од рана возраст најмладите треба да вежбаат. Доколку ваши-те деца не се физички активни, ваша должност е да ги поттик-нете. Аџибадем Систина Плус ви нуди неколку предлози како низ игра и забава да ги раздвижите вашите деца.

треба да ги по ттикнат да бидат фи зички ак-тивни. Спо ртскиот дух и здравите животни навики ќе пр идонесат вашето дете:

- Поубаво да се чув-

ствува; - Полесно да учи; - Ќе има здрава тел е-

сна тежина;- Здрав развој на

коските и мускулите;- Навечер поубаво

ќе спие.

Доколу вашите де-ца не покажуваат го-лем интерес за веж-бање и спорт, ваша должност е да ги насочите. Разбудете го спортскиот дух кај детето со тоа што ќе му по-кажете дека физичката активност е забавна. Вратете се во детството

и потсетете се на игрите, ис-тите пренесете му ги на ва шето де те. Аџи бадем Си сти на Плус ви нуди пр е длози како да ги активирате децата.

возење велосипед и ролери

Возењето велосипед и ро-лери се одлични кардиовас-куларни вежби, а во исто вре-ме активираат неколку групи мускули. Возењето можете да им го направите поинтересно со тоа што ќе организирате мал натпревар во трки. Деца-

та сакаат да се натпреваруваат, осо-бено со своите родители. Ова е од-личен начин да ги натерате часовите седнати пред компјутер и телевизор да ги заменат со свеж воздух надвор.


Танцување

Танцувањето е одлична вежба, а децата го обожаваат. Не ви

треба посебна опрема, само музика и добро расположе-ние. Уште позабавно е кога

и родителите ќе танцуваат со нив.

Поттикнете го расположението

и продолжете со танцување. Ќе видите колку

е забавно, а вашите деца нема ни да забележат дека вежба-ат.

Семејна прошетка

Еднаш неделно заедно со целото семејство посетете

ја најблиската планина или парк. Земете една торба за да собира-те „богатства“ по патот. Додека

пешачите организирајте натпре-вари, на пример кој ќе стигне прв до некој знак. Семејната прошетка е одлично време за поврзување на семејството, а во исто време и мож-ност да го раздвижите телото.

Прошетки со куче

Ако вашето дете бара да чувате куче, тогаш ова е шанса за вас да го натерате да вежба. Кучето треба секојдневно да го шетате. Доколку вашето дете инсистира да има ми-лениче, тогаш вие условете го со редовно шетање. Секојдневната прошетка на кучето ќе биде одлич-на физичка активност за вашето дете.

Скокање на транболина

Истражувањата покажуваат де-ка 10 минути скокање на транбо-

л ина има ист ефект со пола час тр чање. Скокањето помага во мен-талниот и физичкиот развој на де-тето и во развивање на моторните спосо бности за рамнотежа и коор-динација кај децата. Сепак, внима-вајте трамболината да е безбедна за да не се повреди вашето дете.

Пливање

Ако одлучите детето да го запи-шете на пливање, бидете сигурни дека сте го направиле најдобриот избор за телесен раст и развој на вашето дете. Пливањето позитивно влијае на кардиоваскуларниот сис-тем, дишењето и ги јакне мускули-те. Со пливање сите мускулите кај детето рамномерно се обликуваат, особено на грбот, што придонесу-ва за правилно држење на детето.


Аџибадем Систина ПлусМОДА

носите во текот на денот, на работа може фантастично да се искомби-нира со добро палто и да се носи за вечерно излегување. Убавината на долгиот ден и топлината е во тоа што секогаш може да се употребат и комбинации на бои кои во зима се реално и неспоиви, нормално, светли и јаки бои, но никако црна. Тоа што привлекува најмногу вни-мание се палтата носени во ком-бинација со џинс и памучен шал, фантастична сигурна комбинација, и сето тоа надополнето со голема ташна. За викенд моментите, маица со принт кој крие некоја скриена приказна, заедно со кепер или лен панталони, сигурно и едноставно. И на крај за специјален вечерен момент луксуз и едноставност, до-бар црн костум, со класична бела кошула и пеперутка машна или тем-но сива или црна вратоврска, тука нема експерименти ако сакате со-вршенство. Важен е кројот, мате-ријалот и квалитетот на изработка.

Новата колекција „Дамат Твин“ (Damat Tween) ви нуди

удобност и елеганција во едно. Квалитетните материјали излеани во

фантастична хармонија на бои ви овозможуваат

незаборавно искуство кое ќе ве натера да се чувствувате

посебни. Оваа пролет ставете свој потпис на

стилот.

ПодготвиХристина Деспотовска - моден дизајнер

О Р И Г И Н А Л Н И К Р О Е В И З А С Е К О Ј С О В Р Е М Е Н М А Ж

Секој маж треба да внимава на својот стил, како изгле-да и што има на себе. Не е доволно само да обле-чете кошула и вратоврска,

потребно е да ги усогласите разли-чните материјали и на сето тоа да ставите свој потпис. Благодарение на оригиналните кроеви и употре-бата на најдобрите материјали, „Дамат Твин“ (Damat Tween) на се-кој маж му нудат удобност и еле-ганција во едно. Во својата пролет-на колекција ќе имате незаборавно искуство на бои и материјали со кои ќе се чувствувате посебно.

Пролетна хармонија на бои

Сонце, љубов, раздвиженост, енергичност, патување, спорт. Tоа е оној дел од годината кога сите са-каат да ја живеат елеганцијата без никаков компромис за нарушување на удобноста. Магичните ткаења употребени во најубавите видови материјали како волната, свилата, ленот и памукот, излеани во фан-

тастична хармонија на бои почну-вајќи од белата преку сината, ин-дигото, сивата, ванилата, песокот, антрацидот и црната надополнети со траги од боите на виножитото го прават најневеројатниот спој меѓу удобноста и луксузот. Нормално, сето тоа надополнето со додатоци кои само вистинските креативци знаат да ги носат како што треба, а за сите оние поедноставни типо-ви кои често патуваат, тука се ле-нените палта, памучните кошули и маици во комбинација со пантало-ните во јаки бои и неодминливиот џинс.

Сигурно и едноставно

Уживајте ја големината на денот комбинирајќи ги навидум неспои-вите парчиња, комбинацијата што ја




Türkçe Özetler

Plus

Türkçe Özetler

Plus Türkçe Özetler

Fıtık: Karın bölgesi ameliyatlarında en sıkrastlanan durumlardan biri

Fıtık; iç organların delinmesi sebe-biyle bağırsak yolunun fıtık yırtığı denilen karın duvarı yırtığından ge

çme si ile oluşuyor. Hasta, baskı ve sancı gibi rahatsızlık hissediyor. Çoğu durum-da, zo r lanma esnasında deri altında şi ş kinlik olu şuyor. Bazı hastalarda fıtık, herhangi bir belirti göstermeden yıllarca süregelebi liyor. En çok rastlanan şikayet debriyaja basarken görülüyor. Hastanın genel sağlık durumu uygunsa cerrahi müdahele ile tedavi ediliyor.

Fetal ekokardi-yografi, hami-leliğin erken

döneminde cenin kalp anomalilerinin belirlenmesinde kullanılan bir yön-tem. Global trend-lerin takip edilmesi ve risk faktörü taşı-mayan hamilelerde rastlanan doğum-dan kaynaklı kalp anomalile rinin yüz-de oranının yü ks e kliğine bağlı olarak, Acıbadem Sistina Hastanesi’nde fetal ekokardiyografi taraması, ceninin kalp yapısındaki anomalilerin do-ğum öncesi tanısı için rutin olarak yapılıyor.

Dünya standartlarında kalp ameliyatları gerçekleştiriyoruz

Makedonya’da gerçekleştirilen kalp cerrahisinde çıta, bu alandaki başarılı öncü girişimler ile, kısa zamanda en üst seviyelere yükseldi. 25 yıllık başarılı kari-yerinde 7000’den fazla kalp ameliyatı gerçekleştiren Prof. Dr. Salis Tager, yeni

başarılara koşuyor. Kalpleri, maharetli elleri sayesinde atmaya devam eden binlerce hastası, Prof. Dr. Salis Tager’a teşekkür ediyor. Tager’ın başlıca amacı ise başarının devamını getirecek olan ilk nesil Makedon kalp cerrahlarını yetiştirmek…

Fetal Ekokardiyografi: Kalp anomalilerinin erken tanısında önemli bir yöntem


Tümör belirtileri: Tümörü işaret eden etmenler

Vücut sıvılarında taşınabilecek olan tümör belirtileri sayesinde hastanın bünyesinde herhangi bir tümör olup

olmadığı belirlenebiliyor. Tedavi sürecinin başarısı, bu belirtilerin fark edilebilmesi ile doğru orantılı. Bugüne kadar 100’den fazla tümör belirtisi bulunmuş olsa da lab o ratuvar ortamında sadece 20 adedi kullanılıyor.

Mesane tümörleri en sık erkeklerde görülüyor. Özellikle genç erkeklerin, idrarla-rında kan görmeleri halinde çok dikkatli olmaları gerekiyor, çünkü bu durum, hastalığın en önemli belirtilerinden biri. Diğer hastalıklarda olduğu gibi, e r ken

teşhis ve tedavi, hastanın iyileşebilme oranını yükseltiyor. Tanı sonrasında, en d o skopik yöntemle tümör alınıyor. Tümörün mesane kas duvarına yayılması veya du varı ka p laması durumunda üroloji alanındaki en kompleks ameliyatlardan biri olan ‘ra dikal sis tektomi’ yöntemi ile mesanenin tamamı alınıyor.

Daha az tuz, daha sağlıklı yaşam!

Tuz, günümüz insanının “se ss iz” düşmanı! Bazıla-rının “be yaz ölüm” olarak

adlandırdıkları tuzun artan mik-tarda kullanılması böbrekler, kalp ve kan damarları için za-rarlı. Buna bağlı hastalıklardan kaynaklanan ölümler giderek artıyor. Peki, günümüzün bu “salgın hastalığını” nasıl durdu-rabiliriz? Bunun cevabı basit; “Ne yediğimize dikkat ederek!” Lezzetli olsa bile tuzlu yemek-lerden kaçının…

İdrarda kan görülmesi: Mesane tümörü için alarm!

Streptokok zatüree ve hemofilus influenza: Çocuklarda en sıkgörülen bakteriler

Streptokok zatüree, üst so-lunum yolunda bulunan mukozadaki normal bakteri

florasının bir parçası. Hemofilus inluenza da üst solunum yolunda sıkça bulunuyor. Bağışıklık siste-minin zayıflaması ile her iki bakte-ri de çocuklarda ciddi hastalıklara sebep olabiliyor.

Sertleşme bozukluğuSertleşme bozukluğu, hem fiziki hem de psikososyal sağlıkla ilgili bir

sorun. Bu rahatsızlıktan şikayetçi olanların yaşam kalitesi ciddi şekilde bozuluyor. Erkeklerin yüzde 5 ila yüzde 20’sinde orta ve ciddi derecede

sertleşme sorunu olduğu tahmin ediliyor.

‘Dr. Ugrinovski ile ‘yaşam savaşımı’ kazandım.’

Beyin tümörü sebebi ile Dragica’ya 10 günlük ömür biçilmişti. Felçli ve yatalak, doktorlar-dan ümidi kesmiş Dragica’nın tek umudu bir

mucizenin gerçekleşmesiydi! Beyin cerrahı Jovica Ugrinovski, engin bilgisi ve uzmanlığı ile mucizelerin var olduğunu kanıtladı. Dragica’nın beyin sapında bulunan tümörü başarılı biçimde aldı. Bu tür ame-liyatlarda en ufak bir hataya yer yok! Bir milimetre hata bile hastanın ölümüne sebep olabiliyor. Şimdi, ameliyatın üzerinden bir yıl geçmiş olduğu halde Dragica’nın hastalığından eser yok…

Kalp damar hastalıklarınınönlenmesinde son yenilikler

Yeni bir kavram olan ‘SCORE tab-losu’ sayesinde her bir hastanın önündeki 10 yıllık süre içinde ka

lpdamar hastalıklarından kaynaklana-bilecek olan ölüm riski belirlenebiliyor. Yeni önerilere göre risk faktörlerinin belirlenmesi yeterli değil, önemli olan her bir faktörün kalpdamar hastalığı oluşumuna ne kadar risk oluşturduğu-nu saptamak. Bu sayede hastalıkların önl enme ve tedavisine yönelik doğru ya klaşım sağlanabiliyor. Acıbadem Sis tina Hastanesi’nde kalpdamar risk de ğerlendirmeleri de uluslararası standar tlarda yapılıyor.

Sperm üretiminin (spermatogenesis) azalması ya da sperm salgılama veya boşaltılma bozuklukları “zayıf spermin” en başlıca sebepleri arasında. Sperm üre

timinin zayıflamasının en sık görülen sebepleri arasında kromozom bozuklukları, doğumsal bozukluklar, testis iltihaplanmaları, alkolizm, fazlaca sıcak olan alanlarda çalışılması, 3000m üstünde irtifalarda bulunulması ve ciddi tra vmalar bulunuyor. Spermin niteliği ve miktarı ile birlikte erkekte dölleme kapasitesi spermogram ile ölçülü-yor. Spermogramın sık değişkenlik göstermesi sebebi ile 45 gün süreyle 23 analiz yapılıyor.

Spermogram: Sperm canlılığı ölçülüyor

Acıbadem Fulya Hastanesi Sporcu Sağlığı Merkezi: Sporcularınadresi

İstanbul’da bulunan ve alanının ilk örneği olan Acıbadem Fulya Hastanesi Sporcu Sağlığı Merkezi, hem profesyonel hem amatör sporculara yönelik çalışıyor. Sporcuların yara-

lanmaları halinde geniş kapsamlı hizmet alabildikleri, teşhis ve tedavilerinin yapılabildiği merkez, en son teknoloji, mul-tidisipliner yaklaşım, uzman hekim kadrosu ile hizmet veriyor.

Plus Türkçe Özetler


Akut uzuv iskemisi

‘CIN’ (Servikal Intraepitelyal Neoplazi) kanser demek değildir’

Rahim ağzındaki değişimlerin fark edilmesi sayesinde, tümör kötü huylu hale gelip hayati tehlike oluşturma-dan erken tanı ve tedavi mümkün. Servikal intrae-

pitelyal neoplazilerin üç grubu bulunuyor; bunların varlığı her zaman kanser belirtisi anlamına gelmiyor ancak bazen yayılmacı servikal kanserlerin önlenmesi için bunların te-davisine ihtiyaç duyuluyor. Bu hastalık, zamanında yapılan jinekolojik muayene ve tedavi ile önlenebiliyor.

Eklemsel kıkırdak sorunlarına biyolojik tedavi

En sık görülen eklemsel kıkır-dak tedavileri arasında yer alan, OATS tekniği olarak

bilinen otolog kemik iliği nakli Acıbadem Sistina Hastanesi’nde uygulanıyor. Bu şekilde, hasar görmüş olan eklemin işlevini kısa sürede tam olarak kazanması sağlanıyor. Nakilde hastanın ken-di dokusu kullanıldığından doku reddi riski asgariye indirgenmiş oluyor.

Gamma knife teknolojisinin son modeli olan Gamma Knife Perfec tion, kanamasız, sancısız ve yüksek risk taşıyan ame-liyatlara gerek duymadan tedavi imkanı sunuyor, radyolojide

Akut uzuv iskemi-si, uzvu besleyen damarın ani tı-

kanması anından itiba-ren ilk 12 saat içinde, acil cerrahi müdahele gerektiren bir sorun. Embolektomi ilk 12 saat içinde gerçekleşti-rilmez ise, hasta baca-ğını kaybedeceğinden ampütasyon gerekiyor. Akut iskeminin en sık rastlanan sebebi emboli. Hasta bu ciddi dolaşım bozukluğunu zamanında tanıyarak derhal profesyonel tıbbi yardım almalı.

Gamma Knife Perfexion: Radyocerrahide son nokta

altın standart olarak adlan-dırılıyor. Bu cihaz, baş bölgesindeki tüm tümörlerin tedavisini ya-pabildiği için büyük önem taşıyor. Radya-son sebebiyle sağlıklı beyin hücreleri de hasar görmü-yor. Bilgisayar teknolojilerinin gelişmesi ile sağlıklı beyin hücrelerinin korunması sağ-lanıyor ve rad-yasyonun yan etkileri en aza indirgeniyor.


ДЕТСКО КАТЧЕ

OBOI


Documents

ACIBADEM SISTINA BROJ 9