8
666 2010/1/14 مة نجشةم ثي) 5074( ك شةوي بؤدةب ئةو رؤمانسي كي تةواَ لةمةوبةرو لة كةشيكَ ضةند شةويانةييدي ة داخراو و تةقليَ انةدا، دوور لةو هؤل و شاعيانبييةكاندة ئة ةِ دا كؤرَ تةنها لةويوينهاتون را ياَ كة ثي بطرين، لة ئةديبان كسَ لة تيَ ط�وي سازبكةين و بةي شاع)رةداغير قةوةد( نيدا ماَ سليةكيياي كافةبدؤست،وسةرو ئةد نويةك ئةديب ووني ذمارة ئامادةبو ةداَ ندةوة. لَ خوييَ نويعري كؤن و ك شيَ يَ كؤمةل، وةك ضؤن نيية شيعرةكانةمان لةسةر ئاس قس شيعر نييةوطريَ طويوني نةبوون وةمان لةسةر بو قسَ يَ دةل كة ناضيرةدا ماناو سةَ ئةو قسة بيي ب�ة نيية!..نةريَ خويماوةروو جةماوةعر باوي نة شيية كةوة بكةين ئة وةَ ليت قسةيَ مانةويوةي دة ئ�ةكيَ و و شةويدةضو نةي ترمانوةكان لة شةوة ئةو شةمةكانيردةوا ة بةَ ، دوور لة هةوال اندِ ثةرَ زمان تيوا جياوةمان ئةو شةسان كوشوةو ئينؤرو تةقينة تي.. لةوِ ثةرَ سياسييةكان تيَ نيلم ئاطا لة مَ كردو بيَ يِ بةراوك دةبيس موزيعرو نؤتةي شينها دةنطيدا تةوة شةت، ئاخر واِ و زوو ب�ردةبوو لةو شةوانةي نةكبوَ شةويَ ني هةوالوةكا لةناو شة ماندووة كة جةستةمانَ دةميستيان بة ويَ ان زؤر زؤر ثيؤرداو دةروون و رؤ و تانة هةية. شةوي شاعة دؤخي ك�ة م��ةرج نيي�� ي وتَ وة ثي ئ��ةو ش��ةندابةتييةكا و لة بؤنة تايَ ةناو هؤلنة تةنها لا شاعوة..ؤبكةيتةطر كَ زؤر طويةكيت و ذمارةيَ وستبكري دريايةك يانو لة كافوةبنة كؤبكَ ادةري ضةند برَ دةشيةمان بؤانةكي شاعخضةيةكدا كةش و هةواي لةناو باعر، يان بة شيوة بكةنةنَ ان خاوي دروستبكةن و رؤ شةيةك لةوَ ةن و لةسةر كيدةبي سازبككي ئةَ يِ كؤريدا هةيةدةبي كورد ستاي ئةَ كة لة ئي شة زؤرانةيَ كي بكريِ وطؤرَ ئال اِ ور و بَ طفتوطؤ بكري ويسَ ثي مانيَ و كة سليانةبو لةو شةووة ئةو شةوسةرو نو ئةديب وي بة شاريو ش�ارةةتي، ئة يَ ثيم شارةي ئةامةو شانازياسنسراوةو ن ناةران نَ داهيَ هةية بة سالري واةتي، كةضي ج�اانيي رووناكب و خةريكةَ وة نابيية بةخؤية وةَ لةو شيكيَ شةوي باردةكات،ةكةيدا كَ ي خةلةبي لة زاكدةي ئةِ كؤروسةرو ئةدية نوي ئةوم شارة باي شتا ئةَ كدا هيَ لةكاتيي لةوِ دوو كؤردا يةك كَ لة مانطيَ ة كة هةر نةبي دايَ تيت.َ ي دا بطَ تيةي وةيَ شيَ ت كة هةنديَ بيم�ان لةبوة ئ�ةَ ةدا دةب��يَ �� ليةيان وةَ لةو شي جار جارة دؤخين و طةلةريَ شوي كردووين،ودة ئاسو رؤحيان ووستكردووين در بؤوةيةاي نيَ م بة دلَ ، بة و دةستخؤشوثاسةني س شاياتريوة زييان زؤر لةم شارةو رؤح و دةروون كي ئةَ خةلةبدانةكاني ئةدتة جوا ساَ ةطةل تةواو لَ و دةبي ويستةَ ثيوة.نةَ ئاشتبكرينةوو ثيانؤذةداغي و ئةرةر قةوةوثاس بؤ د سوستكردينكيان بؤ درَ كة شةويزانةيو ئةو ئازي هةموو شوَ ثيوةكاني شةو لة رؤتيوةكاني ترواز لة شة جياة زؤر زؤر زؤربن.اي ئةو شةوانن.. بةهيو نايَ انهي دةرينا فايةق داةمةد فؤتؤ: ثةذار4 هونةر لراستي ثا ثةرؤشيرةوة بؤاني هونة نَ .. لة داهي خالقي مةزهةري2دةر... لباح رة ي سفر... سةَ سال3دا... ل- سؤزَ مان دلَ سليَ ةطةليدار ل د6 رؤذي هةشتةم... و/ ئةكبةر حةسةن... ل

Adab w Hwnar 14 January 2010

Embed Size (px)

DESCRIPTION

A Kurdish Daily Newspaper Published by PUK Iraqi (Central Media Office)

Citation preview

Page 1: Adab w Hwnar 14 January 2010

666

)5074 ( ثينجشةممة 2010/1/14

شةويك بؤ

ئةدةبرؤمانسي تةواو كةشيكي لة لةمةوبةرو شةويك ضةند تةقليدييانةي و داخراو هؤلة لةو دوور و شاعريانةدا، كة ثييان راهاتووين تةنها لةويدا كؤرة ئةدةبييةكانيان لة بطرين، ئةديبان تيكسيت لة ط��وي و سازبكةين كافرتيايةكي سليمانيدا )دالوةر قةرةداغي(ي شاعري بة ئامادةبووني ذمارةيةك ئةديب و نووسةرو ئةدةبدؤست، لريةدا خويندةوة. نويي و كؤن شيعري كؤمةليك ضؤن وةك نيية، شيعرةكان ئاسيت لةسةر قسةمان قسةمان لةسةر بوون و نةبووني طويطري شيعر نييةو دةلي كة ناضني سةيرةدا بيماناو قسة ئةو ب��ةالي نيية!.. خوينةري جةماوةرو نةماوةو باوي شيعر كة ئةوةية بكةين ليوة قسةي دةمانةويت ئ��ةوةي و شةويكي نةدةضوو ترمان لة شةوةكاني ئةو شةوة بةردةوامةكاني هةوالة لة دوور تيثةراند، جياوازمان شةوةمان ئةو كوشنت ئينسان تةقينةوةو ت��ريؤرو بةريكردو بيئاطا لة ملمالني سياسييةكان تيثةري.. لةو شةوةدا تةنها دةنطي شيعرو نؤتةي موزيك دةبيسرتاو ئاخر ب��روات، زوو نةدةبوو شةوانةي لةو شةويكبوو هةوال شةوةكاني لةناو ماندووة جةستةمان دةميكة و تريؤرداو دةروون و رؤمحان زؤر زؤر ثيويستيان بة

شةوي شاعريانة هةية.دؤخي نيية م��ةرج ك��ة وت��ني ثيي ش��ةوة ئ��ةو تايبةتييةكاندا بؤنة لة و هؤل لةناو تةنها شاعريانة كؤبكةيتةوة.. طويطر زؤر ذمارةيةكي و دروستبكريت يان كافرتيايةك لة كؤببنةوةو برادةريك ضةند دةشي بؤ شاعريانةمان هةوايةكي و كةش باخضةيةكدا لةناو دروستبكةن و رؤمحان خاوين بكةنةوة بة شيعر، يان لةو كيشةيةك لةسةر و سازبكةن ئةدةبي كؤريكي هةية كورديدا ئةدةبي ئيستاي لة كة زؤرانةي كيشة

طفتوطؤ بكري و بريورا ئالوطؤر بكري. ثيويسيت سليماني كة شةوانةبوو لةو شةوة ئةو نووسةرو و ئةديب شاري بة ش��ارةي ئةو ثييةتي، شارة ئةم شانازيي ناسنامةو ناسراوةو داهينةران سال بة هةية وا ج��اري كةضي رووناكبريانييةتي، خةريكة و نابيين بةخؤيةوة شيوةية لةو شةويكي باردةكات، خةلكةكةيدا زاك��ريةي لة ئةدةبي كؤري لةكاتيكدا هيشتا ئةم شارة بايي ئةوة نووسةرو ئةدييب لةو كؤري دوو يةك مانطيكدا لة نةبي هةر كة تيداية

شيوةيةي تيدا بطرييت.هةندي كة بيت لةبري ئ��ةوةم��ان دةب��ي ل��ريةدا شيوةيةيان لةو دؤخي جارة جار طةلةري و شوين كردووين، ئاسوودة رؤحيان و دروستكردووين بؤ شايةني سوثاس و دةستخؤشني، بةالم بة دلنياييةوة خةلكي ئةم شارةو رؤح و دةروونيان زؤر لةوة زياتري ثيويستةو دةبي تةواو لةطةل ساتة جوانةكاني ئةدةبدا

ئاشتبكرينةوة.ثيانؤذةنةو ئةو و قةرةداغي دالوةر بؤ سوثاس دروستكردين بؤ شةويكيان كة ئازيزانةي ئةو هةموو جياواز لة شةوةكاني ترو لة رؤتيين شةوةكاني ثيشوو

دةريانهيناين.. بةهيواي ئةو شةوانة زؤر زؤر زؤربن.

دانا فايةق مةزهةري خالقي.. لة داهيناني هونةرةوة بؤ ثةرؤشيي ثاراستين هونةر ل4 فؤتؤ: ثةذار حمةمةد

سالي سفر... سةباح رةجندةر... ل2

ديدار لةطةل سليمان دلسؤز-دا... ل3

رؤذي هةشتةم... و/ ئةكبةر حةسةن... ل6

Page 2: Adab w Hwnar 14 January 2010

سازداني: ئةدةب و هونةر

سالي دلسؤز( )سليمان وةرطي ضيؤكنووسء خؤي وةك لةدايكبووة. ثيانشار لة 1972سياسييةوة هةلومةرجي بةهؤي ثيدا ئاماذةي شاخ لة بةشيكي و شار لة خويندني نيوةي نيوةناضل بووة. سةرةتاي نووسني لةالي سليمان دةطةريتةوة بؤ سالي 1995 كة شيعر و ضيؤكي اني كردووة. نووسيوة و لةثةناشدا كاري وةرطيئةدةبيي ئةجنومةني بةرثرسي ساليش دوو دةستةي ئةندامي سال سي بووة. ثيانشار لة ئيستاش بووةء رامان طؤظاري نووسةراني

ثيانشار دةذي.سليمان دلسؤز لةبارةي كتيبة ضاثكراوةكانييةوة اندا دةليت: كتيبة ضاثكراوةكامن لة بواري وةرطيئةمانةن: 1ـ ضيؤكي شيين بؤ منداآلني خوين دنيسؤظيض ئيظان تةمةني لة رؤذيك 2ـ شيين دةبن؟ دروست ضؤن ديكتاتؤر 3ـ )رؤمان( 5ـ )رؤمان( ثينج و بيست كاتذمي 4ـ )ميذوو( طاندي و ستالني )راظة( 6ـ خةلكي هةموو براي

يةكن وتةكاني طاندي )لة ذير ضاثة(.

سنووري نيوان واقيع و خةيالبةسةرهاتةكاني انةوةي طي ضيؤك *ئةطةر وةزيفةي ئةدي بيت، مرؤظ ذياني ء رؤذطار فةنتازيا ضيية لة دابريين تيكست لةطةل واقيعدا، واتة ضؤن دةروانيتة سنوورةكاني نيوان واقيع ء

خةيال لة رةوتي ئةدةبيدا؟انةوةي طير تةنيا بة هةر -ضيؤك ضيؤك جار زؤر نيية. مرؤظ بةسةرهاتةكاني انةوةي خةون و خولياكاني مرؤظيشة، ديارة طيرهونةرييةية فؤرمة ئةو هونةريدا. فؤرميركي لة وان ذانري ضيؤك لةطةلر بابةتةكاني سنووري نيرذوو انةوة )وةك حيكايةت و مير تري سةر بة طيردياري دةكات. ضيؤكي خةيالري و بيةوةري( )فانتازي( ضةشنيركي ضيؤكة وةك ضةشنةكاني م وانيية ضيؤك بة تري سةر بةم ذانرة. من ثيرفةنتازيدا و واقيعي بةشي دوو بةسةر طشيت ضيؤكيشدا فةنتازيرتين لة بكريرت. دابةش واقعييةكان كةرةسة و رةطة دةتوانني مة ئيرالواز ضيؤكيركي دةبينم جار زؤر بناسينةوة. نريرت دةقةبلرير واقيعي ضيؤكي بة ناهونةري و و ثيرضةوانةكةشي ضيؤكيركي ئالرؤز و ديسانةوة قةلرةم لة فةنتازي ضيؤكي بة ناهونةري سنووري سنوورةكة منةوة بةالي دةدريرت. نةك ناهونةريية و هونةري ضيؤكي وان نير

ضيؤكي واقيعي و فةنتازي.( بير ضيؤكنووسيركي وةك )رةميؤند كارظيرثةنابردنة بةر فةنتازيا ضيؤكي زؤر هونةري و نويردا ئةدةبي لة و نووسيون راكيرشي سةرنج

درةوشاوةتةوة. منوونةي لةو بابةتة زؤرن.مرؤظ. ذياني لة ذانرة نزيكرتين ضيؤك زيهين و فيزيكي رةهةندة هةموو بة ذيان و ثيرضوثةنا ندةي هير رؤحييةكانييةوة، و داية، تير نةدؤزراوةي و زةريف وردةكاريي ناتوانير ضيؤكنووس ديكةش سالري هةزاران

ئةو كةشفكردني ببات. هةموويان بة ثةي دارشتنةوةيان و ثيرضوثةنايانة و وردةكاري هارمؤني بة و جوانيناسانة شيروةيةكي بة نةرانة داهير ضيؤكي هونةريدا، فؤرميركي لة كةم دةسيت بة ذيان مة ئير با نيرت. دةخولرقير

نةطرين.شيعر ناسةكان ثير لة يةكيرك بة ئةطةر الساييكردنةوةي سروشت بيرت، ضيؤك السايي كردنةوةي ذيانة. ذيان شاكاريركة تا ئيرستا هيض شاني لة شان نةيتوانيوة ئةدةبي دةقيركي بدات. هةلربةت ديسان ثير لةسةر ئةوة دادةطرم كة ذيامن بة هةموو رةهةندةكانيةوة مةبةستة.

ضالة هةلكةندني ضريؤكنووسني بةدةرزي

ء ئةدةب ثانتايي لة شيعر ئيستاش *تاكو ء كاريطةرتر ئامادةييةكي ئيمةدا رؤشنبييي جدديرتي هةية لةضاو ضيؤك. تؤ هؤكاري ئةمة بؤ ضي دةطةرينيتةوة؟ ئايا تةنها هؤكار ثةيوةنديي بة رةهةندي ميذوويي شيعرةوة هةية ياخود غيابي

مةعريفي ء رؤشنبييي ضيؤكنووساني ئيمة؟يةك لة هؤكارةكانيشي و راستة *ئةوة ناو لة وةآلمةكة لة بةشيرك و زياترن دوو و

ثرسيارةكةي جةنابيشتدا هاتووة. هةموو لة مة ئير الي لة شيعر ئيرستا تا بووة، ضونكة جطة بةختةوةرتر تر ذانرةكاني رابردووي لة قوولري رةطوريشةيةكي لةوةي مؤسيقاي هؤي بة هةية، رؤحيماندا ذياني مالر طؤرانييةوة و مةقام ريرطاي لة و ناويةوة كةنالر بة كةنالر و ئيزطة بة ئيزطة و مالر بة لة طوير و نةكةيت هيض دةتواني تؤ طةراوة. شيعريرك بطريت، يان بة كاريركي ديكةوة خةريك رةنطة بةآلم بطريت. شيعريرك لة طوير و بيت مرؤظ بؤ ئاسانيية بةو ضيؤكيرك خويرندنةوةي دةست نةدات. دةبير كاتي بؤ تةرخان بكةيت ئةو نةراني خولرقير بؤ بدةيت. بؤ هةزينةي و دوو ذانرةش تارادةيةكي زؤر دؤخةكة هةر بةم

شيروةيةية.رؤشنبيييةكي بة كةسيرك مة ئير الي نزميشةوة دةتوانير شيعر بنووسير و بةردةنطيش بة كةسة ئةو هةر بةآلم بكات، ثةيدا بؤخؤي هةمان ئاسيت رؤشنبيييةوة بيةويرت ضيؤكيرك خويرنةر دوو نةتوانيرت رةنطة بنووسيرت،

ضيؤكنووس بكاتةوة. كؤ خؤي دةوري لة خؤماندووكردني و خويرندنةوة بة ثيرويسيت خويرندنةوةي ريرطاي لة دةبير و هةية زياتر ضيؤك رةطةزةكاني هةموو شاكارةكانةوة دةبيرت لةوة جطة بنب. جيرطي نةستيدا لة كة بكات ز بةهير ئةوةندة خؤي هةستةكاني بطريرت طوير و ببينيرت كةس دةيان بارتةقاي

و بؤن و تام و لةمس بكات.ضيؤكنووسينيش، عالةمطيي ئةسلريركي بنووسيت، بةردةوام دةبير تؤ بةردةواميية،

. هةموو رؤذيرديارة نامةوير وانةي ضيؤكنووسي دابدةم و رير و شويرن بؤ كةس دياري بكةم. نامشةويرت دذوارييةكاني لة باس تةنيا نم! بتؤقير كةس كاركردن لةو ذانرةدا دةكةم، بةآلم راستييةكةي نيية. ئيلهام و ريركةوت ذانري ضيؤك ئةوةية

ضيؤكنووسني هةلركةندني ضالرة بة دةرزي.ئارةقرشنت و كار ئةهلي كة ئيرمةش دةي نني، ئاسايية بةرومالري ضيؤكمان ئاوا رةنطني

بيرت!دوور با ثيرضةوانةية. دؤخةكة دنيادا لة كتيريب حازريدا، انةي ئير لةو هةر نةرؤين، فشاري و سانسؤر سةرةراي رؤمان و ضيؤك دةبيرت ضاث شيعر ندةي هير ضةندين رذيم، و بيستةم ضاثي دةطةنة طةليركيشيان و

زياتريش.ضيؤك باشوور كوردستاني لة كة ئةوة كةمة، رميرين ضيؤك( كورتة )بةتايبةت زيندوويي و هونةري ئاسيت بؤ بةداخةوة

ضيؤكةكان دةطةريرتةوة.

دةرخستنـي قوآليي لة شتـي بضووكةوة

تةوزيفكردني لة دةبينيت ضؤن ضيؤك *رؤلي ئايا نةتةوةدا، مرؤييةكاني كارةساتة و رووداو تراذيديا نةتةوةييةكان نابنة هةويين بةرهةمهيناني

تيكسيت نةمر و جاويد؟ئةوةندةي نةتةوةييةكان تراذيديا -بووني بؤ بيرت ز بةهير بابةتي و دةستماية دةتوانير هيرندةش دة ئةدةبي، شاكاري ئافراندني بؤتة خةسار و بةآلي سةري ضيؤكي كوردي، بؤ دةست كة كورد ضيؤكنووسي ضونكة

قةلرةم دةبات، ثيري واية بة ضيؤكيرك، رؤمانيرك بةدبةختييةكان و و سويرري تالر دةبير هةموو طؤشةي طةورةية. هةلرةيةكي ئةوة دةربريرت. تة هةويرين هةر يةك لةو كارةساتانة دةشيرت ببيردةيان ضيؤك و رؤمان و فيلم. لةبيمان نةضيرت لةسةر هونةريي بةرهةمي و ئةدةبيي دةقي طشت بؤ )جوزئـ( ثاذ ثةيوةنديي بنةماي نيشانداني شيت لة تؤ واتة دامةزراوة. )كول( نيشان طةورةكان دةردة قووآليي بضووكةوة ئةو كاتيرك هةر ثيرضةوانةوة. بة نةك دةدةي ئةدةبيةتي داروثةردووي تيركضوو، تةناسوبة

دةقةكة دادةرووخيرت.لةبةردةستة، زؤرمان قورةسووريركي مة ئيربةآلم كة وةستاي دةسرتةنطيين طؤزةكةرمان

نةبن، قوري كوير وةسةر خؤمان بكةين!ترةوة ديدطايةكي لة دةكةم حةز ةدا ليرهيرشتا دةلريرت كة بؤضوونةي ئةو بروامنة زةمامنان مة ئير و طةرماوطةرمن كارةساتةكان كارةساتةكان لة مةودا ئةوةي بؤ ثيرويستة يان بطةين و بيانكةينة بطرين و ئينجا بتوانني تير

دةمسايةي ئةدةبي.تراذيدياي دوو لة بيست سالر لة ثرت ئةوة هةلرةجبة و ئةنفال واتة كورد طةورةي هةرة ئةدةبيي طةورةي دةقيركي هيرشتا و ثةري تير

ضيؤك لةبارةيانةوة لة دايك نةبووة.كونستانتني وةك رؤماننووسيركي كةضي طيؤرطيؤ لة سالري 8491دا تةنيا دوو سالر دواي شاكاري جيهاني دووةمي جةنطي برانةوةي ئةو لةبارةي نج( ثير و بيست )كاتذمير نةمري بةآل طةورةية دةنووسيرت. ئةمةو دةيان رؤمان ئارامة، رؤذئاوا )بةرةي وةك تري شاكاري و 4891، قةآلي ئاذةآلن(، و... كة بةرهةمي ئةو

دةورةيةن.رؤماني و ضيؤك ساآلنةدا لةو مة ئير خؤ كةممان بآلونةبؤتةوة كة بابةتيان تراذيدييةكاني كورد بيرت، بةآلم ئاخؤ ئةو بابةتة بووة بة هؤي

ئةوةي بنب بة دةقي نةمر؟ويستة طايةكي ترة. ثير كةواتة كيرشةكة لة جيرضيؤكي نايةلرن كة بطةريرني هؤكارانة لةو كورديش خويرنةري الي تةنانةت كورديي بة ويستة ثير جيهاني. ئةدةبي ئاسيت بطةنة دواي ئةو خةسار و نةخؤشييانةدا بطةريرني كة كة كردووة. فةلةج و طؤج كوردييان ضيؤكي

شيروةيةك هيض بة جيهاني، ئةدةبي م دةشلريرمن نيية. رؤذئاوا بةرزي ئةدةبي مةبةستم )حمةمةدئاسةيف وةك نيروي بير ضيؤكنووسيركي سولرتان زادة(ي ئةفغاني بة نووسةريركي جيهاني نةتةوةكةي تراذيدييةكاني ئةويش دةزامن. و ضيؤكةكاني دةستمايةي كردؤتة خؤي ضونكة بووة، سةركةوتوو كارةكةشيدا لة ستاندةرة جيهانييةكاني هونةري ضيؤكنووسي

لة بةرهةمةكانيدا رةضاو كردوون.تة هؤي خولرقاني دةقي كةواتة ئةوةي دةبيرو تةكنيك و رةطةز بةسةر شارةزايي نةمر، بة بابةت نةك ضيؤكنووسيية هونةرةكاني

تةنيا.

لة رؤذهةآلت ذانري ضريؤك ضاالكرتةنيوان جياوازةكاني رةهةندة طشيت *بة ضيدا لة عياق ئيانء كوردستاني ضيؤكي بةركةوتنيكي توانراوة ئاستيك ض تا ء دةبينيت

مةعريفي لةنيوان هةر دوو الدا دروست بكريت؟-ضيؤكي ئةو دوو بةشةي كوردستان هةر يةكرتي و هؤطري تيركةآلو ندة هير لةسةرةتاوة تايبةمتةنديية دةستنيشانكردني كة بوون، دةتوانير كير دذوارة. هةنديرك جياوازةكانيان بؤ ي قزلر حةسةني ضيؤكي خةسلرةتةكاني يرتةوة؟ ك لةو دوو بةشةي كوردستان بطير يةكيرو جيهانبيين جياوازيي زياتر جياوازييةكة وازة فةردييةكانة نةك جياوازيي كةلركةلرة و شيربة دوو بةشةكةي ئةدةبيي سةر ريرضكةي دوو ئةو سةرةراي و ئةوةشدا لةطةلر كوردستان. روويداوة دواييدا ساآلنةي لةو كرانةوةيةي و ضاثةمةني ريرطاي لة تيركةآلوييةي ئةو و دوو ئةو ئةدةبي بووة، دروست ميدياوة سةرضاوةي لة يةكةو هةر كوردستان بةشةي ئةدةبي جيهانييان خواردؤتةوة لة جياوازةوة و هةركام كةم وزؤر كاريطةريي ئةدةبي نةتةوة

سةردةستةكانيان لةسةر بووة.و سياسي دؤخي بةلةبةرضاوطرتين بةآلم بةسةر زالر جياوازي كؤمةآليةتيي و ئابووري كة بةرضاو جياوازييةكي ثارضةيةدا دوو ئةو دةيبينم لة رووي ئامادةيي ئةو ذانرةية لة الي

نووسةران و هةم خويرنةرانيدا.روانطةيةكي لة خوانةكردة ئةوةي بير دةمارطرذانةوة ئةو قسةية بكةم، لة كوردستاني و مجوجوولر ضيؤك ذانري رؤذهةآلت طةرموطورييةكي زياتري ثيروة ديارة. سةرةراي ثيرويست، ئيمكاناتي و ئازادي و بوار نةبووني ئةورؤكة لة هةموو شارة طةورة و بضووكةكاني كوردستاني رؤذهةآلت كةسانيرك هةن بة جددي ليرك دةخويرننةوة، دةكةن. كار بوارةدا لةو دةنووسن. و دةكةن طفتوطؤ كؤدةبنةوة، بكةم باس زيندوو منوونةيةكي مبةوير ئةطةر بةردةوام كة )روانة(ية ئةدةبيي مالرثةري بةرهةمي ضيؤكنووسان بآلودةكاتةوةو هةموو حةفتة ضيؤكي وةك ضيؤكيرك حةفتةيةك را ضيؤكنووسان و رةخنةطران كة دادةنير لة دةنووسن. لةبارةوة خؤياني بؤضووني و بة هةست نووسينانةوة و باس ئةو ئةجنامي ثيرشكةوتين رةوتي ضيؤكي كوردي دةكريرت و ناني زياتر. تة هانةيةك بؤ داهير لةوالشةوة دةبير

شارةكان هةموو لة لةوةي بيرجطة ئةوة بابةتة لةسةر هةفتانة ئةدةبي، ئةجنومةني تةوة و دةقةكان دةخريرنة ئةدةبييةكان كؤ دةبيرنديرك لةو بةر رةخنة و طفتوطؤوة. ئينجا لة هيرناسيين و شارةزابوون كؤرسي ئةجنومةنانةدا رةطةز و بنةماكاني ضيؤك بؤ الوان دةكريرتةوة. بةداخةوة لة كوردستاني باشوور سةرةراي ئةو كارةكان هةية دةرفةتةي و ئيمكانات هةموو لة ئةوانةي زؤربةي ئيرستاش تاكةكةسني. هةية ئامادةييان ضيؤكدا بواري لة باشوور ثيرضةوانةي بة ثيرشوون. نةسلةكاني بة سةر الوةكانةوةية بةدةست زؤرينة رؤذهةآلت و دةبيرت زياتر ذمارةيان رؤذيش بة رؤذ و سةرةراي دةكات. طةشة هونةرييان ئاسيت م واية ضيؤكي كورديي لة ئةو راستيية من ثيرو ئةزموونكردن قؤناغي لة هيرشتا رؤذهةآلت

خؤتاقيكردنةوةداية.

ئةطةر بة يةكيك لة ثيناسةكان، شيعر الساييكردنةوةي سروشت بيت، ضريؤك الساييكردنةوةي

ذيانة..

الي ئيمة كةسيك بة رؤشنبريييةكي نزميشةوة دةتواني شيعر بنووسي

و بةردةنطيش بؤخؤي ثةيدا بكات، بةآلم هةر ئةو كةسة بة

هةمان ئاسيت رؤشنبريييةوة بيةويت ضريؤكيك بنووسيت، رةنطة

نةتوانيت دوو خوينةر لة دةوري خؤي كؤ بكاتةوة..

3 سالي نؤزدةهةم- ذمارة )5074( ثينجشةممة )2010/1/14( ضاوثيكةوتن

سليمان دلسؤز:ضريؤك نزيكرتين ذانرة لة ذياني مرؤظةوة

سليمان دلسؤز

Page 3: Adab w Hwnar 14 January 2010

سةباح رةجندةر

1 بة دليكي ثر و ئاسوودةوة

بة ناو تاريكايي كيو تيثةريكيو بةرطريكةر و هيشبةرة

جيهانيش ليوي وشكةطويي سووك و مةست بة لةرينةوةي ئاواز

لة خةو هةسيتبة ئارةزوويةكي زؤرةوة دةست بؤ كةمانضة دةبات

لة هؤلي تاجداري طؤراني و مؤسيقاداسةرم بة سينطي درةختيكةوة كردووة

تا خؤم حةز دةكةم لة خةوم هةلةستينةئةي كازيوةي ناو باخضة فراوانةكان

منداليك لة درةختةكةوة نزيك دةبيتةوةثةثوولةي بة سةر شانةوةية

ماندووي ترسيك و ب��ي��زارة ثةثوولة رةنطاورةنطيي لة كردووة

نازانيت ثةثوولة بة سةر شاني دةمينيتةوةي����ان ب���ة ه����ؤي ش��ان��ي��ي��ةوة دةض���ي���ت���ة ن����او ل���ك و ثؤثي

درةختةكةوةئةو كات دةبيت يارييةكة دةست ثيبكاتةوة

خةميش لة كؤتايي طةردوون خبوات

2 ئةي وريايي دل مانطتا دةطةم بة ديداري

بالندةي ئاو لةبال ضؤراو هاوريم بةبالندةي ئاو لة بال ضؤراو

خؤشبةخيت سروشتة و بوومةلةرزة رادةطريتدةستم لة سةر دل و ناوضةوامن دادةنيم

مةشخةلي ناوضةواني بةهرةبةخشم ثيدةطاتئةي وريايي دل مةرط ماري لةشةرة و بة تواناية

3 منداليكي بة سينطيةوة طرتبوو

ثييةكاني لة ناو باخضةهةلدةطرت و دادةنا

كة سيبةري دةكةوتة سةر طولطول وةك رةطي رابكيشريتة ناو شارة ميوولة

هةي دادي بووكي لةناو باخضة نيشتةجي دةبي

ئةطةر لة مةرطي دةستفرؤشيكداهةزار و يةك ئاوازي ثينةبيت

بؤ الوانةوة و دلراطرتنثياوي بيزراو

بة مندالي طةزةي لة مةمكي دايكي داوة4

زةوي دواي دروستبوونيلة كةسي نةثرسي

رابةر و بةريوةبةرم كييةطياني زةوي

بة زةينيكي ثاراوةوة هةلدةبذيريتكي بيتة ناو ضاوي

طلينةي خؤي نيشان بداتلة ناو بلووري ضراي دانيت

5 قةت لة بةرزاييةوة تةماشاي خوارةوةم نةكردووة

لة خوارةوة وةك رةجني دللة بةرزاييم روانيوة

هةردوو دةستم بؤ دروستبوون و راطرتيندوو قؤزاخة بةرزكردووةتةوة

قؤزاخة دز و قورط نووساو و ضليسي تيدا نييةئةي قؤزاخة

خويين لةشي مردووخورثةي تةماشاكردن و رازي ذيان نازانيت

6 كيلطةي طولة بةرؤذة

لة رووخساري ئاطراويتداتريفة ستايشي سةرضاوةي دةكاتنازي جيوة جيوي بةضكة ثةرةسيلكة

بؤ تؤ ئةي سةرضاوةرؤذ طولة بةرؤذة ميهرةبانة

شةويش مانطبة درةوشاوةيي هات

بؤ بوون بةجواني لةدايك بووة مانطلة شوينيك دةسووريتةوة

خةلكةكةي سيوي يةكرتي خبؤن7

مرؤظ تيشكي ثةرت و بآلوي خودايةتويكلي هةنار بةدةوروبةري خؤيدا فري دةدا

سةر زةمني بةدةسيت نامةردانةوةض زوو بي رةنط بوو

درةخيت بةروبووم و سيبةرض زوو بة دةسيت نامةردانةوة

رةطي لةقاتيدا دروودي و هةتاو سوارضاكي بةتالة زؤر شوينيكي

جبوليتةوةبةهرة و هيزرةنط و رةط

بدةنةوة باغي رووي مرؤظبة دلي ثر بدرةوشيتةوة

دلي ثر وةك شاري لة رووبار نزيك واية كاتيش دوابكةوي

لة نامؤيي ناثرسيتركابةرايةتيشي لةطةل كةسدا نيية

هاواريكة لة سينطي بةرخيكةوة هاتووةتة دةري8

كات دلي شني و مؤر بووةرابردوو بنووداهاتوو تؤش

تا ئيستا بة تيذي رةتدةبيتبةرانبةرتان

لة سةر بالي ثةيكةريك دةوةستم

تييك دةوةشينمهةرسيكيان دةستيان راطرتووة

بؤ نزا نابؤ ئةوةي ئيمة شتةكاني خؤماني لةسةر هةلطرين

بةدل شتةكاني خؤمان هةلطرينمانط وةك ثشت و ثةنا لةطةلاندا

دةوةستيت و طةش دةسووتيتهةموو فرت و فيلةكاني كات ئاشكرا دةبيت

بازيش نةوي دةبيتةوةديت لة سةر ثةيكةري خؤي دةنيشيتةوة

لة شكؤي مردني خؤي بةهرةمةند دةبيت9

هةول دةدةم بةروبووم و سيبةريئةو درةختةم بيكةويتةوة

كة لة باثيامنةوة بة جيماوةبة بةهرةي خةونيكةوة

بةيانيان لةخةو هةلدةستمدةست لة سةر دل دادةنيم

بة خويين ئاطري مةترسيدار دةكوذينمةوةضاثةست و سيين ثياآلن

لة ئاطري سؤبة نزيك دةكةومةوةثةجنةرة دةمة بؤلةيةتي

بؤني ذوورةوة و بؤني باخضةي بؤ تيكةل ناكريتكاكلة طويزي سةرخوان و طويزي

بة لكةوةي ناو حةوشة و بانلة بةراورددا بؤيان دةركةوت ذيان لة مةترسيداية

لةداربوونةوةباجي نةويسنت و بيهوودةيي ذيان نيية

10 جابولقا لة سةر قؤضي طاي ضاو سوورةوة

ريطاي بؤ نةهاتووةلة شةرميكي طةرمدا

لة ناو فنجاني جادووبازيك دامةزرابالي باز هيدي هيدي بةرزي كردةوة

تا زةمني بووة ضاو و هةمووماني ديت و ناسيطةرمي بة ثيي و دةست و بال بةخشي

لة سةر ثشيت طا هامتة خوارةوة دل بة بالي بازيكةوة بةست

برادةران ئةي ثةر و بالدار ضوالةي كال دةزانيت

باران لة كاتي منة و ريذنةيداضؤني بيكردووةتةوة..

شيعر2 سالي نؤزدةهةم- ذمارة )5074( ثينجشةممة )2010/1/14(

عومةر عةبدولكةريم

بة عةشقي شيعر وةالم دةدةمةوة...ديسانةوة )بي لة عةشق كي براوةية(

كة عةشقي تؤ دةمسوتيينهةر براوةم

دةنا بؤ ذين دةتوامةوة!

****شةوانة بة عةشقي تؤ دل دةخؤم

هةر براوةم طةر تؤ نةباي

دلي ترم دةخوارد...!****

كة غةمبارموةكو داري سةر ئاو

هةر براوةم دةنا دلي ترم غةمبار ئةكرد...!

****كة ضاوم هةر عةشق دةبيين

هةر براوةمدةنا ضاو بزر بزر...!

****شةوانة خةيالي عةشق

دةخمةويين هةر براوةم

دةنا بة خؤمةوة طيم دةخوارد...!

****

لة كؤتيشم دةنهةر براوةم

كؤت نابي عةشق!ثارة ثارةشم كةن

هةر براوةمعةشق لةت نابي...!

****ذينيشم زةووت كةن

عةشق سةوز...!****

شاربةدةر كريم!عةشق لة هةطبةي سةفةر...!

****ضاوم كوير كةن

سةفةر بة ضاوي عةشق...!****

الل كةن! عةشق لة دل...!

****كةر كةرم كةن!

عةشق لة زار...!*****

بشمكوذن هةر براوةم

عةشق لة شيعر...!

حةمـامي موفتـيشؤرة بييةك

شؤر شؤر وةستاو ثةيكةريكي رةنطيين جواني

ماندووي طةرماو...!دةنكة هةناري ثايزة

سوور هةلطةراو قذي ذاكاوي تةر تةرو

هيشتا ثاراو...بؤني رحيانةي جةستةي

بةناز ثرذاو...كؤمةليك خةلك بة لةش مردوو

ضاو حةثةساو...!راوةستاوة... ضاوةريية...

بؤ تةكسييةكدلي من و دلي ئاسؤ )1(

تةكسييةكي دةرطا كراو...!دلي شيتم

دلي شيتيان طريكي كول

لة شةرمانا خةفة كراو...!ثية سابونكةرانيش...

سةرطةردان...!بةالم دل بؤتة قوربان

كة ناتوانيوينةي جواني

شؤخي سروشيت عاشقانبكاتة شيعريكي تةروبيبةخشيتة عاشقاني

شاري )طؤران(!.1: ئاسؤي عومةر سوارة.

سالي سفر

دوو ويـنـةي عةشــق

Page 4: Adab w Hwnar 14 January 2010

ذاوين شالي

شيعرو وينةكانيئةدةبيية ذان���رة ل��ة يةكيكة شيعر ثةيوةندييةكي كة كاريطةرةكان هةرة هةيةو بووندا و ذيان لةطةل راستةوخؤي دةبيت، سةختة بتوانني شوناسيك بدةينة شيعر، وةلي ثةيربدن بة نهيين و طريكاني ئيستاتيكاي بة ثةيربدنة دةق، ئةوديو نةوتراوي نهيين شيعر جار طةليك شيعر. وينةي ضةندين ب��ة و ش��اع��رة ناخي ديدي خوينةردا لةبةر ثةيامة ئةو جياواز بةرهةمي شيعر وات��ة دةخولقينريت،

هةسيت و عةقلي و ويذدانيية.شيعر دةتوانيت بةضةندين رةنطي جياواز خؤي بنوينيت، لة ريي شيعرةوة دةتوانني بكةين، كؤمةاليةتييةكان كيشة لة باس بضينة نيو ئازارةكاني كؤمةلطةوة، بة واتا لة ريي خةمة فةردييةكامنانةوة دةتوانني هةر بكةين. ذانةكان كؤي لة طوزارشت ل��ة ري���ي ش��ي��ع��رةوة دةت��وان��ني س��ةدان و داريذين سؤز ثر و جوان ثةيظي وشةو

مرطةكاني عاتيفة بة وشة سةوز بكةين.زامة دةتوانريت ثيضةوانةشةوة بة تيكستيكا لة ط��ةورةك��ان و ق��ول ه��ةرة و مةزن شاكاريكي بكريتة و بكريت ضي لة خؤي كاريطةريي زةمةن تيثةريين بة

دةست نةدات.

ئةزموون ثاساويكي نابةجيجياوازدا رووي دوو بة ئةزموونكردن دوو واتاي دذةيةكمان ثيدةبةخشيت، كةم ئةزموون واية ثييان كةسانةي ئةو نني

بنةرةتيي ف��اك��ت��ةري ب��ةردةوام��ي��ي و زؤريك لةطةل رؤذانة وةلي سةركةوتنن، بةريةكدةكةوين ئةزمووندارةكاندا لة دواي دةخ��وي��ن��ي��ن��ةوة، ب��ةره��ةم��ي��ان و ثاشخانيكي دريذ لة نووسني و بةردةوامي، ئةطةر بيت و ئةو بؤضوونة سةد دةر سةد راست بيت و ئةزموونكردن تاكة فريادرةسي بةرةو ترؤثك بردني نووسةران بيت، بؤضي طةليجار بةرهةمي ناضيز و الواز دةبينني كة نوسةرةكانيان خاوةن ئةزموونن و طةجنيك

نني و تازة دةستيان بة نووسني كردبيت؟هةلبةت ئةم باسة رةخنةيةك نييةو بة كةم تةماشاكردني بةرهةمي ئةزمووندارةكان لؤذيكيانةي باسكردنيكي بةلكو بيت، بابةتةكةمانة لرةدا، ئيمة خاوةن كؤمةليك ئةزموونداري طةورةي ئةدةبيني كة هةميشة ئةكةين، ثيوة شانازييان و ريزمانن جيي شووناسي بةرهةمةكانيانةوة ريي لة كة دةوروبةر. والتاني طةيشتؤتة نةتةوةييمان ب��ةدي��وي��ك��ي ت��ري��دا، زؤرج����ار ل��ةب��ةردةم كة ئةبينينةوة بةرهةمي كةسانيكا خؤمان دريذ ئةزموونيكي خاوةن نووسةرةكانيان نني و هةميشة و بةردةوام بةرهةمي جوانرت ئةطةر دةكةن، ثيشكةش شايستةترمان و ثاية شاعريكي راب��ردوو بؤ بشطةريينةوة زيندووترين فةروغزاد( )فروغي وةك بةرزي منوونةية، كةممان هةين لة دةرياي بةريين بة و نةكردبيت مةلةمان شيعرةكانيدا ئاراستةي ثر جولةي شةثؤلةكاني سةرسام لة بةرهةمةكاني تائيستة كة نةبوبيتني، بةرزترين ئاستةكاني ئةدةب تةماشا دةكرين و نةوة ثاش نةوة كاريطةريي زياتر دةبيت، فروغ كة هةموو ذياني 38 سال بوو، لةكاتيكا بةرهةمي يةكةمني ساليدا 17 تةمةني لة كة )طوناه(، ناوي بة كردةوة بالو خؤي زؤر دذايةتييةكي دووض��اري لةوكاتانةدا سةرةتايةوة لةو فروغ ضونكة هاتةوة، خؤي سةردةمةكةي ثيش سال ضةندين

كةوتبوو.

بؤ كة بروايةي ئةو دةطةينة لةمةوة بةسةر شاعر هةلشاخاني و سةركةوتين ئةزموون تةنها سةختةكاندا بةرزو كيوة رةطةزةكاني بطرة نيية، ي��اري��دةدةر و ج��وان فةنتازياي و خةيال وينةي تر ئةمانة تيكراي و...هتد دونيابينيي شاعر

ياريدةدةر ئةبن.

شيعرو ملمالنيي نةوةكاننوي شتيكي ن��ةوةك��ان ملمالنيي نةتةوةيةك، تةنها بة نيية تايبةت نييةو ملمالنييةشة و ناكؤكي ئةو بووني هةر كاردانةوة لة جؤريك سةرهةلداني دةطاتة لة نيوان نةوةكاندا، كة ئةمةش هةر شيعر ناطريتةوة، بطرة هاوكيشةيةكي طشتطري

ئةدةبة بة لقة فرة جؤرةكانييةوة.ه���ةن���دي ج����ار م��ل��م��الن��ي��ك��ان لة بةرامبةرةوة قبولنةكردني نةخويندنةوةو هةتا تريشدا ديويكي بة دةب��ن، دروس��ت نوي دةنطي و بيت مةوجود سةركةوتن ب��ةردةوام مةيدان، بينة ك��ارا قةلةمي و بووني كيبةركي و تةحةدي لة جؤريك كيبةركيكة حالةتا هةندي لة دةبيت. ئةو بووني ليديت. ثيي تؤثي ياري وةك ملمالنييةش هةميشة كاردانةوةي نيطةتيظي ليناكةويتةوة، بطرة هةندي جار كاريطةريي بةوةي دةب��ي��ت، ثؤزةتيظي و ب��اش زؤر دةيةويت تر ئةوي بةرامبةر هةريةك كة و جوانرت بةرهةمي و بكات بةهيز خؤي جؤرةي ئةم بكات، ثيشكةش ماناتر ثر ملمالني ملمالنيية بة ديوة ئيجابييةكةيدا، نةوةيةك بةرهةمي نةخويندنةوةي بةالم رةخنةطرتن لةوالشةوة نوي( )ن��ةوةي و ئةمة نوسينيان، شيوازي و بةرهةم لة و

جؤريكي ناتةندروسيت ملمالنيية.و خ��اوةن خةسلةت ن��ةوةي��ةك ه��ةر ثيش لة كة خؤيةتي بة تايبةت سيفاتي خؤي جياي دةكاتةوة، ئةم خةسلةتانةش شارستاني ئ��اس��يت ذي����ان، ج���ؤري ل��ة تيايةتي ذينطةيةي ئةو جؤري س��ةردةم، هةموو كؤي دواج��ار كة سةرهةلئةدات، كارليك مرؤظدا ه��زري و ناخ لة شتةكان دةكةن و رةنطدانةوةيان بةسةر بةرهةم و

نووسينةكانيةوة دةبيت.يةكرت ملمالنيي بي بريار طةر بؤية لةسةر ملمالنيكان ثيويستة بكةين، ئاطايي ب��ة و ت��ةن��دروس��ت بنةرةتيكي خويندنةوةي بةرهةمي يةكرت بنيات بنريت، موناقةشاتي لة ملمالنيكامنان نا، ئةطةر كةسي سي دوو كؤبوونةوة رووثؤشراوي بر كاريطةرييان زياتر بةرضاييةكان و ئاسيت لةسةر ملمالنييةك ناطةنة و ناكات طؤر ئالو يةكرتو لؤذيكيانةي خويندنةوةي

كردني فيكر و مةعريفةي كؤن و نوي.

لةبارةي شيعرةوة دةوترينبةسةر دةس��يت مؤديل ئيستةدا لة و طرتووة رؤتينيدا و ماددي و شيت زؤر وةلي دةكات، شتةوة طةلي بة تةحةكوم و روان��ني لة و ئةدةبدا لة مؤديلبوون بة بؤضوونةكاندا بيدةنطي هةلناطريت و مايةي

لةسةر وةستان و هةلوةستة كردنة.ناوةندة لة و ل��ةوي ةو ل��ر ساالنيكة وةهامان قسةطةليكي ئةدةبييةكاندا سةوداي و سةردةم كة ئةكةوي بةرطوي ئةمرؤي شيعري و ض��ووة بةسةر شيعر خويندنةوةدايةو ث��ةراوي��زي لة ك��وردي ئةوانةشي كة دةنوسرين بة وةنةوز و بؤلة

بؤلي شاعران ناودةنرين!.خةتةرناكي ق��س��ةط��ةل��ي��ك��ي وت���ين رةها بريارداني ثييوابيت كة لةجمؤرة لةمةسةلةيةكي وةهادا، خاليية لة روانيين شيعرو بؤ ج��دي خويندنةوةي و ق��وول الواز بة ئةفسووس، سةردةم، ئةدةبياتي ناساندني شيعر الي ئةو جؤرة كةسانة بؤتة مؤديليك و ثاساويكي واقيعي لة ثشت ئةم ثيبكةن نيية كة قةناعةمتان بؤضوونانةوة نوي ن��ةوةي ئةدةبياتي فيعلةن ب��ةوةي

خالي بيت لة مةعريفةو ديدطاي نوي.كيشةكة ئ��ةوةي و لةاليةكيرتيشةوة لة دةزطا برياري هةندي تؤخرت دةكاتةوة، ضاث شيعر ئيرت ب��ةوةي ضاثةمةنييةكانة بةرضاوي بة شتانة ئةم هةموو نةكةن!، و بيدةنطني ئيمة و رووئ���ةدةن ئيمةوة قسةيةكمان نيية، ئةطةر قسة لةسةر ئةوةية ئةوةي بؤ نةشياو ه���ةرزةو كةسانيكي دروست بكريت بةبةرا ئةدةبيان بةرطي بوون و رووي شيعر دةشيوينن بةو ناميلكة ئةوا قؤرخكردووة، بازاريان شيعريانةي ئةو و مةزنرتة لةوة طةلي شيعر ثيمواية خةون و نني شاعر كات هيض كةسانةش بة شاعر بوونةوة ئةبينن، ئةو دياردةيةش ثال لة و لة هةموو سةردةمةكاندا هةبووة وةك: جاويداني و ب��ةرز ثاية شاعراني حةزرةتي نالي و مةحوي و طؤران و هيمن هةبوون كةسانيك ...ه��ت��د، س���وارةو و طريدةن شيعرةوة بة خؤيان ويستويانة لةوي لرةو و بردويانة هيناوةو وشةيان و بةناوي شيعرةوة دواون و دواجار نةبوونةتة لة ط��ول��ي��ك ثرشنطدارو ئةسترةيةكي طولزاري شيعردا، دواجار لة ئةدةبياتي ئةو سةردةمانةدا، غةيري سورةتةكاني مةحوي و نالي و غةزةلةكاني مامؤستا طؤران ضي لة

خةيالداني ئيمةدا ماوةتةوة؟لةهةر بريارة ئةو لةبري دةكريت بؤية دةزطايةكي ضاثةمةنيدا ليذنةيةك هةبيت بؤ هةلسةنطاندني ئةو بةرهةمانةي دينة اليان، ئةو كات بتوانن باش لة خراث جياكةنةوة، ئةطةر ئةو كاتةش خزم خزمينةو دؤست و ئةوكات نةشيوينيت، باالنسةكة برادةريي ئ���ةوان ب��ةرث��رس��ي��ارن ل���ةوةي ك��ة ضاث

دةبيت.

5 سالي نؤزدةهةم- ذمارة )5074( ثينجشةممة )2010/1/14( وتار

ئاوات حةسةن ئةمني

لةكارة لةزؤريك كة نةناسيت سوكة رؤح هونةرمةندة ئةو لةئيمة هةية كي شانؤييةكان و درامييةكاني ساآلني حةفتاكاندا وةكو ئةكتةر بووني هةبووة؟ لةهةشتاكانيشدا سةردةستةي ئةو مامؤستا دلسؤزانة بووة كة بةردي بناغةي يةكةمني ثةميانطةي هونةرة جوانةكانيان لةكوردستان و شاري سليماني-دا دانا. يان كي هةية ئةو مرؤظ دؤستة نةناسيت كة سةري زمان و بين زماني بةخؤشةويسيت هةر تةنيا بةوةي طةشبينة )خؤشةويستيية(و لةديالؤطدا لةكاري بةشيك هونةربووة كاتيكيش رادةطريت؟ زةويية ئةم سةر باآلنسي ثيشمةرطةو بووة ئةم ليكراو..! زول ميللةتيكي لةناسنامةي بةرطريي سومبولي ئةو راستييةي كة هةموو شؤرشيك بةبي هونةر، كاريكي بي ئاماجنة! بؤية هونةرمةنديك ئةمة ميذووةكةي بيت، ئةوا ضاوةروان كراوة، ريز لةضركة و نةهامةتييةكان بة)فرياد رةس(ي داهينانةكاني بطريت و خؤي بةضركةي

ئيستاتيك خوازي كارة هونةرييةكاني بزانيت.هونةرمةند ئازاد جةالل بةو هةلويستةي لةئةدةب و هونةري ذمارة 664ي رؤذي )2009/12/31( لةنووسينيكدا دةريربيوة لةذير ناونيشاني )با لةخؤمانةوة دةستثيبكةين(، بةراسيت وانةيةكي جواني بةهاوري و هونةرمةندان دا، ئةويش و بطريت عاشقاني و لةخؤشةويستان ريز دةبيت هونةرمةند كة ئةوةبوو و بزانيت هةبيت، كارةكاني خؤي لةسةر زيندووي ويذدانيكي رةخنةطرانةي تيبطات كة بينةران و عاشقاني كارةكاني نابينا نني! بةلكو هةنطاو هةلطرن سةرضيغي كارةكةي لةكويشدا و ثيكاويةتي هونةرمةند لةكويدا دةزانن و كردووةو )خودي هونةرمةند لةتةنكاوداية(! ضونكة دةميكة ئةو هاوكيشةية هونةرمةنديش بيطانةو جةستةيةكي جةماوةر، بي هونةر كة ضةسثيوة ليبنريت( ناوي قةيراني ئيستاشدا )ئةطةر لةم قةيرانةي نامؤ. بوونةوةريكي هيشتنةوةو يان بةجةماوةر، هونةرة ئاشتكردنةوةي هونةرمةند كاري ئةويش داتايةدا، دوو ئةو لةنيوان ثةيوةنديية ثردي كردنةوةي ن��ؤذةن هونةرمةنديكي كاتيك بؤية هونةريية. بةرهةمي كة هةستياردا لةكايةيةكي لةئاسيت كاريكي كة بةوةدةكات هةست جةالل- ئازاد وةكو بةئةزمووني بةخشينةكاني ثيشوويدا نييةو بةجورئةتةوة ديت و داواي ليبووردن لةبينةران و خؤشةويستاني كارةكةي دةكات، ئةم هةلويستة دةبيت ريزي ليبطريت و بةرهةمةكانيان دةكةن ئةوانةي هةست زؤرن هةلبسةنطينريت، ضونكة بةرز ئةوانةي كةميشن بةردةوامن! هةر كةضي جةماوةردا، لةدلي ناطريت جيطا و بةرزيي لةئاسيت كاريكيان بوةدةكةن درك جةالل ئازاد هونةرمةند وةكو بلنديي كاروانة ثر بةخشينةكةياندا نيية، بؤية بةجورئةتةوة داواي ليبووردن دةكةن و ثةميان دةدةن كة كاري ئايندةيان جةماوةرةكةيان نائوميد نةكات

و لةئاسيت هيلي بةياني داهينانةكاني ثيشووياندا دانةبةزيت.ئةوا من لةالي خؤمةوة، دةستخؤشي لةبراو هاوريي هونةرمةند ئازاد جةالل دةكةم بؤ ئةو راستطؤييةي كة لةطةل خؤيي و جةماوةرةكةي و ميذووي خؤيدا كردوويةتي و ثيي دةليم: )بةراسيت لةم هةلويستةشدا هةر ثيشةنط بوويت(.

ئاوات كؤكةيي

ريبازة لةبارةي زؤر مشتومري لةميذة تالةباني رةزاي شيخ ئةدةبييةكةي لةناو كة ساغبووةتةوة ئةوةش كراوةو كورددا ئةو زاتة شاعريكي كةموينةو بطرة بيوينةشة لةبواري ئةدةبي هةجوودا. بؤية دلنيام من هةرضي بكةم و بكؤشم ناتوامن ليكؤلينةوةو ليتويذينةوةو لةقةرةي خؤم هةلسةنطاندنةكاني ئةو ئةديب و ويذةوانانة بدةم كة بؤ ماوةي دةيان سال و قؤناغ بة كردوويانة، رةزا مامة شيخ لةسةر قؤناغ وةلي بة ئةرك و مايف خؤمي دةزامن ئةوةي دةيزامن بيليم و بينوسم، ئةطةريش ئةوةي ئةوتؤي كةلكيكي دةيليم و دةي��ك��ةم زانسيت و ئةدةبيي نةبيت، لةدةرطادانيك ريبازة لةسةر نةبيت ثةردةالدانيك و

كةلكي ئةوةندة ئةدةبييةكةي شيخ، خؤ 100* سال تيثةريين بةبؤنةي كة دةبيت بةسةر كؤضي دواييةكةيدا باسيكي بكةم و هيزيك بني بؤ برهينانةوةو يادكردنةوةي، خةريكة س��ةردةم��ةدا لةم كة بةتايبةت

لةبردةضيتةوة.زؤر دوورنةكةوينةوةو ئةوةي مةبةستمة ئاماذةم كةلكةي لةو )جطة باسةدا لةم لةو شيوازة بةرطرييةك ثيدا( دةمشةويت شيخ بةكارهينانةي زم��ان ئةدةبييةو رةزاي تالةباني بكةم كة وا كةوتووةتةوة بؤ هرشكردنن و جنيون شيعرةكاني خةلكانيك، كةسايةتيي و ناوبانط سةر و... نةتةوةيةك و شاريك بنةمالةو يان

شيعرةكاني راستة دةل��ي��م: بؤية هتد. ئةطةر بةآلم جنيون، و زبر وتةي شيخ، كة بنيني بةوةدا دان دةبيت بني، واقعي وتةي رؤذانةماندا ذياني لة هةموومان نابةجي و طلةيي و جنيومان بةكارهيناوة، كةسي ل��ةوةداي��ة جياوازييةكة كةواتة رازةكي و هةرةمةكي بةشيوةي ئاسايي ثاش كاتيش زؤرب���ةي و دةدات جنيو شيخ بةآلم دةبيتةوة، ثةشيمان كةميك كاتي لة و ئةدةبي لةفؤرميكي رةزا ثيويستدا قسةو هةلويستة داشؤرينةكاني ثةشيمان ليي هةرطيزيش و دةك��ات بةشيكة جنيو بةطشتيش نةبووةتةوة، شاعري و ط��ةالن هةموو فةرهةنطي لة

هةجووشيان هةيةو ئةطةريش ئيمةي كورد لة كةلينيك ئةوا نةبواية رةزام��ان شيخ

مةيداني ئةدةبيماندا درووستدةبوو.ب��ةوردي ئةطةر دي��ك��ةدا بةديويكي شاعرة ئةو شيعرييةكاني بةرهةمة لة بؤمان ب���روان���ني، ك���ورد ن���اوازةي���ةي دةردةكةويت هةرطيز لةخؤرا و بيمةبةست كةسي دانةشؤريوة، بةلكو هةلويستيكي بةرثةرضي ئةويش بينيوةو نابةجيي لةخؤيكردووةو بةرطريي يان داوةتةوة، هرشةكاني، و بةرطري ئاشكراشة ضةكي بةس، بووةو قةلةمةكةي و زمان تةنيا

وةك ئةم منوونةية:ثيدةلي قسةم ئيشارة رةم���زو ب��ة ن��ةخ��وري ضي بةطي ج��اف��ان/ ب��زن قنطي شيخ ديواني ش����وان؟... لةناني دةوي رةزاي تالةباني الثةرة 78، ضاثي يةكةم شيخ ساغكردنةوةي كؤكردنةوةو ،2003

حمةمةدي خال و ئوميد ئاشنا.كةسيكي دةردةكةويت ئةوة لرةدا هرشي تيطرتووةو ثالري ثيشرت ديكة شةخسيي كردؤتة سةر شيخ رةزا، ئةميش بةوجؤرة وةآلمي داوةتةوة. بؤئةوةش كة هةجووي كةسانيكي كردووة بةبي ئةوةي ئةو كةسانة هيض زةرةريكيان بةشةخسي شيخ رةزا طةياندبيت، ئةوا دةليم: راستة لة ديوانةكةيدا منونةي زؤر هةية كة شيخ دةستثيشخةر بووةو هةجووي كةسانيكي

زةرةري ئةوكةسانة كاتيكدا لة كردووة ئةم وةك ن��ةب��ووة، ب��ؤي شةخسييان

منوونةية: طةرنةكا مةمخوور ئةفةندي تةركي نةزمي س����ي ف�����ي ل���ةع���ن/ ت��ري��اك��ي هةمان ترين. و كؤكن و ثذمن دةك��ا

سةرضاوةي ثيشوو، الثةرة 79.نةك خالة ئةم حةقيقةتدا لة ب��ةآلم رةزا، شيخ بؤ نيية تاوانكاري و نةنطي و مرؤظدؤسيت و بويري ئةوثةري بةلكو ئةو بووني هةلويسيت و نيشتمانثةروةري دزيوةكاني دياردة لةئاست دةطةيةنيت ك��ؤم��ةل��ط��ةو ك��ةس��ة الدةرةك�����ان، يان كةسانيك بةئاطاهينانةوةي و ئامؤذطاري ئةو لةسةر بةردةوامنب ئةطةر كة بووة و خؤيان دواجار ئةوا خووةيان، كردارو

دةوروبةرو كؤمةلطةش طرفتار دةكةن.قسةي زياتر لةوة نامةوي لرةدا من تةنيا ناشتوامن، واية ثيم و بكةم لةسةر ثيشةكيي ديريكي ضةند كة نةبيت ئةوة نووسيين ل��ة رةزا ش��ي��خ دي��وان��ةك��ةي حمةمةدي شيخ كؤضكردوو مامؤستاي

خال دةكةمة كؤتايي ئةم باسة.

لة 1837 سالي تالةباني رةزاي *شيخ ضةمضةمال ن��اوض��ةي ق���رخ-ي ط��ون��دي لةدايكبووة و رؤذي ثينجشةممة 20/ 1/

1910 كؤضي دوايي كردووة.

نامةيةك بؤ هونةرمةندئازاد جةالل

شيعر لة )ضوار( طؤشةي خويندنةوةييدا

تيثةريين 100 سال بةسةر كؤضي دوايي شيخ رةزاي تالةباني-دائةو شاعريةي كة بةرزيي ئاسيت دارشنت و ويذةكةي، جنيوةكانيمان لةبري دةباتةوة

Page 5: Adab w Hwnar 14 January 2010

ريثؤرتاذ4 سالي نؤزدةهةم- ذمارة )5074( ثينجشةممة )2010/1/14(

كويستان قادر

ئةخالقي داب���ون���ةري���تء ك��ؤم��ةل��ي��ك هةرتاكيك دةتوانيت كة كؤمةآليةتي، ئاراميء ساتيك ببةستيتةوةو ثيكةوة خؤشي بؤ ثيكةوة ذيانيان ثيببةخشيتء كة كةلةثوورة، ثيكبهينيت كؤمةلطة سةرةكي ب��ةش��ي��وةي��ةك��ي ك��ةل��ةث��وور ثيويستييةكي ذياني مرؤظايةتييةو ئةطةر بيطومان نةبواية، دابونةريت كةلةثوورو لةهةمانكاتيشدا نةدةبوو كؤمةلطةش ساباتي لةذير عةشريةت خيلء خيزانء لةذياني بؤية ثةيدانةدةبوون، ذياندا كةلةثوور م��رؤظ��دا داه��ات��ووي راب���ردوو

رؤليكي سةرةكي دةبينيت.

ئيمةش خاوةني كولتووريننةتةوةيةكيش ه��ةر دةزان���ن وةك ميللي دابونةرييت بةكؤمةليك ثابةندة ديكة ل��ةوي هةريةك كةلةثوور خ��ؤيء جياوازة، زؤرجاريش هةر ئةو دابونةريتء كولتوورةية ريطة نادات بةجؤريكي ديكة ثيكهيناوة كؤمةلطةيةي ئةو تاكةكاني هةلسوكةوتيك كة نةشياوي كةلةثوورةكة ئيستاداو لةدنياي ب��ةآلم بكريت، بيت بةهؤي تيكةلبوونيكي زؤرةوة كةلةثووري يةكيكي تيكةلي رادةيةك تا نةتةوةيةك دي��ك��ةك��راوةو ط��ؤران��ك��اري ب��ةس��ةردا كةلةثوورة كات بةتيثةربووني هاتووة، باثريانةوة ل��ةب��اوو ب��ن��ةرةت��ي��ي��ةك��ةي رادةي��ةك تا بليم دةت���وامن م��اون��ةت��ةوة نةتةوةييء ئةركي بةآلم دةبنةوة، كال شارستاني هةر نةتةوةيةكة هةولي ثاراستين بةرةو نةيةليت بداتء خؤي كةلةثووري ثاراستنةش ئةو بيطومان بضيت، نةمان تا دةوي���ت، زؤري ماندووبووني ه��ةولء مبينيتةوةو ن��ةوة دواي ن��ةوة بتوانيت كةلةثووري كة رابطةيةنريت بةجيهانيش نةتةوةيي ئةو ميللةتة ثاريزراوةو هيض هيزو لةناوي بيطؤريتء ناتوانيت ئيمثراتؤريك بباتء كولتووري خؤي بةسةردا بسةثينيت. نةتةوةيةكي هةر وةك كورديش ئيمةي ديكةي جيهان خاوةن كولتوورو كةلةثووري ش���ارةزاو كةسانيكي نةتةوةييماننء بؤ ه��ةول دةت��وان��ن كة ه��ةن بةتوانامان نووسن بةليكؤلينةوةو بدةنء ثاراستين نةتةوةييمان كةلةثووري و ميذوو دةتوانن مؤزةخانةو ضةندين ئةوةي وةك بثاريزن، كة هةن لةكوردستاندا تايبةمتان شويين ثاراستين كولتوورو كةلةثوورمان بؤ هةول ديكةي بنكةيةكي لةوانةش جطة دةدةن، كؤكردنةوةو بؤ سليماني لةشاري تايبةت موزيكي نووسنء زمانء بةئةرشيفكردني كة هةية، ك��وردي ه��ون��ةري فؤلكلؤريء كوردةو كةلةثووري ئينستيوتي ئةويش

م����اوةي ض��ةن��د س��ال��ي��ك��ة دام�����ةزراوةو لةضاالكي ب��ةردةوام تائيستا لةسةرةتاوة ئاماجنةكاني بةدةستهيناني بؤ زياترداية و ذمارةيةك كارمةندي بةئةزموون لةرادةي لةو كارمةنديك هةر كاردةكةنء بةرثرسدا بةشةي كاري تيدا دةكات وةك بةريوةبةري ذمارةي كة راييدةكات كارةكاني بةشةكة ئيداريء لةكارمةنداني جطة كارمةندةكاني لةضةند كارمةندةو )15( خزمةتطوزاري بةشيك ثيكهاتووةو هةريةك كاري لةوي ديكة تايبةتيان تيميكي لةوةش جطة جياوازة، تايبةتي زمانيكي هةريةكةيان هةيةو ثارضةكةي ضوار لةهةر دةزان��نء ك��وردي كوردستاندا كار دةكةن تا بتوانن ئةو بةلطة لةئينستيوتي كؤبكةنةوةو كةلةثوورييانة

كةلةثووردا بيثاريزن.

بةشةكاني ئينستيوتبةشةدا لةم كولتووري: كاري بةشي كؤنانةي كاسيتة ش��ري��تء ئ��ةو ه��ةم��وو كؤنن كة كورد موزيكذةناني طؤرانيبيذانء عةلي تؤفيق، تايةر بةرهةمةكاني وةك مةردان، ئايشةشان..... هتد، كؤدةكاتةوةو دواتر ثاكدةكريتةوة، دةط��وازري��ن��ةوةو

دةكريتة دجييتال بؤ ئةوةي مبينيتةوة.كؤكردنةوةي ئةو بةرهةمانةش لةريطةي بةشةكة كارمةندي كة دةبيت ئ��ةوةوة دةرةوةو دةضيتة تايبةتدا تيميكي لةطةل تايبةتي بةرهةمي ئةرشيفء كؤمةليك هونةرمةنديك يان ئةو كةسانةي بةناوبانطن كاريان دةيانهيننء كةلةثووريدا لةبواري

لةسةر دةكةن.لةسالي بةشة ئ��ةم ستؤديؤ: بةشي دام��ةزران��دن��ي ل��ةس��ةرةت��اي )2003(داو ك����ورد-ةوة ك��ةل��ةث��ووري ئينستيوتي دام������ةزراوةو ب��اش��ري��ن س��ت��ؤدي��ؤ ب��ووة كراوة، تيدا دةنطي كاري لةكوردستانداو ثضرانء كة كؤنةكان كاسيتة ئةوةي دواي كةلةثووري لةبةشي هةيةو بوونيان خراث كاريان لةسةر دةكريتء تةواو دةبن، دواتر بةمادةي دةك��ري��ت��ةوةو ت��ازة لةستؤديؤ لةم لةوةش جطة ثاكدةكرينةوة، تايبةتي بةشةدا كاري دةنطيء تؤماركردني دةنطي طؤرانيبيذان ئةجنامدةدريت و لريةدا ضةندين لةهونةرمةندان هةنديك نويي ئةلبومي

بةرهةمهينراوة.تيدا مونتاذي ك��اري ئةرشيف: بةشي دةكريت، هةروةها بةرهةمةكاني هةر ضوار ثارضةي كوردستان لريةدا جيبةجيدةكرين، لةبةشةكاني )CD(يانةي كاسيتء ئةو ترةوة دينء كراون بةدجييتال وةك سةروةتي هةر دةثاريزريت، بةشةدا لةم ئينستيوتي لةناو ئةم بةشةدا كتيبخانةيةكي كةلةثووري بةهةموو كوردي بةكةلةثووري تايبةتة كة كتينب، )5000( نزيكةي كة زمانةكانييةوة، رادةيةي ئةو نةطةيشتؤتة تائيستا بةآلم بفرؤشرين طشيتء كتيبخانةيةكي بكريتة لةداهاتوودا كة بكريت ئيستيعارة ياخود ئ���ةوة ي��ةك��ي��ك دةب��ي��ت ل��ةث��رؤذةك��ان��ي

كتيبخانةية ئةم كتيبةكاني ئينستيوت، لةهةموو ناوضةكاني كوردستانء دةرةوةي ك��وردس��ت��ان ك��ؤك��راون��ةت��ةوةو ك���ردراون، هي كؤننء زؤر كتيبانةش ل��ةو هةنديك ديكة جاريكي )1800-1900(نء ساآلني كتيبةكاني طرنطة ئةوةي ضاثكراونةتةوة، ئةم بةشة هةرشتيك ثةيوةندي بةكةلةثووري ض طشيت بةشيوةيةكي هةبيت كوردييةوة جةذنء ئاينء زمانء جلوبةرطء لةبارةي ئةرشيف كؤكراونةتةوةو بيت، موزيكةوة كراون، كة بةنيازن ئةم كتيبخانةية تةنيا وةك لةداهاتوودا بةلكو نةمينيتةوة، ئةرشيفيك دةكريتة شويين ليكؤلينةوةو بةدواداضوون دكتؤراو ئةوانةي بتوانريت تا زانياري، و لةبواري بةدةستدةهينن بروانامة ماستةرو

كةلةثووريدا سوودي ليوة بطرن.ك��اري ب��ةش��ةدا ل��ةم ه��ون��ةر: بةشي دةتوانيت كة )CD( ضاثي طةجنينةو بؤ ض��اك��ب��ك��اتء ث��رؤف��ي��ش��ن��ال )CD(هيض بةبي مبينيتةوة سال )100( ماوةي بةرهةمدةهينيت، تيكضوونيك طؤرانكاريء )CD DVD(ثةثليشري كة بةئيماج كة دواتر بةرهةمدةهينيت، ظيديؤ ئؤديؤو هةم كاري ديزايين )CD(و بةرطةكةي دةكريت، جطة لةوة لةم بةشةدا كاري ديزايين كتيب

ئةجنامدةدريت.يةكيك لةو ئةركة طرنطانةي ئينستيوتي ك��ةل��ةث��ووري ك���ورد ئ��ةجن��ام��ي��دةداتء لةكوردستاندا كةم بةشيوةيةكي تائيستا جطة هةوليداوة ئةوةية ثيكراوة، كاري لةنووسن لةريطةي )CD(يةوة زماني هةر وةك بثاريزيت، كوردستان ضوارثارضةكةي )CD( لةطةل شةبةك كتيبيكي ئ��ةوةي كة )م��اض��وو( شةبةك زماني كة خؤيدا خةريكة بةرةو نةمان دةضيت بةرهةمهيناوة جطة مبينيتةوة، نةفةوتيتء ئ��ةوةي بؤ كوردييان ميلؤدي )1000( تائيستا لةوةش

لةكؤي )8( كتيبا بة)CD(و دةنطةوة جطة تيكستةكان نؤتةو لةكتيبةكاندا ل��ةوةي لةئةرشيفدا بةرهةمهيناوةو نووسراونةتةوة

ثاراستوويةتي.

كيشةي كورد تةنيا كولتوورةبووني دروس��ت ضؤنييةتي ل��ةب��ارةي هونةرمةند كورد، كةلةثووري ئينستيوتي طشتيي ب��ةري��وةب��ةري خالقي م��ةزه��ةري هةر وت��ي: ك��ورد كةلةثوري ئينستيوتي طؤرانييةوة موزيكء بةهؤي لةوكاتةوةي هةستم تر، ناوضةكاني لةئريانء ناسرام هةية زؤر ريطرييةكي كة دةك��رد ب��ةوة بةرامبةر بةكوردةكان و كاري لةرؤحييةتء ذياني كةمايةتييةكان دةكرد، سةرةراي ئةو ريزو خؤشةويستييةي لةناو خةلكدا هةمبوو ئةويش كةمة لةمندا شتيك هةستمدةكرد فةرهةنطي كولتوورو ك��وردمء كة ئةوةية ثةرةي ناتوانن شوينانةدا لةم كوردميان دةيانويست بن، خؤمان نايةلن ثيبدةينء وةك بريكردنةوةكان دابءنةريتء زمانء طرييةك ب��ووة ئةمةش كة بيت، ئ��ةوان كوردستان هةموو ئةوةي دواي لةدلداو كولتوورييةوة ل��ةب��واري بينيم ط���ةرامء كاريطةرميان لةسةرة، ئةم ئيمثراتؤرييةتانة كوردو مةسةلةي وردة وردة دةيانةويت كولتووريء فةرهةنطي كوردميان نةمينيت، بؤية وةك كورديك هةستمكرد كيشةي ئيمة لةطةل ئةوانةدا تةنيا كولتوورة. دواي ئةوةي ثيشةوةضوو، بةرةو باشرو ذيامن بواري بةتايبةت لةكاري خؤمدا كة موزيكء طؤرانيء هونةرو ئةدةبي كورديية، دةستمثيكرد، بؤ هةميشةش ئارةزووم ئةوةبوو لةكوردستاندا رؤذيك بيتء شوينيكي ئازاد بكريت لةويوة تايبةت بةكؤكردنةوةي فةرهةنطء بينايةك دابنيم، ك��وردي ن��ةت��ةوةي ك��ةل��ةث��ووري ميللةتةكةم. بؤ ناسنامةيةك ببيتة كة

وتيشي: بؤيةكةجمار لةسالي )2003(دا بةر لةرووخاني رذميي ثيشوو، خانوويةكم بةكري طرتء ثيشةكي هةنديك بابةتي سةرةتاييء سةرةكيم لةمانطي )2003/9(دا بؤ ئينستيوت )2003(دا سالي لةكؤتايي ئامادةكردو ذمارةيةك كارمةندمان دامةزراندو بةشيوةي كرد، ب��ةك��ارك��ردن دةستمان ثراكتيكي ئينستيوتدا دامةزراندني لةبواري هةروةها يةكةم ثشتطريي اليةني دةولةتء حكومةتي هةريم بووة، دواي ئةويش خةلكبووة، بةآلم كاريكي ك��ورد، كةلةثووري ئينستيوتي حكومي )NGO(يةو ري��ك��خ��راوةي��ي فةرهةنطي كارانةشي ئةو هةموو نيية، بنةماكامنان دةخي��وازي��ت ن��ةت��ةوةي��ةك كؤكردنةوةي ليكؤلينةوةو وةك دان��اوة هونةريء هةستيكي دابءنةريتء هةموو هةموو هةولانداوة ك��وردي، كولتووري زمانء بةئاينء كةلتورييةكاني كةرةستة كةلةثووري كولتوورو دابءنةريتء بؤنةو ناوضة جياجياكاني كوردستان كؤبكةينةوةو كورددا نةتةوةيي لةئةرشيفي ل��ةدوارؤذدا كورد( كةلةثوري )ئينستيوتي دةبيتة كة ليكؤلينةوة ئةرشيفيكي ببيتة دابنريتء

لةهةموو كوردستانداو كاري ثيبكريت.

ئاماجنمان بةكوردستانيكردنةئاماجني كورد كةلةثوري ئينستيوتي ك��ؤك��ردن��ةوةو ث��اراس��نء ث��ةرةث��ي��دانء كولتووري ثاراستين زمانء طةشةثيداني تا كردنة، بةكوردستاني كوردو نةتةوةيي لةفةرهةنطي بةشيك باشيش رادةيةكي كوردستاني جياجياكاني ناوضة ك��وردي بةشيوةي فايلي تايبةت ثيكهيناوة، لةطةل فةرهةنطي كاري بةاليةني طرنطي ئةوةشدا زارةكي داوةو هةولي ثاراستين دابءنةرييت ه��ةر ل��ةدةرم��ان��س��ازي��ي��ةوة ت��ا خ���واردنء موزيكء ئةدةبياتء زم��انء جةذنةكانء شتانةي ئ��ةو هةموو ك���ورديء رةوش��يت فارس...هتد ئةوروثيء لةعةرةبء كورد ئينستيوت ب��ةآلم داوة، جيادةكاتةوة، بةلكو نانووسيتةوة، ك��وردي شانؤيي سيناريؤنووس بؤ دروستدةكات كةرةستة ئادابء لةبارةي بابةتي سيناريؤيةكي كة بةهةمانشيوة دروستبكات، كوردي نةرييت وينة بةشيوةي هةوليداوة دنيادا لةهةموو كؤبكاتةوةو ك��وردي رةسةني جلوبةرطي ل���ةدوارؤذدا تا بثاريزريتء لةئةرشيفدا نوي بةديزايين بتوانيت كورد ديزاينةريكي

شتيك خبولقينيتء كاري لةسةر بكات.كولتوور ثةرةدةسينيت نةك لةناوبضيت

لةبارةي ناوناني ئينستيوتي كةلةثوري كةلةثوور بيطومان وتي: خالقي كورديش هةلبةت هةية، بةكولتوورةوة ثةيوةندي رةوتي شارستانييةتء لةطةل كولتووريش زةمانةدا دةطؤريت، كولتووريش دوو جؤرة، ديكتاتؤر ئةوةي وةك هاوردةية جؤريكي ويسيت ط��ةل��داو ب��ةس��ةر دةيسةلينيت كات بةتيثةربووني يةكيكيشيان خؤيةتي، دروستدةبيتء شارستانييةتةوة بةهؤي

كولتووري جيطةي دةسةلينيتء خؤي كولتوورانةشي ئةو دةطريتةوة، ثيشوو تردا يةكيكي بةسةر سةثينراون ب��ةزؤر هةروةها تيكدةدات، كؤمةلطة هةلةنء ثةرةدةسينيت كةلتور لةشارستانييةتدا شارستانييةتة ئةو كة لةناوبضيت، نةك ويستومانة تائيستا ئيمة بؤية دروستة، داطريكةر وآلت��ان��ي لةكولتووري خؤمان وريابنء دةبيت لةبةرئةوة بثاريزين، دامةزراوةييداين لةقؤناغي ئيستا ئيمة جياوازة هةستيارةو زؤر قؤناغيكي كة ثيشكةوتووي ئةوروثيء وآلتاني لةطةل ج��ي��ه��ان��دا، ك��ة ئ��ةم��ة ب��ؤ ي��ةك��ةجم��ارة بةبي بةردةواممان هةبيت كة سةربةخؤيي سةربةخؤييةكي كةلةثووري سةربةخؤيي دةتوامن وتيشي: نيية. نةتةوةيي كالةو تةنيا كوردي كةلةثووري ئينستيوتي بليم نةثاراستووة، كوردستاندا ناوضةي لةيةك كوردستاني ناوضةكاني هةموو بةلكو ثاراستنيشيداية، لةهةولي ثاراستووةو دابنين بةطةليك خؤمان ئةطةر ضونكة بيطومان ئةو طةلة كؤمةليك ئاينء مةزهةب و دابءنةرييت جياجياي بةطويرةي شوينء عةشريةت هةية كة ميذوو كولتووري كوردي

دةولةمةندو ثتةو دةكات.

)115( ليكؤلينةوةي مةيداني ئينستيوتي كةلةثووري كورد لةوكاتةي

لةسالي )2004(دا دةسيت بة بةرهةمهينان كردووة، تائيستا نزيكةي )115(

ليكؤلينةوةي مةيدانيي بةشيوةي كتيب بآلوكردؤتةوة، سةدان طؤرانيء تيكسيت كولتووري كوردي لةهةموو كوردستاندا كؤكردووةتةوةو ذمارةيةكي زؤر كاري

فيلمي دؤكيومينتاريء دةنط بةشيوةي راستةوخؤ هةم لةكتيبخانةو بازارو راديؤو

TVيةكاندا بآلوكردووةتةوة.ئينستيوتي ل��ةداه��ات��وودا ه���ةروةك بينا تةواوبووني دواي كورد كةلةثووري نزيك سليمانيء ل��ةش��اري نوييةكةيان فراوانر كارةكانيان زارا، سؤثةرماركييت تايبةتدا لةهؤليكي ب��ري��ارة دةك���ةنء ئةجنامبدةنء كؤنفرانس سيمينارو ك��ؤرو لةداهاتوودا بتوانريت هؤلةشدا لةو هةر تيدا فيلمي منايشي كؤنسرييتء ك��اري ئةو هةولدةدات لةوة جطة ئةجنامبدريت. كوردييانةي داستانة نووسنء رؤم��انء ك���ردوون بةئةرشيفي ك��ؤك��راون��ةت��ةوةو فيلمء شانؤييء كاري بكريتة لةداهاتوودا وةرط���رياونء ميلؤديانةشي ئ��ةو درام���ا، نووسراونةتةوة بةشيوةيةكي مؤديرن كاريان لةسةر بكريت، تا بتوانريت كورديش شيوازي خؤي هةبيت لةموزيكي مؤديرنء كالسيكدا، ئةو دةتوانريت ئةمانةش لةهةموو جطة كة كوردي كولتوورانةي ئةلبوومء كتيبء لةريطةي كؤيكروونةتةوة، ئينستيوتي www.( لة بريتيية كة سايتةكةيانةوة

kurdish-heritage-institute.com www.khio3.com –( ببينرين.

ئينستيوتي كةلةثوري كورد؛ ئاماجني كؤكردنةوةو ثاراستين كةلةثوري كوردة

ئينستيوتي كةلةثوري كورد... هةول و خةخمؤريي بةردةوام بؤ خزمةتي كولتووري كوردي فؤتؤ: ثةذار حمةمةد

Page 6: Adab w Hwnar 14 January 2010

7 سالي نؤزدةهةم - ذمارة )5074( ثينجشةممة )2010/1/14( كتيب

هؤشةنط شيخ حمةمةد

ثرسيارة طةورةكةرؤمانى سييةمني ث��رت��ةق��ال( )ك��ض��ةى دواى ك���ة ط��������اردةرة، ي��ؤس��ت��اي��ن )ذيان لةنهينييةكدا(و )لةئاوينةيةكدا، لة بيخوينمةوة. ماوةيةدا لةو كورتة(دا، شيوةى زياتر ط��اردةر يةكةمدا رؤمانى رامانكار فةيلةسووفيكى و سؤفييةك ديتنى و مردن و ذيان لة وةردةط��ري��ت، رؤمانى لة ث���ةردةوة. ثشت شتةكانى دى ضاويكى بة مةسيحييةكة دووةم��دا و خودا و روح و عةشق و دين تةماشاى ئةظيندارى و ذيان دةكات. لةو رؤمانةشدا، طاردةر نووسينةكةى خستووةتة ذير يةك ئةويش ط��ةورةوة، و سةرةكى ثرسيارى ئةوةية: ئايا ثيويست دةكات ئيمة لة نيو ئةم طةردوونة ثان و ثؤرةدا، لةم جيهانةدا

و لةم دنيايةدا ذيان بكةين؟ئةوةيان ثرسيارى سةرةكيي طاردةرة )ذيان لة ثيشرتيش ئةطةر رؤمانةدا، لةم بؤ بكات ثيشبةرييةك ج��ؤرة كورتة(دا ئةوةى ثيويستة ئيمة بة اليةنى كةمييةوة و ضؤن خودا بذين )مةسيحييةكان( ضؤن و روح و بكةن ئةظيندارى و ضؤن بناسن رزطاريان و بابةت يةك بكةنة جةستةيان بكةن، ئةوة لةو رؤمانةدا طاردةر طشتيرت بة ثيشكةش ثرسيارةكانى فراوانرت و

خوينةرةكانى دةكات.باوكيكى ن��ام��ةى ري��ى ل��ة ط���اردةر مردووةوة، كة ثيش مردنى بؤ كورةكةى لة بريتيية نامةكة ناواخنى نووسيوة، ثرسياريكى طرنطى باوكةكة بؤ كورةكةى. )ويناى لةمة: بريتيية ثرسيارةكةش مليارد ضةند خؤى كاتى كة بكة ئ��ةوة هةموو كاتةى ئ��ةو لةمةوبةر، ساليك ئةم لةبةردةم تؤ ئافةريدةكرا، شتيك ئةوة مةزةندةى بوويتاية. حةكايةتةدا بكة كة بريارى لة دايكبوونت بؤ ناو ذيانى بواية. لةدةستى خؤتدا زةويية ئةم سةر نة دةشزانيت و نة دةزانيت كةى دةذيت بؤ ماوةى ضةنديك دةذيت، بةالم لة هةموو ساليك ضةند لة ذيانت م��اوةى باريكدا زياتر تيناثةريت. تةنها ئةوةندة دةزانيت ئةطةر بريار بدةيت رؤذيك لة رؤذان بييتة ناو ئةم ذيانةوة يان وةك دةلني كة )كات لة خؤيدا( كاتى )لة ياخود دةبيت( ثر رؤذيك ناضاريى بة دةبيت ببيت، داي��ك بةجيبهيليت. شتيك هةموو رؤذانيش لة ثيدةضيت ماتةمينيةكى طةورة داتبطريت، ذيانى واية ثييان زؤر ضونكة خةلكانيكى زؤر زؤر هةر طةورةية حةكايةتة ئةو ناو ل��ةوةى ب��رك��ردن��ةوة تةنانةت خؤشة، جييبهيلن بة دةبيت رؤذان لة رؤذيك كة خ��وارةوة. ديتة ضاوياندا بة فرميسك باش ذي��ان شتةكانى سةرتاثاى رةنطة بركردنةوة هةر كاتة ئةو بن، ناياب و نايةت، بةدوايدا ترى رؤذان��ى كة لةوةى

لةرادةبةدةر ئازارت دةدات(كاميانت ك��ات��ة )ئ���ةو ومت: دوات���ر لةوةية مةبةستم ج��ؤرج؟ ه��ةل��دةب��ذارد ئةو و هةبواية طةورة وا هيزيكى ئةطةر هةلبذاردنةى خبستايةتة دةستى خؤتةوة؟ هةلدةبذارد؟ زةويةت ئةم سةر ذيانى تؤ طةر دري��ذ؟ يان بواية كورت ذيانت طةر سةدمليؤن يان بواية س��ال ه��ةزار سةد

سال( ل181شيمانةيى ثرسياريكى طاردةر لرةدا دةكات، ئيمة بة ثيشكةش )ف��ةرةزى( ذيانى بواية خؤمان بةدةستى ئةطةر ئايا

سةرزةمينمان هةلدةبذارد؟سةرةتا لةسةر ئةو ثرسيارة دةمةويت لة شيمانةيى ثرسيارى كة بليم، ئةوة و بايةخ و كةلك ئيمةدا رؤشنبريي ناو بةهايةكى ئةوتؤى نيية، تةنانةت رؤشنبر تةنها فةرةزى ثرسيارى واية ثيى هةية لةو ب��ةالم ب��اش��ة؟! ميشك زاخ���اوى بؤ ثرسيارى كة دةط��ةي��ن ل��ةوة رؤم��ان��ةدا شيمانةيى دةتوانيت ض رؤليكى كاريطةر و ئةرينى ببينى لة هوشياريى ئيمةدا. بؤية نةكات هيض ئةطةر رؤمانة ئةو وةرطرانى ئةوة حةيايةك بة ثرسيارة شيمانةييةكان هامنان كاتيشدا لةهةمان دةدات���ةوة. ثرسيارى بويرانةتر ئ��ةوةى بؤ دةدات

شيمانةيى تر ثيشكةش بكةين.

ثرسيارةكة، خ���ودى ئ���ةوة دواى كات و شوين زؤر لة رةنطة ثرسياريكة وةالميش و كرابيت ديكةوة كةسانى و درابيتةوة، رةنطة، خةيام يةكى لةو سؤفى بؤ ثيبيت زؤرى وةالمى بيت شاعرانة و فةيلةسوفيكى شؤثنهاوةر ثرسيارة، ئةو ديكةية و رةنطة لة طاردةريش زياتر خؤى بةو ثرسيارةوة سةرقال كردبيت و وةالمى دابيتةوة.لةناو عةرةبةكاندا رةنطة دةنطى مةعةرى بة ئيمةوة ئاشنا بيت كة وةالمى

ئةو ثرسيارة دةداتةوة.

ثرسياري مردن الي طاردةركةس دوا و يةكةم ط��اردةر كةواتة وةالميشى و دةكات ثرسيارة ئةو نيية دةداتةوة. ثرسيارى مردن لة اليةن مرؤظ بة طشتى و لةاليةن نووسةر و شاعران و فةيلةسوفان بة تايبةتى، هةميشة ثرسيكى ئةنتؤلؤذى و هزريية، بؤ ئةوةى بةردةوام بكريت، لةسةر زياترى و نويرت ثرسيارى بة رةنطة مردن، لةبارةى ثرسياركردن شيوةيةك لة شيوةكان طةران بيت لة ذيان نةمريى، ضونكة كيشةكة لة و جاويدانى، هةلبذاردن و ثرسيار بى م��رؤظ لةوةية

زوو ض دةزانيت دواتر و دنيا سةر ديتة بةجيديليت. سةرزةمينة ئةو درةنط يان كة تيدةطا ئةو دنياية تا سةر نيية، ئينجا و ليدةكةن وةالم��ى داواى ثرسيارةكان ديكة دنياى و نةمريى و ب��وون و م��ردن بابةتى و م��رؤظ رؤذان��ةى بابةتى دةبنة

تيكستة ئةدةبى و فةلسةفييةكان.طلطاميش، يةكيكة لةو تيكستة كؤنانةى ترسى مرؤظ بةرامبةر مردن نيشان دةدات، رزطاربوون و ب��وون خ��ةالس ثرسيارى دةكات لة مردن؟ كاتيك ئةنكيدؤ دةمريت، لةم )ناكريت دةكات: ثرسيار طلطاميش ضارةنووسة رزطارمان بيت؟( بؤية بةدواى

نةمريدا دةطةريت و نايةويت مبريت. لة الى بودا لةدايك بوون و ثينانة ناو ذيان سةرضاوةى شةر و ناخؤشى و ئازار و مةينةتيية، بؤية مردن الى ئةو رزطاربوونة لةو ئيش و ئازارانة، كؤتايى مرؤظة و دواى ئةوة ناطاتةوة دنيايةكى ديكة. بؤية مردن و ئ��ازار لة مرؤظة رزط��ارك��ةرى ب��ودا الى

مةينةتى.هةر دنيا م���ادام دةل���ي، زينؤنيش تةواوبوون و لةناوضوونة، با حةز لة مردن

بكةين. ثرسيارةكةى سةر بطةريينةوة با لي طاردةر، ئايا ئةطةر مرؤظ هةلبذاردنى سةر وةالمى ئةو نا؟ يان بيت هةبيت، دنياى خؤى ئةوةية: بةل با مرؤظ بيتة سةر دنيا

و بؤ ماوةيةكى كورتيش بيت با بذى( خؤممدا بريارى سةرئةجنام وا )بةالم

سةختةكان ه��ةل��ب��ذاردن��ة ل��ة يةكيك و سةد ل��ةس��ةدا دةك����ةم. دةستنيشان هةلدةبذارد، زةويم ذيانى سةر كة دلنيام هةرضةندة بؤ -ماوةيةكى كةم-يش بيت(

ال 214وةل )خةييام( رايةكى ديكةى هةية:

هاتن بةدةسى خؤم نةبوو، هينايامن/ نازامن/ دةرضوونةدةريش ضؤن و كةية؟ سةد خؤزطة نةهاتبام، نةضووبام، نةببام/

لةم طية و كيشةدا رةحةت با طيامن )1(دنيا هاتنة ئةطةر خةييامدا، ل��ةالى ذيان خةيام ئةوة بواية، مرؤظ بةدةستى و بوونى هةلنةدةبذارد، بةلكو عةدةمى ثى باشرت بوو، ضونكة ذيان طرة و كيشةية، طيان ئةزيةت دةدات و ئاسوودةييش تةنيا

لة عةدةم و نةبوون داية.ديارة كيشةى بوون و عةدةم، مردن و تةمةنى بةقةد كؤنة كيشةيةكى هةبوون، مرؤظ. زؤريك لةبةر ئيش و ئازارةكانى ذيان مردنة، و هةبوون ئةم ماناييبوونى بى و ئةم هاتن و ضوونة، عةدةميان ثى باشرت تةمةنيكى و بوونيكى كةخمايةن لة بووة و ئيشة ذي��ان ئ��ازار. و ئيش ثر كورتى يان هةتا ناوضوون. لة ئازارة و دواتريش

با و نةبيت ئازاريش و ئيش ذيان ئةطةر بة ئارةزووى مرؤظيش بطةرى، بةالم دواتر بةدةست و ضى كوى دةطاتة مرؤظ ضى؟ مرؤظ دةبيت؟ خؤش دل بةضى دينى؟ لةم ضيذيش و ببينيت و بكات هةرضى دنياية وةرطريت سةرئةجنام عةدةم ديت و

دةيثيضيتةوة، بؤية وةك خةييام دةل: وةب���زان���ة ج��ي��ه��ان ب��ة ئ������ارةزووى تؤ دةط��ةرى/ ئةم ضةرخ و خولةى هةمووى بة فووى تؤ دةط��ةرى/ وةبزانة كة سةد سال ذياى، ثاشان ضى؟/ مةرطيكة لةسةر

ريطة لة دووى تؤ دةطةرى )2(

ثةيوةنديي مرؤظ و مةرطمرؤظدا، دووى ب��ة م��ةرط ط��ةران��ى تيطةيشتنيكة و بابةتيك خؤيدا، لة خؤى بةخؤيةوة ئةدةبى و فةلسةفة دنياى توانيويةتى مرؤظ سةرقال كردووة، مةرط شيعر و رؤم��ان و ئ��ةدةب و فةلسةفة و ديكةى كايةكانى ت���ةواوى و زانست و مرؤظايةتى بة خؤيةوة ببةستيتةوة، زياتر مردنى لة ذيانى نةتوانيت مرؤظ لةمةش كاردانةوة بابةتة ئةم بؤية بكاتةوة. جيا تايبةتى الى راى و تيطةيشتنى جياواز و دروست طشتى بة مرؤظةكان لة زؤري��ك رؤمانةكةيدا لة ط��اردةر ئةطةر ك��ردووة. ثيى وابيت، ثيويستة مرؤظ بة ئاسوودةيى ئةو ذيانة كورتة قبول بكات، ئةوة خةييام كورتة ذيانة ئةو تةنيا مةطةر واية ثيى

رابواردن بةسةرى و ضيذو بة سةرخؤشى ببةيت، ئةطةر نا شايانى ذيان كردن نيية و خؤ ئةطةريش مرؤظ دةستى لة هةلبذاردنى رةتى دةبوو باشرت ئةوة هةبوواية ذياندا بكردبايةوة و ثيى نةناباية ئةم ذيانة كورت

و ثر ئازارة.كة ت��ر، فةيلةسوفيكى و ش��اع��ر رةنطة و خةييام وةك ئةويش مةعةريية )نةخر( بة سةرطةرمانةتر يان زياتريش و بداتةوة طاردةر ثرسيارةكةى وةالمى ثيى وابيت نةخر ذيان ئةوةندة نايةنيت، ئازارةوة و ئيش بة و ناوى خبةيتة ثى لة مةعةرى مبريت. دواتريش و بتلييةوة مةرط ستاييشى شيعرةكانيدا، لة زؤريك باشرتة. ثى بوون لة عةدةمى و دةكات دةزانيت كة دةبينني، دواتريش تةنانةت ئةوة دةيباتةوة، هةر كؤتاييدا لة مةرط ثيى باشرتة خؤى بةدواى مةرطدا بطةريت بؤية دةخوازيت، خؤى مردنى هيواى و مةعةرى لة مردن ناترسيت و لةدةستيشى )جةذنة( مةرط واية ثيى بةلكو راناكات،

ئةطةر بيت و بيخاتة ناو عةدةم:)رؤذى مردمن جةذن دةكةم()3(

رقم ب��ؤوة/ نزيك ليم مةرط ئةطةر لة نزيكبوونةوةى نابيتةوة/ ئةوةى ريطةى

طؤرى طرت/ قاميرتين قةال دةباتةوةج��ط��ة ل��ةم��ةش م���ةع���ةرى ل��ةط��ةل يان نةبيت ي��ان م��ن��دال ئ���ةوةداب���ووة، كاتى لة هةر يةكسةر ئةوة بووش ئةطةر خواردنةوةى بة و مبريت لةدايكبوونيدا يةكةم قومة شريش رانةطات. هةربؤيةشة مةعةرى دواتر هةموو ئةو رق و بيزارييةى ديرة لة مةرط هيواخواستنى و ذيان لة كة ضردةكاتةوة. بةناوبانطدا شيعريكى نيشان دةدات كة ديرة شيعرة ئةوة ئةم مةعةرى نةوةك تةنيا وةك نووسةر لة ذيان حسابى و مةرطة ئاواتةخوازى و بيزارة ئةوةمان ئةو بةلكو دةك��ات، بؤ جةذنى ثى دةليت كة وةك هةبوويك لةم هةبوونة بوون خةتاى ناشيةويت ئيدى و بيزارة خباتة ئةستؤى خؤيةوة و وةضة بنيتةوة. خةتايةى ئ��ةو باوكى كة ئ��ةوةى وةك ب��وون. هيناوةتة م��ةع��ةرى و ك���ردووة خؤى هةبوونى هةلبذاردنى ئةطةر بؤية لةدةستى خؤيدا نةبووة، ئةوة هةلبذاردنى ديكةى كةسانى هينانى و نانةوة وةضة هةية بؤ نيو ئةم ذيانة، بؤية نايكات و ئةو كةسيك كة دةكاتةوة، رةت هةلبذاردنة بيتة سةر دنيا، لة ريى هةلبذاردنى ئةودا ضونكة هاتنةبوون خةتاية، طوناهة مرؤظيك بيكات، )مندالةكةى( بة دةرهةق )باوك( طؤرةكةى لةسةر دةكات وةسييةت بؤية

بنووسن: على جنيت وما علي أبي جناه )هذا

أحد(ثرسيارةكةى ل��ةب��ةرام��ب��ةر وات���ة وةالم نةخر بة مةعةريش ط���اردةردا،

دةداتةوة.

ئاواختواسنت بة مةرط)كضةى رؤم��ان��ى ب��ي��ت، هةرضؤنيك ثرتةقال( رؤمانى ثرسياريكة، كة خةييام وةالم��ى و كردوويةتى ضوارينةيةك بة ديرة بةضةند مةعةرييش داوةت���ةوة، وةالمى و كردوويةتى وشةيةك و شعريك مةعةرى و خةييام وةالم��ى داوةت���ةوة، ية. ب��ةل( )ط��اردةر و وةالم��ى )نةخرة( ئةوةى تر ئةوةية طاردةر بة رؤمانيك ئةم دةدات��ةوة. وةالم��ى و دةك��ات ثرسيارة زؤر ط��اردةري��ش دةك��را ثيمواية من كة ئةو الثةرةيةك ضةند بة تةنيا بةكورترت نةوةك كردبا. خوينةر لة ثرسيارةى

بة)218 الثةرة(!. رؤم��ان��ةك��ة ل��ة ه��ةن��دى ش��وي��ن��دا، كاتيك بةتايبةتى تيداية، دري��ذدادري��ى بؤ طرميانانةى ئةو نيو دةكةويتة طاردةر بةكارهينانى ثرتةقالةكانى كضةى ثرتةقال دةكات و ثيوةنديشى بة بابةتى سةرةكى رؤمانةكةوة س��ةرةك��ي��ى ث��رس��ي��ارى و كؤمةل طاردةر شويندا هةندى لة نيية. تيكستةوة، ناو دةخاتة بضووك يةكةى ناطؤريت كارةكة لة هيض نةبوونيان كة تيكستةكة لة جوانييةك هةبوونيشيان و زياد ناكات. هةروةك ضؤن هةندى زانيارى جيطةيةكى رؤمانةدا لةو ناثيويستيش زؤرى طرتووة، ض سةبارةت بة تةليسكؤبى و كؤمثيوتةر كؤنةكانى جؤرة يان هؤبل

ثرسيار و وةالمةكةى )كضةى ثرتةقال(ى يؤستاين طاردةر

هةندى زانيارى كة هةر خوينةريك دةتوانى وردةكاريى بة و ت��رةوة سةرضاوةى لة

زياترةوة بةدةستى بينيت.لة كؤتاييدا، كضةى ثرتةقاليش يةكيكة لةو رؤمانانةى كة طاردةر تيايدا بة نةفةسى وةك و دةينووسيت خؤى طاردةرييانةى خويندوومةتةوة، من ديكةى رؤمانةكانى بةسةر خ���ؤى ك��ارئ��ةك��ت��ةرى ه��ةم��ان رادةى تا دةسةثينيت، كارئةكتةرةكان ئةوةى ئيمة بة ئاسانى طوميان لة دةنطى ئةو دةبيت لة نيو دةنطى كةسايةتييةكانى

رؤمانةكانيدا.بليم، ئةوة باشة ثيم لرةشدا هةر الى لة ط���اردةر، كارةكانى ان��ى وةرط��رئاطادارم كة حةسةن( )بةهرؤز وةرط��ر ئاوينةيةكدا )ل��ة و رؤم��ان��ة ل��ةم جطة )مايا(شى رؤم��ان��ى نهينييةكدا(، ل��ة كوردييةكةى كوردى. سةر وةرطراوةتة طرتنة. ريز و ستايش جيطةى و جوانة ضاكيشة كة خوينةرى كورد بتوانيت ضةند نووسةريكى هةر يان ط��اردةر رؤمانيطى كاريطةريى ضونكة خبوينيتةوة، ديكة خويندنةوةى وةك كار يةك خويندنةوةى ئةم ريى لة هةر نيية. كار سى يان دوو انانةدا ئيستا طاردةر لة رؤشنبريى وةرطرئيمةدا ، ناويكى درةوشاوة و جوانة. ئةو

كردووم دلؤشيان بةهرؤز انانةى وةرطربةهرؤز كاك خؤشة ثيشم ضؤن وةك و كارةكانى لة جطة بتوانيت، حةسةن طاردةر، ناوى تريش و تيكستى ديكةمان

بؤ بكاتة كوردى.دةستخؤشى بؤ طاردةر و دةستخؤشى

بؤ بةهرؤز حةسةن.

يؤستاين طاردةر، كضةى ثرتةقال. رؤمان. وةرطيانى لة دانيماركييةوة: بةهرؤز حةسةن

رةنج. ضاثخانةى ب��اوك��ردن��ةوةى: و ضاث سليمانى 2006

سةرضاوة:اوى وةرط���ي خةييامم ضوارينةكانى -1ئازادى ثةخشانطاى ضاثى هةذار، مامؤستا

2008 سليمانى.ل 51.اوى وةرط���ي خةييامم 2-ضوارينةكانى ئازادى ثةخشانطاى ضاثى هةذار، مامؤستا

2008 سليمانى ل 233.زانيارييانة ئةو مةعةرى بة 3-سةبارةت مالثةريكى ضةند لة زياتريش زانيارى و

جؤراوجؤر وةرطرتوون وةك: http://abualala.jeeran.comhttp://www.alhawali.comhttp://ejabat.google.com/

ئاكؤ كةريم مةعروف

هونةريي ئيشيكي لةبةرامبةر ريكدةكةويت دةطمةن جوان، ياخود دةقيكي ئةدةبيدا سةرسامييةك دامانطري و بطةينة ئةو رادةيةي كة ددان بةجوانييةكدا بنيني كة ثيشرت ئاشكرا نةكرابيت. هةستكردن بةجوانيرت، دانثيانان بةكاريك ئةخالقي لة بةشيكة بكاتةوة زيندوو رؤمحان و ناخ كة هةلوةداي ب��ةردةوام كة هونةرمةندانةي نووسةرو ئةو باآلكةي. بةمانا ئيستاتيكا كةشفكردني بةشوين طةرانن بةدلنياييةوة دةليم، سةرجةم ئةو نووسةرو هونةرمةندانةي باآلدان، خةالقييةتي لة و داهينان ترؤثكي طةيشتوونةتة ددان بةو جوانييةدا دةنني كة لةذياني ئةدةبي و هونةريدا بةآلم زؤرة، لةدونيادا حالةتة ئةم منوونةي بةريدةكةون، نووسةر طةورة دوو تةنها منوونةي نووسينةدا كورتة لةم دةهينمةوة كة ويناي ئةم حالةتةمان بؤ دةكةن، ئةوانيش هةر يةك لة ماريؤ بارطاس يؤسا، طابريل طارسيا ماركيزن. لرةدا جيطةي دلؤشيية كة لةماوةيةكي كةمي رابردوودا ذاثؤني رؤماننووسي نووستووةكان(ي )شؤخة رؤماني لةاليةن كاواباتا ياسؤناري نؤبل خةآلتي هةلطري و بةريوةبةريتيي ضاث و بآلوكردنةوةوة بآلوكرايةوة، حمةمةد زماني سةر وةريطراوةتة عةرةبييةوة زماني لة عةبدولال دوو ئةو قسةكردني نووسينة لةم مةبةست كة ك��وردي، خةيالي فةزاو كاريطةريي رؤمانةو ئةو لةسةر نووسةرةية هةردووكيان كة نووسةرةي دوو ئةو لةسةر رؤمانةكة لةبارةي يؤسا بارطاس ماريؤ نؤبلن. خةآلتي هةلطري مالي )رؤماني دةليت: نووستووةكان-ةوة رؤماني شؤخة رةهةندةكاني و لةجواني ثراوثرة نووستووةكان شؤخة بةجيدةهيلي خوينةر لةالي هةستيك رؤمانة ئةم قوآليي، دةليت: ثاشان دةريبربي(، نيية وشةكاندا لةتواناي كة ئةم كة بكةين كاواباتا سوثاسي لةسةرمان )ثيويستة كردووين(. ثيشكةش ش��ي��وةدا لةجوانرتين رؤم��ان��ةي ثيشةكييةك لةنووسيين ماركيز طارسيا طابريل هةروةها بؤ رؤمانةكةو دواجار لةذير كاريطةريي ئةو رؤمانةدا رؤماني بؤ ئاماذة نووسي، غةمبارةكان(ي سؤزانيية )يادةوةريي نووسةرةكةي ثيمخؤشبوو كتيبيك )تاكة كة دةكات ئةوة كاواباتاية(. نووستووةكاني شؤخة كتييب بووماية، من هةر ئةجنامةي ئةو دةطةينة زيندووةدا منوونة دوو لةم كاتيك رؤح و ويذدان نغرؤي كينةو غرةو رقليبوونةوة بوو ئينسان تواناي ئاشكراكردني جوانييةكان لةدةستدةدات و لةئيستادا ئةم حالةتة ثيضةوانةكةشي راستة، كة دروست طةر طرتؤتةوة، ئيمةي هونةريي و رؤشنبري ناوةندي بةدةطمةن رووبةرووي حالةتيكي لةوجؤرةش ببينةوة تةنها قسةيةكي سةرزارةكييةو هيضيرت، ئةطةرنا جةريئانة ناكريت دونيايةي لةم ئايا ئةوةية، ثرسيارةكة لرةدا بةنووسني. ئةوة ياخود نةماوة، تيدا جوانييةكي هيض دةذين تيايدا و بينني هةسيت ئيمةية هونةريي و رؤشنبري رووب��ةري ئيستاتيكاي لةدةستداوة؟. لرةدا بؤ وةآلمي ئةم ثرسيارة ثةراويزخسنت لةهةناويا رؤحي كة فةزايةك بةآلم ناطةريم، بتوانيت ئةستةمة هةلطرتيب، ئةوانيرتي فةرامؤشكردني و بةشيوةيةكي تر ضاوةكاني بكاتةوةو ددان بةجوانييةكاني

ئةواني تردا بنيت.

هةستكردنبةجوانييةكاني تر

Page 7: Adab w Hwnar 14 January 2010

وتار6 سالي نؤزدةهةم- ذمارة )5074( ثينجشةممة )1/14/ 2010(

نعمان احلاج ياسنيو/ ئةكبةر حةسةن

1شيت كيية..

عةقآلنييةت ضيية؟فيلمي )رؤذي هةشتةم(ي دةرهينةر فيلميكي دؤرم��اي��ل( )جياكؤظان زياترة ل��ةوة ب��ةآلم فةرةنسيية، بيت، سينةمايي فيلميكي تةنيا ن��ةك ل��ةب��ةرئ��ةوةي ل����ةدوورةوةو سروشي لوغزئاميز بةشيوةيةكي لةرؤمانيكي رؤماننووسي ئةمةريكي )ئ��ةل��ري ك��وي��ن( وةرط���رت���ووة، ثاريزطاريي فيلمةكة كة بةجؤريك رؤمانةكة ناونيشاني لةهةمان تاكة ئ���ةوة ض��ون��ك��ة ك�����ردووة، دةزوويةكة، كة رؤمانةكةو فيلمةكة بةلكو دةبةستيتةوة، ثيكةوة ب��ةدةوري فيلمةكة ل��ةب��ةرئ��ةوةي ثرسياريكي تةوةرةيي فؤكؤ )شيت هةروةها دةسوريتةوة، كيية؟(دا بنضينةييدا ثرسياريكي ب��ةدةوري عةقآلنيية؟( )ضي دةسوريتةوة: هاورييةتييةكة، ضرؤكي فيلمةكة ئاسايي ثياويكي ل��ةن��ي��وان ك��ة نائاسايي ثياويكي )ه��ي��ن��ري(ء ئرة تا طةشةدةكات. )ج��ؤرج(دا لةئةدةبدا ن��ة فيلمةكة ط��ري��ي بةآلم لةسينةمادا، نة دةطمةنةء )عةقآلني/ مةسةلةي فيلمةكة ل��ةب��واري بةتةنيا ن��اع��ةق��آلن��ي( ئاسؤي بؤ فكرييةوة ليكؤلينةوةي نةطويزاوةتةوة، هونةريي ك��اري عةقآلنييةتي ئةفسانةي بةتةنيا كلؤليء )كاتيك تيكنةشكاندووة، بيوةريي ذياني )هينري(مان ثيشان بطرة )ج����ؤرج((، ن��ةك دةدات، لةمةش زياتر، فيلمةكة بةرهةلسيت كردووة، دذةئةفسانةي كةوتنةناو ناعةقآلنييةت سةروةركردني واتة دةكوذيت، خ��ؤي ج��ؤرج )كاتيك شييت ثرسي ئةطةر هينري(. نةك راستةوخؤ ثةيوةست بيت بة )فؤكؤ(

ثةيوةستة عةقأل ثرسي ئةوا وة، فكريية بةئاراستة بةبرمةندانةوة ج��ي��اوازةك��ان��ي��ان��ةوة. )ه��رب��ةرت تاك )مرؤظي لةكتييب م��ارك��ؤزة( بؤ )ه��ةول��دان دةليت: رةه��ةن��د(دا هةموو بةسةر عةقأل سةثاندني

نامؤء برؤكةيةكي كؤمةلطادا، زةمةنةوة لةرووي دةشيت زةقة( نؤزدة، س��ةدةي بؤ بطةريينةوة سةدةي طةشبينبوون بةزانست، كة لةهةمان كاتدا سةدةي نيضةشة، كة ئةوروثييةوة كةلةثووري لةميانةي تراذيدياي ع��ةق��ألء ش��وي��ن��ةواري طةرايةوة لةريطةيانةوة هةلطرتء هاوبةشةكةي )سةرضاوة يؤنان بؤ طةرانةوةية ئةم تراذيديا(. عةقألء نةبوو، نيضة تالةكةي دؤزينةوة ريطاي ئةمةبوو: لةراستيدا بةلكو ئةمة ريطاية. يةك تراذيديا عةقألء نا ن��اوي كةنيضة ب��وو شتة ئ��ةو

)زانسيت شاد(.

كؤميدياو تراذيديابليني ئ���ةط���ةر ب���ةس���وودة نامؤبوونء رةخنةييةكان برمةندة بةآلم دةكةن، ويران دذةنامؤبوون هونةريي كاريكي وةك فيلمةكة، مةرجة دةرةوةي دةك��ةوي��ت��ة بركردنةوةوةء لؤجيكييةكاني كاتيك دذةئةفسانة بةئاساني بةالي هيندة دوو كرد، ثةلكيشي خؤيدا بةرهةلستيي كرد.. دةشيا فيلمةكة داخبزيتء ئةفسانة دذة ب��ةرةو س��ةرجن��ي ب��ي��ن��ةران ب��ةدةس��ت ب��ه��ي��ن��ي��ت.. ئ���ةو ك��ةس��ان��ةي كة ثيش لةدميةني جؤرج خؤكوشتين كردن، شؤكي تووشي كؤتاييدا بريكي دوادمي��ةن��ةو واب��وو ثييان زياتري تراذيديايان تيادا بينييةوة، ضونكة ض��اوةروان��ن��ةك��راوب��وو، كة فيلمةكة مؤركيكي كؤميدي سياقي هةية، كة ضاوةرواننةكراوبوو، وةك ضارةيةك هيض لةكؤتاييدا ئ��ةوةي ب��ؤ ئ��ةو ت��راذي��دي��اي��ة ن��ةب��ي��ت، كة ئةو دةهينيت، بةرهةمي عةقأل ب��ةرووي ثةجنةرةكاني عةقلةي وةك داخست، جؤرجدا هينريء شيوةي بةهةمان فيلمةكة ئةوةي )مرؤظة قةسيدةي كؤتاييهاتين ئيليؤت( )ت.س. ب��ؤش��ةك��ان(ي

كؤتايي بيت:كؤتايي ش��ي��وةي��ة ب��ةم جيهان

ديتبةطريان

نةك بةذاوةذاوبةآلم نا، بةزوويي دةردةكةويت فيلمةكة ثاش مةرطي جؤرج كؤتايي ماوة، كؤتايي دميةني نةهاتووةو دميةنيكي فيلمةكةية، كؤتايي كة

دميةني ث��اش لةطةشبيين. ث��ر خؤكؤشتين ثر لةخةمطينيي جؤرج، ض لةطةشبينيية ث��ر دميةنة ئ��ةم مانايةكي هةية؟ ناوةرؤكي فيلمةكة، عةقآلنييةت كيشةي بةقووليي كة لةميانةي لرةداية، دةخ��ات��ةروو، عةقآلنييةتةوة نةبووني ثيشانداني ب��ةراورد مةعقوليةتةوة، )بطرة مةعقولييةتي بةعةقآلنييةتء فيلمةكة مةنطؤلييةكة(. نةخؤشة كيشةية ئةم ضارةسةركردني بؤ دةروات. دوورت����ر م��ةوداي��ةك��ي لةطةأل هاوسؤزبوومنان سةرباري خستة بةختةوةريي كة ج��ؤرج، لةطةأل بةآلم هينرييةوة، ذياني ناو ئ��ةوةش��دا دةم��ري��ت، ب��ؤ ئ��ةوةي عةقآلني بذي، بةآلم كام عةقآلني؟ لةجؤرجةوة ثاشرت كة هينري، ف��رب��وو ذي���ان ب��ةض��اوي��ك��ي ت��ازة ببينيت. طوتةزاي فيلمةكة ئةمةية: رؤذئ��اواي��ي عةقآلنييةتي ئ��ةط��ةر نيية ئةوة ماناي بيت، نامرؤظانة مرؤظايةتي شياو، مرؤظايةتي تاكة ناعةقآلنيية، ضونكة ئةمة مةرجيكي فيلمةكة شيوةية بةم نامةعقولة. بةسةر هةموو ئةم ريطاياندا رؤشت، رؤشنطةر رةخنةيي فيكري كة

بةسةرياندا رؤشت.

كؤتايي، بةثيكةنني نةك طريان و ذاوةذاو

هينري كؤتاييدا ل��ةدمي��ةن��ي كةخةريكي دةب��ي��ن��ني، ل��ةب��ازار ساندويض خواردنة، قذي ئالؤسكاوة، جلةكاني ضرضء لؤضن، يةكةم جارة كة دوورودري����ذ ماوةيةكي ث��اش بةتةنيشت نيية، لةطةأل جؤرجي النظافة(دا )عمال ثاككةرةوةكان رةشء رووخساريان كة دةروات، ئ��ةمس��ةرة، س��ةي��ري��ان دةك���ات، بؤيان دةك��ةن، سةيري ئةوانيش ثيدةكةنن، ب��ؤي ثيدةكةنيت، لةطةليان دةبيتةوةو نزيك لييان خؤلةكةوة ب��ةع��ةرةب��ان��ةي ث��ال شيوةية ب��ةم فيلمةكة دةن��ي��ت. بةطريانء ن��ةك دي���ت، ك��ؤت��اي��ي بةطؤرينةوةي بةلكو ذاوةذاو، لةنيوان خؤشةويستانة ثيكةنيين فةرةنسي(ء )ب��ؤرج��وازي هينري رةشثيستء عةرةب. ثاككةرةوةي بةرووني لةكؤتاييدا شيوةية بةم

)ئةوي تر( دةردةكةويت.

2دةشيت كةسي

عةقآلنيش نةخؤش بيتعةقآلتييةتي بليني دةب��ي��ت رؤذئ����اواي����ي ئ��اي��دي��ؤل��ؤج��ي��اي كة رةخنةيةك هةر عةقلطةرايية، بةرةخنةيةكي دةكريت، ئاراستةي هةرلةبةر دادةن��ي��ت، ناواقيعي ناعةقآلنيية، رةخنةيةكي ئةوةش واتا ت��رة(، )ئ��ةوي ناعةقآلنيش ئةوروثي كة هةركةسيك/شتيك ب��اوةرة بةو ثشت ئةمةش نيية، عةقآلنييةتي ك��ة دةب��ةس��ي��ت، رؤذئاوايي شوناسي رؤذئاواية، جطة فيكريء ضاالكييةكي هةموو لةوة، ديكة بةمرؤظةكاني تايبةتة رؤحي

)نائةوروثي(.نيوانياندا، ديداري لةيةكةمني بوو، بيدةنط ج��ؤرج كة كاتيك هينري وايزاني كة جؤرج، نةخؤشة نيية. فةرةنسي مةنطؤلييةكة، فيلميكي فيلمةكة نيية ريكةوت تيايدا كة كؤميدي-تراذيديية، )دانياأل ناسراو فةرةنسي ئةكتةري دةبينيت، هينري رؤل��ي ئؤتووي( بينةران فيلمةكة ل��ةس��ةرةت��ادا بةزوويي بةآلم ثيكةنني، دةخاتة لةفرمسيك. دةك��ات ث��ر ض��اوي��ان توورة لةهينري جؤرج جاريكيان دوورو جنيوي ري��زي��ك دةب��ي��تء ئةوةشدا لةطةأل ثيدةدات، دريذي هينري طويي ناداتآ، ضونكة جؤرج )نةخؤشيكي مةنطؤلي( جنيوةكاني جنيويك لةتةنيا جطة ثيدةدات، وةآلم دةيوةستينيتء كة نةبيت، جؤرج كاتيك ئ��ةوةش دةدات��ةوة،

دةليت: -رسوا.. طةمذة.. زؤأل.. هيضء

ثوض.. ضرؤك.. مةنطؤلي!وشةية ئةو بةبيستين هينري

لةجؤرج سةرسام بوو و ثيي وت: -من مةنطؤليم؟

-بةلي، تؤ مةنطؤليت.-تؤ مةنطؤليت.

جؤرج بةسادةيي ثيي وت:-بةلي مةنطؤلي..

هيض لةثيكةنني جطة هينري وةآلميكي ديكةي نةبوو، جؤرجيش )مةنطؤلي(! دةي��وت: ثيكةنيء بةثيكةنني دةستيان هةردووكيان كرد.. ئةمة ئاماذةية بؤ ئةوةي كة

دةشيت كةسي عةقآلنييش نةخؤش بيت. ريكةوت نيية فيلمةكة لةديداري ناعةقآلنييةوة عةقآلنيء نيوان دةس��ت��ث��ي��دةك��ات. ل��ةدمي��ةن��ي رووبةرووبوونةوةيةك كةنارةكةدا نائاطاييدا ئ��اط��اي��يء ل��ةن��ي��وان

روودةدات:لةسةرةتاي هينري كاتيك جؤرج لةطةأل ثةيوةندييةكةيدا دةدات ب��ري��ار دةب��ي��ت، م��ان��دوو بكات كةسيكي دةسيت تةسليمي هةلبطريت، ب��ةرث��رس��ي��اري��ي ك��ة سةختييةكةوة ب��ةث��ي��داط��ريء دايكي ناونيشاني دةت��وان��ي��ت ليوةربطريت، جؤرج دةباتء دةروات بؤ ئةو ناونيشانة، لةدةرطا دةدات، ثيي ديتةدةرةوةو مالةكة خاوةني دةليت خاوةني ثيشووي خانووةكة هينري م���ردووة، ساليكة ضةند هةست بةشؤك دةكات، دةطةريتةوة بةهاوسؤزيكردنةوة جؤرجء الي بؤ

ثيي دةليت:-دايكت مردووة، نةتزانيووة؟

-ب��ةل��ي دةم��زان��ي، ب��ةآلم برم ضووبووةوة!

هةست دةبيتء توورة هينري مالةكة خاوةن دةكات، بةونبوون ناونيشاني خوشكيكي جؤرج دةدات بؤ دةضن هةردووكيان بةهينريء دةردةكةويت بةزوويي بةآلم الي، بةتايبةتيش جؤرجء خوشكةكةي ناويت. جؤرجيان هاوسةرةكةي، لةهينري داوا جؤرج خوشكةكةي ثةميانطاي بؤ ببات جؤرج دةكات راهينانةوةي بركؤلةكان، كة هينري ب��ؤي دةردةك��ةوي��ت ج��ؤرج لةوآ بةبيدةنطيء هينري هةلاتووة. غ��ةم��ط��ي��ن��ي��ي��ةوة دةوةس��ت��ي��تء كة دةك��ات، كيشةية ئةو سةيري جؤرجي ك��ةس ب���ووة.. ت��ووش��ي بةمتمانةوة جؤرج لرةدا ناويت.. ناطةرميةوة نةخر، رايدةطةيةنيت: بؤ ثةميانطا.. دةمةويت بةطةشتيك

بضم بؤ كةنار.ئ���ةم���ة دةل����ي����تء س����واري س��ةي��ارةك��ةي ه��ي��ن��ري دةب��ي��ت، لةطةلي فةرمانكةرانةوة بةزمانيكي سةيارةكة ه��ي��ن��ري.. دةدوي����ت:

ليبخوورة.ثيكةنينة، مايةي كة ئ��ةوةي ئةوةية هينري سواري سةيارةكةي دةبيتء لةسةر كوشين ليخورينةكة دادةنيشيت، ضونكة نةيدةزاني ضي

بكات، وةك ئةوةي شؤفري جؤرج بيت، وةك ئةوةي كيشةكة كيشةي هةمووان بيت جطة لةجؤرج.. بةآلم طةرانء كاتي كاتةكة بةدلنياييةوة سةيارةكة هينري نيية، ثياسة دةك��ةوي��ت��ةرآ. ئيشء دةخ��ات��ة سةيارةكة دوات����ردا ل��ةدمي��ةن��ي دةوةستآ، دةريا كةناري لةنزيك ثيكةنينئاميزء خواستة هينري بةجيهينا، جؤرجي نامةعقولةكةي هينري ش��ي��وةي��ة ب��ةم ك��ةوات��ة؟ بةرةو بةتةنيا جؤرج ليدةطةريت لةنزيك خؤيشي ب��روات، كةنارةكة ئايا دةم��ي��ن��ي��ت��ةوة.. س��ةي��ارةك��ة كات نةدةويست؟ ئةمةي ج��ؤرج ش���ةوةو دون��ي��ا ت��ةمء م��ذ، جؤرج دةب��ي��تء ون ه��ي��ن��ري ل��ةض��اوي لةرؤخة بةردينةكة نزيك دةبيتةوةو وةك لرةدا، رادةمينيت. لةدةريا دايكة روودةدات، هةميشة ئةوةي )دايكة دةردةكةويت: مردووةكةي مببة بؤالي خؤت..( جؤرج هةميشة ئيمة دةكات، لةدايكي داواية ئةم ناليني تارمايي دايكي، ضونكة ئةمة فيلمةكة بةكةشي برؤكةيةك هيض جؤرج دايكي ضونكة نابةخشيت، دياريكراوتر زؤر بةشيوةيةكي لةخيزانةكةي هينري دةردةكةويت، ك��ة ب��ةه��ؤي ج��ي��اب��وون��ةوةي��ةوة لةهينري، لةطةأل دوو منالةكةيدا الي بةدةركةوتين جؤرج دةذي. دايكي بؤ دةروات دةطةشيتةوةو دايكي

الي، بةآلم دايكي ثيي دةليت: نزيك زؤر ج���ؤرج.. )وري��اب��ة با بكةوةرةوة، دوور بوويتةوة..

نةكةويتة خوارةوة..(.

ونبوون و هةستكردن بةمةترسي

دةك��ات، ثييةكاني س��ةي��ري دةبينيت لةسةر دواهةمني سنووري رؤخ���ة ب��ةردي��ن��ة ب��ةرزةك��ة ، كة لةناو دةروانيت، دةرياكةدا بةسةر هينريء جؤرج تةمةكةدا كة ليليء ليكجيادةكاتةوة، وةستاوة، هينري هيشتا لةنزيك سةيارةكة وةستاوة، كة ئةسثيكة، لةحيلةحيلي طويي لةثشتييةوة ديت، ثاشان حيلةحيلي طويي دةبيتةوةو بةرز ئةسثةكة دةبيت، ئةسثةكة مسي لةدةنطي نابينيت، هيض بةآلم ئاوردةداتةوة، دةكات، ثيشةوة سةيري كاتيك

دةبينيت، رووةوة لةو ئةسثةكة كة جؤرج تيايدا ون بووة، ئةسثيكة هةسيت هينري جلةو، زينء بةبآ جؤرجي بانطي كردء بةنائاراميي كرد، كاتيك وةآلمي نةبيست، ترساو لةو رايكرد، كةنارةكة بةئاراستةي بانطكردنةكاني ج���ؤرج ك��ات��ةدا رايكرد، بةرةوالي بيستء هينريي بةيةكياندا ه��ةردووك��ي��ان ل���رةدا ثاشان زةوي، كةوتنةسةر كيشاء يةكةم بؤ طرتء لةئاميز يةكرتيان لةئةجنامي ه��ةردووك��ي��ان ج��ار ونكردني يةكدي هةستيان بةترسء بةيةكطةشتنةوةشدا لةئةجنامي

هةستيان بةبةختةوةريي كرد.

3تاكةكاني كؤمةلطةي عةقآلني لةيةكدةضن

ياخود دةط��ةري��ت��ةوة، هينري ه����ةول����دةدات ب��ط��ةري��ت��ةوة بؤ ث��ي��ش��ووي، دوور ذي��ان��ي رةوت���ي لةكاريطةرييةكاني جؤرج، بةآلم بؤي دةردةويت ئةمة ئةستةمء مةحالة. لةكؤنطرةدا هينري ثيويستة بةقوتابييةكاني ليكضةريك ضةند لةبواري بؤئامادةكردنيان بليتةوة

بازاركردندا.ثيبكةنة ي��ةك��ةم: -ري��س��اي وا دووةم: ري��س��اي ك��ري��ار! ب��ؤ ئةوةي وةك بكة، هةلسوكةوت خةلك ضونكة بضيت، لةكريارةكة لةخؤيانيان ج��ي��اواز ك��ةس��ان��ي لةم هينري عادةتةن خؤشناويت! دةكات، بةدواداضوونيك ريسايةدا نيية ئ��ةوة ماناي ئةمة بيطومان ريساي ثيبكةنيت.. لةئاوينةدا

سييةم.. ريساي ضوارةم..ك��ات��ي��ك ه��ي��ن��ري ض��االك��ان��ةو رينماييةكاني بةثيكةنينةوة ثيشكةش دةكاتء خوازيارة ئةواني عادةتةن بكةن، ديكةثةيرةوي بةطيذيء طويطرةكاني كاتةدا لةو ثيدةكةنن، بةنوكتةكة ورييةكةوة بةآلم ئةمة تةنيا نوكتة نيية، بةلكو قالبةكاني تةرزئاميزةكانة، ريسا هةموو كة عةقآلنيية، كؤمةلطاي تر ئةوي لةيةكدةضنء تاكةكاني

قبوأل ناكةن.

سةرضاوة:ساييت اآلوان- 10 مارس 2008.

رؤذي هةشتةم:سينةما لةمةسةلةيةكي ديكةي كولتووري رؤذئاوايي دةكؤليتةوة

Page 8: Adab w Hwnar 14 January 2010

)5074( ثينجشةممة 2010/1/14

وةهبى رةسول

ديالؤطي شارستانيةتةكانئةمساليش ل��ةوى( ث��رؤذةى)ل���ةو بنكةى ل��ةالي��ةن دووةم ج��ارى ب��ؤ ثةروةردةيى هونةر و كولتور كارى كار ئامادةيى بؤ كرا، مةبةستى سةرةكى ثرؤذةية ئةم سازاندنى و ان ط��� لة نزيك ليك زياتر هةرضى و ناساندن كردنةوةى كولتورى ميللةتانى دوورة لة هؤلةندى، كولتورى بة هؤلةنديية ريى هونةرمةندانى دةرةوةى هؤلةندة بة هونةرمةندانى هؤلةندى. ئةم بنكةية هةريى ف�كاريى بنكةى لة بةشيكة لة شارى لة والتى هؤلةندا )ROC()خوس(، ئةمسال ثرؤذةكة جياواز لة سال ثار، بؤ ضوار طروث سازكراوة كة هةر طروثى هونةرمةنديكى دةرةوةى لةتةك خ��ؤط��رت��ووة ل��ة ه��ؤل��ةن��دى هونةرمةندانى هؤلةنديدا، كة ئةوانيش نةتةوةكانى لة بوون هونةرمةندانيك و بةلضيكى م��ةك��دؤن��ى، )ك����ورد، لة ه��ةر ل��ةوى( و ة )ل��� ئةلانى(. ناونيشانى ثرؤذةكةوة ثةيوةندييةكى دوو ليكدانى ئاستى لةسةر دواليزمى ث�ؤزيى تيكشكاندنى و ثيطة/كلتور سنورى نيوانيان لة ريى ثرؤسيسيكى بة ثشتبةست و بنياتنراو ديالؤطى لة شارستانيةتةكان ديالؤطى تيؤرى ثؤست فةلسةفيانةى هزرى ثانتايى

مؤديرنةدا خؤيان ئاراستة دةكات.

دووةم بةشداريبؤ رةس���ول خاليد هونةرمةند لةم ثار( سال )دواى دووةم جارى بةشدار هونةريية/كولتورييةدا ثرؤذة تيكةالو ئةمسال ب���ةالم دةب��ي��ت، ه��زر/ ل��ة جياكان ئاراستة ك��ردن��ى

دةطاتة تا هونةريى كولتور/بينطةى ذانرة لة ليكدان و جيايى خ��ودى / ل��ة: شيوةكاريى هونةرييةكاني

تابلؤ/ئينستلةيشن )بةشدارى رةطةزى شوينى( و ئةدةبيي لة:/نوسني/شيعر/

و زوبان( رةطةزى )بةشدارى ض�ؤك مؤزيكى لة: مؤزيك/دةنط/خويندنةوة هةندى زةمةنى، رةطةزى )بةشدارى كردنةوةى زةمةنى بة لةريى جار لةريى تريش جارى هةندى و زوبان

خودى مؤزيك خؤيةوة(.كةسايةتى ذم���ارةى ه��ةرض��ؤن دةقيكى ثيكهينانى لة بةشداربوو هاوبةش، طوتاريكى تاكة خ��اوةن كةسايةتى ضوار بؤ ك��ردووة زياترى خ�ارد رةسول/هونةرمةند، )خاليد كةرةسةى هونةرمةندى ظ�ك�كة/ مارتاين هاوضةرخدا، كارى لة جياواز مؤلدةرس/ خوس لينزل/نيطاركيش،

شاع�و نوسةر(. ل�ةدا تيكةل بوونةوة و يةكطرتنةوةى طوتارى هونةريى هةر يةكةيةكى ريضكةى لة كةسايةتييةك و طران ئةركيكى دةبيتة بينةييدا، خودى ثرؤسيسةكةش طةر لة سؤنطةى ئاراستة روانطةييةوة تةباييةكى نةطريت، ناتوانيت هةلطرى واتاطةليكى وةها بيت، كة لة دواويستطةدا بضنةوة تواناى ثةخشى لة ثانتايى يةك سةر

وزة تةعب�ييةكانى ئاماذةدا.هةر بةم هؤكارةية رؤذنامةنووسى )Nico Out ئوت )نيكؤ هونةريى لة طةرانيدا بؤ باشرتين بابةتى هونةر لة ثاريزطاى )زةيالند( دةربارةى ئةم )Uit Gids( ثرؤذةية لة رؤذنامةىهونةريى )ث���رؤذةى نوسيويةتى: )ل�ة و لةوى( بة يةكطةيشتنى ضةند و جياوازة كولتور هونةرمةنديكى هةموو وةك ه��ةي��ة، خ��ؤى ب��ةه��اى بةيةكطةيشتنيكى تر لةنيوان مرؤظدا،

راستةقينة بةيةكطةيشتنةكة ئةطةر راستيى بةيةكطةيشتنةدا لةم بيت، دةبيتةوة، دووثات بؤ خؤتت بوونى ئةطةر كةسانى تر، تؤ بناسنةوة و دان بة بوونتا بنني، بةيةكطةيشتنى ضةند بةهادارة، كاتيك تةنها هونةرمةندى، الى كةسانيكى تر، ئةطةر لة ئةجنامى ئةو بةيةكطةيشتنةدا، هونةريكى وةها هةبيت. خؤى تواناى كة كاية بيتة هةلسةنطاندنى ئةو هونةرةش، لةسةر ضاوةروانييةكان و ضؤنييةتى ت�وانينت بؤ هونةر وةستاوة.( لي�رةدا دةبينني بةهاى لةسةر جةخت نوسةر ضؤن بةيةكطةيشتنةكة بوونى راستةقينة دةكاتةوة، ضونكة ماهيةتى ثرؤذةكة و دةك��ات سةنتةرط�يى خالةدا لةو

دةخوليتةوة.ط���ةر ب��ي��ي��ن��ةوة س���ةر خ��ودى و )خ��وس( لةشارى ئ��ةوا ثرؤذةكة، دراوة، ئةجنام ئةيلولدا مانطى لة هةر ضوار ذمارةى ئامادةبوونةوةى دواتر و طروثةكان دابةشكردنى لة تا و طروثة ئةم ئةندامانى ذم��ارةى وةك ثيكردنى مامةلة بة طةيشنت سيستميكى سةرةكيى لة ثةيوةنديية ئامادةييةكى دةقدا، بونيادييةكانى

كارا و دواتر فرة رةهةندى هةية.

ليكدانةوةي تابلؤكةطروثة ئةم كاركردنى دةستثيكى تابلؤى ب�ؤكةى لةسةر كاركردن بة سةرةتاى هونةرمةند )خاليد رةسول(

دةطريت، سةرضاوة يةكةم( )شيوةى كة بريتيية لة ضوار بالندة )ثةرةسيلكة( و كة يةكيكيان ئاراستةى فرينى خؤى طؤريوة و بةو طؤرانةش سيما و قةوارة و كةسايةتييةكةى روون و دةركةوتةوو ئاستى هاوكات و ب��ووة تايبةمتةند ثرؤسيسى طةر بووة، باال فرينيشى شرؤظة كردمنان لة ثانتايى خودى دةق شرؤظةكردن دةرنةكةين،)واتة خؤيدا ئاراستة ناوةوة بؤ دةرةوةى دةق لة نيشانة هةذمونطةراية/ ئةم ئةوا بيت(

ثةيوةنديية بةرةجنامى سةرةكيية بونيادييةكةى بة نيشانة هاوشانةكانى و باكطراوندةكةى/سروشت )كة سةرجةم نيشانةى ئايكؤنني( ئةو واتايةمان ثى بوون ياخى و الدان كة دةبةخشيت نةريتييةكان، ثةيرةوكراوة رةوتة لة تايبةمتةند و راستةقينة بوونيكى طةر بةالم كاية. دينيتة ئازاد دواجار لة دةرةوةى دةقةوة روانينمان بةرةو تايبةت )ب��ة ئاراستةكرد دةق ن��او شارةزاييمان و ن��اس��ني ه��اوش��ان��ى ناسنامةى( و هونةرمةند ل��ةس��ةر خ��اك/والت/ بؤ سةودايى و سؤز ئةوا

كوردستان و ئازاديى نةتةوةيى لةسةر خؤى ط���ةورة كوردستانى ئاستى تابلؤى ساتيكيش دةكاتةوة، ئامادة نيشانة دووةم( )ش��ي��وةى دووةم تابلؤى ئايكؤنييةكان)بالندةكان(ى و رةن��ط بة دةك��ات هاوشان يةكةم، هيماى ئاالى كوردستان، ئةمةش زياتر وةك خؤى داخ��راوي��ى طوتاريك وةك قةتيس شرؤظةيةدا تاكة لةم دةقيك، ضوار ل�ةدا دةوةستينيت. و دةكات بالندةكة دةبنة ضوار كةرت و ثيكةوة قةوارةيةكى كردنى كامل لةسةر كار سةربةخؤ بؤ تاكة بالندةيةك دةكةن، كة ئةويش بةرةجنامى بوون و ليكدانى )+( ستونى و ئاسؤيى هيلى دوو لةسةرى، )كة دةكريت جاريك شرؤظةى خاضيكى يؤنانى* وةربطريت و جاريكى خستنةسةرى نيشانة شرؤظةى تر بوونى واتاى بة كة ضةكيك)قةنناسة( مةترسى و مةرط ديت( ليكدانةوةيةكى تييدا كة دةك��ات. دروس��ت تايبةت ط�انةوةى و بةدواشرؤظة ناكريت يةكةمدا بضني، ضون دةمانطةيةنيت بة

رةهةندطةليكى قول و دوورةدةست لة نيو خودى خاضى يؤنانى و بنةرةت و هةجنةتى بةكارهينان و طؤرانكارييةكانى كة بةسةريداهاتووة، بةالم دةكريت بة )واتة ثشتةوةى بازنةكةى هاوكاريى بازنةى رؤل كة خ��ؤرةك��ة( فؤرمى نيشانةطرتنةوةكة دةط�يت، شرؤظةى كاملبوونى لةسةر مةترسيى بوونى ئامادةبوونى بة بكةين، شيوةكة و رةنط )بةريزةى كوردستان ئاالى نيشانةيةكى وةك خؤرةكةى( فؤرمى رؤل كة بالندةكة فؤرمى بؤ هاوشان سةرةكى و هةذمونطةرا نيشانةيةكى دةبينيت لة شيوةى دووةمدا، ذيدةرى دةستنيشانكراو يةكةميش ك��ارى دةبيت بؤ يةك شرؤظةكردن كة ئةويش نةتةوةيى ئ��ازادي��ى خ��س��ت��ن��ةرووى كوردة، بةم دةستنيشانكراويةش دةق دادةخريت و ضيرت هيض شرؤظةكردنيكى

تر لةخؤ ناطريت.

زالبووني ذمارة ضوارل����ةدا وي���راى ذم���ارةى ض��وارى تةواو بالندةى ضوار )وةك بالندةكان كةرتى ض��وار و يةكةم ش��ي��وةى لة ذمارة لة شيوةى دووةم( بالندة يةك لة دةبيتةوة ئامادة تريش ضواريكى كوردستاندا ئاالى رةنطةكانى ذمارةى لة زةرد(. س���ةوز، س��ث��ى، )س���ور، خويندنةوةى بةرةجنامى دواجاريشدا ثةيوةنديية سيستماتيكيانةى دةق خ��ودى نيو لة نيشانةييةكان بالندة)وةك نيشانةى هةردوو خؤيدا، بةرجةستة( و ئامادة نيشانةيةكى نيشانةيةكى ض����وار)وةك ذم���ارة و ئازاديى، بؤ واتا دةبنة طريانةيى( )نيكؤ لة واى خويندنةوةشة هةمان تابلؤكانى بليت:) كة ك��ردووة ئوت( خاليد رةسول كورد شيوازى هونةرى ذيانة هيماى ماسى تياياندا رةمزين، بؤ هيمان ض��وار ذم��ارة و بالندة و

ئازاديى.( كاركردن لةسةر ئةم ذمارةية الى هونةرمةند )خ�ارد ظ�ك�كة( بووةتة ميز دان��ان��ى ض��وار و ئ��ام��ادةك��ردن يةكيكيان هةر كة ضادريكدا( )لةنيو رووى سةر بازنةيةكى و التةنيشت س��ةرى م��ي��زةك��ةى رةن��ط��ك��راوة بة بؤكراو ئاماذة رةنطى ضوار لة يةكى ضوار دان��ان��ى و سيهةم( )ش��ي��وةى ميزةكان، لة ميزيك هةر بؤ كورسى ماسييةك فؤرمى ليدانى هةروةها ثرؤذةى لة ماسيانةى فؤرمة )ل��ةو سال ثارى هةمان ئةم منايشةدا كارى كورسييةكان. ثشتى لة تياكرابوو( لة هةر ئاماذةية جيى ئةوةى ل�ةدا كورسييةكان و ميز تا ضادرةكةوة هونةرمةند دةستكردى س��ةرج��ةم

كاركردنةش ش��ي��وازة ئ��ةم و خؤين دةضيتة بازنةى هونةرى دروستكراوى ثيش )ready made(وة ئامادة و ئينستلةيشن كاريكى ببيتة ئةوةى هاوكات طؤراندنى هونةريكى ثيشةيية

بؤ هونةريكى جوان.ثانتايى نيو ل��ة ش��رؤظ��ةك��ردن ب��ون��ي��ادى خ���ودى ئ���ةم دةق����ةدا، بةخوانكردنى ب��ة دةمانطةيةنيت ثةرت يةكةيةكى جةستةى لةتى سةرى( رةنطةكةى و )ميزةكة بوو )كورسييةكان(، دةس��ةالت ضوار بؤ لةدةرةوةى خودى دةق خؤيدا بةالم دةبيتة ئةو ضوار دةسةالتةى هةميشة ثيكةوة خةريكى ثيالن ط�ان بوون دذ بة جةستةى كوردستانى طةورةى دايك، جا وةك يةكةيةكى ئةو جةستةية ياخود سةرلةنوى خؤى. جةستةكة خودى بة ماسييةكان فؤرمى دان��ان��ةوةى سةربارى كورسييةكانةوة، ثشتى

ئةوةى ئاماذةيةك دةنوينى بؤ هةميشة لةسةر بوونى دةسةالت و ثيادةكردن طشتييةكةى تويذة و ضني حسابى و ك��ؤك��ردن��ةوة ه��اوك��ات ميللةت، لة ثرؤذةكةية ه���ةردوو ليكدانيكى

يادةوةرى يةك كؤبنياددا.

كؤكردنةوةي دوو دةقي مؤديرنةو ثؤست مؤديرنة

هونةرمةنديش لينزل(ى )مارتاين كردؤتة هؤلةندى ثيشينانى ثةنديكى ثرؤسيسى نيو ضوونة بؤ دةروازة دةقى دوو لةطةل ئاويزانبوون دةق يةكةم و هاوشانى ئامادةبوونى دةقى سيهةم. ئةميش هةر بة جةختكردنةوة لة ئامادةبوونةوةى ذمارة ضوار، بةالم ت��رةوة، ئاراستةيةكى و روان��ط��ة لة ثةندةكة بة هؤلةندى دةليت: )ئؤندةر ف� ئؤخن( واتة )لةذير ضوار ضاوةوة( بةيةكةوة دووك��ةس كاتيك ماناى بة باسى بةنهينى و بةيةكدا سةرئةكةن هةردووكيان بة دةك���ةن... شتيك ضوار ئةو لةذير و هةية ضوارضاويان هةية. ن��ي��اري��ك و نهينى ض���اوةوة ئةم ثراكتيزةكردنى بؤ هونةرمةند ثةندة ضوار ثؤرتريتى، هةريةك بةيةك ضاو و بةرةنطى سثى دروست كردووة ميزةكانةوة لة ه��ةرك��ام لةسةر و ئةم سيهةم(، )شيوةى هةليواسيوة ثيكةوة خؤيدا لة خ��ؤى ثرؤسيسة و مؤديرنة دةق��ى دوو كؤكردنةوةى ثؤست مؤديرنةية لة يةكةيةكى دةقى كؤكردنةوةى كة بةديهاتوودا، بينةيى وةرطر بؤ ليكدذ وةها ئاراستةى دوو بؤ بوونيان ثيكةوة ط��انةوةى لة ذيدةرى شتيك دةبوو دذوار و هاوكات و ئامادةيى ط��ةر نةهاتوو، دى بة

نةبواية ذيدةرة تاكة ئةو بةردةستيى ثيشوو دةق��ى دوو ئاراستةكانى كة طرتوو( س��ةرةت��ا دةق��ى )بةتايبةت ثيشرت لة ثرؤسيسيكى بة تؤتاليتاري كردنى ليكدانةوةى دةقدا، تواناى فرة تاكة لة دةقى راظةكردنى رةهةنديى

شرؤظةيةكدا قةتيس و بةندكردووة. ئةو نيو ل��ة ض��اوة تةنيا ئ��ةم روانينة سثيةدا، رؤحانيية دةموضاوة لة كارةساتيك، كة ثيدةضيت لة كةرت بوون و ونبوونى جةستةى خؤيدا بيت، هةية. نائامادةى ئامادةييةكى ئةو ضوار ضاو دةرواننة ضارةنووسى خؤيان

لةسةر ميزى رووداو و بةرةجنامةكان.لة لينزل( )مارتاين هونةرمةند ضوارينةيةكة كة نوسراودا دةقيكى بة ئازادةكان( )رؤح��ة لة زجن���ةى: ناونيشانى)لة نيوان خؤم و خؤتا(، وةها

دةربارةى كارةكةى خؤى دةدويت: رةن��ط��ى ب��رةك��ان ب����دةرةوة/ ضاو وشةكانت ئةبينى/ كة بةهةمان زوبان دةدوين/ لةنيوان خؤم و خؤتا/ ئازاديى رؤمحان بةش ئةكةين/ زمانى شيوة، ئازادبوون/ وش��ةك��ان نيية/ س��ن��ورى كةم/ تةرجومةيان دةستم بة ئةطةر ئةو زوبانة دةردةضى كة دةمةوى ثيى

بدويم... )خوس مؤلدةرس(ى شاع�يش، ساتةوةختى كردنةوةى منايشةكة لةنيو خويندؤتةوة شيعريكى ضادرةكةدا، هاوشانى ثارضةيةك مؤزيك، كة بريتية لة ضوار كؤثلة دةربارةى نةهامةتى و ئازارى مرؤظ بةطشتى، دوانى بة زمانى ثياوةوة و دوانى بة زمانى ذنةوة. ئةو شارةزايى كة كةسايةتييةكة بؤخؤى تةواوى هةية دةربارةى كورد و نيارة

ميذوييةكةى.هونةرمةندان لة هةركام دواتريش بة ثابةند نوسيوة نوسينيكيان خاليد ئ���ةوةى ك��ة من��اي��ش��ةك��ةوة، رةسول هونةرمةند بريتى بوو لةم ضوار

ض�ؤكة:برياريدا بالندةكة بؤية يةكةم: تا ن��ةك��ات هيالنة ق��ةف��ةزةك��ةدا ل��ة

بيضووةكانى بةديلى لةدايك نةبن.لة ليؤناردؤ داظينشى دووةم: كورتة ض�ؤكةكةيدا بؤمان دةط�يتةوة: بالندةكةى بةضكةى راوكةرةكة كاتى لةمالةوة قةفةزيكدا لة بردى و طرت بةضكةكةى ضوو دايكى ك��رد، ديلى خؤى لة قةفةزةكةدا ذةهر خوارد كرد

تا ذيان بةديلى نةباتة سةر.لة نوسراوةشم ئةو سيهةم: زانايةك طؤرى كيلى لةسةر كة يادة هةلكةندراوة: )هةر وا بةئاسانى بةالمدا ب��وو منيش وةك رؤذي���ك رام��ةب��ورة، ديت رؤذيكيش واب��ووم، تؤ ئيستةى دةبيت، وا من ئيستةى وةك تؤش كةواتة ثيش ئةوةى بة من بطةيتةوة بؤ ئازاديى و خزمةتى طةل و نيشتمانةكةت

تيبكؤشة(.ئةم لةنيو ئةمرؤش ض��وارةم: ض���ادرة، م��ن و خ����ارد و م��ارت��ن و خ��وس ه��ةر ض��وارم��ان ح��ةزم��ان كرد هيشتا بهينينةوة، ي��اد ئ��ةوةت��ان ضل بيستويةكةمةدا س��ةدةى ل��ةم مافةكانى سادةترين لة كورد مليؤن ضوار جةستةى و بيبةشة ئ��ازادي��ى بة هيواى ثارضةبووى كوردستانةكةى بةو نوسينانةش ئةم بوونةوةيةكة. ضوار كؤثلة شيعرةشةوة كة )خوس(

سةربارى خويندويةتيةوة، شاع� ى زوبانة ذانرى كردنى بةشدارى ئةوةى ض بة نوسني و ض بة خويندنةوة، وةك دوو رةطةزى شوينى و كاتى، هاوكات ئاشتكردنةوة و ئامادةكردنةوةى وتن و وينةية لة يةكةيةكى ضنراوى بينةييدا، هاوضةرخانةى خةسلةتيكى وةك

دةقيكى ثؤست مؤديرنة، كة سيستمى لةسةر خ��ؤى ب��ون��ي��ادى س��ةرةك��ى ثرؤسيسيكى فرة اليةنة ناوة، لة نيوان ضةند رةطةز و ذانريكى جياجياى دةق

ئاويزاندا.

ثةراويز:)*( خاضى يؤنانى: ئةو خاضةية كة خاضى ثيش يةكة، وةك ض��وارالى هةر لةو بةكارهينراوة، و هةبوة التينى ضارةسةرةى بى ئالؤزة ئةندازةيية طرفتة )ب��ةض��وارط��ؤش��ةك��ردن��ى ب��ازن��ة و بة بازنةكردنةوةى ضوارطؤشة( الى يؤنانيةكان

فؤرمى و نةخشة بؤية )ه��ةر هاتووة، شارى)رؤما( الى رؤمانةكان خؤيان، جاريك ضوارطؤشة بة تر جاريكى و بازنةيى بة ئاماذةى ثيدراوة(، كة بةرةجنامى دابةش كردنى بازنة بةضوارطؤشةكراوةكة بؤ ضوار خاضة ئةم ،)quadripartite(بةش

دروست دةبيت. )يانرتاس لة هيمايةش ئةم بنةماى � Yantras(ى هيندؤسى و )مانداال � Mandala(ى بوزيى و ئيزتيكييةوة

وةرطرياوة.

تيبينى:بة هةستاوة ك��ةم��ال( )ئ���اراس ك��اك

وةرطريانى دةقة هؤلةندييةكان بؤ كوردى.

خاليد رةسول، ئازادي ذيدةرى بؤ ثرؤذةى )ليةو لةوى(

خاليد رةسول و خوس مؤلدةرس

تابلؤي هونةرمةند خاليد رةسول

تابلؤي هونةرمةند خاليد رةسول

يةكيك لة كارةكاني ثرؤذةكة