PowerPoint Sunusu

A Donanm

Kazm BUDAKSeda ATABAYSultan ODABAITuba SERT A Tarihesi 1960'li yllarn sonlarnda Hawaii niversitesi ALOHA adn verdii bir geni a kurdu. niversitenin amac kampsn deiik noktalarna yaylm olan bilgisayarlar birbirine balamakt. Bu network modelinin gnmze kadar gelen en nemli zellii CSMA/CD olarak adlandrlan tekniktir. CSMA/CD nin alm hali carrier detect, multiple access with collusion detect (tayc sinyalin alglanmas, oklu eriimce arpmann tespiti).

1972 ylnda XEROX firmas deneysel amal ilk ethernet kartn retti ve 1975 ylnda ilk ethernet rnn piyasaya srd. Bu rnn orijinal versiyonu 2.95 Mbps hznda 1km kablo ile 100 den fazla bilgisayar birbirine balamak zere tasarlanmt. XEROX ethernet kart ok baarl oldu. Intel, Xerox ve Digital 10 Mbps ethernet konusunda yeni bir standart getirdiler. Oluturulan bu standart bugn kabul gren IEEE 802.3 standart ile byk benzerlikler gstermektedir.

AmalarBilgisayar alar eitli amalar iin kullanlr:letiim kolayl. A kullanan insanlar mail, chat odalar, videolarla v.b. daha kolay ve etkili iletiim kurabilirler.Donanm paylam. A dnyasnda, a zerindeki herhangi bir bilgisayar ada paylalan donanm kaynaklarna ulaabilir ve bunlar kullanabilir. rnein adaki bir bilgisayar an paylama ak yazcsndan kendi bilgisayar zerinden kt alabilir.Dosya, veri veya bilgi paylam. Adaki yetkili kullanc a zerindeki dier bilgisayarlardaki veri ve bilgilere ulaabilir. Adaki bu bilgi ve verilere kolayca ulaabilme seenei bir ok an nemli bir zelliidir.Yazlm paylam. Aa bal kullanc adaki uygulama programlarn uzaktaki bilgisayarlara kurabilir.

Paralel letiim Digital olarak kodlanm bilginin tm bitleri ayn anda transfer ediliyorsa buna paralel veri iletimi denir. Paralel veri iletiminde iletilecek bilginin her biti iin ayr bir kablo balantssalanr. Seri letiim Seri iletim bilginin tek bir iletim yolu zerinden n bit sra ile aktarlmasdr. Bilgisayar alarzerindeki iletiim seri iletiimdir.

1. Asenkron Seri letiim Gnderilen veri bir anda bir karakter olacak ekilde hatta braklr.Karakterin bana balang ve sonunda hata sezmek iin baka bir bit eklenir. Sonlandn anlamak iin de dur biti eklenmektedir. Bala biti 0 ve dur biti 1 dir. 2. Senkron Seri letiim Senkron iletiimde bala ve dur bitleri gnderilmez. letiimde saat sinyalinden faydalanlr. Veri ile birlikte saat iareti de modle ederek gnderilir ve uyum salanr.Senkronizasyonun balamasiin, gnderen bilgisayar hedef bilgisayara bir senkronizasyon karakteri gnderir. Eer alcbu karakteri tanyp onaylarsa iletim balar.

A Topolojileri Topoloji, yerleim ekli demektir. Bilgisayar ve yazc gibi a elemanlarnn fiziksel(gerek) veya mantksal (sanal) dizilimini gerekletirir. Bus Topolojisi Bus topolojisinde tm i istasyonlarnn zerinde olduu bir hat mevcuttur. Btn istasyonlar hattaki tm mesajlarinceler ve kendine ait mesajlaralr. Hattaki bilgi akift ynldr. Kaynak istasyon bilgiyi hatta brakr. Bilgi her iki ynde ilerleyerek hatta yaylr.Ancak bu topolojide ayn anda iki istasyonun bilgi gndermesi durumunda bilgi trafii karr. ki istasyon aras mesafe ince koaksiyol kullanldnda 185 metre, kaln koaksiyel kullanldnda 500 metredir. ki istasyon aras mesafe minimum 0,5 metre olduunda maksimum 30 istasyon kullanlabilir.

AvantajlarKablo yaps gvenilirdir.Yeni bir istasyon eklemek kolaydr.Merkez birime ihtiya duyulmaz.DezavantajlarMaksimum 30 istasyon balanabilir.An uzunluu ince koaksiyelde 185 kaln koaksiyelde 500 metreden fazla olmaz.Bir istasyonun arzalanmas btn a devre d brakr.Arza tespiti zordur.

Yldz Topolojisi Bu topolojide adaki iletiimin gereklemesi iin merkezi birim bulunur ve btn istasyonlar bu merkezi birime balanr. Ortak yol topolojisine gre performans daha yksektir, gvenilirdir fakat daha pahal zmler sunar. Bir istasyondan dierine gnderilen bilgi nce bu merkez birime gelir, buradan hedefe ynlendirilir. A trafiini dzenleme yeteneine sahip bu merkezi birim, hub ve anahtar (switch) olarak adlandrlr.

Merkezde bulunan hub veya anahtar zerindeki klara baklarak arzal olan istasyon bulunabilir. Bir istasyonun arzalanmas a trafiini etkilemez.Yldz toplolojisinin zelliklerini u ekilde zetleyebiliriz:Bir istasyonun arzalanmas a etkilemez.Aa yeni bir istasyon eklemek ok kolaydr.A ynetimi ok kolaydr.Kurulan a elemanlarna gre yksek hzlar elde edilebilir.

Aa Topolojisi Aa topolojisinin dier ad hiyerarik topolojidir. Aacn merkezinde sorumluluu en fazla olan bilgisayar bulunur. Dallanma baladka sorumluluu daha az olan bilgisayarlara ulalr. Bu topoloji ok byk alarn ana omurgalarn oluturmakta kullanlr. Halka (ring) topolojisi Bu topolojide her istasyon bir halkann elemandr ve halkada oluan bilgi btn istasyonlara ular. Her istasyon halkada oluan bilgiyi ve hedef adresi alr. Hedef adres kendi adresi ise kabul eder. Aksi halde gelen bilgi ilem d kalr. Halkadaki bilgi ak tek ynldr. Yani halkaya dahil olan bilgisayarlar gelen bilgiyi iletmekle grevlidir. Ancak gnmzde pek ok halka a iki halka kullanmakta ve ift ynl bilgi ak elde etmektedir. Herhangi bir sonlandrmaya gerek duyulmaz.

A Protokol Standartlar Aprotokol standartlararasnda DHCP, DNS, ETHERNET, IP, IPX/SPX ve TCP/IP protokollerinden bahsedilebilir. DHCP, protokol BOOTP protokolnn devamdr. DHCP, DHCP kullanmak zere yaplandrlm bilgisayarlara merkezi ve otomatik olarak IP adresi atanmas ile TCP/IP bilgilerinin yaplandrlmasn ve bunlarn ynetilmesini salar. DHCPnin uygulanmas manuel olarak IP adresinin verilmesi nedeniyle ortaya kan baz problemlerin zmlenmesini salar. Dier protokoller sonraki modllerde ayrntlolarak ilenecektir.

A eitleri Yerel Alan Alar Yerel alan alar (LAN - Local Area Network) adndan da anlalabilecei gibi bir yerleke veya bir kurum ierisinde oluturulan, da kapal alardr. Bilgisayarlar aras uzaklk birka kilometreden fazla deildir. stasyonlar kk bir corafi alan ierisindedir. Yerel alar dierlerine gre daha hzl alrlarken megabit gibi hzlara eriirler. rnek olarak, evlerde veya iyerlerinde oluturulan alar yerel alan alarna girer. Genellikle internet paylamnn gerekletirilmesi, ok kullancl basit programlarn kullanlmas veya ok kullancl oyunlarn oynand alardr.

GeniAlan Alar Birbirlerine ok uzak yerel alarn bir araya gelerek oluturduu genialardr. (WAN Wide Area Network ) Alar arasbalantfiber optik bir kablo ile olabilecei gibi uydular zerinden de salanabilir. Bu alarda kullanlan teknolojiler LANlardan farkldr.Ynlendirici (router) ve oklayc (repeater) gibi a elemanlarnn kullanlmas gerekir.stasyonlar ok genibir corafi alana yaylmtr. Metropol - Alan Alar(MAN) Metropolitan alar (MAN Metropolitan Area Network ) yerel alan alarndan biraz daha byk alardr. niversitelerde, byk i yerlerinde oluturulan alar bu kategoriye girer. lke apna yaylm organizasyonlarn belirli birimleri arasnda salanan veri iletiimi ile oluan alardr.

Depolama Alan Alar( San ) Sunucular, saklama ortam olarak zerlerine den grevi yapmasna karlk, kapasiteleri snrldr ve aynbilgiye birok kii erimeye altnda darboaz oluabilir. Bu yzden birok kuruluta teyp niteleri, RAID diskler ve optik saklama sistemleri gibi evrebirimi saklama aygtlar kullanlmaktadr. zel Sanal Alar (VPN) Sanal ve zel alar (VPN - Virtual Private Network), yerel internet servis salayc ve kurumsal yerel alar arasnda gvenli bir tnel zerinden veri iletimi gerekletirerek alr. Bir ok a donanm retici internet gibi, paylalm veri alar zerinden tnelleme ve ifreleme yapabilme yeteneine sahip donanmlarpiyasaya sunmaktadr. Kurumsal alarn daha nceden bir takm gvenleri nedeni ile internete balamayan irketleri yeni VPN teknolojileri ile gvenli balantlar salayabilecekle ACihazlar AKart( NIC- Network Interface Kart ) Bilgisayarlar ve dier cihazlar aa balamada kullanlan kartlardr. A kart NIC (Network Interface Card) olarak da adlandrlr. Veriler bilgisayarda ikilik sistemde ilenirler. Akartlarbu verileri elektrik, k veya radyo sinyalleri ile dier bilgisayarlara iletir. Akartlarhz ve balantyollarbakmndan da farkllk gsterir. ISA, PCI, USB, PCMCIA gibi balant yuvalarn kullanan a kartlar vardr. Gnmzde en ok kullanan akartlarpci balantyuvalarnkullanmaktadr. Bir a tasarm yaparken an hz, maliyeti ve kablolama ekline gre bir seim yaplmaldr. Bu seimler unlar olabilir. Protokol Kablo Hz TopolojiEthernet UTP, Koaksiyel 10 100 Mbps Ortak yol,Yldz, AaToken Ring UTP 4 16 Mbps Yldz Mantksal halkaFDDI Fiber optik 100 Mbps kili HalkaATM UTP, Fiber optik 155 2488 Mbps Ortak yol, yldz, halka

Yerel A KablolamaBAKIR KABLOLAR eitli metallerden yaplm birok kablo tr olmasna ramen, alarn ounda bakr kullanlr nk bakrn elektrik akmna kar olan dk direnci sinyallerin daha uzaa tanmasna olanak verir. Bu sebepten, a uzmanlar bazen kablo yerine bakr terimini kullanmay tercih ederler. Koaksiyel Kablo Koaksiyel kablo, elektriksel grltnn youn olduu evre artlarnda kullanm en uygun olan bakr kablo eididir. 1950lerde AT&T Bell laboratuarlarnda gelitirilmitir

Koaksiyel kablolarn uygulama alanlar; televizyon, CATV (Community Antenna Television), telefon alar ve yerel alan alardr. Bu kablolar uzun mesafeli telefon alarnda uzun yllar yaygn olarak kullanld, ancak bu alandaki yerini fiber optik kablolara ve uydu sistemlerine brakmtr. Yerel alan alarnda ise ift bkml kablolarla olan yarn kaybetmek zeredir. Gnmzde ise en yaygn olarak televizyon ve kamera sistemlerinde kullanlmaktadr.

Yerel alarda kullanlan koaksiyel kablolar genellikle kablonun apna gre eitlere ayrlrlar. Kablonun ap empendans ve sinyal yaylma mesafesini de dorudan etkilemektedir. Buna gre kaln (Thicknet) ve ince(Thinnet) olmak zere ikiye ayrlr.Kaln Koaksiyel Kablo (Thicknet-10Base5)Kaln koaksiyel kablo yaklak 1 cm kalnlnda, Ethernet alarnda kullanlan bir kablodur. Genellikle sar bir klf bulunduundan Yellow Ethernet (Sar Ethernet) olarak da isimlendirilir.nce Koaksiyel Kablo (Thinnet-10Base2)nce koaksiyel kablolar 1980lerde ve 90larn banda Ethernet alarnn en yaygn kullanlan kablosuydu. Bu kablolar, kaln olan tipleri gibi modern bilgisayar alarnda pek grlmez. Ama yine de eskiden kurulmu olan alarda ya da kk iyerlerinde belki rastlayabilirsiniz.KonnektrlerKonnektrler koaksiyel kabloyu a cihazna ve bilgisayarlara balamada kullanlrlar.Konnektr tipleri genellikle ince ve kaln koaksiyel kablolara gre deimektedir. Bilgisayar alarnda kullanlmayan dier koaksiyel kablo eitlerinde ise farkl tiplerde konnektrler vardr.

Kaln koaksiyel kablolarda AUI (DIX yada DB15) ve N serisi konnektrler kullanlr.

nce koaksiyel kablolarda BNC denilen konnektrler kullanlr.

Fiber Optik Kablo1966 ylnda Charles Kao ve George Hockham cam fiber zerinden veri aktarm da yaplabilecei fikrini ortaya attlar.Sonraki dnemlerde fiber zerindeki kayp oranlar o kadar az seviyelere indirildi ki, fiber veri aktarm iin bakr'a gre ok daha avantajl bir konuma geldi. Fiber'in en nemli zellii elektomanyetik alanlardan hi etkilenmemesidirFiber optik kablo, ortasnda bir ka kat koruyucu madde ile sarlm cam olan kablodur. Elektronik sinyaller yerine elektriksel parazitlerin olumasn engelleyen k iletir. Ik iletimi, byk miktarda elektrik parazitleri olan ortamlar iin idealdir. Elektrik parazitlerinden etkilenmemesi, aydnlatma ve neme kar dayankll zellikle evre artlarnn ar olduu ortamlarda yerel alan a kurulumlarnda sklkla kullanlmasn salamtr.

Her bir fiberden tek ynl haberleme salanr. ki ynl bir haberleme iin en az iki fiber gereklidir. Veya bir fiberde hem veri gnderimi hem de verinin almn salayan iki ayr yol olmaldr.FT BKML KABLOBkml ift kablo telefon sistemlerinde de kullanlr. Bu tr kablolarda plakkablolarn her biri bir yaltm malzemesi (rnein plastik) ile giydirilir ve kablolar iftler halinde birbirine bklr.STP Kablo (Korunmal ift Bkml Kablo Shielded Twisted Pair)Bu tip kabloda dolanm tel iftleri koaksiyel kabloda olduu gibi metal bir zrh (lifler) ile kapldr. Dardan gelen her trl grltye kar korumal bir kablo eididir. Ethernet alarnda kullanlabilen bu kablo, koaksiyel kablolardan farkl olarak verinin tand devrenin bir paras olmad iin mutlaka her iki sonda da topraklandrlmaldr

UTP Kablo

UTP kablo sadece bilgisayar alarnda kullanlmaz. Olduka yaygn olan bir bakakullanm alan daha vardr: Telefon hatlar UTP kablo telefon hatlarnda da kullanlr fakat bilgisayar alarndaki kullanm bu alann nne gemitir ve UTP kablo bilgisayar alaryla zdelemitir.Yaps koaksiyel kabloya gre olduka basit olan bakr kablo eitidir. erisinde 4 iftbakr kablo bulunur. Kablolarn birbirleri zerindeki elektromanyetik etkisini azaltmak iin, bakr kablolar ikier ikier sarl durumdadrlar.

Konnektrift bkml kablolar sonlandrmak iin RJ(Registered Jack) serisi konnektrler kullanlr. RJ serisinde onlarca konnektr eidi vardr. Bunlarn iinde en yaygn olanlar telefon sistemlerinde kullanlan Kategori 2 (Cat2) kablolar sonlandran RJ-12 ve UTP ile STP kablolarn sonlandrlmasnda kullanlan RJ-45 konnektrleridir.

Kablo Hazrlama lemi Dz KabloKablo hazrlarken kablonun nereye taklaca nemli bir sorudur. Bu sorunun cevabna gre balant ekli seilir.Eer kablo bir PCden bir a cihazna taklacaksa kablonun her iki ucundaki konnektr de ayn standarda gre hazrlanmaldr. (Dz Balant) ( 568A -568A ya da 568B -568B)

apraz KabloKablo bir a cihazndan dier bir a cihazna ya da bir PCden dier bir PCye taklacaksa o zaman kablonun ularndaki konnektrlerden birbirinden farkl standartlara gre hazrlanmaldr. apraz balantda 2 ve 6. sradaki ular ile 1 e 3. sradaki ularn yeri kendi aralarnda deitirilmektedir. (apraz Balant) ( 568A -568B ya da 568B - 568A)

568A568BKablo Skma Pensesi Kablo Temizleme, Soyma, Koruma ve Kesme Aletleri

Kablo Test Cihaz

Lan Kurulumu in GerekenlerBir yerel alan a (LAN) kurulumu iin gerekenleri iki grupta inceleyebiliriz.Bilgisayarlarda ve a ortamnda bulunmas gerekenler diye ayrabiliriz.

Bilgisayarlarda Bulunmas Gereken Donanm ve YazlmlarBir bilgisayarda her eyden nce a kurulumunu destekleyen bir iletim sistemi olmasgerekir. Gnmzde kullanlan iletim sistemleri bu ihtiyac karlamaktadr.Bilgisayarlarn aa balanabilmeleri iin her bilgisayarda bir a kart gereklidir.Gnmzde ethernet alar ok yaygn olduu iin bu kart ethernet kart olarak anlmaktadr. Bu kartn bilgisayara taklmas ve alabilir hale getirilmesi gereklidir.

A Ortamnda Bulunmas Gereken Donanmlar

Bilgisayarlar aa balanmaya hazr ise yaplacak olan i a topolojisini veteknolojisini semek olacaktr. Gnmzde yerel alan alarnda genellikle yldz topoloji ve ethernet teknolojisi ile kurulan alar yaygndr. Bunun dnda token ring ya da FDDIteknolojisiyle kurulan alar da mevcuttur.Lan TeknolojileriEthernetYerel bir ada bulunan bilgisayarlarn birbirleriylehaberlemesini salar. Her bilgisayara a kartlarndan bir tane taklr ve sonra da, kablo (ya da bazen telsiz) balantlarla bilgisayarlar arasnda bir a oluturulur. Yerel alarda gnmzde her bilgisayar HUB, SWITCH vb. denilen ve tm bilgisayar balantlarn tek bir noktada topland ve bylece yerel an oluturulduu topolojiler ska kullanlr.ethernet alar broadcast ile alan alardr. Yani adaki bir bilgisayarn gnderdii bir veri adaki her bilgisayar tarafndan grlmekte ama veri zerinde MACadresi bulunan bilgisayar tarafndan ilenmektedir.

Jetonlu Halka (Token Ring)Bu sistemler pahal fakat a problemleri az olan sistemlerdir. Bu a protokol yapsnda ada bir jeton bulunur. Bu jeton ile birbirlerine ulatracaklar bilgi paketleri tanr. A ortamnda bilgisayarlar aras bilgi al/verii srasnda, bilginin bozulmasnengellemek ve hzl bir biimde elektronik ortamda tanmasn salamak iin, bilgi belli byte uzunluklarnda paralara ayrlr. eitli standartlara gre dzenlenen ve paket ad verilen yaplar halinde bilgisayarlar aras iletiim kanalnda tanr.

FDDI (Fiber Distributed Data Interface)1980li yllarn ortalarnda yksek hzl bilgisayarlarn gelitirilmesiyle ortaya kmbir standarttr. Bu standart gnmzde ethernet kadar yaygn deildirFDDI kablolamada ift kablolama teknii kullanlr. Bu durumda bir taraf saat ynnde iletim yaparken dier taraf saatin tersi ynnde iletim yapar.FDDIda A ve B snf olmak zere iki istasyon vardr. A snf istasyonlar hayati nemli veriler ilettiinden her iki fibere de balanr. B snf istasyonlar ise fiberlerden sadece birine balanr.

Lan Cihazlarnn Balantlar A Kart (Network Interface Card)

Ethernet kart, bilgisayar alarnda bilgisayarla a arasnda iletiimi salar. Anakartn genileme yuvalarna taklr. Diz st bilgisayarlarda PC Card (PMCIA) soketine veya paralel porta balanr. Ethernet kartlarna network kart, a arabirim kart gibi isimler de verilmektedir. Her a kartnn retimden itibaren kendine ait farkl bir tanmlama numaras olduundan, a zerindeki dier a kartlarndan ayrt edilebilir. Bu tanmlama numarasna MAC (Media Access Control) adresi de denir.

Ethernet kart gnderilecek verileri alr, paketlere bler, var yerine iletir ve paketleri gerek veri veya dosya yapsna geri evirir. Yol boyunca kart zerindeki yazlm, bilginin doruluunu garantilemek zere iletim boyunca veri kaybnn olup olmadn anlayabilmek iin hata kontrol yapar.

HubKk bir a kurulmak istendiinde bilgisayarlar birbirine balamak iin merkezekonulan bir cihazdr. Hibir ynetimi olmayp sadece bilgisayarlar birbirine balar. ki bilgisayar arasnda veri transfer edilecei zaman veri portlardaki tm bilgisayarlara gnderilir ve hedef bilgisayar veriyi alr. Bu yzden ada fazla trafik oluturmaktadr. Gnmzde switchlerin fiyatlar ile hublarn fiyatlar aa yukar ayn olduu iin kk alarda da artk switch kullanlmaya balanmasyla hublar pek kullanlmaz olmutur.

Anahtar Cihaz (Switch)Switchler daha kompleks ve daha verimli hublardr. Portlar arasnda direk kanaloluturma yetenei vardr. Switchler portlarndaki cihazlarn adreslerini tutar. Bu sebeple iki bilgisayar arasnda veri transfer edilecei zaman veri sadece hedef bilgisayarn bal olduu porta gnderilir. Bu yzden network performansn arttrr.

Geityolu (Gateway)

Geit Yolu Aygtlarnn yetenekleri anahtar ve ynlendiricilerden fazladr. Farkl yapdaki alar bunlar araclyla birbirlerine balanabilir. Kiisel bilgisayarlardan oluan bir Nowell a, UNIX iletim sistemine sahip bilgisayarlarn oluturduu dier bir aa geit yolu aygtlar araclyla balanabilir. Alardaki kaynaklar kullancya hissettirilmeden ortak olarak kullanlr.Kpr (Bridge)

Kprler; ethernet zerinde, ayn protokol kullanan alt-alar birbirine balar.Kprler, hangi veri paketlerini kabul edip hangilerini edemeyeceklerine karar vermek iinethernet adreslerini kullanr.Bu cihaz ynlendiricilerinin sk kullanlmas ve ucuzlayan maliyetleri sonucunda gnmzde ok sk kullanlmamaktadr. Kpr tr cihazlar, genel olarak benzer teknolojiye sahip LANlar birbirine balamak iin kullanlr. Balant sonucu LANlar mantksal adan yine tek bir LAN olur.Kprler, adreslerin hangi aa ait olduunu ieren bilgileri tutar. ki bamsz aarasna konan kpr her iki tarafa da aktarlmak istenen paketleri inceler. Eer paket karada bulunan bir yeri adresliyorsa, o paketi dier aa aktarr; aksi durumda paketi szer vekar tarafa geirmez.Trafik younluu ayrtrlm olur, ayn a destekleyen trafik dier alar etkilemez.Herhangi bir ada olabilecek bir hata veya arza dier alara yanstlmam olur. LANlarnetkin uzunluu artrlm olur.

Tekrarlayc (Repeater)Aktif bir a (network) cihazdr. Bu cihazn amac eitli sebeplerle zayflam olan sinyali kuvvetlendirerek ortama geri salmaktr.rnein UTP kablo zerinden tanan sinyallerin 180m ve zeri mesafelerde zayflamas ve kullanlan sinyal kayna ve alcnn trne gre hi okunamamas sz konusudur. Bu durumda 180m zerindeki mesafelere UTP kablo ile sinyal tamak iin belirli aralklarla tekrarlayclar yerletirilebilir. rnein 1km mesafeye sinyal tamak iin her 100m mesafede bir tekrarlayc kullanlarak toplam 10 tekrarlayc ile sinyal bozulmadan tanabilir.

Tekrarlayclarn ( repeaters ) sk kullanld ortamlar kablolu ortamlarn aksine kablosuz ortamlardr. nk kablolu ortamlarda her aktif cihaz (router, switch, hub vs.) birer tekrarlayc olarak alr. Kablosuz ortamlar ise daha ok sinyalin uzun mesafeli tanmas istenen (genelde geni a ( wide area network ( wan ) ) ve genelde engelli ( corafi artlar , dalar, bulutlar vs.) ortamlardr. Repetear' mzn salkl alabilmesi iin modem den ald sinyalin en az %50 olmas gerekmektedirYnlendirici (Router)Networkleri birbirlerine balar ve internet zerindeki trafiin ynetilmesi iinin ounu stlenir. Routerlar, internet zerinde yol alan paketleri inceler ve verinin nereye gittiine bakar. Verinin gidecei yere dayanarak, paket en uygun ekilde ynlendirilir.

Genelde baka bir routera gnderilir ve oradan da bir sonraki routera gnderilir. Bu bylece devam eder. Basite yol ayrmlarnda ynlendirme yaparak paketlerin ulaacaklar noktalara daha hzl ulamalarn hedeflerler. Aslnda ynlendiriciler basit birer bilgisayardrlar ve zerlerinde birer iletim sistemi ykldr. Genelde bu iletim sistemi sadece ynlendirme amacyla yazlm ve daha hzl almas iin dier btn zellikleri kaldrlmtr. Ynlendiriciler doas gerei birden fazla a arayzne (network interface) sahiptirler ve bu arayzler arasnda ynelndirme ilemi yaparlar. Bu arayzlerin bakt alara alt a (subnet) ad verilir ve ama bu alar arasnda gidip gelen paketlere ynlendirme yapmaktr. Temel olarak bir ynlnedirici kendi anda dolaan paketler iin ynlendirme yapmaz bu paketleri o ada brakr, bylelikle a trafiini azaltm olur.Bir ynlendirici internet protokol seviyesinde IP adreslerine bakarak ynlendirme yapar.

Ortam Dntrc (Transciever)Ortam dntrcler, farkl fiziksel yapya sahip ularn birbirine balanmas iin kullanlr. rnein, bir ada uzak bir mesafedeki (mesela 1 km) bir bilgisayar aa balamak iin fiber optik kablo kullanmak istediimizi dnelim. Mevcut yerel alan amzn UTP Cat5e kablolardan olutuunu farz edelim. Uzak noktadaki bilgisayara kadar demi olduumuz fiber optik kablonun ethernet RJ45 sistemine dntrlmesi gerekmektedir. Bu ilem her iki u iin de gereklidir. te bu durumda ortam dntrc (tranciever) denilen cihazlar istediimiz ilemi yapmamz salar ve uzak noktadaki bilgisayar yerel alan amza katlm olur.Ortam dntrclerin ok eitli varyasyonlar vardr. Mesela Fiberden RJ45e AUIden RJ45e, RJ45ten BNCye gibi farkl biimlerdeki ortamlar birbirine dntrmekiin kullanlrlar.

Birletirici (Concentrator) Bir eit hub cihazdr denilebilir. Deiik fiziksel arayze ve farkl protokollere sahip balantlarn bir noktada toplanmas ve aralarnda gei yaplmasn salayan cihazdr.Birletiriciler genelde aseli yapdadr.

Ana Makineye BalanabilirlikA iletiim kurallar ve fiziksel a gereksinimlerinin bilinmesine ihtiya kalmadanLAN kurulumu yaplarak a ortamndaki makinelerin iletiimi salanabilir.Windows, a kesimlerini effaf ekilde birbirlerine balayabilen bir ortam eriimidenetimi (MAC) kpr bileeni bulundurmaktadr. Windows iine dahil edilmi MACkprs, tm an tek bir IP alt a gibi almasn salar.Kpr, iki veya daha ok fiziksel a birbirlerine balayan bir a aygtdr. Azerindeki donanm aygtlarnn bir listesini bulundurur ve alcnn ada olup olmadngrmek iin her veri iletiminin adresini denetler.Kprnn birincil kurulum yntemi Ev A Sihirbazdr. Ancak, sihirbazaltrmadan da kpr hzla kurulabilir, yaplandrabilir ve kaldrabilir. Aadaki durumlarda kprnn el ile yaplandrlmas gerekebilir: Bilgisayarda birden ok badatrc var ve bunlarla kpr oluturulmasisteniyorsa, Varolan bir kpr zerinde dzenleme yaplacaksa, Ana makinesi zerinde varolan kprden herhangi bir kesimin kaldrlmasisteniyorsa.

Eten Ee Balant Peer-to-peer network ya da P2P olarak tanmlanr. 2 veya daha fazla PC arasnda veri kopyas oluturmak iin kullanlan network program protokoldr. Kelime anlam olarak "eler aras" veyaeten ee eklinde tanmlansa da, "kullancdan kullancya" eklinde de tanmlayabiliriz.Tanmlamalar biraz daha aacak olursak, P2P balant, en az iki bilgisayar arasnda kurulan balant ile karlkl dosya alveriinin yapld bir balant eklidir. Eten ee ada tm bilgisayarlar eit durumdadr. Adaki her bilgisayar kendikaynaklarndan sorumludur. Hem sunucu (server) hem de istemci (client) grevini stlenmitir. Kendi kaynaklarn kullanma at durumda adaki dier bilgisayarlar verilen eriim haklarna gre o bilgisayarn kaynaklarna eriebilir ve kullanabilir. Her bilgisayar, kendi kaynaklar iin eriim haklarn dzenleme yetkisine sahiptir. Adaki baka bir bilgisayarn izin verdii lde de onun kaynaklarna eriebilir.

stemci-Sunucustemci: Ada sunucu dndaki bilgisayarlara, dier bir deyile sunucuya bal olarak ada alabilen bilgisayarlara istemci ad verilir. stemci bilgisayarlar, a zerindeki kaynaklara sunucunun izin verdii lde eriebilir ve kullanabilir.Sunucu: A ortamnda idari grev yklenmi bir bilgisayardr. Tam tanm yaparsak: A ve a kaynaklarna eriimi denetlemek iin bir yazlm altran(ok kullancl iletim sistemi) a iinde bulunan bir bilgisayardr. Sunucu veya dier ad ile server ada bir ynetici gibi davranr. Adaki dier bilgisayarlar bir a kaynana ulamak istediklerinde sunucuya bavuru. Sunucu aranlan kaynan yerini bulur ve bavuruda bulunan kullancnn eriim haklarna gre kaynaa ulamasn salar.

Sunucu tabanl ada server an yneticisi konumundadr. Adaki dier bilgisayarlardan stn konumdadr. Adaki tm kaynaklar ( paylatrlan uygulama programlar, yazc, tarayc, disk, faks-modem, internete eriim hakk) servera baldr vea kaynaklarnn tek sorumlusu serverdr. Eer server isterse bu sorumluluu adaki dier bilgisayarlara verebilir veya hepsini kendi kullanr. Adaki dier bilgisayarlar veya dieradyla istemciler ancak server zerinden aa balanabilir ve servern verdii eriim izinleri dahilinde a kaynaklarndan faydalanabilir.

Sunucu tabanl a (server based network) zellikle irketlerde ve bilgi gvenliininnemli olduu byk kurumlarda tercih edilen bir a modelidir.

TCP/IP PROTOKOL

TCP/IP ADRESNN SINIFLARI

TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) bilgisayarlarn karlkl haberleebilmesi iin kullanlan en yaygn protokol kmesidir. rnein internete giren tm bilgisayar sistemleri TCP/IP protokoln kullanr. A zerinde haberleecek her sistem birer IP adresi kullanr. Bu IP adreslerinin her biri birbirinden farkldr. IP adresleme, TCP/IP protokol kmesinin ynlendirme katman (3.katman) protokol ile kullanlr.

1.1. Ipv4 Bilgisayarlarn birbirleri ile doru bir ekilde iletiim kurabilmesi iin ayn dili konumalar gerekmektedir. IP adresi, bu iletiimin doru bir ekilde kurulmasn salar. letiimin dzgn bir ekilde kurulabilmesi iin, aa balanan tm cihazlarn IP adreslerinin birbirinden farkl olmas gerekir. Sistemde ayn IP adresine sahip birden fazla cihaz varsa iletiim kurulamaz ve akma meydana gelir.

Gnmzde Ipv4 (nternet Protokol Versiyon4) adresleme tipi kullanlmaktadr. Bu IP adresleme sistemi toplam 32 bitten oluur. 32 bit, sekizerlik gruplara ayrlarak gsterilir. Her bir sekizerlik gruba oktet ad verilir. Her bir IP adresinde toplam 4 adet oktet vardr. Bu rakamlar 0 ile 255 arasndadr. rnein 192.175.32.4 bir IP adresidir. Her bir oktet nokta ile birbirinden ayrlr. Bu Ipv4 adresleme ile 232 yani 4 milyardan fazla adres retilebilmektedir.

Ipv4 adresi toplam 32 bittir, ve 8 bitlik 4 blmden oluur. 11010011.10101011.00010101.10011001 8 bitlik her bir blme oktet ad verilir. 11010011.10101011.00010101.10011001 oktet IP adresleri ikilik (binary) dzende yazlr ancak kolay okumak ve yazmak iin onluk dzene (decimal) evirilir. 11010011.10101011.00010101.10011001

201.171.21.153

Ipv4 Yaynlar (CAST)

Unicast Tek bir yne yaplan yayndr. Kaynak cihaz mesaj, hedefi belirli olan yne yollar.

KAYNAK HEDEF

Broadcast Her yne yaplan yayndr. Belirli bir hedef yoktur, kaynak cihaz mesaj sistemdeki tm cihazlara gnderir. Aa balanan bilgisayar evresindeki dier bilgisayarlar tanmak iin sinyal yayar. Bilgisayarlar aa ilk girilerinde broadcast yayn yaparlar.

Multicast

ok yne yaplan yayndr. Kaynak cihaz, mesaj ada belirledii hedef cihazlara gnderir. Bylece ada gereksiz bir trafik olumaz.

Adres Trleri zel Adresler Baz adresler belirli amalarda kullanlmak zere ayrlmtr. Bunlara zel adresler denir. Bu adresler internete bal olmayan makinelerde, ya da internet balantsn proxy server veya NAT araclyla salayan i networkte bulunan makinelerde kullanlabilir. Yani bu adresler internete direk bal makinelerde kullanlamaz. zel IP adres aralklar aada gsterilmitir;

10.0.0.0 - 10.255.255.254 172.16.0.0 - 172.31.255.254 192.168.0.0 - 192.168.255.254

Genel Adresler Aa bal olan tm bilgisayarlar birbirleriyle iletiimde bulunabilmek iin IP adresi kullanmak zorundadrlar. Bu nedenle gnmzde Ipv4 adresleme sistemi kullanlmaktadr. Sonu olarak, genel adresler zel adresler gibi nceden belirlenmi amalar iin deil aa bal tm cihazlarn birbirleriyle iletiimde bulunabilmelerini salar.

Ip Snflar ve Subnet Mask Kurulacak bir a sisteminde ynlendirmelerin ve mesaj al-verilerinin dzgn bir ekilde yaplabilmesi iin IP adres yapsnn snflandrlmas gerekmektedir. Kullanlan IP snfnda nemli olan adaki ihtiyacn en st dzeyde karlanabiliyor olmasdr. IP adres uzay A, B, C, D ve E olarak adlandrlan snflara ayrlmtr. IP adreslerinin snflandrlmas sayesinde adaki trafik ve routerlara yerletirilen ynlendirme bilgileri azalmtr.

Bu yntemde adresler aadaki ekilde grld gibi iki paraya ayrlr; parann soldaki ksm a adresi (network address), sadaki ksm ise sistem adresi (host address) olarak adlandrlr.

A Snf A snf adres alannn format; 0 NetID (7 bit) HostID (24 bit)

A snf IP adreslerinin ilk 8 biti a (NetID), sonraki 24 biti adaki bilgisayarlar (HostID) temsil eder. A snf adresler ok byk alar adreslemek iin uygundur. A snf bir adresin en soldaki ilk biti daima 0 (sfr) dr. Oktetin alabilecei en kk ve en byk deer; Geri kalan 7 bitin hepsi 0 olursa 00000000 = 0 Geri kalan 7 bitin hepsi 1 olursa 011111111= 127

B Snf B snf adres alannn format; 1 0 NetID (14 bit) HostID (16 bit)

B snf IP adreslerinin ilk 16 biti a (NetID), sonraki 16 biti adaki bilgisayarlar (HostID) temsil eder. B snf adresler genelde byk ya da orta byklkteki alar adreslemek iin kullanlr. B snf adreslerin en soldaki iki biti daima 1 0 (bir ve sfr)dr. Oktetin alabilecei en kk ve en byk deerler; Geri kalan 6 bitin hepsi 0 olursa 10000000 = 128 Geri kalan 6 bitin hepsi 1 oursa 101111111= 191C Snf C snf adres alannn format; 11 0 NetID (21 bit) HostID (8 bit)

C snf IP adreslerinin ilk 24 biti a (NetID), son 8 biti adaki bilgisayarlar (HostID) temsil eder. Gnmzde irketler en ok C snf adres yapsn kullanmaktadr. C snf adreslerin ilk 3 biti daima 110 (bir bir sfr) deerindedir. Oktetin alabilecei en kk ve en byk deerler; Geri kalan 5 bitin hepsi 0 olursa 11000000 = 192 Geri kalan 5 bitin hepsi 1 olursa 110111111= 223D Snf

D snf adreslerin ilk drt biti her zaman 1110 (bir bir bir sfr) dr. D snf adresler multicast yaynlarda yani ayn anda birden fazla hedefe bilgi gndermek amal kullanlrlar. D snf adres alannn format;

1110 multicast (28 bit)E Snf

E snf adreslerin ilk drt biti her zaman1111 (bir bir bir bir)dir. E snf adresler nternetin ilerideki uygulamalar iin ayrlmtr. E snf adres alannn format;

1111 reserved (28 bit) Alt Alar

Kurumlarda alar bydke adaki mesajlama trafii de artar. Bu trafii dzenlemek amacyla alar alt alara blnr. Bylece internet adres yaps daha verimli kullanlr. Alt alar, adaki bilgisayarlar gsteren baz bitlerin a numaras olarak kullanlmasyla oluturulur. Bylece bilgisayar says azaltlarak a says arttrlr. Alt a yaps kurumlarn kulland a yapsna ve topolojilerine gre deiir. Alt alar oluturulduunda bilgisayarlarn adresleme ilemi merkezi olmaktan kar ve yetki dalm yaplr. Dardan bir kullanc alt a kullanlan bir aa ulamak istediinde o ada kullanlan alt a ynteminden haberdar olmadan istedii bilgisayara ulaabilir

NAT lemleri NAT (Network Address Translation- A Adresi eviricisi) bir ada bulunan bir bilgisayarn, kendi a dnda baka bir aa veya internete karken farkl bir IP adresi kullanabilmesi iin kullanlan bir nternet protokoldr. NAT, bilgisayarn sahip olduu IP adresini istenilen baka bir adrese dntrr. Mevcut IP adreslerin yetersiz geldii durumlar iin NAT protokol gelitirilmitir. Her IP adresi internette kullanlamaz, baz adresler sadece yerel alarda kullanlmak amacyla zel adresler (private IP address) olarak ayrlmtr.

Baz kurumlar irket iindeki iletiimlerinde zel IP adresleri kullanmakta, dardaki alara balanrken NAT yapabilen yani a adresini dntrebilen routerlar kullanmaktadr. Yani kullandklar zel adresleri genel adreslere dntrmekte ve bu ekilde d aa balanmaktadr. Kullanc bilgisayarndan bir istek gnderildiinde bu istek ynlendiricinin Ethernet arayzne (ynlendiricinin LAN tarafna) gelir ve NAT bunu evirip dier arayze (ynlendiricinin WAN tarafna) ynlendirir ve o balant iin NAT tablosunda bir kayt tutulur. Bir bilgisayar internete karken iki adet ip kullanr. Bunlardan birisi LAN IPsi yani i ada haberlemede kullanlan IP adresi dieri ise WAN IPsi yani internete karken kullanlan IP adresidir. Internetten gelen bir paket bilgisayara gelmeden nce ynlendiriciye gelir. Ynlendirici, gelen paketteki numara ile tablosunda kaytl olan (NAT Tablosu) ip numarasn karlatrr ve paketi ilgili bilgisayara ynlendirir. NAT tablosunda gelen paketle ilgili bir bilgi yoksa paket ynlendirilmez.

NAT serverda IP dntrme

IPv6 Adresleri

Ipv6 (IP version6), TCP/IP'nin yeni nesil ynlendirme katman protokoludur. Her geen gn internete balanan bilgisayar saysnn artmas 32 bitlik mevcut Ipv4 adres yapsnn yetersiz kalmasna neden olmutur. Bu nedenle 32 bitlik Ipv4 gelitirilerek 128 bitlik Ipv6 gelitirilmitir. Bylece IP adres alan olduka geniletilmitir. ok geni kitlelerin Ipv4 kullanmasyla olduka byk bir gvenlik sorunu ortaya kmtr. Ipv6 sayesinde gvenlik konusu da gelitirilmi st dzeye kartlmtr. zellikle Ipv4 saysnda sknt eken lkelerde kullanlmaya balanmtr. Birok cihaz reticisi de Ipv6y desteklemeye balamtr.

Ipv6 ile gelen yenilikler; 32 bitlik adres yaps 128 bite karlm bylece IP adres says artmtr. IPv4te adres yaplandrmas elle veya DHCP gibi bir protokol kullanlarak yaplr, IPv6da ise IP adresi yaplandrma ilemi protokoln iine entegre edilmitir. IPv6 protokol balnda bulunan 8 bitlik ncelik (Traffic Class) blm ile servis kalitesi (QoS) uygulamalarna tam uyumludur. Ses ve grnt gibi gecikmeye tahammlsz bilgilerin tanmasnda ok yaraldr. Ipv6 mobil iletiimi desteklemektedir. Ipv6 ile iletiim gvenlii arttrlmtr.

Bilgisayara statik ip atamas u ekilde yaplr; Masastnden a simgesine ift tklanr, gelen ekranda A ve Paylam Merkezine girilir. Ayn pencerede sol tarafta Badatrc ayarlarn deitirin seeneine tklanr.

Alan pencerede Yerel A Balants simgesi zerine ift tklanr.

Alan ekranda TCP/Ipv4 seenei seilerek zellikler komutu tklanr.

Alan ekranda Aadaki Ip adresini kullan seenei seilir ve srasyla IP adresi, Alt a maskesi ve varsaylan a geidi deerleri yazlr.

Yine ayn ekranda Aadaki DNS sunucu adreslerini kullan seenei seilerek ilgili DNS bilgileri girilir.

Ipconfig komutu bir MS-DOS komutudur. Genel olarak bilgisayarn IP adres bilgilerini renmeyi salar. Balat(Start) altr(Run) penceresinde cmd yazldnda MS-DOS ekran alr. ipconfig komutu parametresi yazlrsa, o cihazn IP adres bilgileri ekrana gelir.

ipconfig /?

Bizi Dinlediiniz in Teekkr Ederiz