1

AGJENCIA E KOSOVËS PËR AKREDITIM (AKA)

RAPORT I VETË-VLERËSIMIT

Aprovuar nga Bordi i AKA-së më 24 Tetor 2013

Ky raport mund është i publikuar në ueb faqen e AKA-sëhttp://www.akreditimi-ks.org

2

SHKURTESAT

UA Udhëzimi Administrativ (nga MASHT)BFUG Grupi për Avancimin e Procesit të BolonjesCEENQA Rrjeti i Evropës Qendrore dhe Lindore për Sigurim të CilësisëECTS Sistemi Evropian për Akumulim dhe Transfer të KrediveEHEA Zona Evropiane e Arsimit të LartëENQA Asociacioni Evropian për Sigurim të Cilësisë në Arsim të LartëEQAR Regjistri Evropian i Agjencive të Sigurimit të CilësisëEQF Korniza Evropiane e KualifikimeveESG Standardet dhe Udhëzimet EvropianeHE Arsimi i LartëHEI Institucion i Arsimit të LartëINQAAHE Rrjeti Ndërkombëtar i Agjencive të Sigurimit të Cilësisë në Arsimin

e LartëKAA Agjencia për Akreditim e KosovësKAIP Partneriteti Institucional për Arsim të Lartë dhe Kërkim Shkencor

ndërmjet Kosoves dhe AustrisëLHE Ligji mbi Arsimin e Lartë në KosovëMEST Ministria e Arsimit, Shkences dhe TeknologjisëNQC Këshilli Kombëtar për CilësiNQF Korniza e Kualifikimeve Kombëtare

3

1. HYRJE

1.1. Konteksti dhe Qëllimi i Raportit të Vetë-vlerësimit

Arsimi i lartë, si promovues i zhvillimit ekonomik, social dhe kulturor tëshoqërisë, është duke u ballafaqur me shumë sfida drejt arritjes së qëllimit tëtransformimit të Kosovës në një shoqëri të njohurisë dhe inovacionit dhe të aftëpër të garuar në tregun global të njohurisë. Sidoqoftë, gjendja aktuale e arsimit tëlartë në Kosovë nuk mund të kuptohet pa një njohuri të detajuar të zhvillimeve tëfundit politike.

Në vargun e shumë sfidave me të cilat u ballafaqua arsimi i lartë në Kosovë ndër më kryesorët ishtë përpjekja për ekzistencë gjatë procesit të segregacionit nëperiudhën 1991-1999. Kjo njihet si periudha e shpëtimit gjatë së cilës arsimi i lartënë gjuhën shqipe ka funksionuar si sistem paralel i organizuar në shtëpi private në të gjitha nivelet e arsimit. Kjo ishte në shërbim të studentëve, mësimdhënësve dhe profesorëve shqiptar që e kishin të pamundur funksionimin në universitetin e vetëm të asaj kohe (Universiteti i Prishtinës). Si rezultat i përkushtimit tëfuqishëm të stafit akademik studentët shqiptar qenë në gjendje të vazhdojnëstudimet e tyre në shtepi private, me klasa të pajisura keq, pa pajisje adekuate, literaturë, laborator dhe shërbime tjera. Ky sistem paralel i arsimit në gjuhen shqipe ka funksionuar deri në eskalimin e konfliktit në mars 1999. Kjo periudhëdhjet-vjeqare e izolimit ka shkaktuar vonesa në zhvillimin dhe reformimin e arsimit të lartë në Kosovë në krahasim me vendet fqinje dhe Evropën si tërësi.

Pas përfundimit të konfliktit në vitin 1999, Administrata e Kombeve tëBashkuara në Kosovë (UNMIK) ishte fillimisht përgjegjëse për të gjitha fushat e arsimit dhe ishte mandatuar për të themeluar institucionet dhe autoritetetzyrtare të Kosovës sic ishte Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë(MASHT) në vitin 2001. Me mbështetjen e fuqishme të komunitetit ndërkombëtar në Kosovë, arsimi i lartë ka kaluar nëpër reforma të thella në përpjekje për tëzënë hapin e zhvillimeve gjetiu në Evropë.

Përveq të rikonstruktimit të sistemit të arsimit dhe ri-organizimin e jetës akademike, një sfidë tjetër për arsimin e lartë në atë kohë rezultoj nga adoptimi i Deklaratës së Bolonjës nga Universiteti i Prishtinës në vitin 2001, duke u bërë

4

kështu një nga Universitet e Para në Zonën e Arsimit të lartë në Kosovë. Mbi bazën e kësaj fryme institucionet draftuan Ligjin për Arsimin e Lartë (Aneks 2) në vitin 2002 dhe miratuar në vitin 2003. Legjislacioni fokusohet në reformat e nevojshme strukturore dhe themelimin e sistemeve të mbrendshme dhe tëjashtme të sigurimit të cilësisë në arsimin e lartë e që do të mundësonin Kosovën që të integrohet efektivisht në Zonën Evropiane të Arsimit të lartë.

Në vitin 2008, në bazë të Ligjit mbi AL 2003/14, (Shtojca 1) Ministria e Arsimit,Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) mori vendimin për të mandatuar Agjencinëe Akreditimit të Kosovës (AAK), me autoritet të vërtetë për të vepruar si një agjenci e pavarur publike, përgjegjëse për vlerësimin dhe promovimin e cilësisënë arsimin e lartë në Kosovë. Që nga themelimi i saj AAK ka qenë e përfshirë në mënyrë aktive në mbështetjen e institucioneve të arsimit të lartë përmes implementimit të reformave dhe rritjen e vetëdijes për rëndësinë e cilësisë dhe sigurimit të cilësisë. Andaj Agjencia e Akreditimit e Kosovës shihet në shoqëri si një aktor kyç që bën promovimin e zhvillimit dhe përmirësimit të cilësisë nëarsimin e lartë.

Në mënyrë që të përmbush rolin e saj në mënyrë efektive, AAK ka zhvilluar procedurat e saj dhe ekspertizen bazuar në praktikat më të mira ndërkombëtare në fushën e sigurimit të cilësisë në arsimin e lartë. Që nga fillimi AAK ka qenë e angazhuar për zhvillimin e standardeve të saja dhe procedurat në përputhje tëplotë me standardet dhe udhëzimet evropiane për sigurimin e cilësisë në arsimin e lartë (ESG) duke i adoptuar ato në kontekstin kombëtar.

Gjatë kësaj periudhe të shkurtët të ekzistëncës së saj, AAK i ka dhënë rëndësi tëmadhe komunikimit me palët e interesuara dhe opinionit publik në mënyrë që tërealizoj punën e saj në mënyrë transparente dhe për të sforcuar besimin e saj publik.

Në këto momente, AAK është e afiliuar me ENQA dhe është anëtar i CEENQA dhe INQAAHE. Një objektiv kyq strategjik i Agjencisë është të bëhet anëtare e plotë e ENQA dhe EQAR.

Për shkak se vendi është i vogël dhe duke theksuar nevojën për të shmangur konfliktin e interesit, një rregull i artë i AAK ka qenë që të angazhoj vetëm

5

ekspertë ndërkombëtar në procedurat e vlerësimit duke i sjellur kështu njëdimenzion ndërkombëtar në punën dhe profilin e saj.

1.2. Historiati i procesit të vetë-vlerësimit

Që nga krijimi i saj, AAK ka qenë e angazhuar për të vepruar në përputhje të plotë me Standardet evropiane dhe udhëzimet për sigurimin e cilësisë në arsimin e lartë (ESG). Objektivi kryesor i këtij procesi të vetë-vlerësimit është që tëvlerësoj pajtueshmërinë e AAK -së me ESG-të me qëllim që të arrij anëtarësim tëplotë në ENQA dhe EQAR. Megjithatë , në të njëjtën kohë AAK dëshiron të shfrytëzoj mundësinë që të analizoj në mënyrë kritikë nëse operimi i ssaj ështëefektiv krahasuar me partnerët e saj në Evropë dhe për të nënvizuar hapat për përmirësime të mëtutjeshme.

Për këtë arësye, AAK vendosi t’i nënshtrohet një vlerësimi të ‘tipit A’ tëkordinuar nga ENQA. Bordi i Agjencisë – Këshilli Kombëtar për Cilësi vendosi të themeloj një grup të vecantë përgjegjës për draftimin e raportit të vetë-vlerësimit në shkurt 2013. Grupi përfshin përfaqësues nga Sekretariati dhe Bordi dhe më anëtar si lokal ashtu edhe ndërkombëtar. Ky grup punë kishte organizuar takime të rregullta për të mbledhur informatat e nevojshme për hartimin e raportit.

Përfshirja e palëve të interesuara në procesin e vetë-vlerësimit është shumë e rëndësishme për AAK-në. Ministria e Arsimit sikurëse edhe akterë të tjerë ishin të informuar në lidhje me aplikimin e AAK-së për anëtarësim në ENQA dhe EQAR. Ata u ftuan që të kontribojnë në vetë-vlerësim. Një iniciativë kryesore nëkëtë drejtim ishte vendimi i AAK-së për të kryer një studim për të cilin janëshpërndarë rreth 500 pyetsor (Shtojca 24) në mënyrë elektronike tek të gjitha kategoritë e palëve të interesuara. Rezultatet e këtij anketimi janë paraqitur nëkapitullin 5.

Drafti i rishikuar i Raportit të Vetë-vlerësimit u dërgua në Këshillin Kombëtar tëCilësisë (p.sh. Bordin e plotë të AAK-së) për diskutim të mëtutjeshëm. Komentet janë integruar në tekst të SER e të cilat u miratuan formalisht nga Këshilli nëmbledhjen e tij me 24 tetor 2013.

6

2. ARSIMI I LARTË DHE SIGURIMI I CILËSISE NË KOSOVË

2.1. Rrethanat e situatës aktuale në arsimin e lartë në Kosovë

Kosova ka popullësinë më të re në Evropë, prandaj është një sfidë por edhe mundësi e vërtetë për institucionet e arsimit të lartë për të siguruar arsim cilësor dhe për përgatitjen e brezave të rinj për tregun e punës. Arsimi i lartë është i lidhur ngushtë më cilësisë e niveleve tjera më të ulta arsimore. Të gjitha komponentet e arsimit të lartë janë nën mbikqyrjen e Ministrisë së Arsimit, Shkences dhe Teknologjisë së Kosovës.

Arsimi para-universitar në Republiken e Kosovës përfshin fëmijët e moshës 6-18 vjeq. Ata ndjekin këto nivele të arsimit: shkolla fillore (klasat 1-5), shkollën e mesme të ulet (klasa 6-9) dhe shkollen e mesme të lartë (klasa 10-12/13). Dy nivelet e para janë të detyrueshme për të gjithë femijët. Pas përfundimit tëshkollës së mesme të gjithë studentët duhet t’i nënshtrohen provimit të maturës organizimi i së cilës është e rregulluar me Ligjin për Provimet përfundimtare dhe Provimin Shtetëror të Maturës (Ligji 2008/03/L-018). Studentët që kanë kaluar me sukses provimin e maturës fitojnë të drejtën për të vazhduar tutje në arsimin e lartë.

Organizimi i arsimit të lartë është i bazuar në Ligjin mbi Arsimin e Lartë (Ligji N.04/L-037), (Shotjca 2), i miratuar në gusht 2011. Roli dhe përgjegjësitë e Agjencisë së Akreditimit të Kosovës gjithashtu janë të rregulluara me nenet 7 dhe 15 të të njejtit ligj.

Anipse Kosova nuk është ende zyrtarisht pjesë e Procesit të Bolonjës, duhet cekur që e gjithë infrastruktura ligjore është konform saj dhe mundëson operacionalizimin e këtij sistemi. Si rezultat i zbatimit të këtyre reformave në arsimin e lartë në Kosovë, të gjitha institucionet e arsimit të lartë zbatojë sistemin e ECTS kredive, janë reformuar kurrikulat, kemi tri cikle të studimit, rregullat për mobilitetin e stafit dhe studentëve, Shtojca e Diplomës dhe riorganizimi i sistemit të sigurimit të cilësisë. Përjashtim i vetëm është një institucion i modeluar mbi praktikat Amerikane dhe i themeluar pas luftës.

7

Në përpjekje për të ndjekur trendet në Zonën Evropiane të Arsimit të Lartë , hartuesit e politikave në Kosovë kanë qenë më së shumti të sfiduar rreth respektimit të autonomisë së IAL dhe për të rritur përgjegjësinë e IAL për cilësinë e tyre. Kjo nuk është e pazakontë në vendët që sistemi arsimor zhvendoset nga kontrolli i afërt ministerial drejt një sistemi më autonom tëinstitucioneve të arsimit të lartë. Këto zhvillime janë të kuptueshme edhe për faktin që sistemi arsimor është në tranformim nga një sistem i centralizuar në njësistem dukshëm më të decentralizuar.

Shumica e reformave themelore në arsimin e lartë janë bërë përmes dhe mbështetur nga projekti KAIP – Parteneriteti Kosovë-Austri për arsimin e lartëdhe kërkim shkencor. Zhvillimi dhe reformimi i arsimit të lartë në nivel kombëtar është i përkrahur nga disa dokumente strategjike, të implementuara nga MASHT-i. Strategjia e Arsimit të Lartë 2005-2015 (Shtojca 22) dhe Plani Strategjik i Arsimit të Kosovës 2011-2016 (Aneksi 25) – këto janë dy dokumentet kryesore strategjike kombëtare që mbështesin zhvillimin e arsimit të lartë në Republikën e Kosovës. Një nga qëllimet kryesore të këtyre dy dokumenteve është që Kosova të aderohet zyrtarisht në Procesin e Bolonjës, Hapësirën Evropiane të Arsimit të Lartë dhe Kërkimit Shkencor. Aktivitetet kërkimore në AL janë të rregulluara me Programin Kombëtar të Kërkimit Shkencor dhe Ligjit mbi veprimtarinë shkencore në Republikën e Kosovës (MASHT Nr.2004/42 ) – këto dy dokumente shtesë mbështesin veprimtarinë shkencore dhe kërkimore në nivel kombëtar dhe mbi këtë bazë institucionet e arsimit të lartë përfitojnë rregullisht për të mbështetur programet e tyre kërkimore, publikimet dhe mobilitetin e stafit akademik dhe studentëve.

Me qëllim të avancimit të procesit të integrimit të plotë në Kornizën Evropiane tëKualifikimeve, institucionet kanë adoptuar Ligjin mbi Kualifikimet Kombëtare Nr. (03/L-060) dhe Kornizen Kombëtare të Kualifikimeve. Këto dy dokumente ligjore dhe strategjike rregullojnë kualifikimet e arsimit të lartë në Republikën e Kosovës. Së fundmi, NARIC Kosovo paraqet Qendrën Kombëtare për Njohjen e aktiviteteve akademike, diplomave dhe studimeve të realizuara në vendet tjera.

8

2.2. Struktura e arsimit të lartë në Kosovë

Sistemi i arsimit të lartë në Kosovë operon përmes universiteteve publike dheinstitucioneve private të arsimit të lartë (kolegjet, institutet, shkollat e larta profesionale). Vetëm institucionet e akredituara të arsimit të lartë mund të ofrojnë programe studimi që mundësojnë një kualifikim apo diplomë të caktuar.

Interesimi i popullsisë së re në Kosovë për regjistrim në arsimin e lartë është rritur gjatë 10 viteve të fundit . Edhe ofertat e studimit janë rritur në të njejtën kohë. Duke filluar nga viti 2003,numri dhe llojet e institucioneve të arsimit të lartë në Kosovë ndryshuan substancialisht. Brenda një kohe të shkurtër një numër i konsiderueshëm dhe varg i institucioneve private u hapën dhe pothuajse të gjitha kishin mungesë të sistemeve të mbrendshme të sigurimit të cilësisë. Në vitin 2008 deri sa AAK ishte në funksionalizim e sipër, MASHT kishte emëruar Këshillin Britanik të Akreditimit ( BAC) për të kryer një auditim ad hoc të jashtëm në të gjithë 30 bartësit privat të arsimit të lartë në Kosovë. Raporti mbi këtë auditim të përgjithëshëm u botua në korrik të vitit 2008 (Shtojca 21). Nga tridhjetë bartës privat të arsimit të lartë të prezantuar në Kosovë, 29 nga to nuk arritën të kalojë vlerësimin, veçanërisht lidhur me kërkesën e tyre për të qenë një " universitet ". Si rezultat i gjetjeve gjatë këtij auditimi, BAC kishte rekomanduar që shumë nga institucione të transformohen në kolegje profesionale. Në vitin 2009 shumica e këtyre institucioneve riaplikuan t'i nënshtrohen vlerësimit të jashtëm në nivel institucional dhe programesh nga Agjencia Kosovare e Akreditimit. Një numër total prej 16 të IAL-ve u vlerësuan nga AKA në këtë proces. Si rezultat i konkluzave të procesit, shumica e ofertuesve privat qenëakredituar si kolegje në nivel institucional.

Sa i përkët themelimit të e IAL-ve të reja në Republikën e Kosovës, bartësit publik të arsimit të lartë mund të krijohen vetëm me vendimin e Ministrisë dhe me ratifikim të Kuvendit të Kosovës. Secili institucion i themeluar rishtazi duhet të vlerësohet nga ana e AAK-së mbrenda dymbëdhjetë muaj pas themelimit. Njëofrues i ri privat i arsimit të lartë që aspiron për të ofruar kualifikime të arsimit të lartë duhet t'i nënshtrohet një procesi paraprak të vlerësimet programor dhe institucional nga AAK përpara se ai të licencohet nga ana e MASHT. Statutet e tëgjitha institucioneve të emërtuara si ‘Universitet’ duhet të ratifikohen nga ana e Kuvendit. Statutet e institucioneve tjera aprovohen vetëm nga ana e Ministrit tëArsimit.

9

Deri në vitin 2009 universiteti i vetëm në Kosovë ishte Universiteti Publik iPristinës. Në katër vitet e fundit Qeveria e Kosovës ka rritur numrin e universiteteve publike në përpjekje për të rritur numrin e popullatës sëinkuadruar në arsimin e lartë. Sot kemi 3 universitete publike të akredituara, 25institucione private (22 të emërtuara si kolegje, 2 shkolla të larta profesionale dhe një Akademi të arteve). Përveq kësaj kemi një universitet publik në veri tëMitrovices dhe tri shkolla të larta profesionale në gjuhën Serbe. Këto katër institucione veprojnë nën kornizën ligjore të Serbisë dhe deri me tani nuk kanëqenë subjekt i vlerësimit të AAK-së.

Kohët e fundit Qeveria e Kosovës ka marrë vendim për të themeluar triuniversitete tjera publike në tri qytete të Kosovës: Gjilan, Gjakovë dhe Mitrovicë.

Sipas Ligjit për arsimin e lartë të gjitha institucionet e arsimit të lartë ndahen sipas kategorive të mëposhtme:

Universiteti ofron arsim dhe kërkime shkencore / programe artistike. Institucionet e tilla mund të ofrojnë edhe programe profesionale. Universitet japin diploma dhe kualifikime në të gjitha nivelet duke përfshirë edhe nivelin e doktoratës. Kemi tri universite të akredituara nëKosovë dhe një ende të pa-akredituar me numër të përgjithëshëm prej 75023 studentëve nga të cilët 53785 në Universitetin e Prishtinës.

Kolegjet ofrojnë programe profesionale apo akademike në nivelin Baqelor dhe Master. Kemi 22 kolegje të akredituara me 35269 studentë. Dy nga to afrojnë programe në Gjuhën Angleze. Vetëm 2 nga 22 kolegje janë me status jo-fitimprurës.

Shkollat profesionale ofrojnë programe profesionale në një nga fushat gjegjëse. Kemi 2 shkolla profesionale të akredituara në Kosove dhe tri tëtjera të pa-akredituara më numër total prej 3364 të studentëve.

Akademia ofron arsim të lartë dhe aktivitete kreative në fusha të caktuara të artit, sportit apo fushat tjera profesionale. Deri më tani këmi vetëm njëakademi të akredituar me 326 studentë.

10

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë së Kosovës është përgjegjëse për planifikimin e zhvillimit të arsimit të lartë në Kosovë, rregullimin e ofruesvepublik dhe privat të arsimit të lartë, miratimin e statuteve dhe caktimin e fondeve për arsimin e lartë për të ngritur cilësinë e mësimdhënies dhe kërkimitshkencor në interes publik dhe ofrimin e ndihmës legjislative. Ministri i Arsimitemëron anëtarët e Këshillit Kombëtar të Cilësisë (Bordi AAK-së). Megjithatë, Ministria nuk ka të drejtë të ndryshojë vendimin e akreditimit apo të ndërhyjë nëasnjë mënyrë.

Kuvendi i Kosovës ratifikon Ligjin mbi Arsimin e Lartë dhe Statutin euniversiteteve publike. Anëtarët e emëruar të Këshillit Kombëtar të Cilësisë(KKC) nga Ministri gjithashtu duhet të ratifikohen në Kuvendin e Kosovës.

Trupat revelavante në sistemin e arsimit të lartë në Kosovë

Parlamenti i Kosovës

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT)

Institucionet e Arsimit të Lartë (IAL-të)

Këshilli Kombëtarë i Cilësisë (KSHC)

Agjencia e Kosovës për Akreditim (AKA)

11

Table 1: Numri i studeentëve të cilët studiojnë në institucionet publike dhe private të arsimit të lartë

Numri i studentëve në universitete, kolegje, shkolla profesionale dhe akademi

Sektori publik SSektori privat

Universitetet Fakultetet Shkolla profesionale*

Kolegje Shkolla profesionale

Akademi

75023 236 2993 35269 371 326*institucionet e arsimit të lartë të cilat nuk i janë nënshtruar vlerësimit të AKA-së

Grafiku 1 Numri Ii universiteteve, kolegjeve, fakulteteve, shkollave profesionale dhe akademive në Republikën e Kosovës 2013

12

53785

58754682

10681

2362993

35966

Universiteti i Prishtines Universiteti i Prizrenit

Universiteti i Pejes Universiteti i Mitrovices

Fakulteti i Studimeve Islame Shkollat publike profesionale

Bartesit Privat te Arsimit te Larte

Grafiku 2 Numri i studenteve ne te dy sektoret ne Kosove për vitin 2013

2.3. Struktura e kualifikimeve

Pas reformës së Bolonjës, shumica e programeve të studimit në institucionet publike dhe private të arsimit të lartë në Kosovë zbatojnë tre cikle te studimit (3 +2 +3), me përjashtim të disa disiplinave, të cilat ndjekin skemën 4 +1 +3.

Arsimi i lartë është i organizuar sipas niveleve te mëposhtme:

Niveli i parë - tre (3) deri në katër (4) vite të studimeve me të cilat studenti arrin 180, respektivisht 240/ ECTS/, si dhe merr diplomen Bachelor.

Niveli i dytë - një (1) deri në dy (2) vjet pas përfundimit të studimeve të nivelit të parë me të cilën studentët arrin 60, respektivisht 120/ECTS / dhe studenti merr Diplomën Master.

13

Stu

dim

et e

inte

grua

ra30

0 E

CT

SM

jekë

si, S

tom

atol

ogji

, mje

kësi

e b

ujqë

sisë

, A

rlit

ektu

rë, F

arm

aci,

etj.

Niveli i tretë - Programi i studimeve të doktoratës me karakter akademik dhe hulumtues i pavarur shkencor.

Skema e arsimit të lartë në Republikën e Kosovës

Niveli i pare i studimeve: Programet Bachelor ofrohen në të gjitha llojet e IAL dhe zgjasin 3-4 vjet (180-240 kredite ECTS). Disertacioni është i nevojshëm në shumicën e programeve Bachelor. Në varësi të disiplinës, programet e akredituara bachelor mund të shpiejn në kualifikime si Bachelor i Shkencave (BSc.), Bachelor i Arteve (BA), Bachelor i Drejtësisë (LL.B.), Bachelor i

Studimet e doktoratës PhD/Dr180 ECTS

Minimum 3 vite

MSc, MAAkademike apo

profesionale1-2 vite,

60-120 ECTS

Arsimi sekonadarë – Provimi i maturës

Bachelor BSc, BA

akademike apo

profesionale 3 - 4 vite180 – 240

Niveli i 3 i Arsimit të

Lartë

Niveli i dytë i Arsimit të Lartë

Niveli i parë i arsimit të

Lartë Studimet profesionale

2 vjecare120ECTS

14

Inxhinierisë (B.Eng.) , Bachelor i Arsimit (B.Ed.) ose Bachelor i Arteve të Bukura (BFA)

Niveli i dyte: Programet Master zgjasin 1-2 vjet (60-120 kredite ECTS) në varësi të kohëzgjatjes së studimeve Bachelor. Programet Master mund të ofrohen në universitete, kolegje universitare dhe Kolegje. Disertacioni i programit master është i kërkuar në të gjitha programet master. Programet e akredituara Master, në varësi të disiplinës studimit, mund të çojë në Master i Shkencave (M.Sc.), Master i Arteve (MA), Master i Drejtësisë (LLM), Master i Inxhinierisë (M.Eng.) apo Master i Bukura Arte (MPJ).

Niveli pasuniversitar ose doktoraturës: janë programe me karakter kërkimor-shkencor dhe të hulumtimit të pavarur shkencor. Ato mund të ofrohen në universitete dhe kolegje universitare. Deri tani vetem nje universitet publik eshte i akredituar per te ofruara programe te tilla. Kohezgjatja e këtij cikli është të paktën 3 vjet apo 180 ECTS. Të gjithë studentët që kanë grumbulluar së paku 300 ECTS në studimet e mëparshme mund të regjistroheni për studime.Përjashtim në këtë aspekt në këtë skemë të studimit janë studimet në mjekësi, stomatologji, farmaci dhe veterinari të cilat janë të organizuar në formë të integruar (300-360 ECTS). Pas përfundimit të studimeve studentët të kualifikohen për të regjistruar studimet e doktoraturës.

Ka edhe disa shembuj që në disa kolegje ofrohen programe profesionale që zgjasin dy vite (120 ECTS), të cilat çojnë në një diplomë dhe kualifikim ekuivalent me nivelin 5 të Kornizës Kombëtare të Kualifikimeve, si dhe Kornizën Evropiane të Kualifikimeve.

Të gjitha IAL në Kosovë të zbatojë sistemin ECTS i cili rregullohet me një Udhëzim Administrativ të lëshuar nga MASHT-i. Ngarkesa vjetore e studentit me normë të plotë vlerësohet të jetë 1500 orë. Një ECTS kredi vlerësohet me 25 orë mësimi.

Metodologjia, kriteret dhe procedurat për vlerësimin e studentëve rregullohen sipas statutit të IAL-ve. Që nga adoptimi i Deklaratës së Bolonjës nga IAL në Kosovë, vlerësimi i studenteve është i organizuar jo vetëm në fund të semestrit, por disa herë gjatë semestrit.Vlerësimi afatmesëm zakonisht është në formë testesh apo seminareve kurse provimi përfundimtar mund të jetë në formë gojore

15

ose me shkrim. Skema e notimit është 5 deri në 10, bazuar në rezultatin e studentit nga 100% e mundëshme.

Modalitetet e organizimit të studimit rregullohen në bazë të statuteve të IAL-ve. Mund të organizohet me orar të plotë apo me orar të pjesëshëm, në distancë apo duke kombinuar këto modalitete.

Numri dhe lloji i programeve te ofruara ne Kosove gjate vitin 2013 ne institucionet e arsimit te larte

2.3. Zhvillimi i Sigurimit të Cilësisë në institucionet e arsimit të lartë në Kosovë

Fillet e sigurimit të cilësisë në arsimin e lartë në Kosovë gjenden në Ligjin përArsimin e Lartë nr.2003/14, datë 2003/12/05) (Aneksi 1). Sipas nenit 4.3 të këtij ligji, Ministria përmes udhëzimit administrativ ka themeluar Agjencinë për Akreditim të Kosovës (AAK), e ngarkuar me nxitjen e cilësisë së arsimit të lartënë Kosovë. Udhëzimi Administrativ për Themelimin e Agjencisë së Kosovës për Akreditim (Nr. 11/ 2004) (Shtojca 3), është zhvilluar nga MASHT-i dhe hyri fuqinë shkurt 2004.

16

Sa i përket sigurimit të brendshëm të cilësisë brenda IAL-ve, njësia e parë QA në një IAL është themeluar në vitin 2007. Në vitin 2009 MASHT-i ka nxjerrë një Udhëzim Administrativ që rregullon ngritjen e njësive të sigurimit të cilësisë në të gjitha IAL-së në Republikën e Kosovës.Sigurimi i Cilësisë në IAL realizohet përmes Zv.rektoreve për mësimdhënie apo Zv.rektoreve për cilësi. Zyrat për SC zakonisht kanë nga një koordinator cili është përgjegjës për të koordinuaranketimin e studentëve në baza të rregullta, vëzhguar, realizuar analiza SVOTdhe përgatitjen e procesit të vetë-vlerësimit. Koordinatorët QA janë personakontakti me AKA gjatë periudhës së akreditimit. Ata marrin pjesë në takimet meAAK, seminare trajnimi dhe aktivitete të tjera përkatëse për sigurimin e cilësisë. Në mënyrë që të mbështesë krijimin dhe zhvillimin e njësive QA brenda IAL-së, AAK ka marrë pjesë në një numër të projekteve Tempus fokusuar në këtë temë(Shtojca 10).

Sa i përket sigurimit të jashtëm të cilësisë, Udhëzimi Administrativ për Themelimin eAgjencisë Kosovare të Akreditimit (Nr. 11/ 2004), (Aneksi 3) specifikon themelimin, rolin dhe përgjegjësitë e Agjencisë së Akreditimit të Kosovës (AKA). Sipas Ligjitmbi Arsimin e Lartë (Shtojca 2) dhe Udhëzimit Administrativ për themelimin eAgjencisë Kosovare të Akreditimit (Shtojca 3), Agjencia e Akreditimit e Kosovës dotë qeveriset nga një Bord i quajtur Këshilli Kombëtar i Cilësisë (KKC) (Shih Rregulloren e KSHC-së në Shotjcën 7), një organ kolegjial që ka përgjegjësinë e përgjithshme për operacionet e saj.

Anëtarët e Këshillit Kombëtar të Cilësisë janë emëruar nga Ministri i Arsimit gjatë viteve 2006 dhe 2007 . Që nga themelimi i saj , KKC ka përfshirë gjithmonë tre ekspertë ndërkombëtarë . Në vitin 2007 KKC filloi të zhvillojë dokumentet, standardet dhe procedurat për akreditimin si dhe për të ofruar seminare trajnuese për institucionet ekzistuese të arsimit të lartë në mënyrë që t'i informojë ato në lidhje me standardet e sigurimit të cilësisë në arsimin e lartë dhe për t'u përgatitur për vetëvlerësimin. Përkundër të gjitha këtyre përpjekjeve të Këshillit Kombëtar të Cilësisë për të filluar procesin e akreditimit ,krijimi i AAK-së u vonua deri në vitin 2008. Periudha prej vitit 2003 deri 2008 u karakterizua nga krijimi i një numri të madh të institucioneve private të cilat deri në pranverën e vitit 2008 përfshinin më shumë se 30 të ashtuquajtura " universitete " pa asnjë sistem të integruar të kontrollit të cilësisë. Kjo situatë kaotike në arsimin e lartë gjatë kësaj periudhe 5 vjeqare kishte shkaktuar rënien e besimit të publikut në arsimin e lartë në nivelin më të ulët të mundshëm.

17

Për shkak të kësaj situate dhe vonesave për të bërë praktike AgjencinëKombëtare për Akreditim, në pranverë të vitit 2008 qeveria e re e Kosovësvendosi të caktojë Këshillin Britanik të Akreditimit (BAC) për të kryer një auditim ad hoc të jashtëm në të gjitha institucionet private të arsimit të lartë të licencuar nga MASHT gjatë 2003-2008. Raporti i publikuar BAC-së (Shtojca 21)specifikonte se asnjë nga 31 institucionet e vlerësuara nuk kishte përmbushurkërkesat ligjore të jenë universitete ashtu sic specifikohet në Ligjin mbi Arsimin e Lartë (Aneksi 1). Bazuar në këtë vlerësim, në vitin 2008 vetëm një institucion privat i arsimit të lartë ishte licencuar për të regjistruar studentë të rinj.

Në vjeshtën e vitit 2008 me emërimin e drejtorit të parë dhe dy punonjësveadministrativ, AAK bëhet plotësisht operacionale dhe kishte filluar së zbatuari proceset e specifikuara më heret. Stafi i AKA mori mandatin që të vazhdojë me zhvillimin e procedurave dhe për të filluar me vizitat e para në terren nëinstitucionet e AL. Udhëzimi Administrativ për akreditimin e institucioneve të arsimit të lartë në Republikën e Kosovës (nr. 2/2009, datë 06/01/2009), (Aneksi 4) zhvilluar nga MASHT sipas rekomandimit të AAK-së, u shërbeu IAL si një udhëzues për të përgatitur kërkesën (raporti i vete-vleresimit) për procesin e akreditimit të parë.

Gjatë vitit 2009/2010 AAK kishte vlerësuar të gjitha institucionet private të ALdhe programeve të tyre të studimit si dhe disa nga fakultetet e Universitetit të Prishtinës. Të dhënat e këtij procesi janë të prezantuara në tabelën 4, 6 dhe 7.Meqë ekspertët ndërkombëtar ishin ndeshur me shumë mangesi gjatë procesit tëvlerësimit institucional dhe programor të IAL, vecanërisht ato private, AAK kishte ofruar akreditim fillestar me kohëzgjatje vetëm për një vit. Pas akreditimittë parë, AAK kishte realizuar edhe dy raunde të tjera të akreditimit. Në procesine fundit një numër prej 29 institucioneve të AL me 258 programe studimi janë vlerësuar dhe janë akredituar/riakredituar 206. (Tabela 6 dhe Tabela 7).

Edhe pse pavarësia e Agjencisë ishte paraparë në Ligjin mbi Arsimin e Lartë të miratuar në vitin 2003, (Aneksi 1) Vendimet e para të KKC janë miratuar nga Qeveria e Kosovës (aneksi 8) ose nga Ministri i Arsimit në vitin 2011.Ligji i ri mbi AL miratuar në vitin 2011 (Aneksi 2) ka ndërprerë këtë praktikë. Në dy vitet e fundit vendimet KKC janë përfundimtare dhe të respektuara si nga instiitucionet arsimore ashtu edhe nga institucionet qeveritare.

18

Tabela 2: Numri i IALve të vlerësuar për vite

12 2

4 4

15

22 2221

25

0

5

10

15

20

25

30

2009 2010 2011 2012 2013

Public HEIs Private HEIs

Grafiku 4 Numri i vleresimeve per vit i IAL-ve

2.5.Statusi dhe roli aktual i AAK-se

AAK është një agjenci publike e themeluar në vitin 2008 nga Ministria e Arsimit,Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) në pajtim me Ligjin mbi Arsimin e Lartë -LAL (Aneksin 1). Kjo është agjencia e vetme në vend përgjegjëse për akreditimin e institucioneve të arsimit të lartë dhe programeve të studimit që ato ofrojnë.AAK është e pavarur në kryerjen e punës së saj në përputhje me Ligjin e AL(Aneksi 2) dhe Udhëzimit Administrativ për themelimin e Agjencisë për Akreditim të

Numri i IAL-ve të vlerësuara për vite

Viti Sektori publik Sektori privat Totali2009 1 15 162010 2 22 242011 2 22 242012 4 21 252013 4 25 29

19

Kosovës (Aneksi 3) dhe Udhëzimit Administrativ për akreditimin e institucioneve tëarsimit të lartë (Aneksi 4). Përveç akteve ligjore të përmendura, AAK ka zhvilluarnjë numër të dokumenteve të brendshme të cilat shërbejnë për rregullimin e punës së saj si dhe për të përshkruar procedurat e akreditimit: Statuti i AKA(Aneksi 6) Rregullorja e KSHC (Aneksi 7), Parimet e AKA-së për programet e ofruara në Lokacione të reja (Aneksi 9), Rregullorja për studimet e doktoratës(Aneksi ...), Rregullorja për degët (Aneksi 10).

Aktivitetet primare të AAK kanë të bëjnë me:

Akreditimi i institucioneve publike dhe private të arsimit të lartë, Akreditimi i institucioneve të reja të arsimit të lartë dhe programet e tyre,

(akreditimi paraprak) Akreditimi i programeve të reja në institucionet e arsimit të lartë që janë

akredituar më herët Kontrolli i vazhdueshëm i cilësisë në institucionet e akredituara dhe

programeve të tyre.

Mandati AAK është:

Për të realizuar procesin e akreditimit dhe ri-akreditimit të institucioneve publike dhe private të arsimit të lartë dhe programet e tyre akademike dhe kërkimore;

Për të ndjekur procedurat e përmirësimit të cilësisë në institucionet e akredituara

Detyrat ligjore të Agjencisë së Akreditimit të Kosovës gjithashtu përfshijnë:

Interpretimin e parakushteve të cilësisë të përcaktuara me ligj duke përcaktuar udhëzimet dhe standardet e cilësisë për akreditimin.

Zhvillimi i instrumenteve të rregullta për të vlerësuar nësë kërkesat e cilësië janë përmbushur nga institucionet e akredituara

Dorezimi i një raporti vjetor mbi aktivitetet e AAK tek Ministri i Arsimit dhe Kuvendi i Kosoves.

20

Qëllimet:

Për të hapur sektorin e arsimit të lartë të ndaj ofertuesve të rinj nga Kosova dhe jashtë;

Të ofrojë siguri të cilësisë për të gjitha institucionet e arsimit të lartë; Për të promovuar dhe përmirësuar cilësinë dhe zhvillimin e sektorit të

arsimit të lartë; Për të krijuar transparencë dhe krahasueshmëri në interes të ofruesve,

studentëve dhe tregut të punës; Të inkurajoj forma dhe përmbajtje inovative në arsimin e lartë; Për të siguruar krahasueshmërinë e diplomave nga institucionet e arsimit

të lartë të Kosovës me ato të dhënë nga programet ndërkombëtare; Për zbatimin e objektivave për integrimin e Kosovës në Zonën Evropiane

të Arsimit të Lartë dhe për të kontribuar në zhvillimin e saj.

Bazuar në misionin dhe përgjegjësitë e specifikuara në LAL (Aneksi 2 ) Parimet që mbështesin punën e AAK-së janë:

Vendimet e saj merren në pajtim me standardet ndërkombëtare të cilësisë Vendimet e saj do të bëhet në bashkëpunim me ekspertët ndërkombëtar Vendimet e saj do të merren në mënyrë të pavarur dhe të justifikuara në

një mënyrë të qëndrueshme dhe të verifikueshme Të orientojë veten drejt zhvillimeve të politikave arsimore në Kosovë dhe

në Evropë ; Të bashkëpunoj me partnerët ndërkombëtar me qëllim që të bëhet anëtar i

rrjeteve ndërkombëtare në fushën e sigurimit të cilësisë ; Te mbaj komunikimin me institucionet e arsimit të lartë dhe stafit

akademik dhe studentëve të tyre Të respektoj parimin dhe përgjegjësine e llogaridhënies publike dhe

private përmes një politike efektive të informimit Të vendosë rregulla procedurale , standardet dhe kriteret e vlerësimit dhe

të bëjnë ato publike Puna e saj të mbështetet në praktikat më të mira ndërkombëtare Të siguroj që të ketë vleresime të rregullta nga jashtë mbi aktivitetet e saj

21

2.6 Financimi i AAK-së

AAK financohet kryesisht nga fonde nga MASHT dhe nga të ardhurat që ajo gjeneron nga taksat dhe tatimet e akreditimit, të përcaktuara në nenin 23 tëUdhëzimit Administrativ për akreditimin e institucioneve të arsimit të lartë nëRepublikën e Kosovës (aneksi 7).Buxheti vjetor propozohet nga AAK në bazë tëaktiviteteve të planifikuara.Buxheti i AAK është në kuadër të një linje të veçantë buxhetore që menaxhohet nga MASHT e cila gjithashtu ofron shërbimeadministrative për aspektet financiare të AAK-së.

2.7. Organizimi dhe organet e AAK

Bazuar në LAL dhe UA për themelimin e AAK-së (Aneksi 3), AAK është epërbërë nga një bord profesional i njohur si Këshilli Kombëtar i Cilësisë (KKC) dhe nga një strukturë e përhershme administrative apo zyra e AAK-se.

Këshilli Kombëtar i Cilësisë ( KKC ) është organi qeverisës i AAK-së . Ai ka 9 anëtarë të emëruar nga Ministria për një afat të caktuar nga persona të të dy gjinive aktive në punën akademike në arsimin e lartë dhe / ose profesione brenda dhe jashtë Kosovës. Sipas nenit 7.4 në LAL (Shtojca 2) të paktën tre anëtarët e KKC duhet të jenë ekspertë ndërkombëtarë që nuk janë të punësuar nga asnjë ofrues i arsimit të lartë në Kosovë.Ndërprerja e anëtarësimit në KKC kërkon ratifikimin e Kuvendit. Të gjithë anëtarët e Këshillit duhet të jenë ekspert në fushën e Arsimit të Lartë më kompetenca dhe përvojë në vlerësim dhe me aftësi të mira komunikimi.

Kryetari i KKC është zgjedhur nga anëtarësia e saj me vota të hapura , për mandat pesëvjeçar me mundësi e rizgjedhjes edhe për një mandat.Me rregull kryetari i KKC duhet të ketë titull të lartë akademik.

KKC organizon katër takime të rregullta në një vit . Vendimet e KKC për akreditimet merren me shumicën e votave të anëtarëve të tij.

Këshilli i raporton çdo vit Ministrisë dhe Kuvendit lidhur mbi aktivitetet, akreditimin dhe mbi nevojën e mbështetjes infrastrukturore.

22

Anëtarët vendorë të KKC pasi të jenë emëruar nga Ministri i Arsimit i nënshtrohen një sërë trajnimesh për sigurimin e cilësisë në agjencitë për akreditimin e AL në vende të ndryshme evropiane si Austri, Shqipëri, Britania e Madhe dhe në SHBA. Anëtarët e KKC ishin të angazhuar në mënyrë aktive nëorganizimin e seminareve dhe trajnimeve për IAL-në temën e sigurimit të cilësisënë arsimin e lartë dhe përgatitjen e aplikacionit për akreditim. Një anëtar i KKCmerr pjesë në vizitën në terren me ekipin e ekspertëve ndërkombëtar dhe ekspertit të AAK për vlerësim dhe akreditim. Krahas detyrave të tjera që ata kanë, anëtarët e KKC të marrin pjesë në ngjarje të ndryshme ndërkombëtare që lidhen me sigurimin e cilësisë në AL organizuar as nga ENQA, EUA, CEENQAapo organeve të tjera.

Zyra administrative AAK-së është përgjegjëse për të përmbushur të gjitha detyrat administrative. Detyra e saj kryesore është që të organizoj, të koordinoj dhe mbikëqyrë procesin e akreditimit. Zyra AAK përbëhet nga Drejtori Ekzekutiv i AKK-së dhe shtat anëtar stafi administrativ të të paguar ngaMASHT-i.Drejtori AKA dhe stafi tjetër emërohen përmes konkursit të hapur në përputhje me termat dhe kushtet e politikës së rekrutimit të stafit përkatës nëshërbimin civil. AAK është një ex-officio anëtar i Këshillit Kombëtar të Cilësisë, por pa të drejtë vote.

Për të menaxhuar në mënyrë efektive punën e saj, AAK ka zhvilluar një rregullore të brendshme të punës (shiko aneksin)

23

Figura 2. Skema organizative e AKA

Sipas statutit të AAK (Aneksi 6), përgjegjësitë e Drejtorit të AAK janë:

- Administron procesin e përgatitjes së dokumentacionit të ligjshëm dhe profesional për agjencinë (paketa ligjore, standardet e vlerësimit dhe akreditimit, manualin mbi procedurat e vlerësimit dhe akreditimit)

- Bashkërendon veprimet e AAK-së me MASHT-in dhe KKC që lidhen meprocesin e vlerësimit, akreditimit dhe licencimit.

- Planifikon procedurat e vlerësimit të brendshëm në përputhje mestandardet e publikuara.

- Realizon procedurat e vlerësimit të jashtëm dhe akreditimin sipas standardeve të publikuara.

- Organizon ekipe Vlerësuese për vlerësimin e jashtëm dhe rekomandon ato për miratim nga ana e KKC

- Koordinon punën e ekipeve vlerësuese.- Koordinon përgatitjen e raporteve përmbledhëse nga rekomandimet e

raporteve të vlerësimit dhe dorëzon ato në KKC për miratim.- Zbaton të gjitha vendimet KKC.

24

Stafi tjeter i AAK-se përfshin pozita administrative të cila kanë të bëjnë më punëadministrative dhe ligjore:

Një ekspert për akreditim dhe vlerësim i cili është përgjegjës për organizimin dhe menaxhimin e proceseve për vlerësimin dhe akreditimin e IAL

Një zyrtar i lartë juridik i cili është përgjegjës për zbatueshmërinë e përgjithshëme të ligjshmërisë brenda AAK-së, duke përfshirë hartimin dhe monitorimin e implementimit të rregulloreve AKA

Dy Zyrtarë për monitorim dhe statistika të cilët janë kryesisht përgjegjës për planifikimin, zhvillimin , koordinimin dhe zbatimin e vizitave inspektuese të IAL-ve dhe për të ruajtur të dhëna të sakta statistikore për IAL- të, akreditimin e tyre dhe ceshtje të ndërlidhura

Një Menaxher për projektet e zhvillimit dhe të cilësisë i cili është kryesisht përgjegjës për zhvillimin dhe monitorimin e projekteve AAK lidhur me cilësinë , akreditimin dhe bashkëpunim ndërkombëtar

Një Zyrtar për rekrutim dhe personel i cili është përgjegjës për të menaxhuar të gjitha çështjet që lidhen me personelin , përfshirë të dhënat , shënimet, dosjet e personelit që punojnë për AAK

Një Zyrtar për buxhet dhe financa i cili është përgjegjës për menaxhimin e të gjitha procedurave që lidhen me financat , furnizimet dhe duke përfshirë menaxhimin e aseteve AAK

Një Zyrtar për Ëeb , publikime dhe IT i cili është përgjegjës për administrimin , funksionimin dhe mirëmbajtjen e sistemit të informacionit në AAK.

2.8. Aktivitetet ndërkombëtare të AAK –së

Që nga themelimi i saj, AAK ka pasur mbështetje në organizimin e akreditimit dhe vlerësimit nga partner nga shumë vende në Evropë. Falë këtij bashëkpunimi ishte e mundur që AAK ti përafrohet institucioneve simotra në Evropë:

Në vitin 2009 bëhet anëtar i AAK CEEN ( Rrjeti i Evropës Qendrore dhe Lindore Agjencive të Sigurimit të Cilësisë Evropiane në Arsimin e Lartë ) tani CEENQA ,

AAK në vitin 2011 të bëhet vëzhguese pranë ENQA-s dhe aspiron për antarësi të plotë në vitet në vazhdim

25

Në vitin 2013 AAK bëhët anëtar i INQAAHE ( Rrjeti Ndërkombëtar i Agjencive për Sigurimin e Cilësisë në Arsimin e Lartë ) .

AAK i ka vizituar agjencitë e tjera në vendet evropiane ( Austria , Irlanda, Britania e Madhe, Shqipëria, Bullgaria ) dhe në SHBA ( CHEA , APA) . Në mënyrë që të mbështesë IAL për të krijuar dhe forcuar sistemet QA , AAK ka marrë pjesë si partner në programin Tempus , ËUS , Këshilli Evropian , ËUS Kosova.

Me qëllim të ndjekjes së trendeve në sigurimin e cilësisë në AL në Evropë dhe të zgjerojnë bashkëpunimin e saj me agjencitë e tjera, AKA çdo vit merr pjesë rregullisht në forumin e sigurimit të cilësisë ENQA , në konferenca, seminare dhe veprimtari të tjera .

Dy anëtarë të AAK-së janë anëtarë të grupeve punuese të ENQA .Në vitin 2014 AAK do të jetë nikoqir i takimit vjetor tq CEENQA

AAK e konsideron angazhimin e ekspertëve ndërkombëtar në procesin e akreditimit në Kosovë si element të fortë të ndërkombëtarizimit të punës së saj .

26

3. AKTIVITETET PËR AKREDITIM TË AAK

Që nga themelimi i saj në vitin 2008, aktiviteti kryesor AKA ka konsistuar nëkryerjen e procedurave institucionale dhe akreditimin e programeve në arsimin e lartë, në përputhje me LAL në fuqi (Aneksi 1 dhe 2) dhe Udhëzimeve Administrative (Aneksi 3,4 dhe 5) dhe në përputhje të plotë me standardet e cilësisë të përcaktuara në pjesën II të ESGs.

Akreditimi është shumë i rëndësishëm në Kosovë dhe një kusht i detyrueshëmpërpara se një institucion privat i arsimit të lartë të mund të jetë i licencuar dhe të fillojnë aktivitetet e saj (Udhëzimi Administrativ për Licencimin e bartësve Privat të Arsimit të Lartë - 25/2012) (Shtojca 5). Prandaj, akreditimi nga AAK-sëkonfirmon se një institucion i plotëson standardet minimale të cilësisë për të vepruar si një institucion të arsimit të lartë dhe kështu mund të jetë i licencuar.

AKA kryen si akreditime fillestare ashtu edhe ri-akreditimeve. Ajo zhvillonproceset e jashtme të sigurimit të cilësisë në nivel të:

Programeve studimore Institucional Institucional dhe programor

Një përmbledhje e aktiviteteve të akreditimit të KAA të kryera që nga viti 2009në institucionet e AL në Kosovë është paraqitur në Tabelën 2.

3.1. Procedurat e akreditimit

Të gjitha procedurat e akreditimit nga ana e AAK kane katër hapa themelor:

- Hapi1: Dergimi i aplikacionit në AAK (Raporti i vete-vleresimit tëinstitucionit)

- Hapi 2: Vleresimi i jashtëm nga një grup i ekspertëve që përfshin edhe vizita në terren

- Hapi 3: Marrja e akreditimit përmes vendimit të KKC dhe publikimi iraportit të vleresimit

- Hapi 4: Procedurat vijuese dhe plani i përmirësimeve

27

Rrjedha e procedures se akreditimit

Institucioni aplikues

Permbushja e kritereve

Opinioni i institucionit aplikues ne lidhje me ekspertet

Vendimi I Bordit

Informacioni fillestar

Aplikacioni

Vizita ne terren

Procedura e aplikimit

Aplikuesi merr informacion ne lidhje me formen e aplikimit, permbajtjen dhe informacione tjera ne lidhje me procedure dhe limitin kohor te procesit te akreditimit permes diskutimeve preliminare me Zyren, dhe gjate prezantimit te AAK-se. Aplikacioni duhet te dergohet ne AAK.

Perpara dergimit te permbajtjes se aplikacionit duhet te rishikohet nese jane plotesuar kriteret formale. Nese eshte e nevojshme kerkohet edhe dokumente shtese mbrenda afatit.

Per vleresim te cilesise se institucionit caktohen ndermjet 2-7 eksperte nderkombetar. Institutcioni ka te drejte te jap opinion me shkrim ne lidhje me ekipin e eksperteve. Ekspertet duhet te nenshkruajformen e konfidencialitetit.

Te gjitha detjaet ne lidhje me organizimin dhe daten e vizites duhet ti jipen institucionit. Vizita ne terren zgjate nje deri ne dy dite. Vizita ne terren perfshin ekspertet, nje perfaqesues ne Bordit dhe nje perfaqesues te AAK. Nganjehere edhe vezhgues nderkombetar mund te jene pjese e procesit.

Ekspertet perppilojne raport te perbashket te vleresimit. Raporti i dergohet institucionit aplikues per komente. Keshilli Kombetar per Cilesi merr vendimin per akreditim bazuar ne dokumentet e derguara, raportin e vete-vleresimit, raportin e eksperteve dhe informacioneve shtese.

AAK leshon Certifikaten e Akreditimit. Akreditimi duhet te jete efektiv prej dates se vendimit zyrtar.

Procedura vijuese – IAL dergon plan permiresimi ne AAK

Vizita ne terren

Caktimi I eksperteve

Kontrollimi I kritereve formale

Agjencia e Akreditimit te

Kosoves

Procedura vijuese

28

Procedurat e akreditimit fillojnë me paraqitjen e aplikimit (Raporti i Vetë-Vlerësimit - RVV) në gjuhën angleze dhe shqipe nga ana e institucionit aplikuestë arsimit të lartë. IAL hartojnë RVV bazuar në udhezimet e AAK (AKA Udhëzuesi për Hartimin e RVV-së për institucionet dhe programet e tyre të studimit (U1) (Shtojca 13) dhe Udhëzuesi për programet e studimit (U2) (Shtojca 14).

Pasi kjo kërkesë është kontrolluar nga stafi AKA dhe aprovuar për vlerësim ngaKKC, anëtarët e Panelit Vleresues përzgjedhen nga Drejtori i AKA-së - kryesisht nga listat e vlerësuesve të kualifikuar të propozuar nga Bordi i AKA-së. MeqëKosova është vend i vogël dhe në përpjekje për ti ikur cfaredo forme të konfliktit të interesit, AAK ka zgjedhur që të realizoj procesin e vleresimit instituional duke inkuadruar vleresues nga vende të jashtme.

Vizita në institucionin aplikues është një pjesë standarde e procedurës. Ekipi vleresues përpilon një raport vlerësimi të bazuar në RVV-në e paraqitur nga IAL, si dhe në të gjeturat e mbledhura gjatë vizitës në terren dhe në dokumentet emëtejshme dhe provat e kërkuara nga aplikuesi. Drafti i parë i raportit tëekspertëve dërgohet tek institucioni përkatës për komente. Raporti përfundimtari vlerësimit përmban rekomandime për përmirësime drejtuar IAL dhe një rekomandim për një vendim të drejtuar KKC.

Vendimi përfundimtar për pranimin ose refuzimin e akreditimit është përgjegjësi e Bordit të AKA-së - KKC. Procedurat e akreditimit institucional dhe programevemund të çojë në vendimet e mëposhtme të KKC-së:

Vendimi pozitiv (për akreditim) që rekomandon MASHT-it për lëshimin e licencës lejuar IAL për kryerjen e veprimtarisë;

Vendimi negativ (mohimi i akreditimit): nuk lëshohet licence nga Ministriadhe IAL nuk mund të kryejë veprimtari;

Akreditimi i kushtëzuar, nëse ekipi i ekspertëve rekomandon akreditiminnën kushte të caktuara, në këtë rast KKC përcakton kushtet që duhet tëpërmbushen dhe afatin në të cilin duhet të demonstrojë përmbushjen IAL;

në rast dështimi për të përmbushur kushtet për programin apo institucionin atehere nuk do te kete akreditim dhe institucioni nuk do të marrë licencë për të vepruar.

29

Pas përfundimit të procedurës, institucioni aplikues merr raportin final tëvleresimit dhe njoftohet mbi vendimin e akreditimit. Kur jipet akreditimi, AAKleshon certifikatën e akreditimit që përmban informacione në lidhje meprogramet studimore të akredituara dhe gradave. AAK publikon edhe raportet e vlerësimit ("Raportet e ekspertëve") në faqen e internetit të Agjencisë.Vendimi i akreditimit gjithashtu dërgohet në MASHT me qëllim të lëshimit të licencëspërkatëse (s), ose duke mohuar licencën nëse përgjigja është negative Pasi tëketë përfunduar procedura e akreditimit, Kryetari i KKC përpilon raport vjetor për MASHT-it dhe Kuvendin.

3.3. Procedurat dhe standardet e definuara nga AAK

Para organizimit të procedurës së vlerësimit të jashtëm të cilësisë, AAK në përputhje me ESG , zhvillon të gjitha standardet e Akreditimit (Aneksi 11), procedurat dhe i bën ato publike përmes internetit. AAK në bashkëpunim me MASHT ka përpiluar standardet e akreditimit, kriteret dhe procedurat dhe i ka formalizuar ato në Udhëzimin Administrativ për akreditimin e AL (aneksi 4), i cili shërben si udhëzues për institucionet. Përveç kësaj AAK ka përpiluar edhe listën e parakushteve të kërkuara për akreditim institucional dhe programor (Aneksi13 dhe 14). Poashtu AAK ka zhvilluar edhe udhezimet dhe kodin e miresjelljes për Ekspertet e angazhuar ne procesin e vleresimit te jashtem.

Ekipi i eskperteve nominohet nga ana e KKC bazuar ne dokumentin e publikuar ‘Procedura e Selektimit te Eksperteve dhe Ekipeve Vleresuese’ të përzgjedhur nëmesin e ekspertëve të sygjeruar nga institucionet simotra Evropiane. Numri i ekspertëve përcatohet në bazë të madhësisë së institucionit dhe numrit tëprogrameve të studimit. Përpara vizitës në terren ekspertet nënshkruajnëDeklaratën e Konfidencialitetit (Aneks 19) dhe deklarojne me shkrim se ata përkushtohen që të realizojnë procesin sipas njohurive, mundësive dhe standardeve të përcaktuara dhe që nuk ekziston kurfar baze që do të mund tëvinte në pikëpyetje panasinë e gjykimeve të tyre.

Të gjithë bartësit privat licenca e të cilëve ishte tërhequr pas rekomandimeve tëBAC-it kishin aplikuar për akreditim institucional dhe programor. AAK kishte pranuar edhe një numer të aplikimeve të reja.

30

Universiteti i Prishtines, si institucion i vetëm publik universitar ishte licencuar nga UNMIK pa procedure paraprake të akreditimit. I njejti u bë subjekt i procedurës së vlerësimit të jashtëm nga AAK së voni.

3.2. Procedurat e ndryshme të akreditimit

3.2.1. Sigurimi i jashtëm i cilësisë për programet e studimit

Që kur Universiteti publik i Prishtines kishte pranuar Deklaratën e Bolonjes ne vitin 2011, të gjitha programet që ishin subjekt i procedurave të vlerësimit të jashtëm nga AAK duke filluar nga viti 2009, si në IAL publike dhe private, janë strukturuar në përputhje me parimet e Bolonjës (alokimi i kredive ECTS , dy ciklet e studimit). Të gjitha programet ekzistuese të studimit të ofruara nga IAL në vitin 2009 dhe aplikimet për programet e reja të studimit janë vlerësuar nga AAK në procesin e saj të parë të organizuar në vitin 2009. Ne po te njejtin vit u vlerësuan gjithsej 173 programe.

Raportet e vete-vleresimit nga ana e IAL ishin përgatitur në bazë të udhëzimitadministrativ për institucionet e arsimit të lartë si dhe Listës kontrolluese për programe akademike dhe kriteret e detajuara për akreditim të programeve tëstudimit të publikuar në adresen e Agjencisë. Vlerësimi i programeve të jashtme përfshin një vizitë në terrën që percaktohet nga Drejtori i AAK. Vetëm një pjesë e vogël e programeve nuk kanë ndjekur të njejtën procedurë.

Paneli i ekspertëve zgjedhet në bazë të ekspertizës dhe përvojës në arsimin e lartë dhe sigurimin e cilësisë. Ekspertët përzgjedhen nga lista e ekspertëve ndërkombëtarë të propozuar nga agjencitë partnere në Evropë. Përzgjedhja e anëtarëve të vlerësimit është bërë nga Drejtori i Agjencisë dhe miratuar nga KKC . Data e vizitës u vendos në bashkëpunim me institucionin nën vlerësim. Raporti i ekspertëve janë shkruar mbi bazën e Udhëzimeve për ekspertët e jashtëm tëinvolvuar në akreditim të programeve (Aneksi..). Draft raportet e panelit të ekspertëve ju janë dërguar institucioneve për komente. Raporti final i ekspertëve përmledh gjetjet kryesore të panelit në lidhje me përmbushjen e standardeve tëcilësisë për programet studimore dhe propozim vendimet për akreditim tek KKC.

Në dy vitet e para të punës së AAK, vendimet e Bordit do të duhej miratuar edhe nga Qeveria. Mirëpo pas miratimit të LAL të ri (aneksi 1), është ndryshuar kjo

31

praktikë duke fuqizuar rolin dhe pavarësinë e KKC si autoritet i fundit vendimarrës në lidhje me vendimet për akreditim. Duke u bazuar në dispozitat e reja ligjore vendimet e MASHT për licencim jipen pasi që institucionet të jenë vlerësuar pozitivisht nga AAK në procesin e akreditimit. AAK ka realizuar disa procese tëvlerësimit të jashtëm gjatë viteve 2008, 2009, 2010, 2011, 2012 dhe 2013 dhe si rezultat rreth 441 programe të studimit nga institucione publike dhe private janë akredituar. Të gjitha raportet e vlerësimit për cilësinë e programeve të studimit të shqyrtuara janë strukturuar sipas dokumentetit të AAK Udhëzime për ekspertët (aneksi 17). Raportet e ekspertëve dhe vendimet e KKC janë publikuar në veb adresen e institucionit.

Tabela 3. Numri i programeve të studimit të ofruara në IAL publike në Kosovë 2013*programet të cilat nuk janë akredituar nga AKA

Institutioni

Nu

mri total i

program

eve p

rogramm

es

Program

e b

aqelor

Program

e master

Program

e d

oktorate

Program

e te n

ivelit V

Program

e te in

tegruara

Universiteti i Prishtines 225 106 92 19 8Universiteti i Pejes 14 10 4Universiti i Prizrenit 12 11 1Universiteti i Mitrovices * * * * * *Fakulteti per Studime Islame

1 1

Shkolla e larte profesionale Zveqan

* * * * * *

Shkolla e larte profesionale ekonomike Leposavic

* * * * * *

Shkolla e larte teknike Ferizaj/Zveqan

* * * * * *

Barrtesit privat te arsimit te larte

189 122 57 9 1

Total 441 250 154 19 9 9

32

12

2

27

167

34

7 9 10 1117 15 17

103 4

0

116

45

04

0 0 2

28

12 12

0

23

5 5

05

101520253035404550

01. Agri

cultural

sciences

02. Arch

i. Urb. R

egion

....

03. Art a

nd Design

04. Busin

ess Stu

dies a.

.

05. Educa

tion, T

each. T.

..

06. Engin

eering, T

echn...

07. Geo

graphy

& Geology

08. Hum

anitie

s

09. Lingu

istics

and P

hil...10. Law

11. Math

emati

cs an

d I...

12. Mde

cial Sc

iences

13. Natu

ral Sc

iencws

14. Socia

l Sicences

15. Communica

tion a

n...

16. Other a

reas o

f study

Public HEIs

Grafiku 5 Programet sipas kodeve Erasmus (ESAC) te ofruara nga ofertuesit privat dhe publik

Grafiku 6. Numri i programeve te vleresuara ne institucione publike – numri pozitiv dhe negativ i vendimeve

33

Grafiku 7 Numri i programeve te vleresuara me vendime positive dhe negative

3.2.2. Vleresimi i jashtëm i institucioneve të arsimit të lartë

Në procesin e parë të vlerësimit të jashtëm të kryer në 2008/09 të gjitha IAL-së ekzistuese, si publike dhe private, janë vlerësuar. Vlerësimi i jashtëm u organizua në përputhje me LAL (aneksi 1, 2); UA për akreditim (Aneks 3) dhe dy dokumentet e publikuara nga AAK: Udhëzimet për Ekspertë (akreditimiinstitucional) dhe Udhëzimet për ekspertë (për programet akademike).

Gjatë pesë viteve të aktiviteteve të AAK një numër total prej 36 IAL kanë qenë subjekt i vlerësimit të jashtëm të cilësisë. Në mesin e tyre 3 universitete publike, 23 kolegje dhe një shkollë e lartë profesionale janë akredituar, ndërsa 6institucioneve - kolegje apo shkolla te larta – janë refuzuar për shkak të dështimit për të përmbushur standardet e cilësisë së AAK-së. Vleresimi institucional ështëaktivitet periodik i AAK-së. Ai bazohet në vlerësimin e dokumenteve tëparaqitura nga institucioni aplikues (Raporti i vetëvlerësimit) dhe të gjeturatgjatë vizitës së ekipit të ekspertëve. Anëtarët e panelit të ekspertëve janë përzgjedhur në mesin e listës së ekspertëve të ofruara nga agjencitë partnere në Evropë dhe rajon. Ata ishin të përbërë nga 2-7 anëtarë, varësisht nga numri iprogrameve të propozuara për shqyrtim. Një anëtar student, i propozuar nga

34

Unioni Studentor Evropian (ESU) dhe të trajnuar në QA ishte poashtu pjesë e panelit të ekspertëve.

Një numër prej 181 ekspertësh ndërkombëtar nga 22 vende morën pjesë nëprocesin e akreditimit të kryer nga AAK që nga viti 2009 Draft raporti i panelit të ekspertëve i’u është dërguar institucionit për komente. Raporti final i ekspertëve dërgohet tek institucioni për komente. Raporti final poashtu përmban gjetjet kryesore në raport me përmbushjen e standardeve të cilësisë dhe propozim vendimet për KKC-në. Vendimet e KKC kanë shërbyer MASHT-it si bazë për lëshimin apo moslëshimin e vendimeve për licencë.

Grafiku 8 Numri i institucioneve te pranuara dhe refuzuara

1

2 2

4 4

0 0 0 0 00

0.51

1.52

2.53

3.54

4.5

2009 2010 2011 2012 2013

Accredited PuBHE Rejected PuBHE

35

Grafiku 9 Numri i institucioneve te pranuara dhe refuzuara* 11 aplikacione për akreditime institucionale janë refuzuar nga Agjencia nga 2009 deri 2013. Duhet të kemi në mendje që BPrAL Profesional dhe BPrAL UNIPZ kanë aplikuar 2 herë për akreditim dhe janë refuzuar dy herë nga Agjencia.

Tabela 4. Numri i ekspertëve nga AKA për vit (nuk janë numëruar si ekspertë individual)

Numri i eksperteve ne viti

Viti Sektori publik Sektori privat Total

2009 16 57 73

2010 40 69 109

2011 34 57 91

2012 54 69 123

2013 64 85 149

Total 208 337 545

36

16

4034

54

6457

69

57

69

85

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2009 2010 2011 2012 2013

Public HEIs Private HEIs

Grafiku 10: Numri i eksperteve nderkombetar te involvuar ne procesin e akreditimit prej 2009-2013

18

4034

52

63

38

6859

69

87

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2009 2010 2011 2012 2013

Public HEIs Private HEIs

Grafiku 11: AKA numri i eksperëve individual të përfshirë në procedufrat e akreditimit 2009 – 2013

37

Figura 2: Tabela e akreditimit

Institucioni aplikues

Aplikacioni RVV

Plotesimi I parakushtev

e

Komentet ne raportin e eksperteve

Opinioni I IAL per ekspertet

Vendimi I KKC per akreditimin

Raporti Final I eksperteve

Vizita ne terren

Caktimi I eksperteve

AAK

Procedura vijuese-plani i

permiresimeve

Kontrolli I kritereve formale

38

3.2.3. Akreditimi fillestar dhe licencimi

Sipas (aneksi 1) LAL secili ofertues i arsimit privat duhet të jetë subjekt i vlerësimit të jashtëm dhe akreditimit përpara së të inicoj aktivitetet e tij në këtëfushë. Një ofrues i AI që kërkon akreditim për herë të parë bën një kërkesë pranë AAK të paktën një vit para datës kur pritet të marrë akreditimin. Standardet e cilësisë së AAK -së vlerësohen gjatë akreditimit fillestar janë ekuivalente me ato të ri-akreditimit - me përjashtim të atyre që nuk mund të zbatohen para se tëfillojnë programet studimore Vlerësimi i jashtëm u organizua në përputhje me LAL (aneksi 1, 2 ); UA për akreditim ( aneksi 5 ) dhe dy dokumentet e publikuara nga AAK : Udhëzimet për Ekspertë (akreditimi institucional ) dhe Udhëzimet për ekspertë (për programet akademike). Aplikacioni i dorëzuar duhet të përmbajë dokumentacionin e kompletuar që demonstron se kriteret ligjore janë përmbushur . Për të konfirmuar përmbushjen e standardeve organizohet procedura e vlerësimit të jashtëm nga paneli i ekspertëve. Në bazë të procedurës së vlerësimit ekipi i ekspertëve harton një raport të përbashkët i cila dërgohet nëinstitucionon për komente. Raporti përfundimtar përmban rekomandimet e ekspertëve për KKC në lidhje me akreditimin.

MASHT, duke u bazuar ne rekomandimet e KKC pranon apo refuzon kërkesat per licence për aktivitetet e arsimit të lartë. Raportet vleresuese dhe vendimet e KKC bëhen publike. Pas marrjes së vendimit të akreditimit të gjitha IAL e akredituara dorëzojnë një Plan pasues të realizimit të përmirësimeve në mënyrëqë të avancojnë cilësinë. Në rast të një vendimi negativ nga KKC apo ndonjëpërgjigje të pakënaqshme IAL mund të ankohet konform procedurave tëpublikuara. Nga 2009/2013 AAK ka marrë kërkesën për të vleresim nga 22 IAL.Si rezultat i këtyre aktiviteteve 16 IAL janë krijuar, ndërsa 11 janë refuzuar. (tabela dhe grafiku me të dhëna për akreditimin (Grafiku 8 dhe 9).

39

3.2.4. Procedurat e ri-akreditimitAAK, në përputhje me Ligjin mbi Arsimin e Lartë në Kosovë (aneksi 1) dhe UA për akreditimin e IAL (aneksi 4) organizon procesin e ri-akreditimit të IAL-së nëintervale jo më të gjatë se pesë vjet. KKC mund të kërkoj ri-akreditim nga njëinstitucion për një periudhë edhe më të shkurtër. Procesi i ri-akreditimit kërkon qëinstitutcioni ta ketë realizuar raportin e vetë-vlereësimit dhe një vizitë në terrën ngaekspertët e jashtëm.Raportet e vete-vlerësimit nga institucionet aplikuese për ri-akreditim formulohen mbi bazën e Udhëzimit Administrativ për akreditim (aneksi) dhe dokumentet e AAK si lista kontrolluese për akreditim institucional dhe programor. Vlerësimi i jashtëm fokusohet në shqyrtimin e dokumentacionit dhe aktiviteteve të IAL me fokus në përmbushjen e rekomandimeve të dhëna gjatëprocesit paraprak të vlerësimit.

Tabela 5: Numri i aplikacioneve për vit nga sektori privat

Tabela 6: Numri i aplikacioneve për vit nga sektori publik

*Universiteti i Prishtinës ka 16 departamente. Në vitin 2009, janëvlerësuar 5 departamente, në vitin 2010 13 departamente, në vitin 2011 11 departamente, në vitin 2012 9 departamente dhe në vitin 2013 14 departamente

Sektori privat

Aplikime të reja Të akredituara për here të parë

Riakreditim Të Refuzuara

2009 15 13 22010 10 5 13 52011 5 4 16 12012 2 19 22013 2 1 21 1

Sektori publik

Aplikime të reja Të akredituara për here të parë

Riakreditim Të Refuzuara

2009 1 1 02010 1 1 02011 2 02012 2 2 2 02013 4 0

40

3.2.5. Përgjegjësitë tjera të AAK:

Përpos përgjjegjësive të saja kryesore për organizim të procesit të akreditimit tëinstitucioneve të arsimit të lartë në Kosovë dhe përmirësimit të vazhdueshëm tëcilësisë, AAK ka edhe detyra tjera që përfshkruhet në LAL (Aneksi 2):

Njohja e kualifikimeve akademike dhe profesionale dhe, në veçanti, duke vepruar si autoritet kompetent për rregullimin e kualifikimeve të arsimit të lartë në përputhje me Ligjin mbi kualifikimet kombëtare

Ndërmarrja e aktiviteteve të tjera që janë në përputhje me standardet evropiane dhe koherente për arsimin e lartë që synon sigurimin dhe përmirësimin e cilësisë dhe standardeve në arsimin e lartë në Kosovë.

Miratimi i Formularit të Shtocës së Diplomës.

Pjesëmarrje në ngjarje ndërkombëtare mbi SC, në rrjete dhe forma të tjera të bashkëpunimit

Merr pjesë në aktivitete të ndryshme dhe komisionet e MASHT që kanësynim integrimin e arsimit të lartë Kosovar në organizata ndërkombëtare.

41

4. PLANI I ZHVILLIMT STRATEGJIK TE AAK

AAK ka zhvilluar planin e mëposhtëm të zhvillimit strategjik për periudhen 2014 – 2018. Plani ngërthen specifikat e historisë së Kosovës si shtet i ri, politikat e përgjithëshme të arsimit dhe sistemet e arsimit të lartë. Në mesin e prioriteteve kryesore të AAK-së është të ngritet kontributi i institucionit në rritjen e cilësisëdhe ankorimin e sistimit të sigurimit të cilësisë së Kosovës dhe asaj përafrimi i tyre me ato të fushës Evropiane të Arsimit të Lartë.

4.1. Konteksti Kombwtar

Konteksti politik:

- Një komb në ndërtim: eksperiencë të vogël ndërkombetare/diplomatike, korniza kombëtare demokratike në ndërtim e sipër, pasoja të luftës, duhet të ndërtuar apo rindërtuar lidhjet me shtetet fqinje dhe sfida në sundimin e ligjit.

- Sisteme ekonomike tradicionale, me papunesi te lartë, burime të kufizuara publike dhe presion në mbulimin e shpenzimeve prioritare

- Ende disa pasiguri lidhur me statusin e vendit te ri ne komunitetin nderkombetar: ende nuk është anëtar i OKB-së, disa shtete Evropiane ende nuk e njohin pavaresine e Kosoves; mbeshtetja formale ne Konventen Kulturore Europiane (gje qe eshte kusht paraprak per antaresim ne Zonen Europiane te Arsimit te Larte) ende ne proges – edhe pse Kosova ka aplikuar parimet e Konventes qe disa vite me radhë;

- Implikime domethenese dhe potenciale të Marrëveshjes së fundit tëBrukselit ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit.

- Mbeshtetje e vazhdueshme nga shtetet donatore duke perfshire mbështetje edhe për Qeverinë dhe Ministritë e linjes.

42

Konteksti arsimor:

- Arsimi si nje faktor kyq per te ardhmen e vendit; perqindje e larte e te rinjve dhe presion i larte ne sistemin e arsimit; kerkese e larte per arsim ne te gjitha nivelet; eshte identifikuar nevoja per te zhvilluar arsim professional/teknik ne te gjitha nivelet;

- Tradite cilesore mjaft e mirë në arsimin primar dhe sekondar – me dobësi të shënuara në arsim të lartë dhe studime kërkimore;

- Mungese e stafit mesimor (te kualifikuar);- Sistemi i edukimit ende perjeton veshtersi te mëdha lidhur me dallimet ne

mes te komuniteteve: ceshtjet e gjuhes, dallimet kulturore, perspektivat historike, minoritetet rajonale;

- Ministria e Arsimit: përvojë e shkurtët e operimit të strukturës së saj, ndasi politike dhe ndikim i grupeve të interesit, përpjekje të vazhdueshme për tëharmonizuar legjislacionin me BE-në

- Plani Strategjik I Arsimit te Kosoves (PSAK), 2011 - 2016

Konteksti i Arsimit te Lartë

Karakteristikat kryesore të sistemit të arsimit të lartë të Kosoves janë tëprezantuara në pjesen 2. Nga pikepamja e Sigurimit të Cilesisë, situata aktuale dhe faza e zhvillimit të sistemit të Arsimit të Lartë nënkupton një numër tësfidave specifike:

- Implementimi i parimeve të Procesit të Bolonjes (përkushtim i qartë qënga viti 2003);

- Numër i ulët i stafit në arsimin e lartë e që nënkupton që në secilën diciplinë (madje edhe tutje) stafi akademik kanë njohuri me njëri tjetrin –qoftë si kolegë arsimor apo kundërshtar për arsye akademike dhe politike. Këtu duhet specifikuar vështirësitë në Sigurimin e Cilësisë sëmbrendshme.

- Pasojat e ngelizhëncës së sistemit në të kaluarën: 10 vite sistemi ështëzhvilluar në mënyrë paralele.

- Ende ka sfida në integrimin e komuniteteve të caktuara etnike tëlokalizuara në rajone të ndryshme

- Dominimi i Universitetit te Prishtines (ishte universiteti i vetem deri ne kohen e fundit, duke operuar pjesërisht në mënyrë të fshehur nga autoritetet e atëhershme të Republikes së Serbisë. Për pasojë kjo rrjedhë

43

kishtë ndikuar keq në cilësi dhe institucioni është ende në sforcim e sipër sidomos karshi zhvillimit të institucioneve të ndryshme private të arsimit të lartë.

- Vështirësi në lidhje me të kuptuarit dhe zbatimin e sigurimit të jashtëm tëcilësisë.

- Kosova ende nuk është bërë anëtar formal i Deklaratës dhe procesit tëBolonjes pavarësisht se ka zbatuar parimet e saj në praktikë gjatë gjithëdekadës së kaluar.

- Duhet mirënjohur mbështetjen aktuale dhe asaj në të kaluarën nga donarotët e caktuar si UK, US, Austria etj.

4.2. SWOT analiza për Agjencinë

Anët e forta Standardet për sigurimin e cilësisë, kriteret dhe procedurat janë në

përputhje të plotë me ESG Një strukturë e re në përputhje me Procesin e Bolonjes dhe fushën

Evropiane të Arsimit të Lartë. Këshilli Kombëtar i cilësisë është i pavarur në vendim marrje Perfshirja e ekspertëve ndërkombëtar në panelet e vleresimit Pjesemarrja e studentëve në vlerësim Në përgjithesi vendimet e AAK pranohen mirë nga institucionet e

arsimit të lartë Staf profesional dhe te perkushtuar Pjesemarrje aktive dhe kontribut në ngjarjet ndërkombëtare të

sigurimit të cilësise në arsimin e lartë Bashkëpunim të mirë me disa agjencione tjera të sigurimit të cilësisë

dhe rrjete Transparencë ndaj publikut dhe mediave Procesi i akreditimit ne dy gjuhe, Shqip dhe Anglisht Agjencioni gëzon konsiderate dhe mbështetje nga Ministria e Arsimit

Dobesite

Burime të limituara të stafit Emërim formal i anëtarëve të Këshillit Kombëtar të Cilësise nga Ministria

e Arsimit

44

Numër i vogël I mundësive per trajnim për stafin administrativ Hapësirë të pamjaftueshme të punës dhe të takimeve Mungon motivimi i stafit akademik në institucionet e arsimit të lartë për

t’u përfshirë më shumë në sigurimin e cilesisë Bashkëpunim dhe përfshirje e dobët e sektorit të biznesit në proceset e

sigurimit të cilësisë Drejtori i AAK-së emerohet nga Ministria pa përfshirjen e Këshillit

Kombëtar të Cilësisë Mungojnë raportet e detajuara në lidhje me gjendjen e cilësisë në Kosovë. Ende nuk është përfunduar Korniza Kombetare e Kualifikimeve Mjete të kufizuara për zbatim të vendimeve. Kufizimet e Ministrisë së Financave për shumen e të ardhurave të

gjeneruara nga AAK që mund të përdoret në mënyre të pavarur Rregullat per sistemin e të dhënave kompjuterike janë vendosur nga

Qeveria. Trajtimi i aplikacioneve dhe procedurave të vlerësimit të bazuara në

sistemin kompjuterike është ende në fazën fillestare.

Mundësitë

Sistemi i arsimit të lartë është në zhvillim e sipër për shkak se Kosova ka popullësinë më të re në Evropë.

Për t’u bërë anëtar i Grupit Pasues të Bolonjes dhe në këtë mënyrë tëarrihet integrimi i plotë i arsimit të lartë Kosovar në fushën Evropiane tëArsimit të Lartë.

Përmirësimi i njohjeve jashtë kufitare të kualifikimeve të arsimit të lartënë mënyrë që të rritet levizshmëria e studentëve.

Të inkurajohet rishikimi i programit mësimor në institucionet e arsimit tëlartë në mënyrë që të adresohen nevojat e tregut të punës.

Të vazhdoj bindja e institucioneve të arsimit të lartë për të zbatuar sigurimin e cilësisë në proceset e operimit ditor.

Të aktivizohet Këshilli Kombëtar për arsim të lartë si një trup këshillëdhënës

Të rritet roli i studentëve ne proceset e mbrendshme të sigurimit tëcilësisë.

45

Të rritet bashkëpunimi me punëtoret në mënyrë që të kontribojnë nëndërlidhjen e programeve mësimore me nevojat kombëtare të fuqisëpunëtore.

Të rritet bashkëpunimi me më shumë agjencione të vendeve të Evropës Jug-lindore dhe Evropës në tërësi.

Të arrijet anëtarësimi i plotë në Rrjetin Evropian të sigurimit të cilësisë. Të ruajem dhe rrisim mbështetjen e donatorëve të huaj (në aspekt të

financimit dhe këshillimit).

Kercenimet

Ngecja e zhvillimit ekonomik te Kosoves si nje komb Perqindje te larta te papunesise ne vend, kapacitete te limituara te tregut

te punes per pune me kualifikime te larta Infrastructure joadekuate kombetare per te mbeshtetur burimet mesimore

(psh. biblotekat, laboratoret etj) Mbeshtetje e dobet per sigurimin e cilesise si dhe mosnjohuri ne ate

aspect, vecanerisht ne mes te fakulteteve dhe studenteve Ekip i limituar I Kosovareve me shkalla akademike te nivelit te larte per te

ofruar udheqehje te forte akademike pergjate institucioneve te ndryshime te arsimit te larte

Motivim i ulet, mungese e pajisjeve, dhe mungese e incentivave per studime kerkimore

Mungesa e nje buxheti te mjaftueshem per AAK. Kjo gjendje do te rendohej nese do te ulej mbeshtetja e donatoreve.

Procedura te gjata dhe burokratike te ceshtjeve financiare Mungese e disa organeve adekuate për arsimin e lartë: konferenca e

rektoreve, bashkimi kombetar i studenteve, shoqata e ofertuesve privat tëarsimit të lartë, organe profesionale në fusha kryesore profesionale

Humbja e mbeshtetjes per te siguruar dokumentacionin ne gjuhën Angleze dhe Shqipe

Mungese e mundesive adequate per menaxhimin e te dhenave per te lejuar AAK qe ti permbushe nevojat e shumta, duke perfshire proceset e e veta të sigurimit të cilësisë së mbrendshme.

46

4.3. Prioritetet strategjike per periudhen 2014 - 2018

Prioritetet strategjike të AAK janë të fokusuara në katër shtylla kryesore:

- Përforcimi i pavaresise së Agjencionit- Perhapja e kulturës së cilësisë- Nderkombetarizimi- Ndertimi i burimeve dhe kapaciteteve

Perforecimi i pavarësisë së agjencisë nga qeveria dhe institucionet e arsimit tëlartë:

- Konsolidimi i praktikes së tanishme në një Ligj të ri- Të vazhdojë bashkëpunimi me media në mënyrë që të rritet dukshmeria

dhe besueshmeria e AAK si një agjencion i pavarur- Te shpjegohet rëndësia dhe vlera e shtuar e një pavaresie të tillë tek

institucionet e arsimit të lartë dhe publikut të përgjithshëm- Pjesemarrja në Rrjetin Evropian të Sigurimit të Cilësisë varet nga

ekzistenca e një shkalle të mjaftueshme të pavaresisë, por gjithashtu ështëgarantues për pavaresi

- Rishikimi i qeverisjes së agjencise (duke përfshirë emertimin e Bordit, përbërja dhe performanca) në mënyrë që ta përforcoj atë

Perhapja e një kulture të cilësisë përgjatë sistemit të arsimit të lartë:

- Me theks në një program mësimor të definuar, në aspekt të rezultateve tëtë mësuarit, shkathtësive dhe kompetencave me një pikëpamje për ti drejtuar ato më shumë drejt punësimit të të diplomuarve.

- Mbështetje për zhvillimin/përforcimin e sistemeve të brendshme tësigurimit të cilësisë në institucionet e arsimit të lartë

- T’i përkushtohet vëmendje e vecantë shtimit të degëve të kampusece dhe punësmit të shumëfishtë të mësimdhënësve

- T’i përkushtohet vëmendje e vecantë nevojes së zhvillimit të rregullt tëstudimeve të doktoraturës

47

- T’i përkushtohet vëmendje e vecantë përfshirjes dhe bashkëpunimit me institucionet e arsimit të lartë në rajonet ku jetojnë komunitetet etnike (Mitrovica)

- Përhapja e sistemit të sigurimit të cilësisë përmes trajinimeve dhe edukimit profesional përmes profesioneve të rregullura pasiqq të jetëdefinuar baza ligjore.

- Të sigurohet më shumë transparencë në procedurat e apelimit në mënyrëqë ato të jenë më të pranueshme për komunitet.

Ndërkombëtarizimi

- Anëtarësimi në Rrjetin Evropian të Sigurimit të Cilësisë/EQAR (pa pritur status të plotë të Kosovës si një vend anëtar i Zonës Evropiane të Arsimit të Lartë), me vonë edhe anëtarezimi në INQAAHE dhe ECA

- Pjesëmarrje më aktive e një pjese më të madhe të stafit të AAK dhe ekspertëve në projekte ndërkombetare dhe punetori

- Të ofrohet ndërkombëtarizimi më afër institucioneve të arsimit të lartë tëKosovës e në vecanti në fushën e zhvillimit të programeve mësimore.

- Ti kushtohet shumë vëmendje cështjes së institucioneve të huaja që hapin degë në Kosovë

Ndërtimi i burimeve dhe kapaciteteve

- Rritja e numrit të stafit të agjencisë që tashmë është pranuar nga Ministria; kjo do të kërkoj më shumë hapësirë për zyre (tashme ekzitojne plane për këtë)

- Programe trajnuese per staf aktual dhe te rinj, ne vecanti lidhur me njohurite nderkombetare dhe bashkepunimet

- Te sigurohet kapaciteti i agjencisë për të menaxhuar stafin në mënyrë mëtë pavarur nga Ministria

- Sistem i brendshem i sigurimit të cilësisë duke përfshirë kohen e dedikuar të anëtarëve të Bordit

- Të trajnohet një numër i caktuar i profesoreve të Kosoves per tu bërëvlerësues të kualifikuar në mënyrë që të pranohen nga institucionet e arsimit të lartë si anëtar të ekipit vlerësues.

- Sigurimi i pagesave të akreditimit

48

5. PËRPUTHSHMERIA E AAK ME STANDARDET DHE UDHEZIMET EVROPIANE

5.1. Standardet dhe udhëzimet Evropiane (ESG) - pjesa 2

5.1.1. ESG 2.1. Përdorimi i procedurave të sigurimit të brendshëm të cilësisëStandardi:

Procedurat për sigurimin e jashtëm të cilësisë duhet të marrin parasysh efektivitetin e proceseve të brendshme të sigurimit të cilësisë të përshkruara në Pjesën 1 të Standardevedhe Udhëzimeve EvropianeUdhëzimet:

Standardet për sigurimin e brendshëm të cilësisë të përfshira në Pjesën 1 sigurojnë njëbazë të vlefshme për procesin e vlerësimit të jashtëm të cilësisë. Është e rëndësishme qëpolitika e vetë institucionit dhe procedurat e brendshme të vlerësohen me kujdes gjatë kryerjes së procedurave të jashtme, për të përcaktuar shkallën në të cilën standardet janë duke u përmbushur. Nëse institucionet e arsimit të lartë duan të jenë në gjendje të demonstrojnë efektivitetin e proceseve të veta të brendshme të sigurimit të cilësisë dhe nëse këto procese duhet të sigurojë cilësinë dhe standardet, atëherë proceset e jashtmemund të jetë më pak intensive.

Përputhshmëria e AAK me standardet:

AKA zhvillon një sistem akreditimi i cili kombinon akreditimin institucional dheprogramor. Ky proces është i bazuar në efektivitetin e mekanizmave të sigurimit te cilësisë se brendshëme te përcaktuar në standardet e cilësisë ne institucionet e arsimit te larte. Standardet e cilësisë te përcaktuara nga AAK për sigurimin ejashtëm të cilësisë mbulojne gjithë pjesën e pare te ESG. Dokumentet e AAK si Udhëzimet për hartimin e Raportit te vetëvlerësimit për akreditim institucional(Shtojca 13) dhe Udhëzimet për hartimin e Raportit të vetëvleresimit për akreditim programor (Shtojca 14) sikurëse edhe UA për akreditimin e IAL nëKosovë (Aneks 4) janë transparente dhe mbështeten në procesurat e sigurimit tëmbrendëshëm të cilësisë.

Përfundim: Në pajtueshmeri të plotë

49

5.1.2. ESG 2.2. Zhvillimi i procesit të jashtëm të sigurimit të cilësisë

Standardi:

Qëllimet dhe objektivat e proceseve për sigurimin e cilësisë duhet të përcaktohen para setë zhvillohen vetë proceset nga të gjithë ata që janë përgjegjës (duke përfshirëinstitucionet e arsimit të lartë) dhe duhet të publikohen bashkë me përshkrimin eprocedurave që do të përdoren.

Udhëzimet:

Në mënyrë që të sigurohet qartësia e qëllimit dhe transparencës së procedurave , metodatpër sigurimin e jashtëm të cilësisë duhet të jenë të projektuara dhe zhvilluara përmes një procesi që përfshin aktorët kryesorë duke përfshirë institucionet e arsimit të lartë.Procedurat që miratuar duhet të publikohen dhe duhet të përmbajnë deklarata të qarta të qëllimeve dhe objektivave të proceseve si dhe përshkrimin e procedurave që do të përdoren.

Përputhshmëria e AAK me standardet:

Në kapitullin 3 dhe 4 janë përshkruar proceset e zhvillimit të AAK-së dhe procedurat që ajo praktikon. Falë pranisë ndërkombëtare në bordin e saj, AAK ka zhvilluar procedurat e saj dhe proceset e bazuara në praktikat më të mira në Evropë dhe SHBA. Para se të filloj procesi i parë i vlerësimit të jashtëm, AKA ka zhvilluar dhe bërë publike në adresën e saj procedurat dhe proceset e nevojshme per sigurim të cilësisë. Me qëllim të informimit sa më të mirë të IAL në lidhje mëstandardet, kriteret dhe procedurat e vete-vleresimit, AKK ka organizuar disa seminare trajnuese për IAL.

Përfundim: Në pajtim të plotë me standardet

50

5.1.3. ESG 2.3. Kriteret per vendim-marrje

Standardi:

Çdo vendim zyrtar që rezulton si rezultat i procesit të jashtëm të sigurimit të cilësisëduhet të bazohet në kritere të qarta dhe transparente që aplikohen në vazhdimësi.

Udhëzimet:

Vendimet formale të bëra nga agjencitë e sigurimit të cilësisë kane një ndikim të rëndësishëm në institucionet dhe programet që vlerësohen. Në interes të barazisë dhe besueshmërisë vendimet duhet të bazohen në kritere të publikuara dhe të interpretuara nëmënyrë konsistente. Konkluzionet duhet të bazohen në prova të regjistruara dheAgjencitë duhet të kenë mënyra per zbutjen e konkluzioneve nëse është e nevojshme.

Përputhshmeria e AAK me standardet:

Procesi formal i vendim-marrjes i AAK i referohet në mënyrë eksplicitestandardeve të përcaktuara të cilësisë që janë të publikuara dhe lehtë të qasshmepër të gjitha palët e interesuara te AAK dhe për publikun e gjerë. Ato janë zbatuar në mënyrë konsistente. Vendimet dhe raportet e vlerësimit janë të publikuara në faqen e internetit. Në shumë raste ekipi i ekspertëve jap njërekomandim për akreditimin; megjithatë anëtarët e KKC analizojnë të gjithadokumentet relevante dhe formojnë konkluzionin e tyre të pavarur në raport.Çdo raport është subjekt i diskutimit të hapur në mes të anëtarëve të bordit para votimit zyrtar.

Përfundim: në pajtueshmëri të plotë

5.1.4. ESG 2.4. Procesi të jetë i përshtatshëm me qëllimin

Standardi:

Të gjitha proceset për sigurimin e jashtëm të cilësisë duhet të jenë të dizajnuara në mënyrë specifike për të siguruar përshtatshmërinë e tyre për arritjen e qëllimeve dhe objektivave të përcaktuara për to.

51

Udhëzimet :

Agjencitë për sigurimin e cilësisë brenda zonës evropiane për arsim të lartë kanëndërmarrë procese të ndryshme në realizimin e qëllimeve të tyre. Është shumë e rëndësishme që Agjencitë të operojnë më procese dhe procedura që janë adekuate për qëllimet që ato mëtojnë të arritjnë dhe të cilat janë transparente dhe të definuara mirë. Përvoja ka treguar se ka elemente gjerësisht te përdorura te proceseve të rishikimit të jashtëm të cilat jo vetëm ndihmojnë për të siguruar besueshmërinë , vlefshmërine dhe dobinë e tyre , por gjithashtu të sigurojnë një bazë të qëndrushem për sigurimin e cilësisë.

Në mesin e këtyre elementeve këto në vijim janë veçanërisht të rëndësishëme :

- Insistimi që ekspertët që ndërmarrin veprimtari të sigurimit të jashtëm të cilësisë të kenë aftësitë e duhura dhe janë kompetente për të kryer detyrën e tyre

- Ushtrimi i kujdesit në zgjedhjen e ekspertëve- Sigurimi i informimit ose trajnimit të duhur për ekspertët- Përdorimi i ekspertëve ndërkombëtarë- Pjesëmarrja e studentëve- Duhet siguruar që procedurat e rishikimit të përdorura janë të mjaftueshme për të

siguruar prova të mjaftueshme për të mbështetur të gjeturat dhe konkluzionet e arritura

- Përdorimi i raportit te vete-vleresimit/vizitës ne terren/draft raportit/ raporti i publikuar/ modele per rishikimin e vazhdimit të punës

- Njohja e rëndësisë së përmirësimit institucional dhe politikave e zgjerimit si një element thelbësor në sigurimin e cilësisë .

Përputhshmëria e AAK me standardet:

Të gjitha proceset për sigurimin e jashtëm të cilësisë të realizuara nga AAK janë të dizajnuara për të siguruar arritjen e qëllimeve dhe objektivave të AAK-së. Agjencia realizon:

1. Akreditimin fillestar në nivel institucional dhe programesh dhe2. Ri-akreditimin në nivel institucional dhe programesh

Të dy proceset përfshijnë përdorimin e raportit te vetëvlerësimit/ vizitës ne terren/draft raportit/ raportit te publikuar/ procedurat e vazhdimit te punes

52

Gjatë akreditimit fillestar ekspertët e përzgjedhur ndërkombëtar [të cilat përfshijnë edhe studentë në disa raste] vlerësojnë nësë është arritur pragu minimal i kritereve të cilësisë për akreditim të IAL apo ndonjë program studimi. Ekspertët pranojnë dokumentacionin e nevojshëm [ duke përfshirë raportin e vete-vleresimit, bazën ligjore në Kosovë] pak javë para vizitës në terren.

Procesi i ri-akreditimit është i orientuar në përmirësimin e cilësisë. Si fokus primar i ekspertëve të jashtëm gjatë këtij procesi është shkalla e përmbushjes sërekomandimeve dhe përmirësimeve në krahasim me gjetjen dhe raportin paraprak. Në mesin e ekspertëve ndërkombëtar në disa raste është përfshirëedhe një student ndërkombëtar i propozuar nga Unioni i Studentëve Evropian.

Përfundim: pajtueshmëria e plotë

5.1.5. ESG 2.5. Raportimi

Standardi:

Raportet duhet të publikohen dhe duhet të jenë të shkruar në një stil të qartë dhekuptueshëm lehtësisht për audiencën e synuar. Cdo vendim, vadërim apo rekomandim i specifikuar në raport duhet të jetë i shkruar thjeshtë dhe qartë.

Udhëzimet:

Në mënyrë që të sigurohet dobi maksimale nga proceset për sigurimin e jashtëm të cilësisë, është e rëndësishme që raportet duhet të plotësojnë nevojat e identifikuara tëlexuesve të synuar. Raportet nganjëherë janë të destinuara për grupe të ndryshmelexuesish dhe kjo do të kërkojë vëmendje të kujdesshme për përmbajtjen, strukturën, stilindhe tonin.

Në përgjithësi raportet duhet të strukturohen për të mbuluar përshkrimin, analizën (përfshirë provat tjera relevante), përfundimet, lavdërimet, dhe rekomandimet.

Duhet dhënë shpjegime të nevojshme paraprake në mënyrë që ti mundësohet lexuesit tëkuptoj qëllimet e raportit, formen e tij, kriteret e përdorura në marrjen e vendimeve etj. Gjetjet kryesore, konkluzionet dhe rekomandimet duhe të jenë lehtë të identifikueshme

53

nga ana e lexuesit. Raportet duhet të bëhën publike duke përdorur mjete adekuate dhe t’u ofroj mundësinë lexuesve të vlerësojnë dobishmërine e tyre për një institucion përkatës.

Pajtueshmëria e AAK me standardin:

Pas konkludimit të procesit të akreditimit, AAK publikon të gjitha raportet evlerësimit dhe vendimit të akreditimit nga ana e Këshillit Kombëtar të Cilësisë në faqen e saj të internetit. Raportet e ekspertëve publikohen në formën origjinale dhe pa asnjë ndërhyrje nga ana e AAK-së. Struktura e raportit të ekspertëve i gjason strukturës së raportit të vete-vlerësimit dhe bazuar në udhëzimet e AAK-së për ekspertë për vleresim institucional dhe programor (Shotjca 16) (Shtojca 17).

Përfundim: në pajtueshmëri të plotë

5.1.6. ESG 2.6. Procedurat përforcuese

Standardi:

Proceset e sigurimit të cilësisë që përmbajnë rekomandime për veprim ose që kërkojnë një plan veprimi pasues duhet të kenë procedura të paracaktuara për vazhdimin e punës apo përforcimin dhe që zbatohen në mënyrë konsistente.

Udhëzimet:

Sigurimi i cilësisë nuk është vetëm një ngjarje e vetme në aspekt të vlerësimit të jashtëm –kjo duhet zbatuar vazhdimisht në përpjekje për të arritur rezultate sa më të mira. Sigurimi i jashtëm i cilësisë nuk përfundon me publikimin e raportit dhe duhet të përfshijë një procedurë të strukturuar të përforcimit te punës për të siguruar se rekomandimet janë trajtuar si duhet dhe çdo plan i veprimit i kërkuar te hartohet dhe implementohet. Kjo mund të përfshijë takime të tjera me përfaqësues institucionalë ose programor.Objektivi është për të siguruar që zonat e identifikuara për përmirësim janë trajtuar me shpejtësi dhe se rritja e mëtejshme është e inkurajuar

Përputhshmëria e AAK me standardet:

Procedurat vijuese pas publikimit të raportit final të ekspertëve është vetëm njënga katër hapat e procedurës së akreditimit. Vlerësimi i jashtëm i një institucioni

54

të AL ose një program studimi gjithmonë përmban një grup të rekomandimeve për përmirësim. Në vendimin e Akreditimit të lëshuar nga AAK kërkohet nga të gjithë IAL -së të paraqesin një plan përmirësimi sipas rekomandimeve në raportin e vlerësimit . Plani përfshin kornizën kohore , veprimet dhe burimet .Megjithatë AAK ende nuk ndonjë mekanizëm për të kontrolluar nëse ekziston një përmirësim i cilësisë para kohës së akreditimit të ardhshëm Nëse akreditimi është i kushtëzuar atëherë AAK cakton një afat kohor për institucionin për të përmbushur kushtin e dhënë . Përmbushja e kushtit është i kontrolluar nga një ekip i caktuar për këtë qëllim ose duhet të vërtetohet në formë të shkruar.

Plani i përmirësimeve nuk është i nevojshëm në rastet kur merret vendim negativ në procesin e akreditimit.

AAK është e vetëdijshme që duhet ende punë në procedurën vijuese dhë për tëngritur vetëdijën e IAL mbi to.

Përfundim: respektimi i konsiderueshëm i standardit

5.1.7. ESG 2.7. Rishikimet periodike

Standard:

Sigurimi i jashtëm i cilësisë së institucioneve dhe / ose programeve duhet të ndërmerretnë baza ciklike. Kohëzgjatja e ciklit dhe procedurat e vlerësimit të përdorura duhet të jenë të përcaktuara qartë dhe të publikuara paraprakisht.

Udhëzimet:

Sigurimi i cilësisë nuk është statik por një proces dinamik. Ai duhet të jetë i vazhdueshëmdhe jo 'një herë në jetë'. Ai nuk përfundon me shqyrtimin e parë ose me përfundimin eprocedurës formale vijuese. Cilësia duhet të rishikohet në mënyrë periodike. Vlerësimi i jashtëm duhet të marr parasysh edhe progresin e bërë që nga vlerësimi paraprak. Procesi duhet të definohet qartë sa i përket dhe kërkesat nuk duhet të jenë më të larta se c’është e nevojshme për arritjen e objektivave.

55

Përputhshmëria e AAK me standardet:

AKA realizon sigurimin e jashtëm të cilësisë për IAL-së dhe programeve të tyrenë mënyrë periodike. Ligji mbi Arsimin e Lartë në Kosovë (aneksi 1) përcakton gjatësinë e vlerësimit periodik të institucioneve të arsimit të lartë që të jetë në maksimum prej 5 vjetësh.Vlerësimi i jashtëm i cilësisë së programeve të studimitështë e organizuar në cikle 3-vjeqare.

Përfundim: në pajtueshmëri të plotë

5.1.8. ESG 2.8. Analizat e sistemit

Standardi:

Agjencitë për sigurimin e cilësisë duhet të përgatisin nga kohe pas kohe raporte përmbledhëse që përshkruajnë dhe analizojnë përfundimet e përgjithshme të vlerësimeve, rishikimeve,etj

Udhëzimet:

Të gjitha agjencitë për sigurimin e jashtëm të cilësisë mbleshin informacione në lidhje me programet individuale dhe / ose institucioneve dhe kjo ofron material për analiza të strukturuara të sistemeve të arsimit të lartë. Analiza të tilla mund të japin informacionshumë të dobishëm në lidhje me zhvillimet, trendet, praktikat më të mira në zhvillim.

Perputhshmëria e AAK me standardet:

Një raport gjithëpërfshirës i analizës së sistemit është realizuar në vitin 2009(Shtojca 23) menjëherë pas konkludimit të procesit të parë të vlerësimit tëjashtëm. Në dy vitet e fundit AAK-ja ka publikuar raporte vjetore të punës drejtuar Ministrisë së Arsimit dhe Kuvendit të Kosovës. Këto raporte përmbajnëinformacion në lidhje me aktivitetet e AAK-së, gjetjeve dhe rezultateve të proceseve dhe rekomandime për ngritjen e cilësisë.

AAK planifikon në të ardhmen për të analizuar të gjitha proceset për vlerësimin e jashtëm të cilësisë së kryer deri tani në mënyrë që të prodhojnë një raport analizues gjithëpërfshirës te sistemit te gjere te të AL në Kosovë.

56

Përfundim: pjesërisht në përputhje

5.2. ESG Pjesa 3

5.2.1. ESG 3.1. Përdorimi i procedurave të sigurimit të jashtëm të cilësisë

Standardi:

Procecurat e jashtme të sigurimit të cilësisë duhet të marrin parasysh praninë dhe efektivitetin e proceseve të sigurimit të cilësisë të përshkruara në Pjesen 2 të Standardeve dhe Udhëzimeve Evropiane

Udhëzimet:

Këto deklarata duhet të përshkruajnë qëllimet dhe objektivat e proceseve të agjencive të sigurimit të cilësisë, ndarjen e punës me aktorët relevantë në arsimin e lartë, sidomos në institucionet e arsimit të lartë, si dhe kontekstin kulturor dhe historik të punës së tyre. Deklaratat duhet të bëjnë të qartë se procesi i jashtëm i sigurimit të cilësisë është një aktivitet i madh i agjencisë dhe se ekziston një qasje sistematike për arritjen e qëllimevedhe objektivave të saj. Duhet gjithashtu të jetë dokumentacioni për të demonstruar sedeklaratat janë të përkthyera në një politikë të qartë dhe plan te menaxhimit.

Perputhshmëria e AAK me standardet:Konformiteti i procedurave dhe proceseve për sigurimin e jashtëm të cilësisë tëAAK-së me Pjesen II ESG është përshkruar më lartë në pjesën 5.1

Përfundim: në pajtueshmëri të plotë

5.2.2. ESG 3.2. Statusi zyrtar

Standardi:

Agjencitë duhet të njihen formalisht nga autoritetet kompetente publike në HapësirënEvropiane të Arsimit të Lartë si agjenci me përgjegjësi për sigurimin e jashtëm të cilësisë dhe duhet të kenë një bazë të qartë ligjore. Ato duhet të përputhen me të gjitha kërkesat ejuridiksioneve legjislative brenda të cilit veprojnë.

57

Përputhshmëria e AAK me standardin:

AAK është themeluar në vitin 2008 nga Ministria e Arsimit Shkencës dhe Teknologjisë sipas LAL (aneksi 1), si agjenci e pavarur përgjegjëse për vlerësimin dhe promovimin e cilësisë së arsimit të lartë në Kosovë. Përgjegjësitë dhe procedurat si dhe roli i Këshillit Kombëtar të Cilësisë , si një organ qeverisës dhe vendimmarrës janë të rregulluara me nenet 7 dhe 15 të këtij ligji . Pavarësia e AAK si parakusht për anëtarësim në ENQA është e garantuar me ligj dhe është nxitur më tej me miratimin e LAL të ri në vitin 2011. Te gjitha rregulloret dhe procuedurat e AAK janë zhvilluar në përputhje të plotë me ESG dhe janë bërë publike në faqen e saj te internetit.

Në vitin 2011 AAK bërë pjese e ENQA dhe merr pjesë rregullisht në mbledhje , konferenca dhe aktivitete të tjera te sigurimit te cilësisë në nivel evropian . Anëtarët e saj marrin pjesë në dy grupe punuese te ENQA . Përafrimi me ENQA dhe rezultatet e arritura në sigurimin e cilësisë dëshmojnë pajtueshmëri të plotëme kërkesat legjislative mbrenda kontekstit të operimit. AAK është e njohur zyrtarisht nga autoritetet kompetente publike në Zonën Evropiane të Arsimit tëLartë si agjenci me përgjegjesi për sigurimin e cilësisë konform bazës së saj ligjore.

Përveç aktiviteteve në realizimin e vlerësimit të jashtëm të cilësisë, AAK është e përfshirë në aktivitete të tjera të tilla si: pjesëmarrja në grupet punuese për zhvillimin e dokumenteve ligjore mbi AL , zhvillimi i Kornizës Kombëtare të Kualifikimeve , bashkëpunimi me Komisionin Parlamentar për AL , pjesëmarrja në konferenca ndërkombëtare dhe punëtori , etj

Përfundim: në pajtueshmëri të plotë

58

5.2.3. ESG 3.3. Aktivitetet

Standardi:

Agjencitë duhet të ndërmarrin aktivitete për sigurim të jashtëm të cilësisë (në nivel institucional apo program) në baza të rregullta

Udhëzimet:

Këto mund të përfshijnë vlerësimin, rishikimin, auditimin, vlerësimin, akreditimin apo aktivitete të tjera të ngjashme dhe duhet të jenë pjesë e funksioneve thelbësore të agjencisë

Perputhshmëria e AAK me standardet:

Në kapitujt 3 dhe 4 janë përshkruar aktivitetet e jashtme të sigurimit të cilësisë qe AAK ndërmerr periodikisht në IAL-së. Aktivitetet e AAK mbështeten në aktet ligjore dhe dokumentet e saj të cilat janë të publikuara dhe të njohura për tëgjitha palët e interesuara. Sipas LAL (aneksi 1) funksionet thelbësore të agjencisëjanë akreditimi i IAL-së në një cikël 5-vjeçar dhe akreditimin e programeve të studimit në cikle 3-vjeqare.

Në të ardhmen AAK planifikon të organizojë auditimin e cilësisë së IAL si dhevlerësimin afatmesëm ndërmejet dy periudhave të akreditimit.

Qëllimi kryesor i procesit të akreditimit është rritja e cilësisë.Në mënyrë që të ndjekin praktikat më të mira në sigurimin e cilësisë në Evropë, AAK rishikon rregullisht dokumentet dhe procedurat e saja.

Përfundim: në pajtueshmëri të plotë

59

5.2.4. ESG 3.4. Burimet

Standardi:

Agjencitë duhet të kenë burime adekuate dhe proporcionale si njerëzore dhe financiare për të mundësuar ato që të organizojnë dhe të drejtojnë procesin e sigurimit te tyre të jashtëmtë cilësisë (ES) në mënyrë efektive dhe efikase si dhe me pajisje të përshtatshme për zhvillimin e proceseve dhe procedurave të tyre.

Përputhshmëria e AAK me standardet:

Numri i proceseve te akreditimit qe AAK ka kryer që nga viti 2009 si dhe numri i IAL të vlerësuara së bashku me programet studimore më së miri mund të demonstrojë se AAK ka burime të mjaftueshme njerëzore dhe financiare për të organizuar dhe drejtuar procesin e sigurimit të jashtëm të cilësisë në mënyrë efektive dhe efikase.

AAK për momentin ka punësuar me orar të plotë [.....] të cilët përbëjnë pjesën administrative të agjencisë apo zyret e AAK . Institucioni menaxhohet nga Drejtori Ekzekutiv i AKK-së i cili është përgjegjës për planifikimin dhe organizimin e procesit të sigurimit të jashtëm të cilësisë. I tërë stafi ka kualifikime të mjaftueshme universitare për të kryer funksionet që kanë. Secili anëtar stafi realizon aktivitetet e tija që ndikojnë drejpërdrejtë në efektivitetin dhe efikasitetin e procesit të sigurimit të cilësisë.

Zyra e AAK i ka përkushtuar rëndësi të vecantë trajnimit të stafit dhe aktiviteteve të destinuara për ndërtimin e kapaciteteve dhe profesionalizimin e stafit në punë. Shumica e kuadrit të AAK ka vijuar trajnime jashtë dhe mbrenda vendit në fushën që ata mbulojnë. Burimet njerëzore të AAK ishin paksa tëkufizuara për të menaxhuar dy procese të njepasnjëshme të vlerësimit të jashtëm. Mirëpo, për shkak të dobishmërisë publike dhe rezultateve të treguara nga institucioni në avancimin e cilësisë në arsimin e lartë, Ministria e Financave ka mundësuar rritjen e numrit të të punësuarve. Burimet aktuale janë tëmjaftueshme për të menaxhuar volumin aktual të punës.

Përsa i përket burimeve financiare, AAK është e financuar nga MASHT-i dhe nga të ardhurat qe ajo gjeneron nga tarifat e akreditimit dhe taksaat qe IAL paguajne për procesin e akreditimit. Çdo vit kalendarik AAK propozon buxhetin vjetor i

60

cili është i bazuar në shpenzimet e vitit paraprak. Buxheti i AAK është i inkuadruar në një linjë të vecantë buxhetore në llogarinë e MASHT-it. Kjo drejtohet nga Drejtori i AAK-së i cili nënshkruan në emër të institucionit. Shuma e të hyrave vetanake të AAK përcaktohet nga Ministria e Financave. (Buxheti vjetor në vitin 2013 shih aneksin 20]. Një përqindje e madhe e buxhetit shpenzohet në tarifat për anëtarët ndërkombëtarë të paneleve vlerësuese. Paratë nga donatorët kanë qenë një burim i rëndësishëm që kanë mbështetur zhvillimin e një sistemi efikas të sigurimit të cilësisë dhe zhvillimin e kapaciteteve të agjencisë. Natyrisht , ky sistem mund të bëhet më i vështirë për të mbështetur në rast se uljes së mbështetjes së donatorëve të jashtëm në të ardhmën.

Përfundim: respektim i konsiderueshëm i standardit.

5.2.5. ESG 3.5. Deklarata e misionit

Standardi:

Agjencitë duhet të kenë qëllime dhe objektiva të qarta dhe eksplicite për punën e tyre e tëcilat përfshihen në një deklaratë të theksuar publikisht.

Udhëzimet

Këto deklarata duhet të përshkruajnë qëllimet dhe objektivat e proceseve të agjencive të sigurimit të cilësisë, ndarjen e punës me aktorët relevantë në arsimin e lartë, sidomos në institucionet e arsimit të lartë, si dhe kontekstin kulturor dhe historik të punës së tyre. Deklaratat duhet të bëjë të qartë se procesi i jashtëm i sigurimit të cilësisë është një aktivitet parësor i agjencisë dhe se ekziston një qasje sistematike për arritjen e qëllimevedhe objektivave të saj. Duhet gjithashtu të dokumentohet qartë që deklaratat përkthehennë një politikë të qartë dhe plan te menaxhimit.

Përputhshmëria e AAK me standardet:

Misioni i AAK-së është përcaktuar në bazë të përgjegjësive në Ligjin e AL në Kosovë dhe eshte berë publik në www.akreditimi-ks.org.

Misioni i AAK-së është për të vlerësuar dhe për të promovuar cilësinë e arsimit të lartë në Kosovë . Përmjet proceseve profesionale dhe transparente të vlerësimit të cilësisë dhe me mjete të përshtatshme [ të cilat plotësojnë praktikat më të mira

61

ndërkombëtare] AAK siguron që standardet dhe cilësia e arsimit të lartë në Kosovë ka përmbushur kërkesat dhe pritjet e ENQA për sigurimin e cilësisë në arsimin e lartë.

Proceset e përshkruara në kapitujt 3 dhe 4 japin prova se procesi i sigurimit të cilësisë se jashtme është një aktivitet i parësor i agjencisë dhe se ekziston një qasje sistematike për arritjen e qëllimeve dhe objektivave të saj . Proceset e vlerësimit të jashtëm të ndërmarra nga Agjencia e Akreditimit e Kosovës gjatë periudhës 2009/2013 kane kontribuar në zhvillimin e kulturës së cilësisë në arsimin e lartë në Kosovë dhe përmirësimin e vazhdueshëm të cilësisë .

Në përputhje me misionin e saj AAK ka zhvilluar Strategjinë e saj për periudhën 2014-2018 , të cilat prioritete janë fokusuar në katër drejtimeve kryesore:

Prioritetet strategjike të AAK -së :

Konsolidimi apo perforcimi i pavarësisë së Agjencionit Përhapja e kulturës së cilësisë në arsim të lartë Ndërkombëtarizimi Ndërtimi i burimeve dhe kapaciteteve

Përfshirja e ekspertëve ndërkombëtarë në panelet vlerësuese ka bërë qe AAK te konsiderohet si një praktikë e mirë në rajonin e Ballkanit Perëndimor për shmangien e konfliktit të interesit gjatë proceseve të vlerësimit të jashtëm dhe në të njëjtën kohë ka ndikuar pozitivisht në ndërkombëtarizimin e punës së saj .Në vitet e ardhshme AKA duhet të rishikoj deklaratën e misioit në mënyrë që tëharmonizohet edhe më tutje puna e saj me praktikat më të mira në sigurimin e cilësisë në Evropë dhe më gjerë .

Përfundim: në pajtueshmëri të plotë

62

5.2.6. ESG 3.6. Pavarësia

Standardi:

Agjencitë duhet të jenë të pavarura në ate masë që ato të kenë përgjegjësi autonome për operacionet e tyre dhe se konkluzionet dhe rekomandimet e bëra në raportet e tyre nuk mund të ndikohet nga palët e treta të tilla si institucionet e arsimit të lartë , ministritë ose palët e tjera.

Udhëzimet :

Një agjenci do të duhet të demonstrojë pavarësinë e tij nëpërmjet masave të tilla si:

pavarësia e saj operacionale nga institucionet e arsimit të lartë dhe qeveritë dhe qëkjo të garantohet përmes dokumentacioneve zyrtare [psh. Instrumentet e qeverisjes apo akteve ligjore]

Përcaktimi dhe funksionimi i procedurave dhe metodave për nominimin e ekspertëve të jashtëm dhe përcaktimin e rezultateve të proceseve të sigurimit tëcilësisë të bëhet në mënyrë autonome dhe të pavarur nga Qeveria, institucionet e arsimit të lartë dhe akteret tjerë politik. Procesi duhet të konsistoj në përfshirjen e palëve të interesuara sidomos studentëve për rrjedhën e sigurimit të cilësisë dhe rezultatet përfundimtare të proceseve të sigurimit të cilësisë.

Përputhshmëria e AAK me standardet:

Pavarësia AAK reflektohet në të gjitha aktivitetet duke filluar nga planifikimi dhe organizimi i procesit të vlerësimit të jashtëm , përzgjedhja e anëtarëve të paneleve të ekspertëve dhe marrjen e vendimeve të akreditimit . Pavarësia është përcaktuar jo vetëm nga LAL , neni 7 (Aneksi 2), por edhe me rregullore tjera nënligjor ne te cilën AAK eshte bazuar për zhvillimin e standardeve dhe procedurave të saja. (Shtojcat : UA për themelimin e rregullave të AAK-së, UA për akreditim , Statuti i AAK-së , KKC Rregullorja)

63

Organi vendimmarrës i AAK-së është Këshilli Kombëtar i Cilësisë , i cili merr vendimet me shumicën e votave të anëtarëve të saj në pavarësi të plotë nga IAL-ve dhe MASHT-it dhe mbi bazën e vlerësimit të raporteve të marra nga panelet e ekspertëve ndërkombëtar. Procedurat për përfshirjen e ekspertëve ndërkombëtarë në panele vlerësuese janë të bazuara në nenin 15 të LAL . Kriteret për përzgjedhjen e ekspertëve të jashtëm janë zhvilluar nga AAK dhe janë të bazuara në praktikat më të mira në Europe. Keto procedura janë transparente dhe te menaxhuara plotësisht nga agjencia dhe pa asnjë ndërhyrje nga ndonjë pale interesi.

Megjithatë, edhe pse situata aktuale është mjaft i mirë, AAK është e vetëdijshme se pavarësia e saj mbetet e brishtë dhe ka nevojë të konsolidohen më tej ashtu sic po konsolidohen proceset demokratike në vend. Për këtë arsye konsolidimi i pavarësisë së agjencisë është një nga prioritetet kryesore dhe objektivave strategjike në periudhën 2014-2018 .

Përfundim: thelbësisht në përputhje me standardin

5.2.7. ESG 3.7. Kriteret dhe procedurat e perdorura në procesin e jashtëm tësigurimit të cilësisë

Standardi:

Proceset , kriteret dhe procedurat që përdoren nga agjencitë duhet të para- definohen dhe te jene publikisht në dispozicion. Këto procese normalisht do të pritet të përfshijnë:

vetëvlerësimin ose proceduren ekuivalente nga subjekti i procesit të sigurimit të cilësisë

një vlerësim te jashtëm nga një grup i ekspertëve , përfshirë , sipas rastit , studentë dhe vizitat ne terren

publikimi i një raporti , vendimeve, rekomandimeve ose rezultateve tjera formale dhe procedurat vijuese për të shqyrtuar veprimet e ndërmarra nga subjekti i procesit të sigurimit të cilësisë në rastet kur kemi rekomandime në raport

64

Udhëzimet :

Agjencitë mund të zhvillojnë dhe të përdorin procese dhe procedurat shtesë për qëllime të caktuara .

Agjencitë duhet t'i kushtojnë vëmendje të vecante dhe në mënyrë të vazhdueshme parimeve të tyre, të sigurohen që kërkesat e tyre dhe proceset të jenë tëmenaxhueshme dhe se përfundimet dhe vendimet e tyre janë marrur në mënyrëkonsistente. Agjencionet që marrin vendime formale për sigurimin e cilësisë, apo konkluzione të cilat kanë pasoja formale , duhet të kenë procedura të ankesës . Natyra dhe forma e procedurave të ankesës duhet të përcaktohet në statutin e secilit institucion.

Përputhshmëria e AAK me standardet:

AAK ka zhvilluar proceset e saj, kriteret dhe procedurat, në pavarësi të plotë ngaqeveria dhe IAL-ve dhe me përkrahjen e anëtarëve të Bordit dhe ekspertët ndërkombëtarë. Të gjitha këto dokumente janë publikisht të disponueshme nëfaqen e internetit të Agjencisë.

Siç përshkruhet në Kapitullin 4 pika 4.2, procedura e akreditimit AKA ka katërhapa:

Dorëzimi i aplikimit, një vetë-vlerësim nga subjekti i procesit të sigurimit të cilësisë

Vlerësimin e jashtëm nga një grup i ekspertëve, duke përfshirë edhe studentë dhe vizita në terren

Vendimet e KKC dhe publikimet e raporteve të ekspertëve të jashtëm

Hapat vijues – Plani i Përmirësimit në rast se kemi rekomandime tëspecifikuara në raport.

Në kapitullin 4 janë përshkruar proceset e jashtme të sigurimit të cilësisë qe AKAkryen: akreditimin fillestar të IAL dhe programeve të studimit dhe ri-akreditimin.

65

Të gjitha proceset përfshijnë një vizitë në terren të panelit të ekspertëve ndaj subjektit të institucionit të vlerësimit të jashtëm. Anëtarët e panelit janë përzgjedhur në bazë të kritereve të publikuara dhe nga një listë e ekspertëve ndërkombëtar më përvojë në diciplinat gjegjësë dhe në procese të vlerësimit institucional.

Paneli i ekspertëve përpilon një raport të përbashkët në përmbushjen estandardeve të cilësisë të përcaktuara nga AAK. Bazuar në raportin e ekspertëve dhe dokumentet tjera relevante, Këshilli Kombëtar i Cilësisë merr vendimin e vet mbi akreditimin. Propozim vendimet mund të jenë pozitive – në rastet kur institucionet përmbushin parakushtet minimale apo negative – në rastet kur nuk janë përmbushur parakushtet. Në rast të një vendimi negativ, MASHT-i nuk jap licencen e operimit dhe realizimit të aktiviteteve akademike. Anëtarët e KKCmund të vendosin për akreditim të kushtëzuar nëse paneli i ekspertëverekomandon përmbushjen e kritereve te mbetura para se të filloj procedura e akreditimit

Pasi qe vendimi i akreditimit ka pasoja formale, AAK ka instaluar një procedurë ankimimi e cila sanksionohet edhe në UA nr. 02/L-28. Në pajtim me nenin IX,Neni 126 i këtij ligji, një institucion i cili nuk është i kënaqur me një vendim administrativ, në këtë rast me vendimin e akreditimit, mund të paraqesë ankesënë formën e kërkesës për rishqyrtim tek organi kompetent brenda 30 ditë pasmarrjes së vendimit. Në raste të tilla AAK themelon komision të përbërë nga tre anëtar me mandatin për të shqyrtuar dokumentacionin dhe ti propozoj KKC-sëtë miratoj apo refuzoj ankesen. Në rast se institucioni nuk është i knaqur me vendimin e KKC atehërë ka mundësinë që rast ta procedoj në gjykatë/autoritete me të larta për të shqyrtuar procedurën mbrenda 15 ditë nga marrja e vendimit.

Përfundim: thelbësisht në përputhje me standardin

66

5.2.8. ESG 3.8. Procedurat e llogaridhenies

Standard:

Agjencitë duhet të kenë procedura për llogaridhënie vetanake.

Udhëzimet :

Këto procedura pritet të përfshijënë:

1. Një politikë te publikuar për sigurimin e cilësisë së vetë agjencisë , dhe te bëhet e disponueshme në faqen e saj.

1. Dokumentacion që dëshmon se :

Proceset e agjencisë dhe rezultatet reflektojnë misionin e saj dhe qëllimet e sigurimit të cilësisë

Agjencia ka një mekanizëm që parandalon konfliktet e interestit të ekspertëve tëjashtëm

Agjencia ka mekanizma të besueshëm që sigurojnë cilësinë e çdo aktiviteti dhe materialeve të prodhuara palët e nën-kontraktuara

Agjencia ka procedura të mbrendhsme të sigurimit të cilësisë të cilat përfshijnë njëmekanizëm për mbledhjen e reagimeve [stafi apo bordi]; në mekanizëm tëmbrendëshëm të reflektimit [ për të proceduar reagimet e mbrendshme për përmirësime] dhe një mekanizmëm të reagimit të jashtëm [ për të pranuar reagimet e ekspertëve dhe institucionet e IAL për zhvillim në të ardhëmen] nëmënyrë që të informoj dhe mbështes zhvillimin dhe përmirësimin e vazhdueshëm.

Një vleresim të obligueshëm të jashtëm të realizuar në mënyrë ciklike së paku njëherë në 5 vite.

Përputhshmëria e AAK me standardin:

Si agjenci për sigurimin e jashtëm të cilësisë , AAK ka procedurat e llogaridhënies. AAK është llogaridhënësë ndaj akterëve të saj (IAL, sektori i biznesit, MASHT, Qeveria). AAK ka zhvilluar një numër të dokumenteve të brendshme (statuti AKA Shtojca 6) Rregullorja për KKC, ( Aneksi 7 ) Rregullorja për akreditimin e studimeve të doktoratës (Aneksi 10) , Rregullorja për degët (

67

Aneksi 9) e cila shërben për rregullimin e punës si dhe që të përshkruaje politikën për sigurimin e cilësisë së agjencisë . Të gjitha këto dokumente janë botuar dhe janë në dispozicion për të publikun.

Proceset e akreditimit te kryera nga AKA dhe rezultatet e agjencionit janë në përputhje me misionin dhe përgjegjësinë e agjencisë :

Për të vlerësuar dhe për të promovuar cilësinë e arsimit të lartë në Kosovë

Për të realizuar proceset profesionale dhe transparente të vlerësimit të cilësisë të cilat bazohen në praktikat më të mira ndërkombëtare

Të siguroj se standardet dhe cilësia e arsimit të lartë në Kosovë përmbushin kërkesat dhe pritjet e ENQA .

AAK sipas AL (Aneksi 1) ka mekanizma për të shmangur konfliktin e interesit nëpunën e ekspertëve të saj të jashtëm:

Të gjithë ekspertët janë ndërkombëtar Kriteret për përzgjedhjen e ekspertëve janë të bazuara në praktikat më të

mira në Evropë. Procedura e përzgjedhjes dhe kriteret për përzgjedhjen e ekspertëve për ekipet vlerësuese (aneksi.....) janë të publikuara në faqen e internetit të agjencisë.

Ekspertët e jashtëm veprojë në përputhje me Kodin e Praktikave të Mira gjatë Vizitave në Terren (Aneksi...)

Ekspertët e angazhuar duhet të nënshkruajnë deklaratën e konfidencialitetit para realizimit të vizitës në terrën.

Agjencia ka procedura për sigurimin e brendshëm të cilësisë të cilat përfshijnënjë mekanizëm të brendshëm te reagimeve duke mbledhur informata te reagimeve mbi aspektet e aktiviteteve të saj dhe të arriturat nga stafi i tij:

Personeli administrativ dhe anëtarët e KKC ishin të përfshirë në analizatSVOT dhe në rishikimin e dokumenteve dhe procedurave AAK.

Në mënyrë që të informojë dhe të mbështesë zhvillimin dhe përmirësiminAAK ka instaluar një mekanizëm të reagimeve te jashtme per të mbledhur

68

reagime nga ekspertët dhe institucionet evlerësuara, stafit akademik,studentëve dhe punëdhënësve për zhvillimin në të ardhmen). Ështëkompletuar një studim me rreth 500 pyetësorë dhe rezultatet janë analizuar dhe paraqitur në raportin e vete-vleresimit (SER) (grafiku ...)dhe faqen e internetit të AAK-së.

AAK ka një mekanizëm të brendshëm reflektimi (dmth. do të thotë që të reagojnëndaj rekomandimeve të brendshme dhe jashtme për përmirësim)

Për të analizuar pyetsorët

Për të analizuar SWOT

Të hartoj planin e përmirësimit bazuar në reagimet e grupeve të interesit

Të takohet me përfaqësues të IAL

Të marr pjesë si partner në projektet e Tempus etj.

Ky është vlerësimi i parë i jashtëm i AAK-së. Institucioni planifikon që të realizoj vlerësimin e tij të jashtëm në mënyrë periodike dhe për cdo pesë vite.

Përfundim: thelbësisht në përputhje me standardin

69

6. LISTA E SHTOJCAVE

Laws & Bylaws

Annex 1 Ligji për Arsimin e Lartë në Kosovë (No. 2002/3)Annex 2 Ligji për Arsimin e Lartë në Republikën e Kosovës (No. 04/ L-037)Annex 3 Udhëzimi Administrativ për Themelimin e Agjencisë së Kosovës

për Akreditim (No. 11/2004)Annex 4 Udhëzimi Administrativ për Akreditimin e Institucioneve të

Arsimit të Lartë në Kosovë (No. 02/2013)Annex 5 Udhëzimi Administrativ për Licensimin e Bartësve Privat të

Arsimit të Lartë në Kosovë (No. 25/2012)

Aktet e përgjitshme dhe të brendshme administrative të AKA-së

Annex 6 Statuti i AKA-sëAnnex 7 Rregullorja e KSHC-së Annex 8 Rregullore e punës së AKA-së Annex 9 AKA Parimet për degët/ loakacionet e reja Annex 10 AKA Rregullore për akreditimin e studimeve të doctorates Annex 11 AKA StandardetAnnex 12 AKA Aplikimi dhe procedura për akreditim Annex 13 AKA U1 – Udhëzimi për hartimin e RVV-së (Institucionet) Annex 14 AKA U2 – Udhëzuesi për hartimin e RVV-së (Programet) Annex 15 AKA Procedura e Përzgjedhjes së Ekspertëve Annex 16 AKA Udhëzuesi për ekspertë (Institucionet) Annex 17 AKA Udhëzuesi për ekspertë (Programet) Annex 18 AKA Kodi i Praktikës së MirëAnnex 19 AKA Deklarat e Konfidencës Annex 20 AKA Planet Financiare

Të tjera

Annex 21 Raporti i Akreditimit të BAC Annex 22 Strategjia për Zhvillimin e AL në Kosovë 2005 – 2015 SAnnex 23 Licensimi dhe Akreditimi sipas LAL në Kosovë Annex 24 Mostër e pyetësorit Annex 25 Plani Strategjik i Kosovës 2011 – 2016