VESAYETN SONA ERMES

ALE HUKUKUstanbul niversitesi RektrlSrekli Eitim Uygulama ve Aratrma MerkeziAile Danmanl Sertifika Program

Prof. Dr. Yasemin Ikta

VESAYETN SONA ERMESVESAYET GEREKTREN SEBEPLERN ORTADAN KALKMASINA BALI OLARAK VESAYETN SONA ERMESVesayetin Kendiliinden Sona ErmesiKklerdeEer ki bir kk herhangi bir sebeple velayet yerine vesayet altnda bulunuyorsa kk zerindeki vesayet onun ergin olmasyla kendiliinden sona erer. (TMK madde 470/1)Vesayet altndaki kn yeniden veya ilk kez velayet altna alnmas da kendiliinden vesayeti sona erdirir.Evlenme ile vesayetten kurtulma ise evlenen kimsenin sadece kklk sebebiyle vesayet altnda olmas durumunda olanakldr.

VESAYETN SONA ERMESb) Hkmllerdezgrl balayc cezaya mahkumiyet sebebiyle kstl bulunan kii zerindeki vesayet, hapis halinin sona ermesiyle kendiliinden ortadan kalkar. (TMK madde 471)Geici veya artl salverme hallerinde, kstllk hali kendiliinden ortadan kalkacaktr.VESAYETN SONA ERMESc) lm ve GaiplikKanun aka ngrmese de, vesayet altndaki kk veya kstl kiinin lmesi de vesayeti sona erdirir. Ayn ekilde gaiplik durumunda vesayet, gaiplik kararyla birlikte, ileriye etkili olarak sona erecektir.VESAYETN SONA ERMESVESAYETN MAHKEME KARARIYLA SONA ERMESTMK madde 472 uyarnca; dier kstllar zerindeki vesayet, yetkili vesayet makamnn kararyla sona erer. Vesayeti gerektiren sebebin ortadan kalkmas zerine vesayet makam vesayetin sona ermesine karar verir. Kstl ve ilgililerden her biri, vesayetin kaldrlmas isteminde bulunabilir.Madde metni aka vesayet makamnn kararn aramaktadr.VESAYETN SONA ERMESARTLARITMK madde 472 uyarnca ncelikle kstlama sebebinin ortadan kalkmas gerekir. Hakim resen aratrma ilkesi erevesinde yapaca inceleme sonras vesayeti gerektiren sebebin ortadan kalktn tespit ederse vesayetin sona ermesine veya baka bir tedbire dntrlmesine karar verebilir. Ayn hkme gre ilgililerin de sona erme davas ama hakk sakldr. Vasi ve denetim makam da ilgililer kapsamnda yer alr.

VESAYETN SONA ERMESYARGILAMA USULa) lanTMK madde 473 uyarnca kstlama ilan edilmise, kaldrlmas da ilan olunur. Sz konusu hkm yeni TMK madde 410 ile beraber deerlendirildiinde kstlama karar kesinletiinde hemen ilan olunur eklinde okunur. Fakat fiil ehliyetinin yeniden kazanlmas ilann yaplmasna bal deildir. (TMK madde 473/III)VESAYETN SONA ERMESb) Akl Hastal ve Akl Zayfl Halinde UsulAkl hastal veya akl zayfl yznden kstlanm olan kii zerindeki vesayetin kaldrlmasna, ancak kstlama sebebinin ortadan kalkm olduunun resmi salk kurulu raporu ile belirlenmesi halinde karar verilebilir. (TMK madde 474)VESAYETN SONA ERMESc) Savurganlk, Alkol veya Uyuturucu Madde Bamll, Kt Yaama Tarz, Kt Ynetim Halinde UsulSavurganl, alkol veya uyuturucu madde bamll, kt yaama tarz veya malvarln kt ynetmesi sebebiyle kstlanm olan kiinin vesayetin kaldrlmasn isteyebilmesi, en az bir yldan beri vesayet altna alnmasn gerektiren sebeple ilgili olarak bir ikayete meydan vermemi olmasna baldr. (TMK madde 475)

VESAYETN SONA ERMESBuradaki ikayet, vesayet dairelerine ynelik (vasi dahil)kiilerce yaplan her trl hakl ikayeti kapsar.d) stek zerine Kstlamada UsulKendi isteiyle kstlanm olan kii zerindeki vesayetin kaldrlmas, kstlamay gerektiren sebebin ortadan kalkmasna baldr. (TMK madde 476)

VESAYETN SONA ERMESVASLK GREVNN SONA ERMESVesayetin sona ermesinin beraberinde vasinin vasilik grevi de sona erecei aktr. Ancak kimi zaman vesayet devam ederken sadece vasinin vasilik sfat ortadan kalkabilir.VESAYETN SONA ERMESVasilik Grevin Kendiliinden Sona ErmesiVasinin lmVasinin lm vesayet grevini kendiliinden sona erdirir. (TMK madde 479)Buna karn kiinin gaipliini gerektiren bir tehlike ierisinde kaybolmas veya kendisinden uzun zamandan beri haber alnamamas halinde, TMK madde 483/II uyarnca vasinin grevden alnmas bir zorunluluk olarak ortaya kar.VESAYETN SONA ERMESb) Ehliyetsiz Hale GelmeVasinin kstlanmas, yasa gerei kendiliinden vasinin grevini sona erdirir. (TMK madde 479) Vasinin srekli ayrt etme gc kayplarnda da ayn madde hkm uygulanr. Geici olarak ayrt etme gcnn kayb halinde vesayet makam vasiyi grevden alabilir. (TMK madde 483/II)VESAYETN SONA ERMESc) Kastl lenmi Sutan Hapse Mahkumiyet5237 sayl yeni Trk Ceza Kanunu madde 53/Ib.c uyarnca kii, kasten ilemi olduu sutan dolay hapis cezasna mahkumiyetin kanuni sonucu olarak vesayet ve kayymla ait bir hizmette bulunmaktan yoksun braklr.d) Vesayetin Kendiliinden Sona ErmesiVesayetin kendiliinden sona erdii hallerde de vasinin grevi kendiliinden sona ermi olur.VESAYETN SONA ERMESe) Vasinin Grev Sresinin Dolmas Vasinin iki yllk grev sresi ikinci yln sonunda vesayet makam tarafndan uzatlmad takdirde srenin dolmasyla kendiliinden sona erer. (TMK madde 480)Ayrca TMK madde 482 uyarnca, grevi sona eren vasi, yenisi greve balayncaya kadar zorunlu ileri yapmakla ykmldr.VESAYETN SONA ERMES2) Vasilik Grevinin Kendiliinden Sona Ermedii HallerVasilik Engellerinin VarlVasi, vasilie engel bir sebebin ortaya kmas halinde grevinden ekilmek zorundadr. (TMK madde 481/I)Vasilik engelleri vasi iin grevine baladktan sonra ortaya karsa veya greve baladktan sonra varlklar anlalrsa vasi, derhal grevinden ekilmek zorundadr.VESAYETN SONA ERMESGrevin sona erme an hakime ekilme beyannda bulunulduu andr.Hakim bizzat vasilik engelini rendii takdirde, vasinin ekilmesini beklemeden vasiyi grevden alr. (TMK madde 483)VESAYETN SONA ERMESb) Vasilikten Kanma Sebebinin VarlVasi kendisi iin bir vasilikten kanma sebebi ortaya kt takdirde srenin bitiminden nce grevinden alnmasn isteyebilir. Ancak nemli sebeplerin varl halinde grevine de devam etmek zorundadr.(TMK madde 481/1)Kendisi iin bir kanma sebebi sonradan ortaya kan vasi, grev sresi bitmeden hemen grevden alnmasn isteyebilir.VESAYETN SONA ERMESAncak, kanma sebepleri, vasilik engellerinin tersine vasinin korunmasn amalad iin, vesayet makam yapaca inceleme sonrasnda, nemli sebepler mevcutsa vasinin grev sresinin sonuna kadar grevine devam etmesine karar verebilir.Vasi, grev sresi bitmeden nce TMK madde 483teki grevden alnma sebepleri mevcut olmasa bile vesayet makamndan grevden alnma talebinde bulunabilir ve hakim bu talebi kabul edebilir (anlamal sona erme).Buna karlk vesayet makamnn deimesi vasinin grevini sona erdirmez.VESAYETN SONA ERMES3) Greve Devam ZorunluluuVasinin grevinin son bulmasnn vesayet altndaki kiinin menfaatlerinin korunmas bakmndan yaratabilecei korunma eksikliini giderebilmek iin TMK madde 482 grevi sona eren vasinin, yenisi greve balayana kadar zorunlu ileri yapmakla ykml olduu kuraln getirmektedir.Vasinin temsil yetkisi yenisi greve balayana kadar tam kapsamyla devam eder.Ancak vasinin sorumluluuna ilikin hkmler sakldr.VESAYETN SONA ERMESVASNN GREVDEN ALINMASIVasi, grevini ar surette savsaklar, yetkilerini ktye kullanr veya gveni sarsc davranlarda bulunur ya da bor demede acze derse, vesayet makam tarafndan grevden alnr. (TMK madde 483)Vasinin grevini yapmakta yetersizlii sebebiyle vesayet altndaki kiinin menfaatleri tehlikeye derse, vesayet makam kusuru olmasa bile vasiyi grevden alabilir. (TMK madde 483/II)VESAYETN SONA ERMESGrevden Alnma SebepleriVasinin Grevini Ar Surette SavsaklamasVasinin grevini ar ekilde savsaklamas bir grevden alma sebebidir.Savsaklama vasinin grevinin gerektirdii zeni gstermemesini ifade eder.Savsaklayc davran kusurlu davran olmaldr.VESAYETN SONA ERMESb) Vasinin Yetkisini Ktye KullanmasYetkilerin ktye kullanlmas, vasinin vasilik grevinin ilevlerinden vesayet hukukunun amalad amalarla rtmeyecek ekilde yarar salamasn ifade eder.Ktye kullanma davran doas gerei kastl olmak zorundadr.

VESAYETN SONA ERMESc) Vasinin Gven Sarsc DavranlarGerek vasi ile vesayet altndaki kii, gerekse de vasi ile vesayet makam arasndaki gven ilikisinin ar ekilde zedelenmesi ve kopmas vasinin grevden alnmas iin arttr.d) Vasinin deme GlVasinin borlarn demede acze dmesi, acze dmesinde vasinin kusuru olsun veya olmasn, grevden alma sebebi oluturur. Aciz hali vasinin gelecee ynelik belirsiz bir zaman iin borlarn demek iin yeterli aralardan yoksun olmasn ifade eder.VESAYETN SONA ERMESe) Vasiye likin Dier Yetersizlik HalleriVesayet altndaki kiinin menfaatlerine ynelik optimal dzeydeki korumay azaltacak vasiye ilikin her yetersizlik bir grevden alma sebebidir. (TMK madde 483/II)rnein hastalk, ar i yk, ailevi sebepler vs. somut olayn artlarna gre vasinin grevini yapmas iin yetersizlik oluturabilir.VESAYETN SONA ERMES2) Grevden Almayla Grevli MahkemeTMK madde 483n her iki fkrasndaki sebeplere dayal olarak, grevden alma karar vermeye yetkili olan mahkeme vesayet makam olarak sulh hukuk mahkemesidir.3) Grevden Alma UsulGrevden almay talep etme yetkisi, ayrt etme gcne sahip vesayet altndaki kii ve vasinin grevden alnmasnda menfaati olan kiilerle (ilgililer) snrlanmtr. Grevden alnmay gerektiren sebebin varln baka bir yoldan renen vesayet makam, vasiyi resen grevden almakla ykmldr.VESAYETN SONA ERMES4) Yarglama Srasnda Geici nlemlerKanun vesayet makamna grevden alma yarglamas srasnda gecikmesinde tehlike olmayan hallerde, vesayet altndaki kiinin korunmas iin gerekli olan her trl nlemi alma yetkisi tanr. (TMK madde 487)Gecikmesinde tehlike bulunan hallerde ise vesayet makam, vasiyi geici olarak iten el ektirip bir kayym atayabilecei gibi, gerekirse muhtemel zarar gz nnde bulundurarak vasinin mallarna haciz koyabilir ve tutuklanmasn da isteyebilir. (TMK madde 486)VESAYETN SONA ERMES5) Vesayet Makamnn Verecei KararGrevden Alma KararVesayet makam, yapaca yarglama sonrasnda, kanunda ngrlen sebeplerden birisinin gerekletiine kanaat getirirse vasiyi grevden alr; bir su unsuru grrse gerektiinde savcla su duyurusunda bulunur.Vasinin vesayet makam tarafndan grevden alnmas ile grevi sona erer.

VESAYETN SONA ERMESb) Uyar KararHakim yapaca incelemede vasinin yaratt yolsuzluu tespit etmekle beraber, mevcut ihlal bir ar ihlal oluturmuyorsa, sadece vasinin grevden alnaca uyarsyla yetinebilir. (TMK madde 485)VESAYETN SONA ERMESVESAYETN SONA ERMESNN SONULARIKesin Hesap ve Son Raporun VerilmesiGrevi sona eren vasi, ncelikle ynetimle ilgili son raporu ve kesin hesab vesayet makamna vermekle ykmldr. (TMK madde 489)Vesayetin lm ile sona erdii hallerde bu ykmll vasi yerine miraslar yerine getirir.Son rapor ve kesin hesap belli zamanlarda verilen rapor ve hesaplar gibi vesayet makam tarafndan incelenir ve onaylanr. (TMK madde 490)VESAYETN SONA ERMES2) Malvarlnn TeslimiGrevi sona eren vasi, zilyetliinde bulunan malvarln, malvarl zerinde tasarrufu salayacak vastalar (rnein kiralk kasann, dairenin anahtarlar gibi) vesayet altndaki kiiye, miraslarna veya yeni vasiye teslim edilmek zere hazr bulundurmak zorundadr. (TMK madde 489)VESAYETN SONA ERMES3) Vasinin Grevine Son VerilmesiSon rapor ve kesin hesap onaylandktan ve malvarl vesayet altndaki kiiye, miraslarna veya yeni vasiye teslim edildikten sonra, vesayet makam vasinin grevinin sona erdiine karar verir. (TMK madde 491/I)Buradaki karar yenilik dourucu nitelikte vasilik grevini sona erdiren karar deil, bilakis vasinin grevi sona erdikten sonra verilen kesin hesap ve raporlara bal, aklayc bir karardr.VESAYETN SONA ERMESVesayet makam, son rapor ve kesin hesabn onaylanmas veya reddi konusundaki karar ile birlikte kesin hesab vesayet altndaki kiiye, miraslarna veya yeni vasiye, tazminat davas ama haklar bulunduunu da belirtmek suretiyle tebli eder.Bu teblide vasinin grevine son verildii de belirtilir. (TMK madde 491/II)