8
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia #10, Tebervali, 2019 u w y e b e b i ena, mamuli, sarwmunoeba _ ojaxi, zneoba, tradicia codna, ganaTleba, ganswavla _ erTguleba, siyvaruli, Tanadgoma a k a d e m i i s akademikosi guram aleqsiZe _ daibada 1939 wels, daamTavra saqarTvelos sasoflo-sameur- neo institutis agronomiuli fakulteti mcenareTa dacvis specialobiT, 1966 wels daicva sakandidato, xolo 1975 wels _ sadoqtoro disertacia. igi soflis meurneobis aka- demiis namdvili wevria (1992 w.) da 2013 wlidan arCeulia amave akademiis prezidentad. aris 200-ze meti samecnie- ro naSromis avtori, maT Soris, 17 monografiisa da 10-ze meti broSuris, 80-ze meti naSromi gamoqveynebulia saerTaSori- so JurnalebSi. misi Sromebidan aRsaniSnavia: vazis mavneblebi, mcenareTa mavnebel-daavadebebi da maTTan brZola, biosisteme- bis maTematikuri modelireba da misi gamoyeneba citrusebis inte- grirebul dacvaSi da sxv. g. aleqsiZe muSaobda (2003- 07 ww.) amerikis SeerTebul Sta- tebSi, q. vaSingtonSi. g. aleqsiZis samecniero in- teresebis sfero exeba sasof- lo-sameurneo kulturebis (va- zis, xexilis, citrusebis da sxv.) mavnebel-daavadebebTan integ- rirebul dacvas. is aris am mimar- Tulebis erT-erTi fuZemdebeli saqarTveloSi. man pirvelma dai- wyo kvlevebi maTematikuri mod- elirebis sistemebis gamoyenebiT agrocenozebSi gavrcelebuli mavne da sasargeblo mwerebis urTierTdamokidebulebis gan- sazRvrisaTvis. g. aleqsiZe 2008 wlidan dRem- de aris saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa aka- demiis Jurnal „moambis“ mTa- vari redaqtori. 2015 wlidan centraluri aziisa da kavkasiis qveynebis samecniero-kvleviTi organizaciebis asociaciis Tav- mjdomare. 2015-2016 wlebSi iyo FAO-s tropikuli soflis meur- neobis programis (TAR) samecnie- ro sabWos wevri, agreTve, agra- ruli kvlevebis saerTaSoriso konsorciumis (CGIAR) fondis sabWos wevri (2015-2016 ww.). g. aleqsiZe aris „qarTuli en- ciklopediis“ agraruli komisiis Tavmjdomare, 2001 wlidan evro- pis mcenareTa genetikuri re- sursebis beta (Warxlis) samuSao jgufis wevri da sxv. igi mravali welia eweva nayo- fier pedagogiur muSaobas. misi xelmZRvanelobiT daculia 20- mde sakandidato da sadoqtoro disertacia. monawileobda araerT saer- TaSoriso konferenciaSi (ruse- Ti, irani, italia, portugalia, espaneTi). aris saqarTvelos ganaTlebi- sa da mecnierebis saministro- sa da SoTa rusTavelis erovnu- li samecniero fondis grantis mflobeli. g. aleqsiZe flobs inglisur da rusul enebs. dajildoebu- lia „Rirsebis ordeniT“ (1999 w.), „Sromis warCinebuli“ (1982 w.) da agreTve ikardis (ICARDA) da sijiaris (CGIAR) specialuri vercxlis medliT. akademikosi revaz gaCe- CilaZe – daibada 1943 wels. daamTavra Tbilisis saxelmwifo universitetis aRmosavleTmcod- neobis fakulteti da amave uni- versitetis aspirantura politi- kuri da ekonomikuri geografiis specialobiT. 1969 wels daicva sakandidato, xolo 1990 wels sa- doqtoro disertacia. igi aris Tbilisis iv. javaxiS- vilis sax. saxelmwifo universi- tetis sazogadoebrivi geografi- is departamentis profesori. kiTxulobs leqciebs ekonomi- kuri, socialuri da politiku- ri geografiis sakiTxebze. xe- lmZRvanelobs Tsu saqarTvelos samecniero kvlevis instituts. misi samecniero interese- bis sferoa socialur-ekonomi- kuri da politikuri geografia, axlo aRmosavleTisa da kavka- siis geografia da geopoliti- ka, diplomatiis istoria. gamo- qveynebuli aqvs 160-ze meti samecniero naSromi (35 gamo- qveynebulia sazRvargareT) da 24 monografia (3 gamoqveynebu- lia sazRvargareT). misma mono- grafiam „The New Georgia: Space, Societey, Politics“ maRali Sefase- ba miiRo did britaneTSi, aSS-Si, holandiaSi, ruseTSi, germaniaSi, TurqeTsa da poloneTSi. akad. revaz gaCeCilaZis citirebis in- deqsia Google scholar - 264, H ind- eqsi – 8, Google Academia – 190. sxvadasxva wlebSi iyo ho- liokisa (aSS) da oqsford- is universitetebis mowveuli profesori. 2008-2016 ww. saqa- rTvelos geografiuli sazo- gadoebis prezidenti, aris samefo geografiuli sazogadoe- bis (londoni) sapatio ucxoe- uwyebebis am nomerSi warmodgenilia 2018 wels arCeuli saqarTve- los mecnierebaTa erovnuli akademiis akademikosebis biografiebi. vu- locavT maT am did pativs da vusurvebT kvlavac warmatebul samecnie- ro moRvaweobas

akademiis uwyebebi

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: akademiis uwyebebi

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia

#10, Tebervali, 2019

u w y e b e b iena, mamuli, sarwmunoeba _ ojaxi, zneoba, tradicia

codna, ganaTleba, ganswavla _ erTguleba, siyvaruli, Tanadgoma

a k a d e m i i s

akademikosi guram aleqsiZe _ daibada 1939 wels, daamTavra saqarTvelos sasoflo-sameur-neo institutis agronomiuli fakulteti mcenareTa dacvis specialobiT, 1966 wels daicva sakandidato, xolo 1975 wels _ sadoqtoro disertacia.

igi soflis meurneobis aka-demiis namdvili wevria (1992 w.) da 2013 wlidan arCeulia amave akademiis prezidentad.

aris 200-ze meti samecnie-ro naSromis avtori, maT Soris, 17 monografiisa da 10-ze meti broSuris, 80-ze meti naSromi gamoqveynebulia saerTaSori-so JurnalebSi. misi Sromebidan aRsaniSnavia: vazis mavneblebi, mcenareTa mavnebel-daavadebebi da maTTan brZola, biosisteme-bis maTematikuri modelireba da misi gamoyeneba citrusebis inte-grirebul dacvaSi da sxv.

g. aleqsiZe muSaobda (2003-07 ww.) amerikis SeerTebul Sta-tebSi, q. vaSingtonSi.

g. aleqsiZis samecniero in-teresebis sfero exeba sasof-lo-sameurneo kulturebis (va-zis, xexilis, citrusebis da sxv.) mavnebel-daavadebebTan in teg-rirebul dacvas. is aris am mimar-Tulebis erT-erTi fu Zemdebeli saqarTveloSi. man pirvelma dai-wyo kvlevebi maTematikuri mod-elirebis sistemebis gamoyenebiT

agrocenozebSi gavrcelebuli mavne da sasargeblo mwerebis urTierTdamokidebulebis gan-sazRvrisaTvis.

g. aleqsiZe 2008 wlidan dRem-de aris saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa aka-demiis Jurnal „moambis“ mTa-vari redaqtori. 2015 wlidan centraluri aziisa da kavkasiis qveynebis samecniero-kvleviTi organizaciebis asociaciis Tav-mjdomare. 2015-2016 wlebSi iyo FAO-s tropikuli soflis meur-neobis programis (TAR) samecnie-ro sabWos wevri, agreTve, agra-ruli kvlevebis saerTaSoriso konsorciumis (CGIAR) fondis sabWos wevri (2015-2016 ww.).

g. aleqsiZe aris „qarTuli en-ciklopediis“ agraruli komisiis Tavmjdomare, 2001 wlidan evro-pis mcenareTa genetikuri re-sursebis beta (Warxlis) samuSao jgufis wevri da sxv.

igi mravali welia eweva nayo-fier pedagogiur muSaobas. misi xelmZRvanelobiT daculia 20-mde sakandidato da sadoqtoro disertacia.

monawileobda araerT saer-TaSoriso konferenciaSi (ruse-Ti, irani, italia, portugalia, espaneTi).

aris saqarTvelos ganaTlebi-sa da mecnierebis saministro-sa da SoTa rusTavelis erovnu-li samecniero fondis grantis mflobeli.

g. aleqsiZe flobs inglisur da rusul enebs. dajildoebu-lia „Rirsebis ordeniT“ (1999 w.), „Sromis warCinebuli“ (1982 w.) da agreTve ikardis (ICARDA) da sijiaris (CGIAR) specialuri vercxlis medliT.

akademikosi revaz gaCe­CilaZe – daibada 1943 wels. daamTavra Tbilisis saxelmwifo

universitetis aRmosavleTmcod-neobis fakulteti da amave uni-versitetis aspirantura politi-kuri da ekonomikuri geografiis specialobiT. 1969 wels daicva sakandidato, xolo 1990 wels sa-doqtoro disertacia.

igi aris Tbilisis iv. javaxiS-vilis sax. saxelmwifo universi-tetis sazogadoebrivi geografi-is departamentis profesori. kiTxulobs leqciebs ekonomi-kuri, socialuri da politiku-ri geografiis sakiTxebze. xe-lmZRvanelobs Tsu saqarTvelos samecniero kvlevis instituts.

misi samecniero interese-bis sferoa socialur-ekonomi-kuri da politikuri geografia, ax lo aRmosavleTisa da kavka-siis geografia da geopoliti-ka, diplomatiis isto ria. gamo-qveynebuli aqvs 160-ze meti samecniero naSromi (35 gamo-qveynebulia sazRvargareT) da 24 monografia (3 gamoqveynebu-lia sazRvargareT). misma mono-grafiam „The New Georgia: Space, Societey, Politics“ maRali Sefase-ba miiRo did britaneTSi, aSS-Si, holandiaSi, ruseTSi, germaniaSi, TurqeTsa da poloneTSi. akad. revaz gaCeCilaZis citirebis in-deqsia Google scholar - 264, H ind-eqsi – 8, Google Academia – 190.

sxvadasxva wlebSi iyo ho-liokisa (aSS) da oqsford-is universitetebis mowveuli profesori. 2008-2016 ww. saqa-rTvelos geografiuli sazo-gadoebis prezidenti, aris samefo geografiuli sazogadoe-bis (lon doni) sapatio ucxoe-

uwyebebis am nomerSi warmodgenilia 2018 wels arCeuli saqarTve-los mecnierebaTa erovnuli akademiis akademikosebis biografiebi. vu-locavT maT am did pativs da vusurvebT kvlavac warmatebul samecnie-ro moRvaweobas

Page 2: akademiis uwyebebi

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis u w y e b e b i2

li wevri. misi xelmZRvanelobiT daculia araerTi sakandidato disertacia da momzadebulia mravali bakalavri, magistri da akademiuri doqtori.

akad. g. gaCeCilaZe araerTi saerTaSoriso grantis mflobe-lia (NATO, AAAS, ASCN), mopo-vebuli aqvs agreTve SoTa rus-Tavelis erovnuli samecniero fondis grantic. aris mecnierebi-sa da teqnikis dargSi saxelmwifo premiebis laureati, mi niWebuli aqvs vaxuSti bagrationis saxelo-bis samecniero akademiuri pre-mia. dRemde redaqtorobs Jur-nals „Caucasus Geographical Review“. aris saqarTvelos al. javaxiSvi-lis geo grafiuli sazogadoebis pre zidenti, Tsu saqarTvelos sa mezoblos kvlevis institutis direqtori.

akad. g. gaCeCilaZe monaw-ileobda araerT saerTaSoriso samecniero konferenciaSi, sim-poziumsa Tu seminarSi. 2015 wl-idan xelmZRvanelobs saerTaSo-riso konferencias „politika kavkasiis garSemo“. Tavisuflad flobs rusul da inglisur en-ebs, saSualod _ franguls, Tur-quls, polonursa da slovakurs.

1997 wlidan eweva diplomati-ur samsaxurs.

akademikosi nodar kekeliZe daibada 1930 wels, daamTavra Tbilisis saxelmwifo universi-tetis fizikis fakulteti, 1962 wlidan aris fizika-maTematikis mecnierebaTa kandidati, 1977 wels daicva sadoqtoro disert-acia.

igi aris ferdinand TavaZis metalurgiisa da masalamcod-neobis institutis naxevargamta-ruli masalamcodneobis labora-toriis gamge. wlebis manZilze muSaobda Tsu-Si, soxumis ilia vekuas fizika-teqnikis insti-tutSi, saqarTvelos teqnikur universitetSi.

akad. n. kekeliZis samecnie-ro interesebis sferoa naxevar-gamtarebis da myari sxeulebis fizika, teqnologia, eleqtron-ika, masalaTmcodneoba, radi-aciuli fizika, maRaltempera-turuli zegamtaroba, fizikuri meTodebi ekologiaSi. igi aris saqarTveloSi naxevargamtar-Ta fizikis erT-erTi fuZemde-

beli. l. kekeliZe aris mravali inovaciuri teqnologiis avto-ri, romelTa bazaze Seiqmna um-niSvnelovanesi Tvisebebis mqone axali radiaciulad mdgradi ma-salebi. mis mier damzadebulma Txevadi gazebis deteqtorebma daimsaxures saerTaSoriso aR-iareba da laipcigis bazrobis didi oqros medali da mravali sxva jildo. 2011-2018 wlebSi gamoqveynebuli aqvs 50-ze meti samecniero naSromi, umetesoba saerTaSoriso gamocemebSi.

aris 300-ze meti samecnie-ro Sromisa da 19 patentis mflobeli. 21 saerTaSoriso da erovnuli sagranto proeqtis xelmZRvaneli an monawile. misi Sromebi gamoqveynebulia maRa-li reitingis mraval saerTaSo-riso Jurnalsa da gamocemebSi. kvlevis Sedegebi Semowmebuli da dadasturebulia cnobil saer-TaSoriso samecniero centrebSi _ (oqsfordis, klarendonis lab-oratoria, sak les biTvuli kv-levebis centri da sxv.). WEB OF SCIENCE-is mixedviT n. kekeliZis Sromebis citirebis jamuri ri-cxvi 9000-ze metia, rac imave sistemis ganmartebiT „asaxavs avtoris globalur wvlils/gavlenas Sesabamisi samecniero mimarTulebis ganviTarebaze“.

yuradsaRebia n. kekeliZis gansakuTrebuli samecniero da pedagogiuri aqtivoba, man aR-zarda 22 doqtori.

aris petre meliqiSvilis sa-xelobis premiis laureati, mecnierebis damsaxurebuli mo-Rvawe. dajildoebulia saqa-rTvelos ganaTlebis saminis-tros respublikuri premiiT, saTbob-energetikis saminist-ros premiiT, mravali sapatio sigeliT, diplomiT da Rirsebis ori ordeniT.

akademikosi daviT lorTqi­faniZe _ daibada 1963 wels, 1985 wels daamTavra Tbilisis saxel-mwifo universitetis geogra-fia-geologiis fa kul teti, 1992 wels daicva sakandidato disert-acia sakavSiro mecnierebaTa aka-demiis geografiis institutSi, 2001 wels ki sadoqtoro diserta-cia iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetSi.

igi aris saqarTvelos erov-nuli muzeumis generaluri di-reqtori (2004), aSS-is mec-nierebaTa erovnuli akademiis ucxoeli wevri (2007), xelovnebi-sa da mecnierebis mso flio aka-demiis (aSS) namdvili wevri (2008), mecnierebisa da xe lovnebis ev-ropis akademiis wevri (2009), ev-ropis akademiis (2011) wevri.

1993 wlidan kiTxulobs le-qciebs iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo univer-sitetSi, 2015 wlidan xelmZR-vanelobs paleoanTropologi-is sadoqtoro programas, 2018 wlidan universitetis sruli profesoria. iyo mowveuli pro-fesori havardis da taragonas universitetebSi, aseve parizis bunebis istoriis muzeumSi. misi xelmZRvanelobiT daculia 3 sa-doqtoro disertacia, CarTulia evropuli Erasmus Mundus-is sam-agistro programaSi.

daviT lorTqifaniZis sa-mec niero interesebis sferoa hominidebis evolucia da bune-brivi garemos istoria. igi ikv-levs paleobiologiis fun-damentur sakiTxebs. mravali welia xelmZRvanelobs dmani-sis arqeologiur eqspedicias, sadac napovnia evraziaSi uZ-velesi hominidi. am aRmoCenam mniSvnelovnad Secvala adre arsebuli mosazrebebi adami-anis evoluciis Sesaxeb. daviT

Page 3: akademiis uwyebebi

#10, Tebervali, 2019 3

lorTqifaniZe xelmZRvanelobda saerTaSoriso samecniero pro-eqts „Rvinis vazis istoria“, rom-lis kvlevis Sedegebma daadastu-ra msoflioSi uZvelesi Rvinis kvalis arseboba saqarTveloSi. gamoqveynebuli aqvs 150-ze meti samecniero naSromi, maT Soris, iseTi maRalreitingul samecnie-ro Ju rnalebSi, rogoricaa Sci-ence, Nature, PNAS.

misi kvlevis Sedegebi gaSuq-da popularul samecniero Jur-nalebSi National Geografic, GEo Magazin, Scientific American. misi xe-lmZRvanelobiT moewyo araerTi gamofena saqarTvelosa da ucx-oeTSi erovnuli kulturuli mem-kvidreobis, mecnierebis gacnobisa da popularizaciis mizniT. miRe-buli aqvs mravali jildo, maT So-ris, saqarTvelos, safrangeTis da germaniis saxelmwifo ordenebi. aris monakos princis, roleqsis, italiis mecnierebaTa akademiis, humboldtis premiebis laureati.

akad. d. lorTqifaniZe aris samuzeumo saqmis reformatori, misi iniciativiT saqarTvelo-Si Camoyalibda axali samuzeumo institucia _ erovnuli muzeu-mi. igi xelmZRvanelobs qarTul samecniero misias quveiTSi da awarmoebs erovnuli muzeumis er-Tobliv samecniero kvlevas aSS-s, safrangeTis, germaniis, daniis, italiis, israelisa da avstrali-is samecniero centrebTan.

akad. d. lorTqifaniZis Sro-mebs aqvT citirebis maRali inde-qsi (Google scholarship _ 5278).

akademikosi vaJa lorTqi­faniZe _ daibada 1949 wels, daam-Tavra Tbilisis saxelmwifo univer-sitetis kibernetikis fakulteti.

igi wlebis manZilze muSaobda mecnieruli demografiis sfero-Si. sayuradReboa misi naSromebi istoriuli demografiis mimar-TulebiTac. mis mier 1993 wls daculi sakandidato disertacia _ „samcxe-javaxeTis demografi-uli ganviTarebis problemebi“ da 1998 wels _ sadoqtoro dis-ertacia „istoriuli mesxeTis de-mografiuli ganviTarebis prob-lemebi“ sainteresod aRweren saqarTvelos erT-erTi umniS-vnelovanesi istoriuli kuTx-is demografiuli ganviTarebis problemebs. aseve mniSvnelo-

van istoriul-demografiul da statistikur informacias eyrd-noba misi TanaavtorobiT Seqmnili vrceli da sayuradRebo naSromi _ „kavkasiis mosaxleoba“. aRniSnu-li naSromi 2009 wels niu-iorkSi gamoica inglisur enaze.

sav leT evropis enebisa da li-teraturis fakulteti ingli-suri enisa da literaturis specialobiT.

1979 wlidan amave univer-sitetis pedagogia. 2012 wli-dan xelmZRvanelobs dasav-leTevropuli enebisa da li teraturis saswavlo-sa mec-niero institutis Targman-mcodneobis kaTedras saTanado samagistro da sadoqtoro programebiT.

i. merabiSvili aRiarebulia saqarTvelosa da mis sazRvrebs gareT, rogorc enaTmecnieri, literaturaTmcodne, Targman-mcodne, mTargmneli, oratori da sazogado moRvawe.

demografiis aqtualur sa-kiTxebze v. lorTqifaniZes ga-moqveynebuli aqvs 70-mde samec-niero naSromi, maT Soris, 7 monografia, romelTaganac 5 calke wignad aris gamocemuli.

mniSvnelovania akad. v. lor -TqifaniZis organizaciul-sa-mecniero da pedagogiuri saqmi-anobac. misi iniciativiT da xelmZRvanelobiT 2000 wels iv. javaxiSvilis sax. Tbili-sis saxelmwifo universitetSi daarsda demografiis kaTedra, xolo 2014 da 2016 wlebidan Tsu-Si moqmedebs samagistro da sado-qtoro programebi demografiaSi. aseve, 2016 wlidan saqarTvelos sapatriarqos qarTul universi-tetSi misi avtorobiTa da xelmZ-RvanelobiT amoqmedda sabakala-vro programa aRniSnul dargSi.

akad. v. lorTqifaniZe saqa-rTvelos demografTa asocia-ciis prezidentia. daarsebuli aqvs samecniero Jurnali „de-mografia“.

akad. v. lorTqifaniZe aris saqarTvelos demografiuli usa -frTxoebis koncefciis erT-erTi iniciatori da avtori. igi aris afxazeTis avtonomi-uri respublikis mecnierebaTa akademiis, saqarTvelos eko no -mikur mecnierebaTa da ru seTis sabunebismetyvelo mec nierebaTa akademiebis namdvili wevri.

akademikosi inesa merabi­Svili _ daibada 1950 wels, 1972 wels daamTavra Tbilisis saxelmwifo universitetis da-

enaTmecnieruli Tval saz-risiT gansakuTrebiT aRsaniS-navia sityvis mniSvnelobis mi-seuli koncefcia da teqstis lingvisturi parametrebis Sem-dgomi ganviTareba, ramac saer-TaSoriso aRiareba moutana. i. merabiSvilma Seqmna Targmanis axali lingvisturi Teoria. aR-niSnulma koncefciam saSua le-ba misca, mniSvnelovani wvli-li Seetana poeturi teqs tis interpretaciaSi, gansa kuTrebiT, galaktionis im Se sityvebebisa da simboloTa ga xsnasa da analizSi, romelic auxsnelad iyo miCneuli qarTul filologiaSi.

i. merabiSvilma ag reT -ve gaamdidra litera turaT-mcodneoba baironis irgvliv moZiebuli da mokvleuli ma-saliT, ramac Zireulad Secvala araerTi sakiTxisadmi midgoma Tanamedrove baironologiaSi.

2014 wels misi ZalisxmeviT Tbilisis saxelmwifo universi-tetSi Catarda baironis 40-e saerTaSoriso konferencia, sa-dac i. merabiSvilma waradgina monografia „Encounter with

Page 4: akademiis uwyebebi

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis u w y e b e b i4

Lord Byron“, 1988 wels i. mera-biSvilma Tbilisis saxelmwi-fo universitetSi daafuZna sa qarTvelos baironis sazoga-doeba, romelmac farTod gau-Tqva saxeli qarTul mecnierul azrsa da Tbilisis saxelmwifo universitets.

calke aRniSvnis Rirsia i. merabiSvilis mTargmnelobiTi saqmianoba, romelic mecnie-rul analizs emyareba. am mxriv sayuradReboa lon don-Si dastambuli mis mier ing-lisurad naTargmni galaktionis krebulebi. misi damsaxurebaa londonSi galaktionis 120 wlisTavisadmi miZRvnili saiu bi-leo sxdomis Catareba.

igi aris 20 wignisa da mo-nografiis, 100-mde samec ni e-ro publikaciis avtori qar-Tul, inglisur da rusul enebze. mniSvnelovania misi pro eqti saSualo skolasa da universitets Soris arsebuli kavSiris gaumjobesebis Sesaxeb. proeqtis ganxorcielebis miz-niT daaarsa baironis sko la, romelic msoflios 500 sau-keTeso saswavlebelTa siaSia.

i. merabiSvili aris didi bri-taneTis post-konfliqtur kul-turaTa kvlevis saerTaSori-so konsorciumis direqtorTa sabWos wevri, amerikuli (niu-ior-ki) saerTaSoriso ling vis turi Jurnalis saredaqcio sabWos wev-ri. mas miRebuli aqvs ivane javax-iSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis medali, ivane maCa-blis premia, saerTaSoriso elCis tituli da ordeni saerTaSoriso biografiuli centridan.

akademikosi Tamaz natri­aSvili _ daibada 1950 wels, daamTavra saqarTvelos poli-teqnikuri institutis meqani-ka-manqanaTmSeneblobis fakul-teti specialobiT „Si gawvis Zravebi“. amJamad aris ssip ra-fiel dvalis manqanaTa meqanikis institutis direqtori, saqarT-velos teqnikuri universitetis mowveuli profesori.

T. natriaSvilis samecnie-ro moRvaweobis sferoSi Sedis: saavtomobilo Zravebis sim Zlavris, ekonomikuri da ekologiuri maCveneblebis kvle va da gaum-jobeseba; sa avtomobilo Zravebze

alternatiuli sawvavebis gamoy-eneba. axali teqnologiuri manqa-nebis damuSaveba; samanqano sisteme-bis dinamikuri procesebis kvle va; myari sxeulebis dartymiTi pro-cesebis Seswavla; robotizebuli da aratradiciuli sistemebis da-muSaveba; energiis aratradiciuli wyaroebis gamoyeneba.

T. natriaSvils gamoqvey-nebuli aqvs 160-ze meti samec-niero naSromi, maT Soris, 4 monografia, 2 damxmare saxelmZ-Rvanelo studentebisaTvis. igi 11 gamogonebisa da paten-tis avtoria. misi Sromebidan 56 gamoqveynebulia sazRvarga-reT. monawileoba aqvs miRebu-li 50-mde samecniero forumis mu SaobaSi. aris mravali saer-TaSoriso samecniero konfer-enciisa da RonisZiebis saorga-nizacio komitetis wevri. misi xelmZRvanelobiT Sesrulda 7 sagranto proeqti. aris manqa-naTmSeneblobis saerTaSoriso federaciis (IFT OMM) ukrainis ganyofilebis saerTaSoriso kon-ferenciis programuli komite-tis mudmivi wevri. arCeulia sx-vadasxva samecniero-teqnikuri Jurnalebis redkolegiis wevrad.

T. natriaSvili aris saqarT-velos erovnuli premiis lau-reati mecnierebisa da teqnikis dargSi (2011 w.), dajildoebu-lia saqarTvelos mecnierebaTa akademiis sigeliT manqanaTmSen-eblobis dargSi samecniero miR-wevebisaTvis, 1992-93 wlebSi igi saqarTvelos SeiaraRebuli Za-lebis 22-e brigadaSi awarmoebda omSi dazianebuli tankebisa da sabrZolo manqanebis remontsa da aRdgenas (saomar pirobebSi). igi saqarTvelos Tavdacvis saminis-tros davalebiT asrulebda da xelmZRvanelobda 20-mde pro-eqts, maT Soris, monawileobda

javSniani manqanebis „didgorisa“ da „lazikis“ Seqmna-damuSavebaSi, jariskacis Cafxutebis warmoe-bis teqnologiuri xazis marTvis sistemebis damuSavebaSi da sxv.

sxvadasxva wlebSi T. natri-aSvili kiTxulobda leqciebis kurss safrangeTSi (parizi, tu-luza, marseli). igi aris 5 samecniero-teqnikuri Jurnalis redkolegiis wevri.

mniSvnelovania T. natriaSvi-lis pedagogiuri moRvaweoba. misi xelmZRvanelobiT momzadebuli da daculia 5 sakandidato da 5 sadoqtoro disertacia.

akademikosi aleqsandre ner­sesiani daibada 1943 wels, daam-Tavra Tbilisis saxelmwifo uni-versitetis fizikis fakulteti Teoriuli fizikis specialobiT. 1971 wlidan igi fizika-maTem-atikis mecnierebaTa kandidatia, 1998 wlidan ki doqtori.

al. nersesiani 70-mde sa mec-niero Sromis avtoria. citire-bis indeqsi h-25, sruli citire-ba 4090 (Google Scholar).

al. nersesians gamorCeuli wvlili aqvs Setanili kvanturi fizikis gadasvlebis TeoriaSi.

aq miRweuli fundamenturi mniS-vnelobis Sedegebi Tanamedrove samecniero literaturaSi cno-bilia, rogorc „jafariZe-ners-esian-pokrovskis-talapovis“ fi -zikuri gadasvla.

uaRresad mniSvnelovania al. nersesianis Sedegebi, mi Re buli orjaWviani spinuri sistemebis kvlevisas. 2009 wels spinonebis konfainmentis efeqti eqsperimen-tulad damzerili iyo germania-Si helmolcis sazogadoebis ber-linis centris mkvlevarTa mier.

al. nersesianis Sedegebi aRi-arebulia da farTod gamoiyeneba Tanamedrove samecniero liter-

Page 5: akademiis uwyebebi

#10, Tebervali, 2019 5

aturaSi, rac dasturdeba 500-ze meti citirebiT. ori aTeuli welia misi samecniero saqmiano-ba koncentrirebulia erTgan-zomilebian eleqtronul da spin-ur sistemebSi arsebuli kvanturi kritikuli movlenebis kvlevaze.

bolo wlebSi al. nersesian-is samecniero interesebi dakav-Sirebulia dabalganzo mi lebiani kondesirebul gare mo Ta fizikis topologiuri aspeqtebis kvle-vasTan. igi erT-erTi avtoria oqsfordis univer sitetis mier gamocemuli monografiisa „bo-zonizacia da Zlierad koreli-rebuli sis temebi“. wignis pop-ularobas adasturebs masze arsebuli 1300-ze meti citireba.

akad. al. nersesiani wlebis gan-mavlobaSi kiTxulobda leqsiebs Tbilisis saxelmwifo universi-tetSi, oqsfordisa da boloni-is universitetebSi, norditaSi (kofenhageni), q. triestis abdus salamis saerTaSoriso centrSi. amJamad igi ilias universitetis mowveuli profesoria, aris ram-denime sadiplomo da sadoqtoro disertaciis xelmZRvaneli.

akad. al. nersesiani aris akad. el. andronikaSvilis sax. fizikis institutis samecniero sabWos wevri.

Journal of Statistical Mechan-ics Theory and Experiments (JSTat) saredaqcio kolegiis wevri, ame-rikis fizikis sazogadoebis Jur-nalebis Fhysical Review, Fhysical Re-view Letter-is referi.

akademikosi zurab qevaniS­vili daibada 1941 wels, daam-Tavra Tbilisis saxelmwifo sa-medicino instituti. 1968 wlidan dRemde muSaobs saqarTvelos au-diologiis erovnul centrSi sx-vadasxva Tanamdebobebze. parale-lurad iyo Tbi lisis saxelmwifo samedicino akademiis otorino-laringologiis kaTedris do-centi, profesori, agreTve, Tsu otorinolaringologiis kursis profesori.

1969 wels daicva sakandidato disertacia Temaze „Tavis tvin-is hemisferoTa urTierTobebSi korZiani sxeulis mniSvnelobis garkveva“. sadoqtoro disert-aciis Tema iyo „adamianis smenis gamowveuli potencialebis maxa-siaTeblebi“.

akad. z. qevaniSvili 3 mono-grafiis, 3 bukletisa da 385 samecniero naSromis avtori da Tanaavtoria. mis monografiebs miniWebuli aqvT saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-is iv. TarxniSvilis saxelobis, iv. beritaSvilis saxelobisa da

erovnuli premiebi.misi naSromebidan 181 ingli-

sur, 103 rusul, 67 qarTul, 33 germanul da 1 bulgarul eneb-zea gamoqveynebuli. naSromTa mniSvnelovani nawili dabeWdil-ia maRal reitingul Jurnaleb-Si. saerTaSori so-sa mecniero gamocemebSi dastambul naSrom-TaTvis dajildovda Internation-al Science Foundation-is premiiT. monawileobda da zogjer TviTon xelmZRvanelob da mraval saer-TaSoriso samec niero forums. xangrZlivi dro iT muSaobda ger-maniaSi. ger ma nel mecnierebTa mWidro mecnierul-SemoqmedebiT kavSi rebTan asocirdeba germanu-li firmis „Kind-Hörgeräte“-s mier audiologiis erovnuli cent ris bazaze sasmeni aparatebis filia-lis gaxsna.

akad. z. qevaniSvili 15 di-sertantis xelmZRvaneli, Ta-naxelmZRvaneli da konsultan-tia. igi aris s. xeCinaSvilis sax. saqarTvelos otorinola-ringologTa asociaciis prezi-denti, iv. beritaSvilis sax. saqarTvelos fiziologTa sa-zogadoebis mmarTveli sabWos wevri, saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialu-ri dacvis saministros eqsper-ti otologiaSi, Tavis tvinis Semswavleli saerTaSoriso or-ganizaciis (IBRO) saqarTvelos filialis mmarTveli sabWos wev-ri. erlangenis (ger mania) fi-zikur-samedicino sa zogado ebis wevr-korespondenti, otori-

nolaringologTa mso flio ko-legiis wevri, aSS akus tikuri sazogadoebis asocirebuli wev-ri, TbilisSi aSS-s saelCos sa-medicino mrCeveli da a.S.

sistematurad monawileobs grantul proeqtebSi. ann arbor-is (miCigani) universitetis kres-gis saxelobis smenis kvlevis institutTan erTad Tbilisis au-diologiis centrSi misi xelmZ-RvanelobiT muSavdeboda GRDF/CRDF-is gran tuli Tema saxel-wodebiT: Prevention of Aminoglyco-side-Induced Ototoxicity by Vitamin E. drezdenis teqnikuri universi-tetis audiologiis laborato-riasTan erTad ki muSavdeboda Volkswagen-is konkursSi gamar-jvebuli Tema: The Dounce Phenom-enon and the Tinnitus: Interrlationship and the Mechanisms Involved. baun-sis (arekvlis) problemebze misi TanaavtorobiT 19 naSromi Ses-rulda: 17 - inglisur, TiTo-Ti-To - qarTul da rusul enebze. erTi statia Hearing Research-Si - profilis wamyvan saerTaSoriso JurnalSi daistamba. pararelu-rad CarTulia saqarTvelos Sro-mis, janmrTelobisa da socialu-ri dacvis saministros proeqtSi „axalSobilTa da pirvelklasel-Ta smenis gamokvleva“.

aris Jurnal Journal of Georgian Medicine-is erT-erTi damfuZnebe-li da redaqtori. mra vali Jur-nalis saredaqcio ko legiis wev-ri.

akademikosi ramaz Sengelia _ daibada 1952 wels, daamTavra Tbilisis saxelmwifo samedici-no instituti, 1984 wels daicva sakandidato, xolo 1997 wels sa-doqtoro disertacia. 1991 wl-idan arCeulia Tbilisis saxelm-wifo samedicino universitetis medicinis kaTedris gamged, 2016 wlidan xelmZRvanelobs Tssu samedicino-humanitarul mimar-Tulebas. aris medicinis isto-rikosTa saerTaSoriso sazogad-oebis (ISHM) vice-prezidenti, 2014 wels misi organizatorobiT Catarda am sazogadoebis msof-lio kongresi.

misi samecniero interese-bis mTavari sferoa papolaciu-ri genetika, bioarqeologia, ker-Zod, arqeogenetika. aris 200-ze meti samecniero da 100-ze meti

Page 6: akademiis uwyebebi

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis u w y e b e b i6

samecniero-popularuli Sromis avtori, maT Soris, 14 monogra-fia da saxelmZRvaneloa. Sromebi dabeWdilia aSS, inglisSi, ital-iaSi, iaponiaSi, portugaliaSi, ruseTsa da sxv. qveynebSi.

2017 wels r. Sengelias xel-mZRvanelobiT momzadda pro-eqti „Siraqis saerTaSoriso multidisciplinuri kvleva _ cvlilebebi paleogaremoSi da maTi gavlena adamianze“, romel-Sic monawileobdnen ucxoeli mecnierebi da studentebi. stok-holmis universitetis special-istebTan erTad aRebuli iqna ni-muSebi mtkvar-araqsis kulturis Zeglidan da gvianbrinjaos xanis samarovnidan. Sedegebi saqarT-velos istoriisTvis metad mniS-vnelovan informacias Seicavs.

akad. r. Sengeliam qveyanas daubruna qarTuli medicinis is-triis muzeumi, sadac unikalu-ri osteoTekac Seqmna, aq inaxavs sxvadasxva epoqis Zvlebs da maT etapobriv Seswavlas gegmavs.

r. Sengelias TanaavtorobiT aSS-Si gamoica wigni „saqarTve-los mecnierebis religiisa da kulturis istoria“, romelic erT-erT yvelaze warmatebul ga-mocemad iqna aRiarebuli, xolo 2017 wels misi redaqtorobiT ga-mocemulma „qarTuli samedicino xelnawerebis katalogma“ msof-lio gamoxmaureba hpova.

akad. r. Sengelia arCeu lia iseTi mniSvnelovani ad gilob-rivi da saerTaSoriso akade-miebis wevrad, rogoricaa saqa-rTvelos medicinis mecnierebaTa akademia, akademiis profilaqti-kuri medicinis mecnierebaTa ak-ademia, vaSingtonis mecnierebaTa akademia, aris saqarTvelos war-momadgeneli evropis mecniereba-Ta akademiebis asociaciaSi, aris saqarTvelos mecnierebis isto-

riis saerTaSoriso sazogadoebis vice-prezidenti, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-is saqarTvelos „kavkasiis“ mo-saxleobis genofondis Semswav-leli komisiis swavluli mdivani, monawileobda 40-mde saerTaSo-riso samecniero forumSi, aris saqarTvelosa da ucxoeTis (aSS, bulgareTi) samecniero Jur-nalebis saredaqcio sabWos wevri. leqciebs kiTxulobda sendais (iaponia) universitetSi, muSaob-da londonis uelqanis medicinis istoriis institutSi, mopovebu-li aqvs soliduri saerTaSori-so (ISTC, NTCU) da adgilobrivi samecniero grantebi.

akademikosi Tamaz SilakaZe _ daibada 1932 wels, daamTavra saqarTvelos politeqnikuri in-stituti, specialobiT „avtoma-gistralebi da saqalaqo gzebi“. 1983 wels daicva sakandidato, xolo 2005 wels _ sadoqtoro

zao-samSeneblo masalebisa da mrewvelobis narCenebis Seswav-las sagzao sistemaSi danergvis mizniT. gzebze moZraobis us-afrTxoebis RonisZiebebis da-muSavebas, damcavi nagebobebis Se-qmnasa da maT danergvas.

1965 wels daafuZna da dResac xelmZRvanelobs gzaTa samecnie-ro-kvleviT da sawarmoo te-qnologiur kompleqsur saxelm-wifo instituts.

igi aris 100-ze meti sa-mecniero naSromis avtori. aqvs 40-ze meti gamogoneba (umrav-lesoba danergilia praqtika-Si). miRebuli aqvs monawileoba samecniero forumebis muSaoba-Si (safrangeTi, ungreTi, bulga-reTi, tajikeTi, latvia). wlebis ganmavlobaSi eweva pedagogiur moRvaweobas saqarTveloSi da sazRvargareT.

T. SilakaZes miRebuli aqvs kembrijis (didi britaneTi) filo-sofiis sapatio doqtoris wode-ba teqnikur mecnierebaTa dargSi (2018 w.), aris italiis xelovnebis, literaturisa da mecnierebis gilermo markonis sax. saerTaSo-riso akademiis akademikosi (1994 w.), kaliforniis (aSS) mecnierebis, mrewvelobis, ganaTlebis saer-TaSoriso akademiis namdvili wev-ri (1995 w.), moskovis saavtomobi-lo-sagzao institutis sapatio profesori (1995 w.), saqarTvelos sainJinro akademiis namdvili wev-ri (1992 w.).

igi aris saqarTvelos sa xel-mwifo premiis laureati mecnier-ebisa da teqnikis dargSi (1983), saqarTvelos damsa xurebuli in-Jineri (1986), sa qarT velos dam-saxurebuli ga momgonebeli (1971), miRebuli aqvs rigi sxva sapatio wodeba.

akad. T. SilakaZe aris saqa-rTvelos gamomgonebelTa da ra-cionalizatorTa sazogado ebis Tavmjdomare, gzebis, xidebisa da gvirabebis saerTaSoriso asocia-ciis wevri.

akademikosi ramaz xecuri­ani daibada 1949 wels, daamTavra Tbilisis saxelmwifo samedi-cino institutis samkurnalo fakulteti. dRemde xelmZRvan-elobs Tbilisis saxelmwifo sa-medicino universitetis normal-uri anatomiis departaments.

disertacia da mieniWa trans-portis doqtoris samecniero xarisxi. amJamad aris saqarTve-los gzaTa samecniero-kvlevi-Ti da sawarmoo-teqnologiuri kompleqsuri institutis „saqg-zamecniereba“ generaluri di-reqtori.

T. SilakaZis samecnie-ro moRvaweoba moicavs sag-zao-sat ransporto sistemebis srul yofisa da ganviTarebis prob-lemebis Seswavlasa da inova ciuri meTodebis praqtikaSi danergvas, sagzao dargSi samecniero-te-qnikuri progresis ganviTarebis samuSaoebs; sagzao-satranspor-to qselis Semdgomi gaumjobese-bisa da ganviTarebis sakiTxebs; sagzao dargisaTvis saWiro nor-matiul-teqnikuri dokumentaci-is damuSavebas, adgilobrivi sag-

Page 7: akademiis uwyebebi

#10, Tebervali, 2019 7

1978 wels daicva sakandidato disertacia Temaze „qarTvel ax-alSobilTa fizikuri ganviTare-bis aqceleraciis sakiTxi“ da pirvelma daadgina, rom aqcel-eraciis tempis cvalebadoba sru-lad ukavSirdeboda da identuri iyo mzis radiaciis cvalebado-

igi 5 sadoqtoro da 3 sakan-didato disertaciis xelmZRvan-elia.

akad. r. xecuriani saerTaSo-riso avtoritetis mqone mkvle-varia. igi leqciebs kiTxulobda osakis, ankaris, stambolis, toki-os, atlantis (aSS), kembrijis da sxva universitetebSi.

akad. r. xecuriani poloneTis saxelmwifo akademiis, niu-iorkis da osakis samedicino akademiebis wevria. aris msoflio natural-istTa sazogadoebis prezidium-is wevri, hopokratesa da albert Svaiceris ordenebis kavaleri, albert Svaiceris „komandoris“ didi oqros medlis mflobeli, dajildoebulia saqarTvelos Rirsebis ordeniT, saqarTvelos saxelmwifo premiiT da saer-TaSoriso Rirsebis ordeniT.

akademikosi levan jafariZe _ daibada 1936 wels, daamTavra saqarTvelos politeqnikuri ins-tituti _ miwisqveSa nagebobebisa da Saxtebis mSeneblobis specia-lobiT.

igi aris g. wulukiZis sam-To institutis miwisqveSa nage-bobebis mSeneblobis da sabadoTa damuSavebis ganyofilebis xelmZ-Rvaneli da institutis samecnie-ro sabWos wevri. 1968 wels daic-va sakandidato, xolo 1978 wels sadoqtoro disertaciebi.

l. jafariZis samecnie-ro Sromebi moicavs miwisqve-Sa nagebobaTa meqanikis, sainJin-ro konstruqciebis gaangariSebis meTodebis, bunebrivi da xelovnu-ri qvebis da kompoziciuri ma-salebis sxvadasxva meTodeb-iT miRebis, damuSavebis da maTi fizikur-meqanikuri Tvisebebis dadgenis samecniero-teqnolo-giur pro blemebs. SromebSi gadmocemu lia Teoriuli safuZ-vlebi da originaluri meTode-bi miwisqveSa nagebobebis zRvrul mdgomareobaze gaangariSebisa da daproeqtebisaTvis qanebis masiv-is da xelovnuri samSeneblo kon-struqciebis drekadi, plasti-kuri da reologiuri Tvi sebebis gaTvaliswinebiT. Se qmnilia grav-itaciuli, teq to nikuri, miwisZ-vris da afe Tqebis seismuri te-qnologiuri da sxva warmoSobis statikur da dinamikur zemoq-medebebze. samTo, satranspor-

to, hidroteqnikuri, samxedro da sxva daniSnulebis gvirabebis gaan-gariSebis originaluri meTode-bi Sesabamisi algoriTmebiT da kompiuteruli programebiT.

akad. l. jafariZes gamo-qveynebuli aqvs 130 samecnie-ro naSromi, romelTagan 53 ga-moqveynebulia sazRvargareT (ita lia, avstria, espaneTi, nid-erlandebi, SvedeTi da sxv.), 5 monografia, erTi saxelmZRvane-lo, aqvs 5 gamogoneba. monawile-obda mraval adgilobriv da saer-TaSoriso samecniero forumSi, maT Soris, aSS-Si, SveicariaSi, avstriaSi, bulgareTSi, italiaSi, indoeTsa da meqsikaSi. misi monaw-ileobiT da xelmZRvanelobiT Sesrulebulia sami sagranto pro-eqti (aSS-is energetikis departa-mentis, ISTC da STCU grantebi).basTan. es iyo axali sityva an-

TropologiaSi, kerZod, qarTvel axalSobilTa ganviTarebaSi.

r. xecurianma pirvelad war-moadgina axalSobilTa anTropo-mentrul monacemTa 100-wliani dinamika.

sadoqtoro disertacia exe-boda placentis morfologiur Taviseburebebs orsulobis sxva-dasxva etapze da wina samSobiaro periodSi. r. xecurianis kvleveb-ma gadawyvita manamde ucnobi sa-medicino morfologiuri prob-lema placenta-nayofis sisxlis mimoqcevis regulirebasTan da-kavSirebiT.

akad. r. xecurianis da misi samecniero skolis morfologi-uri kvlevebi wlebis ganmavloba-Si sxvadasxva mima rTulebiT vi-Tardeboda. Sro maTa didi nawili fizikuri gan viTarebis sakiTx-ebs exeboda. mniSvnelovania misi Sromebi gulis kunTis mor-fologiis, eriT rocitebis mor-fologiis, adamianis tvinis nei-ro-morfologiis da asakobrivi cvalebadobebis mimarTulebiT.

igi 200-ze meti samecniero Sromis, 6 monografiisa da 10 saxelmZRvanelos avtoria. mis-ma saxelmZRvanelom „adamianis anatomia“ saqarTvelos mecniere-baTa erovnuli akademiis al. naTiSvilis saxelobis premia daimsaxura, xolo 1997 wels ga-mocemul mis saxelmZRvanelos „adamianis normaluri anatomia“ saqarTvelos saxelmwifo premia mieniWa.

igi aris rigi dargobrivi ak-ademiisa da samecniero organi-zaciis wevri, maT Soris, amerikis sabunebismetyvelo aka demiis, in-formatizaciis sa er TaSoriso ak-ademiis wevri, sa qarTvelosa da ruseTis sainJinro akademiebis namdvili wevri; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis ramdenime komisiis wevri da sxv.

l. jafariZe dajildoebu-lia Rirsebis ordeniT (1998 w.). sxvadasxva wlebSi igi iyo rigi saerTaSoriso da adgilobrivi samecniero programisa da komite-tis koordinatori da wevri. maT Soris, mecnierebisa da teqnikis dargSi saqarTvelos saxelmwifo premiebis mimniWebeli komisi-is, sabWoTa kavSiris saxelmwifo premiebis mimniWebeli seqciis, Savi zRvis qveynebis energeti-kuli centris mmarTveli sabWos wevri da sxv. aris saqarTvelos samecniero-teqnologiuri ganvi-Tarebis fondis damfuZnebeli da prezidenti.

Page 8: akademiis uwyebebi

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis u w y e b e b i8

redaqtori: enver niJaraZe

dakabadoneba: paata qorqia

uwyebebi _ saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis aTvliTi gamocemaibeWdeba akademiis stambaSi

nodar meZmariaSvili

saqarTvelos damsaxurebuli in-Jineri da mSenebeli, saqarTvelos sainJinro akademiis prezidiumis wev-ri nodar meZmariaSvili daibada 1929 wlis 13 marts q. samtrediaSi. 1951 wels daamTavra saqarTvelos po-liteqnikuri instituti, SaxtmSen-eblobis specialobiT da, rogorc warmatebuli studenti, datovebul iqna kaTedraze samuSaod asistentis Tanamdebobaze, sadac mcire xans da-hyo, radgan mas praqtikuli muSao-ba ufro izidavda. ase aRmoCnda ax-algazrda qarTveli SaxtmSenebeli ukrainaSi, q. stalinoSi (amJamad do-necki). 1951-1959 wlebi man saSax-to mSeneblobaze dahyo, ganvlo gza samTo ostatidan Saxt samSeneblo trestis mTavari inJinris Tanamde-bobamde. am dros, misi uSualo xe-lmZRvanelobiT, eqspluataciaSi Se-vida sami mZlavri Saxti.

1959 wels is gadayvanil iqna do-neckis olqis samoqalaqo mSeneb lobis sferoSi; 1963 wels da niSnes do-neckis olqis samSeneblo gaerTia ne-ba “doneckJilstrois” mTavar inJin-rad; 1967 wels daawinaures saolqo samSeneblo ga er Tianebis uf rosad da mTeli donbasis ol qis sacxo-v rebeli, socia lur-kulturuli da samoqalaqo mSeneblobis sfe-ros xelmZRvaneloba daakisres. 1973 wels ukve didi gamocdi lebis mqo ne xelmZRvaneli nodar meZmariaS-vili samuSaod saqarTveloSi gadmoi-yvanes; 1973-1981 wlebSi iyo saqarTve-los mSeneblobis ministri; 1981-1982 wlebSi _ respublikis saxelmwifo sagegmo komitetis Tavmjdomaris pirveli mo adgile; 1973-1982 wlebSi organizebas uwevda respublikis in-dustriis arsebuli struqturebis gaZlierebas da axlis mSeneblobas; did yuradRebas uTmobda sacxovre-

beli da socialur-kulturuli in-frastruqturis ganviTarebas.

1985 wels dainiSna saqarTvelos ministrTa sabWos mudmiv warmomad-genlad ssrk ministrTa sabWosTan, moskovSi; am Tanamdebobaze muSaobis dros is xels uwyobda saqarTvelos problemebis dadebiTad gadawyvetas, propagandas uwevda respublikis saxalxo meurneobis, kulturisa da mecnierebis miRwevebs;

1991 wlis martSi is damoukide-beli saqarTvelos respublikis mTav-robis dadgenilebiT dainiSna ssrk ministrTa kabinetTan arsebuli saqa-rTvelos mTavrobis mudmiv warmomad-genlad; 1991-1994ww. muSaobda saqarT-velos mSe neblobisa da arqiteqturis ministris moadgiled; iyo saqarTve-los prezidentis oficialuri mrCev-eli sazRvargareTis investiciebis mozidvisa da maTi aTvisebis sakiTx-ebSi; 1994 wlidan muSaobda q. moskov-is mTavrobaSi, moskovisa da moskovis olqis regionis ganviTarebis samin-istroSi ministris moadgiled; 1999 wels samuSaod gadavida axlad Cam-oyalibebul ruseTis saxalxo-samx-atvro fo ndSi generaluri direqto-ris moadgiled; 2003 wels dainiSna fondis generalur direqtorad, sa-dac muSaobda 2012 wlamde; doneckSi muSaobis periodSi arCeuli iyo sax-alxo deputatTa doneckis saqalaqo da saolqo sabWoebis deputatad; mis moRvaweobasTan aris dakavSirebuli donbassa da saqarTveloSi Cogbur-Tis kompleqsuri axali bazebis Seqm-na; pirveli daxuruli kortebis mSen-ebloba TbilisSi, sabWoTa kavSiris CogburTis nakrebi gundis savarjiSo bazis Seqmna q. TelavSi; 1979 wels iyo espaneTis devisis Tasis gaTamaSebis monawile, sabWoTa kavSiris Cogbur-Tis nakrebis gundis ufrosi.

miRebuli aqvs SromiTi war-matebis aRmniSvneli araerTi jildo. kerZod: sabWoTa kavSiris „Sromis wiTeli droSis“ ordeni (samgzis) da „xalxTa megobrobis“ ordeni; „meSax-teTa didebis“ samive xarisxis orde-ni; saqarTvelos „Rirsebis“ ordeni, ruseTis federaciis ordeni „mSeneb-lobaSi damsaxurebisaTvis“; ukrainis ministrTa kabinetis „sapatio niSnis“ ordeni; „meSaxtTa brwyinvalebis“ samive xarisxis ordeni.

mniSvnelovan nagebobaTa pro-eqtebis Seqmnisa da maTi aSenebisTvis 1979 wels mieniWa sabWoTa kavSiris ministrTa premia, xolo 1984 wels saqarTvelos saxelmwifo premia (wya-ro: saqarTvelos arqiteqtorTa da mSenebelTa enciklopedia. Tb., 2017, gv.408-409).

nodar meZmariaSvilma Tavisi xan-grZlivi, movlenebiT da Sexvedre-biT aRsavse cxo vreba Tanmimdevru-

lad gadmosca 2018 wels gamosul mogonebebis wignSi: „oqros akvani mowameTaSi“, romelSic bevri saint-ereso ambavia moTxrobili.

qvemoT gTavazobT gamoxmaurebas nodar meZmariaSvilis wignze „oqros akvani mowameTaSi“

batono nodarudidesi siamovnebiT wavi kiTxe

Seni SesaniSnavi wigni „oqros ak­vani mowameTaSi“. rogori didi siy­varuliTa da araCveulebrivi gul­wrfelobiT gadmoscem mogonebebs mSoblebze, Svilebze da SviliS­vilebze, megobrebze, yofil Sen xel­mZRvanelebze da umaRlesi Tanamde­bobis pirebze.

gansakuTrebuli siTboTi ix­seneb Sens erTgul meuRles qal­baton galias da mis garemocvas ­ xelovnebis moRvaweTa gasaocar galereasa da saxelovan istoriul pirovnebaTa dauviwyar saxeebs.

rac mTavaria, es qmnileba mi­uZRveni Zvirfasi meuRlis xsovnas. Zlieri da warmatebuli mamakacis gverdiT yovelTvis Wkviani da in­teleqtualuri qali dgas.

es didebuli naSromi gana marto Seni gana marto Seni mravalricxo­vani da mSvenieri STamomavlebisaT­vis Seqmeni, aramed mTeli erisTvis.

aRsaniSnavia, rom es wigni mxco­van, oTxmocdaT wels miaxloebul asakSi daiwera. Sen yovelTvis gqonda da saocrebaa, rom am xandazmuloba­Sic SeinarCune brwyinvale, SesaSuri mexsiereba.

vkiTxulob Sens naSroms da mipy­robs aRfrTovanebis grZnoba, ro­gor SeeZlo erTi adamianis niWsa da gonierebas Semoenaxa zRva masala, gansxvavebul movlenaTa da garemoe­baTa ubadlo Tanmimdevruli Txro­bisa aseTi warmoudgeneli sizustiT.

es mxolod RvTiT momadlebul uniWieres adamianTa xvedria.

Cemo nodar, me, bela da mTeli Cemi ojaxi guliTad madlobas ga­movxatavT Sendami, wignSi aRweri­li im Tbili da keTili mogonebebis gamo, ramac Cveni ojaxebi naTli­mironobiT daakavSira gonieri, SormsWvreteli qalis galias ini­ciativiTa da mondomebiT.

uRrmesi pativiscemiTomar margvelaSvili

20.01/ 2019

saqarTvelos mecnierebaTa ero­v nu li akademia ulocavs baton no­dar meZmariaSvils dabadebidan 90­e wlisTavs da usurvebs janmrTelobas da dRegrZelobas.