Akallabeth ve Güç Yüzükleri'ne Dair

8/8/2019 Akallabeth ve G Yzkleri'ne Dair

1/97

AKALLABETHVEG YZKLERNE DAR

J.R.R. TOLKIEN

Srm: 0.1Nisan 2004Altkrkbe Yayn 92

Fantastik Kurgu - 12 Handiyse Btn Eserleri -- 5

J.R.R. Tolkien - Akallabth & Of The Rings of Power,

Trkesi: Funda nkol & etin an

1. bask: Haziran - 2000

Yayn Ynetmenleri K. aydaml / . an Yayna Hazrlayan . an

Kapak Tasarm Murat "K." Bozkurt

Bask Umut Matbaaclk (0-212) 637 09 34

ISBN - 975-8467-07-7

George Ailen & Unwin (Publishers) Ltd 1977 Akal Telif Haklar ajans araclyla ALTIKIRKBE YAYIN

Bu evirinin tm yayn haklarn sahiplendik. Tantm alntlardnda

-- makul boyutlarda-- izinsiz oaltlmas ahlak kurallarna veyasalarmza gre su saylmaktadr. Byle bir hareketekalkmak istediinizde nce bize sorarsanz uygar dnya adnaseviniriz.


2/97

P.S.: Tm fotokopi fanzinler, yukardaki aklamadanbamszdrlar. Onlar istedikleri ALTIKIRKBE kitabn veyametnini oaltabilir, bozup yeniden yaratabilirler. Okurlarmz

yasal dergileri deil "fotokopi fanzinleri" izlemeye aryoruz.Onlar sizi uurumdan aa itecek gce sahiptirler ve umayrenmenin zaman geldi.

Yaasn FOTOKOP, Yaasn KAOS.

ALTIKIRKBE YAYIN

bir Kaybedenler Kulb tribidir.

Yazma Adresi: P.K. 114 Acbadem, stanbul

Konuma Adresi: (0-216) 330 86 37

Fax: (0.216) 330 28 24

J(ohn). R(onald). R(euel). Tolkien (3 Ocak 1892, Bloemfontein,Gney Afrika - 2 Eyll 1973, Bournemouth, ngiltere)

1895'in balarnda iklimin getirdii rahatszlklar yzndenannesi Mabel ve kk erkek kardei Hilary ile birliktengiltere'ye dnd. Babas Arthur'un ateli romatizmadanlmnden sonra aile Birmingham yaknlarndaki Sarehole'ayerleecekti. Bu gzel krsal blgenin gen Ronald zerindekietkisi bykt ki bu etki daha sonraki yaz ve izilerindegrlebilir. Mabel, 1904 ylnda ld ve ocuklar Birmingham'dabir rahip olan Francis Morgan'n gzetimine brakld.

King Edward's School'da eitim grmeye balayan Ronald'n dilzerine byk yetenei ve merak vard. Eski Gal ve Fin dillerizerine eitim grrken, zamanla kendi Elf dillerini deyaratmaya balamt. 1914'de I. Dnya Sava patlakverdiinde Oxford'ta niversite son snftayd ve ertesi yl ngilizDili ve Edebiyatndan birincilikle mezun olup temen olarakorduya katld. 1916 Hazirannda Fransa'ya gemiylegnderilmelerinden nce ocukluk ak Edith Bratt ile evlendi;


3/97

drt ocuk sahibi olacaklard. En yakn arkadandan ikisininld Somme Sava'na katld. Yln sonlarna doruhastalanarak ngiltere'ye geri gnderildi. Savan ardndanOxford'da Anglo-Sakson Profesrl yaparak almalarn

akademisyen olarak srdrd. Anglo-Sakson (1925-45), ngiliz(1945-59) dili ve edebiyat dersleri verdi. Zamanla dnyann ennemli dilbilimcilerinden biri haline gelecekti. Ana ilgisingiltere'nin Ortabat topraklarnn yazn ve dilbilgisi geleneizerineydi. Edebiyat tarihiyle ilgili aratrmalar arasnda, E. V.Gordon ile birlikte yazd S ir Gawain and the Green Knight(1925) ve Beowulf: The Monsters and tbe Critics (1936)saylabilir. Tolkien, Yzklerin Efendisi (1954-55) adl lemesininiversitede renciyken yazmaya balamt. Bu yapt

zerinde alrken ocuklar iin yazd Hobbit (1937),lemeye giri niteliindedir ki eserin ulat baar yazarnbile artacakt. Emekliye ayrlp Edith ile birlikteBournemouth'a yerleti ama karsnn 1971'deki lmndensonra Oxford'a dnd. Ksa bir hastaln ardndan 1973'deld. lmnn ardndan yarm kalm eserleri, notlar vedefterleri taranarak, olu Christopher Tolkien tarafndan yaynahazrlanarak basld.

Trke'de J.R.R. Tolkien:

Altkrkbe Yayn : Hobbit(l996); Masallar (Byk Wootton'luDemirci, Ham'li ifti Giles, Niggle'n Yapraklar] 1998); PeriMasallar zerine (1999);Silmarillion (1999) Metis Yaynlar:

Yzklerin Efendisi: Yzk Kardelii; ki Kule; Kraln Dn.

kiisel toplant notlar... 1.1

"brakrm anla biraz..'

bana kapya doru adm ver, beni bir daha higrmeyeceksin -- 1: gece. fazlasyla yorgunluk, laykyla sknt,kk, fkeli dncelerin pe pee sraland, ksrkleduraksayan yryler, her eyin yok olduu; grnebilecekher imgenin, enisvari ksnl bir rtnn altndan hafif hafif kprdand rzgrsz yaz gecesi, kpein saldrsna urayankedinin srtnda iki, boaznn altnda bir di izi, sol gznerdeyse iptal. en yakn aa, gr mesafesinin tesinde,


4/97

drdnc a, insanlarn egemenlii, biti erisine girmi,snlacak ev says geometrik olarak azalyor, en uzaktakinegitmeli ki, yorgunluk ucuna erisin, uzun sredir uzak durulangece vapurlar, sert, bayat ay, yannda kaln derili gergin

adamlar, kt kullanmdan ypranm ba rtl kadnlar,srtnen lastik sesi. byk, eskimi lastiklere basan asyalocuklar, bir kez daha karanlktaki avrupa'ya szyor, geceavrupas. bo balk tezgh, hzla rhtmdan uzakla. ssztabzp sokaadnm bir caddeye k. tanmadn yerlere yr. kenarabraklm eski bir koltuk, karanlk sokaa hkmetmektenvazgemi hayalet kraln taht gibi; clz bir kpek, kraliyetordusu, gemiteki prltl sokak zaferleri, kasabn ordan dn.

kapy al, asnlar, iyidir btn bunlar ve l iei dourmayahazrlanyor.

beni yattr

II ./ -- istediim her yeri hayal edebilir mym? -- Evet. Amaacele et. Sorulmamas genken sorular ve cevaplar antolojisi,

Kadky, l. bask. 2000O kadar krlgand ki;

Onun yatanda yatyorlard. Kalkp su getirdi. Dudaklarnnkenarndan szmasna zen gstererek uzun uzun iti, geceyeyapt gibi.

Sonra adam kk bir masal anlatt, duvarda oynaan glgelereve darda ykselen yaz gneine aldrmadan. Uzun, skc birhikyeydi, iinde bol miktarda tekila, HBB, yamur frtnas,teras, sigara, telefon sesi ve bir kadn ismi geiyordu. Bir sresustular, sanki yataktan kmaya korkuyorlard; birbirlerine hibakmadlar, sanki bundan da korkuyorlard. Sadece arada birrperdiler, kadnn dudaklarndan yataa szelen suyunserinliine her dediklerinde. Gne ar ar ilerledi odanniinde, bir sre bunu seyrettiler, sonra bedenlerine ulatscaklk, ilerledi, ilerledike arlat, tpk zaman gibi, tpk sksk elinizde tutup da, avularnz gevetememeniz gibi. Gneyzlerine dediinde, kalktlar, giyindiler, yrdler ve ok


5/97

zlediler o ann imknszln.

En azndan -- onun adna konuabilirim -- adam. Binaenaleyh,bazen tek bir gecenin iinde o kadar ykselir ki zaman, biter....

,Aklnzda olsun ya da nereye kadar.

b.n.: "uzasn her ey, uzatmalar oynansn, cd'leri bana brak,alnrm, ve bir daha alkolszken benimle fazla konuma."

(refleksiv savunma mesajlar - ok zel koleksiyon)

J. R. R. Tolkien

G Yzklerine Dair

Christopher Tolkien tarafndan hazrlanmtr

trkesi: funda nkol & etin an

ALTIKIRKBE YAYIN Kadky, 2000

indekiler

- kk bir ilk a tarihesi

- akallabth

- g yzklerine ve nc a'a dair

- ekler

- yllarn yks

- elflerin snflandrm ve isimleri

- secereler


6/97

- I. elrond ve elros'un elf atalar (olw ve elw soylar)

- II. elrond ve elros'un insan atalar (bor hanedan)

- III. elrond ve elros'un insan atalar (hador ve haladinhanedanlar)

- IV. yar elf soyu

- V. elros hanedan (nmenr krallar ve andnie efendileri)

- VI. Isildur ve anrion soylar (arnor, arthedain ve gondorkrallar)

- VII. Isildur soyunun devam (dnedain reisleri)

- VIII. hrin hanedan (gondor'un vekilhar hkmdarlar)

- szlke 135

Birka 6.45 Notu :

* nce unu belirtmeliyiz ki; birbiriyle balantl bu iki yky(Akallabth ve G Yzkleri'ne Dair) okumadan nce,Silmarillion'u okumanz, alg salnz iin ok daha iyiolacaktr. Yine de, okumayanlarn, olaylarn balangcn dahaiyi anlamalar iin kk bir ilk a zeti hazrladk.

* kinci olarak; J.R.R. Tolkien'in efsanevi almas Silmarillion'ugn na karan olu Christopher Tolkien'in yapta yazdnszden kk bir alnt:

".. Kitap, The Silmarillion olarak adlandrlmasna ramenyalnzca Qenta Silmarillion veya Silmarillion u deil, dierdrt ksa almay da ieriyor. Girite anlatlan Ainulindale veValaquenta aslnda Silmarillion ile yakndan ilgili ama sonunaeklenen Akallabth ve G Yzkleri'ne Dair tamamen ayr vebamszlar. Onlar, babamn aka belli olan niyetinedayanarak eklendi; ve eklenmeleri sonucunda, dnyannbalad Ainur'un Mzii'nden, nc a'da

Yzktayanlar'n Mithlond Limanlan'ndan geilerine kadar


7/97


8/97

verilir. Arda tamamen ekillenmeden, dnyada daha hibir eyyetimeden ya da

yrmeden nce balam" olan lk Sava srasnda hakimiyetuzun sre Melkor'da kald. Ama Gl Tulkas'n yardm iingklerden iniiyle Melkorkup kaarak Arda'y terk etti ve uzunsre boyunca bar hkm srd.

o Arda Bahar balar. Valar, Lambalar yaratr ve Almaren'eyerleir. Tulkas, Nessa'yla evlenir.

Melkor'un kayla Valar, dzeni yeniden oluturdu ve tohumlar

ekildi. Orta Dnya'nn aydnlanmas, yaamn filizlenmesi iinIlluin ve Ormal adnda iki kudretli lamba yapld. Bitkiler vecanllar yeerirken Valar, yurtlarn Almaren Adas'na kurdu. Birbahar leni dzenlendi ve bu lende Tulkas, Nessa'ylaevlenir.

o Bu len srasnda Valar'n yorgunluundan yararlananMelkor, gizlice dner, Orta Dnya'nn kuzeyine geerek glkalesi Utumno'yu ve buzla kapl Ered Engrin'i (Demir Dalar)

ykseltir.o Melkor'un kini yznden yaam bozulmaya balaynca Valaronun dndn anlar ve Melkor, karanl geri getirmek iinLambalar' yok eder. Bu saldr sonucunda, dnya geridndrlmeyecek zararlar grr, Arda Bahar sona erer,Almaren yklr ve Yavanna'nn Uykusu balar.

Yavanna'nn Uykusu: Lambalar'n yklyla Gne ve Ay'nykselii arasndaki dnem. Orta Dnya sadece yldzlarnyla aydnlanyor, canllarn ou n dnn bekleyerekuyuyordu. Sadece (Melian'n kudretiyle) Doriath'ta ve(Morgoth'un canavarlarnn oald) Kuzey'de yaam vard;ama Elfler ve Cceler etrafta dolayordu.

o Valar, Orta Dnya'dan ayrlarak yeni yurtlar olarak dnyasnrlarnn en batsndaki Aman' seerler ve orasn Melkor'dankorumak iin Pelri Dalar'n ykseltirler.

o Valar, ki Aa' -yaratr ve onlarn masyla lk Gn


9/97

balar. Zamann Saym'nn balay.

Valinor'un ki Aac: Ak Telperion ve Altn Laurelin isimli

aalar. Valar'n yaratt en grkemli eylerden bindir. Yavanna'nn arks ve Nienna'nn gzyalarndaki gleyaratldlar. lk Gn: ki Aa'n ilk kez ieklenip solmas.

Zamann Saym: ki Aa'n yaratlla balayan ve Aalarn Yllar'yla hesaplanan yllarn kaydedilii.

Aalarn Yllar: ki Aa'n ieklenmesiyle llen zamanbirimleri. Aalarn Yllar, daha sonraki Gne Yllar'na gre

daha uzundur, ama sreleri verilmemitir. Ne de aylara veyahaftalara blnleri. Gn bilinmeyen uzunlukta on iki vakittenoluur ve aalarn bir tam devrini ierir. Telperion'un ilk kezamaya balad Al Vakti, lk Gn'n hesabna katlmaz,bylece her gn Telperion'un iekleniinin 2. kademesindebalar. vakit sresinde Telperion, iekleniinin zirvesineular ve 6. vaktin sonunda ieklenmeyi brakr ama klarhavada bir sre daha kalr. Laurelin'in ieklenmesi 6. vaktinbalamasyla balar ve 9. vakitte zirvesine ular, 12. vaktin

sonunda parldamasn keser. Telperion, 12. vaktin balangcylaparldamasna yeniden balamtr; bylece klar ikinci kezbirbirlerinin iine karrlar.

o Ilvatar'n ocuklar'n [Elfler ve nsanlar] karanlktan veMelkor'un ktlnden korumak isteyen Varda, OrtaDnya'nn zerine yeni yldzlar yerletirir. Elfler, CiuvinenGl kylarnda uyanr. Melkor, onlara saldrlar dzenleyerekorklarn ilk tohumlarn atar.

o Orom, Elfleri kefeder. Gler Sava ve ardndan Melkor'unZincirlenii. Byk Yolculuk'un balay. Teleriler'in kral Elw(Thingol), Nan Elmoth ormannda gezinirken Melian adl birMaia ile karlar ve birbirlerine k olurlar.

Gler Sava: Uyanan Elfleri korumak iin Melkor ve Valararasnda yapld. Savan sonucunda Utumno yklp Melkor'unZincirlenii gerekleti.


10/97

Melkor'un Zincirlenii: Yenilen Melkor'un Angainor ile zincirlenipMandos'un salonlarnda a boyunca kalmas. Bu dnemkabaca Valinor un Doruk Dnemi'ni oluturur.

Byk Yolculuk: Onlar korumak ve daha iyi bir yaamsalamak isteyen Valar'n arsna uyan Elflerin [Eldar)Orome'nin rehberliinde batya doru yola k. Vanyar,Noldor ve Teleri diye isimlendirilen Elf grubunun katldyolculuk uzun yllar boyunca srecekti.

o Melkor'un Zincirlenii'nin birinci a. Elflerin Ayrl ve birblm Elfin Aman'a var. Valinor'un Doruk Dnemi balar.

Sindar'n Beleriand'a yerleip gelimesi. Bu an sonuna doru Thingol ve Melian'n kzlar Lthien doar.

Valinor'un Doruk Dnemi: Valinor'un en grkemli mutlulukdnemi. Melkor'un Zincirlenii ve Akraba'nn Eldamar'avaryla balar. ki Aa'n zehirleniinin ardndan Noldorisyanyla son bulur. aa blnr. Elflerin Ayrl: Byk

Yolculuk boyunca ekilen zorluklara ramen Akraba diyeadlandrlan Elf topluluklar Puslu Dalar' aarak Beleriand'a

girer ve Deniz'e ularlar. Ulmo'nun yardmyla Vanyar, Noldorve Telerilerin bir grubu Eldamar'a ular. Ama Telerilerin bykblm kaybettikleri krallar Thingol' aramak iin Beleriand'takalr ve onlara zaman iinde Sindar ad verilir.

o Melkor'un Zincirlenii'nin ikinci a. Cceler Beleriand'a girerve Ered Luin'e (Mavi Dalar) yerleirler. Bu an sonlarnadoru Thingol ve Melian, Doriath'daki gizli saraylar olanMenegroth'u ina ederler.

o Melkor'un Zincirlenii'nin nc a. eytani yaratklarnOrta Dnya'da harekete geii. Laiquendi'nin Beleriand'a girii.Daeron'un Cirth'i kefedii. Fanor'un, Silmarilleri yarat.Laiquendi: Denethor'un lmnn ardndan Ossiriand'dadank bir ekilde ve efendisiz olarak gizlenerek yaamaysrdren Nandor halkndan

geride kalanlar. Yeiller giyinir ve aa ilerinden ok iyianlarlard. En


11/97

sevdikleri silah oktur. Yeil Elfler de denir.

Daeron: Kral Thingol'un ozan ve ba ilimefendisi; Cirth'in(Kimler) ta

sarlaycs; Lthien'e k oldu ve ona iki kez ihanet etti.

Silmaril: "Q: Ak-ltl parlaklk"; oulu Q: Silmarilli; iki Aa'nyok

edilmesinden nce Feanor tarafndan yaplp, onlarn yladoldurulan

canl mcevherler; tane. Varda tarafndan kutsand. UluMcevherler,

Mcevher, Feanor'un Mcevherleri de denir.

o Melkor'un serbest brakl ve Noldor kral Finw"nin veyoullar arasna ikilik sokusu. Bylece Feanor on iki yl boyuncasrgne gnderildi ve Melkor Valinor'dan kat.

o Valinor'un Karar; Doruk Dnemi'nin bitii. Melkor veUngoliant, ki Aac zehirleyerek ldrdler ve Finw"yi ldrpSilmarilleri aldlar.

Valinor'un Karar: ki Aa'n zehirlenerek ldrl.

Ungoliant: Dev lmcl rmcek; Ktlk ruhu; bir Maia.

o Uzun Gece'nin balay. Melkor ve Ungoliant arasndaLammoth'da geen kavga. Melkor, yklan kalesi Angband'tekrar ina etti. Silmarilleri yeniden ele geirmek isteyenNoldor'un isyan, Akraba kym ve Mandos'un Hkm.Melkor'un Beleriand' istilaya balamas; Beleriand Savalar'nnilki gerekleti. Melian Kua oluturuldu.

Uzun Gece: ki Aa'n zehirleniiyle balayp Gne ve Ay'n ilkykselii arasnda, Valinor'un karanla boulduu dnem.Noldor isyan: Feanor'un, Valar'n emirlerine kar karak,Silmarilleri geri almak zere Melkor'un peinden Beleriand'agitmek iin kendisini dinleyen Noldor halkyla birlikte


12/97

Valinor'dan ayrl. Akrabakym: Noldor'un gemilerini elegeirmek iin Alqualonde"de yaayan Teleri Birlerini katletmesi.

Mandos'un Hkm: Mandos'un Laneti, Kuzeyin Kehaneti veNoldor Kadersizlii diye de bilinir. Mandos'un Orta Dnya'yageri dnen Srgnler'in (Noldor), zellikle Fanor Hanedan'nnbana gelecek ktlkleri bildirdii kehanet ve Akrabakymyznden zerlerine yayd lanet. Beleriand'n lk Sava:Orklar ve Sindar arasndaki sava Melian Kua: Region,Neldoreth, Nivrim ve Aelin-uial'n bir blmn kapsayanbyl engel. Morgoth'un Orta Dnya'ya dnnn ardndan

Melian tarafndan ktlklerin Doriath girmesini engellemek iinyaratld. Thingol'n lmnn ardndan Melian'n Deniz'inardna gitmesiyle bozuldu. Ayakta durduu yzyllar boyunca,sadece Beren ve Carcharoth (yuttuu Silmaril'in kudretiyle)tarafndan iki kez alabildi.

o Fanor'un, Losgar'da gemileri yak. Yldzlar AltndakiSava'n balamas ve Fanor'un katledilip Maedhros'un esiredilii. Fingolfn, Helcaraxe"yi at.

Yldzlar Altndaki Sava: Dagor-nuin-Giliath ya da kinci savaolarak da bilinir. Beleriand Savalar'nn ikincisi. Ay'n ilkykseliinin ksa sre ncesinde balayp on gn boyuncasrd. Melkor, kendilerini izleyen Noldor glerinin farknavarnca onlar yok etmek iin zerlerine orklan gnderdi. Kanlarpmalar Elflerin zaferiyle sonuland ama Fanor ldrldve Maedhros balroglar tarafndan yakaland. Sava, orklarnAngband'a ka ve gnein ilk ykseliiyle birlikte Fingolfin'inyetimesiyle sona erecekti.

Helcaraxe: Araman ve Orta Dnya arasndaki boaz; ayrcaGcrdayan Buz diye de anlr.

o Ayn ykselii. Uzun Gece'nin ve Yavanna'nn Uykusu'nunsonu. Arda'nn kinci Bahar. Fingolfn, Orta Dnya'ya girdi. Aygkyznde yedi kez dnd.

Arda'nn kinci Bahar: Gne ve Ay'n ilk ykseliiyle, bitkilerinve lmllerin, nsanlar dahil, Yavanna'nn Uykusu'ndan


13/97

uyan.

GY l1 Gne Yllar balad; Gne'in Bat'dan ykselii.

nsanlarn uyan. Fingolfn Mithrim'e girdi ve orklarAngband'a kat. Fingon, Maedhros'u kurtard.

Fingolfn, Noldor'un Yce Kral unvann ald.

Varda, gnein ynn deitirdi.

Gne Yllar: Coranar; Gne'in ykselmesinden sonra

kullanlan zaman birimi.Coranar. "S: gne-devri"; Orta Dnya'daki Eldar tarafndankullanlan; bir astronomik yla karlk gelen sre. Gne Yl dadenir.

21 Mereth Aderthad: Yeniden Birleme ziyafeti; 51 Fingolfin'inIvrin glckleri yaknnda dzenledii len.

Ulmo, Finrod ve Turgon'un ryalarna girip gelecektekitehlikeler hakknda onlar uyarr. Finrod, Narog Maaralar'nrenir ve Nargothrond'u ina etmeye balar.

Ulmo, Turgon'a zerine Gondolin kentini kuraca Tumladen'igsterir.

y.60 Dagor Aglareb. Angband Kuatmas balad.

Dagor Aglareb: "Muhteem Sava", Beleriand Savalar'nnncs. Gizlice saldran ork ordularnn yenilgiyeuratlmasnn ardndan Elfler Angband Kuatmas'n oluturdu.

Angband Kuatma: Melkor'un Noldor tarafndan sk gzetimaltnda tutulduu, yaklak drt yzyllk dnem. DagorAglareb'in ardndan balayp Dagor Bragollach ile ykld.

y.70 Thingol, Akrabakym yznden kendi halk olan


14/97

Sindar'a, Noldor'un kulland Quenya dilini yasaklar.

1-Burada artk Gne Yllar balyor. Zamann geiini daharahat anlayabilmeniz iin yutar saylarla ifade etmeye

balyoruz, yhn.

104 Gondolin kentinin yapm tamamlanr. Gondolin : ""S: SaklKaya"; Kuatan Dalar tarafndan evrelenen Kral Turgon'ungizli ehri. Morgoth'un ktlklerinden korunmak iin ieri girive k yasaklanmt.

y. 160 Orklar Lammoth'dan geerek Hithlum'a saldrr.y.260 Glaurung Ard-Galen'de yenilir. Uzun Bar balar.

Glaurung: Morgoth'un ejderlerinin ilki, Ejderlerin Babas denir;Bragollach, Nirnaeth Arnoediad ve Nargothrond'un

Yamalanmasnda savat; Trin'in ve Nienor'un zerinebysn yayd; Cabed en-Aras'ta Trin tarafndan ldrld.Byk Solucan ve Morgoth'un Solucan da denir. Uzun Bar:

Beleriand'daki Noldor'un altn a. Henz gelimemiGlaurung'un yenilmesiyle balayan bu dnem Morgoth,Angband Kuatmas'n krana dek iki yzyldan uzun srd veDagor Bragollach ile sona erdi.

y.304 Aredhel, Gondolin'den ayrlr.

Aredhel: Turgon'un kz kardei, Nan Elmoth'da El tarafndantuzaa drld, ondan Maeglin'i dourdu; Ar-Feiniel,Noldor'un Ak Hanm, Gondolin'in Ak Hanm da denir.

y.306 Maeglin'in doumu.

y.310 Finrod, Ossiriand'da Edain ile karlar. Edain : Bkz.Atani.

Atani : "Q: kinci Halk"; Valinor ilminde insanlara verilen isim,(tekili Atan. Beleriand'da uzun sre boyunca Noldor ve Sindar'nbildii yegane nsanlar, Elf Dostlan'nn Hanedan olduu iin,bu isim (Sindarini Adan, oulu Edain) zellikle onlar belirtir;


15/97

Beleriand'a sonradan gelen, Dalarn tesinde yaadsylenen dier nsanlara nadiren atfedildi.

y.311 Bor, Finrod'un hizmetine girer.

Bor. Yal da denir; Beleriand'a giren ilk nsan topluluununlideri; Finrod'un kulu; (ayrca insanlarn En Eski Hanedan veEdain'in ilk Hanedan' da denen) Beor Hanedan'nn atas.

y.3?? Aredhel ve Maeglin, sakl kent Gondolin'e girer. Aredhelve El'n lmleri.

y.355 Bor'un lm.

y.365 Bereg, Eriador'a geri dner.

Bereg: Yal Bor'un olu Baran'n torunu; Estolad'l nsanlararasndaki anlamazln lideri; dalar aarak Eriador'a dnd.

y.370 Haleth, Haladin'i Brethil'e getirir.

Haleth: Haleth Hanm da denir; Thargelion'dan Sirion'un

batsndaki topraklara kadar Haladin'in lideri.Haladin: Beleriand'a giren nsanlarn ikinci grubu; sonradanHaleth'in Halk dendi, Brethil Orman'nda yaadlar, Bretbil'linsanlar da denir.

389 Hador'un doumu.

Hador. Altnkafa = Lrindol veya Altnsal Hador da denir. Dor-lmin'in efendisi; Fingolfn'in kulu; (Hrin'in babas olanGaldor'un babas; Bragollach'ta Eithel Sirion'da ldrld;Hador Hanedan'na Edain'in n Hanedan denir.

y. 425 Hador Hanedan Dor-lmin'e yerleir.

y- 441 Hrin'in doumu.

Hrin: "S", Thalion, "Metin", "Gl" diye de anlr. Dor-lmin'liGaldor'un olu, Morwen'in kocas, Trin ve Nienor'un babas;Dor-lmin'in efendisi, Fingon'un kulu. Kardei Huor'la


16/97

Gondolin'e gitti; Nirneath Arnoediad'da Morgoth tarafndan esiredildi; uzun yllar boyunca Thangorodrim zerinde oturtuldu;braklmasnn ardndan Nargothrond'da Mm'i ldrd veNauglamr'i Kral Thingol'e getirdi.

444 Huor'un doumu.

Huor: "S", Dor-lmin'li Galdor'un olu; Ran'n kocas ve Tuor'unbabas; kardei Hrin ile Gondolin'e gitti; Nirnaeth Arnoediad'daldrld.

455 K: Dagor Bragollach; Hador ve Fingolfin'in lm.Angband Kuatmas'nn ve Uzun Bar'n bitii. Fingon'un, YceNoldor Kral oluu.

Dagor Bragollach : "S: Ani Alev Sava"; Beleriand Savalar'nndrdncs. Baharn geliiyle biten ve Morgoth'un kazand ilksava.

457 Sauron, Beleriand'n giri noktalarnn en nemlilerinden

olan Tol Sirion'u ele geirdi. Beleg ve Halmir, Teiglin Geileri'nisavundu. Hrin ve Huor, Gondolin'de bir yl boyunca yaad. Yaklak olarak bu aralarda Doudlleri

Beleriand'a girdi.

Tol Sirion: "S: Sirion Adas"; Finrod'un Minas Tirith'i ina ettii,nehrin Sirion Geiti ksmnda bulunan ada; Sauron'un elegeirmesinin ardndan Tol-in-Gaurhoth diye adlandrld.

Teiglin Geileri: Brethil'deki slk; Sirion Geiti'ndenNargothrond'a ulaan yolun stnde, Teiglin'in tek sl.Nargothrond'un savunulmas iin ok nemli bir yer ve Haladinhalk tarafndan korundu. Doudlleri: Esmer nsanlar da denir;Bragollach'tan sonra Dou'dan Beleriand'a girdiler ve NirnaethArnoediad'da her iki tarafta da savatlar; Morgoth tarafndanHithlum onlara yerleim yeri olarak verildi ki burada HadorHalk'nn kalanlarna zulm yaptlar. 2. ve 3- alar boyuncaSauron'un kkrtmalar sonucunda Elflere ve dier nsansoylarna saldrmay srdreceklerdi.


17/97

460 Gz: Dorthonion'da yasad bir yaam sren Barahir veyoldalarnn lm. Olu Beren Dorthonion'da kalarak savantek bana srdrd.

462 Orklar, Hithlum'a kuzeyden ve doudan saldrd;

Galdor'un ldrl.

Galdor. "S: Ildayan Efendi", Uzun, diye anlr; LrindolHador'un olu ve onun ardndan Dor-lmin'in efendisi; Hrin veHuor'un babas; Eithel Sirion'da ldrld.

464 K: Beren'in Dorthonion'u terk edii.465 Yaz: Beren'in Thingol ve Melian'n kz Lthien'i ilk kezgr. Hrin olu Trin'in douu.

466 Bahar: Lthien, Beren'in akna cevap verir.

Yaz: Beren, yakalanp Menegroth'a getirilir ve

Silmaril Maceras balar.Gz: Beren, Nargothrond'a dner.

466-8 Silmaril Maceras. Beren'e yardm eden Kral Finrod veDrauglin'in lm. Tol Sirion ktlkten arndrlr ve Sauron

Taur-nu-Fuin'e kaar. Beren, Morgoth'un tacndan bir Silmarilkeser. Kurt'un Avlan; Beren, Huan, Carcharoth ve Lthien'inlm.

Draugluin : "S: Mavi Kurt", Morgoth ve Sauron'unkurtadamlarnn en by. Tol-in-Gaurhoth'da Huan tarafndanldrld. Beren ve Huan onun sekline brnerek Angband'agirdi.

Huan : "S: Byk Kpek", Orom'nin Celegorm'a verdiiValinor'un byk kurt kpei; Beren ve Lthien ile dost oluponlara yardm etti; Carcharoth tarafndan ldrld.

Carcharoth : "S: Kzl Diler", Beren'in Silmaril'i tayan elini


18/97

srp koparan, Dnya'da yayan en gl kurt; Morgothtarafndan ktlkle beslenerek bytlmtr ve Angband'nKurdu da denir; Doriath'da Huan tarafndan ldrld. simmetinde "Kzl Az" olarak evrildi. Kurt'un Avlan : Karnnda

tad Silmaril'in verdii korkun ac yznden delirenCarcharoth'u ldrmek iin Thingol, Beren, Mablung, Beleg veHuan'n katlmyla dzenlenen av. Carcharoth ldrlpkarnndan Silmaril ele geirildi ama Beren ve Huan da ld.

y- 470 Valar tarafndan yeniden yaam bahedilen Beren ve

Lthien, Tol Galen'e (Yeil Ada) yerleir; oullan Dior doar.

473 Feryat Yl. Maedhros Birlii ve Nirnaeth Arnodiad; Fingonve Huor'un lm, Hurin ve Gwindor'un esir dmesi. TrinDoriath'a gnderilir. Tuor ve Nienor doar. Turgon, Yce NoldorKral olur. Feryat Yl: Nirnaeth Arnoediad'n yapld yl.

Maedhros Birlii: Maedhros tarafndan Morgoth'a saldrmak iinkurulan askeri ittifak. Ama Feanor'un Yemini'nin dourduu pek

ok ktlk iin Eldar'n bir blm bu ittifaka katlmayacak veamacna ulaamayacakt. Maedhros iki ordu oluturdu. BirincisiFingon'un ynettii bat ordusu: Hithlum'lu Noldor, Dor-lmin'linsanlarn 3 Hanedan, Haladin halk, bir grup Falathrim, kkbir grup Nargothrond'lu, Doriath'l Beleg ile Mablung ve

Turgon'un ynetiminde Gondolin ordusu, ikinci ordu, douordusu: Fanor oullar, Nogrod ve Belegost Cceleri veDoudlleri'nden oluuyordu. Nirnaeth Arnoediad savayapld, Doudlleri'nin bir blmnn ihaneti sonucundaNoldor'un tm mitleriyle birlikte Maedhros Birlii de kt.

474 Morgoth'un ordular Falas' yamalar. Crdan, Balar'a

ekilir ve Sirion Limanlan'n ina eder. Falas: "S: Ky",Beleriand'n bat kylar; Nevrast'n gneyi. Crdan: "S:Gemiyapmcs; Sindar'n en bilge efendilerinden biri; Telerihalkndan ve Falas'n efendisi; Nirnaeth Arnoediad'dan sonraLimanlar'n ykm zerine Gil-galad'la birlikte Balar Adas'nakat; 2. ve 3alar boyunca Lhn Krfezi'ndeki Gri Limanlar'nmuhafz; Mithrandir'in geliinde ona Ate Yz'n, Narya,


19/97

emanet etti. Sonuna dek Orta Dnya'da kald ve ak gemileriyleyelken at. ok uzun boyluydu; 3. a'n sonunda uzun sakallve yal grnl olarak anlatlr.

482-5 Trin, Beleg'le birlikte Doriath bataklklarnda savar.485 Trin, halkna hakaret eden Saeros'u ldrr veDoriath'dan kaarak bir yasad haline gelir.

486 Beleg, Trin'i bulur. Trin ve yasad yoldalar, Ufack

Cce Mm'in evine, Amon Rdh'a yerleir.

487 ki Reis diye anlan Beleg ve Trin, orklara kar bykbaarlar kazanp Elflerin gururu haline gelirler. Mm'in ihanetisonucunda Amon Rdh der ve Trin esir alnr. Beleg veGwindor, Trin'i kurtarrlar; Beleg'in lm. Trin,Nargothrond'a gelerek Kara Kl adn alr.

490 Huor olu Tuor, Doudlleri'nin reisi Lorgan tarafndan esiralnr.

492 Tuor'un ka ve Mithrim'de yasad bir yaam sr.496 Haladin'in bozguna uray. Glaurung, Bat Beleriand'igal eder; Tumhalad Sava ve yenilen Nargothrond'unyamalanmas. Orodreth, Gwindor ve Finduilas'n lm. Trin,Glaurung tarafndan tuzaa drlr. Tuor, Nevrast'a veGondolin'e ular. Korkun K. Tumhalad : "S: Vadi-dzl, dardzlk"; Narog ve Ginglith nehirleri arasndaki vadi. Morgothgleri karsnda Nargothrond ordusunun yenildii; Gwindor veOrodreth'in ldrld sava burada yapld. Orodretb : "S";Finarfn'in ikinci olu; Tol Sirion'daki Minas Tirith'in muhafz;kardei Finrod'un lmnn ardndan Nargothrond Kral.Korkun K : Erken gelip uzun sren k.

497 Umutsuzlua kaplan Trin, Brethil'e snr.

500 Trin, kim olduunu bilmeden kardei Nienor'la evlenir.

501 Trin, Glaurung'u ldrr. Trin'in ldn dnenNienor uurumdan atlayarak intihar eder. Trin, kendisine


20/97

gerekleri anlatan Brandir'e inanmaz, onu yalanclkla sular vekarsnn lmnden sorumlu tutarak ldrr; gereirendiinde, dengesini kaybederek intihar eder.

502 Hrin, Morgoth tarafndan Thangorodrim'den serbestbraklr; kars Morwen'in lmne ahit olur ve Nauglamr'i

Thingol'a getirir.

Nauglamr: "S: Ccelerin gerdanl"; Cceler tarafndan Finrodiin yaplan ok deerli ve esiz bir gerdanlk ki zaman iinde

Thingol'n lm sebebi olacakt.

503 Tuor ve Turgon'un kz Idril evlenirler. Yaklak bu aralardaHrin lr.

504 Bahar : Tuor ve Idril'in oullar Earendil'in doumu.

y. 505 Nauglamr'in deerini Silmaril ile arttran Thingol, bu iiyapan Ccelerin ihanetiyle ldrlr. ntikam isteyen Cceler,Menegroth'u yamalar. Beren, Nauglamr'i ve Silmaril'i

Ccelerin elinden ani bir basknla alr.y. 509 Beren ve Lthien'in ikinci lm. Silmaril'i geri almakisteyen Feanor Oullar, Menegroth'u yamalar; Thingol'unlmnn ardndan Doriath'a gelerek kral olan Beren olu Diorve kars Nimloth'un ldrlr ve kzlar Elwing, Silmaril'lebirlikte Sirion Limanlar'na kaar.

511 Yazortas: Gondolin'in k. Ecthelion, Gothmog,

Turgon, Maeglin ve Glorfndel'in lm. Tuor, Idril ve Earendilkaarak Sirion Limanlan'na snrlar. Fingon olu Gil-galad,

Yce Noldor Kral olur.

y. 543 Tuor denize duyduu zlemin sonucunda kars kirilleberaber Bat'ya yelken aar ve bir daha onlardan hibir haberalnamaz. Earendil, halknn efendisi olur; Dior'un kz Elwing'leevlenir ve oullar Elrond ile Elros doar.

Earendil, Valar'n yardmn istemek iin Vingilot adl


21/97

gemisini ina ettirerek, Bat'ya doru yelken aar. Silmaril'esahip olma arzusunu yenemeyen Fanor Oullar, bu kez deSirion Limanlar'na saldrp yamalarlar. Elwing ak bir ku

bedenine brnerek Silmaril'le birlikte kap Deniz'de yelkenamakta olan kocas Erendil'e ular. Birlikte Valinor'a ularlarve Valar'n yardmn isterler. Valar, istei kabul eder ve fkeSava balar. Ulu Sava diye de anlan sava Valinorordularyla, orklar, balroglar, kanatl ejderler, canavarlar veDoudllerinden oluan Morgoth gleri arasnda yapld.Morgoth'un gleri neredeyse tamamen yok edildi,

Thangorodrim ykld ve Morgoth bozguna urad ama Beleriandve Orta Dnya'nn dier kuzeybat blgeleri de yok olarak

Belegaer'in sular tarafndan igal edildi.Kalan iki Silmaril, Morgoth'un tacndan alnd. Maedhros vekardei Maglor, bu iki Silmaril'i alarak kat ama ektikleriaclar yznden Maglor elindekini Deniz'e, Maedhros'da derinbir uuruma att.

601 Valar, Morgoth'u Dnya'nn Duvarlar'nn tesine ZamandBoluk'a srgn etti.

Ve ite bylece balar kinci a..

Not: Profesr Tolkien'in yazdna gre, Elros 2. a'n 442.ylnda, 500 yanda ldne ve 1. an sonundan 58 yl ncedoduuna gre 1. a, Gne Yl'nda sona ermitir diyebiliriz.Ama unu da belirtmeliyiz ki, sadece Yavanna'nn Uykusu,Gne Yllar'nn on binlerce kat srm olabilir. Hibir eykesin deil; bilgeler bize her eyi yeniden anlatana dek. Tuhaf.

AKALLABTH Nmenr'un Ykl

Eldar arasnda denir ki, nsanolu, Morgoth'un Glgesidneminde dnyaya gelmi ve hzla onun boyunduruu altnagirmi; nk onlarn arasna casuslarn yollam, nsanoluonun eytani ve kurnaz szlerini kulak vermi, korkmalarnakarn Karanlk'a tapmlard. Ama ilerinden bazlar ktlesrtlarn dnerek akrabalarnn topraklarn terk etmi, batya


22/97

doru ilerlemilerdi; nk Bat'da, Karanlk'n glgeleyemediibir n var olduu hakknda sylentiler duymulard.Morgoth'un hizmetkrlar onlar nefretle izledi, yollar uzun veyorucuydu; yine de sonunda Deniz'e bakan topraklara ulatlar,

Mcevherler Sava'nn olduudnemde Beleriand'a girdiler. Sindar dilinde Edain diye isimlen

dirildiler; nk Eldar'la dost ve yanda oldular, Morgoth'a karyaplan savata byk kahramanlklar gsterdiler.

te dnyaya yayllar byleydi ve atalarndan biri Parlak E

rendil'di; Erendil Destan'nda anlatld kadaryla, Morgoth nerdeyse zafere ulamak zereyken Erendil, nsanolu'nunRothinzil

dedii gemisi Vingilot'u ina ederek Valinor'u aramak iinyelken

almam denizlerde yol ald; ki Akraba adna Gler'in

huzurunda konumak istiyordu, nk Valar onlara acyabilir,kendilerine

en ok ihtiya duyduklar bu gnlerde yardm eli uzatabilirdi. Elf

ler ve insanlar, ona Kutlu Erendil dediler; nk uzunuralarn

ve tehlikelerin ardndan arzusuna ulam, Bat'nnEfendileri'nin

ordular Valinor'dan yardma gelmiti.' Ama Erendil, oksevdii topraklara bir daha asla dnmeyecekti.

Morgoth'un sonunda bozguna uratld ve Thangorodrim'inykld Ulu Sava'ta, nsanoullar'nn ou Morgoth iinsavarken, sadece Edain Valar'n yannda savamt. Bat'nn


23/97

Efendileri'nin kazand zaferinin ardndan hayatta kalan ktnsanlar douya doru katlar, oralardaki ekilmeyentopraklarda Valar ve Morgoth'un arlarna uymayan biroknsanolu soyu hl yabani ve kanunsuz bir ekilde gezinip

duruyordu. Kt nsanlar onlarn arasna kartlar, zerlerinekorkunun glgesini yaydlar, onlar krallar olarak bildiler. Valaryapt ary reddeden ve Morgoth'un dostlarn efendileriolarak gren Orta Dnya'daki nsanlar bir sre kendi halineterk etti; nsanlar karanlkta yaayp Morgoth'un egemenlikgnlerinde tasarlad birok eytani eyle uramak zorundakald: ifritler, ejderler, biimsiz yaratklar ve aslnda Ilvatar'nocuklar'nn kt taklitleri olan pis Orklarla. nsanoullar'nnou mutsuzdu.

Ama Manw, Morgoth'u Boluk'un iindeki Dnya'nn tesinesrd ve oraya kapatt; Bat'nn Efendileri tahtta olduu srecekendi bana bir daha Dnya'ya dnemeyecek, var olamayacakve grnr hale gelemeyecekti. Yine de ektii tohumlar hlbyyor, yeeriyor, eer birileri onlarla ilgilenirse eytanimeyveler veriyorlard. nk onun istekleri sryor vehizmetkrlarn ynlendiriyor, Valar'n isteklerini engelleyiponlara boyun eenleri yok etmeye yneltiyordu. Bu durum,

Bat'nn Efendileri tarafndan ok iyi biliniyordu. Bu yzdenMorgoth uzaklatrldnda gelecek alar hakknda konumakiin divan topladlar. Eldar' Bat'ya dnmeye davet ettiler ve buarya uyanlar Eressa Adas'na yerleti; orada Avallnedenilen bir liman vard, tm ehirler

,cinde Valinor'a en yakn olan oydu ve Avallne kulesi, birdenizci iin Deniz'in fersahlarn atktan sonra sonundalmsz Topraklar'a yaklatnn ilk iaretiydi. sadkhanedana, nsanlarn Babalan'na deerli bir dl verilmiti.Enw aralarna inerek onlar eitti; onlara bilgelik, g vehibir lml rkn sahip olmad bir yaam verildi. Edain'inyerlemesi iin yaratlan diyar, ne Orta Dnya'nn ne deValinor'un parasyd, ikisinden de engin bir deniz tarafndanayrlyordu ama yine de Valinor'a daha yaknd. Osse tarafndanByk Su'yun derinliklerinden ykseltilmi, Aul tarafndanilenmi, Yavarna tarafndan zenginletirilmiti; Eldar oraya TolEressa'dan iekler, emeler getirmiti. Valar bu diyar Andor,Armaan Edilen lke diye isimlendirdi. Erendil Yldz, Bat'daher eyin hazr olduunun iareti olarak parlad, denizi aarken


24/97

yol gsterdi; ve nsanolu Gne'in patikalarndaki bu gmalevi grp hayran kald.

Sonra Edain, Yldz' izleyerek derin sulara doru yelken at;

Valar gnler boyunca denizin zerine bir sakinlik yayd, gn ve yelkenler iin rzgr yollad, yle ki sular Edain'ingzleri nnde glp dalgalanan cam gibi parldad, kpklergemilerinin pruvasnn nnde kar gibi uutu. Ancak Rothinzilylesine parlakt ki nsanlar sabahlar bile Bat'da ldayngrebiliyordu ve bulutsuz gecelerde tek bana parlyordu,yannda baka hibir yldz yoktu. Ve Edain, rotasn ona doruayarlayp fersahlar boyunca denizde ilerleyerek sonunda,uzaklarda, onlar iin hazrlanan topraklan, altn bir pusun iinde

ldayan Andor'u, Armaan Edilmi lke'yi grd. Ardndankaraya ktlar, aydnlk ve bereketli bir diyar buldular, okmutluydular. Bu topraklara Yldza doru anlamna gelen Elennadediler; ayn zamanda Batili anlamna gelen Anadn dediler,

Yce Eldarin dilindeyse Nmenre diye isimlendirdiler.

te Gri Elf dilinde, Dnedain: Nmenreanlar, nsanlarArasndaki Krallar diye isimlendirilen halkn balangc byleydi.Ama yine de Ilvatar'n, nsanolu'nun zerine yayd lm

yazgsndan kaamadlar, hl lmlydler, mrleri ok uzunolsa ve hi hastalk bilmeseler de glge zerlerine ok ncedendmt. Bylece geliip bilge ve grkemli oldular,nsanolu'nun tm soylar iinde her konuda lkdoanlar'a dahayakndlar; uzun boyluydular, Orta Dnya'nn en uzunoullarndan daha uzun; gzlerindeki k, parlak yldzlargibiydi. Ama bu topraklarda saylar ok yava artt, nkdoan kz ve olan ocuklar babalarndan daha gzeldi, amaonlarn ocuklar daha azd.

Nmenr'un eski ana ehri ve liman bat kysnn ortasmdayd,gnbatmna bakt iin Andni diye isimlendirilmiti.

Topraklarn ortasnda yksek ve yaln bir da vard, adMeneltarma; Gkyz Stunu'ydu, zerinde Eru Ilvatar iinkutsanm yksek bir yer bulunmaktayd, st ak, atsz biryer; Nmenreanlarn lkesinde baka hibir tapnak ya dakutsal bir yap yoktu. Dan eteklerindeyse Krallarn mezarlarvard ve yaln bir tepenin zerinde Armenelos bulunmaktayd,kentlerin en gzeli, Valar'n Dnedain'in ilk kral olarak setiiErendil olu Elros orada bir kule ve kale ykseltmiti.


25/97

Elros ile erkek kardei Elrond, Edain'in Hanedan soyundangeliyordu ama Eldar ve Maiar kanlarna da sahiptiler; nkGondolin'li Idril ve Melian kz Lthien onlarn atalar

arasndayd. Aslnda Valar, nsanolu'na Ilvatar tarafndanverilen lm armaann ellerinden alamazd ama Yar Elflerolaynda Ilvatar, Valar'a durumu yarglayp deitirme hakknvermiti; ve Valar da Erendil'in oullarnn kendi kaderlerinikendilerinin semesine

hkmetti. Elrond, lkdoanlar'la birlikte kalmay seti ve onalkdoanlar'n yaam ihsan edildi. nsanlarn kral olmay seenElros'a ise ok uzun bir yaam bahedildi, Orta Dnya'daki

nsanlardan defalarca daha uzun; onun tm soyunun, kraliyethanedannn efendileri ve krallarnn, Nmenreanlarnllerine gre bile uzun saylan yaamlar oldu. Elros, be yzyl yaayp drt yz on yl boyunca Nmenreanlar ynetti.

Bylece yllar geip gitti, Orta Dnya gerileyip k ve bilgeliksnerken, Valar'n himayesi ve Eldar'n dostluu altndayaayan Dnedain hem dnce hem de beden olarak geliti.Bu halk her ne kadar, hl kendi dillerini kullanyor olsa da,

krallar ve efendileri ittifak yaptklar gnlerde rendikleri Elf dilini hl biliyor, konuabiliyorlard; bylece Eressa ve OrtaDnya'nn batsndaki topraklarda yaayan Eldar ile sohbetedebiliyorlard. Aralarndaki alimler, dnyann balangcndankalan birok hikye ve arknn yazld Kutlu Diyar'n dili olan

Yce Eldarin dilini de renmilerdi; mektuplar, tomarlar vekitaplar yazdlar; onlarn iinde artk tamamen unutulmu olan,egemenliklerinin en kudretli olduu dnemde var olan harikalarve bilgelik zerine eyler yazlyd. Szn ksas, btnNmenrean efendileri, kendi isimlerinin yan sra bir de Eldarinismi tarlard; tpk Nmenr'da ve Beri Topraklar'n kylarndakurduklar ehirler ve gzel yerlerin tad gibi.

Bylece Dnedain, zanaatlarda grkemli bir hale geldi, yle kieer akllarna gelseydi silahlar dvp savalar yaparak OrtaDnya'nn kt krallarn kolaylkla ezebilirlerdi; ama baryanls bir halktlar. Tm sanatlarn tesinde gemi yapm vedeniz iilii konusunda glendiler, dnyada bir daha onlargibi denizciler yetimedi; o halkn cesur ve dayankladamlarnn genlik gnlerinde en sevdii maceralar cesaret ve


26/97

engin denizlere almakt.

Ama Valinor Efendileri onlarn Nmenor kylarnngrnmeyecei kadar batya doru yelken amalarn

yasaklamt; ve bu yasan nedenini tam olarak anlamasalarda durumdan memnundular. Manw"nin dncesine greNmenreanlarn zerinde Valar'n ve Eldar'n lmszlklerine,o diyarlarda var olan her eye tutulup, Kutlu Diyar' aramak iinne bir istek, ne de mutluluklarna konan snrlar amak iin birarzu uyanmalyd.

O gnlerde Valinor, hl dnya zerinde grnebilir birhaldeydi, Ilvatar Valar'n Yeryzn gzlemek iin kalmasna

izin vermiti, eer Morgoth glgesini dnyann zerineyaymasayd oras bir ant olabilirdi. Bu Nmenreanlarn ok iyibildii bir eydi; ve o gnlerde, hava ak, gne de doudaolduunda uzaklara baktklarnda, batnn ok uzaklarnda, uzakbir kynn zerinde apak parlayan bir kent, byk bir liman vebir kule grebilirlerdi. O gnlerde Nmenreanlar ileriyigrebiliyorlard; ama yine de bu grnty sadece aralarndakien keskin gzller seebiliyor ve bunu sadece Meneltarma'danveya yasal olarak gidebilecekleri en uzak bat kylarna dek

alm uzun bir gemiden yapabiliyorlard. nk onlar Bat'nnEfendileri'nin Yasa'n ineyecek kadar cesur deillerdi. Amaaralarndaki bilgeler, bu uzak diyarn aslnda Valinor'un KutluDiyar' deil, lmsz Topraklar'n en dousunda bulunanEressa'daki Eldar liman olan Avallne olduunu biliyorlard. Veo yllarda beyaz kular gnbatmnda uarken, lkdoanlarkreksiz gemileriyle Nmenr'a yelken amay srdryorlard.Ve Nmenr'a saysz hediyeler getirdiler: akyan kular,kokulu iekler, ifal otlar. Ve Eressa'nn ortasnda bymAk Aa Celeborn'un bir fidesini getirdiler

Celeborn, Kutlu Diyar'da Yavanna'nn Telperion'un bir suretiolarak Eldar'a verdii Tuna Aac Galathilion'un bir fidesindenbymt. Ve aa Armenelos'da, Kraln saraynn bahesindebyyp ieklendi; ona Nimloth ad verildi, geceleri iek apgecenin glgelerini kokusuyla doldurdu.

Dnedain o gnlerde Valar Yasa yznden batya deildouya, Kuzey'in karanlndan Gney'in scaklna veGney'in tesindeki Aa Karanlk'a doru yelken ayorlard;


27/97

hatta Denizler'e dek ilerlediler, Orta Dnya yaknlarna yelkenap yksek pruvalarndan Dou'daki Sabahn Kaplan'ngrdler. Zaman geldi Dnedain, Byk Topraklar'in kylarnaulat, Orta Dnya'nn terk edilmi diyarlarna acdlar; ve

Nmenr'un Efendileri, nsanolu'nun Karanlk Yllar'ndayeniden bat kylarna ayak bastlar, kimse onlara kar koyacakkadar cesur deildi. nk o ada nsanolunun bykblm Glge'nin altnda yayordu ve artk zayflaypkorkaklamlard. Aralarna giren Nmenre anlar onlara pekok ey rettiler. Msr ve arab getirdiler; nsanolu'natohum ekmeyi, tahl tmeyi, aa yontmay, talarekillendirmeyi rettiler; onlarn yaamlarn dzenlediler.

Bylece Orta Dnya'nn nsanlar rahata erdi, bat kylarboyunca evsiz yurtsuz gezinenler geri dnd, nsanoluMorgoth'un dllerinin boyunduruundan silkinip syrld vekaranln dehetini unuttu. Uzun boylu Deniz Krallan'nnansna byk sayg gsterdiler, onlarn ayrllarnn ardndangeri dneceklerini mit ederek onlar tanrlar diyeisimlendirdiler; nk o zamanlar Nenreanlar asla OrtaDnya'ya uzun sre yerlemeyecek, orada kendilerine aitherhangi bir yerleim yeri yaratmayacaklard. Onlar douya

doru yelken amalydlar, ama sonunda bat zlemiyreklerine geri dnecekti.

Yllar getike bu zlem daha da byd; ve Nmenreanlarok uzaklardan grdkleri lmsz ehre kar alk duymayabalad, bitmeyecek yaama, lmden ve hazzn bitiindenkamaya duyduklar arzu iddetle byd; gleri vegrkemleri arttka huzursuzluklar da oald. nk Valar, herne kadar Dnedain'i uzun bir yaamla dllendirmi olsa dasonunda zerlerine ken yaamn yorgunluunu yoketmemilerdi ve onlar lyorlard hatta Erendil soyundangelen krallar bile; onlarn yaam sresi Eldar'n gzndeksackt. Bylece zerlerini bir glge kaplad: belki deMorgoth'un iradesi i bandayd ve hl dnyann iindedolayordu. Nmenreanlar, nsanolu'nun yazgsna kar veaslnda daha ok batya yelken amalarn engelleyen Yasak'akar nce kalplerinde konumaya, sonra da ak aksylenmeye baladlar.

Aralarnda yle konuuyorlard: "Biz burada lmek ve nereye


28/97

gideceimizi bilmeden evlerimizi ve tm yaptklarmz terketmek zorundayken, neden Bat'nn Efendileri orada sonsuz birhuzur iinde oturuyor? Ve Eldar halk lmyor, Efendiler'e karisyan ettikleri halde. Btn denizlerin sahibi olduumuz,

gemilerimizin aamad hibir vahi ve engin deniz kalmadhalde, neden Avallne'ye gidemiyor, oradaki dostlarmzlaselamlaamyoruz?"

Ve bazlar da yle konumaktayd: "Neden Aman'a, Gler'inmutluluunun olduu yere, bir gn bile gidip tadnavaramyoruz? Arda'nn halklar arasnda grkemli deil miyiz?"

Eldar bu szleri Valar'a bildirdi ve Manw, Nmenr'un doruk

dneminin zerine biriken bulutu grerek kederlendi. Kralla^ve dinleyecek olan herkesle, dnyann detleri ve yazgshakkna^ itenlikle konuacak haberciler yollad Dnedain'e.

"Dnya'nn Yazgs'n," dedi eliler, "sadece Tek Olan, onuyaratan deitirebilir. Siz tm aldatmacalardan, tuzaklardankap Aman'a, Kutlu Diyar'a geldiniz, bunun size ok az yararoldu. nk orann halkn lmsz klan Manw"nin topraklardeildi o diyar kutsallatran oraya yerlemi olan

lmszlerdi; ve sizler orada, ktaki gl ve inat pervanelergibi, ksa sre iinde tazeliinizi yitirerek bitkin dtnz."

Ama Kral sordu: "Benim atam Erendil hayatta deil mi? Ya daAman diyarnda yaamyor mu?"

Eliler yle yantlad: "Biliyorsun ki onun yazgs farkldr, onunlmeyen lkdoanlar'dan olmasna hkmedildi; ve aynzamanda, yazgsna gre, bir daha asla lml topraklaradnemez. Oysa sen ve halkn lkdoanlar deil, Ilvatar sizilml nsanoullar olarak yaratt. Ama anlalyor ki sizler, heriki akrabanzn da iyi yanlarna sahip olmak istiyorsunuz, arzuettiinizde Valinor'a yelken amak ve yurdunuzu zlediinizdednmek. Bu olamaz. Ne de Valar, Ilvatar'n ihsanlarndeitiremez. Sylediiniz gibi, Eldar cezalandrlamaz, isyanetseler bile lmszler. Ama bu onlar iin ne bir dl ne de bircezalandrma, sadece var olmalar iin gerekli bir eydir. Onlarkaamazlar ve bu dnyaya ballar, sonuna dek buray terkedemeyecekler, nk dnyann yaam onlarn yaamdemektir. Sylediinize gre, siz, bunda ok az paynz olduu


29/97

halde, nsanolu'nun isyan yznden cezalandrldnz; vebylece lml klndnz. Ama bu bir cezalandrma iinkararlatrlan ilk ey deil. Bu yzden siz kaabilir ve dnyayterk edebilirsiniz, ne umut ne de ylgnlk iinde ona ba

deilsiniz. imdi hangimiz dierine imrenmeli?" VeNmenreanlar yantlad: "Neden Valar'a imrenmeyelim ya daen azndan lmszlere? Bizim kr bir gvene ve teminatsz birumuda ihtiyacmz var, nmzde neyin uzandn bilmeden.Ama biz hl Dnya'y seviyoruz ve onu kaybetmeyeceiz."

Eliler yle dedi: "Aslnda, Ilvatar'n dncelerinin sizinleilgili olan ksmlar Valar tarafndan bilinmiyor ve o,

dncelerindeki her eyi aa vurmaz. Ama bizim doruolarak bildiimiz ey, sizin yurdunuzun ne buras, ne AmanDiyar ne de Dnya'nn Snrlar iinde herhangi bir yerolduudur. Ve nsanolu'nun Yazgs, ki bu her eyden nceIlvatar'n bir armaandr, nsanolu'nun sonunda buradanayrlacadr. Bu durumun nsanolu iin bir kederednmesinin tek nedeni Morgoth'un glgesinin altndaolmalaryd ve bu da onlara korktuklar byk karanlkla evriliolduklarn hissettirmekteydi; bazlar yaam ellerinden

alnncaya dek daha inat, daha gururlu ve rn vermezoldular. Bizler, yllarn srekli artan ykne dayanabilenler, budurumu tam olarak anlayamadk; ama bu keder, sizin desylediiniz gibi, geri dnp sizin iin bir sorun oluturmayabalamsa eer, bizler Glge'nin kalplerinizde yeniden doupbymesinden korkarz. te bu nedenle sizler, Dnedain,nsanoullarnn en gzelleri, eskiden Glge'den kap ona karyiite savaanlar, sizlere sylyoruz: Uyank olun! Eru'nuniradesi inkr edilemez; Valar gven dediiniz eyi sizdenesirgemeyeceini syledi ve bu ksa sre iinde sizi alkoyan birbaa dnecek. Umarz arzularnzn ok az olsun meyvaverir. Ilvatar, Arda'nn akn sizin yreklerinize yerletirdi vebunu amaszca ekmedi. Bununla beraber, nsanoludomadan ok nceden geip giden birok ada bu amabiliniyordu; ve bu size aklanacak, Valar'a deil."

Tm bunlar Gemiyaprncs Tar-Ciryatan ile olu Tar-Atanamir'indneminde oldu; ve onlar kibirli insanlard, zenginlemek iinhrslydlar, Orta Dnya'nn insanlarn vergiye balamlard,artk vermekten ok alyorlard. Eliler geldiinde Tar-Atanamir


30/97

ile konumulard; o, on nc Krald, onun dnemindeNmenr Diyar iki bin yldan uzun sredir ayaktayd vegcnn olmasa bile mutluluunun doruuna ulamt. AmaAtanamir, Elilerin tlerinden ok mutlu olmam,

sylediklerini fazla nemsememiti; halknn byk blm deonunla ayn fikirdeydi; nk onlar umutla beklemektense,yaarlarken lmden kamay istiyorlard. Atanamir tmbazlarn sonunun tesinde yaamna sarlp uzun bir a yaad;ve o bunu yapan ilk Nmenreand, zeksn ve erkeklik gcnyitirene dek tahttan ayrlmay reddetti, tahtn en olgungnlerinde olundan esirgedi. Nmenr Efendileri uzunyaamlar iinde ge evlenmeyi det edinmilerdi, oullanfiziksel ve zihinsel olarak tamamen gelitiklerinde yerlerini terk

edip, ynetimi onlara brakrlard.Sonrasnda Atanamir'in olu Tar-Ancalimon, Kral oldu ve o daayn dncedeydi; onun dneminde Nmenr halk blnmeyebalad. Bir tarafta Kral'n nsanlar denilen byk bir grup vard,kibirliydiler, Eldar ve Valar'a yabanclamlard. Diertaraftaysa Elf Dostlar, Elendili diye isimlendirilen daha kkbir grup vard; nk onlar Kral'a ve Elros Hanedan'na sadkkalmakla birlikte Eldar'la olan dostluklarn da srdrmek

istiyor, Bat'nn Efendilerinin tlerine kulak veriyorlard. Amayine de, kendilerini Sadklar diye adlandran bu grup bilehalklarnn kederinden tamamen kurtulamad ve onlar da lmdncesi yznden sorunlar yaadlar.

Bylece Batil'in mutluluu azalmaya balamt; ama gc vegrkemi hl oalyordu. nk krallar ve onlarn halkbilgelii terk etmemilerdi, Valar' fazla sevmeseler bileonlardan hl korkuyorlard. Yasa aka inemeye ya dakonulan snrlarn tesine yelken amaya cesaret edemiyorlard.Uzun gemilerinin dmenlerini hl Dou'ya doru eviriyorlard.Ama lm korkusu gittike daha da karararak zerlerinekyordu ve yapabildikleri kadar onu engellemeye uratlar;bilgeleri durup dinlenmeden yaam geri kazanmann srrnkefetmeye ya da en azndan nsanolu'nun mrn uzatmayaalrken lleri iin byk binalar ina etmeye baladlar. Yinede, en azndan nsanolu'nun l bedenini bozulmadan saklamasanatn gelitirdiler ve lkelerini ilerinde lm dncesininkutsal bir ey gibi sakland sessiz karanlk mezarlarladoldurdular. Ama hayatta kalanlar zevke ve sefahata kar daha


31/97


32/97

gnlerde Tek Yzk dvlmt, Sauron ve Elfler arasndaEriador'da sava vard. imdi Nmenr krallarnn kudret veihtiamlarnn arttn renmiti, artk onlardan daha fazlanefret ediyordu; onun topraklarn istila edebilir ve Dou'nun

egemenliini elinden alabilirler diye onlardan korkuyordu. Amauzun sre Deniz'in Efendileri'yle karlamaya cesaretedemeyerek kylardan ierilere ekildi.

Ama Sauron daima haindi; denir ki Dokuz Yzk'le tuzaadrdkleri arasnda tane de Nmenrean soyundan gelenyce efendi vard. Hizmetkrlar olan Yzktayflar, lairiharekete getiinde Sauron'un nsanolu zerinde yayddehet ve boyunduruu korkun derecede byd,

Nmenreanlarn deniz kylarnda bulunan gl blgelerinesaldrmaya balad.

Glge, o gnlerde, Nmenr'un zerinde daha da koyulat;isyanlar yznden Elros Hanedan Krallar'nn yaamlarsolgunlat ama kalpleri Valar'a kar daha da sertleti. Ve ondokuzuncu kral, atalarnn kraliyet asasn eline alarak Bat'nnEfendisi, Adnakhor adyla tahta kt; Elf dilleri terk edildi,duyabilecei yerlerde kullanlmasn yasaklad. Yine de, ad

Krallarn Ferman'na, Yce Elf dilinde Herunmen olarakyazlmt, nk ktln zerlerine keceinden korkankrallarn tamamen inemekten korktuu kadim bir geleneeuyuluyordu. Sadklara greyse, bu isim ar kibirliydi, nkValar'n bir unvan olarak kullanlyordu; Elros Hanedan'na olansadakat ile Gler'e kar duyduklar derin sayg arasndakaldklar iin yrekleri fazlasyla yorgun dmt. Ama dahakts de gelmekteydi. Ar-Gimilzr, yirmi ikinci kral, Sadklar'nen byk dmanyd. Onun dneminde bakm yaplmayan AkAa hastalanmaya balad; ve Elf dillerinin kullanmntamamen yasaklad, Eressa gemilerini karlayanlarcezalandrd ama yine de Elfler lkenin bat kylarna gizlicegelmeyi srdrdler.

Artk Elendili ounlukla Nmenr'un bat blgelerineyerleecekti; ama Ar-Gimilzr bu topluluktan olanlarn bulunupbatdan alnarak lkenin dousuna yerletirilmelerini emretti;ve gz altnda tutulacaklard. Bylece Sadklar'n asl yerleimiartk Remenna liman civar oldu; o dnemde Sadklar'n ouGil-galad'n krallna, hl Eldar'la konuabilecekleri Orta


33/97

Dnya'nn kuzey kylarna doru yelken ayorlard. Bu Krallartarafndan biliniyordu ama madem ki Elendili kendidiyarlarndan ayrlp geri dnmyordu buna engel olmadlar;nk kendi halklar ve Valar'n Casuslar diye isimlendirdikleri

Eressa'l Eldar arasndakitm dostluun bitmesini arzuluyor, yaptklarnn vetasarladklarnn Bat'nn Efendileri'nden gizli tutulmasndiliyorlard. Ama yaptklar her ey Manw tarafndan biliniyorduve Valar, Nmenr Krallan'na kar ok fkeliydi, bundan byleonlara t vermediler, himaye etmediler; Eressa gemileri birdaha asla gnbatmndan gelmedi, Andnie limanlar sszlat.

Krallarn hanedanndan sonra en byk onur AndnieEfendileri'ne aitti; nk onlar Elros soyundandlar veNmenr'un drdnc kral Tar-Elendil'in kz Silmarien'dengeliyorlard. Bu efendiler krallara sadktlar, onlara byk sayggsterirlerdi; Andnie Efendisi, Asa'nn ba divan yelerindenbiriydi. Bandan beri Valar'a kar sayg ve Eldar'a kar zel birsevgi duymaktaydlar; Glge bymeye baladnda Sadklar'aellerinden geldiince yardm etmilerdi. Uzun bir sre boyuncakendilerini aka ortaya koymadlar, ama buna karn bilgece

tlerle Asa'nn efendilerinin yreklerini slah etmeyeuratlar.

Bir de gzelliiyle nl Inzilbth hanm vard; annesiLindrie'ydi, Ar-Gimilzr'un babas olan Ar-Sakalthr'unhkmranl dneminde Andunie Efendisi olan Erendur'un kzkardei. Gimilzr onu kars olarak ald, kadn gerekte ondanpek holanmyordu, kalben Sadklar'dan biriydi, nk annesitarafndan byle yetitirmiti; ama krallar ve oullar kibirliyetitirilirdi, onlarn isteklerine kar klamazd. Ar-Gimilzr vekraliesi arasnda bir sevgi yoktu, ne de oullar arasnda.Oullarn by Inziladn hem beden hem de dnce yapsolarak annesine benziyordu; ama k Gimilkhad babasgibiydi, stelik daha kibirli ve dainat. Eer yasalar izinverseydi Ar-Gimilzr asay byk oluna deil onadevredecekti.

Ama Inziladn tahta ktnda tpk eskiden yapld gibi

Elf dilinde bir isim seti; hem gzleri, hem de dnceleri uzak


34/97

grl olduu iin kendisine Tar-Palantir dedi ve ondan nefretedenler bile yalvas szlerinden korktular. Varl, bir sreliineSadklar'n zerine huzur getirdi; Ar-Gimilzr'un terk ettiiMeneltarma'nn zirvesindeki Eru'nun Kutsanm Yeri'ne bir kez

daha gitti. Ak Aa, yeniden gururla ykseldi; ve Tar-Palantir,Aa ldnde Krallarn soyunun da sona ereceiyle ilgili birkehanette bulundu. Ama onun tvbesi atalarnn kstahlnakzgn olan Valar' yattrmak iin yeterli deildi, nk halknnbyk blm tvbe etmemiti. Gimilkhad gl ve kabayd;kendilerine Kral'n nsanlar diyenlerin liderliini ele geirerekaabeyinin iradesine aka kar kmaya cesaret etti veyaptklarnn daha ou da gizlilik iinde yapld. Bylece Tar-Palantir'in gnleri kederle karard; zamannn ounu batda

geirmeye balad, sk sk Andnie yaknlarndaki, Oromet Tepesi'nde bulunan Kral Minastir'in kadim kulesine karak belkide denize alm birilerini grmek umuduyla, istekle batyadoru bakt. Ama artk Bat'dan Nmenr'a hibir gemi gelmedive Avalln bulutlarla rtlyd. Gimilkhad iki yz yandan ikiyl nce (zayf dm bile olsa, Elros soyundan biri iin okerken saylan bir yata) ld ama bu Krala huzur getirmedi;nk Gimilkhd'n olu Pharazn servete ve gce karbabasndan daha atak, daha hrslyd. Nmenreanlarn Orta

Dnya kylarnda nsanlarn zerinde kurduklar egemenliklerinsnrlarn geniletmek iin yaptklar savalarda liderlik yaparaksk sk uzaklara yolculuk etti; bylece hem karada hem dedenizde reis olarak byk n kazand. Bu yzden babasnnlmn duyup Nmenr'a dndnde halknn yrei onaalmt; nk yannda byk servet getirmi ve o zamanlarbunu karlksz olarak vermiti.

Zaman geldi Tar-Palantir kederden yorulup ld. Hi olu yoktu,sadece Elf dilinde Mriel adn verdii bir kz vard veNmenrean yasalarna gre asa ona gemeliydi. Ama kznistememesine karn Pharazn onu kars olarak ald, aslnda buyaptnda ktlk vard ve Nmenrean yasalarna gre ikinciderecede kuzenden daha yakn akraba evliliine, kraliyet ailesiiin bile izin verilmezdi. Evlendiklerinde asay kendi eline geiripAr-Pharazn adn (Elf dilinde Tar-Calion demektir) ald;kraliesinin ismini de Ar-Zimraphel olarak deitirdi.

Nmenr'un kuruluundan bu yana Deniz Krallar'nn Asas'nelinde tutanlarn en kudretlisi ve en kibirlisi Altn Ar-


35/97


36/97

savaa hi yeltenmedi. nk Deniz'in Kral'nn kudretinin vegrkeminin sylenenlerin zerinde olduunu anlamt, enkudretli hizmetkrlarna bile onlara kar koyabilmelerikonusunda gvenemezdi; Dnedain hakkndaki istekleri iin

henz zamann gelmediini grmt. G ie yaramadnda,hilekrla bavurarak kazanacak kadar becerikli ve kurnazd.Bylece, Ar-Pharazn'un huzurunda boyun eerek diliniyumuatt; ve insanlar sylediklerinin adilliine ve bilgeliinehayran kald.

Ama Ar-Pharazn tamamen kanmamt, aklna Sauron'un veitii sadakat andnn daha iyi korunabilmesi iin onun ve Orta

Dnya'daki tm hizmetkrlarnn rehine olarak yaamak zereNmenr'a gtrlmesi gerektiini dnyordu. Bu Sauron'unraz olduu bir tutsaklkt, gizli dncelerinde bunumemnunlukla kabul ediyordu nk bu durum aslnda onunarzularna uyuyordu. Sauron denizi ap Nmenr diyarnabakt, grkemli gnlerini yaayan Armenelos ehrini aknlklaseyretti; ama kalbi kskanlk ve nefretle daha da doldu.

Dnceleri ve dili kurnazd, gizli arzular glyd, bylece

yl getiinde Kral'n gizli dncelerine en yakn kii halinegeldi; nk yalnzca dilinde olan dalkavukluu bal kadartatlyd ve birok ey zerine olan bilgisi henz nsanlartarafndan anlalmamt. Andnie Efendisi Amandil dndakitm divan yeleri Kral zerindeki etkisini grerek onayaltaklanmaya balad. Sonrasnda lkenin zerine yava yavabir deiim yaylmaya balad. Elf-dostlar'nn yrekleri fenahalde kederliydi ve ou korku iinde snp gitmiti; geridekalanlar kendilerine Sadklar deseler de dmanlar onlarisyanclar diye isimlendiriyordu. nk Sauron artk insannkulaklarna sahip olmutu ve birok delil gstererekValar'nrettii her eyi inkr ediyordu; insanlara, dnyada, douda,hatta batda hl ele geirebilecekleri denizler ve topraklarolduunu dnmelerini syledi, oralardaki zenginlik llemezboyutlardayd. Ve daima, eer sonunda o diyarlarn vedenizlerin sonuna gelebilselerdi bile, tm bunlarn tesindeKadim Karanlk uzanyordu. "Dnya ondan yaratlmt. YalnzcaKaranlk'a tapnlabilir ve bu yzden Efendi dier dnyalar onahizmet edenlere armaan etmi, bylece kudretinin ykseliiasla sona ermeyecek." Ar-Pharazn sordu: "Karanln Efendisi


37/97

kimdir?" Sonrasnda Sauron, Kralla kilitli kaplarn ardndakonutu ve yalan syledi, dedi ki: "O, artk ad anlmayandr;nk Valar sizi onun hakknda kandrd, kendilerine kleyapmak iin nsanolu'nu zincirlemeye alrlarken, kendi

yreklerinin deliliklerinde tasarlanm bir hayalet olan Eru'nunadn ne srdler. nk onlar, ne isterse sadece onu syleyenEru'nun khinleridir. Ama onlarn efendileri hl hkmsrmekte ve sizi bu hayaletten kurtaracak; onun ad Melkor,Her eyin Efendisi, zgrlk Verici ve sizi onlardan daha glyapacak."

Bylece Kral Ar-Pharazn, nce gizlice, ksa sre sonra dahalknn gzleri nnde aka Karanla ve Efendi Melkor'a

tapnmaya balad; halknn byk blm de onu izledi. HlSadklar'dan geriye kalanlar da vard, sylendii gibi Rmennacivarna yerlemilerdi ve kk bir grup da dank olaraksada solda yayordu. Bu kt gnlerde onlar ynetipcesaretlendiren reisleri Kral'n divan yesi Amandil ve oluElendil'di, onun oullan da Isildur ile Anrion, sonrasndaNmenr hesabna gre gen adamlar. Amandil ile Elendilbyk gemi reisleriydiler; Armenolos ehrinde tahtta oturan,tac sahiplenip hkmeden hanedandan olmasalar da Tar-

Minyatur Elros'un soyundan geliyorlard. kisinin de genlikgnleri birlikte gemiti ve Pharazn, Amandil'i severdi, Elf-dostu olduu halde Sauron gelene dek onun divannda kald.imdi azledilmiti, nk Sauron Nmenr'daki herkesden dahaok ondan nefret ediyordu. Ancak o ylesine soylu ve bir denizreisi olarak ylesine kudretliydi ki halkn ounun gznde hlonurlu yerini koruyordu; bu yzden de ne Kral ne de Sauronona el srecek cesareti gsteremiyorlard.

Bylece Amandil, Rmenna'ya ekildi. Hl sadk olduunagvendii herkesi gizlice oraya toplanmaya ard; nk artkktln hzla bymesinden korkuyordu, btn Elf-dostlartehlikedeydi. Ksa srede beklenen oldu. O gnlerdeMeneltarma tamamen terk edilmiti; Sauron dahi, yce yerikirletmeye cesaret edemese de Kral, kimseye, ne lm acsekmekte olanlara ne de yreklerinde Ilvatar' yaatanSadklar'a oraya kma izni vermiyordu. Sauron, saraynbahesinde byyen Ak Aa', Gzel Nimloth'u kesmesi iinKral zorlad, nk o Eldar ve Valinor'un nn ansyd.


38/97

Kral nceleri, Tar-Palantir tarafndan sylenen hanedannnkaderinin Aa'a bal olduu kehanetine inand iin buna razolmad. Bylece artk Eldar ve Valar'dan nefret eden Krallgnlnn iinde Nmenr'un eski ballklarnn glgesine

bou bouna sarlmt. Ama Amandil, Sauron'un eytaniamacyla ilgili sylentileri duyduunda yrei kederle doldu,biliyordu ki sonunda Sauron kesinlikle isteine ulaacakt.Valinor Aalar'nn hikyesini anmsayarak Elendil veoullaryla konutu; Isildur tek bir sz bile sylemedi ama gecedar kp ona n kazandran baarsna ulat. Klk deitiripArmenelos'a giderek artk Sadklar'a yasaklanm olan Kral'nbahelerine girdi; Sauron'un emirleriyle herkese yasaklanmolan ve onun hizmetindeki muhafzlar tarafndan gece gndz

gzetlenen Aa'n bulunduu yere geldi. Gzn sonlar ve kyakn olduu iin Nimloth karanlkt, hi iei yoktu; Isildurmuhafzlar aarak Aa'tan bir meyve kopartp gitmek iindnd. Ama muhafz onu fark edince saldrd, dar kabilmekiin dvt, birok yara ald; kat ve klk deitirmi olduuiin Aa'a kimin el srd anlalamad. Isildur sonundaglkle Rmenna'ya dnd, meyveyi Amandil'in ellerine teslimetti ve gc onu terk etti. Sonrasnda meyve gizlice ekilipAmandil tarafndan kutsand; ilk srgn kt ve baharda

filizlendi. lk yapran atnda, uzun sredir yatmakta olanlmeye ok yaknlam Isildur ayaa kalkt ve yaralar onuniin bir daha sorun yaratmad.

Bu olayn ksa sre sonrasnda Kral, Sauron'a boyun eerek AkAa' kesti ve ardndan atalarnn sadakatlerine tamamen yzevirdi. Sauron, Nmenrean kenti Altn Armenelos'unortasndaki bir tepenin zerine grkemli bir tapnak ina ettirdi;taban daire biimindeydi, elli ayak kalnlnda duvarlar vard,tabannn genilii merkezden be yz ayakt, duvarlarzeminden be yz ayak ykseliyordu ve grkemli bir kubbeyletalandrlmt. Kubbe tamamen gmle kaplyd, gneteparladnda lts ok uzaklardan grlebiliyordu; ama ksasrede k karard, gm simsiyah oldu. nk tapnanortasnda ate yanan bir sunak, kubbenin en tepesinde birpencere vard ve oradan darya duman kmaktayd. Sauronsunaktaki ilk atei Nimloth'tan kesilen paralarla tututurdu,aa trdayarak yand; insanlar kan kt kokulu dumandanhayrete dtler, yle ki lke yedi gn batya doru yavayava dalp gidene dek bir bulutun altnda kald.


39/97

Sonrasnda ate ve duman kesintisiz ykseldi; Sauron'un gcher geen gn artt, tapmakta kendilerini lm'den kurtarmasiin kan aktarak, ikenceler ve byk ktlkler yaplarak

insanlar Melkor'a kurban edildi. Kurbanlar ounlukla Sadklararasndan setiler; yine de zgrlk Verici Melkor'atapmayacaklarn asla aa vurmadlar, aksine karalmalara baladlar, nk Kraldan nefret ediyorlard ve onaisyan ettiler ya da akrabalarna kar yalanlar ve zehirlerlekomplolar kurdular. Yaplanlarn byk blm yanlt; bunlarac gnlerdi ve nefret nefreti getirdi.

Tm bunlara ramen lm, topraklarn terk etmedi, aksine

birok korkun kla brnerek daha ksa aralarla ve daha skgelmeye balad. Oysa eskiden insanlar, yavaa yalanyor,sonunda dnyadan yorularak uykuya yatyorlard, imdiysedelilik ve hastalk onlara saldryordu; yine de hl lmekten veele geirmi olduklar efendinin diyar karanln iinegmlmekten korkuyorlard; ve can ekimeleri iindekendilerini lanetlediler. O gnlerde insanlar kk nedenlerlesilahlarna sarlp birbirlerini katlettiler, nk artk ok abukkzmaya balamlard; Sauron ve kendisine baladklar bu

krallk zerinde insan insana kar kullandlar, yle ki halk Kralve efendiler aleyhine ya da bakalarnda olup da kendilerindeolmayan her ey hakknda sylenmeye ve iktidarn adamlarzalim bir ekilde intikam almaya baladlar.

Bununla beraber Nmenreanlar uzun bir sre zenginletiklerinizannettiler, mutluluklar artmam olsa bile daha daglenmilerdi, zenginleri daha da zenginlemiti. nkSauron'un yardm ve tleriyle sahip olduklarn kat katartrdlar, makineler tasarlayarak daha byk gemiler inaettiler. Artk daha gl ve daha iyi silahlarla donanm olarakOrta Dnya'ya doru yelken atlar, artk armaan getirenler,hatta hkmedenler bile deil, vahi sava adamlar olarakgeliyorlard. Orta Dnya insanlarn avladlar, mallarn alp esirettiler, ounu sunaklarnda acmaszca katlettiler. Bu yzden ognlerde kalelerinin iine tapnaklar, byk mezarlar yaptlar;insanlar onlardan korkuyordu, kadim gnlerin mfik krallarnnanlar dnyadan silindi, saysz korkun ykyle karard.

Bylece Yldz Diyar'nn Kral Ar-Pharazn, Morgoth'un


40/97

saltanatndan bu yana dnyann en kudretli tiran haline geldi,ama aslnda her eye tahtn arkasndan Sauron hkmediyordu.Ve yllar geti, yaam uzadka Kral, lmn glgesininyaklatn hissetti; korku ve fkeyle doldu. Artk Sauron'un

hazrland ve uzun zamandr bekledii zaman gelmiti. SauronKralla konutu, artk onun ok kudretli olduunu ve arzuladher eye herhangi bir yasak ya da engelle karlamadanulaabileceini syledi.

Dedi ki: "Valar lmn olmad diyar kendileri iin sahiplendi;size bu konuda yalan sylediler, yapabileceklerinin en iyisi onusaklamakt, sebep onlarn tamahkrlyd ve nsanolu'nunKrallan'nn, lmsz diyar ellerinden alp onlarn yerine dnyay

ynetebilecei korkularyd. Bununla beraber, kukusuz ki,sonsuz yaam armaan her ey deildi; gce, gurura, ulu birsoya sahip insanlar olmak da ayn ekilde deerliydi ama tmadalete ramen, byle bir dl borcu olduu halde, KrallarnKral Ar-Pharazn'dan, yalnzca Manw ile karlatrlabilecekolan Yeryz'nn oullarnn en kudretlisinden esirgedi. Ancakulu krallar inkrlara tahamml etmez, gereken neyse alrlar."

Netice olarak, dknlemi ve yaamnn sonuna doru geldii

iin lmn glgesinde yryen Ar-Pharazn, Sauron'a kulakverdi; Valar'a kar nasl sava aabileceini yreinde uzunuzun dnp tartmaya balad. Bu tasary uzun sredirhazrlyordu ve ak ak sylemese de bu konu herkestensaklanamazd. Amandil Kraln tasarlarnn farkna vararakmitsizlie kapld, byk bir korkuyla doldu, nsanolu'nunsavata Valar' yenemeyeceini biliyordu, eer bu savadurdurulmazsa, dnya harabeye dnecekti. Bunun zerine oluElendil'i arp yle dedi:

"Gnler karanlk ve nsanolu iin hibir mit yok, Sadklariinse ok az mit var. Bu yzden atamz Erendil'in eskidenyapt tasary deneyip Bat'ya yelken amay dndm,yasak olsun ya da olmasn, Valar'la konuacam, hattaolabilirse Manw"yle; ve her ey yok olmadan nce yardmetmesi iin yalvaracam."

"Bylece Krala ihanet etmi olmayacak msn?" dedi Elendil."Bizi neyle suladklar iyi biliyorsun, bize hain ve casus dediler,ki bugne dek bunlar doru deildi."


41/97

"Eer Manw"nin byle bir haberciye ihtiyac olduunudnyorsam," dedi Amandil, "Krala ihanet ederim. nkinsann yreinin hibir sebeple balayamayaca sadece tek

bir ihanet vardr. Ama bunu nsanolu'na merhamet ve onlarn Yalanc Sauron'dan kurtuluu adna yapld iin savunuyorum,en azndan ok az da olsa Sadklar kald iin. Ve Yasaknedeniyle de, halkmn da gnahkr duruma deceikorkusuyla, kendi iimde cezam ekeceim."

"Ama babam, yaptnz renildii zaman, soyunuzdan geridebraktklarnzn bana neler gelebileceini dnyormusunuz?"

"Bu bilinemez," dedi Amandil. "Ayrlma gizlice hazrlanacakve gemilerimizin limanlarmzda her gn yapt gibi douyayelken aacam; sonrasnda, rzgr ve ans izin verirse,gneye ya da kuzeye ynelecek, ardndan batya dneceim vene bulabileceime bakacam. Ama olum, sen ve dostlarnakendiniz iin baka gemiler hazrlamanz tlerim,yreklerinizin ayrlmaya dayanamayaca eyleri de gemilereykleyin; ve gemiler hazr olduunda Rmenna limannda

bekleyin, zamannzn geldiini anladnzdaysa dierinsanlarnza amacnz anlatn ve douya doru beni izleyin.Eer biz bir sreliine ya da kazan iin ayrlrsak, Amandil okzld tahttaki akrabamza bundan byle pek yaknolmayacak. Ama yanna pek ok insan almak niyetindeolduunu kimse bilmesin yoksa onun can buna sklr, nkimdi o planlarn yapmakta olduu savala urayor vetoplayabildii her gce ihtiyac olacaktr. Gerek Sadklar'arayp bul ve eer gelmek isterlerse, brak gizlice sanakatlsnlar, daha sonra da tasarlarn onlarla payla."

"Peki plan ne olacak?" diye sordu Elendil.

"Savaa katlmayacak ve izleyeceksiniz," diye yantladAmandil. "Dnene kadar bundan baka bir ey syleyemem.Ama byk olaslkla size yol gsterecek yldz olmadan YldzDiyar'ndan kaacaksnz; nk diyar kirletilmi olacak.Sevdiiniz her eyi kaybedecek ve yaarken lm tadacak,baka bir yerlerde srgn topraklarn arayacaksnz. Douda myoksa batda m olduunu sadece Valar syleyebilir."


42/97

Ardndan Amandil, lmekte olan biri gibi tm ev halkna vedaetti. "nk iyice anlald gibi beni bir daha aslagremeyeceksiniz; size ok nceleri Erendil'in yapt gibi

iaretler gsteremem ama sizi yaknda geleceini bildiimizdnyann sonuna hazr kldm."

Denir ki Amandil, geceleyin kk bir gemiyle yelken at, ncedouya dmen krd, bir sre o ynde gidip ardndan batyadnd. Yanna yreine yakn hizmetkrn almt ve birdaha bu dnyada onlarla ilgili ne bir sz ne de bir iaretduyuldu, yazglaryla ilgili bir hikye anlatlmad, bir tahmin bileyoktu. nsanolu ikinci kez byle bir eli tarafndan

kurtarlamayabilirdi, Nmenr'un ihaneti kolay affedilecek birey deildi.

Elendil babasnn buyurduu her eyi yapt, gemileri lkenindou kysndan denize ald; Sadklar karlarn, ocuklarn,aile yadigarlarn ve birok eyay gemilere yklemilerdi.Nmenreanlarn bilgelik gnlerinde yarattklar saysz gzelve gl eyi yanlarna almlard, mcevherler, aletler, krmzve siyahla yazlm ilim rulolar. Eldar'n armaan olan Yedi Ta;

ama Gzel Nimloth'un filizi gen aa Isildur'un gemisindekorunmaktayd. Bylece Elendil kendisini hazr tuttu ve ognlerin eytani ilerine karmad; gelmeyen bir iaretibekleyip durdu. Sonra gizlice bat

kylarna giderek denizi gzledi, byk bir keder ve zleyiiindeydi, babasn ok seviyordu. Ama uzaktan grd Ar-Pharazn'un bat limanlarnda toplanan donanmas iin hibirey yapamad.

Daha eski zamanlarda Nmenr adasnn havas nsanolu'nunihtiyalarna ve zevkine uygundu: uygun mevsimlerde hattakararnda yamur; gne , bazen lk bazen serin, denizdenesen rzgrlar. Rzgr batdan estiinde hava ouna geiciama tatl, yrek kaldran, lml kylarda ad olmayan ama hisolmayan ayrlarda aan bir iek kokusuyla doluyormu gibigelirdi. Ama artk tm bunlar deimiti; gkyz karanlkt, ognlerde yamur ve dolu frtnalar vard, iddetli rzgrlaresiyordu; byk Nmenrean sk sk gemileri batarak limanadnemiyorlard, Yldz'n ykseliinden bu yana zerlerine


43/97

bylesi bir keder kmemiti. Gecenin iinde batdan byk birbulut belirdi, kanatlar kuzeyden gneye doru uzam bir kartalbiimindeydi; yavaa korkunlaarak gnbatmn rtt,Nmenr'un zerine en korkun gece kapand. Kartallarn

bazlar kanatlarnn altnda yldrmlar tayordu, deniz ve bulutarasnda gk grlemeleri yankland.

Sonra insanlarn korkusu byd. "te Bat'nn Efendileri'ninKartallar!" diye haykrdlar. "Manw"nin Kartallar Nmenr'unzerine geldi!" Kartallar insanlarn yzlerine doru alald.

Bazlar bir sreliine tvbe etti ama dierleri yreklerini dahada sertletirdi, yumruklarn gkyzne doru sallayp dediler

ki: 'Bat'nn Efendileri bize kar komplo kurdular. nce onlarsaldrd. Sonraki saldr bizim olacak!" Bu szler Kraln kendisitarafndan sylendi ama aslnda Sauron tarafndantasarlanmt.

Yldrmlar daha da artarak insanlar, tepelerin zerinde,tarlalarda ve ehrin sokaklarnda katletti; ateten bir ok

Tapnak'n kubbesine arpt ve parampara oldu, alevler iindekald. Ama Tapnak dayanklyd, Sauron onun en tepesine kp

yldrmlara meydan okuyarak dikildi, hi zarar grmedi; oandan itibaren insanlar onu tanr sayd, syledii her eyiyaptlar. Bylece son alamet geldiinde kimse bunu dikkatealmad. Altlarndaki toprak sarsld, yeraltnn gk grlemesi gibiykselen sesi denizin kkreyiiyle kart, Meneltarma'nnzirvesinden dumanlar ykseldi. Ama daha fazlas Ar-Pharazn,donanmasn topladnda oldu.

Nmenrean gemileri lkenin batsndaki denizin zerinikarartmt, bin adadan olumu bir takmadaya benziyorlard;gemilerinin direkleri dalarn zerindeki ormanlar, yelkenleriyaylm bulutlar gibiydi; sancaklar altn rengi ve siyaht. Btnbunlar Ar-Pharazn'un bir szn bekliyordu; Sauron,

Tapnak'n en i blgesine ekildi ve insanlar yakmas iin onakurbanlar getirdi.

O vakit Bat'nn Efendileri'nin Kartallar, gnbatmndan kpgeldiler, sanki savaacakm gibi sralanmlard ve sonu gruzaklnn tesinde yok olan bir hat halinde ilerlediler;yaklatka kanatlar daha da ald, gkyzn kavrad.


44/97

Arkalarnda kalan Bat kpkrmz kesildi ve kartallar yce birfkenin aleviyle yanyorlarm gibi parldadlar, yle ki tmNmenr iin iin yanan bir ate gibi aydnland; insanlar,yoldalarnn yzlerine baktlar ve onlara fkeden kzarmlar

gibi grnd.Sonrasnda Ar-Pharazn yreini daha sertletirdi ve kudretligemisi Deniz Kalesi'ne, Alcarondas, kt. Geminin birok krei,birok direi vard, altn rengi ve siyaht; zerine Ar-Pharazn'un taht yerletirilmiti. Ardndan zrhn kuanp tacntakt, sanca ykseldi ve apalarn ekilmesi iaretini verdi;ite o anda Nmenor borular gk grleyii gibi kkredi.

Bylece Nmenrean donanmas Bat'nn tehtidine kar yolakt; ok az rzgr vard ama birok kree, kam altndakrek ekecek gl klelere sahiptiler. Gne batt ve etrafbyk bir sessizlik kaplad. Karanlk lkenin zerine kt,dnya ne olacan beklerken deniz ok sakindi. Gemiler yavayava limanlarda gzleyenlerin grnden ktlar, klarsnkleti ve gece onlar yuttu; sabah hepsi gitmiti. Doudanykselen bir rzgr onlar yavaa uzaklatrmt; Valar

Yasa'n inediler, lmszler'le savamak, Dnya'nn

Snrlar iindeki sonsuz yaam onlardan geri almak iinyasaklanm denizlere yelken atlar.

Ar-Pharazn'un donanmas engin denizlerden gelip, Avallne'yive Eressa adasn tamamen kuatt; batan gnn Nmenreanlarn bulutuyla kesildiinde, Eldar alyordu. Ar-Pharazn sonunda Aman'a, Kutlu Diyar'a, Valinor sahillerineulamt; hl her ey sessizdi ve yazg ipin uundayd. Ar-Pharazn kararszla kapld, nerdeyse geri dnecekti. Sessizsahillere baktnda, ldayan Taniquetil'i grdnde yreinebir korku dmt, kardan daha beyaz, lmden daha souk,sessiz, deimez ve lvatar'n nn glgesi kadar korkuntu.Ama artk kibir onun sahibi olmutu ve sonunda gemisini terkederek kimsenin uruna savamamas iin bu diyarn kendisineait olduunu iddia edercesine kyda uzun admlarla yrd.Nmenrean ordusu Eldar'n tamamen terk ettii Tuna civarnakamp kurdu.

Da'n zirvesindeki Manw, Ilvatar'a seslendi, nk ozamanlar Valar, Arda'daki ynetiminlerini terk etmilerdi.


45/97


46/97

Rmenna'da kalmt; Sauron'un askerlerinin kendisiniyakalayp Tapmak'n atelerine srklemesinden kanmak iingemisiyle alarak kylardan uzakta zaman bekliyordu. Orada,denizin sonsuz bolua doru aknn gl ekiminden aradaki

topraklar tarafndan korundu, ardndan ilk iddetli frtnayatlatt. Ama silip spren dalga lkenin zerinden atnda,Nmenr sarslp ykldnda o da sulara gmlecekti ve yokolup gitmenin acs ona haffmi gibi grnd, hibir lm acso gnn kayplarndan ve strabndan daha keskin o olamazd;ama ulu bir rzgr onu ald, nsanolu'nun bildii tmrzgrlardan daha vahiydi, batdan kkreyerek geliyordu vegemilerini uzaklara srkledi; yelkenlerini paralad, direkleriniykt, mutsuz insanlar sudaki samanlar gibi avlad.

Orada dokuz gemiydiler: drd Elendil'in, Isildur'un ve ikisiAnrion'un; kyametin alacakaranlnn kapkara frtnasnnnnden dnyann karanlna doru katlar. Derin sularaltlarnda kabaran bir fkeyle ykseldi, zirveleri karl dalar gibihareket eden dalgalar onlar bulutlarn ykntlarnn arasndantadlar ve gnler sonra Orta Dnya kylarna frlattlar. Ozamanlar, tm kylar ve bat dnyas ynndeki deniz blgeleribyk bir Eiim geirerek ykld; nk denizler topra istila

etmi, sahiller yok olmutu, kadim adalar gmld ve yeniadalar ykseldi; tepeler kt, nehirler tuhaf yollara dnt.

Elendil ve oullar zaman iinde Orta Dnya'da krallklarkurdular; ilimleri ve zanatlar Sauron'un Nmenr'a geliindenncesinin bir yansmas olduu halde dnyadaki yabaniinsanlarn gznde ok bykt. Sonraki alarda Elendil'invarislerinin ilimlerdeki baarlar ve Sauron'la hl bitmeyenekimeleriyle ilgili ok ey konuuldu.

Sauron, Valar'n gazabndan, Eru'nun denizin ve topranzerine yayd hkmden ok korktu. Bu onun beklediindenok bykt, o sadece Nmenreanlarn lmesini ve kibirlikrallarnn yenilgisini umuyordu. Sauron, Tapnak'n ortasndakikara koltuunda otururken, Ar-Pharazn'un borularnn savaiin aldn duyduunda glmt; frtnann gk grlemeleriniduyduunda yeniden gld; Edain'den sonsuza dekkurtulduunu, artk dnyada neler yapabileceini dnereknc kez gld, neesinin tan ortasndayken koltuu vetapna dipsiz derinlie gmld. Ama Sauron, iinde byk bir


47/97


48/97

hl arayp duruyorlard ve baz eylerin izlerini grdler. Amaonu bulamadlar. Uzaklara yelken aanlar, sadece yeni diyarlaravarabildiler ve onlarn da lme mahkm edilmi eskitopraklara benzediini grdler. En uzaklara yelken aanlarsa

Dnya'nn etrafnda bir tur attlar, sonunda yorgun bir ekildebaladklar yere geri dndler; ve yle dediler: Artk tmyollar dnmekte."

Bylece daha sonraki gnlerde, gemi yolculuklarnn, ilmin veyldz biliminin gsterdiklerine bakarak, nsanolu krallardnyann gerekte yuvarlak olduunu renmilerdi; ama halEldar'n eer yapabilirse, ayrlp Kadim Bat'ya ve Avalln'yegitme izinleri vard. Bu yzden nsanolu'nun ilim efendileri der

ki, bir Doru Yol hl var olmal ve izinleri olanlar onubulabilmeli.Onlarn retilerine gre, yeni dnya zayflarken,eski yol ve Bat'nn ansnn patikas, solunabilir ve uulabilirhavann (artk dnya bkldne gre onlar da bklmt)iinden geen grnmez, grkemli bir kpr olarak uzaypgidecek ve hibir bedenin yardmsz aamayaca Ilmen'ikatederek Yalnz Ada, Tol Eressa'ya ve belki daha da teye,Valar'n hl oturup dnyann hikyesinin geliimini izlediiValinor'a dek uzanacakt. Denizin kylarnda yaayanlar

arasnda, yazglar ya da Valar'n yardm ve desteiyle Doru Yol'a girerek dnyann yzn altlarnda batarken gren vebylece, Avalln'nin kl rhtmlarna ya da daha dorusuAman'n snrndaki son kumsallara ulaan, lmeden ncekorkutucu ve gzel Beyaz Da'a doru bakan mitsiz denizcilerve insanlarla ilgili masallar, sylentiler duyulmaya balad.

G YZKLER'NE

VE NC A'A DAR

ok eskiden Beleriand'da yaayan Sindar halk tarafndanGorthaur diye anlan Sauron adl bir Maia vard. Arda'nnbalangcnda Melkor onu batan kararak kendisine balad vebylece Dman'n hizmetkrlarnn en kudretlisi ve engveniliri oldu, stelik birok biime brnebildii iin de en


49/97

tehlikelisiydi, isterse, en uyanklar bile aldatabilecek kadarsoylu ve gzel grnebiliyordu.

Thangorodrim yklp, Morgoth devrildiinde Sauron yeniden en

aydnlk rengine brnp yapt btn eytani iler iin tvbeederek Manw'in habercisi Enw'ye boyun edi. Bazlarbalangta bunun bir aldatmaca olmadn, Morgoth'un yeniliive Bat'nn Efendileri'nin byk gazab yznden korkupdehete kaplarak gerekten piman olduunu dnmt.Ama onu balamak Enwe"nin kudreti iinde deildi veSauron'a Aman'a dnmesini emretti, orada Manw tarafndanyarglanacakt. Sauron utan iindeydi, kk dm birekilde geri dnmeye, Valar'n hkmn kabullenmeye

gnlszd, hkm iyi niyetini kantlamak iin uzun bir klelikolabilirdi; nk Morgoth'un iradesi altndayken kudreti okbykt. Bylece Enw"nin ayrlnn ardndan Orta Dnya'dagizlendi; zerinde Morgoth'un balar ok lu olduu iin yenidenktle gmld.

Ulu Sava ve Thangorodrim'in yklnn kargaas srasndayeryznde gl deiimler oldu ve Beleriand yklp harabeyednt; kuzeyinde ve batsnda birok diyar Byk Deniz'in

sularna gmld. Douda, Ossiriand'da, Ered Luin dalanyarld, aralarnda byk bir boluk olutu ve denizin sularkrfezden ieriye akt. Lhn Nehri yatan deitirip krfezedoru akt ve oras Lhn Krfezi diye isimlendirildi. O topraklareskiden Noldor tarafndan Lindon diye isimlendirilmiti ve buisim sonraki zamanlara da tand; Eldar'n byk blm hlorada yayordu, uzun sredir urap savatklar Beleriand'terk edip gitmeye gnlszdler ve ayrlamyorlard. Fingonolu Gil-galad onlarn kralyd ve Denizci Erendil'in olu,Nmenr'un ilk kral Elros'un kardei olan Yar Elf Elrond onunyanndayd.

Elfler, Lhn Krfezi'nin kylarna limanlarn ina ederekMithlond diye isimlendirdiler; barnma koullar iyi olduu iinorada pek ok gemi bulundurdular. Eldar, Dnya'nn karanlkgnlerinden kaarken sk sk Gri Limanlar'dan yelkenamlard; nk Valar'n esirgemesiyle, lkdoanlar eeristerlerse Doru Yol'u izleyerek Eressea'daki akrabalarnnyanna ve kuatan denizlerin ardndaki Valinor'adnebiliyorlard.


50/97

O ada Ered Luin dalarn aarak daha ierideki diyarlaradoru ilerlemi bir Eldar grubu da vard. Onlarn byk blmDoriath ve Ossiriand'dan kurtulan Teleri halkyd; ve orada,

yreklerinde daima zlem duyduklar denizden ok uzaklarda,ormanlarn iinde ve dalarda, Orman Elflerinin arasndakrallklar kurdular. Sadece Ered Luin'in telerine yerleenNoldor rkndan gelen Elfler, nsanlarn Hollin diye andEregion'da uzun mrl krallklar kurabildi. Eregion, CcelerinKhazad-dm dedikleri

byk kentlerinin yaknndayd, ki orasn Elfler nceHadhodrond, daha sonra da Moria diye isimlendirecekti. Elf

ehri Ost-inEdhil ile Khazad-dm'un bat kaps arasnda genibir yol uzamaktayd, Cceler ve Elfler arasnda, her iki halkn dazenginlemesini salayan ve daha nce hibir yerdegrlmemi bir dostluk kurulmutu. Eregion'da Gwaith-i-Mirdain'in, Mcevher Yapan Halk'n zanaatkarlar, ustalktaFeanor'un yaptklarnn dnda yaplm her eyi amlard;aslnda ilerinde en yeteneklisi, Quenta Silmarillion'da.anlatld gibi babasna yabanclap ondan uzaklaan,Celegorm ve Curufn'in srlmesine ramen Nargoth

rond'da kalmay seen Curufn olu Celebrimbor'du. *.

Orta Dnya'nn her yerinde uzun yllar boyunca bar hkmsrd; ama Beleriand halknn yaad yerler dndatopraklarn byk blm vahi ve sszd. Aslnda, Deniz'denok uzaktaki bu engin topraklarda zgrce dolatklar sayszyllar boyunca yaptklar gibi birok Elf yayordu; ama onlarAvari'ydi ve Beleriand'da olanlar onlar iin sylenti, Valinor isesadece belirsiz bir isimdi. Gneyde ve dounun uzaklarndansanolu oald; aralarndan ou, Sauron i banda olduuiin ktle yeniden dnd.

Dnyann viraneliini gren Sauron, yreinin iinde, Valar'nMorgoth'u bozguna uratmalarnn ardndan Orta Dnya'yyeniden unuttuunu dnyordu; ve kibiri hzla byd.Eldar'a nefretle bakyor, gemileriyle Orta Dnya'nn sahillerinegelen Nmenor nsanlan'ndan korkuyordu; bylece, uzun sreboyunca kafasndaki dnceleri ve yreinde ekillendirdiikaranlk tasarlarn gizledi.


51/97

Yeryz'nde en kolay hkmedebildii halkn nsanoullarolduunu kavrad; Elfleri kandrp hizmetine sokabilmesi iinuzun sre uramas gerekiyordu, ama lkdoanlar'n daha

gl olduklarn biliyordu; bu nedenle onlarn aralarnda heryere girdi, rengi hl aydnlk ve bilgeydi. Ylnzca Lindon'agitmedi, nk Gil-galad ve Elrond ondan, onun aydnlkgrnnden pheleniyorlard, aslnda kim olduunubilmeseler de topraklarna sokmayacaklard. Dier her yerdekiElfler onu memnuniyetle karlad, ilerinden ok az Lindon'dangelip dikkatli olmalarn buyuran habercilere kulak verdi; Sauronkendisine Armaanlar Efendisi, Annatar, ismini vermiti vebalangta onun dostluundan ok yararlandlar. Onlara yle

dedi: "Yazk, ycelerin gszlne! Gil-galad kudretli birkraldr ve Efendi Elrond, tm ilimlerde bilgedir amaalmalarmda bana yardmc olmuyorlar. Dier lkelerinkendilerininki kadar mutlu olmasn grmeyi arzu etmiyorlar m?Neden Elfler burasn Eressa, hayr hatta Valinor kadar aydnlkyapabilecekken, Orta Dnya sonsuza dek virane ve karanlkkalsn? Siz bir daha oraya dnmeyeceksiniz, anladmkadaryla Orta Dnya'y siz de en az benim kadar seviyorsunuz.yleyse burann zenginlemesi, Deniz'in tesindekilerin sahip

olduu g ve bilgeliin zirvesine uzak kalm tm Elf soylarnnykselmesi iin birlikte almak bizim grevimiz deil mi?"

Sauron'un tleri en ok Eregion'da memnuniyetle karland,nk Noldor daima, bu diyarda rettiklerinin inceliinin vebecerinin oalmasn arzulamt. Bunun da tesinde Bat'yadnmeyi reddettikleri iin yreklerinde huzur yoktu ve aslndahem sevdikleri Orta Dnya'da kalmak hem de geride braktklareylerin mutluluunu yaamak istiyorlard. Bylece Sauron'akulak verdiler ve bilgisi engin olduu iin ondan ok eyrendiler. O gnlerde Ost-in-Edhil demircileri, daha nceyarattklar her eyi atlar; G Yzkleri'ni yaptlar. AmaSauron onlarn ilerine rehberlik ediyordu, yaptklar her eydenhaberdard, nk Elfleri boyunduruk altna alp kendigzetiminde tutmay arzuluyordu.

Elfler birok yzk yapt; ama Sauron gizlice, dier tmyzklere hkmedecek olan Tek Yzk' yapt ve dierleriningc ona balyd, tmyle ona mahkmdular, o var olduusrece yaayacaklard. Sauron'un gcnn ve iradesinin ou


52/97


53/97

g arzulayan Orta Dnya halklarna yzkleri datt. Ccelereyedi yzk verdi; ama iradesine boyun emeye dierlerindendaha hazr olduunu ispatlayan nsanolu'na dokuz yzkverdi. Yapmlarnda pay olduu iin daha kolay bir ekilde tm

yzkleri ynetip bozdu, yzkler lanetlendi ve sonunda onlarkullanan herkese ihanet etti. Cceler daha sert veehliletirilmesi daha zor grnyordu; bakalarnnegemenliine katlanamayacak gibiydiler, ne kalplerindekidncelerin i yzn kavramak ne de glgeye dnpdnmeyeceklerini anlamak kolayd. Cceler yzkleri sadeceservet elde etmek iin kulland; fke ve kontrolsz servetedinme hrs yreklerini tututurdu, bunda Sauron'un iineyarayacak kadar ktlk vard. Denir ki, eskinin Cce

Krallar'nn Yedi Yn'nn her birinin oluumunda bir altn yzkvardr; ama btn bu hazine ynlar ok nceleriyamalanm, Ejderler hepsini yiyip yutmu, Yedi Yzk atelerarasnda yok olup gitmi ama bazlarn Sauron kurtarmt.

nsanolu kolaylkla tuzaa debildiini kantlamt. Ognlerde Dokuz Yzk' kullananlar giderek glendiler, eskininkrallar, bycleri ve savalar oldular. Zaferler ve bykservetler kazandlar ama yzkler onlarn felaketleri oldu. Sahip

olduklar sonsuz yaam sonunda onlara dayanlmaz gzkmeyebalad. Eer isterlerse, gnein altndaki bu dnyada, btngzlere grnmeden yryebilir ve lml insanolunagrnmez olan her eyi grebilirlerdi; ama sk sk hayaletler veSauron'un grntleri olarak grlrlerdi. Ve birer birer, er yada ge, balangtaki isteklerinin iyi ya da kt oluuna,doutan gelen glerine gre taktklar yzn klesi halinegeldiler, Sauron'un takt Tek'in egemenlii altna girdiler.Hkmeden Yzk' takan korumak iin sonsuza dek grnmezoldular, bylece glgeler krallna girdiler. Onlar artk

Yzktayflar'yd, Nazgl, Dman'n en korkun hizmetkrlar;karanlk onlarn yannda ilerledi, lmn sesiyle haykrdlar.

Artk Sauron'un hrs ve kibiri hibir snr tanmayacak kadarartmt, kendisini Orta Dnya'daki her eyin efendisi yapmayakarar verdi, Elfleri yok etmeye, eer yapabilirse Nmenr'uykmaya. Ne zgrle ne de rekabete tahamml vard vekendisini Dnya'nn Efendisi diye isimlendirdi. nsanolu'nungzlerine nazik ve bilge grnmek istedii zaman onlaraldatmak iin hl bir maskeye brnebiliyordu. Ama eer ie


54/97

yarayacaksa, g ve korkuyla hkmetmeyi tercih ediyordu;glgesinin tm dnyaya yaylmakta olduunu kavrayanlar,ondan Kara Efendi diye bahsettiler, Dman diyeisimlendirdiler; yeryznde ve yeraltnda Morgoth'un

dneminden kalan tm eytani varlklar ynetimi altndayeniden bir araya toplad, orklar onun idaresindeydi ve sineklergibi oaldlar. Bylece Elflerin Ka Gnleri dedii Kara Yllarbalad. O gnlerde Orta Dnya Elflerinin ou Lindon'a kat veoradan denizleri ap bir daha asla geriye dnmediler; ou daSauron ve hizmetkrlar tarafndan yok edildi. Ama Lindon'daGilgalad hl glyd ve imdilik Sauron Ered Luin dalarnaarak Limanlar'a saldrmaya cesaret edemiyordu; ve Gil-galadNmenreanlardan yardm alyordu. Dier her yerde Sauron

saltanat srd, zgr kalabilenler ormanlarn ve dalarnkorunakl yerlerine sndlar, ama korku pelerini aslabrakmad. Douda ve gneyde nerdeyse tm nsanlar onunegemenlii altna girmilerdi, insanlarn o gnlerde glerioalmt, birok ehir ve ta duvarlar ina ettiler, demirlesilahlanmlard, savata kalabalk ve vahiydiler. Onlar iinSauron hem kral hem de tanryd; yaad yeri atele kuattiin ondan fazlasyla korkuyorlard.

Uzun bir bekleyiin ardndan Sauron'un bat topraklarna yaptistila geldi. Akallabth'te anlatld gibi Nmenor'un kudretiylekarlat. Krallklarnn zirvelerinde olan Nmenreanlarm gcve grkemi yle bykt ki Sauron'un hizmetkrlar onlara kardayanamazd; ve Sauron zorla elde edemediini kurnazlklabaarmay umdu, bir sre iin Orta Dnya'y terk ederek Kral

TarCalion'un rehinesi olarak Nmenr'a gitti. Sonundakurnazlyla halknn ounun kalbini bozana dek orada yaad,onlar Valar'la savaa soktu, bylece uzun zamandr arzu ettiiykma srkledi. Ama ykm onun ngrdnden dahakorkuntu, nk kzdklarnda Bat'nn Efendileri'nin kudretininnasl olduunu unutmutu. Dnya ykld, lkeler yutuldu,denizler topran zerine ykseldi ve Sauron dipsiz uurumayuvarland. Ama ruhu ykselerek bir yurt aramak iin kara birrzgrla Orta Dnya'ya kat. Orada, yokluunda geen yllardaGil-galad'n kudretini daha da artm buldu, artk kuzeyde vebatda geni diyarlara yaylmt,

Puslu Dalar'n ve Ulu Nehir'in tesine gemi, hatta Ulu Yeilorman'n snrlarna dek uzanm, bir zamanlar kendisinin


55/97

gvenle yaad gl topraklara ok yaklamt. ArdndanSauron, Kara Diyar'daki kalesine ekildi ve sava planlar kurdu.

Akallabth'te sylendii gibi o zamanlar ykmdan kurtulan

Nmenreaniar douya kamlard. Reisleri Uzun Elendil ileoullar Isildur ve Anrion'du. Onlar Elros'un soyundangeliyorlard, Kral'n akrabalarydlar ama Sauron'u dinlemeyegnlszdler ve Bat'nn Efendileri'yle savamayreddetmilerdi. Ykm gelmeden ksa sre nce, kendilerinesadk kalanlar gemilerine doldurup Nmenor topraklarn terkettiler. Onlar gl adamlard, gemileri de kuvvetli ve uzunduama iddetli frtnalar onlar yakalad, su dalar onlar bulutlaradein ykseltti ve frtna kular gibi Orta Dnya'ya kondular.

Dalgalar Elendil'i, Lindon to

Documents

Akallabeth ve Güç Yüzükleri'ne Dair