ŞAMANLARIN ERKHAYVANLARI

HAYVANLARIN ENERJİLERİGary Buffalo / Sherry

FiredancerHazırlayan ve Çeviren

Bülent UluçerOKYANUS

ATASAGUN

© Gary Buffalo /'Sherry Firedancer© Okyanus Yayıncılık ve Yapımcılık Ltd. Şti. İstanbul, 2007•“Tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında-yayıncınınyazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltilamaz. ”•Editör: Lütfü BozkurtHazırlayan: Bülent (JluçerKapak: Nare OztürkISBN - 975 - 6529 - 63 - 8•Ofset Hazırlık Baskı ve Cilt:Çizge Tanıtım ve Matbaacılık Ltd. Şti.Tel: (0212) 482 56 28cizge@cizgetanitim.com•OKYANUS YAYINCILIK VE YAPIMCILIK LTD. ŞTİ.Ankara Cad. Konak Han. 34410 Cağaloğlu - İstanbul

Tel+Fax: (0212) 513 42 59www.okyanusyayin.come-maiI:info@okyanusyayin.com

İÇİNDEKİLERHazırlayanın Önsözü.................... 9G ir iş ................................................................. 19Erk Hayvanlan....................... 23Bitirirken........................................................................... 183Ek: Erk Hayvanları/Tom Cowan.................. 186Hazırlayanın Son Sözü ............................ 20 35

“Beyazlar hiçbir zaman toprağa ya da geyiklere ya daayılara aldırmadılar. Biz Kızılderililer bir hayvanı öldürdüğümüzzaman, onun tüm etini yiyoruz. Kökleri kazdığımızda,küçük çukurlar açıyoruz. Ev yaptığımızda, küçük çukurlaraçıyoruz. Biz çekirgeler için otları yaktığımızda, hiçbir şeyimahvetmiyoruz. Biz meşe palamutlarını ve fıstıkları sallayarakdüşürüyoruz. Ağaçları baltalayıp, devirmiyoruz. Biz yalnızcakurumuş ağaçları kullanıyoruz. Ama beyazlar toprağıdeşiyorlar, ağaçları söküyorlar, her şeyi öldürüyorlar. Ağaçdiyor ki, ‘Yapma, acıyor. Canımı yakma.’ Ama onlar onu baltalayıp,kesiyorlar. Toprağın ruhu onlardan nefret ediyor.. Kızılderililerasla bir şeyin canını yakmaz... Beyaz adamın dokunduğuher yer acıyor. ”Yaşlı bir Wintu kadını.7

HAZIRLAYANIN ÖNSÖZÜEvrenin dipsiz karanlığında masmavi bir küre gibi parıldayandünyamızda yalnız değiliz. 3-3,5 milyar yıl önce oluşandünyamızda tek hücrelilerden çok hücrelilere doğru evrilenyaşam dediğimiz o şaşırtıcı olgunun bize sunduğu biyolojikçeşitlilik öylesine karmaşık bir ekosistem oluşturmuş ki, biliminsanlarının hesaplarına göre bu çeşitliliğin 10-50 milyonarasında olduğu tahmin edilmekte.Tahmin edilmekte diyoruz, çünkü söz gelimi okyanuslarınancak birkaç yüz metre altına dek yaşamın var olduğu sanılırken,bugün yapıla gelen araştırmalar bu derinliklerin çokçok altında da yaşamın var olduğunu gözler önüne seriyor.Son teknoloji ürünü robot denizaltılarla okyanusların binlerce

file:///srv/www/vhosts/releases/59/save/queued/4/e/a/4ea415e4d93ad43245841466276267eb/www.okyanusyayin.com

metre altında yapılan araştırmalarda, insanoğlu daha öncekayıtlarda bulunmayan yeni türlerle karşılaşabiliyor.Birkaç milyon yıl önce Primat adını taşıyan sınıftan çokuzun yıllar sonra H om o S a p i e n s adıyla ayrılarak doğada kendinebir yer bulmuş olan insanoğlu, evrimsel süreç içerisindegeliştirmiş olduğu alet yapabilme yeteneğiyle daha sonrahayvan dostlarımızdan ayrılırken, yine o aletle doğaya egemende olmuş, ancak bunun kendi uygarlık çizgisine olumlukatkısı olurken, Doğaya olan etkisi ise olumsuz olmuştur. İşteAmazonların gün günden yok olması ve oradaki biyolojikçeşitliliğin içine düştüğü tehlike; işte kuruyan nehir yataklarıve sonuçta buna bağlı olarak soyu tükenen, tükenmekte olanhayvan türleri.. Bunun uzun vadede insana da yansıyacak sonuçlarınınolacağını ve insan fizyolojisinin daha az suya gereksinimduyacak biçimde evrimde ve evrende kendisinebaşka bir yol çizeceğini düşünüyorum.9

Bangladeş’te köylülerin, tarlalarına girmiş olan Fil sürüsünüuzaklaştırmak isterken, yavru bir Filin istemeden de olsaölümüne neden olmaları üzerine, o sürünün köyü basıp, altınıüstüne getirerek, gözyaşları içinde küçük yavruyu aramalarınıizlemiştim, bir belgeselde. Birbirlerine olan düşkünlüklerive duygusallıklarıyla bilinen bu hayvanların, yaşam alanlarınıngit gide daralmasının yarattığı strese artık dayanamadığınıöne sürüyor, bilim insanları. Bu konudaki örnekleri neyazık ki çoğaltabiliriz. Çünkü hayvan dostlarımız, dünyanınen vahşi hayvanıyla toprağı paylaşmak zorunda: İnsanla.H om o S a p i e r ı s 'in şurada hepi topu 100.000-150.000 yıllıkbir geçmişi olduğunu düşünecek olursak, hayvan dostlarımızınbizden çok çok önce yeryüzünün sakini olmaya başladıklarınıanlayabiliriz. Bilim insanlarının çalışmalarının ortayakoyduğuna göre, yaklaşık 65 milyon yıl önce dinozorlarınyok olmasına neden olan gök taşı felaketi sonucu yeryüzündebiyolojik hayat bitti sanılırken, biyokimyasal destekli olarakyavaş yavaş evrilmeye başlayan varoluş savaşı, Purgatoriusdenilen en ilkel memeli türünün hayata merhaba demesiyleinsanoğlunun da macerası başlamış oldu ve onun torunlarınınAy’da yürümesini de kapsayan milyonlarca yıllıkbir sürece yayıldı. Önce suda başlayan yaşam savaşı, oradankaraya sonra da havaya geçti. Dedeler ve torunlar arasındakigeçiş süreci basamak basamak gelişti ve torunlar dedelerindenaldıkları yapısal özellikleri yine kendi torunlarına geçirerekM e ga lo to n la r karşımıza B alin a, A r c h a e o p t e ry x l e r s e karşımızaK u ş la r olarak çıktı.Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar aslında insanın

içine daldığı koca bir bilinmeyen dünya. Çünkü üzerlerindekiaraştırmaların halen sürdürülmekte olduğu Yunusları ve Balinalarıbırakın bir kenara, evimizdeki, yanı başımızdaki bağımsızama mağrur; sevimli ama müdanasız dostlarımız Kedilerbile bizim için gizemini hâlâ koruyan canlılardır.En büyüğünden en küçüğüne sonsuz sayıda biyolojik organizmalarolarak karşımıza çıkan hayvan dostlarımızın herbiri, hem kendini hem içinde var olduğu Doğayı gemlenemezbir kâr hırsıyla yiyip bitiren İnsan denilen en tehlikeli hayvanakarşın, bir ekosistemde kendine yer bulabilmişse, bundanbizim payımıza düşen, zekânın yalnızca insanı ilgilendiren bir10

şey olmadığı gerçeğidir. Çünkü onlar da bizim gibi yerler,uyurlar, ürerler, korkarlar. Bundan dolayı onların her eylemindeinsani bir dürtü, bir zekâ aramak mantıksız değildir.Görüntülerimizin, yemek listelerimizin, gırtlak ve dil yapımızınfarklılığı, dişlerimizin, tırnaklarımızın keskinliği vs., bizibirbirimizden ayırsa da, milyonlarca yıllık evrimsel değişiklikbizi tek hücrelilerden çok hücrelilere taşısa da, onlarla ortakpaydalarda buluşabiliyoruz. Söz gelimi yavrusunun yanınayabancı bir kuşun yaklaştığını gören bir anne Baykuşla, bebeğininyanına yaklaşan yabancı bir kişiyi gören bir Kadınınhissettiği tedirginlik duygusu ve koruma içgüdüsü, milyonlarcayılın yok edemediği ortak bir duygusal paydadan besleniyorolsa gerek.Doğada birbirimize bu kadar yakın durmamız kadimÇin’de bir dövüş disiplini olan Kung Fu’da bile kendini göstermişve insanoğlu Leopar, Yılan, Maymun vs. gibi hayvanlarınduruşlarını ve hamlelerini kendine uyarlayarak, yeni dövüştarzları geliştirmiştir. Bu dövüş dalının ustaları hayvanlardanöğreneceğimiz çok şey olduğunu öne sürerler.Karada, havada veya denizde bizimle bu kadar iç içe geçmişolan yakın dostlarımız hayvanlarla evrendeki yolculuğumuzsırasında ortak kültürler de geliştirdik. Avcı toplayıcı dönemlerimizdenitibaren yaşantımızı paylaşmaya başladığımızhayvanlar, bir yandan yiyeceğimiz olurken, öte yandan postundan,kemiklerinden veya dişlerinden yararlandığımız temelkaynaklar olmaları nedeniyle belirli bir kutsallık mertebesinede yükseltilmiştir.Paleolitik çağa tarihlenen hayvan kemiği buluntularınındinsel amaçlı sunular olduğunun anlaşılması, insanoğlunundinsel-kültürel gelişiminde hayvanların rolüne dikkat çekmekte.Başta Sibirya ve Üral-Altay halkları olmak üzere, eskiçağlardaki ilkel toplulukların öbür dünyayla ilişki kurma,hastalarına şifa arama ve hastalığın bu halklara göre ruhun

yerin altına kaçması anlamına gelmesi nedeniyle gerekirseyerin altına inerek kayıp olan ruhu geri getirme eylemlerindeçok önemli işlevler yüklenen hayvan kemiklerinin, insanoğlunungeliştirmiş olduğu Şamanizm denilen inanç sistemindevazgeçilmez bir yeri vardı ve halen var.Fransa’nın L a s c a u x M a ğ a ra s ı'nda Aurignacien Dönem’den11

(İ.Ö. y. 15000-13000) kaldığı tahmin edilen resimlerde Şamanizm’inen eski motifleri görülebilir. Bir Avrasya yaban sığırı,efsanevi bir yaratık olduğu sanılan tek boynuzlu bir hayvan,öküzler ve geyik ve at başları av öncesi yapılan büyüseltörenlerle ilişkilendirilmektedir.Sibirya kökenli bir sözcük olan Şamanizm, yerli kültürlerleçok yakından ilgilidir. Sihirbaz hekimin şifa verme ve ruhlardünyasıyla temasa geçmede başvurduğu Şamanist uygulamalarlailgili olarak antropologların yaptıkları çalışmalaragöre, dünya üzerindeki pek çok eski kültürde benzerlikler olduğugörülmüştür ki, bu da aynı Şamanizmin değişik coğrafyalardadeğişik kültürel biçimlerde karşımıza çıktığını gösterir.Ancak Şamanizmin özü hiç değişmez. Şamanizm bir dinolmamakla birlikte, kendisine Hinduizm'den tutun, Hıristiyanlık'adek yaşam alanı bulmuştur. Her inançta ondan etkiler vekesitler görmek olanaklıdır. Şamanizm en kısa tanımıyla,ruhsal bilgeliğe giden en kısa yoldur, deneyimdir. Doğrud&ndoğruya doğadan beslendiği için, dinleri kısa sürede etkilemiştir.Çok eski zamanlardan beri insanoğlu, Tabiat Ana'nm çocuklarıylailetişim içinde olagelmiş, onun oluşturduğu o görünmezama çok hassas denge içinde kayalarla, ağaçlarla, ırmaklarla,dağlarla, hayvanlarla yani doğanın tümüyle kendivaroluşunun belli bir akış içinde olduğunu keşfetmiştir. Yaradılışdöngüsü içinde anlamlandırdığı Yüce Ruh kavramınınona hayvanlar aracılığıyla acıma, koruma, şefkat, saygı duygularınıihsan ettiğini düşünerek, tüm bunların hayatını yönlendirdiğinidüşünmüştür. Bunlar doğada varlığını sürdürmeklebirlikte öncüllerimiz olan hayvanlarda öteden beri baskındırve her birinden insanın öğreneceği çok şey vardır. SözgelimiKartal'ın biz insanlar için taşıdığı ileti; özgürlük, cesaret,dürüst olmak, eyleme geçmek ve ileri atılmaktır. Onuntaşıdığı tüm bu nitelikler, Şamana göre Yaradan'ın simgesi veruhsal yolun işaretleridir. Hayvanlar, fiziksel dünyamızda başarıyaerişebilmemiz için nasıl davranmamız ve ne yapmamızgerektiğine ilişkin bazı belirli nitelikler ve davranışlar sergiler.En çok korktuğunuz hayvanın bile size verecek bir dersi vardır.Zor geçiş dönemlerinizde size yardımcı oldukları gibi, hayattahangi niteliklerin eksikliğini duyduğunuzu anlamanıza

12

da yardımı dokunur. Yapmanız gereken onun iletisine kulakVermektir.Kişinin kendini bilmesinde de eşsiz bir kılavuz olan hayvanlar,aynı zamanda bizim bilinçaltımızı da temsil ederler.Güç ve karakter açısından da benzerlikler gösterdiğimiz hayvanlarındoğasının içyüzünü keşfettikten sonra, kendi içyapımızdakieksikliklerin neler olduğunu anlamamıza yardımcıolan hayvanlar bizi kendi kendimizle yüzleştirirler. Bu duyguyubelki de ağırlıklı olarak hayvanat bahçesinde hissederiz.Şaman inancında belirli bir hayvanın size günlük hayatınızdabirden fazla gözükmesinin altında yatan ileti önem taşır.Her hayvanın size öğreteceği ve sizinle paylaşacağı şifa güçlerivardır, çünkü her birinin karşılaştığı güçlükleri saf dışıedecek yöntemleri bulunur. Kendinizi zayıf ve değersiz hissettiğinizdeyapmanız gereken bu kadim dostlarımızla olan yitikilişkimizi yenilemektir.Şamana göre doğadaki her şey canlıdır ve içinde kendi erkinive bilgeliğini taşır. Bu yüzden de her hayvan Şamanistuygulamaların vazgeçilmez öğesidir. Şamanın atıldığı hertehlikede adeta onun şansı ve koruyucusu gibidir. Buna dayanarakda, Şamanlar herkesin bir erk hayvanının olduğunave bu hayvanın gücünü ve bilgeliğini o kişiye aktararak onuhastalıklardan ve kötülüklerden koruduğuna inanırlar. Onlaragöre sahip olduğumuz her hayvan erkimize erk katar ve böylecehastalıklar ve olumsuz enerji bedenimizden içeri giremez.Her insan bu koruyucu erk hayvanlarının en azından birkaçına sahiptir, aksi durumda insan çocukluğundan çıkamaz.Şamana göre, eğer bir erk hayvanı kişiyi terk eder ve yerinibaşkası almazsa, o kişi hastalıklara ve talihsizliklere açık durumagelir. Sürüngen olsun, memeli olsun, deniz veya karahayvanı olsun, her hayvan erk hayvanı olabilir. Evcil hayvanlar,insanların hizmetine girmiş oldukları için erk hayvanı olarakdeğerlendirilemez, çünkü evcil bir hayvana sahip olmakgüzeldir, ama bir erk hayvanının yeterliliğine sahip, içindekendi doğasını taşıyan bir hayvana sahip olmak daha güzelbir durumdur. Hayvanların insanlara sundukları yetenekler,kültürden kültüre değişiklik gösterse de, bazı belirli hayvanlarvardır ki, bunlar insanlarla paylaşmak istedikleri yetenekleriylekişiye özgü bir ileti verir.ı3

Erk hayvanına saygı duymak çok önemlidir. Batı kültüründehayvana saygı duymak diye bir şey söz konusu bile değilken,Şamanist kültürlerdeyse hayvan esas unsurdur. Şaman,

hayvanına saygı duyarak hem onun yardımını kabul ettiğiniona bildirir hem de böylece onunla derin bir bağlantıya geçmişolur. Saygı ifadesi içten bir teşekkürle olabileceği gibi,onu simgeleyen bir nesneyi günlük hayatının akışı içinde rahatçagörebileceği bir yere koymasıyla da olur. Bu tür Şamanistuygulamalar, doğadaki her canlı varlıkta bulunan bilgeliğive yaşamı onaylama ve onunla bütünün bir parçası olduğuanlamı taşır. Şamanizmde, doğadaki her şeyde insanoğlununöğreneceği ve hayvanların bize sunmaya hazır olduğu zenginbilgelik kaynakları vardır ve bunlar bizi korur.Şamanist inançta bulunan Yüce Ruh, doğa ve hayvanlararacılığıyla sizinle psişik bir bağlantı kurar. Hayvanların doğalkarakterlerini ve çevrelerini incelemeniz, şifa ve ileti elde etmenizeyarar. Yüce Ruh'un sizden istediği, doğal çevrenizdekiseslere, hareketlere ve iletilere kulak kabartmanız, canlıdevinimine bir başka gözle bakmanızdır. Bir Böcek'in birKuş'un size söyleyecek bir sözü mutlaka vardır. Yaşadığınızbu tür deneyimlerin, gördüğünüz düşlerin yorumunu ön yargılardanuzak, saf bir bilinçle yorumlamanız erk hayvanınızınhangisi olduğunu ve ne gibi iletiler taşıdığını anlamanıza yardımıolacaktır.Erk hayvanınızın hangisi olduğunu öğrenmek için, Şamanadanışmak gibi bir yöntem uygulamak veya bununla ilgilibir düş görmek ve bir hayvanın düşünüzde, hayalinizde çıkagelmesinibeklemek de bir yöntem olabilir. Bu yöntemdehayvanınızdan kendisini göstermesini istedikten bir süre sonrabelirdiğine ve sizinle temasa geçtiğine inanılır. Sözgelimikanallar arasında gezinirken, bir doğa belgeselinde karşınızaçıkan bir Sığın (Elk); doğada gezintiler yaparken sanki sizi izliyormuşgibi gelen bir Kartal veya denizde sık karşılaştığınızbir Yunus. Bunun ardından hayvan çevrenizdeki şeylere karşıdikkatinizi çekerek sizin ruhsal kılavuzunuz olur.üst benliğinizle sürekli iletişim içinde olmanız, gerçek erkhayvanınızla karşılaşmanıza ve size kılavuzluk ederek, yolgösterici olmasında kolaylık sağlayacaktır.Hindistan ve Çin’de doğduktan sonra Kuzey ve Güney14

Amerika’ya ve oradan da Avustralya’ya yayıldığı düşünülenŞamanizm’in izlerine, Kuzey Amerika’daki sayıları günümüzdeepey azalmış olan Kızılderililerin inanç dünyalarında halenrastlayabiliyoruz. Bir Bizonun, bir Kartalın veya Ayının kabiledekutsal olarak kabul edilmesi hayvan dostlarımızın bizimdinsel-kültürel yolculuğumuzda, evrenle olan ilişkimizin yorumlanmasındayadsınamayacak bir önem taşıdığını gözlerönüne seriyor.

Şu bir gerçek: Bazı araştırmacılar Şamanizm’i avcı toplayıcıdönemlerden, bazılarınınsa düzenli sürü besiciliği dönemlerindenbaşlatsa da, her durumda hayvanların her zaman yanımızdaolduğu gerçeği değişmiyor.Şamana göre Doğada bulunan her şey canlıdır ve ruhuvardır. O fiziksel ve ruhsal açıdan sıra dışı biridir. Ruhlar dünyasınahükmeder, orada sözü geçer. Yardımcı ruhları vardır,sözgelimi Sibirya Şamanları Ayı, Kurt, Tavşan, Baykuş gibikuşlarla yakınlık kurarken; Yakutlar Boğa, Kartal ve Ayıyı engüçlü yandaşı olarak görür.Türk kavimleri arasında Şaman için Kam adı kullanılırken,Orhan Gazi’nin çağdaşı, “bir Geyik üzerinde altmış okkalıkkılıçla cenk ettiği” söylenen Geyikli Baba’nın geyiklerle yürümesive bir geyiğe binmesi motifi; Anadolu kültürünün önemliadlarından Hacı Bektaş Veli’nin bir Şahin olup uçması, Şamanhayvanlarının bizim kültürümüzde de hatırı sayılır bir yeresahip olduğunu gösterir.Doğada her canlının bir görevi vardır, hiçbir canlı gereksizveya anlamsız değildir. Bizim atalarımız bunu bizden iyi bildikleriiçin Doğayla olan alış verişlerinde, onun üyesi olan hercanlıya kayıtsız şartsız bir saygı duymuş, onları yiyecek olarakgörürken, postundan soğuktan korunmada, kemiğindensehem silah olarak hem.de öbür dünyayla iletişime geçmedebir araç olarak yararlanmıştır.Bazı Şamanlar Şamanist ayin sırasında söz gelimi bir Ayınınpostuna bürünerek, Ayının sahip olduğu gücü kötü ruhlarıkovmada kullanıyordu. Durum böyle olunca hayvan birkutsallık mertebesine yükseliyor ve onun söz gelimi pençesiveya dişini bir süs aracı olarak kullanarak da bu gücün süreklionunla birlikte olmasını sağlıyordu.Kutsal yerlere yolculuk yapmak, hastalığın özünü keşfet15

mek, esrime (trans) durumuna geçerek ruhlarla konuşmakgibi görevleri de üstlenerek aynı zamanda büyücü sıfatını dakazanan Şaman bir şifacıdır, iyileştiricidir.İlk çağ insanının ölülerinin mezarına aynı zamanda hayvankemiklerini koymuş olması, kayalardaki, hayvanlardaki veağaçlardaki ruhsallığa inanmış bu insanın plümden sonrakihayatın sürekliliğini de düşlediğini kanıtlıyor. Çünkü erkenzamanlardan beri Din, Sanat ve Büyü iç içe geçmiş ve büyücü,yabanıl hayvanların başı olarak onların yazgısına etki etmeklekalmamış, aynı zamanda onları kurban da etmiştir.Eski çağların Şamanı hayvanların yüz hareketlerini öğrenmiş,bu yolla kendi danslarını onların eylemlerine dayandırmış,ilk paleolitik avcı-toplayıcı büyücü olarak tarih sahnesine

çıkmıştır.İngiliz Antropolog Sir Edward Tylor büyücülük ve dinleharmanlanmış bu döneme Animizm (Canlıcılık) adını verir.Ona göre ilk çağ insanı hayvanlardan başka bitkilerin de ruhuolduğuna inanmıştı ve bu düşünce evrensel bir niteliğe sahipti.Tylor’un bundan başka değindiği önemli bir nokta dahavar ki o da ilkel insanın yabanıl hayvanlarla görüşürken, onlarıavlamadan önce bağışlanma dilemeleri veya onların dahaönce ölmüş olan tanıdıklarının veya atalarının ruhlarını taşıdığınainanarak bir tür vicdan muhasebesi yapmalarıdır.(Daha geniş bilgi için bkz. Ş am a n izm - Nevili Drury, Çev. ErkanŞimşek, Okyanus Yayıncılık- 1996, syf. 22 v.d.) Tylor’unbu tezinin bugün bile geçerli olduğunu vurgulamakta yararvar. Salt bu örnek bile eski çağların ilkel(!) insanıyla, günümüzmodern (!) insan arasındaki farkı ortaya koyuyor.Büyükannesi yarı Eskimo olan ve Kuzey Kutbu’na yolculukyapan ünlü kâşif ve insanbilimci (antropolog) Knud Rasmussen’inbir Igluik Şamam’yla ilgili olarak anlattıkları dikkatedeğerdir:“Yaşamın en büyük tehlikesi, tümüyle canlardan ibaretolan insan besini olgusunda yatmaktadır. Öldürüp yemek durumundakaldığımız tüm yaratıkların, kendimize elbise yapmakiçin parçalayıp yok ettiğimiz her şeyin bir canı vardır.Öyle canlar ki, bedenleriyle birlikte yok olup gitmezler, böylecebedenlerinden yoksun bıraktığımızdan dolayı bizden öç16

almamaları için yatıştırılmaları gerekir.” (bkz. Aynı yer, syf.26)Şamanın öteki dünyayla veya hayvanların ruhlarıyla olanilişkilerinde Totemcilik anlayışını da buluruz. Totemcilik insanlahayvan veya bitki gibi doğal nesneler arasındaki bağ olduğuinancına dayanır. Kuzey Amerika’daki yerli kabileler bubağ inancını boyalı ve oymalı ve üzerinde simgesel anlam taşıyanhayvan resimleri bulunan, totem denilen bir ağaç kütüğüdikerek göstermektedirler.Totemcilik de Şamanizm gibi bir din değildir ve aralarındagirift bir ilişki vardır. Çünkü Şamanizm’de gördüğümüz hayvan-ata ruhlarını bu totemler üzerinde görebiliriz.Hayvan dostlarımızın insanoğlunun doğayla olan dinselkültürelilişkisini biçimlendirmede o derece ağırlığı olmuşturki, kabilenin - klanın - arması olan hayvanın totemler üzerindeuzun, süslü ve karmaşık betimlemelerinin olması o hayvanınkabilenin tüm inanç ve geleneklerini belirlediğini gösterir.Korkulan, taklit edilen, gücüne ve gizemine saygı duyulan buhayvana ilişkin var olan efsaneler, öyküler kuşaktan kuşağa

anlatıla gelir.Her şeyin bir ruhunun ve bir hayatının olduğuna inananyerlilere göre Varoluşun içindeki kayalar, toprak, gökyüzü,sular, bitkiler değişik bilinçler dünyasının doğadaki yansımalarıdır.Ve Evrenin her parçası kendi uyumunundan haberlidir.İnsan dışında.Ne yazık ki biz insan denilen canlı türünün, öbür canlı türlerininaksine bu Evrensel üyumla yıldızı bir türlü barışamamıştır.Bunu bir nebze de olsa başarabilenler ilkel kültürüntemsilcileri olmuştur.Yerli kültürlerde her insanın şifa kaynağı olarak bir erkhayvanı vardır. Onlara göre erk hayvanları, hem günlük hayatıngidişatında bir yardımcı hem de evrensel uyumu aramadabirer kılavuzdur. Onlar koruyucu birer ruhtur. Bu dünyadaihtiyaç duyulan nitelikleri sağlarlar ama ruhlar dünyasının sisperdeleri ardına saklanmış hayaletlerdir.Bir erk hayvanını çağırdıklarında, o canlının ruhunun koruyucuuyumuyla bir olduklarını düşünürler ama bu evrenseldostlardan anlayış ve algılama bekleme, alçak gönüllü bir önseziyleyerine getirilmelidir. Bu canlılar tarafından verilen17

derslerin bazı belirli özellikleri vardır ve bunlar Evrensel Yolculuğumuzdaher insanın bilmesi gereken derslerdir. O derslerki var olan her canlıyla paylaşmakta olduğumuz bütünlüğe,dengeye, kısacası insan olmaya ancak onların yardımıylaerişebiliriz.Erk hayvanının erki onun bilgeliğinde; insanın kavrayış rolüBüyük Gizemde yatar ve yaşayan her canlıyı onurlandırabilensetam bir ustadır.Doğa tanrılarıyla, ruhsallığıyla canlıdır, bir bütündür ve Evren(Kosmos) tüm bunların ilişkiler ağı içinde kavranabilir. İnsandenilen canlı türünün evrendeki sonsuz yolculuğunda,atalarından bu konuda alması gereken çok dersi var. Onların,eski çağların bizce saf bir insancıllığa (hümanizm) dayalı budüşüncelerini bugünlere taşımada, Doğayı sürekli katletmeklekaçınılmaz yazgısına doğru koşar adam giden biz torunlarınabelki birazcık olsun yararı olacaktır.Kitabın çevirisini zenginleştirme bağlamında, ben de kendimceyapmış olduğum araştırmaları okuyucularla paylaştım.Bunu yaparken, kâh daha fazla bilinen hayvanlara, kâhbenim ilgi alanıma giren hayvanlara yer verdim, ama bunutüm hayvanlar için yapmadım.Dolayısıyla a hayvanına ilişkin yorum varken, b hayvanınailişkin yorumda bulunmadım, bunu yadırgamamanızı diliyorum.Dansı, aslında her biri şaşırtıcı birer enerji kaynağı olan bu

hayvanların tamamıyla ilgili kültürel ve bilimsel araştırmalarayer veren başka başka kitapların başına!Hayvan dostlarımız dağların tepesinde, denizlerin dibinde,ağaçlarda., binlerce, milyonlarca yıl öncesinden aldıkları mirasıbugüne, bize ulaştırıyorlar.Onlar 4 milyar yıllık bir başkalaşım serüveninin öncü seyyahları.Onlar... özümüzün bilge kılavuzları... tıpkı o yaşlı, bilge Kızılderilişefi gibi aynı şeyi kulağımıza fısıldıyorlar:“Bu dünya bize miras kalmadı, onu çocuklarımızdanödünç aldık.”Kulak verin onlara.Bülent üluçer,15 Haziran 2006, İstanbul18

GİRİŞBu kitaba gösterdiğiniz ilgiye teşekkür ediyoruz. ToprakAnamız üzerindeki hayatı hayvanlarla paylaşıyoruz ve birçokinsan da onlarla ilişki içinde bulunmak zorunda. Bu kitabı iştebunun için yazdık.Garry anlatıyor: Hayatımın ilk 25 yılını, topraktan ve hayvanlarlaolan ilişkilerden uzakta New York’ta geçirdim. Doğalortamlardan uzaktaki bu ayrılığın dışında, diğer canlılara yönelikiçimde derin bir hayranlık uyanırken, bir gün Doğaylabir bütün oluvermenin dayanılmaz isteği de boy attı. Birkaçyıl önce, Yeryüzünü, Kutsal Ruhu ve burada bulunma amacımızıöğreten bir Amerikan Yerlisiyle tanışmıştım. Sözleri banaöylesine dokunmuştu ki, daha önce içimde varolduğunubile bilmediğim ama şiddetle hissettiğim ruhsal boşluğu nasıldolduracağımı bana öğretmişti. O zamanlar Columbia Cİniversitesi’nde6 yıldan beri kanser araştırması yapmaktaydımve bu ustanın sözlerini duyduktan sonra da, bu araştırmanınyol açmış olduğu yüksek seviyedeki kirlilik yüzünden dahafazla devam edemedim. Sonra bunun ardından; Yeryüzüyle,sevgi ve ruhsallik yardımıyla temasa geçebilmemi sağlayanbir giriş kapısı gördüm. İşimi bıraktım ve bu adamla çalışabilmekiçin Washington eyaletine taşındım ve orada Sherry’yletanıştım.Sherry anlatıyor: Garry’nin kentte yetişmiş olmasının aksine,Virginia’da bir çiftlikte büyüdüm ve hayatımın büyük çoğunluğunuda derede tepede geçirdim. Hayvan dostlarım hayatımıhep benimle paylaştı ve küçük yaşımdan başlayarakayaklarımın altındaki toprağa ve çevremdeki canlı varlıklarabüyük bir saygı beslemeye başladım. Ne var ki, toprağa yakınyaşamama karşın ruhsal hayatım o kadar güçlü değildi.19

Sonra, Garry’nin henüz tanışmış olduğu, söz konusu o AmerikanYerli kabile şifacısının başını çektiği, törenlerle ve dengelibiçimde nasıl yaşanacağına ilişkin öğretilerle dolu olanbir hafta sonu toplantısına katıldım. Çok geçmeden, yuvayadönmenin o bildik ve ferahlatıcı duygusuna kapıldım. Bu ustaylaçalışmak ve yüreğimi tüm ilişkilere nasıl açabileceğimidolaysız bir yöntemle öğrenmek amacıyla ben de Washington’ataşındım. Zamanla Gary ve benim geliştirmiş olduğumuzdostluk, birlikte çalışıp dua ederken, her geçen gün güçlenenbir sevgi ilişkisine dönüşüverdi.D a n s E d e n S u S am u r u çalışmasına, kendimizi mutlu hissedeceğimiztarzdaki bir hayata kavuşabilmek için başladık.Şimdi Amerikan Yerli yapımı el sanatları, zanaat işleri ve törenselotlar yanında, New Mexico’nun Zuni Kızılderililerinceelde işlenmiş hayvan tapıncakları (fetiş), ayrıca hayvanlarlaolan ilişkilerimizden gelen ve aralarında kürk parçaları, post,kemik, diş ve pençenin de bulunduğu armağanları satıyoruz.Hayvan nesnelerini satmanın doğru olup olmadığı yönündedua ettik ve iki nedenden dolayı güçlü bir Evet yanıtı aldıkki, bunlardan birincisi: hayvanların bizim için taşıdığı enerjilerive iletileri en iyi doğrudan temas yoluyla öğrenebilir ve öğretebilirdikve İkincisi de bu “âtıl durumdaki” nesneleri ruhsalilaca dönüştürmek amacıyla elden ele ileterek hayvanlarınşerefini yüceltebilirdik. Çünkü Kutsal Ruh’un, kutsal olan buyöntemi uygulamada bize kılavuzluk edeceğine her zamangüvenecektik.Bu ürünlere bakıp satın alan bazı insanlar, hayvanların neyibetimlediğine ve hayatlarını iyileştirmeye ve Öğrenmeyekatkı yapmaya dönük olarak, belirli hayvanların enerjilerininasıl harekete geçirebileceklerine ilişkin daha fazla bilgi istiyorlar.Deneyimler yardımıyla, bu canlı varlıklarla iletişimkurmaya ve bunların bazı durumlarını anlamaya başladık. Bizeverilmiş olan bilgiyi diğerleriyle paylaşma aracı olarak, Şama n la rın E rk H a y v a n la rı - H a y v a n la r ın E n e rjile ri - adlı yapıtı1992’nin sonbaharında yazdık. Kitabın içindeki bilgiler;hayvanlarla doğrudan yapılmış olan çalışmalar, AmerikanYerlilerinden duymuş olduğumuz öyküler ve edinmiş olduğumuzöğretiler, ayrıca bu varlıklarla ilgili sezgisel olarak kazanmışolduğumuz bilgilerden geliyor. Ayrıca yolculuklarımızda20

ki birçok insanla, onların deneyimlerini ve gezegenimizin sakinlerindenalmış oldukları dersleri öğrenmek için de konuşmaolanağımız oldu. Törenlere katıldık ve bazı güçlü öğretileriözümsedik. Bu kitapta bazılarını sîzlerle paylaşıyoruz.

Ş am a n la r ın E rk H a y v a n la rı - H a y v a n la r ın E n e rjile ri - adlıkitapta bulunan 58 adet canlıyı tanımlamadaki yaklaşımımız,genel olarak üç bakış açısından oluşuyor. Önce, hayvanlarailişkin bazı ilginç gerçeklere ve onların alışkanlıklarına yer veriyoruz.Sonra da, onların şifa veren armağanlarını ve bunlarınbize nasıl yardımının dokunabileceğine ilişkin öğrenmişolduklarımızı paylaşıyoruz. En sonunda da, onların zayıflıklarınınve kör noktalarının amacını ve bunların bize neyi ifadeediyor olabileceğini keşfediyoruz.Ne var ki, olası tek yorumun bunlar olduğu yönünde de birgörüş öne sürmüyoruz. Ola ki, burada yazılı olan anlamlarınbir kaçı veya çoğu size doğru görünür, bu iyi bir şeydir. Bazılarıveya hiç biri, dünya görüşünüze uysun uymasın, bu da iyibir şeydir, çünkü ne de olsa hepimiz farklı insanlarız.Niyetimiz, daha önce - fiziksel veya ruhsal açıdan - hiçdikkate almamış olabileceğiniz hayvanlarla olan karşılaşmalarınızailişkin düşünme yöntemlerinin var olduğunu görmenizisağlamaktır. Hayvanların şifalı gücünü anlamak; kendi gücümüzünve zayıflıklarımızın daha fazla bilincinde olmamızdave Yaradılış döngüsüne nasıl tastamam uyabildiğimiz! ve aynızamanda da bunun nasıl dışında kalabildiğimizi görmemizdebize yardımı dokunabilir. Çevremizdeki dünyadan gelenyansımalar, içimizde varolanları anlamamızda bize ipuçlarısağlar ve bunlar inanışlarımızı nasıl değiştireceğimizi bizegösterdiği zaman, hepimizin aramakta olduğuna inandığımızbarışa ve sevgiye erişebiliriz.Hayvanlar neden bize ne olursa olsun yardım etmek istesinlerki? diye soru soranlar oldu. Gördüğümüz gibi, Yaradılıştakitüm değişik görünümler, değişik yüzler taşıyan Büyükbir Gizemdir. Hepimiz aynı özden, aynı ana babadan (sonsayfaya bakınız) geliyoruz. Hayvanlar bizden daha uzun süredenberi buradalar. Onlar bizim ağabeylerimiz ve ablalarımız.Ağabeyinizden veya ablanızdan yardım istediğinizde size yardımedeceklerdir. Bir bardak su istediğinizde size su vereceklerdir,tıpkı ana babanızın da size su verebileceği gibi. Saygı21

dolu bir yolla yardım istersek, Yaradılışın en genç çocuklarıolan biz insanlar, bunu zamanın büyük çoğunluğunda eldeederiz. İş ki, tüm canlılara saygı duyalım ve birbirimize nasılbağımlı olduğumuzun ayırdına varalım. Yaradılış harika birkanaviçedir, biz de onun tek bir ipliğinden başka bir şey değilizve ayrıca hiçbir şey bir diğerinden daha az değerli değildir.İşte bu nedenlerle ruhsal ağabeylerimiz ve ablalarımız, yanihayvanlar, bizim hem yardımcımız hem de öğretmenimiz -dirler.

Cary Buffalo Horn Man veSherry Firedancer22

TİMSAHTimsah, Toprak Anamız üzerinde milyonlarca yıl boyuncayol kat etmiştir. Timsahlar, her şeyden habersiz masum bircanlının ortaya çıkıvermesini bekleyerek, kendilerini suda veçamurda saklar ve sonra da pat! diye kapıverirler onu - ogüçlü dişler kapanır ve tüm umutlar söner. Yutabildikleri herhayvanı yerler ve yutamazlarsa, ısırabilecekleri kadar küçükparçalara ayırırlar. Dişleri açan kaslar, bir insan eli tarafındankapalı tutulabilecek kadar zayıfken, onları kapatan kaslarsa23

son derece güllüdür. Kayıtlara geçmiş olan en büyük timsah19 feet uzunluğundaydı, (1 feet = 30.5 cm. ç.n.) ve bir ineğiveya atı rahatlıkla suya sürükleyip öldürebilirdi. Timsahlaryalnızca çiftleşmek için bir araya gelirler. Yavrular, tam birerişkin gibi doğar ve bulabildikleri her şeyi yemeye başlar.Timsahlar, kuru mevsimler boyunca sığınabilecekleri bir inlerininolması için, sular yükseldiğinde derin oyuklar kazar.Bunlar, öbür hayvanların su edinebildiği bir depo işlevi de görür.Timsahın gücü, hayatta kalabilme gücüdür. İnsanlar dışındadüşmanı yoktur. Hemen her şeyi yiyebilirler ve uzunca birsüredir de başlangıçtaki görünümlerini korumaktadırlar. Fizikselveya düşsel veya öngörüde olsun, eğer bir timsah karşınızaçıkmışsa, olasıdır ki, kendinize dikkat etmenizi ve temelhayati gereksinimlerinizi güvenceye almanızı söylemeyeçalışıyordun Yedikleriniz besleyici mi, yoksa zararlı mı; yaşadığınızyer içsel gereksinimlerinize yanıt veriyor mu; eviniz,

hayatınızdaki “kuru” mevsimlerden kaçacak bir barınak gibimi?Başıboş bir timsah, insanların yerleşim bölgelerinin çokyakınma sokulabilir, çöplerin veya ev hayvanlarının tadına birbakmak isteyebilir ki, bu durum genellikle timsahların öldürülmesiylesonuçlanır.Belki de sürü halinde hareket ediyor veya doğanıza aykırıbir işte çalışıyorsunuz. Timsahın iletisi, çok geç olmadan başınızıçevirmeniz olabilir.Hazırlayanın NotuYaklaşık olarak 2 0 0 milyon yıldır değişmeyen timsahlar,ilk sürüngenlerin torunlarıdır. Kapandığında, avlarının kemikleriniparçalayacak kadar güçlü olan timsahın çenesi, gariptirama, elle sıkıldığında açılamayacak kadar da zayıftır. Eğerbir avın üzerine topluca saldırılarsa, yağmada birbirleriyle savaşırlar.üzerlerindeki deri zırh gibidir, bu yüzden insandanbaşka düşmanı yoktur diyebiliriz.14 türü olan timsahlar, dünyanın her yanına yayıldıkları24

için Nil Timsahı, Amerikan, Çin Timsahı, Cayman diye sınıflandırılmışlardır.Hindistan kıyılarında yaşayan türünün gavialdirve ince uzun ağızlarıyla akrabalarından ayrılırlar.Tüm sürüngenler gibi soğukkanlıdırlar. Sıcak havalardahareketsiz durur ve ağızlarını açarak soğutma işlemini yerinegetirirler. Derileri eşya ve salgı bezleri de koku yapımındakullanılan timsahların, sözgelimi Nil Timsahı türü tehlike altındadır.Yavruları doğduktan sonra onları korumaya yönelik olarakyuvadan ayrılmaması davranışı, sürüngenler arasında bir tektimsahta vardır. Biliminsanlarına göre bu davranış biçimikuşlarla sahip oldukları ortak bir tutum. Kimbiiir bu da onların,yerdeki sürüngen dinozorun evrimleşip uçan dinozorlaradönüşürken kuşlara bırakmış olduğu kalıtımsal bir mirası olsagerek.25

KARINCAKarıncalar, eşsiz bir toplumsal örgütlenmeye sahiptir. Değişiktürler içinde savaşçısı, doğurganı, çiftçisi, çiftlik çobanı,işçisi, inşaatçısı, köle gözlemcisi, akıncısı, vb. vardır. Her biritoplumdaki rolünü iyi bilir ve her biri herkese karşı tam bir sadakatlegörevini yerine getirir.Karınca şifasının gücü takım çalışmasındadır. Her bir karıncabelirlenmiş olan rolünü azımsamadan, tüm kolonininhayatta kalmasını ve sağlığını güvence altına almak için gö26

revini yerine getirir. Savaşması gerekiyorsa, savaşır; tünelkazması gerekiyorsa, kazar; miller boyunca yaprak taşımasıgerekiyorsa, taşır - bunların tümü topluluğun iyiliği içindir.Karınca bir yolunu bulup hayatınıza girdiyse, onun siziniçin taşıyabileceği ileti, o büyük resme nasıl uyum göstermenizgerektiği konusunda çevrenize bir bakmanızdır. Yaradan;aileniz, toplum veya Toprak Ana için özgül bir rol oynamanızıisteyebilir sizden.Başkalarına karşı, onların sizden beklediğinden daha dürüstseniz,Karınca bununla ilgili olarak sizi uyarabilir.Hiç düşünmeden sürüyü izliyor ve umut verici yeni bir yönbulmayı önemsemiyor musunuz?Toplumsal sınır açısından bile Karınca, koloniden ayrılmanındoğru zamanını ve yeni bir tepeye tırmanmaya başlamayıbilir.Hazırlayanın NotuTipik bir karınca kolonisi yumurtlayan bir veya birden fazlakraliçenin çevresinde toplanır. Kraliçeyi ve yumurtalarınıkorumak işçi karıncalarının görevidir. Hem küçük işçi karıncalarınhem de kraliçe karıncaların hepsinin kanatları vardır.Erkeğin ömrü kısadır, yalnızca kraliçe yeni bir koloniye başlar,bunun için kendine yeni bir koloni bulur. Artık uçmaya dagereksinimi olmadığı için kanatlarını döker.En çok türü olan hayvanlar olarak dünya üzerindeki karıncalarıntoplam ağırlığı, insanların toplam ağırlığından fazladır.Yeryüzünde kişi başına iki milyon karınca düşer. İnsan/ Karıncaoranının 40/700 olduğunu da söyleyebiliriz.Bedenlerine oranla ağırlıklarının 10-20 katı bir ağırlığı taşıyabilirler.Ağır şeyleri ekip çalışmasıyla taşırlar.Böcekler arasındaki en büyük beyinli hayvandır.Yapılan çalışmaların gösterdiğine göre, Karıncanın beynibir Macintosh II bilgisayarının işlem gücüne sahiptir.Bir başka araştırmaya göreyse Sahra Çölü'nde yaşayan bir

Karınca türünün yuvadan ayrıldıktan sonra geri dönebilmekiçin attıkları adımları saydığını ortaya koyuyor. Buna göre, bi27

limciler yuvadan uzaktaki bir yemin konumunu ve uzaklığınıdeğiştirince, bir öncesinde attığı adım kadar adım atan Karıncabu kez yeme erişemiyor ve afallıyor ve dört dönmeye başlıyor.Bilimcilere göre bu, onların attıkları adımı saydıklarınıgösteriyor.Karıncaların doğadaki bir besin kaynağı da yaprak bitlerininsalgılarıdır, Karıncaların onları düşmanlarına karşı korumasıkarşılığında, onlar da Karıncalara ihtiyaç duydukları sıvıyıalmalarına izin verirler. Çünkü bu salgı bezleri, onların temizlenmelerineyardımcı olur. Bu bezler, antibiyotik içeren birmadde salgılarlar. Böcekler bu salgıyı vücutlarına da sürerekbakterileri ve mantarları yuvadan uzak tutarlar. Kuşlar, Karıncalargibi şanslı olmadıkları için, bu işi doğrudan doğruya Karıncalarahavale ederler. Parazitlere karşı etkili olan, onlardakiformik asittir.Karıncanın karşınıza çıkması, topluluğunuzu oluşturanöbür bireylerle işbirliği yapmada yeterince başarılı olduğunuzanlamı taşımakla birlikte, sabırlı bir insan olduğunuzu ve zamanıkullanmada ve hedeflerinize varmada akıllıca davranmaktaolduğunuzu da size söylemek istiyor olabilir.Kimbilir belki de sabır ve işbirliği sizin özellikleriniz arasındayoktur, bu durumda, Karınca'ya bakıp, onun taşıdığı niteliklerüzerinde durup durmamanızın size neler getireceğini düşünmenizgerekir. Yani çok çalışmak, başkalarıyla işbirliği vehedeflerinize doğru kararlı adımlarla koşmak. Bunlar hedeflerive düşleri gerçeğe dönüştüren niteliklerdir.28

ANTİLOP(Çatal Boynuz)AvrupalIlar gelmeden önce, Kuzey Amerika’da tahminen30-40 milyon antilop yaşıyordu. Bufalolarla birlikte, birkaçtane kalana dek avlandılar. Koruma çabaları, sayılarını bugün500.000’e çıkartmıştır. Kuzey Amerika’daki kara hayvanlarınınen hızlısıdır, saatte 50 mil yapabilir. Yeni doğmuş bir antilop4 günlük olduğunda, yetişkin bir atı geçebilir.Antilobun gücü hareket ve görüştür. Hareket ettiklerinde29

zarif ve hızlıdırlar. Millerce uzaktan gelen her şeyi görebilirler.İlerleyebilmek ve bunu daha hızlı adımlarla yapabilmek içingereksinim duyduğunuz şeyi açık seçik görürseniz, antilobunbu yeteneğini arayabilirsiniz. Ayrıca çarçabuk kaçmak istediğinizbir şey görürseniz, şifasının da yararı olacaktır.Göremediğiniz bir şeye ulaşmanıza veya ondan kaçmanızaAntilobun yardımı olamaz. Birkaç adım ötede hareketsizcesaklanan Antilop millerce ötede hareket eden bir yırtıcıyıgördüğü zaman, iki ayağı bir pabuca girer.Antilop göründüğünde ne yapacağınızı bilemezseniz, kolayve çabuk olanı yerine getirmelisiniz.30

ARMADILLOArmadillo (Tatu / Dokuz Şerit) - Bir armadillo, 32 inçuzunluğunda (1 inch = 2,5 cm. ç.n.) ve 15 pound ağırlığındaolabilir. (1 pound = 453,5 gr. ç.n.) Şeritlerden oluşmuş sert,kemikli plakaları vardır ve bunlar esnek olan deriye yapışıktır.Armadilloların, aynı cinsiyetteki üyelerle paylaştıkları birçokdeğişik ini vardır. Geceleri böcek, küçük hayvan, kuş yumurtasıavlar; meyve, kök ve leş yerler ve kazdıkları inlerde31

gün boyu uyuyabilirler. Çok keskin bir koku alma duyusu,ama buna karşılık da zayıf bir görme ve duyma duyusu vardır.Dişisi, sürekli birbirinin benzeri 4 tane yavru doğurur.

Tehdit edildiğinde, omuz ve kalçalardaki zırhların altına ayaklarınıkıvırarak, yere sırt üstü uzanır.Armadilionun şifası, hayatı yaşamayı ve işleri korumalı vegüvenlikli bir yöntemle yönetme yeteneğini ifade eder. Armadillo’yauyanık kaldığı ve doğal yöntemlerini anımsadığı sürecezarar verilemez. Armadillo karşınıza çıktıysa, sizi dengenizdensaptırıp, zayıf düşürecek insanlardan ve olaylardan sakınmanızgerektiğini söylüyor olabilir.Yolunu şaşırmış bir armadillo yuvasından çok uzaklara gidebilirve korunmasız karın kısmını yırtıcıların saldırılarınaaçık bırakarak, sırt üstü yatıp uykuya dalabilir.Armadilionun bize gösterdiği şu ki, dengemizi koruduğumuzdave Yaradan’ın bizim için çizmiş olduğu yolu izlediğimizdegüvende olacağımız, ama bu kutsal yürüyüşü terkedersek, kendi aldırışsızlığımız ve bilinç eksikliğimiz yüzündensavunmasız kalacağımızdır.H a z ırla y a n ın NotuBilinenin aksine Dokuz Şeritli Armadilionun kendini tostoparlakyapıp, yırtıcılardan korunma yeteneği yoktur, bunuyirmi küsur türden ancak birkaçı yapabilir. Tehlike karşısındazırhlı kabuklarına ve kazma yeteneklerine güvenir. Görmeduyusu o kadar az gelişmiştir ki, yakınınızda duran bir armadillo,siz kımıldamadan ve sessizce durduğunuz sürece, varlığınızıfark etmez bile. ABD-Teksas-Austin’de Armadillo nüfusuo kadar çokmuş ki, hayvanın düşmanlarından söz ederkenVaşak ve Kurtla birlikte dev kamyonları da gösteriyorlar.Çünkü yollarda salkım saçak geziniyorlar ve yol ortasındaöylece duruveriyorlarmış!Bununla ilgili bir de fıkra var: Bir Tavuk neden yolda karşıdankarşıya geçmiş/ Bunun yapılabileceğini Armadilloyakanıtlamak için!32

Armadillo, Tembel Hayvan ve Karıncayiyenle akrabadır.Bazı Güney Amerika ülkelerinde eti yenen Armadillo, Köstebekgibi mükemmel bir kazıcıdır.Onun bize iletisi kişisel alanımızdaki gerekli değişiklikleriyapmamız gerektiğidir. Armadillo bizi hasta eden ve sınırlarımızıdaraltan gereksiz yüklerden, kişilerden ve yerlerdenkurtulmamız gerektiğini fısıldıyor. Yaşadığımız mekânı istilaeden istenmeyen varlıklara karşı nasıl önlem alıyorsak, bunlarakarşı da öyle davranmamız gerektiğini söylüyor.Biraz kendinizi dinleyin, kendinizi çok korumacı görüyorsanızbiraz kabuğunuzun dışına çıkın.Olumsuzluklara karşı koyun ve hayatınızı sonuna dek yaşamayahep hazır olun.

Ruhsal evinizi temizleyin ve kendinize meditasyon için özelbir yer yapın.Kurtuluş önce içimizde, sonra dışımızda.33

PÖRSÜKPorsuklar 2-3 feet uzunluğunda ve yaklaşık 12 inch boyundaolabilir. Görüşleri zayıf olduğundan, aile üyeleri birbirlerinitanımak için kokuyla işaretler. Koku alma duyuları kadar,işitme duyuları da kusursuzdur. Yemek listeleri; kökler,otlar, bitkiler ve birçok küçük hayvancıktan oluşan bir çeşitliliksergiler. Hem yuvasında saklanan avını yakalamak, hemde çabucak yerin altına girmek için dikkat çekici bir hızla toprağıkazar. Porsuklar basit, ama son derece temiz ve iyi koru34

nan yuvalarda yaşar. Yuva çevresindeki ayrıntılara çok büyüközen gösterirler. Yuvalarını özenli biçimde çer çöple destekleyerekyataklarını sık sık değiştirirler, bunu yaparken deherhangi bir pisliğin oluşmasına izin vermezler.Bize sundukları becerileri, düzenlilik ve örgütlülük olanPorsuklar, çevrelerine karşı da çok titizdirler ve herhangi birdüzensizliği çabucak gideriverirler.Porsuk bir şekilde karşınıza çıkmışsa, her günkü hayatınızıdaha da kolaylaştırmanız için derli toplu bir çevreyi korumakonusuna eğilmeniz gerektiğini size söylemek istiyor olabilir.Porsuk, zamanınızı kullanmada da size yararlı bir yardımcıdır.Bu, zamanımızı âyinlere ve ruhsal dünyaya adamakiçin gerekli olanları karşılamaya çabalayanlarımız ve yine dehâlâ yapılacak işi olanlarımız için çok yararlı olabilir.Porsuk köşeye sıkıştırdığında ölümüne dövüşebilir. Vahşidünyada bu yararlı bir özellikken, insanoğlu porsuğun buniteliğini, Porsuk Tuzağı diye bilinen bir sporda yararlanmakiçin kullanmıştır. Tutsak edilmiş olan porsuklar, kapalı küçükalanlara köpek veya köpeklerle birlikte konmuş ve dövüşünsonucuna ilişkin bahisler dönmüştür.Daha önce işinize yaramış, ama artık zarar vermekte olanbir örneğe mi takılıp kaldınız? Köşeye sıkıştırılmak veya kullanılmakistemiyorsanız, bir tavır değişikliğinin uygun olduğukonusunda porsuk size öğüt verebilir.

Hazırla ya n ın NotuTabiat Ana'nın sunduğu tüm ağaç köklerinin hangisininneye şifalı olduğunu bildiği için, yuvasını yerin altına yapar.Bu yüzden Porsuk'un öbür adı Şifa üstası ve Ağaç KöklerininKoruyucusu'dur.Antisosyal hayvan olarak bilinen Porsuk, öbür hayvanlarlada iyi geçinemez, kendini ağırdan satar, doğrudan doğruyailişkiye geçmez.Kürkü çok dayanıklı olduğu için, ne yazık ki öldürülüpbundan boya ve resim fırçası, Çin’de traş fırçası yapımındakullanılmaktadır. Çok usta birer kazıcı olan Porsukların İngil35

tere’de yapmış oldukları bir tünel incelendiğine’ :, bunun 879metre uzunluğunda, 50 odalı ve 178 girişi olduğu anlaşılmışama daha da şaşırtıcı olanıysa bunun yapımının yeraltından70 ton toprak çıkartılmasını gerektirdiği ve birkaç yüzyıl sürecekolmasıymış! Biliminsanlarına göre bu, dededen torunageçen bir tünel. Bazıları bu tünellere tarihi eser gözüyle bakılmasınıbile savunuyor!Bir topluluk hayvanı olmayan Porsuk'un şifasını taşıyan insanın,hayatı çok ciddiye alması gerekir. Hakları için ayağakalkmalı, itilip kakılmaya izin vermemelidir.Kendinizi ve size ait olanı savunun, önemli konularda safınızıbelli edin, kişilerle ve olaylarla değil, ama cehaletle savaşın.Onun bize en büyük iletisi hasımlarımızla yüzleşmemiz veböylece üzerimizdeki güçlerini yitirmelerini sağlamaktır.36

YARASAGeniş çapta farklılık gösteren, çok değişik türde yarasavardır. Zayıf bir görme gücü olup, buna karşılık son derecekarmaşık sonar kullanan yarasalar varken; sonarı olmayıp,ama buna karşılık kusursuz bir görme gücüne sahip yarasalarda vardır. Böcek yiyip kan içen yarasalar yanında, yalnızcameyveyle beslenen etyemez yarasalar da vardır. Yarasalarüzerine yapılmış olan araştırmalar göstermiştir ki, bir buzdolabınakonulan yarasa, sabit bir kış uykusuna yatma konumu37

alıp ısındığında, birkaç gün veya birkaç ay sonra da olsa, hiçbir

zarar görmeden dışarı çıkabiliyor. Bu, sıcakkanlı bir memeliiçin eşsiz bir örnektir ve şaşırtıcıdır.Yarasanın gücü kendini uyarlama yeteneğidir. Onlara ilişkinher şey - duyuları, beslenmeleri, uçuşları, çiftleşmeleri veboyutları - kendilerine özgü çevrelerine uyarlanmıştır. Yarasakarşınıza çıkmışsa, size neler sunulmuş olduğunun ayrımınavarmanız için çevrenizi incelemeniz iletisi veriyor olabilir,sonra da onu böylece kabul edebilmeniz için şablonlarınızıdeğiştirmenizde yarar vardır..Yolunu şaşırmış bir yarasa ne yapacağını bilemez ve şaşkınlığauğrar ve ardından nesnelerin üzerine uçar.Hayatta gereksinimlerinizi isteyip elde etmeye çalışırken,engellere tosladığınız oldu mu hiç? Eğer olduysa, Yarasa, biran durup, yönünüzü saptamanızı ve aramakta olduğunuz şeyingöreceli önemini belirlemenizi söylemeye çalışıyor olabilir.H a z ırla y a n ın NotuYarasalar neden yalnızca geceleri uçar? Eski Roma’dankaynaklanan bir öyküye göre: Krallıktaki hayvanlar kurulu birkarar aİır, buna göre, bundan böyle yarasaların varlığı reddedilecektir.Yarasalar bunu duyunca kendilerinin fare olduklarınaileri sürerler. Kurul bu kez de fareleri tanımama kararıalır. Yarasalar da bu karar üzerine biz aslında fare değil, kuşuzderler. Yarasaları tanımamayı kafaya koyan kuruldakihayvanlar o kadar öfkelenir ki, Yarasalar hayatlarından endişelenirve kirişi kırarlar. O gün bugündür de yalnızca geceleridışarıya çıkmaya cesaret etmektedirler.Söylendiğine göre, bebekler Yarasaların çıkardığı ultrasonikdalgalan duyar, ama yetişkinler duyamazmış.Yarasalar kuş sınıfına girerler, ama gariptir ki yumurtadançıkarak değil, doğarak ürerler. Bu yüzden kimileri de Yarasalarınmemeli olduğunu öne sürer. Avının yerini, gönderdiğises dalgalarının geri dönerken, beyninde oluşturduğu sonikgörüntüye göre belirler. O yüzden kulakları büyüktür.38

Tıpkı Arılar gibi, Yarasalar da bitkiden bitkiye polen taşıyarak,döllenmeye yardımcı olur. ABD’nin güneybatısındakiçöllerde bulunan kaktüsler, yalnızca Yarasaların döllemesiyleyaşadığı için, bu hayvanların yararı çoktur. Bazı türleri dallardadinlenen kuşlara, hatta baş aşağı sarkmış akrabalarınabile saldırır. Vampir denilen türünün sindirim sistemi kanı sindirmekiçin çok uygundur. Tükürüğündeki maddeler kanınpıhtılaşmasını önler ve anestezi özelliği vardır.Ağırlıklarının yarısı kadar böceği bir gecede yiyebildikleriiçin, özellikle böceklerin istilasına açık ekin sahibi çiftçileriçin önemi büyüktür.

Kanatlarındaki kemikler, insanın elindeki ve kolundaki kemiklereçok benzer ve kanatlarını tıpkı bizim parmaklarımızıhareket ettirdiğimiz gibi hareket ettirirler.Yoksa Kont Drakula efsaneden öte birisi mi?!!39

AYIAyıların; Grizzly, Kahverengi, Siyah, Kodiak ve Kutup olmaküzere birkaç türü vardır. Hem bitki ve hem de hayvan olmaküzere hepsinin her şeyi yeme özellikleri vardır. Grizzly ensaldırganı olmasına karşın, en büyüğü değildir. Yetişkinlerininağırlığı 650 pounda dek çıkabilir. Kutup Ayılarının ağırlığı1600 pounda dek çıkabilir ve 500 poundiuk bir foku bir vuruştasudan dışarı fırlatabilir. Tüm ayılar kış uykusuna yatar,ama süresinin uzunluğu büyük ölçüde değişim gösterir.40

Ayılar, birçok yerel kültürde ve törenlerde baskın bir roloynamıştır. Birçok Yerli ulus ayıyı, ruhsal destek verdiği içinçokça aranan bir dost, güçlü bir şifa verici olarak görmüştür.Bazı kabileler, ayıyı kılavuzları olarak gösteren şifalı düşlergörebilmek için dualar bile etmişlerdir. Cree kabilesi gibi bazıları,Ayılarla ilgili düşleri, onların yerlerini saptayıp, sonra daonları kutsal bir yolla avlama izni olarak kabul edegelmişlerdir.Navajo gibi diğer Yerli uluslar, Ayıyı, bir insanın karşılaşamayacağıkadar güçlü ve korkunç bir varlık olarak görmüşve ancak Ayı açlıktan öldürmeye yeltendiğinde onu avlamışlardır.Ayı, insanlara çok yakın gibi görünür: temelde aynı besinleriyeriz, aynı güçlü annelik güdülerini taşırız ve ayrıca Ayıda sıklıkla iki ayağı üzerinde yürür.İnuit (Kuzey Amerika’nın kutup bölgelerinde yaşayan Eskimohalkı. Ç.n.) denilen halk, ayı ile çiftleşen halk öykülerininbulunduğu tek halktır. Bazı geleneklerde ayı, Batı’nın ruhsalkoruyucusudur; erişkinliğin, sonbaharın, gün batımının veiyi bir harmanın göstergesidir. Ayının insanlara sunduğu beceri;güç, iç gözlem ve kendini-bilmedir. Ayılar bazen çarçabuk

sinirleniverirler ve böyle olunca kendi güçlerinden de sonderece emindirler.Korkacak pek az şeyleri olmasına karşın, günümüzdekiiki-ayaklıların çoğuyla iç içeyken çok gerekli bir özellik olandikkati gözden kaçırabiliyorlar.Dikkat duygunuzu rüzgârlara savurduğunuz oldu mu hiçsizin? Eğer öyleyse, sınırlarınızdan habersiz olan Ayının iletisiniönemseyin, çünkü bu, bazı koşullarda felakete yol açabilir.H a z ırla y a n ın NotuEn büyük özellikleri kış uykusuna yatmak olan Ayılar, buözellikleriyle en şaşırtıcı canlılar arasındadır, çünkü ne zamaninine çekilmesi ve ne zaman uyanması gerektiğini bilir.Etçillerinen büyüğü olan Ayı, hem otçul hem etçil de olabilir.Onun gücü gözleme dayalıdır. Şifa Döngüsünün “Sezgi, Dönüşüm,Şamanik Yolculuk, Düş ve Görüntü” tarafında yer41

alan Ayı'nın, Rakunla akrabalığı vardır. Onlardan alabileceğimizen önemli ders, ne zaman biraz daha fazla yalnız kalmamızgerektiğini bilmektir. Çünkü tek başımıza kaldığımızdadüşüncelerimizi ve duygularımızı denetlemek daha kolaydır.Ondan edineceğiniz bilgelik, karşınıza çıkan sorunların çözümünübulmanız için, kendiniz olmanıza yardımcı olur. Amatabi ki, bu başkalarıyla zaman harcamamanız anlamına gelmez.Yunan mitolojisinde A rtem is , perisi Callisto kendisini kızdırıncaonu bir Ayıya döndürür ve göğe yollar, böylece BüyükayıTakımyıldızı oluşur, ünlü antropolog Joseph Campbell’agöre ilk avcı-toplayıcı insanlar Ayıyı kutsal olarak görmüşlerdir.Tarihöncesi Finlilere göreyse Ayı, onların atalarının ruhunutaşır. Bu ortak kültürel motif, kadim Çin ve Japonya’da dageçerlidir. Belki de bu yüzden bazı devletlerin, kabilelerin, hanedanlarınarmasında Ayı resmi bulunuyor olsa gerek. İskandinavülkelerinde - özellikle İsveç’te - ayı anlamına gelen“Bjorn” tarihöncesi dönemlerden beri erkeklere konan birisimdir ve İngilizcedeki “Bear”ın bozulmuş halidir.Tolkien’in karakterlerinden olan ayı görünümlü 11 T h e Hobbi f 'm adı, eserde Beorn’dur ve yüksek sesle okunduğunda İsveççedeki“Björn”, yani Ayı anlamına gelir. İngilizcede ve Almancadasık kullanılan ürsula adı “Küçük Dişi Ayı” anlamınagelir ve kökeni Latincedeki “Ursa” (Dişi Ayı)’dır. Yani şunurahatlıkla söyleyebiliriz ki, insanlığın kültürel geçmişindeAyının hatırı sayılır bir yeri vardır.Ayı, bilgiyi ve bilgeliği, düşlerde ve meditasyonda aramanızısöyler. Sizin hayatta kendinizi yenilemeye yönelik gereksinimduyduğunuz kaynaklar, “kışlık mağaranızda” yani bilinçaltınızdayatar. Bu mevsimde adımlarınızı biraz ağırlaştırmanız

ve geçmiş dönemin -mevsimin- bir muhasebesini yaparak,gelecek döneme hazırlanmanız gerekir. Denge ve şifaiçin otları inceleyin ve doğada kendinize huzurlu köşeler arayın.Dinlenin, ama tüm kış boyunca uykuya yatmayın. Baharmevsimi yeni düşünceler ve fırsatlar sunacaktır.Gelecek yıliçin tasarılarınızı yapıp hazırlanırken, şimdiki zamanın içindekiânı sonuna dek yaşamayı da unutmayın.42

KÜNDÜZErişkin erkek kunduz, 60 pounddan ağır olabilir. Kürklerisu geçirmezdir ve dişlerini kaplayan sarı renkli güçlü mine tabakasıdişlerini zarardan korur. Çevrelerini, insan dışındakibaşka herhangi bir varlıktan daha ustaca bir yöntemle değiştirirler.Kunduzlar usta birer mühendistir ve çamurla yaprağıbir arada tutan ağaçtan yaptıkları barajlar, 500 yarda uzunluğunda,(1 yarda =0,914 cm. ç.n.) ve 12 feet yüksekliğindeolabilir. Kunduzlar, barajlarıyla ırmakları göllere dönüştürür-43

ler. Bir bölgeyi terk ettikleri zaman, en sonunda baraj da çökerve geride, daha önce gölün bulunduğu yerde verimli birarazi kalır. Göllerdeki barajlarının arkasında, korunmak vekuru kalabilmek için, sualtı girişi olan ve su kesiminin üstündede bir odası bulunan mağaralar inşa ederler. Kunduzlarağaç kabuğu ve yaprakla beslenir, kışın dolanıp durmak zorundakalmamak için suyun altındaki inlerinin yakınına yenilebilirağaç depolarlar. Güçlü yüzücülerdir, ama karada yavaştırlar.Kunduzun şifası inşa etme ve biçim verme gücüdür. Hayatınızdasomut bir şey yaratmaya çalışıyorsanız, Kunduzun şifasınabaşvurmak iyidir. Bir şekilde karşınıza çıkan bir kunduz,kendiniz için olasılıkla, ya yeni ve güvenli bir şey inşa etmenizin

zamanının geldiğini veya henüz inşa etmiş olduğunuzbir şeydeki gedikleri onarmanızı söylüyor olabilir. Ayrıcaunutmayın ki, kunduz, duyguları çağrıştıran bir element olansuyun bir canlısıdır, yani doğaları gereği çok çalışkan olduklarıkadar, kendilerine karşı son derece naziktirler de.Ağaç aramaya çalışan, yolunu yitirmiş bir kunduz, ait olduğusulardan çok uzağa düştüğünde, kolay bir lokma olabilir.Yabancısı olduğunuz bölgelere daldığınız oldu mu hiç?Kunduz bir şekilde karşınıza çıkarsa, size bildiğiniz yoldanşimdilik şaşmamanız gerektiğini söylüyor olabilir. Kunduzunbaşıboş dolaştığı tek an, yaşadığı sular çok kalabalıklaşıp da,tek başına yeni bir başlangıç yapması gerektiği andır.Ha z ırla ya n ın NotuYağ tabakası olmayan tek memeli türü olduğu için, doğanınkendisine son derece tüylü bir post verdiği Kunduz, bu sayededondurucu sularda bile yüzebilir. Bir parmak uzunluğundakikürk yüzeyinde 1 milyon tüy vardır. Kendini soğuktankorumak amacıyla sürekli hareket etmek ve kalori almakiçin bir şeyler yemek zorundadır. Bu yüzden günde ağırlığının% 25’i kadar yiyecek tüketir. Kunduz, suda sırtüstü yatarak,sudan aldığı bir taşı kabuklu bir yiyeceğe kırılana dek vuran,44dolayısıyla bir “alet” kullanan tek hayvandır diyebiliriz.Kemirgenler familyasının en iri memelisi olan Kunduzunkesici ön dişleri yüzerken onun aynı zamanda dümeni işlevinide görür. Hem usta bir yüzücü hem de usta birer inşaatçıdır.Hep aktif ve çalışkan olmak, becerikli ve meşgul olmakonların bize verdiği iletidir. Gerektiğinde değişime açık olmakve hedeflere ve amaçlara varmak için takım ruhundan yararlanmak;değişik çözümlere açık olmak ve elinizin altındakikaynaklardan mümkün olduğunca yararlanmak: ailenize birazdaha zaman ayırmak ve yuvanızı biraz daha benimseyip,orayı daha yaşanabilir kılmak için küçük onarımlar yapmakasli görevlerinizden olmalıdır.Bunları yapın, ama düşlerinizin de peşini bırakmayın.45

ARISıradan bir bal arısı şaşırtıcı bir yaratıktır. Kraliçe arı, aynıtür yumurtadan işçi olarak çıkar, ama değişik gıdalarla beslenerek,hemşire anlarca farklı bir odacığa çıkartılır. Bu, onungelişimini, çok daha büyük olan Kraliçe Arı’ya dönüştürür.Arılar, altı kenarlı odacıklardan oluşan kovanlarda, polenlerdenelde ettikleri balı depolarlar. Kare veya üçgen gibi, altıgende ziyan edilmemiş boşluğuyla uygun olabilir, ne ki, altıköşesi olan altıgen, daha az bal mumu kullanarak boşluğa46

sahip olmanın en etkin yoludur. Bal, leziz bir ikram olarak birçokhayvan tarafından aranır: Bu yüzden de Arılar, o kötüşöhretli iğnelerini geliştirmişlerdir. Soktuklarında, aynı zamandaküçük kuşları ve alerjisi olan insanları rahatça öldürebilecekzehirlerini akıtırlar. Rahatsız edilmedikçe saldırganlaşmayanhayvanlardır. Sokan arı ölür, çünkü iğne yüzündenkarnının bir kısmı yarılır.Arının gücü hizmet etmesindedir. Çapraz polenleme yöntemiyleözlerini topladıkları birçok çiçeğe hizmet ederler. Binakurmaları ve bir araya getirmeleri yardımıyla da kovanahizmetleri olur. Ve balları insanlara ve hayvanlara leziz bir ikramsağlar.Bir arı, uyanıklığınızın tam ortasında vızıldamışsa, aldığınızkadar geri vermenizin de zorunlu olduğunu hayatın bir parçasıolarak anımsatıyor olabilir. Akrabamız olan bir arı sizi sokmuşsa,size: “Beni dinlemiyorsun!” demek istiyordur.Melez Afrika bal arısı gibi yolunu yitirmiş Arılar, kendisinigerçekte tehdit etmeyen her şeye saldırır ve böyle yaparakhem kendisini öldürür, hem de diğer canlılara gereksizce zararverir. Bunu öncelikle yaparlar, çünkü korumaları altındaçok geniş bir bölgeleri vardır ve birçok alanın da kendilerineait olduğu iddiasındadırlar.Herhangi bir işi yaparken çok savunmada kalıp, kendinizive başkalarını incitir misiniz? Eğer öyleyse aklı başında birbal arısının dersini dinlemeniz ve işe dört elle sarılmanız gerekebilir.H a z ırla ya n ın NotuBazı uzmanların arıların kovan içinde nasıl solunum yaptıklarınailişkin yapmış oldukları araştırmalar sırasında, buradayalnızca bir delik bulunduğunu ve Arıların da kanat çırpmaişleviyle havalandırmayı sağladığı anlaşılmıştır. Bunu yaparkende hayvanların bir kısmının kovanın içinde, bir kısmınında dışında kanat çırparak hava dolaşımını sağladıkları,kanat çırpmayı durdurunca da temiz havanın içeriye girmesini

sağladıkları anlaşılmıştır.47İşçi arılar dişidir ve kovandaki temizlik işlerinden sorumludur.Ana Ari'nin görevi yumurtlamaktır. Erkek Arı ise kraliçeyidöller. Bunların ne zehiri ne de iğnesi vardır, yani bizi sokanArılar dişi arılardır.Dişi olan İşçi Arı biraz daha büyüyünce kovanın gardiyanırolünü de üstlenir ve kovana giren davetsiz misafirlere saldırır.Bunların ayrıca inşaat işçiliği görevi de vardır.Arılar Orta doğu ve Ege halklarının mitolojilerinde budünyayla yeraltı dünyası arasında bir köprü olarak görülmüş,mezarlara resimleri oyulmuştur. Eski Minos uygarlığındaki birtanrıça Potnia Theron (Hayvanların Sahibesi) adını taşır vesimgesi arıdır.Uluslararası literatürde Farrar Ku ra lı diye arıcılıkla ilgili birkural vardır. Buna göre, bir arı kovanının nüfusu ne kadar artarsa,bal üretimi ondan daha fazla artar; üretim kapasitesi,nüfusun ağırlığının kendisiyle çarpımı kadar olur.Bu durumda, bir kovanda 50 bin arı varsa ve 10 bin arınınağırlığı 1 kg ise, bu kovandan 25 kg bal alınır.Bir kovandaki kraliçe arının salgıladığı kimyasal maddeyitüm arılar bilir ve kendilerini bu kimyasalın yaydığı koku yardımıylatanırlar. Kovana giren yabancı bir arıda bu koku olmayacağıiçin bu yabancı derhal tanınır ve imha edilir veyakovulur.48

VAŞAKKarakulak (lynx) olarak da bilinir, yetişkinleri 3 feet uzunluğundadır.Çoğunlukla kemirgenler ve tavşanlarla beslenirler,bununla birlikte eğer yapabilirlerse, genç bir geyiğe de

Hayır demezler. Aynı zamanda mağaralardaki yarasaları dayerler. Hemen hemen tüm diğer kedigillerin tersine, vaşaksuya karşı güçlü bir isteksizlik duymaz. Avdan sonra suya atlayıp,yüzdükleri bilinir. Kafeslerdeki Vaşaklar, sıcak bir gündebir küvet suda bile serinleyebilir.49Karakulakla yakın akrabalığı vardır, ama ABD’nin güneykısımlarında yaşamaya eğilimlidir. Karakulaklarda olduğu gibikulak püskülleri yoktur ve daha küçüktürler.Bir Vaşağın gücü bağımsızlımdadır. Geceleri avlandıklarıseyrek görülmüştür. Genişçe bir çeşitlilikteki hayvanları avlar,o yüzden de Kar Tavşanına bağımlı olan Karakulağın tersine,nerede olursa olsun işleri iyi gider. Kedilerin çoğunluğuzaten doğal olarak bağımsızdırlar, ama Vaşağa gelince, bu,daha da fazla böyledir.Vaşak karşınıza çıkarsa, bu kedicik size, sizi kuşatan bazıbağlarınızı kopartmanız gerektiğini söyleyebilir. Gezinip, oynayabilmeniziçin.Vaşağın bağımsızlığının ölçüsü onun davranışıdır, öyle kiçitler, ahırlar ve kümesler ondan güvenli biçimde korunmakiçindir. Çiftlik hayvanlarıyla beslenmeleri nedeniyle başlarıhep derde girmiştir. Bu durum, birçok çiftçinin öfkelenmesiniyol açar ve bu çiftçiler yapabilirlerse Vaşağı avlama girişimindebile bulunur.“Girilmez” tabelalarının bir başkası için olduğuna inanmaktaçok mu serbestsiniz?İstediğinizi elde etmek için sınırlarınızı aşar mısınız? Eğeraşarsanız, Vaşağın iletisine kulak verin ve bilin ki bu tehlikeliolabilir.H a z ırla y a n ın NotuGrekoromen Mitolojiye göre, Triptolemeus’un, ziraatçığıntüm sırlarına erebilen insan olma ayrıcalığını kendisine tanıdığıİskit kralı Linco, bu sırları daha sonra öbür insanlarlapaylaşmaktan sakınır. Bununla da kalmaz ve Triptolemeus'uöldürmeye yeltenir, bu yüzden de Tarım ve Bereket tanrıçasıDemeter tarafından vahşi bir hayvana dönüştürülerek, ormandayaşamaya mahkûm edilir. Linco daha sonra bu hayvanaadını verir (Lynx-vaşak-). İspanyolcada zeki, açıkgöz vehızlı sorun çözme yeteneği olan insanlara söylenen ve “vaşakgibi” anlamına gelen bir deyim vardır. Ayrıca görme gücükeskin olan insanlar için de “vaşak gözlü” denir.50İrice bir kedi olan Vaşak, tıpkı evlerimizdeki küçük dostlarımızkediler gibi keskin bir görüşe ve koku alma duyusunasahiptir. Avlarına tıpkı onlar gibi sinsice, sürünerek yaklaşırlar.Onlar bizim psişik bilgi ve kadim sırlar kaynağımızdır. Onlar

bize zamanın ve uzayın ötesinde hareket etme yeteneğiniverir, sırların ulu orta paylaşılmasının sakıncalarına dikkatçeker.Gizli şeylerin farkına varın, ama onları ifşa ederken de sezgilerinizegüvenin.Arada bir alın başınızı gidin, telefonunuzdan da uzak durun.Sezgisel yetenekleriniz güçlü olabilir, ancak onları iyilikiçin kullanın.Size güvenenlerin sırlarını mutlaka koruyun, çünkü biliyoruzki “Sükût altındır.”51

BİZON(Bufalo)Geçmiş zamanlarda erkek bizonun ağırlığı 2000 poundadek çıkmasına karşın, günümüzdeki ağırlığı 1200 pound olabilmekte.Boğaların ve sığırların her ikisinin de boynuzlarıvardır. Sığırlar tehlikeye karşı koyarlarken buzağılarının çevresindeve boğalar da o sığırların çevresinde bir savunma halkasıoluştururlar. Bu, kurtlara karşı işe yaramışsa da, postlarıve dilleri ve bazen de yalnızca spor olsun diye onları vuran52dengesiz insanlara karşı çok zayıf bir savunma olagelmiştir.Bir zamanlar ABD’de tahmini sayısı 50 milyona varan üç değişiktürde Bizon vardı. 1906 yılında yalnızca 800 adet PlainsBizonu bulunuyorken, günümüzdeki sayısı 50.000’den fazladır.Ama bununla birlikte Wood ve Doğu Bizonu’nun soyu tükenmiştir.Bizonların, kaşıntı veren parazitlerden kurtulmakamacıyla, kendilerini ağaçlara ve kayalara sürtme alışkanlıklarıvardır. Ama bunu yaparken de, ağacın kabuklarını soyarak

onun ölmesine neden olurlar.Bizon şifa veren ilaçları sunar. Beyaz Dişi Bizon Yavrusu,şifa vermek ve Kutsal Ruh’la iletişime geçmek amacıyla Plainskabilesine gelerek, onlara channupayı (barış çubuğu) armağanolarak sunmuştur. Bizonun boynuzları aynı zamandagüçlü bir şifa vericidir. Bizon insanın yakınındayken, insanlaryemek yiyebiliyordu, ayrıca araç gereçleri, giyinmek içinkürkleri ve korunmak için de postları vardı. Bizonun hayatınıböylesine feda etmesi kutsal bir eylem olarak görüldüğü için,hiçbir tarafı boşa harcanmazdı. Bizonun gücü, Yaradan’ın insanlarasunduğu hayattan armağandır. Bizon karşınıza çıkmışsa,size büyük bir bolluk ve şifa armağanı getirir.İnsanın açgözlülüğü ve kibrinden başka, Bizonun soyununneredeyse tükenmesine neden olan bir başka etken, onunson derece belli olan savunmadaki soğukkanlı doğasıdır. Bu,doğal çevreleriyle dengesizlik oluşturmazken, onları AvrupalIlarınsaldırısına açık bir duruma getirmiştir.Herhangi bir olayda inatçı ve göze batan biri misiniz?Kolay bir hedef misiniz?Eğer öyleyseniz, belki de Bizon sizi daha dikkatli olmanızkonusunda uyarıyordur.H a z ırla ya n ın NotuEtinin kabileleri beslediği, postunun giysi olduğu, kemiklerininhayatta kalabilmek için gerekli silaha dönüştüğü ve toynaklarınınsayapıştırıcı olarak kullanıldığı Bizon, bolluğun bereketinsimgesidir. Lakota geleneğine göre, Dişi Beyaz Bizonbolluk vaat ederek Barış Çubuğunu onlara vermiş ve onlar da53Yüce Ruh’a yakararak onun doğadaki tüm varlıklarını şereflendirmişler.Kuzey Amerikalı yerliler için bolluğun, bereketin simgesiolan Bizon ne yapacağı önceden kestirilemeyen, tehlikeli birhayvandır.Onun iletisi şükran duymak ve toplumdan aldığını yinetopluma vermek üzerinedir.Şükran duymuyor, hayatın içine karışmıyor ve doğadaÖz’ün izlerini göremiyorsanız Bizonu anlayamazsınız.Kendinize inanın ve güvenin, zamanınızı ve doğanın nimetleriniboşa harcamayın.Bizon’un şifası şereftir, saygıdır vekıymettir, bunları Yeryüzü tüm çocuklarına bağışlamıştır. Yeryüzündekitüm canlılar kutsallıkla şereflendiğinde, Yaradılışınher üyesi minnettarlığını dile getirdiğinde bolluk da hep olacaktır.Bizon, hayatın anlamıyla kendi kendinize bir dönüş yapmanızıişaret ediyor, elinizdeki nimetler için şükretmenizi vesizinkilerden farklı da olsa, tüm yolların azizlerini tanımanızıve onları şereflendirmenizi öneriyor.Kullanmadığınız şeyleri kaldırıp atmak, ilişkileriniz için özveride

bulunmak ve artık sizin varoluşunuza bir katkısı olmayaneski alışkanlıklarınızı terk etmek yararınıza olacaktır.Hiçbir şey yapamıyorsanız bir ağaç bile dikmeniz ne kadaryüce bir harekettir doğa için.54

KELEBEKBirçok kelebek türü vardır. Bunların hepsi, genelde belirlibir çeşitlilik sergileyen bitkiler üzerinde beslenen bir tırtıl olarakhayata başlar, ta ki bir koza oluşturacak ve sonra dönüşümgeçirebilecek yeterli ağırlığa ulaşıncaya dek. Dışarı çıkanKelebek, çiçek özleriyle beslenir. Çatalkuyruk denilentürler gibi bazı Kelebekler yalnızca bir ay yaşarlar ki, bu da bireş bulmaları için yeterli bir süredir. Öbürleri çok daha uzunyaşayabilirler. Kral Kelebeği denilen bir türü ise, 3000 millikbir göç yolculuğuna çıkar.55

Kelebekler dengeyi temsil ederler. Bu hava-dansçıları kendilerindenrenkli ve desenlidirler. Polenlemeye ve böyleliklede güzelliğin daha da yayılmasına yardımcı oldukları çiçeklerdenbeslenirler. Kelebekler çarçabuk değişen ve hep devinimhalindeki canlılar olarak, dört temel öğeden Havayı temsilederler. Böyleyken ne kadar zam görünürler. Bir Kelebeklekarşılaşmışsanız, o gözüktüğünde o an yaptığınız veya düşündüğünüzher ne ise, bu eyleminizin sizin açınızdan dengelive uyumlu olduğuna ilişkin bir ileti getiriyor olabilir size.Onlar ânın iletilerini taşırlar. Bir gün bir karar üzerinde düşünüp

taşınırken, bir Kelebek kısa bir anlık da olsa gelip elimekondu. İşte o zaman, üzerinde durduğum o kararın benim içinyerinde bir seçim olduğuna ilişkin bana doğrudan doğruya birileti geldi.Bir yerde ekosistem bozulmuşsa, orayı genellikle ilk terkeden Kelebek olacaktır. Onlar Toprak Ana’nın kurallarınaözellikle duyarlıdırlar.Kelebek; incinmiş, tuzağa düşmüş veya hasta bir durumdakarşınıza çıkmışsa, size söylenecek olan şudur ki, hayatındoğal tasarımını bozmaya bir son vermeniz ve oluşlarla birliktedaha yumuşak ve doğal biçimde akmanızdır.H a z ırla ya n ın NotuDeğişimin en büyük temsilcisidir Kelebek. Bir kozadan çıkıp,dünyanın en güzel canlılarından biri haline gelene değinçeşitli aşamalardan geçer. Onun bu gelişimindeki her evreçok önemlidir. Tıpkı onlar gibi bizler de, değişik aşamalariçinde hareket ederiz. Dört kanatlı ve altı bacaklı bir renk mucizesiolan Kelebek, hayatın eşiklerini, dört mevsimi, Ay veGüneşin tüm evrelerini temsil eder. Çünkü bunların her birideğişimin ve dönüşümün gerekliliğini ortaya koyarBilim insanlarına göre, dünya üzerinde gelişim sürecindegenetik yapısını tümden değiştirebilen tek canlıdır. TırtılınDNA'sı Kelebek'in DNA'sından tamamen farklıdır. Onun sahipolduğu şifanın, havayla ve zihin gücüyle ilgisi vardır. O bizezihinsel süreçlerdeki duruluğu bulmayı veya içsel gelişimi56mizdeki bir sonraki basamağın hangisi olduğunu bulmayı öğretir.Erk hayvanınız Kelebekse veya bir şekilde onun tarafındandikkatiniz çekildiyse, hayatınızda bazı dönüşümlere girişmeyehazır olduğunuz anlamı taşır. Sahip olduğu kısa ömrüylebelki de bize hayatımızı dolu dolu yaşamamız gerektiğini söylüyordur.Onun evrelerini aceleye getirmek veya bunlardan birindeçokça takılıp kalmak iyi değildir. Hangi evre içinde bulunduğumuzuhesaplayarak kozamızdan çıkıp, yeni bir duruma nasılgirebileceğimizi ona bakarak anlayabiliriz.Eğer henüz tohum aşamasındaysanız, bu her şeyin başlangıcıdırve henüz doğmamış olan, ama gerçekliğe dönüşmeküzere olan bir fikrin arifesindesiniz demektir.Henüz larva aşamasındaysanız, fikrinizi fiziksel olarak eylemedöktüğünüz anlamı taşır. Bu genellikle tasarı ve hazırlıkaşamasıdır.Koza aşaması projenizi, fikrinizi ve yeteneğinizi geliştirdiğinizveya inşa ettiğiniz aşamadır.Dönüşümün son aşamasıysa, krizalitin terk edilip, Kelebeğindoğuş aşamasıdır. Bu evrede, renkleri ve yaradılışın sevincinitüm dünyayla paylaşırız. Unutmayın ki, sürekli olarakileriye doğru hareket ediyoruz, o halde mutlaka bu aşamalardan

birinin içindeyiz.Buradaki kilit nokta, hangi evrede bulunduğumuzu saptayarak,o evreyi adamakıllı geçmemiz gerektiğini düşünmekve ardından da bir sonraki basamağa ilerlemektir.Gelişim süreci içinde ihtiyaç duyulan değişikliği görebilmekde cesaret ister, işte Kelebek bunu yapar.Korku ve keder, hayatın dayattığı değişimin başat nedenleridir;yaşadığımız hayattaki, çalıştığımız işteki ve sürdürdüğümüzilişkilerimizdeki tatminsizlik duygusu kendini dayattığındaKelebek'e kulak verin.Her son yeni bir başlangıç değil midir sizce de?57

PÜMA/DAG ASLANI(Panter)Tam erişkinliğe ulaşan erkeklerinin ağırlığı yaklaşık olarak175 pounddur. Pumaların vahşi doğada ele geçirilmesi ve bulunmasızordur. Fareden tutun, Sığına (elk) değin geniş biryelpazedeki hayvanlarla beslenir. Anne Puma yavrularıyla biryıl boyunca ilgilenir ve avlanmayı öğretmek için önce yavrusunaavı getirir, sonra da bu avı onların öldürmesi için canlıolarak geri götürür.Yavruları bir yaşına gelen bir annenin, onları avlıyor numa-58

rası yaptığı ve arkalarından koşarak yanaklarından zarar vermedenısırdığı görülmüştür. Dişi Puma; bir insanın veya hayvanınyavrularına çok yaklaştığını gördüğünde çok tehlikeliolabilir. Bir Pumayla siyah bir ayının, Pumanın ininin yanındaölümüne bir dövüşe girmiş olduğunun anlatıldığı bir öyküvardır.Dağ Aslanları kükremez, mırlanır ve ulurlar. Bölgeleri Yukon’dan

Güney Amerika kıyılarına dek uzanır. Öncelikli olarakgeceleri dışarı çıkarlar, ama gün boyu da ortada gezinebilirler.Pumalar insanlara dengeli bir liderliğin gücünü sunarlar.Pumanın yavrusuna ders öğretme yönteminde, çevresiylekurduğu dengede ve sessiz gücünde, o bu beceriyi gösterir.Kendinizi bir topluluğa liderlik etme veya onların işini görmekonumunda bulduğunuz zaman, Pumanın kılavuzluğuna başvurmayıdileyebilirsiniz.Öte yandan, Puma o kadar az görülen bir hayvan olabiliyorki, insan onun var olduğunu bile unutuyor ve hâttâ soyununtükendiğini bile sanıyor. Bu, insanı, Puma’nın bölgesiyleilgili bir anlaşmazlığa götürebiliyor.Bir anlaşmazlık doğmadan, fark edilmeyecek kadar geriplanda olmayı tercih eder misiniz?Görüş alanının dışında olmayı tercih ederseniz, Puma sizebunun rahatlatıcı olduğunu, ama öte yandan zorluklar da doğurabileceğinisöylüyor olabilir.H a z ırla ya n ın NotuVahşi bir yırtıcı olan Puma, bize başkalarının sınırlarınasaygı duymamız gerektiğini öğretir.Harekete geçmeden önce iki kez düşünmeyi ve enerjimiziboşa harcamamamız gerektiğini bize söyler.Bunları yaparken de yalnızlığa zaman ayırmamızı, bulunduğumuzbölgeyi sahiplenmemizi, farklı olmaya çabalamamızı,her şeyimizi başkalarıyla paylaşmamızı ama asla bizebağımlı olmalarına izin vermememizi öğretir.Pumanın gücü ve zarafeti eski Amerikan halklarının çok59büyük saygınlığını kazanmıştır, söylendiğine göre ünlü İnkakenti Cusco bir Puma biçimindedir, İnka bölgelerinde pek çokyere adını vermiştir. Zaten Türkçemizde de bulunan Pumaadı, eski bir Güney Amerika halkı olan Quechua’ların dilindengelir.60KIR KÜRDÜKır Kurdunun yaşam alanı Alaska’dan Kosta Rika’ya dekuzanır. Geniş otlakları ve seyrek ağaçlıklı fundalıkları tercihederler, ama hemen her çevreye uyum gösterebilirler. Hemenyalnızca etle beslenirler ve herhangi küçük bir kemirgenden,bir geyik veya sığına dek her şeyi avlarlar. Küçük hayvanlarıtek başlarına ve daha büyüklerini ise ortaklaşa çalışarak avlarlar.61İnsanoğlu, uzun bir zamandan beri Kır Kurdunu soyu tükenenedek vurmaya, zehirlemeye ve tuzağa düşürmeye çalışmakta,ama onun yerine Kaliforniya Tepeli Akbabası gibikuşların zehirli etler nedeniyle neredeyse kökünü kurutmaktadır.

Zeki Kır Kurdunun sayısı bugün her zaman olduğundanfazladır. İnsanoğlunun tüm saldırganlığına ve tecavüzlerinekarşın, Kır Kurdu, kendi yolunda yürüme ve hayatta kalmayöntemini bulmuştur. Kartal. Bizon ve Ayı gibi öbür hayvanlar,bugünün dünyasında zor dönemler geçirmiş olmalarınakarşın, Yaşlı Bilge Kır Kurdu kendi başının çaresine bakacakbir yolu hâlâ bulur. Kır Kurtları hayatları boyunca çiftleşirler.Aile üyelerinin iyi korunduğu yeraltındaki inlerinde yaşarlar.Gerçek hayata ve söylenceye dayalı olarak bir dolu KırKurdu öyküsü anlatılır. Sözü edilmeye değer olan bir tanesi,iki kez tuzağa yakalanıp, ikisinde de pençesini kemirerekkurtulan dişi bir Kır Kurduyla ilgilidir. Son söylentiye göre,hayatını sürdürüyor, ön ayakları üzerinde topallıyormuş vesağlıklı bir de yavru dünyaya getirmiş. Kır Kurdu hızlı olmayanküçük hilelerle avlanıp, avının üzerine aniden atılarakdişlerini geçirdiği için, o dişi de bunu son derece iyi yapıyorve bir anne olarak da rolünü başarılı biçimde yerine getiriyormuş.Kır Kurduna hilekâr adı verilmiştir, ama benim yaşadığımdeneyime göre bu lâkap hiç de yerinde değildir. Yerlilerin, KırKurtlarıyla ilgili duymuş olduğum öykülerinde, o aynı andahem yetenekli, hem de aptal olandır. Kır Kurdu bizi bilinçliolarak aldatmaz, ama Kır Kurdu diğer tüm iki ayaklı benzerlerigibi olduğu için, aptallığımızı ve akıllılığımızı yüzümüzevurmada kendi insani yeterliliğimize ayna tutar, hatta bazenaynı anda her ikisini birden bile gösterir.Tıpkı Kır Kurdu gibi, hayatta istediklerimize erişebilmekiçin başkalarıyla ortaklaşa çalışabilir veya gölün üzerindekialdatıcı bir yansımayı yakalamak için göle dalabiliriz. Sorunlarıuzaklaştırabilir veya onları pervasızca davet edebiliriz.Kır Kurdu bir şekilde hayatınıza girmişse, sizden hayattasakınmakta olduğunuz bir şeye bakmanızı istiyor olabilir. KırKurdu, güzel, kutsal bir yolda yürüyebilmemiz için öğrenmemizgereken dersler için bir aynadır. O, biz görüntüyü en sonundayakalayana dek, aynayı amansızca yukarıya kaldırır.62Zor bir durumu görüşmek üzere, ona bir dost, bir müttefikolarak çağrıda bulunun. Veya içine düşmüş olduğunuz bir tuzağıveya kendinizi aldatmakta olduğunuz bir yolu, size gelipgösterdiği için ona teşekkür edin. Kır Kurdu, ilişkilerle ilgiliolarak güç sahibi bir öğretmendir.Öyledir, çünkü en çok birbirimizle ilişki içindeyken kendimizialdatmaktayızdır. Kır Kurdu bizi ele geçirmek için değil,ama bize öğretmek için orada durmaktadır. Biz öğrenmeyi istesekde, istemesek de.H a zırlayanın HotuKöpekgillerin en şeytani zekâya sahip üyesi olan Kır Kurdunun

avlanabilme ve hayatta kalabilme yeteneği, çevresineuyum gösterebilme yeteneği sayesinde gelişmiştir. Gece deavlanan bir hayvan olan Kır Kurdu’nun mönüsünde bitki, otve taneli meyveler bile bulunur. Avının arkasından koşmaktanyorulanın yerini bir başka arkadaşının alması, onların avlanmadakiörgütlülüğünü gösterir ve bu da akrabası olanKurtlarla paylaştığı bir özelliktir. Ne var ki, onlardan farklı olarakKır Kurtları kesik kesik ve acı acı havlar. Kendi yuvalarınıkazma yetenekleri olsa da, zaman zaman dağ sıçanlarının,porsukların yuvalarına el koyabilir63KARGABildik Amerikan Kargası; mısırla, süpürge dansıyla, bezelyeyle,böceklerle ve leşlerle beslenen cazgır, sinsi bir kuştur.Yakın akrabası olan Alakarga gibi, yiyecek için insanlarınkamplarını yağmalar. Erkek, dişinin onayını kazanmak içinonu besleyerek kur yapma ayinini yerine getirir. Çiftleşmedensonra erkek, kuluçkaya yatan dişiyi beslemeyi sürdürür. Kargalarbirbirlerini izleyip çarçabuk öğrendikleri için, onları yakalayıpöldürme yöntemleri ancak bir süre için olanaklıdır.64Zekice hileleri arasında, yırtıcıları aldatmaya yönelik olarak,ağaçlara sahte yuva inşa etmelerini sayabiliriz.Karga bize topluluk olmanın becerisini sunar. Sık sık gruplarhalinde yolculuk eder ve takım halinde de muziplik yaparlar.Ağaçlara topluca tünediklerinde veya birbirlerine komşuağaçların tepelerinde öne arkaya gakladıklarını görürseniz,eylem zamanını veya kimin ne yapacağını kararlaştırmayaçalıştıklarını anlayabilirsiniz. O zaman içlerinden biri yeni birşey keşfederken, öbürleri de ne olacağını ve bundan hangidersi çıkaracaklarını yakından izleyip, öğrenir.Karga karşınıza çıkmışsa onun size vereceği ileti, kararvermek ve olaylardan ders çıkarabilmek için başkalarıyla birliktebir topluluk olarak hareket etmenizdir. Ailenizde olsun,işinizde olsun ve hatta tören yapan bir topluluk üyesi olarak,tüm grup etkileşimlerinizde bütüne ilişkin karar verme süreçlerinesaygı duymanız gerekmektedir. Bu, bir toplulukta dengeyive uyumu gerektirir.Öte yandan, Kargalar o yüksek gak sesleri ve zekice yöntemleriylekibirlenebilirler de. Bir insan grubuyla çalışırken,bunu dürüstçe ve su katılmamış bir mizaçla yerine getirin.Güçlü ve ateş gibi olmak zaman zaman iyidir, ama bir kez kararverdikten sonra, aynı fikirde olmasanız da o kararı kabuledin.Uyumlu topluluk budur.H a z ırla ya n ın Notu

Ötücü kuşlar familyasına ait olan Karga, yiyeceğini avlamakyerine çalmayı tercih eden ve hemen her şeyi yiyen birhayvandır. Birbirlerini yırtıcılara karşı uyarırlar.Değişimin ve hareketin; gizemin ve yanılsamanın ustasıolan Kargalar çok korkusuzdur. Birbirlerine olan düşkünlükleriylebilinirler.Onlar bilinmeyenin yorumlayıcısı ve kutsal ve gizli olanınkoruyucusudur. Kargalar, özellikle de Kuzgunlar, kara tüyleri,sinir bozan sesleri ve belki de leşle beslendikleri için Dünyamitolojilerinde ölümle özdeşleşen canlılardır. Çok kurnaz65dırlar ve ne zaman ortaya çıkıp, ne zaman saklanmaları gerektiğinibilirler.Kargalar, beslenirken büyüklerine ve ana babalarına öncelikverdiklerinden, hayvanlar âleminde “hayırlı evlat” olarakbilinirler.Çin mitolojisine göre dünyanın, 10 tane Karga tarafındandoğurulan on tane güneşi varmış, ama doğum o kadar etkilemişki dünyayı, tüm ekinler ve Doğa mahvolmuş. Bununüzerine insanlar, en ünlü okçuları “Houyi”’yi kargaları vurmaküzere görevlendirmişler. Houyi dokuzunu vurmuş, birinin canınıbağışlamış. İşte çevremizde gördüğümüz kargalar, o Karganıntorunlardır! Yine onlara göre Kargalar, 1. 7. 8. 12. ve14. Lama’ların doğumunun habercisidirler. Bir efsaneye göre,ilk Dalay Lama doğduğunda, hırsızlar eve saldırırlar ve annebaba, küçük Lama’yı almadan evden kaçmak zorunda kalırlar,ertesi günü eve geldiklerinde bebeğin başında iki karganındurduğu ve ona bekçilik ettiğini görürler.Yunan mitolojisine göreyse, Karganın tüylerinin siyah olmasınınnedeni, Tanrıça Athena’yâ kötü haber getiren iki karganın,onun buna öfkelenmesi sonucu, her iki karganın datüylerinin rengini siyaha dönüştürmesidir.Parlak şeyler Kargaların hep ilgilerini çeker, bu yüzden ondanalacağımız ders, her parıldayan nesnenin altın olmadığıdır.Ama siz yine de gizli fırsatlara karşı uyanık olun, sezgilerinizegüvenin ve biraz içgözlem yapın.Karganın hayatınızdaki varlığı simgelerin, kehanetlerin,işaretlerin yorumunu gerektirebilir. O yüzden gölgenizle bilebarışık olun.66GEYİKKatır Geyiği, Beyaz ve Siyah Kuyruklu Geyik olmak üzere,Kuzey Amerika’da üç tür Geyik vardır. Yalnızca otla beslenirlerve fırsat bulduğunda parklarda hoplayıp zıplamak en zevkaldıkları oyundur. Yalnızca erkeklerinin her yıl kış ortasındadüşen boynuzları vardır ve bunlar düştükten sonra da, ilkbahardansonbahara dek yeni boynuzlar çıkarırlar. Sonbahar

gelince erkekler, dişiyle çiftleşme hakkını elde edebilmek içinbirbirleriyle rekabete girerler. Erkeğin yaşı belli bir döneme67dek ilerledikçe, boynuzların da boyutları büyür. Bundan başkason derece güçlü bir albenisi olan boynuzlar, erkeğin beslenmesindekigıdasıdır. Bunun sonucu olarak, en sağlıklı erkekleren büyük boynuzları çıkartarak, çiftleşmede üstünlükelde edebilir, ne var ki, boynuzlarının bu kadar büyük olmasıinsanların yaptıkları av döneminde sakınca doğurabilir, ne deolsa bu boynuzlar ödüle en çok değer görülenlerdir.Geyikler, çevrelerine karşı son derece duyarlıdırlar. En küçükbir seste veya yabancı bir kokuda dikkatleri harekete geçer.İnce bir dal parçasının çıtırtısında bile, siz daha onun neredengittiğini bile anlamadan fırlar gider. Saatte 45 millik birhızla yerinden fırlayabilir ve 8 feet yükseğe sıçrayabilir.Geyiğin insanlara sunduğu şifalı armağanlar; nezaket veduyarlılıktır. Hayatla uyum içinde olan pek az insan Geyiğigörür ve yerinden oynamaz. Bazı tedavi edici ve aşk şifası vericinesneler, Geyikten arta kalanlarla yapılır. Tüm gönüllerve akıllar, huzurun ve nezaketin işte bu taşıyıcısının çevresindeyumuşayıverir.Geyiğin bu duyarlılığı günümüz dünyası için aynı zamandazarar verici de olabilir. Her yıl yaklaşık 300.000 Geyik, karayollarındaaraçlar tarafından ezilerek can vermekte. Geyikleraz ışık altında son derece iyi görmelerine karşın, onun bu duyarlılığınıaraç farları kör edici ve kahredici kılmakta ve yollardaçok sayıda ölümle karşılaşılmaktadır.Hayatınızda önceden görülemeyen olaylara karşı aşırı derecededuyarlı mısınız? Eğer öyleyseniz, bu nazik şifa öğretmenindenders alın ve sorunların yolundan uzak durun.H a z ırla ya n ın NotuNarinliğin ve şefkatin öğreticisi olan Geyik'in bu nitelikleriher türlü zor koşuldan sıyrılmada size öncülük edebilir.Çevresine çok iyi uyum gösteren Geyik, doğadaki her seseve harekete karşı keskin bir duyarlılığa sahiptir. Dişileri bahardaiki, hatta üç yavru bile