ANALIZA E NEVOJAVE PËR TRAJNIME TË NVM-vedd-bsc.com/english/wp-content/uploads/2017/09/... · Menaxhimi i burimeve njerëzore në ndërmarrjet e anketuara 18 3.2.2. Trajnimi i të

…

Republika e Kosovës Ministria e Tregtisë dhe Industrisë

Republika e Kosovës

Republika Kosova-Republic of Kosovo

Qeveria –Vlada-Government

Ministria e Tregtisë dhe Industrisë- Ministarstvo Trgovine i Industrije- Ministry of Trade and Industry

Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë (KIESA)

Agencija za Investicije i Podršku Preduzeča na Kosovu (KIESA)

Kosovo Investment and Enterprise Support Agency (KIESA)

ANALIZA E NEVOJAVE PËR TRAJNIME TË NVM-ve

Faqe | 2 …


IMPLEMENTUES I PROJEKTIT:

D&D Business Support Center

Sheshi. "Edit Durham", H1, Nr.11,

10000 Prishtinë, Republika e Kosovës

Tel: +377(0)44-693-564,

E-mail: [email protected]

www.dd-bsc.com

FINANCUAR NGA:

Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në

Kosovë

Agencija za Investicije i Podršku Preduzeča na Kosovu

Kosovo Investment and Enterprise Support Agency

AUTORËT:

Safet Fazliu

Afrim Kamishi

Valjeta Tuzi

Flakë Hajdini

PRISHTINË, TETOR 2017

tel:0037744570021

mailto:[email protected]

http://www.dd-bsc.com/

Faqe | 3 …


PËRMBAJTJA LISTA E FIGURAVE 6

LISTA E SHKURTESAVE 7

1. PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE 8

2. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT 12

3. ANALIZA E TË DHËNAVE TË GJENERUARA NGA ANKETA 14

3.1. PJESA I - Informatat e përgjithshme mbi NVM-të 14

3.1.1. Periudha e themelimit të ndërmarrjeve 14

3.1.2. Struktura e të punësuarve sipas moshës dhe gjinisë në NVM-të e anketuara 15

3.1.3. Struktura e të punësuarve sipas kualifikimit arsimor në NVM-të e anketuara 16

3.1.4. Certifikimi i ndërmarrjeve të anketuara me standarde kombëtare apo ndërkombëtare 17

3.2. PJESA II – Trajnimet e vijuara nga ndërmarrjet 18

3.2.1. Menaxhimi i burimeve njerëzore në ndërmarrjet e anketuara 18

3.2.2. Trajnimi i të punësuarve në të kaluarën 19

3.2.3. Llojet e trajnimeve të vijuara në të kaluarën, nga punëtorët e ndërmarrjeve të anketuara 20

3.2.4. Ndikimi i trajnimeve në performancën e të punësuarve 21

3.2.5. Forma e organizimit të trajnimeve (fizike/online) 22

3.2.6. Ndikimi i trajnimeve online në performancën e të punësuarve në NVM-të e anketuara 23

3.2.7. Mënyra e organizimit të trajnimeve 24

3.2.8. Burimi kryesor i financimit të trajnimeve në të kaluarën 25

3.2.9. Vlerësimi i përfitimeve nga trajnimet në raport me kostot e trajnimeve 26

3.2.10. Arsyet e mos-vijimit së trajnimeve në të kaluarën 27

3.2.11. Pengesat dhe vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat e NVM-ve nga mungesa e pjesëmarrjes në

trajnime 28

3.3. PJESA III - Nevoja e NMV-ve për trajnime në të ardhmen 29

3.3.1. Nevoja e ndërmarrjeve për trajnime menaxheriale 29

3.3.1.1. Nevoja për trajnime menaxheriale 29

3.3.1.2. Nevoja për trajnimet mbi burimet njerëzore 31

3.3.1.3. Nevoja për trajnime në prokurim publik dhe tenderim 33

3.3.1.4. Nevoja për trajnime në menaxhim financiar 35

3.3.1.5. Nevoja për trajnime mbi vlerësimin e tregut 37

3.3.1.6. Nevoja për trajnimet në fushën e marketingut 38

3.3.2. Nevoja e ndërmarrjeve për trajnime operative/ administrative 39

Faqe | 4 …


3.3.2.1. Nevoja për trajnime operative/ administrative 40

3.3.2.2. Nevoja për trajnime në përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve 41

3.3.2.3. Nevoja për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabiliteti 43

3.3.2.4. Nevoja për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve 44

3.3.2.5. Nevoja për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe

certifikim të produkteve 45

3.3.3. Nevojat e ndërmarrjeve për trajnime teknike dhe/ ose profesionale 47

3.3.4. Gatishmëria e ndërmarrjeve të anketuara për trajnime online 50

4. PËRMBLEDHJE DHE REKOMANDIME 51

5. SHTOJCA 1 – PYETËSORI 54

LISTA E TABELAVE

TABELA 1 - Krahasimi i kërkesave të NVM-ve për trajnime ................................................................................ 11

TABELA 2 - Periudha e themelimit të ndërmarrjeve .............................................................................................. 14

TABELA 3 - Struktura e të punësuarve meshkuj në NVM-të e anketuara ............................................................. 15

TABELA 4 - Struktura e të punësuarave femra në NVM-të e anketuara ................................................................ 15

TABELA 5 - Struktura e të punësuarve sipas kualifikimit arsimor ........................................................................ 16

TABELA 6 - Certifikimit i NVM-ve të anketuara me standarde kombëtare/ ndërkombëtare ................................ 17

TABELA 7 - Menaxhimi i burimeve njerëzore në 800 NVM-të e anketuara. ....................................................... 18

TABELA 8 - Pjesëmarrja e punëtorëve në trajnime në të kaluarën ........................................................................ 19

TABELA 9 - Llojet e trajnimeve të mbajtura deri tani nga punëtorët e NVM-ve ................................................. 20

TABELA 10 - Ndikimi i trajnimeve në performancën e të punësuarve .................................................................. 21

TABELA 11 - Forma e organizimit të trajnimeve................................................................................................... 22

TABELA 12 - Ndikimi i trajnimeve online në performancën e të punësuarve. ...................................................... 23

TABELA 13 - Organizimi i trajnimeve ................................................................................................................... 24

TABELA 14 - Burimi kryesor i financimit të trajnimeve ....................................................................................... 25

TABELA 15 - Vlerësimi i përfitimeve në raport me kostot për trajnime nga respodentët ..................................... 26

TABELA 16 - Arsyet e mos-vijimit së trajnimeve .................................................................................................. 27

TABELA 17 - Pengesat/ vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat që NVM-të i hasin nga mungesa e trajnimeve

................................................................................................................................................................................. 28

TABELA 18 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime menaxheriale ............................................................... 29

TABELA 19 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime menaxheriale ............................................................ 30

TABELA 20 – Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime menaxheriale ......................................................... 30

TABELA 21 - Nevoja e mikro- ndërmarrjeve për trajnimet mbi burimet njerëzore ............................................... 31

TABELA 22 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnimet mbi burimet njerëzore ............................................. 31

TABELA 23 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnimet mbi burimet njerëzore .......................................... 32

TABELA 24 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në prokurim publik dhe tenderim................................ 33

TABELA 25 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në prokurim publik dhe tenderim ............................. 33

Faqe | 5 …


TABELA 26 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në prokurim publik dhe tenderim .......................... 34

TABELA 27 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në menaxhim financiar ............................................... 35

TABELA 28 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në menaxhim financiar ............................................. 35

TABELA 29 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në menaxhim financiar .......................................... 36

TABELA 30 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime mbi vlerësimin e tregut ............................................... 37

TABELA 31 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime mbi vlerësimin e tregut ............................................ 37

TABELA 32 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime mbi vlerësimin e tregut .......................................... 37

TABELA 33 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnimet në fushën e marketingut ............................................. 38

TABELA 34 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnimet në fushën e marketingut .......................................... 38

TABELA 35 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnimet në fushën e marketingut ....................................... 39

TABELA 36 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime operative/ administrative ........................................... 40

TABELA 37 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime operative/ administrative ......................................... 40

TABELA 38 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime operative/ administrative ...................................... 40

TABELA 39 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve .............. 41

TABELA 40 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në përgatitjen dhe menaxhim e projekteve .............. 42

TABELA 41 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në përgatitjen dhe menaxhim e projekteve ............ 42

TABELA 42 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit ............. 43

TABELA 43 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit ........... 43

TABELA 44 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit ......... 44

TABELA 45 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve ...................................... 44

TABELA 46 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve ................................... 45

TABELA 47 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve ................................ 45

TABELA 48 – Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit , shfrytëzim efecient

të energjisë dhe certifikim të produkteve ................................................................................................................ 46

TABELA 49 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient

të energjisë dhe certifikim të produkteve ................................................................................................................ 46

TABELA 50 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim

efecient të energjisë dhe certifikim të produkteve ................................................................................................... 46

TABELA 51 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime teknike dhe/ ose profesionale ...................................... 47

TABELA 52 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime teknike dhe/ ose profesionale ................................... 48

TABELA 53 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime teknike dhe/ ose profesionale ................................ 48

TABELA 54 - Gatishmëria e ndërmarrjeve të anketuara për trajnime online ......................................................... 50

TABELA 55 - Trajnimet e rekomanduara ............................................................................................................... 52

Faqe | 6 …


LISTA E FIGURAVE

FIGURA 1 - Periudha e themelimit të ndërmarrjeve............................................................................................... 14

FIGURA 2 - Të punësuarit në NVM sipas moshës dhe gjinisë ............................................................................... 16

FIGURA 3 - Struktura e të punësuarve sipas kualifikimit arsimor ......................................................................... 17

FIGURA 4 - Certifikimit i NVM-ve me standarde kombëtare/ ndërkombëtare ...................................................... 17

FIGURA 5 - Menaxhimi i burimeve njerëzore në NVM ........................................................................................ 18

FIGURA 6 - Pjesëmarrja e punëtorëve në trajnime të mëhershme ......................................................................... 19

FIGURA 7 - Llojet e trajnimeve të mbajtura deri tani nga punëtorët e NVM-ve ................................................... 20

FIGURA 8 - Ndikimi i trajnimeve në performancën e punëtorëve ......................................................................... 21

FIGURA 9 - Forma e organizimit të trajnimeve ..................................................................................................... 22

FIGURA 10 - Ndikimi i trajnimeve online në performancën e të punësuarve ........................................................ 23

FIGURA 11 - Organizimi i trajnimeve .................................................................................................................... 24

FIGURA 12 - Burimi kryesor i financimit të trajnimeve ........................................................................................ 25

FIGURA 13 - Vlerësimi i përfitimeve në raport me kostot për trajnime nga respodentët ...................................... 26

FIGURA 14 - Arsyet e mos-vijimit së trajnimeve................................................................................................... 27

FIGURA 15 - Pengesat/ vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat që NVM-të i hasin nga mungesa e trajnimeve

................................................................................................................................................................................. 28

FIGURA 16 – Nevoja e NVM-ve për trajnime menaxheriale ................................................................................. 31

FIGURA 17 – Nevoja e NVM-ve për trajnime në fushën e burimeve njerëzore .................................................... 32

FIGURA 18 – Nevoja e NVM-ve për trajnime në prokurim publik dhe tenderim ................................................. 34

FIGURA 19 – Nevoja e NVM-ve për trajnime në menaxhim të financave ............................................................ 36

FIGURA 20 – Nevoja e NVM-ve për trajnime mbi vlerësimin e tregut ................................................................. 38

FIGURA 21 – Nevoja e NVM-ve për trajnime në fushën e marketingut ................................................................ 39

FIGURA 22 – Nevoja e NVM-ve për trajnime operative/administrative ............................................................... 41

FIGURA 23 – Nevoja e NVM-ve për trajnime në përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve ................................ 43

FIGURA 24 – Nevoja e NVM-ve për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit ................................ 44

FIGURA 25 – Nevoja e NVM-ve për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve ........................................................ 45

FIGURA 26 – Nevoja e NVM-ve për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë

dhe certifikim të produkteve .................................................................................................................................... 47

FIGURA 27 – Nevoja e NVM-ve për trajnime profesionale dhe/ose administrative ............................................. 49

FIGURA 28 - Gatishmëria e ndërmarrjeve të anketuara për trajnime online .......................................................... 50

Faqe | 7 …


LISTA E SHKURTESAVE

ANT Analiza e Nevojave për Trajnime

CE Konformiteti Evropian

HACCAP Analiza e Rreziqeve dhe Kontrollit të Pikave Kritike

ISO Organizata Ndërkombëtare për Standardizime

KE Komisioni Evropian

KIESA Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë

MTI Ministria e Tregtisë dhe Industrisë

NVM Ndërmarrje të Vogla dhe të Mesme

NP Ndërmarrje Prodhuese

NSH Ndërmarrje Shërbyese

NT Ndërmarrjet Tregtare

SEECEL Qendra e Evropës Juglindore e të Mësuarit për Ndërmarrësi

SPSS Paketa Statistikore për Shkenca Sociale

Faqe | 8 …


1. PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE

Burimet njerëzore, padyshim që janë një ndër faktorët kryesorë në qëndrueshmërinë dhe zhvillimin e

sektorit privat, gjegjësisht ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme. Bazuar në shumë hulumtime të realizuara

deri më tani, në këtë hulumtim, si dhe në çdo opinion të nxjerrë nga komuniteti i biznesit, rezulton se

NVM-të në Republikën e Kosovës ballafaqohen me vështërsi serioze, në rekrutimin e fuqisë punëtore në

harmoni me nevojat e tyre. Kjo vjen si rrjedhojë e nivelit të ulët të edukimit formal dhe joformal karshi

nevojave të tregut të punës, të ofruara nga institucionet arsimore në të gjitha nivelet, si ato të sektorit

publik poashtu edhe atij privat. Duke qenë të ekspozuara në një treg të hapur, nën konkurrencën rajonale

dhe ndërkombëtare, NMV-ve kosovare të ballafaquara me këtë sfidë, iu vështirësohet qëndrueshmëria

dhe mundësia për rritje të konkurrueshmërisë, si në tregun vendor ashtu edhe në qasjen në eksport. Nga

ana tjetër, zhvillimi i kapaciteteve njerëzore, respektivisht aftësimi i punëkërkuesve, është parakusht

qenësor edhe për tërheqjen e investimeve të huaja direkte.

Qëllimi i këtij hulumtimi, të financuar nga Ministria e Tregtisë dhe Industrisë/ KIESA dhe implementuar

nga D&D Business Support Center, është vlerësimi i gjendjes aktuale lidhur me kapacitetet e burimeve

njerëzore në NVM, si dhe identifikimi i nevojave për trajnime, për të punësuarit në NVM-të në Kosovë.

Të gjeturat nga ky hulumtim do t’i shërbejnë KIESA-s dhe institucioneve të tjera relevante, për ndërtimin

e politikave mbështetëse për NVM-të, si dhe në zhvillimin e programeve dhe projekteve në funksion të

lehtësimit të qasjes në trajnime adekuate, në formë online, në fushat e nevojshme për të punësuarit në

NVM-të në Kosovë.

Ky hulumtim, ndër të tjera pasqyron të gjeturat nga anketimi me 800 NVM të anketuara, për pikat me

theks të veçantë në:

Rëndësinë e trajnimeve për ndërmarrjet,

Përfitimet kryesore të ndërmarrjeve nga trajnimet,

Sfidat që ndërmarrjet hasin në mungesë të trajnimeve,

Fushat në të cilat ndërmarrjet kanë nevojë për trajnime,

Gatishmëritë dhe mundësitë e ndërmarrjeve për të shfrytëzuar trajnimet online, si dhe

Propozimin e formës së trajnimeve online, e cila do të jetë e pranueshme dhe shfrytëzueshme

nga ndërmarrjet.

Në këtë analizë të nevojave për trajnime, është përfshirë një mostër prej 800 NVM-ve nga tërë territori i

Kosovës, respektivisht në shtatë regjionet e Republikës së Kosovës (Prishtinë, Prizren, Ferizaj, Gjilan,

Pejë, Gjakovë dhe Mitrovicë).

Për më tepër, në këtë hulumtim, janë bërë disa krahasime, për çështje specifike dhe relevante në raport

me hulumtime tjera (përafërsisht të ngjashme), të realizuara në të kaluarën nga organizata të ndryshme.

Gjithashtu, janë gjeneruar edhe shumë të dhëna të tjera të rëndësishme edhe për strukturën e të

punësuarve në NVM.

Sa i përket nivelit të arsimimit për të punësuarit në NVM, si një tregues i rëndësishëm i zhvillimit të

NVM-ve, nga ky hulumtim rezulton se në Kosovë dominon numri i të punësuarve me arsimim të mesëm

Faqe | 9 …


me 68.1%, përderisa në vitin 2013, sipas hulumtimit të realizuar nga SEECEL, kjo përqindje ka qenë

73.36%, që ka qenë përqindja më e lartë e punëtorëve me arsimim të mesëm, krahasuar me Kroacinë me

70.06%, Shqipërinë me 61.43% dhe Turqinë me 38.49%.1 Poashtu, është evidentuar edhe përqindja e të

punësuarve meshkuj në ndërmarrje në Kosovë, e cila është dukshëm më e lartë (71%) se sa ajo e femrave

(29%). Nëse e krahasojmë strukturën gjinore të të punësuarve, me mesataren e vendeve të Ballkanit

Perëndimor dhe Turqisë (në bazë të hulumtimit të realizuar nga SEECEL në vitin 2013, që ishte 35% për

mikro ndërmarrjet dhe 49% në ndërmarrjet e mesme), mund të thuhet se mesatarja e të punësuarave

femra në Kosovë, është dukshëm më e ulët në krahasim me atë të Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë.2

Hulumtimi ka identifikuar fushat kryesore, në të cilat ndërmarrjet kanë shprehur nevojë parësore për

intervenim (si “shumë të nevojshme”), e që ka reflektuar me listën e trajnimeve më shumë të kërkuara, si

në vijim (si pikë krahasuese janë marrë trajnimet specifike, të kërkuara me mbi 10%):

1. Trajnimet menaxheriale, me një përfshirje të përgjithshme prej 14.05%, me kërkesa të veçanta për

fushat në vijim:

a) Plan biznesi – 30.75%

b) Menaxhim i përgjithshëm i ndërmarrjes – 21.75%

c) Planifikim strategjik dhe organizim – 19.88 %

2. Trajnimet në menaxhim financiar, me përfshirje të përgjithshme me prej 3.22%, mirëpo me kërkesë

më të madhe për trajnimet e veçanta si:

d) Kërkim i fondeve nga KE – 12.13%

3. Trajnimet mbi vlerësimin e tregut, me përfshirje të përgjithshme prej 11.81%, me kërkesa të veçanta

për fushat në vijim:

e) Vlerësimi i tregut të brendshëm – 13.88 %

f) Qasja në import dhe procedurat e importit – 12.38%

g) Qasja në eksport dhe procedurat e eksportit – 11.75%

4. Trajnimet në marketing, me përfshirje të përgjithshme prej 38.46%, me kërkesa të veçanta për fushat

në vijim:

h) Strategjia e shitjes – 43.75 %

i) Plani i marketingut – 38.63%

j) Mjetet e marketingut – 33.00%

5. Trajnimet operative/ administrative, me përfshirje të përgjithshme prej 7.10%, mirëpo me kërkesë

më të madhe për trajnimet e veçanta si:

k) Zhvillimi i produkteve / shërbimeve – 14.25 %

l) Komunikimi me palë – 11.88%

6. Trajnimet në përgatitjen dhe menaxhimimn e projekteve, me përfshirje të përgjithshme prej 12.97%,

me kërkesa të veçanta për fushat në vijim:

m) Aplikimi për projekte/ grante – 25.88%

n) Përgatitja e aplikacioneve (Forma e aplikacionit) – 19.38%

o) Nënshkrimi i kontratës – 17.13%

p) Implementimi i kontratës – 14.38%

q) Përdorimi i asistencës teknike për përgatitjen e projektit – 10.13%

7. Trajnimet në menaxhim të financave dhe kontabilitet, me përfshirje të përgjithshme prej 12.46%, me

kërkesa të veçanta për fushat në vijim:

r) Kontabiliteti financiar – 14.50%

1 SEECEL: ”Training needs analysis for SMEs” – Western Balkans and Turkey’s experience (2013) p.33


Faqe | 10 …


s) Taksat dhe tatimet – 14.13%

8. Trajnimet mbi shërbimin ndaj klientëve, me përfshirje të përgjithshme prej 20.54%, me kërkesa të

veçanta për fushat në vijim:

t) Komunikimi me klientë – 28.63%

u) Komunikimi dhe gjuhët e huaja i – 16.63%

v) Rrjetëzim – 16.38%

Vlen të theksohet se për trajnimet për burimet njerëzore, informacion dhe teknologji, si dhe trajnimet

teknike profesionale, interesimi i shprehur nga NVM-të e anketuara, ka qenë nën 10%.

Faktor tjetër i rëndësishëm, në zhvillimin dhe adaptimin e ndryshimeve të ambientit të të bërit biznes,

është struktura demografike e të punësuarve në NVM. Kështu, nga hulumtimi i zhvilluar rezulton se numri

më i madh i të punësuarve në Kosovë përfshin grupmoshën 25 – 49 vjeç, me 77.77% tek ndërmarrjet

mikro, si dhe 76.40% tek ndërmarrjet e mesme, ndërsa krahasuar me të dhënat nga raporti i SEECEL

2013, kjo përqindje e grup moshës është përafërsisht e njejtë edhe në vendet e Ballkanit Perëndimor dhe

Turqisë, e që përfshin 73.2% tek ndërmarrjet mikro dhe 64.9% tek ndërmarrjet e mesme.3

Gjatë hulumtimit është analizuar edhe menaxhimi i burimeve njerëzore, me ç’rast rezultatet tregojnë se tek

ndërmarrjet në Kosovë, burimet njerëzore menaxhohen nga pronari në 95% të rasteve, ndërsa 99% tek

ndërmarrjet mikro. Sipas raportit të SEECEL 2015, në vendet e Ballkanit Perëndimorë dhe Turqisë, rreth

75% të ndërmarrjeve mikro, burimet njerëzore menaxhohen nga vet pronari i ndërmarrjes.4

Sa i përket mënyrës së organizimit të trajnimeve, sipas hulumtimit të realizuar nga SEECEL në vitin 2013,

49% e ndërmarrjeve në Kosovë, kanë organizuar trajnime të brendshme (me ekspertë brenda ndërmarrjes)

ndërsa raporti i tanishëm tregon se trajnimet e brendshme marrin pjesë me 15.3% në totalin e përgjithshëm

të trajnimeve të realizuara. Nga numri i përgjithshëm i trajnimeve, 61.3% prej tyre janë organizuar me

ekspertë jashtë ndërmarrjes (46.0% trajnime të jashtme me ekspertë vendorë; 15.3% trajnime të jashtme

me ekspertë ndërkombëtarë), ndërsa sipas hulumtimit të realizuar nga SEECEL, në vitin 2013 kjo shifër

në Kosovë ishte 26%.5

Krahasimi i kërkesave për trajnime të NVM-ve të anketuara në Kosovë, është bërë me raportin e realizuar

nga SEECEL, për vendet e Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë, në vitin 2015. Këtu janë krahasuar vetëm

trajnimet e kërkuara të NVM-ve në hulumtimin e SEECEL, me trajnimet përafërsisht të njëjta të

hulumtimit të tanishëm.




Faqe | 11 …


TABELA 1 - Krahasimi i kërkesave të NVM-ve për trajnime

Burimi: SEECEL 2015; Të dhënat nga hulumtimi (ANT, 2017)

Shënim: Vlerësimi i nevojave të NVM-ve për trajnimet e mësipërme është realizuar përmes shkallës së vlerësimit të nevojës për

trajnime, të deklaruar nga ndërmarrjet ku:

1 - nënkupton që ndërmarrjet “deri diku” kanë nevojë për trajnime; dhe

2 - nënkupton që ndërmarrjet kanë “shumë nevojë” për trajnime.

Tabela e mësipërme paraqet krahasimin e nevojave të NVM-ve për trajnimet e theksuara, me ç’rast mund

të vërehet se vlerësimi i nevojave të NVM-ve në vendet e Ballkanit Perëndimor (përfshirë Kosovën) dhe

Turqisë, është më i lartë se sa nevojat e theksuara nga NVM-të e anketuara në këtë hulumtim, për të gjitha

llojet e trajnimeve. Trajnimi më i kërkuar, si në hulumtimin e SEECEL-it, poashtu edhe në këtë hulumtim,

është trajnimi për marketing dhe shitje, ku 41% e NVM-ve të raportuara në SEECEL kanë deklaruar që

kanë shumë nevojë për këtë trajnim, 40% e kanë vlerësuar deri diku të nevojshëm, derisa 38% nga NVM-

të e anketuara në këtë hulumtim, e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, si dhe 10% e tyre deri diku të

nevojshëm.6


Trajnimet e kërkuara

Raporti nga SEECEL 2015,

për vendet e Ballkanit

Perëndimor dhe Turqisë,

përfshirë Kosovën

Raporti ANT 2017 -

Kosovë

1 2 1 2

Marketing dhe shitje 40% 41% 10% 38%

Menaxhimi kualitativ dhe standardet 39% 41% 5% 9%

Vlerësimi i tregut 41% 39% 4% 12%

Planifikimi strategjik dhe organizimi 37% 39% 13% 20%

Komunikimi dhe gjuhët e huaja 37% 35% 4% 17%

Menaxhimi i burimeve njerëzore 40% 34% 5% 8%

Menaxhimi financiar dhe kontabiliteti 39% 34% 8% 12%

Teknologjia e informacionit dhe komunikimit 49% 32% 2% 5%

Energjia efiçiente 36% 31% 3% 3%

Faqe | 12 …


2. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT

Anketimi i NVM-ve është zhvilluar nëpërmjet pyetësorit, i cili është hartuar posaçërisht për këtë hulumtim

nga kompania konsulente D&D Business Support Center dhe është aprovuar nga Agjencia për Investime

dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë (KIESA). Anketa e realizuar ka mundësuar gjenerimin e të

dhënave të rëndësishme statistikore dhe opinione të ndryshme, që krijojnë mundësi për të bërë vlerësime,

analiza të trendeve zhvillimore, analiza krahasuese midis sektorëve të NVM-ve në periudha të ndryshme

kohore për burimet njerëzore në NVM, përkatësisht identifikimin e nevojave për ngritjen e kapaciteteve të

tyre.

Pyetësori është dizajnuar ashtu që të sigurojë informacione të përgjithshme dhe specifike rreth analizës së

nevojave për trajnime (ANT) të NVM-ve. Pyetësori përmban gjithsej 36 pyetje, me disa nën-pyetje për

qëllimin e lartpërmendur.

Pyetësori është ndarë në tri (3) pjesë:

Pjesa I, përmban informata të përgjithshme të NVM-ve, përfshirë të dhënat e ndërmarrjes, vitin e

themelimin, sektorin, veprimtarinë, strukturën e të punësuarve sipas moshës dhe gjinisë, shkallën e

kualifikimit arsimor të punonjësve dhe certifikimin eventual të ndërmarrjes me standarde kombëtare

ose ndërkombëtare.

Pjesa II, përmban informata për trajnime paraprake të vijuara nga NVM-të, format e trajnimeve të

deritanishme (online apo fizike), efektin e trajnimeve të mbajtura në performancën e punonjësve,

mënyrën e organizimit të trajnimeve (ekspertë brenda ndërmarrjes, ekspertë vendorë apo

ndërkombëtarë), mënyrat e financimit të trajnimeve, arsyet e mos vijimit të trajnimeve dhe pengesat

që kanë hasur në procesin e punës për shkak të mungesës së trajnimeve adekuate.

Pjesa III, përmban informata rreth nevojave për trajnime në të ardhmen. Në pyetësor janë listuar

rreth 74 lloje të trajnimeve të grupuara në 3 kategori kryesore:

o Trajnime menaxheriale,

o Trajnime operative/ administrative dhe

o Trajnime profesionale/ teknike.

Realizimi i hulumtimit është bërë me metodën e intervistave direkte në mes të anketuesve dhe

respondentëve, përkatësisht me pronarët ose përfaqësuesit e NVM-ve. Pas realizimit të punës në teren,

pyetësorët janë procesuar në aplikacionin SPSS, dhe njëkohësisht është bërë kontrolli i vazhdueshëm i

përputhshmërisë së anketave të realizuara me mostrën e paracaktuar për anketim.

Në hulumtim janë përfshirë 800 ndërmarrje, sipas strukturës së mostrës së paracaktuar, si në vijim:

600 mikro-ndërmarrje, ndërmarrjet që punësojnë deri në 9 punëtorë;

o 300 Prodhuese;

o 90 Shërbyese;

o 210 Tregtare.

150 ndërmarrje të vogla, ndërmarrjet që punësojnë nga 10-49 punëtorë;

o 70 Prodhuese;

o 10 Shërbyese;

o 70 Tregtare.

Faqe | 13 …


50 ndërmarrje të mesme, ndërmarrjet që punësojnë 50-249 punëtorë.

o 35 Prodhuese;

o 5 Shërbyese;

o 10 Tregtare.

Hulumtimi është realizuar në gjithë territorin e Kosovës, ku shpërndarja mostrës është bërë në raport me

numrin e përgjithshëm të ndërmarrjeve të regjistruara në secilin regjion, dhe që ka strukturën si në vijim:

o Regjioni i Prishtinës (319),

o Regjioni i Prizrenit (89),

o Regjioni i Ferizajt (87),

o Regjioni i Gjilanit (83),

o Regjioni i Pejës (84),

o Regjioni i Gjakovës (62) dhe

o Regjioni i Mitrovicës (76).

Faqe | 14 …


3. ANALIZA E TË DHËNAVE TË GJENERUARA NGA ANKETA

3.1. PJESA I - Informatat e përgjithshme mbi NVM-të

Pjesa e I-rë e pyetësorit përmban informata të përgjithshme të NVM-ve, përfshirë të dhënat e ndërmarrjes,

vitin e themelimin, sektorin, veprimtarinë, strukturën e të punësuarve sipas moshës dhe gjinisë, shkallën e

kualifikimit arsimor të punonjësve dhe certifikimin eventual të ndërmarrjes me standarde kombëtare ose

ndërkombëtare. Të dhënat e gjeneruara nga anketa e realizuar, janë paraqitur në detaje në vijim.

3.1.1. Periudha e themelimit të ndërmarrjeve

Duke u bazuar në të dhënat e gjeneruara nga anketa, është bërë klasifikimi i ndërmarrjeve në bazë të

periudhës së tyre të themelimit, përfshirë këtu periudhën para vitit 1989, nga viti 1990 deri në vitin 1999,

periudhën prej vitit 2000 deri në vitin 2010 dhe periudha e fundit prej vitit 2011deri 2017. Në tabelën 2

janë paraqitur të gjeturat e anketës në lidhje me periudhën e themelimit të NVM-ve të anketuara.

TABELA 2 - Periudha e themelimit të ndërmarrjeve

Periudha e

themelimit

Mikro E vogël E mesme Totali i

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

përgjithshëm

Para 1989 21 5 15 41 6.83% 8 0 1 9 6.00% 5 0 1 6 12.00% 56 7.00%

1990-1999 37 5 20 62 10.33% 15 2 13 30 20.00% 7 2 7 16 32.00% 108 13.50%

2000-2010 11

7 31 92 240 40.00% 32 8 38 78 52.00% 14 2 2 18 36.00% 336 42.00%

2011-2017 12

5 49 83 257 42.84% 15 0 18 33 22.00% 9 1 0 10 20.00% 300 37.50%

Total 30

0 90

21

0 600 100.0% 70 10 70 150 100.0% 35 5 10 50 100.0% 800 100.0%

Burimi: Të dhënat nga hulumtimi (ANT, 2017)

Sipas të dhënave të prezantuara në figurën 1,

vërehet se përqindja më e madhe e

ndërmarrjeve të anketuara janë themeluar në

periudhën në mes viteve 2011-2017 apo38%

prej tyre, rreth 42% e ndërmarrjeve të

anketuara kanë filluar veprimtarinë e tyre

gjatë periudhës 2000-2010, derisa 13% i

takojnë periudhës së viteve 1990-1999. Pjesa

tjetër e ndërmarrjeve, apo 7% janë themeluar

para viteve të 90-ta. Nga tabela 2, mund të

vërehet se ndërmarrjet e themeluara tash e 6

vite janë kryesisht të madhësisë mikro, pjesa

më e madhe e ndërmarrjeve të themeluara

nga vitet 2000-2010 janë të madhësisë se

vogël dhe ndërmarrjet e mesme janë

kryesisht të themeluara nga viti 1990-1999.

FIGURA 1 - Periudha e themelimit të ndërmarrjeve

7%

14%

42%

38%

Para 1989

1990 - 1999

2000- 2010

2011 - 2017

Faqe | 15 …


3.1.2. Struktura e të punësuarve sipas moshës dhe gjinisë në NVM-të e anketuara

Në tabelën 3 dhe 4, është paraqitur në detaje struktura e moshës dhe gjinisë së të punësuarve në

ndërmarrjet e anketuara. Kjo analizë është bërë në numrin e përgjithshëm të ndërmarrjeve të anketuara, si

dhe në strukturën e ndërmarrjeve sipas madhësisë dhe sektorit. Vlen të theksohet se nga numri i

përgjithshëm i të punësuarve në ndërmarrjet e anketuara, në strukturën gjinore, dominojnë të punësuarit

meshkuj me 70.6%, ndërsa në strukturën e moshës, tek femrat dominon grupmosha 25-29 vjeç me 24.2%

dhe tek meshkujt grupmosha 30-34 vjeç me 20.1%. Detajet tjera analitike mund të shihen në tabelat

vijuese (tabelat 3 dhe 4): TABELA 3 - Struktura e të punësuarve meshkuj në NVM-të e anketuara

Grup mosha

Mikro E vogël E mesme

Total

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

18 deri 24 64 14 35 113 8.8% 142 4 73 219 11.2% 248 18 54 320 11.6% 652 10.8%

25 deri 29 166 45 68 279 21.7% 198 14 142 354 18.1% 313 62 80 455 16.4% 1088 18.1%

30 deri 34 144 34 91 269 20.9% 207 28 166 401 20.4% 423 37 80 540 19.5% 1210 20.1%

35 deri 39 113 33 63 209 16.2% 231 17 122 370 18.9% 323 62 108 493 17.8% 1072 17.8%

40 deri 44 87 15 37 139 10.7% 131 14 84 229 11.7% 324 29 48 401 14.5% 769 12.8%

45 deri 49 68 13 37 118 9.2% 97 16 91 204 10.3% 171 47 41 259 9.3% 581 9.7%

50 deri 54 54 10 36 100 7.8% 53 12 57 122 6.2% 129 30 30 189 6.8% 411 6.8%

55 deri 59 24 9 16 49 3.8% 24 0 19 43 2.2% 60 8 10 78 2.8% 170 2.8%

Mbi 60 vjet 5 2 4 11 0.9% 12 0 7 19 1.0% 28 0 8 36 1.3% 66 1.1%

Total 725 175 387 1287 100.0% 1095 105 761 1961 100.0% 2019 293 459 2771 100.0% 6019 100.0%


TABELA 4 - Struktura e të punësuarave femra në NVM-të e anketuara

Grup mosha


Total

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

18 deri 24 41 10 38 89 16.8% 44 12 73 129 20.6% 200 3 28 231 17.2% 449 18.0%

25 deri 29 65 33 46 144 27.3% 81 19 76 176 28.1% 253 7 25 285 21.2% 605 24.2%

30 deri 34 66 13 28 107 20.2% 64 7 70 141 22.4% 220 8 33 261 19.4% 509 20.3%

35 deri 39 32 24 11 67 12.6% 32 6 32 70 11.2% 162 4 31 197 14.7% 334 13.4%

40 deri 44 26 2 13 41 7.7% 21 8 17 46 7.3% 122 0 9 131 9.7% 218 8.7%

45 deri 49 24 7 9 40 7.5% 14 2 18 34 5.4% 113 6 3 122 9.1% 196 7.8%

50 deri 54 17 2 6 25 4.7% 10 0 6 16 2.6% 82 0 5 87 6.5% 128 5.1%

55 deri 59 10 1 4 15 2.8% 14 0 0 14 2.2% 16 0 4 20 1.5% 49 2.0%

Mbi 60 vjet 1 0 1 2 0.4% 1 0 0 1 0.2% 9 0 1 10 0.7% 13 0.5%

Total 282 92 156 530 100.0% 281 54 292 627 100.0% 1177 28 139 1344 100.0% 2501 100.0%


Faqe | 16 …


Në figurën 2, është pasqyruar pjesëmarrja e punëtorëve në baza gjinore, të ndara në grup mosha të

ndryshme, ku vërehet një numër dukshëm më i lartë i gjinisë mashkullore me 70.6% nga numri i

përgjithshëm, derisa, numri i femrave të punësuara në NVM, është gjetur të jetë rreth 29.4% nga numri i

përgjithshëm.

FIGURA 2 - Të punësuarit në NVM sipas moshës dhe gjinisë

3.1.3. Struktura e të punësuarve sipas kualifikimit arsimor në NVM-të e

anketuara

Nga këndvështrimi i shkallës së kualifikimit arsimor, ky hulumtim nxjerr në pah se shkollimi i mesëm

prinë me 68.1%, i pasuar me të punësuarit me arsimim të lartë me 19.9% e të punësuarve në NVM-ve të

anketuara.

Në tabelën 5, është paraqitur shkalla e kualifikimit arsimor në bazë të madhësisë dhe sektorit të

ndërmarrjeve të anketuara.

TABELA 5 - Struktura e të punësuarve sipas kualifikimit arsimor

Shkalla e kualifikimit

arsimor


Totali i

përgjithshëm

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Arsim Fillor 56 9 11 76 4.2% 123 15 77 215 8.3% 260 19 43 322 7.8% 613 7.2%

Arsim i Mesëm 712 182 340 1234 67.9% 975 95 666 1736 67.1% 2179 251 403 2833 68.9% 5803 68.1%

Arsim i Lartë 221 62 177 460 25.3% 220 36 270 526 20.3% 559 32 122 713 17.3% 1699 19.9%

Arsim Pasuniversitar 18 14 15 47 2.6% 58 14 40 112 4.3% 197 19 30 246 6.0% 405 4.8%

Total 1007 267 543 1817 100% 1376 160 1053 2589 100% 3195 321 598 4114 100% 8520 100%


Prej 18 deri 24 vjet








Mbi 60 vjet

0 200 400 600 800 1000 1200 1400

Femra

Meshkuj

Faqe | 17 …


Shkalla e arsimimit për të punësuarit në

NVM-të e anketuara, për qëllime të

këtij hulumtimi është ndarë në katër

shkallë kualifikimesh arsimore të

pasqyruara në figurën 3.

Siç u përmend më lartë, të dhënat e

këtij hulumtimi tregojnë për

dominimin të konsiderueshëm të

arsimimit të mesëm, me një pjesëmarrje

prej 68.1% të numrit të përgjithshëm të

punësuarve.

FIGURA 3 - Struktura e të punësuarve sipas kualifikimit arsimor

3.1.4. Certifikimi i ndërmarrjeve të anketuara me standarde kombëtare apo

ndërkombëtare

Rezultatet nga ky hulumtim, tregojnë për një përqindje shumë të ulët të aplikimit të standardeve të

cilësisë tek NVM-të e anketuara, respektivisht certifikimit me këto standarde. Shumica absolute e NVM-

ve të anketuara, apo 95% prej tyre kanë deklaruar se nuk janë të certifikuara me asnjë lloj standardi.

Tabela 6, pasqyron të gjeturat lidhur me numrin e ndërmarrjeve të certifikuara me standarde kombëtare

apo ndërkombëtare.

TABELA 6 - Certifikimit i NVM-ve të anketuara me standarde kombëtare/ ndërkombëtare

Certifikimi


Totali i

përgjithshëm

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Jo 295 86 209 590 98.00% 58 10 70 138 92.00% 18 4 9 31 62.00% 759 95.00%

Po 5 4 1 10 2.00% 12 0 0 12 8.00% 17 1 1 19 38.00 % 41 5.00%

Total 300 90 210 600 100.0% 70 10 70 150 100.0% 35 5 10 50 100.0% 800 100.0%


Nga numri i përgjithshëm prej 800

NVM-ve, vetëm 41 prej tyre, apo 5% e

ndërmarrjeve, kanë deklaruar se janë të

certifikuara me standarde, prej tyre 31

ndërmarrje kanë të integruara sistemin e

standardeve ISO, ndërsa 10 ndërmarrje

të tjera kanë standarde HACCAP, CE

apo standarde tjera, derisa 95% nuk

janë të pajisura me ndonjë standard, apo

janë në proces e sipër për t’u

certifikuar.

FIGURA 4 - Certifikimit i NVM-ve me standarde kombëtare/ ndërkombëtare

7%

68%

19.9%

5%

Arsim fillor

Arsim i mesëm

Arsim i lartë

Arsim Pasuniversitar

95%

5%

Jo Po

Faqe | 18 …


3.2. PJESA II – Trajnimet e vijuara nga ndërmarrjet

Pjesa e dytë e këtij hulumtimi, përmban informata për trajnimet paraprake, të vijuara nga NVM-të e

anketuara, format e trajnimeve të deritanishme (online apo fizike), efektin e trajnimeve të vijuara në

performancën e punonjësve, mënyrën e organizimit të trajnimeve (ekspertë brenda ndërmarrjes, ekspertë

vendorë apo ndërkombëtarë), mënyrat e financimit të trajnimeve, arsyet e mos vijimit të trajnimeve dhe

sfidat që kanë hasur NVM-të për shkak të mungesës së trajnimeve adekuate.

3.2.1. Menaxhimi i burimeve njerëzore në ndërmarrjet e anketuara

Tabela 7, pasqyron aspektin e menaxhimit të burimeve njerëzore, nëse ky menaxhim bëhet nga pronari,

drejtori, apo departamenti i burimeve njerëzore. Nga rezultatet e paraqitura në tabelën e mëposhtme,

shihet se mikro-ndërmarrjet kanë një strukturë më të thjeshtë organizative dhe burimet njerëzore

menaxhohen nga vet pronari, për dallim nga ndërmarrjet e mesme, të cilat kanë një strukturë relativisht

më të avancuar organizative.

TABELA 7 - Menaxhimi i burimeve njerëzore në 800 NVM-të e anketuara.

Përgjegjës për burime

njerëzore


Totali i

përgjithshëm

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pronari 299 90 205 594 99.00% 62 10 60 132 88.00

% 22 3 9 34 68.00% 760 95.00%

Drejtori (I ndryshëm

nga pronari) 1 0 4 5 1.00% 6 0 8 14 9.30% 8 1 0 9 18.00 % 28 3.50%

Departamenti për B.

Njerëzore 0 0 1 1 0.00% 2 0 2 4 2.70% 5 1 1 7 14.00% 12 1.50%

Total 300 90 210 600 100.0% 70 10 70 150 100.0

% 35 5 10 50 100% 800 100.0%


Nga figura 5, mund të shihet se përgjegjësia

për menaxhimin e burimeve njerëzore në

NVM-të e anketuara dominohet nga

pronarët, me ç’rast në 95% të ndërmarrjeve

të anketuara përgjegjës është vet pronari, në

3% është drejtori dhe vetëm në 2% janë

departamentet e burimeve njerëzore. Nëse e

analizojmë përgjegjësinë e udhëheqjes së

burimeve njerëzore në bazë të madhësisë së

ndërmarrjeve, tek mikro ndërmarrjet

përgjegjësia bie tek: pronari në 99% të

rasteve, tek ndërmarrjet e vogla 88%, ndërsa

tek ndërmarrjet e mesme vërehet një

përqindje më e ulët e përgjegjësisë së

pronarit dhe një përqindje më e larte e

drejtorëve dhe departamenteve te burimeve

njerëzore. Kjo tregon se ndërmarrjet më të

mëdha, kanë struktura organizative më të

avancuara menaxheriale.

FIGURA 5 - Menaxhimi i burimeve njerëzore në NVM

95%

3%

2%

Pronari

Drejtori (I ndryshëm nga pron.)

Departamenti për B. Njerëzore

Faqe | 19 …


3.2.2. Trajnimi i të punësuarve në të kaluarën

Në tabelën 8, është paraqitur numri i ndërmarrjeve që kanë vijuar trajnime në të kaluarën, ku nga gjithsej

800 NVM të anketuara, rezulton se 248 apo 31% prej tyre, kanë vijuar ndonjë trajnim në të kaluarën.

Nga pika 3.2.2 deri tek pika 3.2.9 janë trajtuar vetëm përgjigjet e 248 ndërmarrjeve, që kanë deklaruar se

kanë vijuar trajnime në të kaluarën.

TABELA 8 - Pjesëmarrja e punëtorëve në trajnime në të kaluarën

Trajnime të

mbajtura

më herët


Totali i

përgjithshëm

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Jo 215 55 171 441 73.5% 42 6 46 94 62.7% 9 2 6 17 34% 552 69%

Po 85 35 39 159 26.5% 28 4 24 56 37.3% 26 3 4 33 66% 248 31%

Total 300 90 210 600 100% 70 10 70 150 100% 35 5 10 50 100% 800 100%


Nga anketimi i zhvilluar, rezulton se

69% të NVM-ve të anketuara nuk kanë

vijuar trajnime në të kaluarën, ndërsa

31% e tyre kanë vijuar ndonjë lloj

trajnimi. Analizuar më tutje, rezultatet

tregojnë se: tek ndërmarrjet mikro,

vetëm 26.5% prej tyre kanë vijuar

trajnime në të kaluarën, tek ndërmarrjet

e vogla 37.3%, ndërsa ndërmarrjet e

mesme kanë përqindje më të lartë të

vijimit së trajnimeve, me rreth 66%.

FIGURA 6 - Pjesëmarrja e punëtorëve në trajnime të mëhershme

69%

31% Jo

Po

Faqe | 20 …


3.2.3. Llojet e trajnimeve të vijuara në të kaluarën, nga punëtorët e

ndërmarrjeve të anketuara

Varësisht nga veprimtaria që zhvillojnë ndërmarrjet, kanë variuar edhe trajnimet që ato i kanë vijuar deri

më tani. Në tabelën e mëposhtme (Tabela 9), janë pasqyruar trajnimet më të vijuara nga 248 NVM-të e

anketuara, të cilat kanë deklaruar se të punësuarit e tyre kanë vijuar ndonjë trajnim në të kaluarën. TABELA 9 - Llojet e trajnimeve të mbajtura deri tani nga punëtorët e NVM-ve

10 Trajnimet më të vijuara nga bizneset Nr. i bizneseve

1 Trajnime profesionale 27

2 Menaxhimi i biznesit 23

3 Rrobaqepësi, dizajn mode 22

4 Marketing 17

5 Kontabilitet 17

6 Trajnime të shitjes 16

7 Trajnime të estetikës 16

8 Ndërmarrësi 14

9 Linja e prodhimit 13

10 Plan biznesi 11 Burimi: Të dhënat nga hulumtimi (ANT, 2017)

Nga tabela 9, vërehet se trajnimet më të vijuara nga punëtorët e ndërmarrjeve të anketuara, janë trajnimet

profesionale (27), trajnimet për menaxhim biznesi (23), për rrobaqepësi dhe dizajn të modës (22),

marketing (17), kontabilitetet (17), shitje (16), estetikë (16), ndërmarrësi (14), linja të prodhimit (13) dhe

trajnime për plan biznesi (11). Përveç trajnimeve të listuara në tabelën 9, 72 ndërmarrje të anketuara

kanë deklaruar që kanë vijuar edhe trajnime të tjera, varësisht nga aktiviteti i tyre afarist, si trajnime për

ueb dizajn, riparim të stolive, punë dore, farmaci, etj.

FIGURA 7 - Llojet e trajnimeve të mbajtura deri tani nga punëtorët e NVM-ve

27

23

22

17

17

16

16

14

13

11

0 5 10 15 20 25 30

Trajnime profesionale

Menaxhimi I biznesit

Rrobaqepësi, dizajn mode

Marketing

Kontabilitet

Trajnime të shitjes

Trajnime të estetikës

Ndërmarrësi

Linja e prodhimit

Plan biznesi

Faqe | 21 …


3.2.4. Ndikimi i trajnimeve në performancën e të punësuarve

Duke marrë parasysh se qëllimi i trajnimit të punonjësve në ndërmarrje, është ngritja e performancës së

punëtorëve dhe rrjedhimisht rritja e qëndrueshmërisë dhe konkurrushmërisë së ndërmarrjeve, përmes

këtij hulumtimi, është trajtuar edhe efekti i trajnimeve të realizuara më parë, në ngritjen e performancës

së punëtorëve. Të gjeturat nga ky këndvështrim, janë pasqyruar në tabelën 10.

TABELA 10 - Ndikimi i trajnimeve në performancën e të punësuarve

Sa kanë shtuar

trajnimet

përformanën e të

punësuarve?


Totali i

përgjithshëm

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Shumë 49 15 21 85 53.46% 14 2 12 28 50.0% 13 1 4 18 54.55% 131 52.82%

Mesatarisht 30 15 18 63 39.62% 10 2 11 23 41.1% 12 2 0 14 42.42% 100 40.32%

Pak 6 3 1 10 6.29% 3 0 1 4 7.1% 1 0 0 1 3.03% 15 6.05%

Aspak 0 1 0 1 0.63% 1 0 0 1 1.8% 0 0 0 0 0.0% 2 0.81%

Total 85 34 40 159 100.0% 28 4 24 56 100% 26 3 4 33 100.0% 248 100.0%


Figura 8, tregon se shumica e

ndërmarrjeve, ose 53% prej tyre, kanë

vlerësuar trajnimet e vijuara si shumë

efektive, ndërsa 40% e të anketuarve

kanë dhëne vlerësim mesatarisht për

trajnimet e vijuara. Vetëm 6% kanë

thënë se trajnimet e vijuara kanë qenë

pak të efektshme dhe 1% i kanë

vlerësuar si aspak të efektshme.

FIGURA 8 - Ndikimi i trajnimeve në performancën e punëtorëve

53% 40%

6%

1%

Shumë

Mesatarisht

Pak

Aspak

Faqe | 22 …


3.2.5. Forma e organizimit të trajnimeve (fizike/online)

Nga aspekti i mënyrës së organizimit apo realizimit të trajnimeve në të kaluarën (trajnime fizike apo

online), nga ky hulumtim rezulton se në të kaluarën kanë dominuar trajnimet fizike me 92.3%. Rezultatet

më të detajuara mund të shihen në tabelën 11:

TABELA 11 - Forma e organizimit të trajnimeve

Në çfarë forme kanë

qenë trajnimet e

deritanishme?


Totali i

përgjithshëm

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Fizike 80 31 34 145 91.20% 27 3 22 52 92.86% 25 3 4 32 97.00% 229 92.30%

Online 1 0 1 2 1.30% 1 0 0 1 1.79% 0 0 0 0 0.00% 3 1.20%

Fizike dhe Online 4 3 5 12 7.50% 0 1 2 3 5.35% 1 0 0 1 3.00% 16 6.50%

Total 85 34 40 159 100.0% 28 4 24 56 100.0% 26 3 4 33 100.0% 248 100.0%


FIGURA 9 - Forma e organizimit të trajnimeve

Trajnimet që 248 ndërmarrjet i kanë vijuar në të kaluarën, janë mbajtur në formë fizike (salla, klasa) ose

në formën online. Rezultatet e këtij hulumtimi tregojnë se: 92% e ndërmarrjeve kanë vijuar trajnimet në

formë fizike, 1% në formë online dhe 7% në forme të kombinuar (fizike dhe online). Vlen të ceket se

pjesa më e madhe, apo 7% e ndërmarrjeve që kanë vijuar trajnime të kombinuara (fizike dhe online),

janë ndërmarrjet mikro.

92%

1% 7%

Fizike

Online

Fizike dhe Online

Faqe | 23 …


3.2.6. Ndikimi i trajnimeve online në performancën e të punësuarve në NVM-të

e anketuara

Të gjeturat e këtij hulumtimi tregojnë për një përqindje shumë të vogël të ndërmarrjeve, të cilat kanë

vijuar ndonjë trajnim online në të kaluarën, (vetëm 2.37% prej tyre).

Detajet e vlerësimit të NVM-ve të anketuara, lidhur me shkallën e ndikimit të trajnimeve në

performancën e të punësuarve në NVM, janë paraqitur në tabelën 12, ku vlen të theksohet se 58 % prej

tyre, i kanë vlerësuar trajnimet paraprake si shumë të efektshme.

TABELA 12 - Ndikimi i trajnimeve online në performancën e të punësuarve.

Trajnimet online,

sa kanë qenë të

efektshme?


Totali i

përgjithshëm

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Shumë 3 1 6 10 71.43% 0 0 1 1 25.00% 0 0 0 0 0.00% 11 57.90%

Mesatarisht 1 2 0 3 21.43% 0 1 2 3 75.00% 1 0 0 1 100.0% 7 36.80%

Pak 1 0 0 1 7.14% 0 0 0 0 0.00% 0 0 0 0 0.00% 1 5.30%

Aspak 0 0 0 0 0.00% 0 0 0 0 0.00% 0 0 0 0 0.00% 0 0.00%

Total 5 3 6 14 100.0% 0 1 3 4 100.0% 1 0 0 1 100.0% 19 100.0%


Lidhur me efektet e trajnimeve online

në performancën e punëtorëve të

trajnuar, 58% e ndërmarrjeve të

anketuara, këtë formë të trajnimeve e

kanë vlerësuar si shumë efektive në

ngrijën performancës së punëtorëve të

tyre, 37% e NVM-ve e kanë vlerësuar

me mesatarisht, ndërsa vetëm 5% e

kanë vlerësuar si pak të efektshme,

ndërkohë që nuk ka pasur ndërmarrje që

trajnimet online i kanë vlerësuar si

aspak të suksesshme.

FIGURA 10 - Ndikimi i trajnimeve online në performancën e të punësuarve

58%

37%

5% 0%

Shumë

Mesatarisht

Pak

Aspak

Faqe | 24 …


3.2.7. Mënyra e organizimit të trajnimeve

Nga këndvështrimi i organizimit të trajnimeve, me ekspertë të brendshëm (brenda ndërmarrjes) dhe/apo

të jashtëm (ekspertë jashtë ndërmarrjes), rezulton se 46% e ndërmarrjeve të anketuara, të cilat kanë

realizuar trajnime për stafin e ndërmarrjeve të tyre, i kanë realizuar ato me ekspertë jashtë ndërmarrjes

(ekspertë vendorë). Më detajisht, rezultatet krahasuese në këtë aspekt, mund të shihen në tabelën vijuese

(tabela 13):

TABELA 13 - Organizimi i trajnimeve

Si kanë qenë të organizuara

trajnimet?


Totali i

përgjithshëm

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Të brendshme - të ofruara

nga stafi i ndërmarrjes 14 3 2 19 12.3% 6 3 1 10 16.1% 7 1 1 9 29.0% 38 15.3%

Të jashtme - të ofruara

jashtë ndërmarrjes nga

ekspertë vendorë

51 21 17 89 57.4% 10 0 9 19 30.6% 5 1 0 6 19.4% 114 46.0%

Të jashtme - të ofruara

jashtë ndërmarrjes nga

ekspertë ndërkombëtarë

8 1 13 22 14.2% 4 2 7 13 21.0% 2 1 0 3 9.7% 38 15.3%

Të kombinuara 11 8 6 25 16.1% 11 1 8 20 32.3% 10 0 3 13 41.9% 58 23.4%

Total 84 33 38 155 100% 31 6 25 62 100% 24 3 4 31 100% 248 100%


FIGURA 11 - Organizimi i trajnimeve

Në bazë të të dhënave të nxjerra nga hulumtimi, është vërejtur se 15% e ndërmarrjeve kanë organizuar

trajnime të brendshme (me ekspertë brenda ndërmarrjes). Numër më i madh i trajnimeve janë trajnime të

jashtme, me ekspertë vendorë, me rreth 46%, ndërsa 15% janë trajnime të jashtme, me ekspertë

ndërkombëtarë, si dhe 24% e trajnimeve janë organizuar me kombinim të ekspertëve vendorë dhe

ndërkombëtarë, nga brenda ose jashtë ndërmarrjes.

15%

46%

15%

24% Të brendshme - të ofruara nga stafi I ndërmarrjes

Të jashtme - të ofruara jashtë ndërmarrjes nga ekspertë vendorë

Të jashtme - të ofruara jashtë ndërmarrjes nga ekspertë

ndërkombëtar

Të kombinuara

Faqe | 25 …


3.2.8. Burimi kryesor i financimit të trajnimeve në të kaluarën

Nga aspekti i burimeve të financimit të trajnimeve, rezulton se pjesa më e madhe e ndërmarrjeve të

anketuara, apo 57% prej atyre ndërmarrjeve që kanë trajnuar punëtorët e tyre në të kaluarën, financimin

e trajnimeve e kanë realizuar nga burimet vetanake, respektivisht buxheti i ndërmarrjes.

Më detajisht, burimet e financimit të trajnimeve në të kaluarën, janë pasqyruar në tabelën 14.

TABELA 14 - Burimi kryesor i financimit të trajnimeve

Cili ka qenë burimi

kryesor i financimit

të trajnimeve?


Totali i

përgjithshëm

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Vetanake 38 16 24 78 48.40% 17 4 18 39 70.91% 21 1 4 26 81.25% 143 57.70%

Të punësuarit 9 5 4 18 11.20% 3 0 1 4 7.28% 2 0 0 2 6.25% 24 9.70%

Institucionet

publike 17 8 4 29 18.00% 1 0 2 3 5.45% 2 0 0 2 6.25% 34 13.70%

Organizata

ndërkombëtare 21 5 7 33 20.50% 4 0 2 6 10.91% 1 0 0 1 3.12% 40 16.10%

Tjetër 1 2 0 3 1.90% 2 0 1 3 5.45% 0 1 0 1 3.13% 7 2.80%

Total 86 36 39 161 100.0% 27 4 24 55 100.0% 26 2 4 32 100.0% 248 100.0%


Nga figura 12, vërehet se 57% e

ndërmarrjeve të anketuara, kanë

përdorur burimet financiare vetanake

për organizimin e trajnimeve të

nevojshme, kurse 16% e tyre kanë

siguruar fonde nga organizatat

ndërkombëtare, nga institucionet

publike 14%, nga vet të punësuarit 10%,

si dhe nga burime të tjera (zakonisht

nga selia qendrore e përfaqësisë) 3%.

Gjithashtu, nëse shikohet struktura e

financimeve në bazë të madhësisë se

ndërmarrjeve, vërehet një strukturë e

ngjashme, ku burimet financiare

vetanake dominojnë si tek ndërmarrjet

mikro, ashtu edhe tek ato të vogla dhe të

mesme.

FIGURA 12 - Burimi kryesor i financimit të trajnimeve

57%

10%

14%

16% 3%

Vetanake Të punësuarit

Institucionet publike Organizata ndërkombëtare

Tjetër

Faqe | 26 …


3.2.9. Vlerësimi i përfitimeve nga trajnimet në raport me kostot e trajnimeve

Siç është cekur më lartë, ndërmarrjet që për organizimin e trajnimeve kanë përdorur buxhetin vetanak,

janë gjithsej 143 ndërmarrje apo 57% prej tyre, nga gjithsej 248 ndërmarrje që kanë trajnuar punëtorët në

të kaluarën. Lidhur me shkallën e kënaqshmërisë së NVM-ve të anketuara me përfitimet nga trajnimet në

raport me koston e organizimit të tyre, është paraqitur tabela 15, me të dhënat në vijim:

TABELA 15 - Vlerësimi i përfitimeve në raport me kostot për trajnime nga respodentët

Nëse ka qenë

financim vetanak, sa

ka qenë i

kushtueshme në

raport me përfitimet?


Totali i

përgjithshëm

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Shumë 1 2 3 6 7.79% 0 0 0 0 0.00% 2 0 1 3 10.70% 9 6.29%

Mesatarisht 13 7 13 33 42.86% 12 1 14 27 71.06% 10 0 1 11 39.30% 71 49.66%

Pak 15 4 3 22 28.57% 3 1 2 6 15.79% 6 1 1 8 28.60% 36 25.17%

Aspak 3 1 2 6 7.79% 0 1 1 2 5.26% 2 0 1 3 10.70% 11 7.69%

Pa përgjigje 7 2 1 10 12.99% 1 1 1 3 7.89% 3 0 0 3 10.70% 16 11.19%

Total 39 16 22 77 100.0% 16 4 18 38 100.0% 23 1 4 28 100.0% 143 100.0%


Siç shihet nga të dhënat e nxjerra nga

anketa dhe të paraqitura në figurën 13,

pjesa më e madhe e ndërmarrjeve të

anketuara, rreth 50%, i vlerësojnë

trajnimet e organizuara si mesatarisht të

kushtueshme në raport me përfitimet e

marra nga ato, ndërsa 25% e të

anketuarve i vlerësojnë më pak të

kushtueshme, 8% aspak të kushtueshme,

6% shumë të kushtueshme dhe 11% nuk

kanë dhënë përgjigje.

Shikuar nga madhësia e ndërmarrjeve

vërehet një strukturë e përafërt e

përgjigjeve tek të tri llojet e

ndërmarrjeve, si te ndërmarrjet mikro, te

vogla dhe të mesme, ku dominon

përgjigja e vlerësimit mesatarisht e

kushtueshme, e që pasohet nga përgjigja

pak të kushtueshme.

FIGURA 13 - Vlerësimi i përfitimeve në raport me kostot për trajnime nga

respodentët

6%

50% 25%

8% 11%

Shumë

Mesatarisht

Pak

Aspak

Pa përgjigje

Faqe | 27 …


3.2.10. Arsyet e mos-vijimit së trajnimeve në të kaluarën

Nga mostra e hulumtimit prej 800 ndërmarrjeve, 552 ndërmarrje apo 69% e ndërmarrjeve të anketuara,

janë deklaruar se nuk kanë vijuar ndonjë trajnim në të kaluarën. Gjatë hulumtimit janë analizuar arsyet e

mos vijimit së trajnimeve dhe në bazë të vlerësimeve që ndërmarrjet kanë dhënë në këtë pyetje, rezulton

se 42% prej tyre, nuk i kanë vlerësuar të nevojshme trajnimet, pasuar me përgjigjet e tjera të pasqyruara në

tabelën vijuese (Tabela 16):

TABELA 16 - Arsyet e mos-vijimit së trajnimeve

Arsyet e mos vijimit së

trajnimeve më herët


Totali i

përgjithshëm

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Kostoja e lartë 15 8 8 31 7.00% 4 1 3 8 8.50% 1 0 1 2 11.80% 41 7.40%

Nuk janë vlerësuar të

nevojshme trajnimet 93 16 75 184 41.70% 17 5 20 42 44.70% 6 1 3 10 58.80% 236 42.80%

Nuk kemi pasur

njohuri rreth

mundësive të

trajnimeve

69 18 62 149 33.80% 14 0 14 28 29.80% 2 1 1 4 23.50% 181 32.80%

Nuk na janë përshtatur

mundësitë e ofruara

për trajnime

27 6 14 47 10.70% 7 0 4 11 11.70% 0 0 1 1 5.90% 59 10.70%

Tjetër 11 6 13 30 6.80% 0 0 5 5 5.30% 0 0 0 0 0.00% 35 6.30%

Total 215 54 172 441 100.0% 42 6 46 94 100.0% 9 2 6 17 100% 552 100.0%


Nga hulumtimi është vërejtur se, arsyeja e mos vijimit së trajnimeve, tek një numër i madh i

ndërmarrjeve apo 43% prej tyre, është se nuk i kanë vlerësuar të nevojshëm trajnimet, 33% kanë

deklaruar se nuk kanë pasur njohuri rreth mundësive të trajnimeve, 11% prej tyre se nuk iu janë

përshtatur mundësitë e ofruara për trajnime, 7% se kostot kanë qenë të larta, ndërsa 6% kanë dhënë

përgjigje të tjera.

FIGURA 14 - Arsyet e mos-vijimit së trajnimeve

7%

43%

33%

11% 6% Kostoja e lartë

Nuk janë vlerësuar të nevojshme trajnimet

Nuk kemi pasur njohuri rreth mundësive të trajnimeve

Nuk na janë përshtatur mundësitë e ofruara për trajnime

Tjetër

Faqe | 28 …


3.2.11. Pengesat dhe vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat e NVM-ve nga

mungesa e pjesëmarrjes në trajnime

Me qëllim të identifikimit të vështirësive, që ndërmarrjet i hasin nga mungesa e pjesëmarrjes në trajnime,

është bërë analiza vijuese, nga rezulton se shitjet e pamjaftueshme janë sfida kryesore për NVM-të.

Lidhur me këtë çështje, renditja e vlerësimeve të ndërmarrjeve të anketuara është pasqyruar në tabelën

17.

TABELA 17 - Pengesat/ vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat që NVM-të i hasin nga mungesa e trajnimeve

Cilat janë pengesat/

vështirësitë


Total

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

To

tal

Menaxhim i dobët i

ndërmarrjes 1 3 4 8 1.82% 0 1 1 2 2.13% 0 0 0 0 0.00% 10 1.81%

Mungesa e kontrollit

adekuat 8 3 7 18 4.09% 6 0 3 9 9.57% 0 0 1 1 5.56% 28 5.07%

Shitjet e pa

mjaftueshme 82 18 76 176 40.00% 11 0 11 22 23.40% 3 1 1 5 27.78% 203 36.78%

Marketingu jo adekuat 30 12 29 71 16.14% 7 1 11 19 20.22% 1 0 0 1 5.55% 91 16.49%

Rendimenti dhe

eficenca në prodhim/

shërbime

16 3 2 21 4.77% 7 2 2 11 11.70% 4 0 0 4 22.22% 36 6.52%

Tjetër 7 2 4 13 2.95% 3 0 2 5 5.32% 0 0 0 0 0.00% 18 3.26%

Pa përgjigje 70 14 49 133 30.23% 8 2 16 26 27.66% 2 1 4 7 38.89% 166 30.07%

Total 214 55 171 440 100.0% 42 6 46 94 100.0% 10 2 6 18 100.0% 552 100.0%


Nga ndërmarrjet e anketuara, 37% e tyre deklarojnë se vështirësitë që i hasin në punë nga mungesa e

pjesëmarrjes në trajnime, janë shitjet e pamjaftueshme, ndërsa 16.5% e tyre theksojnë mungesën e

marketingut adekuat.

Pengesat tjera të përmendura nga NVM-të e anketuara kanë qenë menaxhimi i dobët i ndërmarrjes (2%),

mungesa e kontrollit adekuat (5%), rendimenti dhe efikasiteti në prodhim apo shërbime (3%), dhe të tjera

(3%), ndërsa në anën tjetër, 30% e NVM-ve nuk janë përgjigjur në këtë pyetje.

FIGURA 15 - Pengesat/ vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat që NVM-të i hasin nga mungesa e trajnimeve

2%

5%

37%

16% 7%

3%

30%

Menaxhim i dobët i ndërmarrjes

Mungesa e kontrollit adekuat

Shitjet e pa mjaftueshme

Marketingu jo adekuat

Rendimenti dhe eficenca në prodhim/ shërbime

Tjetër

Pa përgjigje

Faqe | 29 …


3.3. PJESA III - Nevoja e NMV-ve për trajnime në të ardhmen

Pjesa III, e pyetësorit dhe rrjedhimisht e këtij hulumtimi, përmban informata rreth nevojave të NVM-ve

për trajnime në të ardhmen, ku janë listuar 74 lloje të trajnimeve të propozuara në 3 kategori kryesore:

o Trajnime menaxheriale;

o Trajnime operative/ administrative; dhe

o Trajnime profesionale/ teknike.

Vlerësimi i nevojave të NVM-ve për trajnimet e mësipërme, është realizuar përmes tri (3) shkallëve të

vlerësimit, ku:

o 0 - Nënkupton që ndërmarrjet nuk kanë nevojë për trajnime;

o 1 - Nënkupton që ndërmarrjet deri diku kanë nevojë për trajnime; dhe

o 2 - Nënkupton që ndërmarrjet kanë shumë nevojë për trajnime.

Në vijim të këtij raporti, është analizuar në detaje nevoja e NVM-ve për këto trajnime, si dhe janë

identifikuar nevojat e menjëhershme dhe nevojat afatgjate të NVM-ve për trajnime.

3.3.1. Nevoja e ndërmarrjeve për trajnime menaxheriale

Në pjesën e trajnimeve menaxheriale, janë përzgjedhur gjithsej 37 trajnime, të cilat janë cilësuar si më

të rëndësishmet e kësaj fushe, ku të njëjtat janë ndarë në gjashtë (6) grupe kryesore të trajnimeve, duke

përfshirë:

o Trajnimet menaxheriale;

o Burimet njerëzore;

o Prokurim publik dhe tenderim;

o Menaxhim financiar;

o Vlerësim i tregut; dhe

o Marketing.

Në këtë pjesë, është analizuar nevoja e NVM-ve të anketuara për trajnime menaxheriale dhe janë

identifikuar nevojat e menjëhershme dhe ato afatgjate të ndërmarrjeve për këto trajnime.

3.3.1.1. Nevoja për trajnime menaxheriale

Në kategorinë e trajnimeve menaxheriale, janë përfshirë trajnimet si: menaxhimi i përgjithshëm i

ndërmarrjes, planifikimi strategjik dhe organizimi, përpilimi i planit të biznesit, vendimmarrja

menaxheriale, e të ngjashme. Në tabelat 18, 19 dhe 20, janë listuar trajnimet e ofruara në këtë fushë, si

dhe nevoja e NVM-ve të anketuara për të vijuar këto trajnime:

TABELA 18 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime menaxheriale

Faqe | 30 …


TRAJNIMET MENAXHERIALE

Mikro

Prodhues Shërbyes Tregtar Total

0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2

Planifikim strategjik dhe organizim 209 43 48 67 7 16 138 29 43 69.00% 13.17% 17.83%

Plan biznesi 166 33 101 51 6 33 115 30 65 55.33% 11.50% 33.17%

Menaxhimi i përgjithshëm i

ndërmarrjes 223 23 54 66 7 17 143 18 49 72.00% 8.00% 20.00%

Vendimmarrja menaxheriale 267 15 18 84 3 3 188 6 16 89.83% 4.00% 6.17%

Menaxhimi kualitativ dhe ndërmarrja 267 10 23 83 3 4 188 7 15 89.67% 3.33% 7.00%

Menaxhimi dhe vlerësimi i riskut 273 12 15 85 1 4 194 9 7 92.00% 3.67% 4.33%

Prezantim dhe përfqësim biznesi 252 12 36 77 2 11 168 9 33 82.83% 3.83% 13.33%

Ndjekja e rekomandimeve të

auditorëve 291 5 4 86 2 2 203 3 4 96.67% 1.67% 1.67%


TABELA 19 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime menaxheriale


E vogël


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2


Plan biznesi 41 7 22 6 1 3 47 9 14 62.67% 11.33% 26.00%

Menaxhimi i përgjithshëm i ndërmarrjes 44 6 20 7 0 3 44 8 18 63.33% 9.33% 27.33%





Ndjekja e rekomandimeve të auditorëve 66 2 2 9 0 1 67 0 3 94.67% 1.33% 4.00%


TABELA 20 – Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime menaxheriale


E mesme


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2


Plan biznesi 20 9 6 4 0 1 7 2 1 62.00% 22.00% 16.00%

Menaxhimi i përgjithshëm i ndërmarrjes 21 6 8 4 0 1 5 1 4 60.00% 14.00% 26.00%





Ndjekja e rekomandimeve të auditorëve 28 4 3 4 0 1 8 1 1 80.00% 10.00% 10.00%


Faqe | 31 …


Në figurën 16, është paraqitur grafikisht edhe nevoja e ndërmarrjeve për trajnimet e fushës

menaxheriale, ku siç është cekur më lartë, nevoja më e madhe është treguar për trajnimin mbi hartimin

e planit të biznesit, i cili është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 30.75% e ndërmarrjeve, deri diku i

nevojshëm nga 12.3% e tyre, derisa është cilësuar si i pa nevojshëm nga 57.13%. Një tjetër trajnim i

rëndësishëm në këtë pjesë të trajnimeve, është edhe trajnimi rreth menaxhimit të përgjithshëm të

ndërmarrjes, i cilësuar si shumë i nevojshëm nga 21.75% e NVM-ve, deri diku i nevojshëm nga 8.63%

e ndërmarrjeve dhe jo relevant nga 69.93% e tyre. Planifikimi strategjik dhe organizimi, po ashtu është

cilësuar si trajnim i nevojshëm nga NVM-të e anketuara, ku 19.88% e ndërmarrjeve e kanë cilësuar si

shumë të nevojshëm, derisa 13.25% kanë deklaruar që ky trajnim është deri diku i nevojshëm në

ndërmarrjet e tyre. Një pjesë relativisht e madhe e të anketuarve, apo 66.88%, e kanë vlerësuar këtë

trajnim si jo relevant për veprimtarinë e tyre.

FIGURA 16 – Nevoja e NVM-ve për trajnime menaxheriale

3.3.1.2. Nevoja për trajnimet mbi burimet njerëzore

Në grupin e trajnimeve për burime njerëzore, janë përfshirë trajnimet si menaxhimi i burimeve

njerëzore, delegimi i përgjegjësive, kontrolli dhe matja e performancës, motivimi i punëtorëve dhe

menaxhimi i kohës. Në tabelat 21, 22 dhe 23, janë pasqyruar rezultatet e anketës në lidhje me nevojat e

ndërmarrjeve për trajnime në këtë fushë.

TABELA 21 - Nevoja e mikro- ndërmarrjeve për trajnimet mbi burimet njerëzore

BURIMET NJERËZORE

Mikro


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2

Menaxhim i burimeve njerëzore 271 15 14 86 2 2 194 7 9 91.83% 4.00% 4.17%

Delegim i përgjegjësive 283 11 6 83 2 5 202 6 2 94.67% 3.17% 2.17%

Kontroll dhe matje e performancës 274 11 15 83 3 4 194 9 7 91.83% 3.83% 4.33%

Motivim 272 13 15 81 3 6 189 11 10 90.33% 4.50% 5.17%

Menaxhim i kohës 264 12 24 81 3 6 188 10 12 88.83% 4.17% 7.00%


TABELA 22 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnimet mbi burimet njerëzore

66.88%

57.13%

69.63%

86.25%

86.75%

89.63%

79.50%

95.25%

13.25%

12.13%

8.63%

5.88%

4.62%

4.75%

5.25%

2.13%

19.88%

30.75%

21.75%

7.88%

8.63%

5.62%

15.25%

2.63%

Planifikim strategjik dhe organizim

Plan biznesi

Menaxhimi i përgjithshëm i ndërmarrjes

Vendimmarrja menaxheriale

Menaxhimi kualitativ dhe ndërmarrja

Menaxhimi dhe vlerësimi i riskut

Prezantim dhe përfqësim biznesi

Ndjekja e rekomandimeve të auditorëve

0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm

Faqe | 32 …


BURIMET NJERËZORE

E vogël


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2




Motivim 53 6 11 6 1 3 56 6 8 76.67% 8.67% 14.67%

Menaxhim i kohës 55 4 11 7 1 2 53 7 10 76.67% 8.00% 15.33%


TABELA 23 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnimet mbi burimet njerëzore

BURIMET NJERËZORE

E mesme


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2




Motivim 25 4 6 4 0 1 7 2 1 72.00% 12.00% 16.00%

Menaxhim i kohës 25 4 6 4 0 1 8 1 1 74.00% 10.00% 16.00%


Nga të dhënat e tabelave paraprake (21, 22 dhe 23), janë paraqitur grafikisht edhe nevojat e NVM-ve

për trajnime në fushën e burimeve njerëzore (Figura 17). Trajnimet më të nevojshme, janë gjetur të

jenë: Trajnimi për menaxhimin e kohës, ku 9.13% e NVM të anketuara kanë deklaruar se kanë shumë

nevojë për një trajnim të tillë, 5.25% e tyre e cilësojnë këtë si deri diku të nevojshëm, kurse 85.63%

nuk kanë shprehur fare interesim për trajnimin në fjalë. Menaxhimi i burimeve njerëzore, ka zgjuar

interesim për 8.13% të NVM-ve të anketuara, të cilat e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm këtë

trajnim, deri diku të nevojshëm e kanë vlerësuar 5.25% e tyre, derisa 86.63% e NVM-ve të anketuara,

këtë trajnimin e kanë vlerësuar si të pa nevojshëm. Trajnimi për motivim të punëtorëve, është cilësuar

si shumë i nevojshëm nga 7.63% e ndërmarrjeve, 5.75% kanë deklaruar se ky trajnim është deri diku i

nevojshëm, derisa 86.63% e NVM-ve të anketuara e kanë vlerësuar si të pa nevojshëm për

ndërmarrjen.

FIGURA 17 – Nevoja e NVM-ve për trajnime në fushën e burimeve njerëzore

86.63%

91.63%

87.75%

86.63%

85.63%

5.25%

4.00%

6.00%

5.75%

5.25%

8.13%

4.38%

6.25%

7.63%

9.13%

Menaxhim i burimeve njerëzore

Delegim i përgjegjësive

Kontroll dhe matje e performancës

Motivim

Menaxhim i kohës


Faqe | 33 …


3.3.1.3. Nevoja për trajnime në prokurim publik dhe tenderim

Në kategorinë e trajnimeve për prokurim publik dhe tenderim, janë listuar trajnimet si: rregullat dhe

procedurat e prokurimit publik, plani i prokurimit, e-prokurimi, zbatimi i kontratave publike, përgatitja

e dosjes së tenderit dhe të ngjashme. Për më tepër, në tabelat në vijim (tabela 24, 25 dhe 26), janë

paraqitur gjetjet e anketës për nevojat e NVM-ve të anketuara për trajnime në këtë fushë.

TABELA 24 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në prokurim publik dhe tenderim

PROKURIM PUBLIK DHE

TENDER

Mikro


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2

Rregullat kombëtare dhe procedurat e

aplikuara në prokurim publik 265 20 15 82 5 3 182 15 13 88.17% 6.67% 5.17%

Plani i prokurimit 264 18 18 83 3 4 181 13 16 88.00% 5.67% 6.33%

Prokurimi elektronik 264 13 23 82 2 6 180 9 21 87.67% 4.00% 8.33%

Zbatimi i kontratave publike 270 12 18 83 3 4 185 6 19 89.67% 3.50% 6.83%

Përgatitja e termave të referencës 276 10 14 82 4 4 189 10 11 91.17% 4.00% 4.83%

Përgatitja e dosjeve të tenderit, lansimi i

tenderëve/ thirrjet për propozim 271 12 17 82 1 7 192 8 10 90.83% 3.50% 5.67%

Komisioni i vlerësimit te tenderit/ Paneli

i listës se shkurtër 278 12 10 85 1 4 197 8 5 93.33% 3.50% 3.17%

Procedurat e tenderit të shërbimeve/

furnizimeve/ punimeve/ granteve 273 13 14 83 2 5 194 8 8 91.67% 3.83% 4.50%


TABELA 25 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në prokurim publik dhe tenderim

PROKURIM PUBLIK DHE

TENDER

E vogël


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2














Faqe | 34 …


TABELA 26 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në prokurim publik dhe tenderim

PROKURIM PUBLIK DHE

TENDER

E mesme


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2














Figura 18, pasqyron nevojat e NVM-ve të anketuara për trajnime në fushën e prokurimit publik dhe

tenderimit. Trajnimi i cilësuar si më i nevojshmi nga ky grup trajnimesh, është gjetur të jetë trajnimi për

prokurim elektronik, i cili është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 9.88% e NVM-ve të anketuara, si

deri diku të nevojshëm e kanë vlerësuar 5.13% e tyre, ndërsa si jo relevant për veprimtarinë e tyre e

kanë cilësuar 85% e NVM-ve. Një tjetër trajnim me interes për NVM-të e anketuara, është gjetur të jetë

edhe trajnimi për plan të prokurimit, ku 8.13% e ndërmarrjeve e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm,

6.13% si deri diku të nevojshëm dhe 85.75% si të pa nevojshëm. Zbatimi i kontratave publike ka zgjuar

interes për 7.75% të NVM-ve të anketuara, të cilat e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 4.63% të

tyre e kanë cilësuar si deri diku të nevojshëm, ndërsa si jo relevant e kanë vlerësuar 87.63 % e tyre.

FIGURA 18 – Nevoja e NVM-ve për trajnime në prokurim publik dhe tenderim

85.75%

85.75%

85.00%

87.63%

89.25%

88.75%

91.88%

90.00%

7.38%

6.12%

5.13%

4.62%

4.88%

4.25%

3.75%

4.25%

6.88%

8.13%

9.88%

7.75%

5.88%

7.00%

4.38%

5.75%

Rregullat kombëtare dhe procedurat e aplikuara në…

Plani i prokurimit

Prokurimi elektronik

Zbatimi i kontratave publike

Përgatitja e termave të referencës

Përgatitja e dosjeve të tenderit, lansimi i tenderëve/ thirrjet…

Komisioni i vlerësimit te tenderit/ Paneli i listës se shkurtër

Procedurat e tenderit të shërbimeve/ furnizimeve/…


Faqe | 35 …


3.3.1.4. Nevoja për trajnime në menaxhim financiar

Trajnimet e ofruara tek kjo kategori, kryesisht janë trajnime që kanë të bëjnë me: planifikimin financiar

dhe atë të investimeve, analizën kost/benefit, planifikimin dhe rrjedhën e fondeve, certifikimin, etj. Në

tabelat vijuese (tabela 27, 28 dhe 29), është paraqitur nevoja e NVM-ve të anketuara për të vijuar këto

trajnime.

TABELA 27 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në menaxhim financiar

MENAXHIM FINANCIAR

Mikro


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2

Planifikim financiar 285 8 7 86 2 2 198 10 2 94.83% 3.33% 1.83%

Planifikim i investimeve 282 7 11 85 3 2 199 9 2 94.33% 3.17% 2.50%

Analiza kost/ benefit e

produktit/biznesit 285 5 10 86 3 1 200 5 5 95.17% 2.17% 2.67%

Rrjedha e fondeve 293 3 4 88 2 0 202 7 1 97.17% 2.00% 0.83%

Planifikimi i fondeve 287 8 5 88 1 1 205 2 3 96.67% 1.83% 1.50%

Kërkimi i fondeve nga KE (Komisioni

Evropian) 249 4 47 81 4 5 198 5 7 88.00% 2.17% 9.83%

Certifikimi/ Verifikimi i shpenzimeve 294 2 4 90 0 0 208 0 2 98.67% 0.33% 1.00%

Mbyllja e programeve 298 1 1 89 1 0 207 2 1 99.00% 0.67% 0.33%

Rialokimi i fondeve 298 1 1 89 1 0 208 1 1 99.17% 0.50% 0.33%


TABELA 28 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në menaxhim financiar

MENAXHIM FINANCIAR

E Vogël


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2



Analiza kost/ benefit e produktit/biznesit 64 3 3 9 0 1 62 3 5 90.00% 4.00% 6.00%




Evropian) 49 1 20 9 1 0 60 3 7 78.67% 3.33% 18.00%





Faqe | 36 …


TABELA 29 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në menaxhim financiar

MENAXHIM FINANCIAR

E Mesme


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2



Analiza kost/ benefit e

produktit/biznesit 30 4 1 4 1 0 9 0 1 86.00% 10.00% 4.00%




Evropian) 24 1 10 4 1 0 9 0 1 74.00% 4.00% 22.00%





Trajnimi i cilësuar si më i nevojshmi nga ky grup trajnimesh, është gjetur të jetë trajnimi për kërkim të

fondeve nga Komisioni Evropian (KE), i cili është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 12.13% e NVM-

ve të anketuara, deri diku të nevojshëm e kanë vlerësuar 2.5% e ndërmarrjeve, derisa si jo relevant për

veprimtarinë e tyre e kanë cilësuar 85.38% e NVM-ve. Planifikimi i investimeve ka zgjuar interesim

për 3.63% të NVM-ve, të cilat e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm dhe 4.13% të tyre që e kanë

cilësuar si deri diku të nevojshëm, kundrejt 92.25% të NVM-ve që këtë trajnim e kanë cilësuar si jo

relevant për ndërmarrjen. Një tjetër trajnim me interes për NVM-të, del të jetë edhe trajnimi për

analizën kost/ benefit të investimit, ku 3.38% e ndërmarrjeve e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm,

3% si deri diku të nevojshëm dhe 93.63% si të pa nevojshëm.

FIGURA 19 – Nevoja e NVM-ve për trajnime në menaxhim të financave

92.50%

92.25%

93.63%

96.00%

95.38%

85.38%

96.63%

98.13%

98.00%

4.75%

4.12%

3.00%

2.75%

2.75%

2.50%

1.00%

1.00%

1.25%

2.75%

3.63%

3.38%

1.25%

1.88%

12.13%

2.38%

0.88%

0.75%

Planifikim financiar

Planifikim i investimeve

Analiza kost/ benefit e produktit/biznesit

Rrjedha e fondeve

Planifikimi i fondeve

Kërkimi i fondeve nga KE…

Certifikimi/ Verifikimi i shpenzimeve

Mbyllja e programeve

Rialokimi i fondeve


Faqe | 37 …


3.3.1.5. Nevoja për trajnime mbi vlerësimin e tregut

Një tjetër grup trajnimesh, që është trajtuar në këtë hulumtim, ka të bëjë me vlerësimin e tregut,

respektivisht vlerësimin e tregut të brendshëm dhe vlerësimin e tregut rajonal, qasjen në import/eksport

dhe procedurat e import/eksportit. Në tabelat 30, 31 dhe 32, është dhënë në detaje edhe nevoja e

ndërmarrjeve mikro, të vogla dhe të mesme për trajnime në këtë fushë.

TABELA 30 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime mbi vlerësimin e tregut

VLERËSIMI I TREGUT

Mikro


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2

Qasja në eksport dhe procedurat e

eksportit 248 10 42 89 1 0 202 4 4 89.83% 2.50% 7.67%

Qasja në import dhe procedurat e

importit 259 9 32 85 1 4 176 12 22 86.67% 3.67% 9.67%

Vlerësim i tregut te brendshëm 258 14 28 83 2 5 174 8 28 85.83% 4.00% 10.17%

Vlerësim i tregut rajonal 264 9 27 86 2 2 192 9 9 90.33% 3.33% 6.33%


TABELA 31 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime mbi vlerësimin e tregut

VLERËSIMI I TREGUT

E vogël


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2


eksportit 46 2 22 9 0 1 60 4 6 76.67% 4.00% 19.33%


importit 53 2 15 9 1 0 53 4 13 76.67% 4.67% 18.67%




TABELA 32 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime mbi vlerësimin e tregut

VLERËSIMI I TREGUT

E mesme


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2


eksportit 16 4 15 5 0 0 6 0 4 54.00% 8.00% 38.00%


importit 20 5 10 5 0 0 7 0 3 64.00% 10.00% 26.00%




Në figurën 20, është paraqitur nevoja e ndërmarrjeve për trajnime në fushën e vlerësimit të tregut, ku

trajnimi për vlerësimin e tregut të brendshëm, është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 13.88% e

NVM-ve, deri diku i nevojshëm nga 4.13%, kurse 82% e ndërmarrjeve të anketuara kanë deklaruar se

ky trajnim është jo relevant për veprimtarinë e tyre. Trajnimi për qasjen në import dhe procedurat e

Faqe | 38 …


importit, është vlerësuar si i nevojshëm nga 12.38% e NVM-ve, 4.25% e kanë vlerësuar si deri diku të

nevojshëm, kurse 83.38% e shohin si të pa nevojshëm. Një tjetër trajnim me interes për NVM-të, është

edhe trajnimi për qasjen në eksport dhe procedurat e eksportit, i vlerësuar si shumë i nevojshëm prej

11.75% e ndërmarrjeve të anketuara, deri diku i nevojshëm për 3.13% prej tyre, dhe jo i nevojshëm për

85.13% të NVM-ve të anketuara. Nga ana tjetër, 9.25% e ndërmarrjeve të anketuara kanë deklaruar se

trajnimi për vlerësimin e tregut rajonal, është shumë i nevojshëm, një numër prej 3.63% të NVM-ve, e

kanë vlerësuar si deri diku të nevojshëm, kurse pjesa më e madhe e tyre (87.13%), e kanë vlerësuar si

jo të nevojshëm për veprimtarinë e tyre.

FIGURA 20 – Nevoja e NVM-ve për trajnime mbi vlerësimin e tregut

3.3.1.6. Nevoja për trajnimet në fushën e marketingut

Në këtë grup trajnimesh janë përfshirë trajnimet për: planifikim të marketingut, strategjinë e shitjes dhe

mjetet e marketingut. Këto trajnime kanë tërhequr në masë të madhe vëmendjen e NVM-ve, duke bërë

kështu, që të rangohen ndër trajnimet më të nevojshme për NVM-të e anketuara.

TABELA 33 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnimet në fushën e marketingut

MARKETING

Mikro


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2

Planifikimi i marketingut 162 34 104 48 16 26 100 25 85 51.67% 12.50% 35.83%

Strategjia e shitjes 152 32 116 46 12 32 88 23 99 47.67% 11.17% 41.17%

Mjetet e marketingut 179 26 95 58 10 22 117 26 67 59.00% 10.33% 30.67%


TABELA 34 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnimet në fushën e marketingut

MARKETING

E vogël


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2





85.13%

83.38%

82.00%

87.13%

3.13%

4.25%

4.12%

3.63%

11.75%

12.38%

13.88%

9.25%

Qasja në eksport dhe procedurat e eksportit

Qasja në import dhe procedurat e importit

Vlerësim i tregut te brendshëm

Vlerësim i tregut rajonal


Faqe | 39 …


TABELA 35 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnimet në fushën e marketingut

MARKETING

E mesme


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2





Bazuar në të dhënat e anketës, grafikisht është paraqitur edhe nevoja ndërmarrjeve për trajnime në

fushën e marketingut. Siç shihet edhe tek figura 21, strategjia e shitjes, është cilësuar si shumë i

nevojshëm nga 43.75% e ndërmarrjeve të anketuara, deri diku i nevojshëm nga 10.38% e tyre, si dhe

nga 45.88% e tyre, është vlerësuar si i pa nevojshëm. Po ashtu, edhe planifikimi i marketingut është

vlerësuar lartë nga ndërmarrjet e anketuara, ku 38.63% e NVM-ve e kanë vlerësuar si shumë të

nevojshëm, 11.38% deri diku të nevojshëm, derisa, 50% e tyre e kanë cilësuar si të pa nevojshëm.

Trajnimi për mjetet e marketingut ka zgjuar interes për 33% të NVM-ve, të cilat e kanë vlerësuar si

shumë të nevojshëm, 9.5% të tyre që e kanë cilësuar si deri duku të nevojshëm, derisa 57.5% të NVM-

ve e kanë cilësuar si jo relevant për ndërmarrjen.

FIGURA 21 – Nevoja e NVM-ve për trajnime në fushën e marketingut

3.3.2. Nevoja e ndërmarrjeve për trajnime operative/ administrative

Në kategorinë e trajnimeve operative/ administrative, janë përzgjedhur 23 trajnime, të cilat janë

vlerësuar si më me rëndësi në këtë fushë, ku të njëjtat janë ndarë në pesë (5) grupe kryesore të

trajnimeve, duke përfshirë këtu:

o Trajnimet operative/ administrative,

o Përgatitja dhe menaxhimi i projekteve,

o Menaxhimi i financave dhe kontabiliteti,

o Shërbim ndaj klientëve,

o Të tjera;

Në vijim të këtij raporti është analizuar nevoja e NVM-ve për trajnime operative/ administrative dhe

janë identifikuar nevojat e menjëhershme dhe ato afatgjatë të NVM-ve për këto trajnime.

50.00%

45.88%

57.50%

11.38%

10.38%

9.50%

38.63%

43.75%

33.00%

Planifikimi i marketingut

Strategjia e shitjes

Mjetet e marketingut


Faqe | 40 …


3.3.2.1. Nevoja për trajnime operative/ administrative

Trajnimet e ofruara tek kjo kategori, janë kryesisht trajnime që kanë të bëjnë me: zhvillimin e

produkteve apo shërbimeve, komunikimin me palë, menaxhimin e keshit, menaxhimin e zyrës, e të

ngjashme. Në tabelat 36, 37 dhe 38, janë paraqitur tabelat përkatëse me trajnimet e kërkuara në këtë

fushë, si dhe shkalla e nevojave të NVM-ve për të vijuar këto trajnime.

TABELA 36 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime operative/ administrative

TRAJNIME OPERATIVE/

ADMINISTRATIVE

Mikro


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2

Zhvillimi i produkteve/shërbimeve 245 11 44 76 4 10 184 5 21 84.17% 3.33% 12.50%

Menaxhimi i zyrës 282 8 10 88 1 1 202 4 4 95.33% 2.17% 2.50%

Koordinimi 284 6 10 88 1 1 204 4 2 96.00% 1.83% 2.17%

Raportimi 286 6 8 88 0 2 205 3 2 96.50% 1.50% 2.00%

Menaxhimi i kesh-it 281 11 8 87 1 2 196 3 11 94.00% 2.50% 3.50%

Komunikimi me palë 255 12 33 82 2 6 182 5 23 86.50% 3.17% 10.33%


TABELA 37 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime operative/ administrative

TRAJNIME OPERATIVE/

ADMINISTRATIVE

E vogël


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2



Koordinimi 59 4 7 9 0 1 63 4 3 87.33% 5.33% 7.33%

Raportimi 59 5 6 9 0 1 66 3 1 89.33% 5.33% 5.33%




TABELA 38 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime operative/ administrative

TRAJNIME OPERATIVE/

ADMINISTRATIVE

E mesme


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2



Koordinimi 26 4 5 3 0 2 8 1 1 74.00% 10.00% 16.00%

Raportimi 27 4 4 3 0 2 8 1 1 76.00% 10.00% 14.00%




Faqe | 41 …


Në figurën 22, të gjeneruar nga të dhënat e anketës, janë identifikuar nevojat e NVM-ve për trajnime

operative/ administrative. Trajnimi i cilësuar si më i nevojshmi nga ky grup trajnimesh, është gjetur të

jetë trajnimi për zhvillimin e produktit apo shërbimit, i cili është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga

14.25% e NVM-ve të anketuara, si deri diku të nevojshëm e kanë vlerësuar 4.25% e ndërmarrjeve,

derisa si jo relevant për veprimtarinë e tyre e kanë cilësuar 81.5% e NVM-ve. Një tjetër trajnim me

interes për NVM-të, është gjetur të jetë erdhe trajnimi për komunikim me palë, ku 11.88% e

ndërmarrjeve e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 4.13% si deri diku të nevojshëm dhe 84% si të pa

nevojshëm. Menaxhimi i keshit, ka zgjuar interes për 5% të NVM-ve të cilat e kanë vlerësuar si shumë

të nevojshëm, 4.13% të tyre që e kanë cilësuar si deri diku të nevojshëm, ndërsa 90.88% të NVM-ve

këtë trajnim e kanë cilësuar si jo relevant për ndërmarrjen.

FIGURA 22 – Nevoja e NVM-ve për trajnime operative/administrative

3.3.2.2. Nevoja për trajnime në përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve

Tek trajnimet për përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve, janë listuar trajnimet si: aplikimi për

projekte apo grante, përgatitja e formës së aplikimit, kontraktimi dhe implementimi i kontratës, e të

ngjashëm. Tabelat 39, 40 dhe 41, përshkruajnë nevojën e shprehur të ndërmarrjeve për trajnime në këtë

fushë. TABELA 39 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve

PËRGATITJA DHE MENAXHIMI

I PROJEKTEVE

Mikro


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2

Komunikimi gjate përgatitjes se

projektit 236 34 30 70 13 7 194 13 3 83.33% 10.00% 6.67%

Përdorimi i asistencës teknike për

përgatitjen e projektit/ grantit 214 41 45 69 9 12 193 12 5 79.33% 10.33% 10.33%

Përgatitja e aplikacioneve (Forma e

Aplikacionit) 189 22 89 67 6 17 186 13 11 73.67% 6.83% 19.50%

Aplikimi për projekte/ grante 174 17 109 58 7 25 175 13 22 67.83% 6.17% 26.00%

Kontraktimi 211 11 78 65 4 21 191 10 9 77.83% 4.17% 18.00%

Implementimi i kontratës 222 16 62 65 4 21 195 9 6 80.33% 4.83% 14.83%

Kuptimi dhe zbatimi i dispozitave

ligjore dhe rregullat relevante

kombëtare/ udhëzimet për zbatimin

(implementimin e projektit)

248 28 24 78 6 6 203 6 1 88.17% 6.67% 5.17%

Organizimi i eventeve, takimeve etj. 254 29 17 81 6 3 203 5 2 89.67% 6.67% 3.67%


81.50%

92.13%

93.00%

93.88%

90.88%

84.00%

4.25%

3.75%

3.00%

2.75%

4.12%

4.12%

14.25%

4.12%

4.00%

3.38%

5.00%

11.88%

Zhvillimi i produkteve/shërbimeve

Menaxhimi i zyrës

Koordinimi

Raportimi

Menaxhimi i kesh-it

Komunikimi me palë


Faqe | 42 …


TABELA 40 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në përgatitjen dhe menaxhim e projekteve

PËRGATITJA DHE MENAXHIMI I

PROJEKTEVE

E vogël


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2


projektit 55 9 6 10 0 0 63 6 1 85.33% 10.00% 4.67%




Aplikacionit) 43 7 20 8 1 1 54 8 8 70.00% 10.67% 19.33%


Nënshkrimi i kontratës 48 7 15 9 0 1 60 5 5 78.00% 8.00% 14.00%






60 4 6 9 1 0 64 4 2 88.67% 6.00% 5.33%



TABELA 41 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në përgatitjen dhe menaxhim e projekteve

PËRGATITJA DHE MENAXHIMI I

PROJEKTEVE

E mesme


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2


projektit 23 9 3 4 0 1 8 1 1 70.00% 20.00% 10.00%




Aplikacionit) 24 5 6 4 0 1 8 0 2 72.00% 10.00% 18.00%


Nënshkrimi i kontratës 24 5 6 4 0 1 9 0 1 74.00% 10.00% 16.00%






23 8 4 4 0 1 8 0 2 70.00% 16.00% 14.00%



Duke u bazuar në rezultatet e anketës, është paraqitur grafikisht edhe nevoja NVM-ve për trajnime rreth

përgatitjes dhe menaxhimit të projekteve. Siç shihet tek figura 23, aplikimi për projekte apo grante

është cilësuar si shumë i nevojshëm nga 25.88% e ndërmarrjeve të anketuara, deri diku i nevojshëm nga

7.13% e tyre, si dhe është vlerësuar si i pa nevojshëm nga 67% i NMV-e. Gjithashtu, trajnimi për

përgatitjen e aplikacionit është vlerësuar kënaqshëm nga ndërmarrjet e anketuara, ku 19.38% e NVM-ve

e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 7.75% deri diku të nevojshëm, derisa, 72.88% e tyre e kanë

cilësuar si të pa nevojshëm. Trajnimi, nënshkrimi i kontratës ka zgjuar interes për 17.13% të NVM-ve,

të cilat e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 5.25% të tyre që e kanë cilësuar si deri diku të

nevojshëm, derisa 77.63% e ndërmarrjeve e kanë cilësuar si jo relevant.

Faqe | 43 …


FIGURA 23 – Nevoja e NVM-ve për trajnime në përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve

3.3.2.3. Nevoja për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabiliteti

Në listën e trajnimeve për financa dhe kontabilitet, janë ofruar trajnimet si kontabiliteti menaxherial,

kontabiliteti financiar dhe trajnimi për taksa dhe tatime. Në tabelat 42, 43 dhe 44 janë pasqyruar

rezultatet e anketës në lidhje me nevojat e ndërmarrjeve për trajnime në fushën e financave dhe

kontabilitetit. TABELA 42 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit

MENAXHIMI I FINANCAVE DHE

KONTABILITET

Mikro


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2

Kontabiliteti menaxherial 265 19 16 83 4 3 178 18 14 87.67% 6.83% 5.50%

Kontabiliteti financiar 254 18 28 80 3 7 147 24 39 80.17% 7.50% 12.33%

Taksat dhe tatimet 246 20 34 81 3 6 151 26 33 79.67% 8.17% 12.17%


TABELA 43 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit


KONTABILITET

E vogël


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2





82.88%

79.38%

72.88%

67.00%

77.63%

80.00%

87.13%

88.38%

10.63%

10.50%

7.75%

7.13%

5.25%

5.62%

7.13%

7.00%

6.50%

10.13%

19.38%

25.88%

17.13%

14.38%

5.75%

4.62%

Komunikimi gjate përgatitjes se projektit

Përgatitja e aplikacioneve (Forma e Aplikacionit)

Aplikimi për projekte/ grante

Nënshkrimi i kontratës

Implementimi i kontratës

Kuptimi dhe zbatimi i dispozitave ligjore dhe rregullat…

Organizimi i eventeve, takimeve etj.


Faqe | 44 …


TABELA 44 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit


KONTABILITET

E mesme


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2





Tek nevojat e NVM-ve për trajnime në kontabilitet dhe financa, vërejmë se interesim më i lartë është

treguar për trajnime në kontabilitet financiar, ku 14.5% e ndërmarrjeve janë deklaruar që ky trajnim

është shumë i nevojshëm, 7.13% deri diku i nevojshëm, ndërsa 78.38% e ndërmarrjeve e kanë vlerësuar

si jo të nevojshëm. Trajnimi për taksa dhe tatime, është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 14.13% e

NVM-ve, 7.88% e kanë vlerësuar si deri diku të nevojshëm, kurse 78% i shohin këto trajnime si jo-

relevante për veprimtarinë e tyre. Për kontabilitetin menaxherial, 8.75% e ndërmarrjeve të anketuara

kanë deklaruar se është trajnim shumë i nevojshëm, një pjesë prej 7.13% e kanë vlerësuar si deri diku

të nevojshëm, kurse pjesa më e madhe e tyre, apo 84.13%, e kanë vlerësuar si jo të nevojshëm.

FIGURA 24 – Nevoja e NVM-ve për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit

3.3.2.4. Nevoja për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve

Trajnimet për shërbim ndaj klientëve, kanë rezultuar si trajnime të vlerësuara relativisht lartë, nga

NVM-të e anketuara. TABELA 45 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve

SHËRBIMI NDAJ KLIENTËVE

Mikro


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2

Komunikimi me klient 215 17 68 63 7 20 128 13 69 67.67% 6.17% 26.17%

Rrjetëzimi 252 3 45 75 6 9 170 12 28 82.83% 3.50% 13.67%

Komunikimi dhe gjuhët e huaja 251 11 38 76 1 13 165 11 34 82.00% 3.83% 14.17%


84.13%

78.38%

78.00%

7.13%

7.13%

7.88%

8.75%

14.50%

14.13%

Kontabiliteti menaxherial

Kontabiliteti financiar

Taksat dhe tatimet


Faqe | 45 …


TABELA 46 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve


E vogël


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2


Rrjetëzimi 44 4 22 8 0 2 50 3 17 68.00% 4.67% 27.33%



TABELA 47 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve


E mesme


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2


Rrjetëzimi 26 4 5 5 0 0 6 1 3 74.00% 10.00% 16.00%



Në figurën 25, është paraqitur grafikisht nevoja dhe gatishmëria e NVM-ve për të vijuar trajnime për

shërbim ndaj klientit, ku 28.63% e ndërmarrjeve kanë deklaruar se kanë shumë nevojë për trajnimin

komunikimi me klientë, 5.75% e tyre e shohin si deri diku të nevojshëm një trajnim të tillë, kurse

65.63%, nuk kanë nevojë për këtë trajnim. Trajnimi për rrjetëzim është parë shumë i nevojshëm nga

16.38% e NVM-ve, deri diku i nevojshëm nga 4.13% e tyre dhe jo i nevojshëm nga 79.5% e NVM-ve.

Trajnimi për komunikim dhe gjuhët e huaja është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 16.63% e NVM-

ve, deri diku i nevojshëm nga 3.88%, derisa 79.5% e vlerësojnë si jo relevant për veprimtarinë e tyre.

FIGURA 25 – Nevoja e NVM-ve për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve

3.3.2.5. Nevoja për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit,

shfrytëzim efecient të energjisë dhe certifikim të produkteve

Këtu janë përfshirë nevojat për trajnimet si sistemi kompjuterik i bazuar në transferimin elektronik të të

dhënave, shfrytëzimi elektronik i të dhënave, cilësia, standardet dhe certifikimi i produkteve, trajnime

këto që nuk kanë zgjuar interesim edhe aq të madh tek NVM-të e anketuara. Në tabelat 48, 49 dhe 50

është paraqitur nevoja e NVM-ve për të vijuar këto trajnime.

65.63%

79.50%

79.50%

5.75%

4.12%

3.88%

28.63%

16.38%

16.63%

Komunikimi me klient

Rrjetëzimi

Komunikimi dhe gjuhët e huaja


Faqe | 46 …


TABELA 48 – Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit , shfrytëzim efecient të energjisë dhe

certifikim të produkteve

INFORMACIONI DHE

TEKNOLOGJIA E KOMUNIKIMIT

Mikro


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2

Sistemi kompjuterik i bazuar

[transferimi elektronik i të dhënave] 289 5 6 86 2 2 196 3 11 95.17% 1.67% 3.17%

Shfrytëzimi efiçient i energjisë 284 10 6 86 3 1 206 2 2 96.00% 2.50% 1.50%

Cilësia, standardi dhe certifikimi i

produkteve 271 5 24 84 3 3 201 4 5 92.67% 2.00% 5.33%


TABELA 49 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe

certifikim të produkteve

INFORMACIONI DHE


E vogël


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2





produkteve 55 6 9 10 0 0 62 2 6 84.67% 5.33% 10.00%


TABELA 50 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë

dhe certifikim të produkteve

INFORMACIONI DHE


E mesme


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2





produkteve 26 4 5 5 0 0 9 0 1 80.00% 8.00% 12.00%


Nga figurën 26, shihet se interesim më i madh është treguar për trajnimin cilësia, standardi dhe

certifikimi i produkteve, ku 6.63% e NVM-ve, kanë deklaruar që kanë shumë nevojë për këtë fushë

trajnimesh, 3% e kanë vlerësuar si deri diku të nevojshëm, ndërsa 90.38% e kanë vlerësuar si jo të

nevojshëm. Sistemi kompjuterik i bazuar, apo transferimi elektronik i të dhënave, është vlerësuar si

modul shumë i nevojshëm nga 5.25% e NVM-ve, deri diku i nevojshëm nga 2.38% e tyre, kurse 92.38%

kanë deklaruar që ky trajnim është i pa nevojshëm. Shfrytëzimi efeçient i energjisë, është trajnim i cili

është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 2.88% e ndërmarrjeve, deri diku i nevojshëm nga 2.75% e

tyre dhe jo-relevant nga 94.38% e NVM-ve.

Faqe | 47 …


FIGURA 26 – Nevoja e NVM-ve për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe certifikim të

produkteve

3.3.3. Nevojat e ndërmarrjeve për trajnime teknike dhe/ ose profesionale

Në këtë grup trajnimesh, janë përfshirë module specifike dhe teknike që i përkasin industrive,

respektivisht sektorëve apo veprimtarive të veçanta të NVM-ve, qoftë në fushën e prodhimit,

shërbimeve apo tregtisë. Vlen të theksohet se krahasimi i përgjigjeve për nevojat e ndërmarrjeve për

këto trajnime me numrin e përgjithshëm të ndërmarrjeve të anketuara, mund të mos jetë shumë relevant

për faktin se nevojat për këto module apo trajnime, mund të mos i përkasin të gjitha veprimtarive të

ndërmarrjeve.

Në tabelat 51, 52 dhe 53 janë listuar trajnimet teknike/ profesionale dhe nevoja e ndërmarrjeve për të

përfituar nga këto trajnime.

TABELA 51 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime teknike dhe/ ose profesionale

TRAJNIME PROFEIONALE DHE/

OSE ADMINISTRATIVE

Mikro


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2

Teknik ndërtimtari 297 1 2 85 2 3 206 2 2 98.00% 0.83% 1.17%

Teknik elektricist 297 1 2 88 0 2 200 1 9 97.50% 0.33% 2.17%

Riparim i instalimeve elektrike 299 0 1 90 0 0 196 2 12 97.50% 0.33% 2.17%

Teknik i instalimeve të ujit dhe

kanalizimeve 296 0 4 90 0 0 202 1 7 98.00% 0.17% 1.83%

Teknik enterieri 280 3 17 88 1 1 202 1 7 95.00% 0.83% 4.17%

Teknik makinerie 283 3 14 86 0 4 201 1 8 95.00% 0.67% 4.33%

Automekanikë dhe përdorimi

teknologjisë digjitale 288 1 11 84 0 6 199 1 10 95.17% 0.33% 4.50%

Zdrukthëtari 253 2 45 89 0 1 200 3 7 90.33% 0.83% 8.83%

Dizajn Grafik 259 4 37 87 1 2 205 1 4 91.83% 1.00% 7.17%

Rrobaqepësi dhe dizajn mode 244 1 55 88 0 2 199 1 10 88.50% 0.33% 11.17%

IT dhe zhvillues i ueb-it/ aplikacioneve 289 0 11 85 2 3 204 2 4 96.33% 0.67% 3.00%

Agjystator 289 1 10 86 0 4 206 2 2 96.83% 0.50% 2.67%

Estetikë 296 0 4 66 1 23 204 2 4 94.33% 0.50% 5.17%

Kuzhinier dhe gastronomi 269 2 29 76 0 14 207 2 1 92.00% 0.67% 7.33%


92.38%

94.38%

90.38%

2.38%

2.75%

3.00%

5.25%

2.88%

6.63%

Sistemi kompjuterik i bazuar [transferimi elektronik i të

dhënave]

Shfrytëzimi efiçient i energjisë

Cilësia, standardi dhe certifikimi i produkteve


Faqe | 48 …


TABELA 52 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime teknike dhe/ ose profesionale


OSE ADMINISTRATIVE

E vogël


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2





kanalizimeve 68 1 1 10 0 0 67 0 3 96.67% 0.67% 2.67%





Zdrukthëtari 52 2 16 10 0 0 68 0 2 86.67% 1.33% 12.00%

Dizajn Grafik 59 4 7 9 1 0 64 0 6 88.00% 3.33% 8.67%



Agjystator 68 0 2 10 0 0 70 0 0 98.67% 0.00% 1.33%

Estetikë 69 0 1 9 0 1 69 0 1 98.00% 0.00% 2.00%



TABELA 53 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime teknike dhe/ ose profesionale


OSE ADMINISTRATIVE

E mesme


0 1 2 0 1 2 0 1 2 0 1 2





kanalizimeve 34 1 0 5 0 0 10 0 0 98.00% 2.00% 0.00%





Zdrukthëtari 29 1 5 5 0 0 10 0 0 88.00% 2.00% 10.00%

Dizajn Grafik 28 1 6 5 0 0 10 0 0 86.00% 2.00% 12.00%



Agjystator 34 1 0 5 0 0 10 0 0 98.00% 2.00% 0.00%

Estetikë 33 1 1 5 0 0 10 0 0 96.00% 2.00% 2.00%


Faqe | 49 …



Gjatë analizimit të nevojave të NVM-ve për trajnime profesionale dhe/ose teknike, interesim më i lartë

rezulton të jetë për trajnimet në zdrukthëtari, ku 9.5% e ndërmarrjeve janë deklaruar se ky trajnim është

shumë i nevojshëm, 1% deri diku i nevojshëm, derisa 89.5% e ndërmarrjeve e kanë vlerësuar si jo të

nevojshëm. Trajnimi për rrobaqepësi dhe dizajn mode, është vlerësuar si i nevojshëm nga 9.25% e

NVM-ve, 0.5% e kanë vlerësuar si deri diku të nevojshëm, kurse 90.25% e NMV-ve e shohin si jo-

relevant për veprimtarinë e tyre. Në anën tjetër, 7.75% e ndërmarrjeve të anketuara kanë deklaruar se

trajnimet në dizajn grafik janë shumë të nevojshme, një pjesë prej 1.5% i kanë vlerësuar si deri diku të

nevojshme, kurse pjesa më e madhe e tyre, apo 90.75%, këto trajnime i kanë vlerësuar si jo të

nevojshme. Një tjetër trajnim me interes për NVM-të, është trajnimi për kuzhinë dhe gastronomi, i

vlerësuar si i nevojshëm për 6% të ndërmarrjeve të anketuara, deri diku i nevojshëm për 0.75% të tyre,

dhe jo i nevojshëm për 93.25% të NVM-ve të anketuara.

FIGURA 27 – Nevoja e NVM-ve për trajnime profesionale dhe/ose administrative

96.75%

95.88%

97.13%

97.75%

94.25%

93.50%

94.50%

89.50%

90.75%

90.25%

96.63%

97.25%

95.13%

93.25%

1.00%

0.75%

0.63%

0.38%

1.00%

1.13%

0.63%

1.00%

1.50%

0.50%

0.88%

0.50%

0.50%

0.75%

2.25%

3.38%

2.25%

1.88%

4.75%

5.38%

4.88%

9.50%

7.75%

9.25%

2.50%

2.25%

4.38%

6.00%

Teknik ndërtimtari

Teknik elektricist

Riparim i instalimeve elektrike

Teknik i instalimeve të ujit dhe kanalizimeve

Teknik enterieri

Teknik makinerie

Automekanikë dhe përdorimi teknologjisë digjitale

Zdrukthëtari

Dizajn Grafik

Rrobaqepësi dhe dizajn mode

IT dhe zhvillues i ueb-it/ aplikacioneve

Agjystator

Estetikë

Kuzhinier dhe gastronomi


Faqe | 50 …


3.3.4. Gatishmëria e ndërmarrjeve të anketuara për trajnime online

Një tjetër pikë e rëndësishme e këtij hulumtimi, është edhe gatishmëria dhe mundësitë e ndërmarrjeve

për të shfrytëzuar trajnimet online, që ka rezultuar me një gatishmëri të lartë të ndërmarrjeve të

anketuara, apo 62.9% prej tyre janë deklaruar për këtë formë të organizimit të trajnimeve.

TABELA 54 - Gatishmëria e ndërmarrjeve të anketuara për trajnime online

A jeni te gatshëm për

trajnime online?

Mikro E vogël E Mesme

Gatishmëria për

trajnime

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

Gji

thse

j

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

Gji

thse

j

Pro

dh

ues

e

Sh

ërby

ese

Tre

gta

re

Gji

thse

j

Të gatshëm 188 55 128 62% 49 4 42 63% 26 2 9 74% 503 62.9%

Jo të gatshëm 112 35 82 38% 21 6 28 37% 9 3 1 26% 297 37.1%

Gjithsej 300 90 210 100% 70 10 70 100% 35 5 10 100% 800 100.0%


Të dhënat e gjeneruara nga anketimi i 800

NVM-ve, rreth gatishmërisë së tyre për të

shfrytëzuar trajnimet online, tregojnë se pjesa

më e madhe kanë shprehur interesim për

trajnime online (62.9%). Më të gatshëm për të

përfituar nga kjo formë e trajnimeve janë

ndërmarrjet e mëdha, derisa nga 37.1% që kanë

deklaruar se nuk preferojnë trajnimet online,

shumica janë ndërmarrje mikro dhe të vogla.

FIGURA 28 - Gatishmëria e ndërmarrjeve të anketuara për

trajnime online

63%

37% Të gatshem

Jo të gatshëm

Faqe | 51 …


4. PËRMBLEDHJE DHE REKOMANDIME

Ndonëse, hulumtimi i realizuar nuk ka pasur për qëllim të nxjerr ne pah njohuritë, aftësitë dhe

shkathtësitë aktuale të të punësuarve dhe pronarëve të ndërmarrjeve të anketuara, megjithatë të

dhënat e nxjerra përmes këtij hulumtimi, na sjellin në një vlerësim mjaft cilësor mbi gjendjen aktuale,

duke e kthyer nevojën e shfaqur për trajnime, në një tregues për mungesat e kapaciteteve të resurseve

njerëzore tek NVM-të.

Rezultatet e analizuara, nga të dhënat e hulumtimit tregojnë fushat kryesore në të cilat ndërmarrjet

kanë shprehur nevojë më prioritare për intervenim, apo të vlerësuara si shumë të nevojshme, e që ka

reflektuar me listën e trajnimeve më shumë të kërkuara, (si pikë krahasuese janë marrë trajnimet

specifike, të kërkuara me mbi 10%), si në vijim:

1) Trajnimet menaxheriale, me një përfshirje të përgjithshme prej 14.05%, me kërkesa të veçanta

për fushat në vijim:

a) Plan biznesi – 30.75%

b) Menaxhim i përgjithshëm i ndërmarrjes – 21.75%

c) Planifikim strategjik dhe organizim – 19.88 %

2) Trajnimet në menaxhim financiar, me përfshirje të përgjithshme me prej 3.22%, mirëpo me

kërkesë më të madhe për trajnimet e veçanta si:

a) Kërkim i fondeve nga KE – 12.13%

3) Trajnimet mbi vlerësimin e tregut, me përfshirje të përgjithshme prej 11.81%, me kërkesa të

veçanta për fushat në vijim:

a) Vlerësim i tregut të brendshëm – 13.88 %

b) Qasja në import dhe procedurat e importit – 12.38%

c) Qasja në eksport dhe procedurat e eksportit – 11.75%

4) Trajnimet në marketing, me përfshirje të përgjithshme prej 38.46%, me kërkesa të veçanta për

fushat në vijim:

a) Strategjia e shitjes – 43.75 %

b) Plani i marketingut – 38.63%

c) Mjetet e marketingut – 33.00%

5) Trajnimet operative/ administrative, me përfshirje të përgjithshme prej 7.10%, mirëpo me

kërkesë më të madhe për trajnimet e veçanta si:

a) Zhvillimi i produkteve / shërbimeve – 14.25 %

b) Komunikimi me palë – 11.88%

6) Trajnimet në përgatitjen dhe menaxhimimn e projekteve, me përfshirje të përgjithshme prej

12.97%, me kërkesa të veçanta për fushat në vijim:

a) Aplikimi për projekte/ grante – 25.88%

b) Përgatitja e aplikacioneve (Forma e aplikacionit) – 19.38%

c) Nënshkrimi i kontratës – 17.13%

d) Implementimi i kontratës – 14.38%

e) Përdorimi i asistencës teknike për përgatitjen e projektit – 10.13%

Faqe | 52 …


7) Trajnimet në menaxhim të financave dhe kontabilitet, me përfshirje të përgjithshme prej

12.46%, me kërkesa të veçanta për fushat në vijim:

a) Kontabiliteti financiar – 14.50%

b) Taksat dhe tatimet – 14.13%

8) Trajnimet mbi shërbimin ndaj klientëve, me përfshirje të përgjithshme prej 20.54%, me

kërkesa të veçanta për fushat në vijim:

a) Komunikimi me klientë – 28.63%

b) Komunikimi dhe gjuhët e huaja i – 16.63%

c) Rrjetëzim – 16.38%

Vlen të theksohet se për trajnimet mbi burimet njerëzore, informacion dhe teknologji, si dhe

trajnimet teknike profesionale, interesimi i shprehur nga NVM-të e anketuara, ka qenë nën 10%.

Duke u bazuar në rezultatet e lartpërmendura, D&D Business Support Center, rekomandon që

KIESA si dhe akterë tjërë relevantë, të prioritizojnë përkrahjen e NVM-ve përmes subvencionimit të

zhvillimit të moduleve specifike dhe ofrimit të trajnimeve në fushat për të cilat, sipas rezultateve të

hulumtimit, kërkesa ka qenë më e madhe, e që janë renditur sipas nivelit të kërkesës së NVM-ve në

tabelën 31:

TABELA 55 - Trajnimet e rekomanduara

Nr

. Trajnimi Përqindja e kërkesës

1 Strategjia e shitjes 43.75%

2 Plani i marketingut 38.63%

3 Mjetet e marketingut 33.00%

4 Plani i biznesit 30.75%

5 Komunikimi me klientë 28.63%

6 Aplikimi për projekte/ grante 25.88%

7 Menaxhimi i përgjithshëm i ndërmarrjes 21.75%

8 Planifikimi strategjik dhe organizimi 19.88%

9 Përgatitja e aplikacioneve (Forma e aplikacionit) 19.38%

10 Kontraktimi 17.13%

11 Komunikimi në gjuhët e huaja 16.63%

12 Rrjetëzimi 16.38%

13 Kontabiliteti financiar 14.50%

14 Implementimi i kontratës 14.38%

15 Zhvillimi i produkteve/ shërbimeve 14.25%

16 Taksat dhe tatimet 14.13%

17 Vlerësimi i tregut të brendshëm 13.88%

18 Qasja në import dhe procedurat e importit 12.38%

19 Kërkim i fondeve nga KE 12.13%

20 Komunikimi me palë 11.88%

21 Qasja në eksport dhe procedurat e eksportit 11.75%

22 Përdorimi i asistencës teknike për përgatitjen e projektit 10.13% Burimi: Të dhënat nga hulumtimi (ANT, 2017)

Faqe | 53 …


Duke iu referuar rezultateve të hulumtimit, sipas përgatitjes shkollore të të punësuarve (8% me

përgatitje fillore, 69% me përgatitje të mesme, 17% me përgatitje të lartë dhe 6% me përgatitje

post-diplomike), D&D Business Support Center rekomandon që:

Të përfshihen trajnime profesionale në nivel praktik ;

Të ndahen grupet me trajnime për të punësuar me nivel më të ulët të shkollimit dhe grupet

me trajnime të avancuara, por me mundësinë që pjesëmarrësit të marrin pjesë në të dy

trajnimet.

Bazuar në rezultatet e hulumtimit lidhur me (mos) pjesëmarrjen e të punësuarve në trajnime në

të kaluarën, me ç‘rast një numër prej 552 NVM-ve nuk janë përfshirë në trajnime paraprake, si

dhe gatishmërinë e 503 NVM-ve për të marrë pjesë në trajnime online në të ardhmen, D&D

Business Support Center, rekomandon që:

Të dizajnohet dhe të ofrohet një paketë bazike e trajnimeve që do të adresonte marrjen e

njohurive dhe aftësive adekuate në fushat e sugjeruara;

Trajnimet të jenë mirë të targetuara, në mënyrë që të përshtaten me kërkesat dhe nevojat e

tregut të punës.

Faqe | 54 …


5. SHTOJCA 1 – PYETËSORI

Republika e Kosovës

Republika Kosova-Republic of Kosovo

Qeveria –Vlada-Government

Ministria e Tregtisë dhe Industrisë- Ministarstvo Trgovine i Industrije- Ministry of Trade and Industry

Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë (KIESA)

Agencija za Investicije i Podršku Preduzeča na Kosovu (KIESA)

Kosovo Investment and Enterprise Support Agency (KIESA)

Pyetësor për Analiza të Nevojave për Trajnime të NVM-ve

Qëllimi i zhvillimit të këtij pyetësori është vlerësimi i hendekut mes njohurive, shkathtësive dhe qëndrimeve që të punësuarit

e NVM-ve aktualisht posedojnë, njëherit identifikimi i njohurive, shkathtësive dhe qëndrimet që ata kërkojnë për të

përmbushur objektivat e ndërmarrjes në të ardhmen.

Informatat e dhënat në këtë pyetësor do të trajtohen me konfidencialitet dhe vetëm për qëllime të këtij projekti, i cili

do t'i shërbej MTI-së dhe KIESA-s.

PJESA I: INFORMATAT E PËRGJITHSHME

Emri i ndërmarrjes:

Adresa e ndërmarrjes:

Komuna:

Numri i telefonit:

E-mail:

Ueb adresa:

Emri dhe mbiemri i të anketuarit:

Pozita juaj në ndërmarrje:

1. Viti i themelimit të ndërmarrjes

2. Në cilin sektor vepron ndërmarrja juaj ?

Prodhues Shërbyes Tregtar

3. Ju lutem specifikoni veprimtarinë primare te ndërmarrjes tuaj:

(specifiko)

4. Struktura e te punësuarve sipas moshës dhe gjinisë në ndërmarrjen tuaj?

Mosha Meshkuj Femra









Mbi 60 vjet

Gjithsej:

Faqe | 55 …


5. Ju lutem specifikoni shkallën e kualifikimit arsimor të punësuarve:

Numri i të punësuarve me arsim fillor

Numri i të punësuarve me arsim të mesëm

Numri i të punësuarve me arsim të lartë

Numri i të punësuarve me arsim pas universitar

6. A është e certifikuar ndërmarrja juaj me ndonjë standard kombëtar apo ndërkombëtar, nëse po cilin/

cilat standard/e?

(specifiko)

PJESA II: INFORMATAT PËR TRAJNIMET PARAPRAKE

7. Kush është përgjegjës për Burimet Njerëzore- BNj në ndërmarrjen tuaj?

Pronari Drejtori (nëse është i ndryshëm prej pronarit) Departamenti për BNj

8. A kanë vijuar ndonjë trajnim të punësuarit tuaj deri me tani, lidhur me punën që kryen?

Po Jo (kalo në pyetjen 16)

9. Çfarë lloje trajnimesh kanë vijuar të punësuarit tuaj?

(specifiko)

10. Sa kanë shtuar trajnimet përformancën e të punësuarve tuaj?

Shumë Mesatarisht Pak Aspak

11. Në çfarë forme kanë qenë trajnimet e deritanishme? (Mund të zgjedhet më shumë se një opsion)

Fizike Online

12. Trajnimet online, sa kanë qenë të efektshme?


13. Si kanë qenë të organizuara trajnimet?

Të brendshme – të ofruara nga stafi i ndërmarrjes

Të jashtme – të ofruara jashtë ndërmarrjes nga ekspertë vendorë

Të jashtme – të ofruara jashtë ndërmarrjes nga ekspertë ndërkombëtarë

Të kombinuara – Sipas nevojës

14. Cili ka qenë burimi kryesor i financimit të trajnimeve?

Vetanake Të punësuarit Institucionet publike

Organizata ndërkombëtare Tjetër

(specifiko))

Faqe | 56 …


15. Nëse ka qenë financim vetanak, sa ka qenë i kushtueshme në raport me përfitimet?


16. Nëse nuk keni mbajtur trajnime, cilat kanë qenë arsyet?

Kostoja e lartë

Nuk janë vlerësuar të nevojshme trajnimet

Nuk kemi pasur njohuri rreth mundësive të trajnimeve

Nuk na janë përshtatur mundësitë e ofruara për trajnime

Tjetër

(specifiko)

17. Cilat janë pengesat/ vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat që ndërmarrja e juaj has nga mungesa e

pjesëmarrjes në trajnime? (Mund të zgjedhet më shumë se një opsion)

Menaxhim i dobët i ndërmarrjes

Mungesa e kontrollit adekuat

Shitjet e pa mjaftueshme

Marketingu jo adekuat

Rendimenti dhe efiçienca në prodhim/shërbime

Tjetër

(specifiko)

PJESA III: NEVOJAT PËR TRAJNIME NË TË ARDHMEN

Ju lutem përzgjidhni se cilat trajnime të poshtë-listuara dëshironi të merrni pjesë dhe cilat nga ato janë relevante për

funksionet e punës suaj.

Vlerësimi është si në vijim:

0 nënkupton se ju nuk keni nevojë për trajnime

1 nënkupton se ju do të i mirëprisni trajnimet e ofruar

2 nënkupton se ju fuqishëm do të i përkrahni/ndjekni trajnimet e ofruara

Vlerësimi

0 1 2

18. TRAJNIME MENAXHERIALE

18.1 Planifikim strategjik dhe organizim

18.2 Plan biznesi

18.3 Menaxhimi i përgjithshëm i ndërmarrjes

18.4 Vendimmarrja menaxheriale

18.5 Menaxhimi kualitativ dhe standardet

18.6 Menaxhimi dhe vlerësim i riskut

18.7 Prezantim dhe përfaqësim biznesi

18.8 Ndjekja e rekomandimeve te auditorëve

Faqe | 57 …


19. Burimet njerëzore

19.1 Menaxhim i burimeve njerëzore

19.2 Delegim i përgjegjësive

19.3 Kontroll dhe matje e performancës

19.4 Motivim

19.5 Menaxhim i kohës

20. Prokurimi publik dhe tenderim

20.1 Rregullat kombëtare dhe procedurat e aplikuara në prokurim publik

20.2 Plani i prokurimit

20.3 Prokurimi elektronik

20.4 Zbatimi i kontratave publike

20.5 Përgatitja e termave të referencës

20.6 Përgatitja e dosjeve të tenderit, lansimi i tenderëve/ thirrjet për propozim

20.7 Komisioni i vlerësimit te tenderit/ Paneli i listës se shkurtër

20.8 Procedurat e tenderit të shërbimeve/ furnizimeve/punimeve/ granteve

21. Menaxhim financiar

21.1 Planifikim financiar

21.2 Planifikim i investimeve

21.3 Analiza kost/ benefit e produktit/biznesit

21.4 Rrjedha e fondeve

21.5 Planifikimi i fondeve

21.6 Kërkimi i fondeve nga KE (Komisioni Evropian)

21.7 Certifikimi/ Verifikimi i shpenzimeve

21.8 Mbyllja e programeve

21.9 Rialokimi i fondeve

22. Vlerësim i tregut

22.1 Qasja në eksport dhe procedurat e eksportit

22.2 Qasja në import dhe procedurat e importit

22.3 Vlerësim i tregut te brendshëm

22.4 Vlerësim i tregut rajonal

23. Marketing

23.1 Planifikimi i marketingut

23.2 Strategjia e shitjes

23.3 Mjetet e marketingut

24. Tjetër (specifiko)

______________________________________________________________________________

Faqe | 58 …


25. TRAJNIME OPERATIVE/ADMINISTRATIVE

25.1 Zhvillimi i produkteve/shërbimeve

25.2 Menaxhimi i zyrës

25.3 Koordinimi

25.4 Raportimi

25.5 Menaxhimi i kesh-it

25.6 Komunikimi me palë

26. Përgatitja dhe menaxhimi i projekteve

26.1 Komunikimi gjate përgatitjes se projektit

26.2 Përdorimi i asistencës teknike për përgatitjen e projektit/ grantit

26.3 Përgatitja e aplikacioneve (Forma e Aplikacionit)

26.4 Aplikimi për projekte/ grante

26.5 Nënshkrimi i kontratës

26.6 Implementimi i kontratës

26.7 Kuptimi dhe zbatimi i dispozitave ligjore dhe rregullat relevante kombëtare/ udhëzimet

për zbatimin (implementimin e projektit)

26.8 Organizimi i eventeve, takimeve etj.

27. Menaxhimi i financave dhe kontabiliteti

27.1 Kontabiliteti menaxherial

27.2 Kontabiliteti financiar

27.3 Taksat dhe tatimet

28. Shërbimi ndaj klientëve

28.1 Komunikimi me klient

28.2 Rrjetëzimi

28.3 Komunikimi dhe gjuhët e huaja

29. Informacioni dhe teknologjia e komunikimit

29.1 Sistemi kompjuterik i bazuar [transferimi elektronik i të dhënave]

30. Shfrytëzimi efiçient i energjisë

31. Cilësia, standardi dhe certifikimi i produkteve


______________________________________________________________________________

Faqe | 59 …


33. TRAJNIME PROFESIONALE DHE/ OSE TEKNIKE

33.1 Teknik ndërtimtari

33.2 Teknik elektricist

33.3 Riparim i instalimeve elektrike

33.4 Teknik i instalimeve të ujit dhe kanalizimeve

33.5 Teknik enterieri

33.6 Teknik makinerie

33.7 Automekanikë dhe përdorimi teknologjisë digjitale

33.8 Zdrukthëtari

33.9 Dizajn Grafik

33.10 Rrobaqepësi dhe dizajn mode

33.11 IT dhe zhvillues i ueb-it/ aplikacioneve

33.12 Agjystator

33.13 Estetikë

33.14 Kuzhinier dhe gastronomi


______________________________________________________________________________

35. A jeni të gatshëm për trajnime online?

Po Jo

36. Nëse keni ndonjë vërejtje apo koment shtesë, ju lutem shkruani në rubrikën e më poshtme?

Emri i intervistuesit:

Nr. Telefonit/ E-mail:

Data e realizimit:

Nënshkrimi:

Faleminderit për kohën që ndatë për plotësimin e këtij pyetësori!

Documents

ANALIZA E NEVOJAVE PËR TRAJNIME TË NVM-vedd-bsc.com/english/wp-content/uploads/2017/09/... · Menaxhimi i burimeve njerëzore në ndërmarrjet e anketuara 18 3.2.2. Trajnimi i të