ANATOMIE

PLOTopleiding ambulanciers

2004

Hoofdstukken

1. Waar ligt wat

2. Een overzicht van de lichaamsstelsels

1. Het zenuwstelsel

2. Het ademhalings-stelsel

3. Het hart- en bloedvatenstelsel

4. Het bewegingsstelsel

5. Het spijsverteringsstelsel

6. Het urogenitaal stelsel

7. De inwendige klieren

8. Het afweerstelsel

9. De zintuigen

10. De huid

Anatomische houding

• boven• rechts• vooraan• proximaal• mediaal

• onder• links• achteraan• distaal• lateraal

Toepassingboven-onder links-rechts vooraan-achteraan

proximaal-distaal mediaal-lateraal

• De elleboog ligt … tov de hand• Het hoofd ligt … tov de hals• De duim ligt … tov de pink• Het hart ligt … tov de longen• De neus ligt … tov het hoofd• De voet ligt … tov het bovenbeen• De pols ligt … tov de vingers

• proximaal• distaal• lateraal• mediaal• vooraan• distaal• proximaal

De kwadranten van de buikholte

Het zenuwstelsel

• Hoe is het zenuwstelsel opgebouwd?

• Hoe werkt het zenuwstelsel?

• De ambulancier en het belang van het zenuwstelsel

Hoe is het zenuwstelsel opgebouwd?

• Centrale zenuwstelsel

– hersenen

– ruggenmerg

• Perifere zenuwstelsel

– zenuwen

Doorsnede van de schedel

• Huid• Schedel• Hersenvliezen• Hersenvocht• Grijze stof• Witte stof

De hersenen

• grote hersenen• kleine

hersenen• hersenstam• ventrikels

Het ruggenmerg

Werking

• Willekeurig zenuwstelsel

• Onwillekeurig (autonoom) zenuwstelsel

• Prikkeloverdracht

• Kruisen zenuwbanen

• Reflexen

• Dominantie

Kruisen van de zenuwbanen

Reflexen

De ambulancier en het belang van het zenuwstelsel

• Zuurstoftekort ter hoogte van de hersenen– na 4-6 minuten: schade– na 10 minuten: hersencellen beginnen af te

sterven

• Breuken van de wervelkolom kunnen leiden tot verlammingen

Het ademhalingsstelsel

Hoe is het ademhalingsstelsel opgebouwd?

Hoe werkt het ademhalingsstelsel?

De ambulancier en het belang van het ademhalingsstelsel

Hoe is het ademhalingsstelsel opgebouwd?

• Neus – mond – keelholte• Strottenhoofd• Luchtpijp• Longblaasjes• Middenrif• Omgevende structuren

Neus – mond – keel - strottenhoofd

De keelholte

• Huig• Amandelen• Keel• Tong

Het strottenhoofd

De luchtpijp

De longen

De gasuitwisseling

Hoe werkt het ademhalingsstelsel?

• Inademen en uitademen

• De longvliezen

• De hulpademhalingsspieren

• Het ademhalingscentrum

• Volume en frequentie

• De gasuitwisseling

De ambulancier en het belang van de ademhaling

• Het lichaam kan niet overleven zonder zuurstof. Na 4 tot 6 minuten: begint onherstelbare hersenschade

• Belemmering van de luchtweg: taak van de ambulancier: luchtwegen vrijmaken

• Ribbreuken of doorboorde borstkas kunnen de blaasbalgfunctie verstoren

Het hart- en bloedvatenstelsel

Het hart- en bloedvatenstelsel

• Hoe is het hart- en bloedvatenstelsel opgebouwd?

• Hoe werkt het hart- en bloedvatenstelsel?

• De ambulancier en het belang van het hart- en

bloedvatenstelsel

Hoe is het hart- en bloedvatenstelsel opgebouwd?

• Het hart

• De bloedvaten

• Het bloed

Het hart

Het hart

linker boezemlinker kamerrechter boezem

rechter kamer

De bloedvaten

• Slagaders (arteriën)

• Aders (venen)

• Haarvaten (capillairen)

De bloedvaten

Het bloed

• Plasma

• Rode bloedcellen (5 000 000 /mm3)

• Witte bloedcellen (10 000 /mm3)

• Bloedplaatjes (150 000 – 300 000 /mm3)

Werkinghart- en

bloedvatenstelsel

De ambulancier en het belang van het hart- en bloedvatenstelsel

• Zonder circulatie wordt geen zuurstof vervoerd en sterven weefsels af (eerst de hersenen). Ambulancier moet vitale functies vaststellen

• Hartspier die geen zuurstofrijk bloed krijgt, geeft pijn op de borst.

Het hartinfarct

Het bewegingsstelsel

Het bewegingsstelselBouw en werking

• Functie– steun en vorm geven aan het lichaam– bewegingen mogelijk maken (gewrichten /

spieren)– bescherming belangrijke organen– aanmaak bloed

• Bouw van het bot

Het skelet

De ambulancier en het belang van het bewegingsstelsel

• Bij ongevallen ontstaan vaak breuken van beenderen, gewrichten of spieren

Het spijsverteringsstelsel

Het spijsverteringsstelselBouw en werking

• Mond

• Slokdarm• Maag

• Dunne darm• Dikke darm• Aars

• Mechanisch verkleinen voedsel

• Transport• Mechanisch en chemisch

verkleinen voedsel• Opname voedingsstoffen• Opname vocht• Uitscheiding

De ambulancier en het belang van de spijsvertering

• Bij verslikking kan het voedsel het ademhalingskanaal geheel of gedeeltelijk belemmeren

• Bij een stomp buiktrauma kunnen inwendige organen beschadigd geraken. Dit kan leiden tot gevaarlijke inwendige bloedingen

Het uro-genitaal stelsel

Uitscheidingsstelsel

Voortplantingsstelsel

Het uro-genitaal stelselBouw en werking

• De man– Nieren

– Urineleider

– Blaas

– Urinekanaal

– Prostaat

– Penis

– Teelballen

• De vrouw– Eierstokken

– Eileiders

– Baarmoeder

– Vagina

De ambulancier en het belang van het uro-genitaal stelsel

• Ongevallen met hevige stoten of bruuske vertragingen kunnen leiden tot beschadiging van de nieren ernstige bloedingen

De inwendige klieren

De inwendige klierenBouw en werking

• Definitie hormoon

• Hypofyse

• Alvleesklier

De ambulancier en het belang van de inwendige klieren

• Patiënten met suikerziekte die teveel insuline hebben gespoten, vertonen tekeken van suikertekort

Het afweerstelsel

Het afweerstelsel

• Witte bloedlichaampjes antilichamen

• Vaccinatie

De ambulancier en het belang van het afweerstelsel

• Sommige vaccinaties zijn beroepshalve belangrijk voor de ambulancier

De zintuigen

De zintuigen

• Het oog– Bouw– Werking– Belang voor de ambulancier:

• Bepaalde hersenletsels zorgen voor ongelijke pupillen

• Het oor– Bouw– Werking– Belang voor de ambulancier

• Sterke en plotse drukverschillen kunnen het trommelvlies doen scheuren

• Een schedelbasisbreuk kan leiden tot bleodverlies uit het oor

De huid

De huidBouw en werking

• Huidlagen– Opperhuid– Lederhuid– Onderhuid

• Eigenschappen– Bescherming– Doorlaatbaar (medicatie, giftige stoffen)– Temperatuurregeling (zweten)

De ambulancier en het belang van de huid

• Door temperatuur of bijtende scheikundige stoffen kunnen brandwonden optreden

Algemene samenvatting

Algemene samenvatting

• Als ambulancier moet je weten waar de voornaamste organen liggen en hoe ze werken

• Drie stelsels zijn van onmiddellijk levensbelang en moeten door de ambulancier indien nodig ondersteund worden:– Zenuwstelsel

– Ademhalingsstelsel

– Hart- en bloedvatenstelsel