Anna Duda, Beata Koniuszy-Litwiniuk – FORTEPIAN GŁÓWNY

Anna Duda, Beata Koniuszy-Litwiniuk

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTUFORTEPIAN GŁÓWNY

6-LETNI CYKL NAUCZANIA W SZKOLE MUZYCZNEJ II STOPNIA

© Centrum Edukacji Artystycznej Strona 1

SPIS TREŚCI

I. Wstęp ….......................................................................................................................3

II. Cele edukacyjne...........................................................................................................4

III. Materiał nauczania

Treści zgodne z podstawą programową........................................................................5

Formy sprawdzania osiągnięć ucznia............................................................................9

Opis osiągnięć ucznia na zakończenie II etapu edukacyjnego....................................14

IV. Komentarz do realizacji materiału nauczania

Ogólna koncepcja programu nauczania......................................................................17

Wskazówki metodyczne………………………………………..................................20

Opis warunków niezbędnych do realizacji programu nauczania................................24

V. Literatura przedmiotu propozycje..........................................................................27

VI. Propozycje repertuarowe od kl. I – VI....................................................................29


I. WSTĘP

Niniejszy program przeznaczony jest do nauki w Szkołach Muzycznych II stopnia cyklu 6-letniego .Obejmuje realizację zajęć edukacyjnych przedmiotu FORTEPIAN GŁÓWNY w klasach I -VI.

Program ma na celu usystematyzowanie działań dydaktycznych, z uwzględnieniem specyfiki kształcenia muzycznego i wynikającej z niej konieczności zindywidualizowania metod nauczania w oparciu o istniejące akty prawne. Składa się on z części dotyczącej materiału nauczania, gdzie omawiane są zadania związane z kształceniem i doskonaleniem sposobu gry na fortepianie i części praktycznej będącej spisem utworów wykorzystywanych w pracy z uczniem w poszczególnych latach nauki.

Program został opracowany na podstawie Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 lipca 2014 roku w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego w publicznych szkołach artystycznych (Dz. U. z roku 2014 poz.1039).


II. CELE EDUKACYJNE

1. Zdobycie wiedzy o muzyce ze szczególnym uwzględnieniem historii fortepianu i literatury fortepianowej na podstawie różnorodnych źródeł.

2. Rozwój techniki gry na fortepianie pozwalający na prawidłowe posługiwanie się aparatem gry, umożliwiający swobodę i biegłość techniczną oraz rozbudzanie wrażliwości w zakresie sposobu wydobywania dźwięku.

3. Wykształcenie wrażliwości muzycznej i estetycznej odnoszącej się do umiejętności w zakresie interpretacji muzycznej, a także świadomości stosowania środków wykonawczych z uwzględnieniem stylu.

4. Przygotowanie do samodzielnej pracy nad doskonaleniem gry i opracowywaniem repertuaru – kształcenie umiejętności świadomej pracy w domu.

5. Przygotowanie do publicznej prezentacji muzyki – kształcenie umiejętności opanowania estradowego z uwzględnieniem technik koncentracji, zapamiętywania, pokonywania tremy.

6. Aktywny udział w popularyzacji kultury muzycznej stanowiący sposób kreatywnego realizowania zadań muzyczno-artystycznych.

7. Przygotowanie do dalszej edukacji muzycznej na studiach wyższych w specjalności gry na fortepianie lub innych kierunkach muzycznych.


III. MATERIAŁ NAUCZANIA

Treści zgodne z podstawą programową – cele szczegółowe

1.Kształcenie w zakresie wiedzy o muzyce

a) poznanie ogólnych zasad budowy i wydobywania dźwięku fortepianu oraz jego historycznych prototypów: klawikordu, klawesynu, pianoforte

b) nabycie umiejętności analizy utworu muzycznego w oparciu o wiedzę zdobytą na przedmiotach ogólnomuzycznych

c) poznanie oznaczeń dynamicznych, artykulacyjnych, agogicznych i interpretacyjnych i możliwości ich stosowania

d) poznanie charakterystycznych cech budowy formalnej utworów:

fuga suita forma sonatowa cykl sonatowy rondo wariacje koncert etiuda miniatura wielka forma romantyczna

e) poznanie cech charakterystycznych stylu epoki i kompozytora wykonywanych utworów, np.: technika imitacyjna w polifonii barokowej, faktura homofoniczna w utworach klasycznych, tempo rubato i oddech w romantycznej kantylenie, wykorzystanie kolorystyki brzmienia w impresjonizmie

f) kształcenie umiejętności samodzielnego poszukiwania i uzyskiwania informacji w tym poprzez wykorzystanie technologii informacyjnej i komunikacyjnej

g) poznanie ogólnych zasad prawa autorskiego oraz innych aktów prawnych związanych z ochroną kultury

2.Rozwój i doskonalenie gry na fortepianie

a) prawidłowe wydobywanie i kształtowanie dźwięku we wszystkich rejestrachze szczególnym uwzględnieniem:

estetyki brzmienia


wrażliwości na barwę umiejętności zastosowania szerokiej skali dynamicznej umiejętności wyrównania brzmienia różnorodności sposobów jego wydobycia (prawidłowa artykulacja portato, legato,

non legato, staccato)

b) nabywanie, doskonalenie i wykorzystywanie elementów techniki w sposób wirtuozowski

c) swobodne i elastyczne posługiwanie się aparatem gry ze szczególnym uwzględnieniem niezależności i synchronizacji pracy rąk we wszystkich typach faktury oraz sprawności technicznej lewej ręki

d) nabywanie, doskonalenie i wykorzystywanie umiejętności artykulacji w następujących technikach gry:

palcowej pasażowej dwudźwiękowej oktawowej akordowej repetycyjnej kantylenowej przerzuty, skoki ozdobniki - tryle, arpeggia ,glissanda, tremola

e) prawidłowa realizacja faktury homofonicznej i polifonicznej:

umiejętność zastosowania odpowiednich proporcji pomiędzy kilkoma planami muzycznymi

umiejętność prowadzenia głosów w polifonii (dwu - , trzy - i czterogłos) umiejętność prowadzenia kilku głosów jedną ręką opanowanie pełnego zakresu struktur polirytmicznych

f) umiejętność posługiwania się różnorodną pedalizacją (pedał prosty, synkopowany, wibracyjny, harmoniczny, palcowy, użycie lewego pedału, półpedał)

g) doskonalenie techniki gry a’vista

h) prawidłowa gra wszystkich gam i pasaży: majorowych oraz minorowych, harmonicznych i melodycznych w pozycjach:

oktawy tercji seksty decymy podwójnych tercjach;


odpowiednich do nich pasaży tonicznych z przewrotami mieszanymi, pasażami opartymi na czterodźwiękach dominanty septymowej i akordach septymowych zmniejszonych z przewrotami mieszanymi, gam chromatycznych w pozycjach i podwójnych tercjach

3. Kształtowanie i doskonalenie wrażliwości muzycznej i estetycznej

a) umiejętność interpretowania utworów muzycznych zgodnie z ich stylem, charakterem i budową formalną:

ciągła praca nad estetyką brzmienia, zróżnicowaniem barwy, kolorystyką umiejętne planowanie formy w czasie – zapoznanie ucznia z zagadnieniami agogiki

(właściwa pulsacja, tempo ćwiczebne – tempo finalne, tempo rubato) zwrócenie uwagi na zagadnienia rytmiczne – metrum, polimetria, polirytmia umiejętność kształtowania napięć muzycznych w oparciu o przebieg harmoniczny

utworu właściwe frazowanie doskonalenie umiejętności w zakresie użycia dynamiki (poszerzenie skali dynamiki) doskonalenie różnorodnych technik artykulacji zapoznanie ucznia z zasadami ornamentyki właściwej dla danego stylu rozwijanie umiejętności zastosowania pedalizacji właściwej dla danego stylu

b) umiejętność świadomego przekazania treści muzycznej utworu z wykorzystaniem intelektu i wiedzy, wyobraźni brzmieniowej, ekspresji wypowiedzi, emocji

c) umiejętność wykonywania literatury fortepianowej z różnych epok muzycznych zgodnie ze stylami: baroku, klasycyzmu, romantyzmu, impresjonizmu i współczesności (XX i XXI wiek)

d) nabywanie umiejętności prawidłowego i świadomego przedstawiania różnych form muzycznych w oparciu o analizę dzieła muzycznego:

utwory polifoniczne klasyczny cykl sonatowy ronda wariacje etiudy utwory wirtuozowskie utwory kantylenowe miniatury, cykle miniatur wielkie formy romantyczne

4. Przygotowanie do samodzielnej pracy w domu nad grą i repertuarem

a) przygotowanie ucznia do samodzielnej pracy w domu ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności:

kontroli prawidłowej postawy ciała przy instrumencie


świadomego doskonalenia techniki gry na fortepianie, środków wykonawczych i sposobów interpretacji utworów

nieustającej, ciągłej uwagi w zakresie sposobu wydobywania dźwięku jakości i efektywności pracy samodzielnej ucznia korekty własnych błędów higieny i organizacji pracy w domu (intensywny wysiłek przedzielony okresami

odpoczynku) planowania i konstruktywnego wykorzystania ilości czasu przeznaczonego na

samodzielną pracę przy instrumencie

b) wdrażanie ucznia do precyzji gry zgodnie z zapisem nutowym

c) uświadomienie uczniowi wagi zrozumienia pojęć muzycznych, a w następstwie zastosowanie odpowiednich środków wyrazu

d) zachęcanie ucznia do samodzielnych poszukiwań rozwiązywania problemów techniczno- wykonawczych, a także interpretacyjno-muzycznych

5. Przygotowanie do publicznej prezentacji muzyki

a) nabywanie umiejętności pamięciowego opanowania utworów muzycznych w różnorodny sposób

b) rozwijanie umiejętności świadomego przekazu treści muzycznej wykonywanych utworów podczas występów publicznych

c) nabywanie umiejętności koncentracji podczas występów publicznych, a także sposobów szybkiego korygowania błędów podczas publicznej prezentacji

d) przygotowanie i utrzymywanie w gotowości wykonawczej wybranych utworów

e) nabywanie umiejętności współpracy z innymi muzykami i orkiestrą (szczególnie podczas prezentacji koncertu fortepianowego)

f) zapoznanie ucznia ze sposobami opanowania tremy - techniki oddechowe, relaksacyjne, aktywizujące

g) zwrócenie uwagi na podstawowe zasady „obycia estradowego” - odpowiednie zachowanie, właściwy strój podczas występów publicznych

h) nabycie umiejętności dokonania samooceny i wyciągania wniosków

6. Przygotowanie ucznia do aktywnego udziału w szerzeniu i kreowaniu różnorodnych form kultury muzycznej


a) współpraca z innymi instytucjami kultury i sztuki

b) udział w koncertach, audycjach, kursach, konkursach

c) aktywna współpraca z innymi muzykami (zespoły kameralne, duety, akompaniament)

7. Przygotowanie ucznia do dalszej edukacji muzycznej na studiach wyższych

a) umiejętność poprawnego wykonania z pamięci podczas występu publicznego następującego programu:

trzy etiudy lub inne utwory wirtuozowskie (w tym co najmniej jedna etiuda F. Chopina) uwzględniające technikę: palcową obu rąk, podwójnych dźwięków i oktaw

utwór polifoniczny (do wyboru: preludium i fuga J.S. Bacha lub inna forma cykliczna w całości)

sonata klasyczna w całości utwór Fryderyka Chopina utwór dowolny (do wyboru: romantyczny, neoromantyczny, impresjonistyczny

lub współczesny) koncert (do wyboru: całość, część pierwsza lub druga i trzecia)

Tak skonstruowany program spełnia wymagania egzaminu wstępnego do każdej uczelni muzycznej w Polsce, również w Europie.

Formy sprawdzania osiągnięć ucznia

W każdym roku szkolnym uczniowie przystępują do przesłuchań semestralnychi egzaminów końcoworocznych, na których podlegają ocenie.

Przy ocenianiu należy zwrócić szczególną uwagę na indywidualne predyspozycje ucznia, a także na motywującą rolę jaką powinna spełniać ocena do dalszej, efektywnej nauki.

Warto docenić wszelką aktywność ucznia i wysiłek wkładany przez niegow wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki zajęć muzycznych.

Szczegółowe zasady oceniania uczniów określa Wewnątrzszkolny System Oceniania zawarty w Statucie Szkoły.

W trakcie roku szkolnego zaleca się przygotowanie ucznia do:

audycji koncertów szkolnych


kursów lekcji otwartych przesłuchań makroregionalnych i ogólnopolskich konkursów krajowych i zagranicznych (w zależności od poziomu zaawansowania

ucznia)Wymagania programowe stanowiące podstawę oceniania ucznia:

1. Proponowany zakres gam podczas przesłuchań i egzaminów.

Klasa I

- jedna para gam (durowa i mollowa paralelna) równolegle i rozbieżnie przez 4 oktawy – w pozycji oktawy, tercji i seksty

- gama melodyczna równolegle przez 4 oktawy- pasaż toniczny w przewrotach w ruchu równoległym i rozbieżnym- pasaż dominantowy septymowy (gama durowa) i zmniejszony (gama mollowa) w przewrotach w ruchu równoległym i rozbieżnym

Klasa II

- jedna para gam (durowa i mollowa paralelna) równolegle i rozbieżnie przez 4 oktawy – w pozycji oktawy, tercji, seksty i decymy- gama melodyczna równolegle przez 4 oktawy- pasaż toniczny w przewrotach w ruchu równoległym i rozbieżnym- pasaż dominantowy septymowy (gama durowa) i zmniejszony (gama mollowa) w przewrotach w ruchu równoległym i rozbieżnym

Klasa III

- jedna para gam (durowa i mollowa paralelna) równolegle i rozbieżnie przez 4 oktawy – w pozycji oktawy, tercji, seksty i decymy- gama melodyczna równolegle i rozbieżnie przez 4 oktawy- pasaż toniczny w przewrotach w ruchu równoległym i rozbieżnym- pasaż dominantowy septymowy (gama durowa) i zmniejszony (gama mollowa) w przewrotach w ruchu równoległym i rozbieżnym

Klasa IV

- dwie pary gam (durowe i mollowe paralelne) równolegle i rozbieżnie przez 4 oktawy – w pozycji oktawy, tercji, seksty i decymy- gama melodyczna równolegle i rozbieżnie przez 4 oktawy- pasaż toniczny w przewrotach w ruchu równoległym i rozbieżnym- pasaż dominantowy septymowy (gama durowa) i zmniejszony (gama mollowa) w przewrotach w ruchu równoległym i rozbieżnym- gama chromatyczna na bazie wybranej gamy: równolegle i rozbieżnie przez 4 oktawy


Klasa V

- dowolna gama durowa lub mollowa realizowana w ruchu równoległym i rozbieżnym przez 4 oktawy w pozycjach oktawy, tercji, seksty i decymy- gama chromatyczna na bazie wybranej gamy, równolegle i rozbieżnie

we wszystkich pozycjach- gama chromatyczna w tercjach każdą ręką oddzielnie przez 4 oktawy

Na zakończenie prezentacji gam uczeń w każdej klasie wykonuje kadencję w dowolnej formie.

2. Wymagania programowe do przedstawienia na egzaminach i przesłuchaniach

Klasa I

Przesłuchanie semestralne

1. Utwór polifoniczny J. S. Bacha lub G. F. Haendla2. Etiuda na prawą rękę (drobna technika palcowa)3. Etiuda na lewą rękę (drobna technika palcowa)4. Etiuda na inny problem techniczny (akordowa, dwudźwiękowa, pasażowa, repetycje, z zatrzymaniem palców itp.)5. Utwór dowolny6. Gamy wg programu

Egzamin roczny

1. Utwór polifoniczny J. S. Bacha lub G. F. Haendla2. Forma klasyczna (allegro sonatowe lub wariacje do wyboru)3. Dwie etiudy (problemy techniczne jak w I semestrze)4. Utwór dowolny

Klasa II


1. Utwór polifoniczny J. S. Bacha lub G. F. Haendla2. Forma klasyczna (II i III część sonaty lub I i II do wyboru)3. Etiuda pasażowa na lewą lub prawą rękę lub etiuda


na pasaże łączone prawą i lewą ręką4. Etiuda na wybrany problem techniczny (akordowa, dwudźwiękowa, drobna technika palcowa, itp.)5. Utwór dowolny.6. Gamy wg programu

Egzamin roczny

1. Utwór polifoniczny J. S. Bacha lub G. F. Haendla2. Forma klasyczna (I część sonaty).3. Dwie etiudy do wyboru (drobna technika palcowa na prawą i lewą rękę, dwudźwiękowa, akordowa, technika pasażowa)4. Utwór dowolny.

Klasa III


1. Utwór polifoniczny J. S. Bacha lub G. F. Haendla2. Forma klasyczna (wariacje lub rondo do wyboru)3. Etiuda oktawowa lub na repetycje4. Etiuda na wybrany problem techniczny (akordowa, pasażowa, dwudźwiękowa, na drobną technikę palcową, itp.)5. Utwór dowolny6. Gamy wg programu

Egzamin roczny

1. Utwór polifoniczny J. S. Bacha lub G. F. Haendla2. Forma klasyczna (sonata klasyczna lub dwie sonaty Scarlattiego)3. Dwie etiudy na wybrane problemy techniczne (do wyboru: drobna technika palcowa na prawą i lewą rękę, dwudźwiękowa i akordowa, pasażowa itp.)4. Utwór dowolny

Klasa IV


1. Utwór polifoniczny J. S. Bacha (preludium i fuga lub dwie kontrastujące części formy cyklicznej)2. Forma klasyczna (allegro sonatowe z sonaty klasycznej lub romantycznej lub wariacje)3. Dwie etiudy na wybrane problemy techniczne: - drobna technika palcowa na prawą i lewą rękę- technika dwudźwiękowa i akordowa


- technika oktawowa- technika pasażowa4. Utwór dowolny 5.Gamy wg programu

Egzamin roczny

1. Utwór polifoniczny J. S. Bacha lub G. F. Haendla2. Forma klasyczna (allegro sonatowe, rondo, wariacje lub koncert do wyboru)3. Dwie etiudy do wyboru- drobna technika palcowa na prawą i lewą rękę- technika dwudźwiękowa i akordowa- technika oktawowa- technika pasażowa4. Utwór dowolny

Klasa V


1. Utwór polifoniczny J. S. Bacha (preludium i fuga lub dwie kontrastujące części formy cyklicznej)2. Forma klasyczna (sonata klasyczna lub romantyczna w całości, koncert cz. I lub II i III wymiennie w semestrach)3. Dwie etiudy do wyboru - drobna technika palcowa na prawą i lewą rękę- technika dwudźwiękowa i akordowa- technika oktawowa- technika pasażowa4. Utwór dowolny 5.Gamy wg programu

Egzamin roczny

1. Utwór polifoniczny J. S. Bacha lub G. F. Haendla2. Forma klasyczna (sonata klasyczna lub romantyczna w całości, koncert cz. I lub II i III wymiennie w semestrach) 3. Dwie etiudy do wyboru- drobna technika palcowa na prawą i lewą rękę- technika dwudźwiękowa i akordowa- technika oktawowa- technika pasażowa4. Utwór dowolny (wskazane wykonanie utworu Fryderyka Chopina)


Klasa VI

Egzamin dopuszczeniowy do dyplomu

1. Utwór polifoniczny J. S. Bacha (preludium i fuga lub trzy części formy cyklicznej) 2. Dwie części sonaty klasycznej 3. Etiuda techniczna zróżnicowana pod względem problemów 4. Utwór dowolny

Egzamin dyplomowy

1. Utwór polifoniczny (do wyboru preludium i fuga J.S. Bacha lub inna forma cykliczna w całości)2. Sonata klasyczna w całości3. Dwie etiudy techniczne, zróżnicowane pod względem problemów z uwzględnieniem: techniki palcowej obu rąk, podwójnych dźwięków i oktaw4. Utwór Fryderyka Chopina (Nokturn, Ballada, Scherzo, Impromptu, Polonez, Rondo, Bolero itp.)5.Utwór dowolny (do wyboru: romantyczny, neoromantyczny, impresjonistyczny) 6. Utwór współczesny (dowolnie) 7. Koncert (zaliczany w V klasie)

Opis osiągnięć ucznia na zakończenie etapu edukacyjnego

Umiejętności absolwenta:

1. Posiada wiedzę niezbędną do prawidłowej realizacji zadań praktycznych w dziedzinie artystycznej: gra na fortepianie

a) zna budowę i historię instrumentu

b) zna walory brzmieniowe fortepianu

c) zna budowę ręki (potrafi zapobiegać usztywnieniom, zna sposoby relaksacji mięśni)

d) sprawnie operuje aparatem gry w różnych typach faktury fortepianowej

e) ma świadomość i umiejętność odpowiedniego zastosowania różnorodnych środków interpretacyjnych


2. Posiada umiejętność prezentacji swoich dokonań:

a) zna sposoby przygotowywania utworów do publicznej prezentacji i posiada umiejętność zastosowania ich w praktyce (organizacja pracy, sposoby radzenia sobie ze stresem)

b) potrafi pracować w zespole (współodpowiedzialność i kontaktowość)

c) posiada umiejętność świadomego określenia swoich możliwości, a także wyrażania opinii o jakości i rezultatach własnych działań

3. Zna związki między swoją i innymi dziedzinami sztuki.

4. Potrafi wykorzystywać wiedzę zdobywaną na innych przedmiotach w samodzielnej pracy.

5. Świadomie wykorzystuje fortepian we własnej aktywności muzycznej.

6. Posiada umiejętność aktywnego i kreatywnego realizowania zadań, wykazuje się wrażliwością artystyczną.

7. W realizacji zadań artystycznych potrafi wykorzystywać technologie informacyjnei komunikacyjne do pogłębiania wiedzy i doskonalenia umiejętności.

8. Posiada aktywny i kreatywny stosunek do zadań i sposobów ich realizacji, które pozwalają mu:

a) aktualizować wiedzę

b) doskonalić umiejętności zawodowe

c) pracować nad własnym rozwojem artystycznym i osobistym

d) konsekwentnie dążyć do celu

9. Szanuje dziedzictwo kulturowe własnego i innych narodów.

10. Przestrzega zasad kultury i etyki, prawa autorskiego oraz innych aktów prawnych związanych z ochroną dóbr kultury.

11. Aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym ze szczególnym uwzględnieniem życia


muzycznego.

12. Jest przygotowany do kontynuowania nauki w wyższej szkole muzycznej.


IV. KOMENTARZ – UWAGI DO REALIZACJI PROGRAMU NAUCZANIA

Ogólna koncepcja programu nauczania

Zadania techniczno-wykonawcze dostosowane do możliwości uczniów według wzrastającego stopnia trudności

Klasa I

1. Wstępne rozpoznanie umiejętności ucznia:

sprawdzenie postawy ucznia przy fortepianie sprawdzenie zakresu umiejętności techniczno-wykonawczych ucznia: swobody

i elastyczności aparatu gry, sprawności palców, kultury dźwięku, umiejętności gry a' vista

przeprowadzenie korekty zgodnie z potrzebami ucznia

2. Zadania techniczne:

technika palcowa legato (samokontrola słuchowa, prawidłowy sposób ćwiczenia i osiągania tempa)

technika portato i staccato technika akordowa portato prowadzenie dwugłosu polifonicznego jedną ręką

3. Praca nad interpretacją utworu:

przypomnienie oraz ustalenie zasad pracy nad utworem opanowanie tekstu utworu:

- wdrażanie ucznia do porządku i precyzji gry zgodnie z zapisem nutowym praca nad techniczną stroną utworu:

- rozwijanie sprawności technicznej (dobór i sposób osiągania właściwego tempa utworu)- kultura dźwięku- prowadzenie kantyleny (plany dynamiczne)- frazowanie i dynamika- polifonia trzygłosowa (słyszenie linearne)- zróżnicowanie interpretacji pod katem stylu- realizacja ozdobników (stylowość ich wykonania)- pamięciowe opanowanie tekstu utworu- pedalizacja (pedał synkopowany i rytmiczny)

4. Gra a' vista zgodnie z programem nauczania obowiązującym w szkole muzycznej II stopnia.


Klasa II


technika palcowa legato (szybsze tempo niż w klasie I) technika staccato repetycje technika akordowa ćwiczenia przygotowawcze do techniki podwójnych dźwięków prowadzenie trzygłosu ćwiczenia polirytmiczne


ustalanie i osiąganie jednolitego tempa i prawidłowej pulsacji utworu właściwe frazowanie i dynamika (szersza skala dynamiczna niż w klasie I) polifonia trzygłosowa (słyszenie linearne) świadome i bardziej sprawne opanowywanie tekstu utworu na pamięć pedalizacja wdrażanie ucznia do samodzielnej pracy nad utworem


Klasa III


rozwijanie techniki palcowej legato (szybsze tempo) technika palcowa staccato repetycje technika akordowa portato i legato technika podwójnych dźwięków legato ćwiczenia przygotowawcze do techniki oktawowej skoki polirytmia (trudniejsze zadania) prowadzenie trzygłosu polifonicznego ornamentyka

2.Praca nad interpretacja utworu:

swobodniejsze frazowanie agogika (tempo rubato) dalszy rozwój skali dynamicznej


praca nad barwą dźwięku pedalizacja doskonalenie umiejętności samodzielnej pracy nad utworem


Klasa IV


dalszy rozwój techniki palcowej legato technika staccato technika akordowa czterodźwięki technika podwójnych dźwięków technika oktawowa wprowadzenie oktaw łamanych skoki i przerzuty rąk tryle polirytmia


frazowanie ze zróżnicowaną dynamiką i agogiką (tempo rubato) szersza skala dynamiczna zróżnicowanie barwy dźwięku polifonia trzy i czterogłosowa (zasady interpretacji utworu polifonicznego zgodnie

z jego budową formalną) pedalizacja doskonalenie umiejętności samodzielnej pracy nad utworem


Klasa V


dalszy rozwój techniki palcowej legato (szybkie i bardzo szybkie tempo) technika portato i staccato technika podwójnych dźwięków (szybsze tempa) technika akordowa (czterodźwięki) technika oktawowa rozwijanie techniki oktaw łamanych


arpeggio glissando skoki i przerzuty rąk tryle swobodne

2. Praca nad interpretacja utworu:

frazowanie tempo rubato rodzaje agogiki uzależnionej od stylu bogata skala dynamiczna zróżnicowana barwa dźwięku (właściwa dla danego stylu) różnorodna pedalizacja doskonalenie umiejętności samodzielnej pracy nad utworem


Klasa VI

1. Realizacja i doskonalenie wszystkich problemów techniki pianistycznej oraz zasad pracy nad utworem, poznanych w poprzednich klasach.

2. Przygotowanie repertuaru egzaminu dopuszczeniowego do dyplomu.

3. Przygotowanie repertuaru egzaminu dyplomowego.

Wskazówki metodyczne

W pracy nad techniką pianistyczną główną rolę odgrywają zagadnienia podstawowe, szczególnie ważne na początku nauki.Bardzo istotnym zadaniem jest:

kontrola postawy ucznia przy instrumencie rozluźnienie rąk i ciała odpowiedni kontakt aparatu gry z klawiaturą wykształcenie i utrwalenie prawidłowych nawyków słuchowo – czuciowych

w zakresie artykulacji.

Pierwszy rok nauki w szkole muzycznej II st. jest szczególnie istotny w kształceniu


młodego człowieka. Nauczyciel powinien bardzo dobrze poznać predyspozycje muzyczne, instrumentalne i intelektualne ucznia. Powinien on również określić umiejętności zdobyte podczas dotychczasowego kształcenia. Dzięki tym informacjom może rozplanować pracę nad kolejnymi etapami rozwoju ucznia – dostosowaną do jego indywidualnych predyspozycji.

Nowe elementy należy wprowadzać stopniowo, zgodnie z możliwościami przyswajania wiedzy i umiejętności przez ucznia.

Gamy, pasaże i kadencje

Nauka gam i pasaży jest kontynuacją programu szkoły muzycznej I st.Celem pracy nad gamami, pasażami i kadencjami jest zapoznanie ucznia ze wszystkimi tonacjami zarówno od strony teoretycznej jak i praktycznej a także swobodnym posługiwaniem się całą klawiaturą. Gamy, pasaże i kadencje powinny być wykonywane we wszystkich tonacjach w tempie wzrastającym w kolejnych latach nauki. Należy je ćwiczyć niemechanicznie, opracowując je w sposób różnorodny wykonawczo. Jako stały element pracy domowej nie powinny nużyć ucznia.

Bardzo ważną rzeczą jest dopilnowanie właściwej aplikatury zarówno w gamach jak i w pasażach, a także dbałość o wyrównanie brzmienia.Optymalnym sposobem dla właściwego ułożenia prawej ręki na klawiaturze jest gamaH – dur, a dla lewej Des dur.

Zbędne jest zaczynanie nauki gam na fortepianie od gamy C najłatwiejszej do odczytaniai najtrudniejszej dla ręki, nie mającej żadnego punktu oparcia. Zaczyna się [od gamy], która pozwala oprzeć rękę swobodnie, przy czym długie palce spoczywają na czarnych klawiszach jak np. [ w gamie] H – dur.

F. Chopin Szkice do metody gry fortepianowej, str. 59

Ćwiczenia

Celem ćwiczeń jest doskonalenie rzemiosła artystycznego. Właściwie dobrane ćwiczenia gwarantują utrwalanie prawidłowych nawyków, a także (jeżeli są wprowadzane konsekwentnie i systematycznie) stopniowo rozwijają możliwości aparatu gry, elastyczność i swobodę.

W trakcie ćwiczeń należy stopniowo wprowadzać nowe elementy gry fortepianowej. Przy dobieraniu właściwych dla danego problemu ćwiczeń, należy mieć świadomość celu - odpowiedniego dla rozwoju techniki i rozwoju wrażliwości muzycznej - indywidualnie dla każdego ucznia.

Etiudy

Bogactwo literatury fortepianowej dotyczące etiud, umożliwia nauczycielowi dokonanie najlepszego wyboru dla potrzeb i możliwości ucznia. Odpowiedni dobór etiud daje szanse na równoczesne rozwijanie różnorodnych elementów techniki fortepianowej.


Należy pamiętać o tym, żeby etiuda nie była traktowana jedynie mechanicznie jako wprawka. Należy wskazać uczniowi również jej walory artystyczne, a także przestudiować zagadnienia dotyczące formy i struktury harmonicznej, co w połączeniu z dbałościąo brzmienie nada jej głębszy wyraz.Zaleca się w klasach I – III pracę nad większą ilością krótkich etiud o zróżnicowanych problemach.

Natomiast etiudy o rozbudowanych formach i złożonych zadaniach wykonawczych wprowadzać należy w miarę rozwoju pianistycznego ucznia.

Stopniowanie trudności i tempa w kolejnych latach nauki pozwala na harmonijny i wszechstronny rozwój warsztatu pianistycznego.

Utwory polifoniczne

Jednym z ważniejszych etapów edukacji pianistycznej jest praca nad polifonią.W jej trakcie następuje u ucznia rozwój słyszenia wielopłaszczyznowego, wyobraźni dźwiękowej oraz niezależności słyszenia i prowadzenia głosów.Bardzo ważnym etapem pracy nad utworem polifonicznym, którego nie powinno się pomijać jest analiza formalna utworu. Uczeń powinien potrafić zastosować w praktyce wiedzę z zakresu budowy utworów polifonicznych (m. in. w kwestii przeprowadzeń, tematów, kontrapunktów, łączników, kadencji, imitacji, progresji itp.).

Należy pracować z uczniem początkowo nad niezależnym prowadzeniem dwugłosu,a w miarę postępów trzy- i czterogłosu.

W celu rozwoju słyszenia linearnego zaleca się:

łączenie głosów parami ćwiczenie prowadzenia dwugłosu jedną ręką prowadzenie konsekwentnej artykulacji wykonywanie jednego lub kilku głosów przez nauczyciela (przy drugim fortepianie)

w trakcie prezentacji pozostałych głosów przez ucznia. śpiewanie jednego głosu przy jednoczesnym wykonywaniu innych głosów

na fortepianie

Przy pracy nad suitami barokowymi należy zwrócić uwagę na charakter poszczególnych tańców, ich cechy szczególne – metrum, tempo, styl.Szczególnie istotne jest umiejętne rozplanowanie i budowanie napięć w stylu barokowym (ze względu na strukturę, fakturę, melodykę, rytmikę, harmonię i dynamikę ).Nieodzowne jest też zapoznanie się z zasadami ornamentyki właściwej dla okresu baroku.

Formy klasyczne

Do form klasycznych, które powinien poznać uczeń szkoły muzycznej II stopnia należą:

sonata wariacje


rondo koncert

W pracy nad nimi należy zwrócić szczególną uwagę na:

analizę formalną charakterystyczne cechy stylu klasycznego indywidualne cechy stylu danego kompozytora precyzyjne odczytanie tekstu – intencji kompozytora świadome wykorzystywanie środków wykonawczych charakterystycznych dla epoki

i kompozytora - frazowanie, artykulacja, dynamika, realizacja ozdobników, pedalizacja

rozplanowanie i budowanie napięć w stylu klasycznym umiejętność utrzymania tempa - zarówno w częściach wolnych jak i szybkich świadomość całokształtu formy

Zadanie, które stawiamy przed uczniem, to wykonanie całego cyklu sonatowego w klasie V i VI. Uczeń powinien mieć świadomość całej konstrukcji formalnej jak również różnic pomiędzy częściami.

Koncert

Szczególne miejsce w edukacji uczniów szkoły średniej zajmuje forma koncertu.Jest to „ukoronowanie” pracy nad formą klasyczną. Dla wielu uczniów stanowi to nowe doświadczenie pianistyczne. Zaleca się, aby to właśnie nauczyciel wykonywał wyciąg fortepianowy partii orkiestrowej. Dla ucznia taka forma współpracy z własnym pedagogiem jest wyjątkowo motywująca i inspirująca. Ważne jest, aby uczeń jak najszybciej mógł przyzwyczajać się do partii orkiestrowej - a taką możliwość daje właśnie wspólne muzykowanie z nauczycielem.

Najlepsze wykonania koncertów mogą być nagrodzone występem z orkiestrą szkolną. Takie wydarzenie daje uczniowi wyjątkową satysfakcję oraz możliwość współpracy z orkiestrą i dyrygentem.

Utwory różne

Obfitość literatury fortepianowej daje nauczycielom i uczniom możliwość wyboru takiego utworu, który będzie oprócz walorów dydaktycznych inspirował młodego pianistę do dalszego rozwoju.

Do nauczyciela należy ocena, który utwór będzie najlepiej trafiał w zainteresowaniai umiejętności ucznia na danym etapie kształcenia. Zalecane jest sięganie do utworówz różnych epok.

Utwory romantyczne pozwalają zaznajomić się i rozwinąć umiejętności ucznia związanez zagadnieniami dotyczącymi:


rubato śpiewnej kantyleny elastyczności agogicznej powiększenia skali dynamicznej ekspresji wypowiedzi muzycznej poszerzenia wyobraźni dźwiękowej wirtuozerii pianistycznej (np. w stylu brillant) szerokiego zastosowania różnej pedalizacji

W wyborze repertuaru należy też uwzględnić utwory kompozytorów XX i XXI wieku.Utwory te kształtują:

wyobraźnię i kreatywność brzmieniową szczególne wyczulenie na kolorystykę dźwiękową znajomość nowoczesnej harmonii nowatorski język muzyczny śmiałość w odmiennym traktowaniu instrumentu umiejętne wykorzystanie wszystkich rejestrów fortepianu różnorodność użycia pedałów świadomość konstrukcji utworów

Opis warunków niezbędnych do realizacji programu nauczania

1.Warunki organizacyjne

Warunki niezbędne do realizacji programu nauczania to:

regularnie strojony fortepian lub pianino – najkorzystniej 2 instrumenty, w tym przynajmniej jeden fortepian

dwa odpowiednie stołki z regulowaną wysokością dobra akustyka, wytłumione ściany i podłoga odpowiednie oświetlenie dostęp do biblioteki, fonoteki, Internetu zorganizowanie przez nauczyciela lub grupę nauczycieli z sekcji możliwości

wystąpień publicznych w szkole i poza nią umożliwienie uczniom udziału w koncertach i innych imprezach muzycznych

2. Praca na lekcji i w domu.

Praca na lekcji


Kto to jest pianista? Czy jest on pianistą dlatego, że ma technikę? Nie, oczywiście, technikę ma d l a t e g o, że jest pianistą, dlatego , że w dźwiękach odkrywa sens, poetycką treść muzyki, jej prawidłowości i harmonię.

H. Neuhaus Sztuka Pianistyczna, str.83

Indywidualne lekcje sprzyjają rozwojowi ucznia nie tylko jako pianisty ale także jako człowieka.

Warunkiem niezbędnym do uzyskania zamierzonych celów pedagogicznych jest zbudowanie dobrych relacji nauczyciel - uczeń, w atmosferze wzajemnego szacunku wobec indywidualnych predyspozycji, możliwości i ograniczeń, potrzeb, myśli i uczuć.

Dobra relacja wywodzi się głównie z trzech postaw: akceptacji, zrozumienia empatycznego i autentyzmu. Dobry nauczyciel wspiera ucznia i mu pomaga.

Prawidłowa relacja wychowawcza i umiejętność motywowania ucznia powinny zawierać się w następujących działaniach:

wsparcie emocjonalne, szacunek dla uczuć i potrzeb ucznia dostrzeganie starań i mocnych stron wychowanka, wiara w jego postępy akceptacja ograniczeń i trudności – poświęcenie odpowiedniego czasu i uwagi stawianie wymagań i ich egzekwowanie wprowadzanie reguł i zasad funkcjonowania społecznego pozwalanie na ponoszenie konsekwencji własnych zachowań ucznia

Relacje pomiędzy nauczycielami a ich uczniami są […] przyjazne lub wrogie - odpowiednio do tego, czy system nauczania wytwarza radość, czy niezadowolenie[..]. Codzienny twórca przykrości musi być narażony na traktowanie go z ukrytą niechęcią. Odwrotnie, ten, kto stale pomaga dzieciom w ich dążeniach, codziennie dodaje ducha wśród różnych trudności i wspólnie cieszy się z ich powodzenia, będzie lubiany, a nawet, jeżeli jego postępowanie jest konsekwentne, musi być kochany.

H. Spencer, za: A.Łaski O wychowaniu. Sentencje – myśli – aforyzmy. Oficyna Naukowa, Warszawa 1999, str. 40.

Zapewnienie optymalnych warunków do rozwoju danego ucznia jest związane z takimi działaniami nauczyciela jak:

umiejętne rozpoznanie potrzeb i braków w kształceniu dostosowanie programu do indywidualnych możliwości ucznia opracowanie i zalecenie właściwego dla danej osoby sposobu samodzielnej pracy

przez wskazanie konkretnych wzorców ćwiczeń na dany problem techniczny, muzyczny czy interpretacyjny

rozwijanie zainteresowań ucznia, wpływ na jego rozwój intelektualny, emocjonalny, muzyczny i artystyczny

rozwijanie wrażliwości na estetykę brzmienia dostosowanie wymagań do indywidualnych predyspozycji - zdolności muzycznych,

ewentualnych braków technicznych, umiejętności koncentracji, systematyczności

Duże znaczenie przy wyborze programu ma obserwacja tempa przyswajania nowego


materiału przez ucznia, a także życzliwe wsparcie i docenienie czynionych postępów. Przygotowanie nauczyciela do problemu pokonywania tremy – przekazanie wiedzy na ten temat – daje większe szanse na sukces podczas publicznych wystąpień ucznia.

Publiczne wystąpienia przygotowuje nauczyciel, organizując salę, sprawdzając warunki niezbędne do realizacji audycji, recitali itp.

Ważnym elementem sprzyjającym rozwojowi ucznia jest atmosfera życzliwościi zrozumienia, wzajemny szacunek i cierpliwość, przy jednoczesnym planowaniu postępów, wskazaniu odpowiedniego sposobu samodzielnej pracy i wyznaczeniu konkretnego terminu realizacji danego zadania.

Program do realizacji oprócz dostosowania do potrzeb i możliwości ucznia powinien być tak dobrany, by oprócz spełniania wymogów dydaktycznych podobał się wykonawcy. Dzięki temu uczeń z większa radością i zaangażowaniem przystępuje do procesu edukacyjnego.

Praca w domu

Praca w domu jest wynikiem właściwie przeprowadzonej lekcji. Lekcji, która powinna być dla ucznia zarówno źródłem zdobywania wiedzy i umiejętności jak i wskazówką do samodzielnej pracy w domu.

Indywidualne ćwiczenie jest podstawowym warunkiem prawidłowego rozwoju warsztatu pianistycznego ucznia.Samodzielna praca ucznia powinna być oparta o:

świadomość wyznaczonych celów wiedzę na temat sposobów realizacji tych celów koncentrację nad wybranym zadaniem systematyczność w ćwiczeniu precyzję w samodzielnej pracy wytrwałość w dążeniu do celu cierpliwość w pokonywaniu trudności dobre rozplanowanie i efektywne wykorzystanie czasu pracy umiejętność samooceny czynionych postępów entuzjazm i zapał do rozwijania swoich umiejętności pianistycznych

3. Samokształcenie pedagoga

Wielkim kunsztem wykazuje się nauczyciel, który potrafi sprawić, że twórcze wyrażanie siebie i nabywanie wiedzy staje się źródłem radości. A. Einstein

Samokształcenie nauczyciela przez doskonalenie własnej gry oraz uczestniczeniew rożnych formach doskonalenia zawodowego – pogłębiających wiedzę pianistyczną, pedagogiczną i psychologiczną - zdecydowanie podnosi poziom nauczania i zwiększa jego efektywność. Otwiera ono także nauczyciela na poznanie i wykorzystywanie


nowoczesnych osiągnięć oraz metod współczesnej pedagogiki i psychologii.Służą temu:

udział w seminariach, warsztatach, lekcjach otwartych w celu wymiany doświadczeń lektura literatury fachowej z zakresu muzyki, psychologii i pedagogiki

Nauczyciel doskonaląc własną grę, rozwijając się przez pogłębianie swojej wiedzy metodycznej i psychologicznej, może być osobą, która zaraża entuzjazmem muzykowania, co udziela się uczniom i wpływa na ich chęć samorozwoju.Równie ważna jest obserwacja wyników swojej pracy z uczniem – jej ewaluacja i umiejętność zauważenia, jakie działania wiążą się z najlepszymi efektami nauczania,a co za tym idzie - rozwojem efektywności kształcenia młodych pianistów.

Wymiana doświadczeń między nauczycielami oraz dzielenie się wiedzą, a także umiejętność autorefleksji i wyciągania odpowiednich wniosków sprzyja osiąganiu coraz lepszych efektów nauczania.

V. Literatura przedmiotu – propozycje

Siglind Bruhn, Przewodnik interpretacji pianistycznej, Unia Katowice, 1998.

Wanda Chmielowska, O sztuce nauczania gry na fortepianie. Prace pedagogiczne, AM Katowice, 2010.

Wanda Chmielowska, Z zagadnień nauczania gry na fortepianie, PWM, Kraków 1963.

Fryderyk Chopin, Szkice do metody gry fortepianowej, Teksty zebrane i opracowane przez J-J Eigeldinger, Musica Jagiellonica, Kraków 1995.

Jean - Jacques Eigeldinger, Chopin w oczach swoich uczniów, Musica Jagiellonica, Kraków 2010.

Jan Ekier, Wstęp do Wydania Narodowego Dzieł Chopina, PWM, Warszawa 1973

Jan Ekier, Wstęp do Wydania Narodowego Dzieł Wszystkich Fryderyka Chopina, 2. Zagadnienia wykonawcze PWM Warszawa 2013

Nicolas Harnoncourt, Muzyka mową dźwięków, FRM 1995.

Anna Kierska, Nauczanie gry na fortepianie – powołanie, umiejętność, wiedza, AM, Kraków 2011.

Marcin Tadeusz Łukaszewski, Przewodnik po muzyce fortepianowej, PWM, Kraków 2014.

Henryk Neuhaus, Sztuka pianistyczna. Notatki pedagoga, PWM, Kraków 1970.


Irena Poniatowska, Muzyka fortepianowa i pianistyka XIX wieku, Warszawa 1971.

Irena Poniatowska, Faktura fortepianowa Beethovena, NIFC, Warszawa 2013.

Bronisław Poźniak, ABC pianisty, Ars Nova, Poznań 1992.

Gyõrgy Sandor, O grze na fortepianie. Gest, dźwięk i wyraz, PWN Warszawa, 1994.

Czesław Siełużycki, Ręka pianisty. Fizjologiczne podstawy techniki, PWM, Kraków 1982.

Aneta Teichman, Jan Ekier, PWM, Kraków 2013.

Tadeusz Wroński, Zdolni i niezdolni, PWM, Kraków 1999.

Tadeusz Wroński, O czym nie ma czasu mówić na lekcjach, PWM, Kraków 1994.

David Fontana, Psychologia dla nauczycieli, Zysk i Spółka, Poznań 1998.


PROPOZYCJE REPERTUAROWE od kl. I do VI1. Gamy i pasaże

Gamy majorowe i minorowe w pozycjach oktawy, tercji, seksty i decymy w ruchu kombinowanym w obrębie czterech oktaw. Gamy chromatyczne w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw. Pasaże toniczne z przewrotami w ruchu kombinowanym w obrębie czterech oktaw. Pasaże septymowe zmniejszone z przewrotami w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw. Pasaże dominantowe septymowe z przewrotami w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw.

Gamy majorowe i minorowe w pozycjach oktawy, tercji, seksty i decymy w ruchu kombinowanym w obrębie czterech oktaw. Gamy chromatyczne w pozycji oktawy w ruchu równoległym i rozbieżnym w pozycji tercji, seksty i decymy w ruchu równoległym w obrębie czterech oktaw. Pasaże toniczne z przewrotami w ruchu kombinowanym w obrębie czterech oktaw. Pasaże toniczne mieszane w ruchu równoległym w obrębie czterech oktaw. Pasaże septymowe zmniejszone z przewrotami w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw. Pasaże dominantowe septymowe z przewrotami w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw.

Gamy majorowe i minorowe w pozycjach oktawy, tercji, seksty i decymy w ruchu kombinowanym w obrębie czterech oktaw. Gamy chromatyczne w pozycji oktawy, tercji, seksty i decymy w pozycji w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw. Pasaże toniczne mieszane w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw. Pasaże septymowe zmniejszone z przewrotami w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw. Pasaże septymowe zmniejszone mieszane w ruchu równoległym w obrębie czterech oktaw. Pasaże dominantowe septymowe z przewrotami w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie

Gamy majorowe i minorowe w pozycjach oktawy, tercji, seksty i decymy w ruchu kombinowanym w obrębie czterech oktaw (szybsze tempo niż w klasie III). Gamy chromatyczne w pozycji oktawy, tercji, seksty i decymy w pozycji w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw. Pasaże toniczne mieszane w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw. Pasaże septymowe zmniejszone mieszane w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw. Gamy majorowe i minorowe w podwójnych tercjach oburącz w ruchu równoległym. Pasaże dominantowe septymowe mieszane w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie

Gamy majorowe i minorowe w pozycjach oktawy, tercji, seksty i decymy w ruchu kombinowanym w obrębie czterech oktaw (szybsze tempo niż w klasie IV). Gamy chromatyczne w pozycji oktawy, tercji, seksty i decymy w pozycji w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw. Pasaże toniczne mieszane w ruchu równoległym i rozbieżnym w obrębie czterech oktaw. Pasaże septymowe zmniejszone mieszane w ruchu kombinowanym . Pasaże dominantowe septymowe mieszane w ruchu kombinowanym w obrębie czterech oktaw. Gamy majorowe i minorowe w podwójnych tercjach oburącz w ruchu równoległym. Gamy majorowe i minorowe w podwójnych oktawach

Systematyczne ćwiczenie gam i pasaży według programu klasy V.


czterech oktaw. Gamy majorowe i minorowe w podwójnych tercjach każdą ręką oddzielnie w obrębie czterech oktaw.

czterech oktaw. Gamy majorowe i minorowe w podwójnych oktawach każdą ręką oddzielnie o obrębie dwóch oktaw.

portato i staccato oburącz w ruchu równoległym. Gamy chromatyczne w podwójnych tercjach oburącz w ruchu równoległym.


2. Ćwiczenia techniczne

Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Klasa V Klasa VI E. Altberg – 313 wprawek Z. Romaszkowa E. Altberg – Studium gry polifonicznej C. Czerny – Ćwiczenia ośmiotaktowe op. 821 B. Domaniewski – Vademecum B. Hanon – Wybór ćwiczeń na fortepian, Pianista wirtuoz J. Lerche – Neues Kompendium der Klaviertechnik, z. I

E. Altberg – Studium gry polifonicznej C. Czerny – Ćwiczenia ośmiotaktowe op. 821 C. Hanon – Wybór ćwiczeń na fortepian, Pianista wirtuoz B. Domaniewski – Vademecum J. Lerche – Neues Kompendium der Klaviertechnik, z. I J. Pichna – Małe ćwiczenia

E. Mertke – Ćwiczenia

F. Rybicki – Etiudy na lewą

rękę, z. I i II

C. Czerny – Ćwiczenia ośmiotaktowe op. 821 B. Domaniewski – Vademecum J. Lerche – Neues Kompendium der Klaviertechnik, z. I C. Hanon – Wybór ćwiczeń na fortepian, Pianista wirtuoz J. Pichna – Małe ćwiczenia

E. Mertke – Ćwiczenia

F. Rybicki – Etiudy na lewą

rękę, z. I i II

C. Czerny – Ćwiczenia ośmiotaktowe op. 821 C. Hanon – Wybór ćwiczeń na fortepian, Pianista wirtuoz T. Kullak – Szkoła oktaw, z. I J. Lerche – Neues Kompendium der Klaviertechnik, z. II Studium techniki oktawowej (Gamy i pasaże, cz. IV) Technika podwójnych dźwięków ( Gamy i pasaże, cz. III)

T. Glasser – Szkoła trylów T. Kullak – Szkoła oktaw, z. II M. Long – Ćwiczenia M. Moszkowski – Szkoła podwójnych dźwięków op. 64 Studium techniki oktawowej (Gamy i pasaże, cz. IV) Technika podwójnych dźwięków (Gamy i pasaże, cz. III)

T. Glasser – Szkoła trylów T. Kullak – Szkoła oktaw M. Long – Ćwiczenia M. Moszkowski – Szkoła podwójnych dźwięków op. 64 Studium techniki oktawowej (Gamy i pasaże, cz. IV) Technika podwójnych dźwięków (Gamy i pasaże, cz. III)


3. Etiudy

Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Klasa V Klasa VI H. Berens – Najnowsza szkoła biegłości op. 61 J. Cramer – Etiudy C. Czerny – Etiudy op. 849

Etiudy na lewą rękę op. 718

Etiudy dla małych rąk op. 748

- Etiudy op. 299 - Etiudy op. 409 - Etiudy op. 365

S. Heller – Etiudy op. 45, op. 46, op. 47 – 25 etiud op. 17 A. Löschhorn – Etiudy op. 66 L. Schytte – Etiudy op. 68 Z. Romaszkowa – Zbiór etiud najcelniejszych autorów, z. II W. Sawicka, G. Stempniowa – Etiudy na fortepian, z. V i VI J.F. Burgmüller – Etiudy op. 109, op. 110

H. Berens – Etiudy op. 61 (trudniejsze), op. 89 J. Cramer – Etiudy (trudniejsze) C. Czerny –

- Etiudy op. 299 (trudniejsze)

- Szkoła legato i staccato op. 335

- Etiudy op. 409 (trudniejsze)

- Etiudy op. 740 (łatwiejsze)

A. Löschhorn – Etiudy op. 66 (trudniejsze) - Etiudy op. 136 Z. Romaszkowa – Zbiór etiud najcelniejszych autorów, z. II (trudniejsze), z. V (podwójne dźwięki) - Etiudy polskich kompozytorów współczesnych W. Sawicka, G. Stempniowa – Etiudy na fortepian, z. VI M. Moszkowski – Etiudy op. 72 nr 6 F-dur Z. Śliwiński – Wybór etiud dla

J. Cramer – Etiudy (trudniejsze) A. Biehl – Etiudy oktawowe C. Czerny –

- Etiudy op. 299 - Etiudy op. 409 - Etiudy op. 740 - Etiudy op. 834

- Szkoła legato i staccato op. 336 A. Löschhorn – Etiudy op. 136 Z. Romaszkowa – Zbiór etiud najcelniejszych autorów, z. IV, z. IV - Etiudy polskich kompozytorów współczesnych M. Moszkowski – Etiudy op. 72 Z. Śliwiński – Wybór etiud dla szkół średnich F. Liszt – Etiudy op. 1 I. Moscheles – Etiudy op. 70

C. Czerny – Etiudy op. 399

- Etiudy op. 740 - Etiudy oktawowe op. 553

M. Clementi – Gradus ad Parnasum F. Chopin – Etiudy (łatwiejsze) I. Moscheles – Etiudy op. 70 M. Moszkowski – Etiudy op. 72 Z. Romaszkowa – Zbiór etiud najcelniejszych autorów, z. III, z. V - Etiudy polskich kompozytorów współczesnych Z. Śliwiński – Wybór etiud dla szkół średnich F. Liszt – Etiudy op. 1 E. Neupert – Etiudy S. Rachmaninow – Etiudy op. 33

G. Bacewicz – 10 Etiud S. Bortkiewicz – Etiudy op. 15, op. 29 F. Chopin – Etiudy M. Clementi – Gradus ad Parnassum C. Czerny – Etiudy op. 740 J.N. Hummel – Etiudy op. 125 F. Mendelssohn-Bartholdy – Etiudy op. 104 bis I. Moscheles – Etiudy op. 70 M.Moszkowski – Etiudy op. 72 Z. Romaszkowa – Etiudy, z. III, z. V, z. VI - Etiudy polskich kompozytorów współczesnych Z. Śliwiński – Wybór etiud dla szkół średnich F. Liszt – Etiudy op. 1 E. Neupert – Etiudy S. Rachmaninow – Etiudy op. 33 F. Mendelssohn-Bartholdy – Etiudy op. 104 bis C. Saint-Säens – Etiudy op.

A. Areński – Etiudy op. 74, op. 36 G. Bacewicz – 10 Etiud S. Bortkiewicz – Etiudy op. 15, op. 29 F. Chopin – Etiudy M. Clementi – Gradus ad Parnassum C. Czerny – Etiudy op. 740 F. Liszt – 3 Etiudy koncertowe W. Lutosławski – 2 Etiudy F. Mendelssohn-Bartholdy – Etiudy op. 104 bis I. Moscheles – Etiudy op70 M.Moszkowski–Etiudy op. 72, C op. 34 nr 2, C i D op. 48 S. Prokofiew – Etiuda C op. 2 S. Rachmaninow– Etiudy op. 33 i op. 39 Z. Romaszkowa – Etiudy, z. III, z. V, z. VI A. Skriabin – Etiudy op. 8 C. Saint- Säens – Etiudy op.52, op.111 Z. Śliwiński – Wybór etiud dla szkół średnich


szkół średnich

G. Bacewicz – 10 Etiud Etiudy polskich kompozytorów współczesnych

52, op. 111 Etiudy polskich kompozytorów współczesnych

B. Woytowicz-Etiudy J. Zarębski – Etiudy op. 7


4. Utwory polifoniczne i inne utwory z okresu baroku.

Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Klasa V Klasa VI J.S. Bach – Inwencje dwugłosowe - Inwencje trzygłosowe - Suity francuskie - Fughetty C.Ph.E. Bach – Allegro di molto f W.F. Bach – 12 polonezów G.F. Hӓndel – Suity - Fughetty - Wybrane utwory D. Cimarosa – Sonaty St. Kazuro – Inwencje dwugłosowe G.F. Telemann – Fantazje M. Frey – Szkoła gry polifonicznej M. Dziewulska – Inwencje

J.S. Bach – - Fugi - Inwencje trzygłosowe - Suity francuskie - Fughetty - Preludia i fugi z Das Wohltemperierte Klavier G.F. Hӓndel – Suity - Wybrane utwory D. Cimarosa – Sonaty G.F. Telemann – Fantazje M. Dziewulska – Inwencje E. Altberg – Studium gry polifonicznej A. Chaczaturian – Fuga C D. Kabalewski – Preludia i fugi K. Ejges – Trzy wybrane etiudy- fugi

J.S. Bach – - Preludia i fugi z Das Wohltemperierte Klavier - Fugi - Inwencje trzygłosowe - Suity francuskie - Fughetty J.Ch. Bach – Sonaty C.Ph.E. Bach – 6 sonatin G.F. Hӓndel – Suity - Wybrane utwory - Passacaglia - Aria z wariacjami E D. Cimarosa – Sonaty E. Altberg – Zbiór utworów mistrzów XVIII w. E. Altberg – Studium gry polifonicznej: G.Ph. Telemann – Gigue G.F. Hӓndel – Capriccio C. Daquin – Kukułka C. Franck – Chorał Utwory klawesynistów francuskich, włoskich, wirginalistów angielskich

J.S. Bach – Preludia i fugi z Das Wohltemperierte Klavier - Fugi - Suity francuskie - Suity angielskie - Preludia i fughetty G.F. Hӓndel – Suity D. Scarlatti – Sonaty E. Altberg – Wybór utworów XVII i XVIII w. C.Ph.E. Bach – Sonaty P.D. Paradies – Sonaty Utwory klawesynistów francuskich i włoskich

J.S. Bach – Preludia i fugi z Das Wohltemperierte Klavier - Suity angielskie - Partity - Fantazja C - Toccata e - Fugi G.F. Hӓndel – Suity D. Scarlatti – Sonaty J. Froberger – Suity C.Ph.E. Bach – Sonaty Utwory klawesynistów francuskich

J.S.Bach – -Preludia I fugi z Das Wohltemperierte Klavier -Suity angielskie -Partity --Toccaty e,d,G - Fugi D.Scarlatti – Sonaty Utwory klawesynistów francuskich


5. Utwory klasyczne

Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Klasa V Klasa VI L. van Beethoven - Sonatiny f nr 2, D nr 3 - Sonata g op. 49 nr 1 - 6 łatwych wariacji G na temat własny - 6 wariacji „Nel cor piu” - Wariacje F na temat piosenki francuskiej - Rondo A M. Clementi – Sonaty: g op. 7 nr 3 D op. 26 nr 3 D op. 37 nr 2 g op. 38 nr 1 B op. 38 nr 2 F op. 38 nr 3 J.W. Dussek – Sonata D op. 31 nr 2 J. Haydn – Allegro F - Sonaty – C nr 43, A nr 29 G nr 11, G nr 12, E nr 18 - Wariacje: „La Roxelane” - Thema con variazioni C (Hob. XVII: 5) - Andantino con variazioni A (Hob. XVII: 8) - Andante con variazioni B (Hob.XVII: 12) - Allegretto con variazioni A (Hob. XVII: 43) - Menuetto con variazioni A

L. van Beethoven

- 6 Wariacji „Nel cor piu” - 9 Wariacji „Quanto e bello” - Rondo C op. 51

- Bagatele op. 33, 39, 119 - Sonata G op.79

M. Clementi – Sonaty: Es op.12 nr 3 G op.25 nr 2 A op.36 nr 1 J.W. Dussek – Sonaty: C op.18 nr 2 A op.10 nr 1 C op. 39 nr 2 J. Haydn – Wariacje wybór – Allegro F - Sonaty: E nr 18, D nr 15, B nr 22, C nr 5, D nr 7, D nr 20, F nr 21, A nr 23 F. Lessel – Sonaty op. 2 - Wariacje nr 2 W. Lessel – Arietta varièe W.A. Mozart – Sonaty: F KV 547a,C KV 279, Es KV 282, G KV 283 - Wariacje :

L. van Beethoven - Sonaty: E op. 14 nr 1, G op. 14 nr 2, G op. 79 - 8 Wariacji C „Une fievre brulante Gretry” - 9 Wariacji C na temat marsza Dresslera - 8 Wariacji B „Ich hab ein klaines Hüttchennur - 5 Wariacji D „Rule britania” M. Clementi – Sonaty wybór J. Haydn – Sonaty: Es nr 3, g nr 4, cis nr 6, D nr 31, Es nr 13, A nr 23, e nr 2, F nr 21,D nr 20, G nr 17, E nr 30 - Wariacje menuetto con variazioni Es (Hob.HVI:3) - Arietta con variazioni A (Hob. XVII:2) - Rondo A F. Lessel – Sonaty op.2 - Wariacje nr 1 W.A. Mozart – Sonaty: C KV 279, F KV 280, D KV 284, C KV 309, D KV 311, C KV 330, F KV 332, B KV 570 - Wariacje : 6 Wariacji Kv 180 „Mio caro Adone”

L.van Beethoven - Sonaty: f op. 2 nr 1, E op. 14 nr 1 G op. 14 nr 2, F op. 10 nr 2, c op. 10 nr 1, - Rondo G op. 51 nr 2 - 12 Wariacji na temat Menueta Haibla - 10 wariacji B „La Siessa, la stessima” Salieriego - 7 Wariacji na temat Kwartetu Wintera „Kind,willst du ruhig schlafen” - 7 Wariacji C „God save the King” - 8 Wariacji F „Tändeln und scherzen” (Süsmayer) - 9 Wariacji C na temat marsza Dresslera M. Clementi – Sonaty wybór J. Haydn – Sonaty: E nr 30, As nr 41, Es nr 35, D nr 9, F nr 34, C nr 24, h nr 39, Es nr 32 F. Lessel – Wariacje nr 1 W.A. Mozart – Sonaty: F KV 280, B KV 281, D KV 284, D KV 311, C KV 330, F KV 332, B KV 570, F KV 533, KV F 494

L. van Beethoven - Sonaty: Fis op. 78, c op. 10 nr 1, D op. 10 nr 3, c op. 13, As op. 26, B op. 22, - Rondo G op. 51 nr 2 Andante favori F - 12 Wariacji A „Leśna dziewczyna” - 13 Wariacji A „Es war einmal ein alter Man” Ditelsdorf - 6 Wariacji D op.76 - 6 Wariacji C „God save the King” E. Grieg – Sonata e op.7 J. Haydn – Sonaty: c nr 25, As nr 41, C nr 42, C nr 37, AS nr 8 - Andante z wariacjami f (Hob. XVII:6) W.A. Mozart – Sonaty: B KV 281, D KV 284, D KV 311,B KV 333, a KV 310, F KV 533, KV F 494 - Fantazja c KV 475 - Fantazja i fuga C KV 394 - 9 Wariacji KV 264 „Lison Dormait” - 8 Wariacji KV 352 - 2 Wariacji KV 354,

L. van Beethoven - Sonaty: Fis op. 78, As op. 26, D op. 10 nr 3, c op. 13, Es op. 7, B op. 22, A op.2 nr 2, C op. 2 nr 3, Es op. 27 nr 1, D op. 28,

F op. 54, e op. 90, G op. 31 nr 1, d op. 31

nr 2 - Wariacje F op. 34 J. Haydn – Sonaty: ES nr 1, As nr 8, C nr 42 W.A. Mozart – Sonaty: a KV 311, A KV 331, B KV 333, c KV 457, D KV 576, - Fantazja c KV 396 F. Schubert – Sonaty


(Hob. XVI: 30) W.A .Mozart- Sonaty: Es KV 282 C KV 545 - Wariacje F KV 54

8 Wariacji G Kv 24 7 Wariacji D KV 25

12 Wariacji KV 265 „A Mouse dirai – je Maman” 9 Wariacji KV 537 na temat Menueta Duporta - Rondo D - Fantazja d KV 397 R Schumann – Sonata dla młodzieży

- Wariacje : 6 Wariacji Kv 180 „Mio caro Adone” 12 Wariacji KV 265 „AMouse dirai – je Maman”12 Wariacji KV 179 na temat Menueta Fischera - 8 Wariacji KV 352 „Les Maria – Gretry” - 12 Wariacji KV 353 „La belle Francoise” - 12 Wariacji KV 354 „Je suis Lindor” - 6 Wariacji KV 398 „Salve tu, Domine-Paesallo - 8 Wariacji KV 460 „Come un angelo-Sarti” - Rondo D - Fantazja d KV 397

- 6 Wariacji KV 398, - 8 Wariacji KV 460 - 10 Wariacji KV 455 - 8 Wariacji KV 613 F. Schubert – Sonaty (łatwiejsze)


6. Utwory różne

Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Klasa V Klasa VI E. Altberg – Czytanki, III i IV B. Bartόk- Mikrokosmos, z. III - Dla dzieci, z. II, III i IV - Dziesięć łatwych utworów L. van Beethoven – Bagatele op. 119 ( wybór) A. Casella – Carillon P. Czajkowski – Pory roku: Marzec, Kwiecień, Maj - Pieśń bez słów op. 40 nr 6 - Sentymentalny walc J. Field – Nokturny E. Grieg – Utwory lityczne op. 12, op. 38 D. Kabalewski – Utwory op. 27 Z. Kodaly – Valsette B. Martinu – Marionetki F. Mendelssohn- Sześć utworów dla młodzieży op. 72 - Pieśni bez słów: A op. 19 nr 4 g

E. Altberg – Czytanki, III i IV B. Bartόk- Mikrokosmos, z. III i IV

- Rondo C - Dla dzieci - Dziesięć łatwych

utworów A. Casella – 11 utworów dziecięcych P. Czajkowski – Pory roku - Pieśń bez słów op. 40 nr 6 - Nokturn cis op. 19 J. Field – Nokturny C. Franck – Powolny taniec A. Greczaninow – Sonatina F op. 110 E. Grieg – Obrazki poetyckie op. 3: Wiosna, Nokturn - Scherzo e op.54 - Utwory liryczne op. 38, op. 43 J. Ibert – Histoires D.Kabalewski -Wariacje a

A. Areński – Utwory op.52 B. Bartόk – Mikrokosmos, z. III i IV - Bagatele op. 6 J. Berkowicz – wariacje na temat Paganiniego P. Czajkowski – Pory roku - Nokturn cis op. 19 C. Debussy – Kącik dziecięcy J. Field – Nokturny E. Grieg – Utwory lityczne op. 43 J. Ibert – Histoires D. Kabalewski – Sonatina C op. 13 - Wariacje a op. 40 nr 2 A. Liadow – Kołysanka B. Martinu – Marionetki, z. I, II - Bajki (wybór) F. Mendelssohn – Pieśni bez słów S. Prokofiew – Gawot fis op. 32 - Bajeczki babuni op. 38

I. Albeniz – Malaguena - Alhambra A. Areński – Preludia op. 13 - Impromptu H B. Bartόk- Mikrokosmos, z. V - Sonatina - Bagatele op. 6 P. Czajkowski – Pory roku - Ruiny zamku - Scherzo op. 2 C. Debussy – Kącik dziecięcy - Preludia: Tancerki delfickie, Dziewczę o włosach jak len - Arabeska E E. Granados – Tańce hiszpańskie A. Greczaninow – Tańce rosyjskie - Sonatina F D. Kabalewski – Preludia op. 38 B. Martinu – Marionetki, z. II i III - Bajki (trudniejsze) F. Mendelssohn – Pieśni bez

B. Bartόk- Sonatina

- Trzy ronda - Mikrokosmos, z.V i

VI - Bagatele op. 6 J. Brahms – Intermezza ( łatwiejsze) - Walce op. 39 i op. 65 P. Czajkowski – Pory roku C. Debussy – Kącik dziecięcy - Preludia (łatwiejsze) - Arabeska E i G A. Greczaninow – Tańce rosyjskie op. 130 E. Grieg – Ballada g p. 24 A. Honneger – Siedem krótkich utworów (łatwiejsze) D. Kabalewski – Preludia op. 38 F. Liszt – Consolations

- Marzenia miłosne - Roczniki

pielgrzymstwa (łatwiejsze)

I. Albeniz – Suita hiszpańska B. Bartόk – Tance rumuńskie – Mikrokosmos, z. V i VI - Bagatele op. 6 - Burleski op.8 - Allegro Barbaro J. Brahms – Intermezza

- Capriccio - Rapsodia g

- ballady G i d P. Czajkowski – Wariacje f C. Debussy – Arabeska G - Preludia

- La plus que lente - Suite bergamasque

M de Falla – Tańce hiszpańskie G. Faure – Impromptu f op. 31 - Impromptu As op. 34 A. Honneger – Siedem krótkich utworów D. Kabalewski – Preludia op. 38 F. Liszt – Valse


op. 19 nr 6 E op. 30 nr 3 A op. 38 nr 4 C op. 102 nr 6 S. Prokofiew. – Muzyka dziecięca op. 65 A. Rowley – Etiudy op. 44F. Schubert – Wybór tańców na fortepian R. Schumann – Album dla młodzieży op. 68 D. Szostakowicz – Tańce lalki

Z. Kodaly – Valsette - Deszcz w mieście B. Martinu – Marionetki F. Mendelssohn – Pieśni bez słów S. Prokofiew – Muzyka dziecięca op. 65 A. Rowley – Etiudy op. 44 F. Schubert – Scherzo B R. Schumann – Kartki z albumu op. 124 S. Szpinalski – Utwory romantyczne H. Villa – Lobos - Pajac

M Reger – Utwór op. 44 F. Schubert – Impromptu As op. 142 Scherzo Des R. Schumann – Kartki z albumu op.124 - Sonata dla młodzieży H. Villa – Lobos - Taniec

słów S. Prokofiew – Menuet B - Gawot fis op. 32, D - Bajeczki babuni op. 38 - Wizje ulotne M. Regger – Sonatiny D i e

S. Rachmaninow – Serenada b - Utwory op. 3 i op. 10 F. Schubert – Impromptu op. 90 As i Es, op. 142 As

- Moments musicaux op. 94

- Scherzo Des R. Schumann – Sceny dziecięce op. 15 - Kolorowe kartki op. 99 A Skriabin – Preludia op. 11 D. Szostakowicz – Preludia op. 34 ( łatwiejsze) H. Villa – Lobos - Francette et Pia

F. Mendelssohn – Pieśni bez słów (trudniejsze) - Fantazja fis - Rondo capriccioso E op. 14 F. Mompou – Pieśni i tańce S. Prokofiew – Gawot D - Wizje ulotne - Utwory op. 12 (łatwiejsze) S. Rachmaninow – Elegia op. 3

- Melodia op. 3 - Walc op. 10

- Barkarola op. 10 F. Schubert – Moments musicaux op. 94 - Impromptu As op. 90 R. Schumann- Arabeska op. 18

- Kolorowe kartki op. 99

- Intermezza op.4 - Romanse op. 28 - Sceny dziecięce op. 15 A. Skriabin – Preludia op. 11 B. Smetana – Polki D. Szostakowicz – Preludia op. 34 - Preludia i fugi -Tańce fantastyczne op. 1

- Impromptu - Roczniki pielgrzymstwa - Marzenia miłosne F. Mendelssohn- Fantazja fis - Rondo capriccioso E op. 14 - Scherzo E F. Mompou – Pieśni i tańce D. Milhaud – Wspomnienia z Brazylii F. Poulenc – Suita S. Prokofiew – Utwory op. 12 - Wizje ulotne - Suita Romeo i Julia op. 75 S. Rachmaninow - Humoreska - Preludia op. 32 - Poliszynel M. Ravel – Pawana - Menuet antyczny - Hommage á Haydn F. Schubert – Impromptu B op. 124, Ges op. 90 - Trzy utwory fortepianowe R. Schumann - Arabeska op.18 - Noveletty op. 21 - Utwory fantastyczne op. 12 - Romanse op. 28 - Kolorowe kartki op. 99 - Sceny dziecięce op. 15 (całość) - Wariacje ABEGG - Intermezza op. 4 - Sceny leśne op. 82


H. Villa – Lobos- Francette et Pia

A. Skriabin – Nokturn op. 5 - Preludia op. 11, op. 16, op. 17, op. 22 - Poemat Fis op. 32 - Preludium i nokturn na lewą rękę op. 9 B. Smetana – Czeskie tańce D. Szostakowicz – Preludia op. 34 H. Villa – Lobos- Poliszynel - Rodzina dziecka K.M. Weber – Rondo brillante op. 62


7. Utwory kompozytorów polskich

Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Klasa V Klasa VI G. Bacewicz – Suita dziecięca (wybór) T. Baird – Mała suita dziecięca A. Bloch – Filigranki (całość) F. Chopin- Polonez As (dziecięcy) - Cantabile - Dwa zapomniane utwory - Kartka z albumu - Drobne utwory: Largo, Kontredans, Nokturn c, Marsz żałobny c M. Dziewulska – Inwencje J. Ekier - Kolędy - Kolorowe melodie F. Friedman – Miniatury dwugłosowe A. Hundziak – Trzy sonatiny F. Janiewicz – Wariacje A. Koszewski – Przystroje - Sonatiny (Sonatina III)

G. Bacewicz – Suita dziecięca T. Baird – Mała suita dziecięca A. Bloch – Filigranki (całość) F. Chopin- Polonez As (dziecięcy) - Drobne utwory - Dwa zapomniane utwory - Walce: E op. pośm. nr 15 As nr 16 M. Dziewulska – Inwencje J. Ekier – Kolorowe melodie A. Hundziak – Trzy sonatiny S. Kazuro – Inwencje A. Koszewski – Przystroje - Sonatiny (Sonatina II) J. Krogulski – Dwa mazurki W. Lutosławski – melodie ludowe (trudniejsze) - Trzy utwory dla młodzieży K. Meyer – Suita dziecięca A. Michałowski – Kartka z

F. Chopin – Preludia op. 28 - Walce: h op. 69 nr 2, Es nr 17, E op. pośm. nr 15, As nr 16, - Nokturny: Es op. 9, g op. 37, e op. 72 (pośm.) -Kontredans L.M. Kaszycki – Sonatina J. Lefeld – Etiuda tercjowa W. Lutosławski – melodie ludowe (trudniejsze) R. Maciejewski – Kołysanka A. Malawski – Miniatury C. Marek – Mała suita A. Michałowski – Menuet G K. Moszumańska-Nazar - Bagatele I. Paderewski – Moment muzyczny op. 16 nr 6 - Pieśń miłosna L. Różycki – Preludia op. 2 T. Szeligowski – Sonatina

F. Chopin – Preludia op. 28 - Nokturny: Es op. 9, g op. 37, e op. 72(pośm.), cis op. pośm., H op. 32 nr 1, b op. 9 nr 1, f op. 55 nr 1 - Walce: a op.34, As op. 69, h op. 69 nr 2, f op. 70, e pośm.

- Tańce szkockie - Polonezy b, gis op. pośm.

- Etiudy: f As (Methode de

Methodes) - Wariacje E J. Ekier – Kołysanka J. Fotek – Preludia W. Lutosławski – Bukoliki R. Maciejewski – Kołysanka A. Malawski – Miniatury A. Michałowski – Utwory fortepianowe Z. Noskowski – Krakowiak Fis I. Paderewski – Nokturn, - Sarabanda, - Menuet A

G. Bacewicz – 10 etiud - Mały tryptyk - Sonatina F. Chopin – Preludia op. 28 - Nokturny: cis op. pośm., b op. 9, H op. 32 nr 1, f op. 55, g op. 15, e op. 72, As op. 32 - Walce - Tańce szkockie - Impromptu As, Fis, Ges - Fantaisie – Impromptu cis - Polonezy cis op.26, gis op. pośm., d pośm., f pośm., B op.71 nr 2, Ges op. pośm., c op. 40 - Etiudy: (Methode de Methodes) - Wariacje E, B - Ballady H.M. Górecki – Cztery preludia op1 T. Kassern – Sonatina S. Kisielewski – Suita N. Kuźnik – Miniatury na fortepian lub klawesyn J. Lefeld – Mazurki e A - Preludia

G. Bacewicz – 10 etiud - Sonatina M. Borkowski – Toccata T. Baird – Sonatina II A. Bloch – Wariacje F. Chopin - Rondo op. 1 - Tarantela - Mazurki - Preludia op. 28 - Nokturny: cis op. pośm., b op. 9, H op. 32 nr 1, f op. 55, g op. 15, e op. 72, As op. 32 - Walce - Tańce szkockie - Impromptu As, Fis, Ges - Fantaisie – Impromptu cis - Polonezy cis op. 26, gis op. pośm., d pośm., f pośm., B op.71nr 2, Ges op. pośm., c op. 40 - Wariacje E, B - Ballady - Scherza - Bolero F. Chopin – Liszt Życzenie J. Ekier – Humoreska


J. Krogulski – Dwa mazurki J. Lefeld – Miniatury fortepianowe W. Lutosławski – melodie ludowe -Trzy utwory dla młodzieży F.R. Łabuński – Miniatury J. Łuciuk – Cztery sonatiny K. Meyer – Suita dziecięca - Czarodziejskie obrazki M. Moszkowski – Wybrane utwory dla młodzieży: Tarantela, Scherzino F, Scherzino C Z. Noskowski – taniec wiejski - Capricietto M.K. Ogiński – Polonezy T. Paciorkiewicz – Sonatina d Z. Penherski – Kolorowe etiudy P. Perkowski – Łatwe utwory: Ciężkie zmartwienie W. Raczkowski – Miniatury: Kołysanka, Toccatina, Białe-Czarne B. Rutkowski – Suita „Dziwuję się miły tobie”

albumu K. Moszumańska- Nazar - Sonatina - Bagatele T. Paciorkiewicz – Sonatina d Z. Penherski – Kolorowe etiudy S. Prószyński – Trystia W. Raczkowski – Miniatury J. Szajna-Lewandowska – Sonatina Giocoso T. Szeligowski – Sonatina K. Szymanowski – Tańce polskie: Krakowiak, Mazurek M. Szymanowska – Polonez f M. Twardowski – trzy miniatury (oprócz mazurka) - Capriccia J. Zarębski – Bajka - Menuet - Walc W. Żuławski – Sonatina

K. Szymanowski – Tańce polskie: Mazurek M. Szymanowska – Menuet M. Twardowski – trzy miniatury (oprócz mazurka)

L. Różycki – Legenda R. Statkowski – Wybór utworów K. Stromenger – Etiudy fortepianowe K. Szymanowski – Preludia op. 1 (łatwiejsze) R. Twardowski – Trzy miniatury na fortepian B. Woytowicz – Capriccio i Scherzino z cyklu 12 etiud

R. Maciejewski – Tryptyk A. Malawski – Miniatury (trudniejsze) A. Michałowski – Preludia op. 38

L. Różycki – Legenda

M. Spisak – Suita R. Statkowski – Wybór utworów: Toccata - Preludia op. 37 nr 1, 3 K. Szymanowski – Preludia op. 1 - Tańce polskie: Oberek, Polonez R. Twardowski – Trzy miniatury: Mazurek B. Woytowicz – Kołysanka, Polonez z cyklu 12 etiud - 10 etiud (łatwiejsze) J. Zarębski – Kołysanka - Tarantella

H.M. Górecki – Cztery preludia op. 1 S. Kisielewski – Suita - Toccata - Danse vive N. Kuźnik – Miniatury W. Lutosławski – Dwie etiudy R. Maciejewski – Tryptyk A. Malawski – Miniatury (całość) H. Melcer – Nokturn B K. Meyer – Pierwsza Sonata A. Michałowski – Impromptu Des

S. Moniuszko (opr. H. Melcer) – Prząśniczka

T. Paciorkiewicz – Sonatina

I. Paderewski- Legenda

- Kaprys - Wariacje A - Introdukcja i

Toccata

L. Różycki – Trzy tańce polskie

M. Spisak – Humoreska - Suita


W. Słowiński – Drobiazgi muzyczne T. Szeligowski – Mazurek - Preludium - Menuet

M. Szymanowska – Polonez f J. Zarębski – Menuet - Melodia

R. Statkowski – Wybór utworów: Toccata K. Szymanowski – Preludium i fuga fis

- Mazurki op. 50, op.62

- Preludia op. 1 - Etiuda b op. 4

T. Szeligowski – Gitary za lasami B. Woytowicz – Etiudy J. Zarębski – Tarantela - Les Ross et les epines - Novelette- Caprice


8. Koncerty

Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Klasa V Klasa VI G.F. Hӓndel – Koncert F, cz. I, II, III J. Haydn - Koncerty: G i D - Concertino F, cz. III W.A. Mozart – Koncerty: C KV 246, F KV 37, B KV 39 A. Rowley – Koncert g

J.Ch. Bach – Koncerty: G, B, J. Berkowicz – Koncert g G.F. Hӓndel – Koncert F, cz. I, II, III J. Haydn- Koncerty: G i D - Concertino F, cz. III W.A. Mozart – Koncerty: C KV 246, F KV 37, A KV 414, C KV 415 F. Rybicki – Koncert dla małych rąk

J.S. Bach – Koncert f, cz. I G.F. Hӓndel – Koncert g F, cz. IV G.F. Haydn- Koncerty: G i D - Concertino F całość W.A. Mozart – Koncerty: A KV 414, C KV 415, F KV 413 - Kameralny koncert Es KV 449

J.S. Bach – Koncert f (całość) g – transkrypcja skrzypcowego D – transkrypcja skrzypcowego D. Kabalewski – Koncert op. 50 J. Krenz – Concertino F. Lessel – Koncert C W.A. Mozart – Koncerty: B KV 238, Es KV 271, B KV 450, Es KV 449 (kam.) - Koncert – Rondo D KV 382 - Koncert – Rondo A KV 386 J.F. Rameau – Koncerty c i d K.M. Weber – Koncert C

J.S. Bach – Koncert A L. v. Beethoven – Koncerty: C, B J.N. Hummel – Koncert a F. Lessel – Koncert C A. Malawski – Toccata i fuga F. Mendelssohn – Koncerty: d i g - Capriccio brillante h W.A. Mozart – Koncerty: B KV 456,

A KV 488, B KV 450,

G KV 453 F KV 459 - Koncert – Rondo D KV 382 - Koncert – Rondo A KV 386 D. Szostakowicz – Koncert F op.102

J.S. Bach – Koncert d i A T. Baird – Koncert B. Bartók – Rapsodia

op. 1 L. v. Beethoven – Koncerty: C, B, c C. Debussy – Dwa

Tańce J. Franҫaix – Concertino C. Franck – Le Djinns E. Grieg – Koncert a A. Honegger – Concertino J.N. Hummel – Koncerty: a,h W.A. Mozart – Koncerty: D KV 537, C KV 467d, KV 466 B, KV 456, B KV 595, Es KV 482, G KV 453,

F KV 459 C. Saint-Saëns – Koncert F, cz. I R. Schumann – Konzertstück


G op. 92 D. Szostakowicz – Koncert F op. 102 K.M. Weber – Konzertstück f


Documents

Anna Duda, Beata Koniuszy-Litwiniuk – FORTEPIAN GŁÓWNY