Ministria e Tregtisë dhe Industrisë Ministarstvo Trgovine i Industrije

Ministry of Trade and Industry

IZVEŠTAJ O OSNOVNIM INDIKATORIMA UČINKA ZA

REGISTRACIJU POSLOVNIH DRUŠTAVA NA KOSOVU U

PERIODU:

JANUAR – MART 2020.

KOSOVSKA AGENCIJA ZA REGISTRACIJE BIZNISA

APRIL 2020

2

SADRŽAJ

I. UVOD .............................................................................................................. 3

II. TRAJANJE REGISTRACIJE POSLOVNIH DRUŠTAVA ............................... 4

III. TRAJANJE REGISTRACIJE DOO .................................................................. 5

IV. TRAJANJE REGISTRACIJE ZA POSLOVNA DRUŠTVA PO REGISTRACIONIM CENTRIMA ................................................................... 6

V. REGISTRACIJA I ISPIS PREMA PRAVNOM OBLIKU POSLOVNIH DRUŠTAVA ..................................................................................................... 7

VI. REGISTRACIJA OGRANAKA STRANIH POSLOVNIH DRUŠTAVA PREMA ZEMLJI POREKLA ............................................................................. 7

VII. BROJ POSLOVNIH DRUŠTAVA SA NAJMANJE JEDNIM STRANIM VLASNIKOM, PARTNEROM ILI DEONIČAREM......................................... 8

VIII. REGISTRACIJA POSLOVNIH DRUŠTAVA PO POLU ............................... 9

IX. PREGLED KARB-A ZA PRVO TROMESEČJE 2020. GODINE (T1 JANUAR – MART 2020.) ............................................................................................... 10

X. PREGLED KARB-A ZA PERIOD 2000. – MARTA 2020. ............................ 11

3

I. UVOD

Ovaj izveštaj pripremljen od strane Kosovske agencije za registraciju biznisa (u daljem tekstu: KARB),

predstavlja rezultate indikatora učinka u vezi sa procesom registracije poslovnih društava na Kosovu

za prvo tromesečje 2020. godine,

Tokom ovog perioda, zajednička ekipa, koju su činili službenici KARB-a je analizirala niz indikatora

koji se odnose na učinak KARB-a, uključujući:

Trajanje registracije poslovnih društava uopšteno na Kosovu i posebno za društva sa

ograničenom odgovornošću, kao i prema centrima sa registraciju;

Ukupan broj registrovanih poslovnih društava prema pravnom obliku i ukupan broj ispisanih

poslovnih društava prema pravnom obliku poslovnih društava;

Ukupan broj ogranaka stranih poslovnih društava registrovanih prema zemlji porekla;

Broj vlasnika, partnera i stranih deoničara koji su uključeni u poslovna društva na Kosovu

prema vrsti poslovnih društava;

Procenat individualnih preduzeća po polu; i

Procenat partnera ili deoničara u poslovnim društvima na Kosovu prema polu.

U ovom izveštaju se analiziraju podaci izvedeni iz registra KARB-a za poslovna društva1 za koja se

posebnim zakonima na Kosovu propisuje da se registruju u KARB-u. Shodno ovom zakonu, KARB

registruje pet osnovnih poslovnih društava: (1) individualna preduzeća, (2) generalno partnerstvo, (3)

ograničeno partnerstvo, (4) društvo sa ograničenom odgovornošću i (5) deoničarsko društvo. Osim

ovih osnovnim oblika u KARB se registruju i (1) ogranci stranih poslovnih društava, (2) predstavništva

stranih poslovnih društava, (3) javna preduzeća shodno zakonu na snazi o javnim preduzećima, (4)

društvena preduzeća pod administracijom Kosovske Agencije za Privatizaciju, i (5) bilo koji drugi entitet

čija se registracija u KARB zahteva posebnim zakonom, kao npr. poljoprivredne zadruge.

U poređenju sa istim periodom prethodne godine (TI januar – mart 2019.), ovog tromesečja (TI januar

– mart 2020), primećuje se rast kod trajanja postupka registracije za sva poslovna društva za 67%2.

Ograničenja izveštaja: Za potrebe ovog izveštaja, trajanje se izračunava uzimajući u obzir samo

radne dana od dana prijave do odobrenja prijave za registraciju. U ovom izveštaju se ne iznose nikakve

pretpostavke niti se pružaju podaci o poslovnim društvima koja su aktivna i posluju na Kosovu,

međutim usredsređuje se uglavnom na merenje efikasnosti KARB-a i opštinskih registarskih centara u

sprovođenju postupaka za registraciju ili ispis poslovnih društava. Kako bi se dobio jasniji pregled o

broju, veličini i funkcionalnom statusu poslovnih društava i drugih privrednih subjekata angažovanih u

privrednoj delatnosti na Kosovu, postoji potreba za sveobuhvatnijom podrškom uključivanjem i drugih

vladinih institucija, pre svega Poreske uprave Kosova i Ministarstva javne uprave.

1 Zakon Br. 06/L -016 o Poslovnim društvima https://gzk.rks-gov.net/ActDetail.aspx?ActID=16426 2 Formula: (Nova vrednost (V2) – Stara vrednost (V1)) ÷ Stara vrednost (V1) × 100% = Promena u procentima

https://gzk.rks-gov.net/ActDetail.aspx?ActID=16426

4

II. TRAJANJE REGISTRACIJE POSLOVNIH DRUŠTAVA

Poslovna društva, kao što je utvrđeno Zakonom o poslovnim društvima, su dužna da se registruju u

centralnoj kancelariji KARB-a u Prištini ili u jednom od 29 opštinskih centara za registraciju poslovnih

društava na Kosovu. Ovaj deo izveštaja predstavlja prosečni broj radnih dana postupka registracije

poslovnih društava računajući od datuma prijave do datuma odobrenja. Registracija za sva poslovna

društva tokom prvog tromesečja 2020. godine (T1 januar-mart 2020.) trajala je 3.21 dana, što beleži

rast od 67% u odnosu na 1.92 dana koliko je trajala u prvom tromesečju prethodne godine (T1 januar-

mart 2019.).

Grafikon 1: Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju svih oblika poslovnih društava, januar – mart

2020. (T1 2020.) u odnosu na period januar – mart 2019. (T1 2019.):

1.00

1.57

2.88

1.92

3.05

3.50

3.033.21

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

3.50

4.00

Januar Februar Mart Ukupno

Dan

a

Mesec

Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju svih oblika poslovnih društava

T1 2019 T1 2020

5

III. TRAJANJE REGISTRACIJE DOO

Ovaj deo izveštaja predstavlja trajanje registracije samo za društva sa ograničenom odgovornošću

(DOO). Prosečno trajanje registracije DOO-a u svim registracionim centrima obuhvatajući i centralnu

kancelariju u Prištini (Grafikon 2.) tokom prvog tromesečja 2020. godine (T1 januar-mart 2020.) bilo

je 3.9 dana, što beleži rast od 87% u odnosu na 2.09 dana koliko je zabeleženo u prvom tromesečju

prethodne godine (T1 januar-mart 2019.).

Grafikon 2: Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju DOO, januar – mart 2020. (T1 2020.) u odnosu

na period januar – mart 2019. (T1 2019.):

Štaviše, Grafikon 3. pokazuje trajanje postupka za registraciju DOO-a samo u centru za registraciju

pri KARB-u u Prištini. Prosečno trajanje registracije samo za DOO u Prištini (Grafikon 3.) tokom

prvog tromesečja 2020. godine (T1 januar-mart 2020.) bilo je 4.04 dana, što beleži rast od 96% u

odnosu na 2.06 dana koliko je bilo u istom tromesečju prethodne godine (T1 januar-mart 2019.).

Grafikon 3.: Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju DOO samo u centru za registraciju pri KARB-u u Prištini, januar – mart 2020. (T1 2020.) u odnosu na period januar – mart 2019. (T1 2019.):

1.001.57

3.35

2.09

3.594.20

3.95 3.90

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

Januar Februar Mart Ukupno

Dan

a

Mesec

Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju DOO

T1 2019 2020

11.33

3.32

2.06

3.694.26 4.21 4.04

0

1

2

3

4

5

Januar Februar Mart Ukupno

Dan

a

Mesec

Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju DOO samo u centru za registraciju pri KARB-u u Prištini

T1 2019 T1 2020

6

IV. TRAJANJE REGISTRACIJE ZA POSLOVNA DRUŠTVA PO REGISTRACIONIM CENTRIMA

Tabela 1. pokazuje prosečni broj radnih dana za registraciju svih oblika poslovnih društava podeljenih

u 29 opštinskih centara za registraciju kao i u centralnoj kancelariji KARB-a u Prištini. Podela prema

registracionim centrima u tabeli u nastavku zasniva se na pretpostavci da se poslovno društvo sa

registarskom adresom primera radi u Gnjilanu, registruju u registracionom centru u Gnjilanu, mada

postoji mogućnost da se to poslovno društvo registruje u centralnoj kancelariji KARB-a u Prištini.

Razlog tome je što KARB trenutno ima jedinstveni sistem za registraciju poslovnih društava, koji

obuhvata podatke o poslovnim društvima registrovanim na celoj teritoriji Kosova, ali ne prema

registracionim centrima.

Tabela 1.: Prosečni broj radnih dana potrebni za registraciju poslovnih društava po registracionim centrima poslovnih društava, januar – mart 2020. godine:

Registracioni centri Januar Februar Mart Prosek Br. poslovnih društava

Dečane 5.11 5.00 4.00 4.78 23

Dragaš 2.00 4.00 2.67 2.80 5

Uroševac 3.41 2.58 2.83 2.99 178

Kosovo Polje 3.09 6.21 4.03 4.54 101

Đakovica 2.39 2.27 2.00 2.25 96

Gnjilane 4.04 5.23 5.05 4.81 144

Glogovac 2.38 2.27 1.75 2.24 49

Gračanica 2.20 2.83 4.67 3.29 17

Elez Han 2.33 5.67 3.33 3.42 12

Istok 2.00 3.07 2.40 2.47 36

Kačanik 4.09 5.00 5.00 4.68 31

Kamenica 2.50 2.67 1.70 2.28 29

Klina 2.64 3.08 3.75 3.17 36

Lipljane 4.62 2.52 2.64 3.45 67

Mališevo 2.55 4.75 4.46 4.05 40

Mitrovica 2.05 2.70 3.11 2.51 53

Severna Mitrovica 3.83 4.00 1.20 2.93 14

Novo Brdo 2.00 2.50 2.33 3 Obilić 3.77 5.88 2.33 4.29 24

Peć 3.15 4.10 3.11 3.50 133

Podujevo 2.50 1.97 2.00 2.14 66

Priština 4.48 4.45 4.96 4.60 741

Prizren 2.19 2.29 2.25 2.23 171

Orahovac 2.75 2.12 2.80 2.44 34

Štrpce 4.00 4.00 4.00 3 Štimlje 1.71 2.00 2.20 1.95 21

Srbica 3.00 3.50 3.63 3.32 22

Suva Reka 1.88 2.00 2.63 2.05 44

Vitina 4.92 4.00 2.36 3.83 41

Vučitrn 2.90 2.91 2.43 2.82 77 Prosek 3.05 3.50 3.03 3.21 2,311

*Crvena boja predstavlja veći prosek dana za registraciju poslovnog društva.

*Zelena boja predstavlja manji prosek dana za registraciju poslovnog društva.

https://mapl.rks-gov.net/sr/shqyrtimi-i-ligjshmerise-sr/opstina-obilic/https://mapl.rks-gov.net/sr/shqyrtimi-i-ligjshmerise-sr/opstina-obilic/

7

V. REGISTRACIJA I ISPIS PREMA PRAVNOM OBLIKU POSLOVNIH DRUŠTAVA

Tabela 2. u nastavku predstavlja broj registrovanih poslovnih društava i broj ispisanih poslovnih

društava mesečno za period od januara do marta 2020. godine prema pravnom obliku poslovnih

društava definisanim zakonom. Pravni oblik sa najvećim brojem registracije ovog tromesečja je društvo

sa ograničenom odgovornošću, a zatim sledi individualno preduzeće. Pravni oblik sa najvećim brojem

ispisa je individualno preduzeće praćeno društvom sa ograničenom odgovornošću.

Tabela 2.: Broj registrovanih i ispisanih poslovnih društava prema pravnom obliku, januar – mart 2020.:

POSLOVNA

DRUŠTVA

Mesec

(1)

Ind

ivid

ual

no

Pre

du

zeće

(2)

Gen

eral

no

Par

tne

rstv

o

(3)

Ogr

anič

eno

Par

tne

rstv

o

(4)

Dru

štvo

Sa

Ogr

anič

eno

m O

dgo

vorn

ošć

u

(5)

Deo

nič

arsk

o D

rušt

vo

(1)

Ogr

anci

Str

anih

Po

slo

vnih

Dru

štav

a

(2)

Pre

dst

avni

štva

Str

anih

Po

slo

vnih

Dru

štav

a

(3)

Javn

a Pr

edu

zeća

(4)

Dru

štve

na

Pred

uze

ća

(5)

Po

ljopr

ivre

dn

e Za

dru

ge

Ukupno

REGISTROVANA

Januar 360 0 0 537 0 4 0 0 0 1 902

Februar 313 0 0 523 0 5 0 0 0 0 841

Mart 212 0 0 354 1 1 0 0 0

568

Ukupno 885 0 0 1,414 1 10 0 0 0 1 2,311

ISPISANA

Januar 130 2 0 12 0 0 0 0 0 0 144

Februar 161 1 0 21 0 0 0 0 0 0 183

Mart 92 2 0 8 0 1 0 0 0 0 103

Ukupno 383 5 0 41 0 1 0 0 0 0 430

VI. REGISTRACIJA OGRANAKA STRANIH POSLOVNIH DRUŠTAVA PREMA ZEMLJI POREKLA

Na osnovu Zakona o poslovnim društvima, u KARB-u i opštinskim centrima za registraciju obavlja se

registracija i ogranaka poslovnih stranih društava. Tabela 3. u nastavku prikazuje ukupan broj ogranaka

stranih poslovnih društava registrovanih na Kosovu u skladu sa Zakonom o poslovnim društvima za

period januar – mart 2020. godine.

https://mapl.rks-gov.net/sr/shqyrtimi-i-ligjshmerise-sr/opstina-obilic/

8

Tabela 3: Ogranci stranih poslovnih društava registrovanih na Kosovu prema zemlji porekla, januar – mart

2020:

Zemlja porekla Broj ogranaka stranih poslovnih društava

Bugarska 1

Hrvatska 1

Njemačka 3

Italija 1

Albanija 4

Švajcarska 1

Ukupno 11

VII. BROJ POSLOVNIH DRUŠTAVA SA NAJMANJE JEDNIM STRANIM VLASNIKOM, PARTNEROM ILI

DEONIČAREM

U cilju procene učešća stranih lica kao vlasnika, partnera ili deoničara u poslovnom društvu na Kosovu,

predstavljeni su u Tabeli 4. podaci koji pokazuju broj poslovnih društava u kojima je uključen najmanje

jedan strani vlasnik, partner ili deoničar, međutim, to ne ukazuje na uloženi kapital stranih lica. Tokom

perioda januar – mart 2020. godine registrovano je ukupno 2,311 poslovnih društava od kojih 144 ima

za vlasnika, partnera ili deoničara najmanje jedno strano fizičko ili pravno lice, pri čemu većinu čine

DOO praćeni individualnim preduzećima. Na ovoj tabeli nisu obuhvaćeni ogranci stranih poslovnih

društava s obzirom da su prethodno prikazani u Tabeli 3.

Tabela 4: Broj svih poslovnih društava (izuzev ogranaka) u kojima je uključen najmanje jedan strani vlasnik, partner ili deoničar, januar – mart 2020. (T1 2020.):

POSLOVNA DRUŠTVA

Mesec

(6)

Ind

ivid

ual

no

Pre

du

zeće

(7)

Gen

eral

no

Par

tne

rstv

o

(8)

Ogr

anič

eno

Par

tne

rstv

o

(9)

Dru

štvo

Sa

Ogr

anič

eno

m O

dgo

vorn

ošć

u

(10

) Deo

nič

arsk

o D

rušt

vo

(6)

Ogr

anci

Str

anih

Po

slo

vnih

Dru

štav

a

(7)

Pre

dst

avni

štva

Str

anih

Po

slo

vnih

Dru

štav

a

(8)

Javn

a P

red

uze

ća

(9)

Dru

štve

na

Pre

du

zeća

(10)

Po

ljopr

ivre

dn

e Za

dru

ge

Ukupno

REGISTROVANA

Januar 2 0 0 46 0 0 0 0 0 48

Februar 8 0 0 45 0 0 0 0 0 53

Mart 7 0 0 35 1 0 0 0 0 43

Ukupno 17 0 0 126 1 0 0 0 0 144

https://mapl.rks-gov.net/sr/shqyrtimi-i-ligjshmerise-sr/opstina-obilic/

9

VIII. REGISTRACIJA POSLOVNIH DRUŠTAVA PO POLU

Podaci na grafikonima 4. i 5. predstavljaju učešće po polu u poslovnim društvima registrovanim

tokom perioda januar – mart 2020. godine. Zbog prirode raznih pravnih oblika poslovnih društava,

podaci u nastavku su prikazani odvojeno za individualna preduzeća koja imaju jednog vlasnika i

uglavnom su mala preduzeća, a zatim posebno za ostale pravne oblike poslovnih društava u kojima

vlasnici učestvuju kao partneri ili deoničari u većim ili raznovrsnim poslovnim društvima.

Grafikon 4.: Procenat individualnih preduzeća po polu, januar – mart 2020. (T1 2020.):

Grafikon 5.: Procenat partnera i deoničara po polu, januar – mart 2020. (T1 2020.):

76% 70% 72%

24% 30% 28%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Januar Februar Mart

Procenat individualnih preduzeća po polu

M Ž

81% 81% 83%

19% 19% 17%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Januar Februar Mart

Procenat partnera i deoničara po polu

M Ž

10

IX. PREGLED KARB-A ZA PRVO TROMESEČJE 2020. GODINE (T1 JANUAR – MART 2020.)

2,311

Registrovanih Poslovnih Društava

430

Ispisanih Poslovnih Društava

2,311Registrovanih

Poslovnih Društava

99.49% DOO (61.19%) i

individualna preduzeća

(38.3%)10

Sedištapredstavništava

stranih poslovnih društava

144Poslovnih

preduzec ́a u kojima je kao

vlasnik, partner ili deoničar uključena najmanje jedna

strana osoba

19%žena vlasnica

kao partneri ili deoničari

27%žena kaovlasnice

individualnih preduzec ́a

3.21 danaProsečno trajanje registracije

svih oblika poslovnih društava

3.90 danaProsečno trajanje samo za registraciju

DOO

4.04 danaProsečno trajanje samo za registraciju

DOO u Prištini

11

X. PREGLED KARB-A ZA PERIOD 2000. – MARTA 2020.

201,044

Registrovanih Poslovnih Društava

19,467

Ispisanih Poslovnih Društava

201,044Registrovanih

PoslovnihDruštava

158,092(78.64%)

Individualna preduzeća

36,686(18.25%)

Društvo sa ograničenom odgovornošću

4,337(2.16%)Generalno partnerstvo

1010(0.5%)

Predstavništva stranih

poslovnih društava

586(0.3%)

Deoničarsko društvo

333(0.16%)Druge vrste