Arabuluculuk; tarafların içinde bulundukları uyuşmazlığı tarafsız bir üçüncü kişi yardımı ile mahkemeye gitmeden ya da mahkeme yönlendirmesiyle çözmelerinde kullanabilecekleri en etkin yöntemdir. Arabuluculuk tarafların kendi çözümlerine bulmalarına yardımcı olan kolaylaştırıcı arabuluculuk şeklinde olabileceği gibi, bazı durumlarda arabulucunun uygun bir çözüme dair önerilerde bulunabileceği değerlendirici arabuluculuk şeklinde de gerçekleşebilir.

Esnek ve etkili oluşu arabuluculuğun iş yaşamı, aile, okul ve hatta milletler arası uyuşmazlıklarda bile uyuşmazlığın taraflarını doğru noktada buluşturan bir uyuşmazlık çözüm yöntemi olmasını sağlamıştır. Aralarındaki uyuşmazlığı, kendi istekleriyle ya da bir mahkemenin önerisi ile arabulucunun eşliğinde çözmeye karar veren taraflar, uyuşmazlık konusunu arabulucuya ileterek, tamamen tarafsız, önyargı ve yargıdan uzak bir arabulucu eşliğinde, sorunlarını tartışma ve kendileri için en iyi çözümü bulma fırsatı elde ederler.

Taraflar, eğitimli bir arabulucu eşliğinde kendilerini rahatça ifade etme imkânı bulurlar. Böylece, iletişim eksikliğinden kaynaklanan yanlış anlaşılmaların da ortadan kaldırıldığı bir süreç yaşanır. Arabulucunun mesleki becerileri, görünürdeki sorunlardan çok, tarafların gerçek ilgilerini ortaya çıkarmakta kullanılır. Böylece birbirini daha iyi anlayan taraflar, gelecekteki pozisyonlarını daha doğru alma imkânı bulurlar.

İsteklerin ve ilgilerin netleştiği arabuluculuk sürecinde karşılıklı çözüm önerilerinin müzakeresi ile mahkemede ulaşılması hayal bile edilemeyecek etkili ve tarafların menfaatlerini tatmin eden anlaşmalara ulaşmak mümkün olmaktadır. Arabuluculuğun bu özelliği, tarafların arabuluculuk sonucunda varılan anlaşmalara kanun zoruyla değil gönüllü olarak uymalarını sağlamaktadır. Arabuluculuk gücünü; gelecek odaklı olmasından ve sürecinin sonunda tarafların çoğunlukla ilişkilerini devam ettirmesinden, mutluluk ve barış sağlamasından alır.

ANLAŞMAZLIKLARIN BİR ARABULUCU ÖNÜNE GELME YOLLARI

1-Gönüllü Arabuluculuk

Birçok durumda taraflar sorunlarının çözülmesi için arabulucuya gidilmesi konusunda anlaşırlar. Genellikle de bir taraf diğerine bunu bir öneri olarak sunar ve arabulucuk hizmeti veren bir firma ile bağlantıya geçilir . Başka yol da sendikalar veya ticari bir organizasyon gönüllü olarak bir arabulucuk hizmet programını üyeleri ve işverenler için oluşturmuş olabilir.

2-Zorunlu Arabuluculuk

Zorunlu arabuluculuk, tarafların bir sözleşme ile belirlediği durumlarda söz konusu olabileceği gibi , bir mahkeme kararıyla veya bu konuda bir kanunun varlığı ile de ortaya çıkabilir. Taraflar her ne kadar arabuluculuk faaliyetine katılma zorunluluğu içinde de olsalar, faaliyet sırasında her hangi bir konuda uzlaşmak zorunluluğu içinde değillerdir

ARABULUCULUK FAALİYETİNİN 6 AŞAMASI

1.AŞAMA : Arabulucunun Açılış Konuşması

Herkes toplantı salonunda yerini aldıktan sonra, Arabulucu giriş konuşmasını yapar. Faaliyetin hedeflerini, kurallarını ortaya koyar ve tarafları bir anlaşmanın oluşması konusunda uzlaşmacı davranmaları konusunda yüreklendirir.

2. AŞAMA : Anlaşmazlığın Taraflarının Açılış Konuşmaları

Her iki tarafta kendi ağızlarından , anlaşmazlığın ne ile ilgili olduğu ve çözüm önerileri konularında düşüncelerini açıklamak için davet edilirler. Bir taraf konuştuğu sırada diğer tarafın müdahale etmesi kesinlikle yasaklanır.

3. AŞAMA : Katılımcı Tartışma

Bu noktada arabulucu, tarafların açılış konuşması sırasında açıkladığı noktaları ile ilgili olarak görüşlerini açıklamalarını isteyebilir. Onlardan faaliyet sırasında hangi noktalara özellikle değinilmesini istediklerini açıklığa kavuşturmalarını isteyebilir.

4. AŞAMA : Birebir-Özel Toplantılar

Çoğu zaman arabulucunun vicdanı diye adlandırılır. Bu toplantılar taraflara arabulucuyla özel olarak, anlaşmazlığın çözümündeki güçlü ve zayıf noktalarını tartışma imkanı verir , onlara pozisyonlarını net olarak görmeleri konusunda yardımcı olur. Bir taraf toplantı yaparken diğer taraf toplantı salonunda bekler. Arabulucu her bir tarafla sadece bir kez görüşebileceği gibi, ihtiyaç görmesi durumunda birden fazla seferde görüşebilir. Bu toplantılar her arabuluculuk faaliyetinde kullanılmaz.

5. AŞAMA : Beraberce PazarlıkToplantılardan sonra, arabulucu tüm tarafları bir araya getirip direk olarak pazarlık yapmalarını sağlayabilir.

6. AŞAMA : KapanışBu aşama arabuluculuk faaliyetinin sonudur. Eğer anlaşmaya varılmışsa, taraflar dinlendiği sırada arabulucu anlaşmaya varılan noktaları kağıda geçirebilir. Arabulucu üzerinde anlaşılan anlaşmayı taraflardan, imzalamalarını isteyebilir veya onlara avukatlarının incelemesi gerektiğini önerebilir. Eğer taraflar hiçbir konuda anlaşmaya varmamışlarsa, arabulucu tüm aşamaları tekrar gözden geçirip taraflara ellerindeki seçenekleri hatırlatır, bunlardan bazıları toplantıyı uzatmak, başka bir gün toplantı yapmak, mahkeme yoluna başvurmaktır.

ARABULUCUĞUN AVANTAJLARI NELERDİR?

1- HIZ2- MAHREMİYET3- DÜŞÜK MASRAF4- ADİL OLMAK5- ESNEK OLMAK6- STRESİ AZALTMAK7- BAŞARI

ARABULUCULUĞUN DEZAVANTAJLARI

1- ÇÖZÜM EMPOZE EDEMEZSİNİZ2- GÜÇ DENGESİZLİĞİ3- KAYGAN ZEMİN4- KOZLARINI GÖSTERMEK

ÜLKEMİZDEKİ ARABULUCULUK SİSTEMİ DAYANAKLARI

1- Arabuluculuk Yasa Tasarısı2- İş Kanunu3- Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu4- Türk Ceza Kanunu5- Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu

Arabuluculuk Yasa Tasarısı

Kapsam ve TanımlarArabuluculuğa İlişkin Temel İlkelerArabulucuların Hak ve YükümlülükleriArabuluculuk FaaliyetiArabulucular SiciliEğitim ve Eğitim KuruluşlarıKuruluş ve GörevlerCeza HükümleriSon ve Geçici Hükümler

Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu

Bu Kanunun amacı; gerçek ve tüzel kişilerin idarenin işleyişi ile ilgili şikâyetlerini, Türkiye Cumhuriyetinin Anayasada belirtilen nitelikleri çerçevesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygı, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmak üzere Kamu Denetçiliği Kurumunu oluşturmaktır.

Kamu Denetçiliği Kurumu

Kamu Denetçisi terimi İsveç kökenli Ombudsman sözcüğünden gelmiştir.

Ombudsman Nedir?

İskandinav ülkeleri orijinli bir kurumsal yapıdır.İsveç Krah Demirbaş Charles ülke dışındayken, ülkeyi nasıl yönetirim diye düşünmüş ve bu kurumu bir çözüm olarak uygulamaya koymuştur. İsveççe’de temsilci demektir. Bu anlamı zamanla değişmiş ve günümüzde ‘kamu denetçisi’ anlamına dönüşmüştür. Kurum, birçok ülkede Anayasal bir müessesedir.

Ombudsmanlığın 3 temel özelliği vardır.1) İdari eylem ve işlemleri denetler2) Bağımsız bir idare organıdır3) Kararları ilke olarak bağlı değildir (İsveç örneği hariç)

Ombudsman’ın seçilme ve görevden alınma süreci, çalışmalarında bağımsızlığın sağlanabilmesi yönünden önemlidir. Bu konudaki temel ve yaygın yaklaşım, tarafsız ve bağımsız çalışabilmelerine olanak sağlayacak bir yöntemin benimsenmesidir.

Ombudsman’ın temel amacı hukuka aykırı işlemlerin veya sonuçların ortadan kaldırılmasıdır. Ayrıca toplumdaki haksızlıkları, eşitsizlikleri ve yanlış uygulamalı raporlarında eleştirmek ve sorunların çözümlenmesini ve eksiklerin giderilmesini sağlamaktır. Bu anlamda Ombudsmanlar, çağdaş demokrasilerin vazgeçilmez kuruluşlarıdır. Fakat kararlarının (İsveç hariç ) bağlayıcı olmaması bu amaçların gerçekleştirilmesini zorlaştırmaktadır.

Bir Arabuluculuk Örneği; Abbas Türnüklü

Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı’nda öğretim üyesi olan Prof. Dr. Abbas Türnüklü, liselerde öğrenciler arasında yaşanan çatışmaları çözmek hedefiyle müzakere sistemini geliştirdi. Bu müzakere sistemiyle, anlaşmazlığın doğası, müzakere, iletişim, öfke yönetim ve arabuluculuk becerileri gibi konuları içeren 30 saatlik bir eğitim sonucu her okulda arabulucu ve müzakereci öğrenciler yetiştiriliyor.

Müzakereci öğrenciler liselerde sıkça yaşanan öğrenciler arası anlaşmazlıkların yıkıcı, saldırgan ve şiddet odaklı yönetimini azaltmak ve ortadan kaldırmak için arabuluculuk görevi üstlenmektedirler. Böylece anlaşmazlıkların yapıcı/barışçıl sorun çözme yolları kullanılarak yönetilmeleri ve çözümlenmeleri sağlanmaktadır.

SONUÇArabuluculuk sistemi toplumlarda ortaya çıkan anlaşmazlıkları, tarafların haklarını gözeterek barışçıl çözüm yollarını kullanarak sonuca kavuşturmaktadır. Arabuluculuk bu nedenle demokrasi ile yakından ilgilidir. Demokratik bir ortamda arabuluculuk sisteminin işleyişi kolaylaşır. Ülkemizde demokratik bir ülke olduğu için bu sistemi uygulamaya koymuş ve bunu yasal dayanaklarla desteklemiştir.