Arap Baharının halk hareketleri baskıcı monarşilere veya şahıs diktatörlüklerine karşı başlatıldı. Kurulan yeni yönetimler eskinin devamı.Değişim var mı?

Prof. Dr. Havva TUNÇ

ARAP BAHARI VE GERİSİNDEKİ KOŞULLAR

Eugene Delacroix:Halka Yol Gösteren Özgürlük Tablosu

Romantik Ressam,1830 10.Charles’a karşı

ayaklananlar anısına yapılmış. Halk Hareketlerini simgesi olmuş. Tablo genç kadın elindeki bayrak ve

tüfek önder Çıplak ayak,yırtık elbise ve memeler

özgülük temsili Erkek çocuk Sefiller romanındaki Gavroche

etkilenilmiştir.

Prag Baharından Arap Baharına

Arap Baharı

Orta Doğu,

Kuzey Afrika ve

Hazar Bölgesini kapsayan coğrafyada bulunan yaklaşık 20 ülkedeki halk hareketidir

Bu ülkeler

Tunus, Mısır, Libya, İran, Irak, Suriye, Yemen, Sudan, Suudi Arabistan, Bahreyn, Ürdün Lübnan, Moritanya, Umman, Batı Sahra, Cibuti, Fas, Cezayir

Prag Baharından Arap Baharına Bölgedeki halk

hareketleri Prag baharına atfen Arap Baharı denilmiştir.

Ancak bu coğrafyadaki halkların özgürlük algılayışları Arap baharını Prag baharından ayırır.

Tunuslu Muhammed

Tunuslu Mohamedin Bouazizi’nin kendisini yakmasıyla başlamıştır.

Mısırlı halkların Tahrir meydanındaki eylemleri Arap Baharına ivme vermiştir.

Bölgedeki Siyasi Yapılanma

Siyasi yapılanma Anayasal Monarşi ve

Parlamenter Sistemdir.

Siyasi yapılanmanın ortak özelliği

Despot ve baskıcı yönetim siyasi iktidarların ortak özelliğidir. Siyasi yönetimlerin iktidarda kalış süreleri

30 - 40 yıl.

.

Bölgenin Özgürlük Anlayışı

Bu coğrafyadaki siyasi yapılanma batı toplumlarının algıladığı anlamdaki özgürlük bağımsızlık yani laiklik söz konusu değil. Hedeflenen evrensel hukuk değil İslam hukuku (şeriat) düzenlemeleri.

Arap baharındaki Halk Hareketlerinin, protestoların nedenleri:

1. Siyasi yozlaşma 2. Usulsüzlük 3. İfade özgürlüğü yok, 4. Gıda Enflasyonu, 5. İşsizlik, 6. Kötü koşullar.

Mısır’da Durum

H. Mübarek’in 3o yılı aşan bir süre ülkeyi yönetmiştir.

Yönetiminde aile fertleri ve yakınları görev almış.

Yönetimin haksızlıklarına, ekonomik sıkıntılarda eşlik edince halk isyanları ve hükümetin devrilmesi.

Mübareğin gitmesi ve yeni hükümet.

Yeni kurulan hükümet halkların ihtiyaçlarına cevap vermediğinden huzursuzluklar devam etmektedir. Halk beklentilerini elde edememiştir.

Libya’daki Durum

Libya lideri M.Kaddafi gitmiş ve yeni bir hükümet kurulmuş ama aradan 6 ay geçmeden ülkenin güneyinde petrol yatakların bulunduğu bölgeyi elinde tutan aşiretler hafta başında bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir ve bu durumun halk ayaklanmalara tekrar ivme vereceğinden korkulmaktadır.

Kaddafi taraftarlarının çoğunlukta olduğu Sirte kenti yerle bir olmuş yöre halkı huzursuz. Baharla birlikte yeni bir düzenin kurulması sancılı olacaktır.

Ülkenin parçalanacağı korkusu vardır.

Suriye’deki Durum

Siyası yapılanma Kral Esat ve parlamenter sistem şeklindedir.

Hükümet Suriye toplumunun yüzde 7-8’ni oluşturan Şiilerden oluşmaktadır.

Buna karşılık toplumun yüzde 70’ni oluşturan Sünniler yönetimde söz sahibi değildir.

Suriye’deki Durum

Suriyeli halklar bu durumu Şiilerin Sünniler üzerinde egemenlik kurmak olarak değerlendirmektedir.

Muhalifler Sünnilerden oluşmaktadır.

Kral Esat ve hükümeti Türkiye’nin Suriye politikasını bir Sünni yaklaşımı olarak değerlendirmektedir.

Bu durum Türkiye ile ilişkilerin bozulmasında temel etkendir.

Yemen’de Durum

33 yıllık Devlet başkanı olan Ali Abdullah Hükümeti devrilmiştir.

Kurulan hükümette Şii Sünni dağılımı adil olmaya çalışılmış ve isyan öncesine göre halkalar daha huzurlu ve mutludur .

Yönetim kadrosunda mezhepsel üstünlük ortadan kalkınca ya da en aza inince ülkede huzur elde edilmiştir.

Solcu Lider Şükrü Bilayd öldürüldü?

TUNUS, Zeynel Abidin Bin Ali’nin devrilmesi ile Seçimle başa gelen İslamcı hükümet ile laik liderler arasındaki gerilim solcu liderin Bilayd öldürülmesi ile halk ayaklandı(Şubat 2013)Başbakan Hamadi CibaliCumhurbaşkanı Munsif MarzukiHedef El Nahda ve lideri Gannuşi

Arap Baharı: Bahreyn-F1

Bahreyn özgürlük sesi Formüla1

2004-2013 F1 Bahreyn yapılmakta

2011 F1 Ertelendi 35 kişi öldü-Bahar

14 Şubat Devrimci Gençler Koalisyonu yönetime tepkilerini dile getirmek için F1 sesleri duyurmak için harekete geçiyorlar

%65-70 Şii/ Suni iktidar Suudi Askerler ve ABD destekli halk hareketi bastırılıyor.

Amerikan 5.filonun varlığı bölgenin konumunu açıklıyor.

Müslüman Kardeşler ve Bölge Mısırın siyasi yapılanmasında

hükümette ve parlamentoda yer alan Müslüman Kardeşler (Adalet ve Özgürlük Partisi) liderinin kız kardeşi

“Hırsızlık yapan Fransız yasalarına göre cezalandırıldığında 6-9 ay sonra hapisten çıkıyor gene hırsızlık yapıyor . Bu kişi bizim yasalara göre cezalandırıldığında eli kesilecek ve bir daha hırsızlık yapmayacak” demektedir.

Laiklik mi?

Türkiye Başbakanı Sayın Tayip Erdoğan’ın Tahrir meydanında yaptığı laiklik konuşmasından gruplar rahatsız olmuşlar ve tepkilerini dile getirmişlerdir.

Altı çizilerek laik olmadıklarını, İslam

Devleti oldukları ifade etmektedirler.

Müslüman toplumlara özgü,

Arap Baharındaki ayaklanmaların, halk isyanlarının içsel dinamikleri:

“Müslüman toplumlara özgü karakteristiktedir”

Geçmişten günümüze bu toplumların yönetim biçiminin özelliği

Tek adam,

Baskıcı yönetim

ve İslam (şeriat) hukuku temellidir.

Bu özellikler geçmişten bugüne devam etmektedir. Halk hareketlerine Arap Baharı denilse de, bu hareketin Bahar olup olmadığı sorgulanır.

Arap Baharının neden Prag Baharı olamadı?

Bölgenin Kalkınmamışlığı (büyüme değil) Halk hareketlerinin kendine özgü karakteri Kadının yapılanmada aktif rolünün olmayışı Batının bölgedeki hareketi farklı

değerlendirmesi İktidarların Uzun yönetimler Mezhepsel ayrımcılık, azılık çoğunluk ikilemi Türkiye’nin Bu coğrafyada izlediği siyaseti

Son söz Olarak,

Arap Baharının kendi coğrafyasında yarattığı siyasi sosyal ve ekonomik etkileri yanı sıra bölge dışı ülke ekonomileri üzerinde yarattığı etkiler itibarıyla değerlendirildiğinde siyasi yapılanmanın bu coğrafyada yaşayan halkları mutlu edecek yapılanmalar oluşturulmadıkça, huzursuzluklar kısa dönemde sonlanacak gibi gözükmemektedir.

Bölge ülkelerinde iç barış sağlanmadıkça Türkiye Ekonomisinin bölgeyle olan ticari ilişkileri gelişim gösteremeyecektir.

Gerard Rancinon Avrupalı Fotografçı

Tabloları giydirmekle ünlü. Halka yol gösteren özgürlük tablosunu Arap alemine uygun olarak giydirmiş. Batının bu coğrafyadaki bahara bakışının

simgesi