ARAZİ TOPLULAŞTIRMASINDA DERECELENDİRME ÇALIŞMALARIAhmet Coşgun DEMİRCİ091205027

Derecelendirme

• Derecelendirme;toprak karakteristiklerine dayanan bir olgu

Derecelendirme;• Toprak derinliği• Yüzeyin katılım kütlesi• Alt toprak karakteristikleri• Drenaj,tuzluluk• Rölyef ve alkali gibi faktörlerde

değerlendirilerek elde edilir.

Derecelendirmede bunlara ilave olarak;

•Sulama suyunun bulunması•Yerel iklim•Arazi büyüklüğü•Ulaşım durumu •Pazara Uzaklık gibi faktörler de

irdelenmektedir

Derecelendirme Çalışmaları İlgili Mevzuatta;

Madde11:”Proje alanında ki parseller,toprak indeksi,üretkenlik,toprak verim oranları ve parselin konumu gibi öğeler esas alınarak derecelendirilir ve her bir derecenin diğer derecelere denkliği sağlanır.” şeklinde açıklanmıştır.

Derecelendirme Komisyonu

•Altı üyeden oluşur.•Başkan yüksek Ziraat Mühendisi•Toprak etüt çalışması için uzmanlaşmış

başka bir Ziraat Mühendisi•Araştırma ve verimlilik üzerinde

uzmanlaşmış bir Ziraat Mühendisi•Toplulaştırma yapılan yerin belediye

başkanı,muhtarı veya bunların seçeceği bir temsilci

•Mevkileri ve ürün ekim cinslerini iyi bilen yerel iki üyeden oluşur.

•Kurul çoğunluklu toplanır,oy çoğunluğuyla karar verir,oyların eşitliği halinde başkanın oyu iki oy sayılır.

•Bu çalışmalarda işi iyi bilen bir harita mühendisinin de yer alması gerektiği düşünülmektedir.

Toprak Endeksi(TE),Konum Endeksi(K),Verimlilik Endeksi(V)’nin Belirlenmesi

Toprak Etüt işleriyle uzmanlaşmış ziraat mühendisi topraktan alınan numunelerle toprak endeksi(TE) 0 ila 100 arasında belirler.

Araştırma ve verimlilik hakkında uzmanlaşmış ziraat mühendisi toplulaştırma sahasında ürün verim ve üretkenlik faktörlerini ortaya koyan incelemelerde bulunarak verimlilik endeksini(V) 0 ila 10 arasında değerlendirir.

Derecelendirme komisyonu Derecelendirme esnasında parselin konumunu belirlerken;

•Parselin yerleşme mekanına olan uzaklığını

•Yol bağlantılarını•Ulaşım durumunu•Sulama şebekesine bağlantı durumunu•Parselin geometrik şeklini•Dere,çay kenarında bulunmasını Dikkate alarak derecelendirir.

Ancak her parsel için bunun tespiti zor olacağından uygulamada,yerleşim merkezi daire merkezi olmak üzere 500’er metrelik daireler çizilir.İlk 500 metrelik daireye 20 puan verilir,diğer daireler de ise komisyonun taktirine göre puan azaltılarak verilir.Sonuç olarak konum endeksine 0 ila 20 arasında tek bir endeks puanı verilir.

Parsel Derecesinin Bulunması(Parsel Endeksi PE)

Toprak etütleri sonucu elde edilen endeksin(TE) yüzde yetmişi alınır,buna verimlilik ve konum için saptanan endeks puanları eklenerek parsel endeksi hesaplanır.

Parsel Endeksi (PE)= TE %70 + V + K

Derecelendirmenin YapılmasıProje alanında bulunan gerçek ve tüzel

kişilere ait toprak endeksi,verimlilik ve parsellerin konumları esas alınarak derecelendirilir ve her derecenin diğer derecelere denkliği veya dönüşümü sağlanır.Toplulaştırmaya konu olan parseller için 10 derece ön görülmüştür.Arazi Toplulaştırma Yönetmeliğinin 4.maddesine göre tarım parsellerinden 1.derceden 7. dereceye kadar olanlar kendi aralarında,

8. Dereceden 10. dereceye kadar olanlarda kendi aralarında toplulaştırılırlar.Parsel endeks değerine göre parselin dereceleri;

Derecelendirme Haritasının Düzenlenmesi ve Askıya AlınmasıArazi toplulaştırması yapılan sahada

verimlilik endeksi, toprak endeksi ve konum endeksleri belirlendikten sonra bu değerler arazi toplulaştırma sahasını tam gösteren, parsel numaraları okunaklı paftalar üzerine farklı renkli çizgilerle işaretlenir. Paftaların üzerine tarla sahiplerinin bildikleri mevkii, bilinen sabit tesisler, bağlantı yolları yazılır.

Paftanın ölçeği ve kuzey işareti mutlaka belirtilir. Paftanın uygun bir yerinede Derecelendirme komisyon üyelerinin isimleri ve unvanları yazılır.

Derecelendirme komisyon üyeleri toplanarak bu haritayı inceler uygun olmayan dereceleri tekrar değerlendirirler mutabakata vardıklarında haritaları imzalarlar. Bu haritalar üç nüsha düzenlenir. Parsellerin derecelendirilmesine ilişkin harita, mülkiyet listesi ve derece dönüşüm tablosu, uygulama yapılan yerde herkesin görebileceği bir yerde veya belediye tahtasında on beş gün süre ile asılarak ilan olunur.

Asılma ve indirilme bir tutanakla saptanır. Harita, liste ve tablonun ilan edildiği ayrıca köyün ve belediyenin bağlı olduğu ilçe veya il merkezinde alışılmış araçlarla duyurulur. Arazi malikleri, derecelendirme harita liste ve tablosuna, ilan gününden başlayarak yirmi gün içinde yazılı olarak derecelendirme kurulu başkanlığına itiraz edebilirler.

SONUÇ:•Blok planlaması yapan proje grubunda

konusunda uzman ziraat mühendisi ve harita mühendisi bulunmalı

•  Blok planlama haritaları hâlihazırı sayısal ölçülmüş kadastro parselleri üzerine işlenmiş 1/1000 ölçekli haritalar üzerinde yapılmalı

•Verimlilik Endeksinden sorumlu Ziraat mühendis örnek parselleri homojen dağılımlı tespit etmeli

• Derecelendirme komisyonu üyeleri arasına Harita mühendisi ilave olmalıdır.Konum endeksini belirlerken mutlaka harita mühendisinden faydalanmalı ve konum endeksinden kaynaklanan hataların giderilmesi gerekmektedir.

• Derece çizgileri tek çizgi halinde tarlanın bir tarafı PE=84,diğer tarafı PE=36 olmayacağına göre puan eğrileri şeklinde geçirilmesi uygun olacaktır.

 

Toprak İndeksinin Uygulanması

Usul ve standartlara uygun toprak haritası yapıldıktan sonra derecelendirme çalışmalarına başlanır. Toprak haritası üzerinde her kapalı sınırdaki sembollerden yararlanarak derecelendirmedeki toprak profil grubu,üst toprak bünyesi,arazi eğimi ve diğer toprak özellikleri faktörlerine ait puanlar verilir ve bunlar birbirleri ile çarpılarak o toprağa ait indeks hesaplanır.

ŞENOL ARAZİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ

İki aşamada gerçekleşir.1) Veri Toplama:• Tarımsal amaçlı arazi kullanım türleri (AKT) tespit

edilir.• Temel toprak etüt harita ve raporlardan yararlanılarak

çalışma alanına ait arazi ve toprakların seri+faz düzeyindeki haritalama birimlerinin(HB) toprak ve arazi karakteristikleri(toprak serilerine ilişkin fiziksel,kimyasal,morfolojik özellikleri ile üst toprak profili,alt toprak profili ve strüktürü,drenaj,eğim,etkili derinlik gibi fazları temel alınarak)bilgisayar ortamına girilebilecek sayısal veriler haline getirilir.

•Veri toplama aşamasında yapılan bir diğer işlem de agronomik analizlerdir.Agronomik analizlerde,arazi kullanım türlerinin arazi istekleri ile mevcut arazi karakteristikleri karşılaştırılmakta ve arazi karakteristiklerinin değişen düzeyleri için arazi kullanım türlerinin arazi istekleri göz önünde bulundurularak 0 ile 1 arasında değişen Oransal Beklenen Ürün (OBÜ) değerleri belirlenmektedir.

2)Değerlendirme:• Bütün işlemler bilgisayar ortamında

gerçekleşmektedir.• Birinci aşamada elde edilen haritalama

birimlerinin Arazi Karakteristikleri (AK) ve Oransal Beklenen Ürün(OBÜ) değerleri temel alınarak bir yazılım ile her bir harita biriminin değerlendirmeye alınan arazi kullanım türlerine uygunluğunu yansıtan Fiziksel Haritalama Birimi Endeksi(FHBE) değerleri hesaplanmaktadır.

KAYNAKLAR:

•Toprak Ve Arazi Sınıflaması Teknik Talimatı İle İlgili Mevzuat

•TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası

11. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı

Çay,T., Arazi Düzenlemesi ve mevzuatı.Konya, 2001