72
Διμηνιαία Ηλεκτρονική Ενημερωτική Τεχνική Έκδοση MAΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2014 #3 Τεχνολογία • Εφαρμογές • Προβληματισμοί

Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

  • Upload
    arch

  • View
    223

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

 

Citation preview

Page 1: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Δ ι μ η ν ι α ί α Η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ή Ε ν η μ ε ρ ω τ ι κ ή Τ ε χ ν ι κ ή Έ κ δ ο σ η • M A Ϊ Ο Σ - Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ 2 0 1 4

#3Τεχνολογία • Εφαρμογές • Προβληματισμοί

Page 2: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

2 / Αρχιμήδης

06 Οικολογικές ακρότητες

07 Η ανάλυση της αξίας

Προ 120 ετών…

08 Περί πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου

10 Δήλωση Επιδόσεων και Σήμανση CE

12 Φρένο στη Βουλή να «χτίζει» Mall

16Συντήρηση Φωτοβολταϊκών Εγκαταστάσεων

22 Επιπτώσεις στηνποιότητα του εσωτερικού αέρα της κατοικίας στην υγεία απο την παρουσία χημικών ρύπων

30 Αρχιτεκτονική & Κατασκευή Μεταφορά προτύπων και Αναζήτηση νέων

42Επιτέλους, τα Περιφερειακά Εργαστήρια να παίξουν το ρόλο τους

46Γεωτεχνικά Όργανα Παρακολούθησης

64Εκλογές πόσο καθορίζουν και πόσο καθόρισαν την πορεία της κοινωνίας

70Ταξινόμησηχημικών ουσιών ανάλογα με τις ιδιότητες τους

#3 Περιεχόμενα

Page 3: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

3Αρχιμήδης /

Δ ι μ η ν ι α ί α Η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ή Ε ν η μ ε ρ ω τ ι κ ή Τ ε χ ν ι κ ή Έ κ δ ο σ η • M A Ϊ Ο Σ - Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ 2 0 1 4

#3Τεχνολογία • Εφαρμογές • Προβληματισμοί

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΘεόδ. Βουδικλάρης, e-mail: [email protected]Ευάγγ. Λυρούδίαςe-mail: [email protected]Βάιος Σελλούντοςe-mail: [email protected]Νίκος Μαρσέλλοςe-mail: [email protected]Παν. Αναγνωστόπουλοςe-mail: [email protected]

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑΘεόδ. ΒουδικλάρηςΕυάγγ. Λυρούδιας

ΔIEYΘΥΝΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣΒάιος Σελλούντος

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣΝίκος Μαρσέλλος

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣwww.e-archimedes.grΠαν. Αναγνωστόπουλος

ΕΚΔΟΤΗΣΣΕΛΚΑ-4Μ Ε.Π.Ε.ΑΦΜ 999989717Τζωρτζ 20-22, Πλ. Κάνιγγος10682 Αθήνατηλ. 210 38 38 386fax 210 38 38 417e-mail: [email protected]@e-archimedes.gr

ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ - ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ

ΤΙΜΉ ΠΏΛΉΣΉΣ ΤΕΎΧΟΎΣ: 2 €Ετήσια συνδρομή (6 τεύχη): 10 €Διετής συνδρομή (12 τεύχη): 16 €

ΣΠΟΎΔΑΣΤΕΣ, ΕΚΠΑΙΔΕΎΤΙΚΟΙ, ΑΝΕΡΓΟΙ:Ετήσια συνδρομή (6 τεύχη): 6 €Διετής συνδρομή (12 τεύχη): 10 €

ΕΤΑΙΡΕΙΏΝ:Ετήσια συνδρομή (6 τεύχη): 20 €Διετής συνδρομή (12 τεύχη): 30 €

ART

DIRE

CTO

R: S

iropo

ulou

Vas

iliki

va

ssiro

@gm

ail.c

om

*Τα δημοσιευόμενα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους.

Page 4: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

4 / Αρχιμήδης

#3 Η έκδοσή μας

Ή ΣΎΝΤΑΚΤΙΚΉ ΕΠΙΤΡΟΠΉ Οι αναγνώστες μας μπορούν να κατεβάσουν ή να διαβάσουν on-line τα τεύχη στις ακόλουθες διευθύνσεις:

Για το τεύχος 1: http://www.edipt.gr//free/201431815651_31.pdf (μορφή PDF) http://issuu.com/e-archimedes/docs/arch_mag_vol_1 (μορφή FLIP)Για το τεύχος 2: https://dl.dropboxusercontent.com/u/103042778/flip_mag/Arch_mag_Vol_2.pdf (μορφή PDF) https://dl.dropboxusercontent.com/u/103042778/e-archimedes_mag_VOL_2_flip/index.html (μορφή FLIP) http://issuu.com/e-archimedes/docs/e-archimedes_mag_-_vol2 (μορφή FLIP)

Η παρουσίαση της έκδοσής μας επαναλαμβάνεται και στο τεύχος αυτό, το οποίο προω-θείται και σε αρκετούς νέους αποδέκτες.

Όπως ήδη αναφέραμε και στο προηγούμενο τεύχος μας, μετά από την διετή και πλέον λει-τουργία της ενημερωτικής ιστοσελίδας www.e-archimedes.gr αποφασίσαμε να προχωρή-σουμε και στην έκδοση ηλεκτρονικού περιοδικού.

Βασική διαφορά μεταξύ ιστοσελίδας και περιοδικού (το οποίο θα είναι δημινιαίο) είναι ότι η μεν ιστοσελίδα σχεδιάστηκε και θα παραμείνει δωρεάν προσβάσιμη σε όλους τους ενδιαφε-ρόμενους, ενώ το περιοδικό θα είναι προσιτό και διαθέσιμο κυρίως σε συνδρομητές. Μετά δηλαδή τα πρώτα δωρεάν τεύχη θα απαιτείται ένα μικρό, σχεδόν συμβολικό, αντίτιμο για την ανάγνωση ή το κατέβασμα ενός τεύχους (2 €) ή ετήσια συνδρομή για τα 6 τεύχη 10 €.

Νοείται ότι όσοι λαμβάνουν το τεύχος χωρίς να το ζητήσουν, ουδεμία οικονομική υποχρέωση έχουν.

Το ηλεκτρονικό αυτό περιοδικό θα επιχειρήσει να καλύψει υπάρχοντα κενά στην τεχνική ενη-μέρωση, τα οποία πολλαπλασιάστηκαν με την αναστολή έκδοσης επιτυχημένων και έγκυρων εντύπων, λόγω της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Για την διατήρηση των δαπανών έκδοσης σε χαμηλό επίπεδο επελέγη η ηλεκτρονική μορφή, η οποία είναι μειωμένου κόστους και παράλληλα κερδίζει έδαφος καθημερινά σε παγκόσμιο επίπεδο.

Με το μικρό τίμημα που προαναφέραμε και την αρθρογραφία, τόσο της Συντακτικής Επιτρο-πής, όσο και πολλών άλλων υψηλής στάθμης συναδέλφων Τεχνικών, ελπίζουμε ότι το πε-ριοδικό μας θα επιβιώσει. Σ’ αυτό θα συμβάλουν πιθανές διαφημιστικές καταχωρήσεις και χορηγίες που θα καλύψουν έξοδα συγκέντρωσης και διαμόρφωσης της ύλης, γραμματειακής υποστήριξης, ηλεκτρονικής φιλοξενίας κ.α.

Ποιά όμως είναι η διαφορά ιστοσελίδας και περιοδικού;

Για την ιστοσελίδα μας, για όσους ίσως δεν την γνωρίζουν, γίνεται ειδική αναφορά στις επόμενες σελίδες. Στο περιοδικό θα δοθεί περισσότερη έμφαση στην έγκυρη παρουσίαση της τεχνικής επικαιρότητας, την επιστημονική και επαγγελματική ενημέρωση των τεχνικών, αλλά και την μαχητική αρθρογραφία για όσα συμβαίνουν και επιδρούν στην επιστημονι-κή και επαγγελματική πορεία τους. Παράλληλα θα ασχοληθούμε με οικονομικά, κοινωνικά, εθνικά, ακόμη και πολιτικά θέματα, με όσο μπορούμε μεγαλύτερη αντικειμενικότητα και εικονοκλαστική διάθεση, όπως άλλωστε εγγυάται η πολύχρονη και πολύπλευρη δράση των μελών της Συντακτικής Επιτροπής και των επώνυμων αρθρογράφων μας.

Η Συντακτική επιτροπή δεν πρόκειται ποτέ να ασκήσει λογοκρισία αλλά και δεν προτίθεται να φιλοξενήσει άρθρα υβριστικά, εμπαθή, αμφίβολης εγκυρότητας ή διαφημιστικής προβολής.

Αντίθετα φιλοδοξούμε να εξελιχθεί ο σε ουσιαστικό ελεύθερο βήμα καλόπι-στης, εποικοδομητικής (ίσως και σκληρής) κριτικής προς όλες τις κατευθύνσεις, χωρίς μονο-μέρειες και δογματισμούς.

ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ...Σχόλια, προτάσεις, υποδείξεις, συνεργασίες (άρθρα, φωτογρα-φίες) που θα μας βοηθήσουν να οριστικοποιήσουμε την μορφή και να εμπλουτίσουμε τα περιεχόμενα και την ύλη του περιοδικού.Κάθε καλόπιστη υπόδειξη και πρόταση θα εξεταστεί πολύ προσεκτικά από την συντακτική & την εκδοτική επιτροπή.Δεν πρέπει ακόμη να αγνοηθεί ότι κάθε διαφημιστική κατα-χώρηση και κάθε συνδρομή, υπηρετούν την ανεξαρτησία και την βελτίωση της έκδοσής μας.

Page 5: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 5

Page 6: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

6 / Αρχιμήδης

Οικολογικές ακρότητες

Παρακολουθούμε με έντονη απογοήτευση τις «οικολογικές» ακρότητες κάποιων ιδι-αίτερα «ευαίσθητων» πολιτών οι οποίοι αντιμάχονται την δημιουργία αιολικών πάρ-κων, τις περισσότερες φορές με αίολα επιχειρήματα, εμφανείς σκοπιμότητες και λογι-κές «ακροβασίες».

Οι προχειρότητες και οι ακρότητες της κρατικής «πράσινης ανάπτυξης», έδωσαν δυ-στυχώς επιχειρήματα σ’ αυτούς που συστηματικά αντιμάχονται κάθε πρόοδο και κάθε προσπάθεια ανάπτυξης.

Γιατί βέβαια η Αιολική ενέργεια μπορεί να συμβάλει θετικά στην βελτίωση του ενεργει-ακού ισοζυγίου της χώρας μας, αλλά δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα της ενεργειακής επάρκειας και του ανταγωνιστικού κόστους. Από αυτή την πλευρά δεν θα παύσουμε να αντιδικούμε με τους πολέμιους της παραγωγής ενέργειας μα αφετηρία τον Ελληνικό λιγνίτη, δεδομένου οτι εξασφαλίζει φθηνή ηλεκτρική ενέργεια και υπηρετεί την ενερ-γειακή ανεξερτησία της χώρας μας. Δεν παραβλέπουμε τις επιπτώσεις στο περιβάλ-λον αλλά το ισοζύγιο αξιολόγησης, όπως έχουν αποδίξει με ακλόνητα επιχειρήματα σο-βαροί επιστήμονες, παραμένει θετικό υπέρ της χρήσεως του λιγνίτη μας για τον κύριο όγκο της Ελληνικής ηλεκτροπαραγωγής.

Αφορμη γι’αυτό το σχόλιο έδωσαν κυρίως οι ακρότητες αυτών που αντιμάχονται τα αι-ολικά πάρκα με επιχειρήματα όπως ο θόρυβος που προκαλόυν, η ενόχληση των που-λιών και η αισθητική ενόχληση απο τους πυλώνες... Αν και αρμοδιότεροι ημών έχουν ήδη δώσει έγκυρες απαντήσεις θέλουμε να προσθέσουμε μια φωνή λογικής και ρεαλι-σμού, ισχυριζόμενοι ότι οι ΑΠΕ ούτε πανάκια αποτελούν, ούτε μπορούν να λύσουν (μό-νες τους) τα ενεργειακά προβλήματα της χώρας μας.

Αναμφισβήτητα όμως μπορούν να συμβάλουν θετικά στην αντιμετώπισή τους αρκεί οι σχετικές επιλογές και αποφάσεις να στηρίζονται σε προσεκτική και ρεαλιστική αξιολό-γηση των εκάστοτε δεδομένων. Πρέπει απαρίτητα να είναι οικονομοτεχνικά τεκμηριω-μένες, να λαβάνονται με πλήρη διαφάνεια και αποδεδειγμένα να υπηρετούν το κοινω-νικό συμφέρον, πέρα από τοπικιστικές και ύποπτες σκοπιμότητες και ακρότητες.

Σε κάθε περίπτωση οι υπερβολικές γενικεύσεις, οι ακρότητες αισιοδοξίας των οπαδών όπως και οι καταστροφικοί αφορισμοί των αντιτιθεμένων ομάδων αντί να υιοθετού-νται άκριτα από καιροσκόπους πολιτικούς, δημοσιογράφους και δημοτικούς άρχοντες, πρέπει να υποβάλλονται στη βάσανο της κοινής λογικής και να αξιολογούνται από ει-δικούς.

Η πολιτεία έχει δημιουργήσει φορείς και αρμόδιους οργανισμούς αξιολόγησης, οι οποί-οι όμως (ίσως λόγο και του κομματικού τρόπου συγκρότησής τους) δεν έχουν κερδίσει την αναγνώριση αντικειμενικότητας και εγκυρότητας που θα απέτρεπε την εύκολη κριτι-κή των αποφάσεων και προτάσεών τους. Αυτό όμως είναι ένα άλλο θέμα, που σχετίζεται με την υπερβολική κομματικοποίηση της κοινωνίας μας σε πληθώρα τομέων...

Βάιος ΣελλούντοςM-H Μηχανικός

«Σε κάθε περίπτωση οι υπερβολικές γε-νικεύσεις, οι ακρό-τητες αισιοδοξίας των οπαδών όπως και οι καταστροφι-κοί αφορισμοί των αντιτιθεμένων ομά-δων αντί να υιοθε-τούνται άκριτα από καιροσκόπους πολι-τικούς, δημοσιογρά-φους και δημοτικούς άρχοντες, πρέπει να υποβάλλονται στη βάσανο της κοινής λογικής και να αξιολογούνται από ειδικούς».

Page 7: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 7

Προ 120 ετών…

Στην εφημερίδα «Ακρόπολις», το 1896, δημοσιεύθηκε το δοκίμιο «Οιωνός» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (4/3/1851 - 3/1/1911).

Εκεί, ο σοφός Σκιαθίτης έγραφε τα ακόλουθα για τα πο-λιτικά και εθνικά δεινά του καιρού του:

«Είς οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης. Αλλά τίς έβαλεν εις πράξιν την συμβουλήν του θειοτά-του αρχαίου ποιητού (Ομήρου);

Εκ της παρούσης ημών γενεάς τίς ημύνθη περί πάτρης;

Ημύνθησαν περί πάτρης οι άστοργοι πολιτικοί, οι εκ περιτροπής μητρυιοί του ταλαιπώρου ωρφανισμένου γένους, του στειρεύοντος πριν, και ητεκνωμένου δει-νώς σήμερον;

Άμυνα περί πάτρης δεν είναι αι σπασμωδικαί, κακο-μελέτητοι και κακοσύντακτοι πολιτικαί και επιστρατεί-αι, ουδέ τα σκωριασμένης επιδεικτικότητος θωρηκτά. Άμυνα περί πάτρης θα ήτο η ευσυνείδητος λειτουργία των θεσμών, η εθνική αγωγή των νέων, η χρηστή διοί-κησις, η καταπολέμησις του ξένου υλισμού και του πι-θηκισμού, του διαφθείροντος το φρόνημα και εκφυλί-σαντος σήμερον το έθνος, και η πρόληψις της χρεοκοπίας.

Τίς ημύνθη περί πάτρης; Και τί πταίει η γλαυξ, η θρη-νώσα επί ερειπίων; Πταίουν οι πλάσαντες τα ερείπια.Και τα ερείπια τα έπλασαν οι ανίκανοι κυβερνήται της Ελλάδος».

Δεν χρειάζονται σχόλια. Ο κυρ Αλέξανδρος τα λέει όλα!

... όχι "περί πάρτης" .... να εξηγούμεθα...

Η ανάλυση της αξίας

Ένας τεχνικός ηλεκτρονικών υπολογιστών κλήθηκε να επισκευάσει ένα μεγάλο και πολυσύνθετο κομπιούτερ ... Ένα κομπιούτερ που άξιζε πάνω από 12 εκατομμύρια ευρώ!

Ο τεχνικός κάθισε μπροστά στην οθόνη, πάτησε 1-2 πλήκτρα, κούνησε το κεφάλι του, μουρμούρισε κάτι στον εαυτό του και έσβησε τον υπολογιστή. Μετά έβγαλε ένα μικρό κατσαβίδι από την τσέπη του και γύρισε κατά μιάμιση στρο-φή μία μικροσκοπική βίδα.

Ύστερα, άνοιξε τον υπολογιστή και διαπί-στωσε ότι λειτουργούσε τέλεια.

Ο πρόεδρος της εταιρίας, ικανοποιημένος απόλυτα, προσφέρεται να πληρώσει τον τεχνικό αμέσως.

«Πόσα σας χρωστάω;» ρώτησε.

«Είναι 1.000 ευρώ», απάντησε ο τεχνικός.

«1.000 ευρώ!! 1.000 ευρώ για λίγα λεπτά δουλειάς; 1.000 ευρώ για να γυρίσετε μια βίδα; Καταλαβαίνω πως ο υπολογιστής αξίζει 12.000.000 ευρώ, όμως 1.000 ευρώ μου φαίνονται πάρα πολλά. Θα τα πληρώσω μόνο όταν μου στείλετε αναλυτικό λογαριασμό που να δικαιολογεί αυτό το ποσό».

Ο τεχνικός συμφώνησε και έφυγε. Το επόμενο πρωί, ο πρόεδρος λαμβάνει το τιμολόγιο, το διαβάζει προσεχτικά, κουνά-ει το κεφάλι του και το εξοφλεί αμέσως, χωρίς διαμαρτυρίες.

Το τιμολόγιο έγραφε:

Παροχές υπηρεσιών: Στρίψιμο βίδας: € 1 Γνώση του ποια

βίδα ήθελε στρίψιμο: € 999

Θυμήθειτε:

Η αξία των ανθρώπων είναι ανάλογη με εκείνο που γνωρίζουν και όχι με εκείνο που κάνουν.

Page 8: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

8 / Αρχιμήδης

Τη δεκαετία του ‘60, συζητούσαν δυο συνέταιροι μηχανικοί την δυνατότη-τά τους να αναλάβουν κάποια εργο-λαβία σε ένα μεγάλο διυλιστήριο. Η γνώση και πείρα γύρω από τα διυλι-στήρια την εποχή εκείνη στην Ελλάδα ήταν ελάχιστη.

Ο ένας συνέταιρος πίστευε ότι θα ήταν μια καλή ευκαιρία για να κερ-δίσουν και επέμενε ότι μπορούσαν να αναλάβουν αυτή την εργολαβία, επισημαίνοντας όρο της συμβάσε-ως, σύμφωνα με τον οποίο η ιδιοκτή-τρια εταιρεία θα τους παρείχε σχετική βοήθεια. Ο άλλος, εμπρός στους με-γάλους κινδύνους που συνεπαγόταν αυτή η εργολαβία ήταν διστακτικός και τόνιζε τους κινδύνους μεγάλης οι-κονομικής ζημιάς σε περίπτωση αστό-χων χειρισμών εκ μέρους τους.

Επειδή ο ένας επέμενε πολύ, ο «διστακτικός» έψαχνε να βρεί τρόπο να τον μεταπείσει.

Επιστράτευσε λοιπόν όλη την πονη-ριά του και έπεισε τον συνέταιρο, ο οποίος ήταν «υψοφοβικός», να ταξι-δέψουν με το αεροπλάνο για μια επί-σκεψη στο διυλιστήριο. Αφού λοιπόν επισκέφτηκαν το διυλιστήριο και συ-ζήτησαν με τους αρμόδιους όλα τα σχετικά της συμβάσεως και της συν-δρομής την οποία θα παρείχαν προς εκείνους που θα ανελάμβαναν την ερ-γολαβία, εξακολουθούσε ο ένας να εμμένει στη θέση του, λιγότερο όμως ενθουσιώδης μετά από τις ανωτέρω διευκρινήσεις των ανθρώπων του δι-υλιστηρίου.

Κατά την επιστροφή στο αεροδρόμιο ο διστακτικός απέφευγε κάθε συζή-τηση για το ζήτημα, και όσες φορές ο άλλος έφερνε το θέμα απαντούσε αό-ριστα ή με νεύματα. Μέσα στο αερο-πλάνο πλέον, αφού είχε περάσει αρ-κετή ώρα από την απογείωση και ο επιμένων ίδρωνε και ξε-ίδρωνε από τον φόβο του, ο διστακτικός ανοίγει την συζήτηση για την εργολαβία, και λέει:

«-Τους κινδύνους αυτής της δουλειάς εγώ τους βλέπω να είναι αντίστοι-χοι με αυτούς που θα αντιμετωπίζα-με στην περίπτωση που θα χάλαγε το αεροπλάνο και θα ερχόταν η αερο-συνοδός -που ξέρει ότι είμαστε μη-χανικοί- με τα σχέδια του αεροπλά-νου και τα κατσαβίδια, και θα μας ζητούσε να πάμε στο πιλοτήριο για να αρχίσουμε την επισκευή»!

Κόκαλο ο άλλος! Δεν ξαναμίλησε για τη «δουλειά»!

Περί πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου

Δημήτρης Κοτσώνης Πολιτικός Μηχανικός

Page 9: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 9

Επειδή όμως εγώ δεν μπορώ να βρω κάποιο αντίστοιχα καταλυτικό επι-χείρημα για την αποτροπή εφαρμο-γής αυτής της «ιδέας», το μόνο το οποίο μπορώ να προτείνω είναι την δοκιμαστική λειτουργία μετατροπής της οδού ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ σε πεζό-δρομο.

Γι’ αυτό θα χρειαστούν μερικά μέτρα χοντρής αλυσίδας καραβιών -είναι γε-μάτα τα παλιατζίδικα από αυτές- για να αποκλείσουμε την Πανεπιστημί-ου δοκιμαστικά για δύο μήνες και να «απολαύσουμε» το κομφούζιο που θα ακολουθήσει, την ανυπαρξία των οφελημάτων που ευαγγελίζονται οι ιθύνοντες και την αύξηση της απαξίω-σης του κέντρου την οποία θα «προ-σφέρει».

Εκτός, βέβαια, αν προσπαθούν να με-ταφέρουν στο Σύνταγμα τις συνθήκες που επικρατούν στην πλατεία Ομό-νοιας. Αν αυτός είναι ο στόχος, όλων όσοι χωρίς σκέψη, χωρίς λογική, πλει-οδοτούν για την εφαρμογή αυτής της ιδέας, τότε πράγματι θα τα καταφέ-ρουν!

Με τούτα και μ’ εκείνα έχουν καταφέ-ρει να νεκρώσουν το Εμπορικό Κέντρο της Αθήνας, απαξιώνοντας και κατα-στρέφοντας τον κτιριακό του πλούτο.

Τριάντα πέντε χρόνια παρακολουθού-με τους «αρμοδίους», όχι να βελτιώ-νουν την λειτουργία της Αθήνας, αλλά να την καταστρέφουν. Κανένα απο-λύτως μέτρο δεν έχουν πάρει για να αποτρέψουν την καταστροφή βασι-κών περιοχών αναψυχής της. Αντιθέ-τως, έκαναν ότι ήταν δυνατόν για να τις καταστρέψουν και να οδηγήσουν τους κατοίκους στην περιφέρεια, γε-γονός που διόγκωσε τα προβλήμα-τα και της Αθήνας και της περιφέρει-ας και επιβάρυνε τις οικιστικές τους συνθήκες. Αντί να φροντίσουν για την

αξιοποίηση των υφιστάμενων ζωνών αναψυχής, π.χ. της Πλατείας Βικτω-ρίας -έχουμε και τον Λευτέρη να την τραγουδάει-, με την ανάπλαση της πε-ριοχής γύρω από αυτήν, τους βλέπου-με να «ακίζονται» γύρω από αναπλά-σεις (!), που δεν είναι παρά γλάστρες στην παράγκα του Καραγκιόζη!

Αντί να επαναφέρουν την Κεντρική Δι-οίκηση στο Κέντρο της Πόλης, αυτό στο οποίο οδηγήθηκαν -υπακούοντας προθύμως στις εντολές των Εθνικών Εργολάβων, αντί να αντισταθούν στα κελεύσματα των όποιων διαπλεκόμε-νων και να απαγορεύσουν την μετα-κόμιση του λιανικού εμπορίου από το κέντρο της Πρωτεύουσας στην Περι-φέρεια- ήταν να δημιουργήσουν νέες «αγορές», με την μορφή τεραστίων κέντρων λιανικού εμπορίου και πολυ-κινηματογράφων στην περιφέρεια…

Και αυτό, όταν είναι πρόδηλο ότι θα έπρεπε να απαγορευτεί στην Πρωτεύ-ουσα κάθε σχεδιασμός που οδηγεί σε εντατικοποίηση των χρήσεων, κύρια αιτία καταστροφής των οικιστι-κών συνθηκών και απαξίωσης τόσο του Κέντρου της Πόλεως όσο και των κεντρικών περιοχών των προαστίων.

Η εντατικοποίηση των χρήσεων γης οδήγησε το Κολωνάκι σε απαξίωση και τη μετατροπή των κατοικιών σε επαγγελματική στέγη. Είναι ο μόνος λόγος και κανείς άλλος.

Δυστυχώς, πρέπει να καθοριστεί βαθμός εντατικοποίησης των χρή-σεων, να περιχαρακωθούν οι «γει-τονιές» της Πρωτεύουσας από την διαμπερή κυκλοφορία -βλέπε Πα-λαιό Ψυχικό και Φιλοθέη, που αν δεν είχαν λάβει εγκαίρως μέ-τρα θα είχαν τα ίδια προβλήμα-τα- και, γιατί να το κρύψουμε άλ-λωστε, να ληφθούν μέτρα ώστε να απομακρυνθούν οι λαθρομετανά-στες από συγκεκριμένες περιοχές και να οδηγηθούν προς εγκατάστα-ση και ανάπτυξη των δραστηριο-τήτων τους σε περιοχές αναπλάσε-ων και στις Βιομηχανικές Περιοχές, στις Βιομηχανίες των οποίων έχουν -ή θα πρέπει να έχουν- περισσότε-ρες δυνατότητες απασχόλησης.

Page 10: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

10 / Αρχιμήδης

Δήλωση Επιδόσεων και Σήμανση CE

Συντάκτης:Ροδόλφος Δρακούλης

MSc Mechanical EngineeringΕιδικός Εμπειρογνώμων -Σύμβουλος Επιχειρήσεων

e-mail: [email protected]

Ημερομηνία: Μάιος 2014

Ερωτήσειςκαι Απαντήσεις

για τους χρήστες

Πότε καταρτίζεται η δήλωση επιδόσεων;Όταν το δομικό προϊόν καλύπτεται από εναρμονισμένο πρότυπο ή ανταποκρίνεται προς ευρωπαϊκή τεχνική αξιολόγηση που έχει εκδοθεί για αυτό, ο παραγωγός καταρτί-ζει δήλωση επιδόσεων όταν το εν λόγω προϊόν διατίθεται στην αγορά.

Τι σημαίνει η δήλωση επιδόσεων;Ο παραγωγός αναλαμβάνει την ευθύνη για τη συμφωνία του δομικού προϊόντος με την εν λόγω δηλωθείσες επιδόσεις. Ελλείψει αντικειμενικών ενδείξεων περί του αντιθέτου τεκμαίρεται ότι η δήλωση επιδόσεων που καταρτίζεται από τον παραγωγό είναι ακρι-βής και αξιόπιστη.

Πότε τοποθετείται σήμανση CΕ;Η σήμανση CE τοποθετείται στα δομικά προϊόντα για τα οποία ο παραγωγός έχει κα-ταρτίσει δήλωση επιδόσεων. Εάν δεν έχει καταρτισθεί δήλωση επιδόσεων από τον πα-ραγωγό δεν τοποθετείται η σήμανση CE.

Πότε δεν είναι υποχρεωτική η κατάρτιση της δήλωσης επιδόσεων;Όταν:

Το δομικό προϊόν παράγεται μεμονωμένα ή επί παραγγελία σε εκτός σειράς δια-δικασία κατόπιν ειδικής παραγγελίας και εγκαθίσταται σε ενιαίο ταυτοποιημένο δο-μικό έργο, από κατασκευαστή που είναι υπεύθυνος για την ασφαλή ενσωμάτωση του προϊόντος στα δομικά έργα, σύμφωνα με τους ισχύοντες εθνικούς κανόνες και υπ’ ευ-θύνη αυτών που είναι υπεύθυνοι για την ασφαλή εκτέλεση.

Το δομικό προϊόν παράγεται στο εργοτάξιο για την ενσωμάτωσή του στα αντίστοιχα δομικά έργα σύμφωνα με τους ισχύοντες εθνικούς κανόνες και με ευθύνη των υπευθύ-νων για την ασφαλή εκτέλεση των δομικών έργων.

Το δομικό προϊόν παράγεται κατά τρόπο παραδοσιακό ή κατά τρόπο κατάλληλο για τη διατήρηση των μνημείων και με μη βιομηχανική διαδικασία, ιδιαίτερα για την κατάλληλη αποκατάσταση δομικών έργων που τυγχάνουν επίσημης προστασίας ως τμήμα συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ή ιστορικής αξίας τους, σύμφωνα με τους ισχύοντες εθνικούς κανόνες.

Μπορούμε να δεχτούμε αντί για δήλωση επιδόσεων την παλαιότερη δήλωση συμμόρφωσης;Όχι, ο παραγωγός μετά τη 1/7/2013 για να συνεχίσει τη διάθεση του δομικού προϊό-ντος πρέπει:

να συντάξει τη Δήλωση Επιδόσεων σύμφωνα με το Παράρτημα ΙΙΙ του Κανονισμού 305/2011 και με το Πιστοποιητικό Συμμόρφωσης του κοινοποιημένου Οργανισμού πριν την 1/7/2013 εφόσον αυτό ισχύει, και να επικολλήσει το σήμα CE σύμφωνα με το άρθρο 9(2) του Κανονισμού.

Η δήλωση επιδόσεων εκφράζει τις επιδόσεις των δομικών προϊόντων σε σχέση με τα ουσιώδη χαρακτηριστικά των εν λόγω προϊόντων σύμφωνα με τις σχετικές εναρμονι-σμένες τεχνικές προδιαγραφές.

Τι εκφράζει η δήλωση επιδόσεων;

Page 11: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

11Αρχιμήδης /

Μπορούμε να δεχτούμε μια δήλωση επιδόσεων η οποία βασίζεται σε μια Ευρωπαϊκή Τεχνική Έγκριση (ΕΤΕ);Ναι, μία ΕΤΕ συνεχίζει να ισχύει σαν Ευρωπαϊκή Τεχνική Αξιολόγηση (ΕΤΑ) μετά τη 1/7/2013 για όσο χρόνο ισχύει η ΕΤΕ. Μετά τη λήξη της ισχύος της ΕΤΕ ο παραγωγός μπορεί να ζητήσει ΕΤΑ από φορέα Τεχνικής Αξιολόγησης.

Δομικά προϊόντα με σήμανση CΕ σημαίνει ότι και σύστημα δομικών προϊό-ντων αποτελούμενο από αυτά μπορεί να φέρει σήμανση CΕ;ΠΡΟΣΟΧΗ! Ακόμα και αν όλα τα επιμέρους υλικά - προϊόντα είναι πιστοποιημένα και έχουν σήμαν-ση CE δεν σημαίνει ότι το σύστημα: διασφαλίζει τις βασικές απαιτήσεις του Κανονισμού 305/2011.

συμμορφώνεται προς τα ουσιώδη (τεχνικά) χαρακτηριστικά όπως αυτά καθορίζο-νται από την εναρμονισμένη τεχνική προδιαγραφή του συστήματος.

επομένως, μη έχοντας Ευρωπαϊκή Τεχνική Έγκριση σε ισχύ, ή Ευρωπαϊκή Τεχνική Αξι-ολόγηση -και επιπλέον τη σχετική πιστοποίηση του συστήματος από φορέα-, δεν μπο-ρεί να υπάρξει Δήλωση Επιδόσεων και κατά συνέπεια σήμανση CE.

Τι πρέπει να περιλαμβάνει η δήλωση επιδόσεων σύμφωνα με τον κανονι-σμό 305/2011; τα στοιχεία του τύπου του προϊόντος που έχει καταρτιστεί η δήλωση επιδόσεων.

το σύστημα ή τα συστήματα αξιολόγησης και επαλήθευσης της σταθερότητας των επιδόσεων του δομικού προϊόντος, όπως καθορίζει το παράρτημα V.

τον αριθμό αναφοράς και την ημερομηνία έκδοσης του εναρμονισμένου προτύ-που ή της ειδικής τεχνικής τεκμηρίωσης που χρησιμοποιήθηκε για την αξιολόγηση κάθε ουσιώδους χαρακτηριστικού.

ενδεχομένως, τον αριθμό αναφοράς της χρησιμοποιούμενης ειδικής τεχνικής τεκ-μηρίωσης και τις απαιτήσεις με τις οποίες ισχυρίζεται ο κατασκευαστής ότι συμμορ-φώνεται το προϊόν.

την προοριζόμενη χρήση ή χρήσεις του δομικού προϊόντος, σύμφωνα με την ισχύ-ουσα εναρμονισμένη τεχνική προδιαγραφή. τον κατάλογο των ουσιωδών χαρακτηριστικών, όπως καθορίζεται στην εναρμονι-

σμένη τεχνική προδιαγραφή για τη δηλωθείσα προοριζόμενη χρήση ή χρήσεις.

την επίδοση τουλάχιστον ενός από τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του δομικού προϊ-όντος, που σχετίζονται με τη δηλωθείσα προοριζόμενη χρήση ή χρήσεις.

όπου έχει εφαρμογή, τις επιδόσεις του δομικού προϊόντος, κατά επίπεδα ή κατηγο-ρίες ή περιγραφικά, εάν χρειάζεται βάσει υπολογισμού σε σχέση με τα ουσιώδη χαρα-κτηριστικά του.

τις επιδόσεις εκείνων των ουσιωδών χαρακτηριστικών του δομικού προϊόντος που σχετίζονται με την προοριζόμενη χρήση ή χρήσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις που αφορούν την προοριζόμενη χρήση ή χρήσεις όπου ο παραγωγός προτίθεται να δι-αθέσει το προϊόν στην αγορά.

για τα απαριθμούμενα ουσιώδη χαρακτηριστικά για τα οποία δεν δηλώνεται επί-δοση, τα γράμματα «NPD» (μη καθορισμένη επίδοση).

Page 12: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

12 / Αρχιμήδης

Η απόφαση του Συμβουλίου Επικρατεί-ας με την οποία ακυρώθηκε η άδεια του «The Mall Athens» των 100.000 τετραγω-νικών μέτρων και του κτηρίου γραφεί-ων των 17.000 τετραγωνικών μέτρων στο Δήμο Αμαρουσίου, έφερε στην επιφά-νεια τρία σημαντικά πράγματα, τα οποία είναι τα ακόλουθα:

Η αύξηση της δόμησης του Mall κατά 37.000 τ.μ. χάρισε στον κατασκευαστή 145 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με δήλωση του Κ. Καραμανλή, τότε αρχηγού της αξιωμα-τικής αντιπολίτευσης:

Το τεράστιο οικονομικό σκάνδαλο, που

Φρένο στη Βουλή να «χτίζει» Mall Η ακύρωση της αδείας του εμπορικού κέντρου στο Μαρούσι, εμπόδιο για νέες αυθαιρεσίες

προκάλεσε με νόμο η θέσπιση αυτής της παράνομης οικοδομικής άδειας.

Η ευθύνη της Δικαιοσύνης να εντοπί-σει όσους ευθύνονται γι’ αυτό το οικονο-μικό σκάνδαλο. Δηλαδή το μαύρο χρήμα, που δημιούργησε αυτή η παράνομη νο-μοθετική ρύθμιση.

Η υποχρέωση της Διοίκησης να ενερ-γήσει για την είσπραξη των επιβαλλόμε-νων προστίμων, τα οποία θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την εν μέρει απο-κατάσταση του πολεοδομικού εγκλήμα-τος, το οποίο και διαπράχτηκε δι’ αυτής της παρανόμου οικοδομικής άδειας.

Δημήτρης Κοτσώνης Πολιτικός Μηχανικός,

Προέδρος του συλλόγου «Παρέμβαση Πολιτών

Αμαρουσίου»

Η απόφαση του ΣτΕ έβαλε ταφόπλακα στην

αδειοδότηση έργων και εμπορικών κέντρων

με νόμους.

Page 13: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

13Αρχιμήδης /

Παράλληλα η απόφαση του ΣτΕ σηματο-δοτεί ότι δεν είναι ανεξέλεγκτη η εκάστο-τε κυβέρνηση να θεσπίζει ρυθμίσεις που «παράγουν» μαύρο χρήμα, κυρίως όμως επισημαίνει προς κάθε επίδοξο επενδυ-τή -τους οποίους περισσότερο από κάθε άλλη φορά έχουμε ανάγκη- ότι η χώρα δεν είναι Μπανανία και δεν θα διαφύγουν του νόμου, όσο ψηλά και αν ευρίσκονται.

Α Νομιμότητα

Η απόφαση του ΣτΕ εκπέμπει και μερικά πράγματα για τον νομικό πολιτισμό μας, όπως παρουσιάζονται παρακάτω:

Οι δύο τάσεις που επικρατούν στο Συμ-βούλιο Επικρατείας, αφενός μεν της απο-φυγής της μετωπικής σύγκρουσης με τις κυβερνητικές επιλογές στις οποίες συ-στηματικά προβαίνουν οι κυβερνήσεις, αφετέρου δε της ευθείας σύγκρουσης του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρί-ου με αυτές. Και στις δύο όμως περιπτώ-σεις είναι αταλάντευτη η στάση του ΣτΕ απέναντι στις καταστρατηγήσεις του Συ-ντάγματος. Οσοι σπεύδουν λοιπόν να δουν «διέξοδο» πίσω από την απόφαση του ΣτΕ για το μεγάλο εμπορικό κέντρο του Αμαρουσίου, με βάση την αναφορά της απόφασης περί δυνατότητος νομι-

μοποιήσεως αυτών των κτηρίων ύστερα από καλύτερη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, οφείλουν να βλέπουν την πραγματικότητα πάντα υπό το πρίσμα της αταλάντευτης προσήλωσης του ΣτΕ στη συνταγματική νομιμότητα.

Η απόφαση του ΣτΕ έβαλε ταφόπλα-κα στην αδειοδότηση έργων και εμπορι-κών κέντρων με νόμους. Στο εξής δεν θα μπορούν να κατασκευάζονται εμπορικά κέντρα με απλές νομοθετικές ρυθμίσεις στη Βουλή, διότι σύμφωνα με την ουσία της απόφασης του ΣτΕ, η Βουλή δεν μπο-ρεί να παρακάμπτει είτε να υποκαθιστά

Page 14: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

14 / Αρχιμήδης

το έργο και την ευθύνη της διοικήσεως. Αυτό το νομικό ζήτημα αποτέλεσε τον κύ-ριο λόγο για την αποφυγή εκδόσεως της αποφάσεως από το ΣτΕ, επί της αιτήσε-ως της «Παρέμβασης Πολιτών Αμαρουσί-ου» για αναστολή της ισχύος αυτής της οικοδομικής αδείας και διακοπή των ερ-γασιών ανοικοδομήσεως των ανωτέρω των κτηρίων, που θα περιόριζε τις μεγά-λες συνέπειες, τις οποίες δημιούργησε η ολοκλήρωση και λειτουργία του κτηρίου.

Μπορεί να δικαιολογηθεί οποιαδήποτε ενέργεια για την «τακτοποίηση του ζη-τήματος»; Πέντε λόγοι συνηγορούν στο συμπέρασμα ότι αυτό όχι μόνον δεν μπορεί να γίνει αλλά έστω εκ των υστέ-ρων θα πρέπει να αναζητηθούν και ευ-θύνες. Αυτοί οι λόγοι είναι:

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η απόφαση και ο νόμος για την επέκτα-ση του «The Mall Athens» κατά 37.000 τ.μ., καθώς και για την αλλαγή της χρή-σης 9.000 τ.μ. κατοικιών σε γραφεία και την επέκτασή τους σε 17.000 τ.μ. έγιναν όταν είχαν κατατεθεί οι προσφορές από την ανάδοχο εταιρεία «για την πώληση του οικοπέδου». Ουσιαστικά λοιπόν ιδι-οκτήτης της δημοτικής επιχείρησης όταν εγκρίθηκε η υπέρμετρη δόμηση ήταν η αγοράστρια εταιρεία και όχι ο Δήμος Αμαρουσίου. Η επιπλέον αξία, σύμφωνα με δήλωση του τότε αρχηγού της αξιωμα-τικής αντιπολίτευσης Κώστα Καραμανλή στη Βουλή κατά τη συζήτηση της τροπο-λογίας με την οποία προωθήθηκε το άρ-

θρο του νόμου που αύξησε την επιτρεπό-μενη δόμηση του «The Mall» κατά 37.000 τ.μ., ήταν μεγάλη. Ο Κώστας Καραμανλής είχε καταγγείλει επί λέξει από το βήμα της Βουλής ότι «χαρίζονται 145.000.000 ευρώ».

Το ποσόν λοιπόν που έπρεπε να ει-σπράξει ο Δήμος Αμαρουσίου μόνο από την αύξηση της δομήσεως, την οποία επέ-τρεψε η επίμαχη τροπολογία, ανερχόταν σε 145 εκατ. ευρώ. Εκτίμηση προδήλως συντηρητική, όπως αρμόζει στη βαρύτητα πολιτικού αρχηγού, που αποσκοπεί στην αποφυγή κάθε αμφισβήτησης.

Η πώληση της δημοτικής επιχείρη-σης Αμαρουσίου, η οποία ήταν ιδιοκτή-τρια ολόκληρου του «πακέτου» για την κατασκευή και λειτουργία του Δημοσιο-γραφικού Χωριού στο Μαρούσι, έγινε με διαγωνισμό που προκηρύχθηκε με απόρ-ρητους όρους δημοπράτησης από όλα τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου, πλην του τότε δημάρχου.

Για την οποιαδήποτε συνεννόηση των ενδιαφερόμενων επιχειρηματιών επί των όρων του διαγωνισμού δεν είχαν ορισθεί εντεταλμένα αρμόδια όργανα της διοική-σεως, αλλά ο ίδιος ο δήμαρχος! Στοιχεία τα οποία προδήλως και ντε φάκτο καθι-στούν άκυρη τη διαγωνιστική διαδικασία.

Κάθε καλόπιστος επενδυτής μετά την ακύρωση της οικοδομικής του άδειας με την πρώτη ακυρωτική απόφαση του Συμ-βουλίου Επικρατείας, με βάση και την παγιωμένη νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας, αλλά και τη διεθνή νομο-θεσία, το πιο ενδεδειγμένο θα ήταν να διακόψει κάθε εργασία και να απαιτή-σει την αποζημίωσή του από το κράτος, για όποιες ζημίες υπέστη από αυτές τις

αντισυνταγματικές ρυθμίσεις στις οποίες στηρίχθηκε. Το έργο όμως συνεχίστηκε. Μάλιστα μετά την πρώτη απόφαση του ΣτΕ, με την οποία ακυρώθηκε η πρώτη οι-κοδομική άδεια του «The Mall» και του κτηρίου των γραφείων, για αντίκρουσή της αξιοποιήθηκε σχεδόν το σύνολο των πανεπιστημιακών καθηγητών Διοικητι-κού Δικαίου. Υπάρχει κάποιος από τους εμπλεκομένους στην επένδυση, που δι-καιούται να ισχυρίζεται πλάνη;

Β «Ολυμπιακό» έργο

Τέλος, πρέπει να επισημάνουμε τη στάση της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων, στην οποία πράγματι οφείλουμε την εξαιρετι-κή γιορτή της ενάρξεως και την άριστη δι-εξαγωγή τους. Πρέπει όμως να αναφερ-θεί ότι είναι δικό της δημιούργημα αυτό το πρόβλημα που κληροδότησε η δημι-ουργία αυτών των κτηρίων στο κράτος και στο Μαρούσι και οφείλεται στην υπο-χώρησή της στις απαιτήσεις του τότε δη-μάρχου Αμαρουσίου, για τη δημιουργία Εμπορικού Κέντρου στο Μαρούσι.

Η ΕΟΑ για να επιτύχει την κατασκευή των μεγάλων αυτών κτηριακών εγκαταστάσε-ων, τις παρουσίασε ως αναγκαίες για τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων. Δη-λαδή πείστηκαν τότε όσοι ήθελαν να πει-στούν, αλλά αυτό δεν μπορεί να ισχύ-ει και σήμερα, ότι ήταν απαραίτητη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες η κατασκευή του «The Mall Athens», ενός έργου που ολοκληρώθηκε δύο χρόνια μετά τη διεξα-γωγή τους.

Δημοσιεύθηκε στις:22 Απριλίου 2014

Page 15: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης /15

Page 16: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

1

Phot

o by

Dan

iel P

arre

lla

Συντήρηση Φωτοβολταϊκών ΕγκαταστάσεωνΣωστή διαχείριση, συντήρηση & χρήση

16 / Αρχιμήδης

Page 17: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 17

Τα φωτοβολταϊκά συστή-ματα είναι φαινομενικά απλές, όσο και δαπανηρές εγκαταστάσεις, οι οποίες θα πρέπει να κατασκευάζο-νται με ιδιαίτερη προσοχή και επιμέλεια. Ακόμη είναι αναγκαίο να παρακολουθεί-ται συχνά η εύρρυθμη αλλά και αποτελεσματική λει-τουργία τους. Χρειάζονται, δηλαδή, τακτικούς ελέγχους και προσεκτική συντήρηση τόσο για να επιτύχουν την απαραίτητη διάρκεια ζωής της εγγύησης τους, όσο και για να εξακολουθήσουν να επιτυγχάνουν σύμφωνα

με τις προδιαγραφές τους, ικανοποιητικούς συντελεστές απόδοσης.

Παρουσίαση: Βάιος ΣελλούντοςM-H Μηχανικός

Η ραγδαία ανάπτυξη (και διάδοση) των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων (Φ/Β) πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας με ασυγ-χώρητη σπουδή και προχειρότητα. Βασί-στηκε σχεδόν αποκλειστικά σε μια ακραία επιδοτική πολιτική, η οποία έχει παγιδεύ-σει μεγάλο αριθμό μικροεπιχειρηματιών ή ακόμα και απλών ιδιοκτητών, όπως και πολλούς εισαγωγείς εξοπλισμού και Τεχνι-κούς κατασκευών ή εγκαταστάσεων σε μια περιπέτεια, κυρίως λόγο της ασυνέπειας της Πολιτείας και της ανέντιμης και παγι-δευτικής τιμολογιακής της πολιτικής.

Ετσι, η προσπάθεια οικολογικής κάλυψης σημαντικών ενεργειακών αναγκών της

Προληπτική συντήρηση

Τηλε-

παρακολούθηση

Τεχνική υποστήριξη

χώρας μεταφέρθηκε σε χιλιάδες μικροε-πενδυτές, οι οποίοι ελάχιστα γνωρίζουν σχετικά με τις τεχνολογικές διαδικασίες περιοδικού ελέγχου και συντήρησης που απαιτούνται για την εύρυθμη και αποδο-τική λειτουργία των Φ/Β Εγκαταστάσεων.

Ευτυχώς κάποιοι Τεχνικοί που ειδικεύο-νται στην κατασκευή - συντήρηση Φ/Β επι-χειρούν σε ενημερωτικές ιστοσελίδες να καλύψουν τα σχετικά κενά πληροφόρησης και τεχνογνωσίας παρέχοντας ταυτόχρονα υπηρεσίες, εξοπλισμό - υλικά καθαρισμού.

Η ιστοσελίδα του ΚΑΠΕ = Κέντρο Ανανεώ-σιμων Πηγών Ενέργειας (www.cres.gr) πα-ρουσιάζει αναλυτικά τις κατηγορίες των Φ/Β καθώς και τα κύρια χαρακτηριστικά τους, στα οποία αναφέρει ότι: «οι απαιτή-σεις συντήρησης είναι σχεδόν μηδενικές». Δυστυχώς, αυτό το «σχεδόν» έκανε πολ-λούς να πιστέψουν ότι τα Φ/Β Συστήματα δεν χρειάζονται επιτήρηση και συντήρηση.

Αντίθετα η εμπειρία δείχνει ότι τα Φ/Β, όπως κάθε εγκατάσταση χρειάζονται τακτι-κή παρακολούθηση - περιοδική συντήρηση.

Το τρίπτυχο της συντήρησης Φ/Β σταθμών [2]

Page 18: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης18

Οπως αναφέρει η «ΤΕΥΞΙΣ» [4]

στην ιστοσελίδα της «Ο τακτικός καθαρισμός των φωτοβολ-ταϊκών συλλεκτών ανεβάζει την απόδοση του Φ/Β συστήματος από 5% έως 25%. Το περιβάλλον επιδρά αρνητικά στην από-δοση του Φ/Β σας συστήματος, λόγω της βροχής που περιέχει σκόνη ή γύρη αλλά και περιττώματα από πουλιά και άλλες αιτίες όπως η ρύπανση από οχήματα τα οποία μπορεί να μειώσουν την απόδοση των συλλεκτών».

Για το ίδιο θέμα στην ιστοσελίδα της PLASSIS GROUP [5] αναφέρεται:

«Οι Φ/Β σταθμοί είναι επενδύσεις με διάρ-κεια ζωής τουλάχιστον 20 έτη. Είναι διαρ-κώς εκτεθειμένοι στις καιρικές συνθήκες και τα φυσικά φαινόμενα, με αποτέλεσμα μακροχρόνια καταπόνηση του ηλεκτρομη-χανολογικού και λοιπού εξοπλισμού».

Είναι αυτονόητο ότι το μέγεθος μιας Φ/Β εγκατάστασης είναι καθοριστικός παρά-γοντας για την επιλογή και εφαρμογή κα-τάλληλου συστήματος και διαδικασίας συντήρησης. Δηλαδή άλλη διαδικασία θα εφαρμοστεί σε μια οικιακή κατασκευή και άλλη σε ένα Φ/Β Πάρκο.

Σύμφωνα με την Solar Service[6] για τη με-γιστοποίηση της απόδοσης μιας φωτοβολ-ταϊκής εγκατάστασης πρέπει να γίνεται καθαρισμός των Φωτοβολταϊκών πάρκων τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο, Μάρ-τιο/Απρίλιο, όταν έχουν περάσει οι βρο-χές, και Αύγουστο/Σεπτέμβριο, στο τέλος του καλοκαιριού. Στη διάρκεια που γίνεται ο Καθαρισμός γίνεται και η κοπή των χόρ-των καθώς και το κλάδεμα των δένδρων.

Αυτό πραγματοποιείται για δύο λόγους:

Λόγος πρώτος:Η σκίαση που προκαλούν τα μεγάλα χόρ-τα ή τα δέντρα μειώνει σημαντικά την απόδοση της Φωτοβολταϊκής εγκατάστα-

σης. Σκιάζοντας ένα Φωτοβολταϊκό πά-νελ χάνει σημαντική απόδοση όλη η στοι-χειοσειρά (string).

Λόγος δεύτερος:Τα μεγάλα χόρτα δημιουργούν σημαντι-κά υψηλότερο κίνδυνο πυρκαγιάς.

Η Safety Engineeing [7] τονίζει:

Η σωστή συντήρηση ενός φωτοβολταϊκού πάρκου έχει σαν αποτέλεσμα:

Τη μείωση των βλαβών και συνεπώς τη μείωση του κόστους λειτουργίας.

Μεγιστοποίηση της απόδοσης λει-τουργίας της εγκατάστασης του φωτο-βολταϊκού πάρκου.

Tην επέκταση του χρόνου ζωής του εξοπλισμού.

Καταγραφή και τήρηση ημερολογίου κατάστασης - λειτουργίας εξοπλισμού.

2

Page 19: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης /19

«10 λόγοι» που καθιστούν απαραίτητη τη συντήρηση Φ/Β:

Άμεση διάγνωση και εντοπισμός βλάβης / δυσλειτουργίας και ταχεία αποκατάστασή της.

Αποφυγή απώλειας κερδών (κάθε ώρα και μέρα χωρίς παραγωγήχάνεται ανεπιστρεπτί).

Μείωση της πιθανότητας εμφάνισης τεχνικών προβλημάτων του εξοπλισμού και άρα της οικονομικής επιβάρυνσης για την επιδιόρθωσή τους.

Μείωση της πιθανότητας πρόκλησης ατυχημάτων.

Επιβράδυνση της διαδικασίας φθοράς / γήρανσης του εξοπλισμού.

Τήρηση όρων και προϋποθέσεων ισχύος κατασκευαστικών εγγυήσε-ων, για την αντικατάσταση ή επισκευή εγκατεστημένου εξοπλισμού ο οποίος βρίσκεται εντός εγγύησης.

Σύνταξη τεχνικών αναφο-ρών για τραπεζικά ιδρύμα-τα και ασφαλιστικές εταιρίες σε περιπτώσεις διεκδίκησης αποζημιώσεων λόγω ασφαλιζόμενων γεγονότων (π.χ. φυσικές καταστροφές, κλοπές, ακραία καιρικά φαινόμενα).

Εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων και δημι-ουργία προβλέψεων για τη λειτουργία του Φ/Β σταθ-μού, μέσω της επεξεργασί-ας του ιστορικού περιοδικών αναφορών παραγωγής και συντήρησης.

Μείωση στο ελάχιστο του χρόνου ενασχόλησης του επενδυτή.

Διασφάλιση της ορθής λειτουργίας του Φ/Β σταθμού, με στόχο τις υψηλότερες οικονομικές απολαβές της επένδυσης.

Εικόνες 3 έως 9.Φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις σε στέγες από την «ΤΕΥΞΙΣ» [4].

3

5

4

6

7 8

9

Εικόνες 3-4-5-6.Φ/Β Ισχύος 4,94 kW στα Κεραμιτσινέϊκα Πάτρας.

Εικόνα 7.Φ/Β Ισχύος 9,87 kW στο Αίγιο.

Εικόνα 8.Φ/Β Ισχύος 9,8 kW στα Σελιανίτικα Πάτρας.

Εικόνα 9. Φ/Β Ισχύος 9,9 kW στην Περιβόλα Πατρών.

Phot

o by

Phi

lippe

Mei

ster

Page 20: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης20

Συντήρηση του Υποσταθμού Μέσης Τάσης, τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο.

Συντήρηση Inverter, τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο.

Έλεγχος DC String Box, τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο.

Περιοδικός Έλεγχος και Καταγραφή φορτίων - Έλεγχος απόδοσης πάρκου.

Συνήθεις εργασίες συντήρησης των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων:

Εικόνα 10-11. Καθαρισμός της επιφάνειας Φ/Β

κυψελών με τη βοήθεια περιστρε-φόμενης βούρτσας και μηχανικό καταιoνισμό με αποσκληρυμένο

νερό (www.pvtech.gr).

Εικόνα 12. Kαθαρισμός με πλύσιμο

και στέγνωμα Φ/Β επιφανειών.

Εικόνα 13. Καθαρισμός σε Φ/Β πάρκο

με ειδικό όχημα.

Εικόνα 14.Καθαρισμός της επιφάνειας Φ/Β

κυψελών με τη βοήθεια ερπυστριοφόρου ανυψωτικού

οχήματος (www.sts.gr).

Θερμογραφικός έλεγχος εξοπλισμού, όπου αυτό κριθεί απαραίτητο.

Καθαρισμός πάνελς, τουλάχιστον 2 φορές το χρόνο.

Καθαρισμός του γηπέδου από χόρτα κ.λπ. τουλάχιστον 2 φορές το χρόνο.

Έλεγχος διατάξεων προστασίας - καμερών.

Άμεσες επεμβάσεις για τον έλεγχο και αποκατάσταση βλαβών.

1210 11

13 14 15 Phot

o by

Dan

iel P

arre

llaPh

oto

by b

rian

kusl

er

Page 21: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 21

Γενικά οι απαραίτητες εργασίες που πρέ-πει περιλαμβάνονται σε ένα αποτελε-σματικό προγραμματισμό συντήρησης Φ/Β εγκαταστάσεων. Ίσως γιαυτό το λόγο την συντήρηση των μεγάλων μονάδων αναλαμβάνουν εξειδικευμένοι ειδικοί οι οποίοι προχωρούν σε μεθοδικές και προ-γραμματισμένες εργασίες συντήρησης. Συχνά μάλιστα εγκαθιστούν ειδικούς με-τρητές και συστήματα τηλεειδοποίησης, ώστε να πληροφορούνται άμεσα τυχόν δυσλειτουργίες. Πάντως γενικά η διαδι-κασία συντήρησης Φ/Β εγκαταστάσεων πρέπει κατ’ ελάχιστον να περιλαμβάνει:

Επιφανειακό καθαρισμό της επιφάνει-ας των Φ/Β μονάδων.

Ελεγχος για φθορές και αποκατάσταση κατασκευής.

Περιοδική επιθεώρηση και συντήρηση εξοπλισμού.

Καθαρισμός περιβάλλοντα χώρου.

Α Τρόποι & διαδικασίες επιφανειακού καθαρισμού

Ο βασικός καθαρισμός συνίσταται συνή-θως στο πλύσιμο της επιφάνειας των κυ-ψελών, με τη βοήθεια μαλακής βούρτσας και νερού ή άλλου καθαριστικού υγρού. Οι βούρτσες που χρησιμοποιούνται μπο-ρεί να είναι απλές ή περιστρεφόμενες περί κατακόρυφο άξονα (βούρτσες κυ-κλικής μορφής), ή περί οριζόντιο άξονα (βούρτσες κυλινδρικής μορφής). Η επα-φή της βούρτσας με την επικάλυψη του Φ/Β πρέπει να είναι πολύ απαλή. Μερι-κοί κατασκευαστές φροντίζουν να είναι μαλακές οι βούρτσες, ενώ μερικοί χρησι-μοποιούν ακόμη και αισθητήρες οι οποί-ες ρυθμίζουν την πίεση της βούρτσας πάνω στην καθαριζόμενη επιφάνεια.

Η προσέγγιση της επιφάνειας καθαρι-σμού επιτυγχάνεται με «κοντάρια» (συ-νήθως αρθρωτά με δυνατότητα αυξομεί-ωσης του μήκους τους. Οι χειριστές των κονταριών καθαρισμού μπορεί να βρί-σκονται στο έδαφος, την στέγη, σε σκά-λα ή και σε ανυψωτικό καλάθι γερανού.

Το νερό που χρησιμοποιείται δεν πρέπει να είναι κρύο, γιατί μπορεί να δημιουρ-γήσει προβλήματα στην συνήθως πολύ θερμή επιφάνεια των Φ/Β και δεν πρέ-πει να είναι σκληρό, γιατί τα άλατα που θα παραμείνουν στην επιφάνεια του Φ/Β μειώνουν την απόδοση του.

Γι’αυτό μερικοί χρησιμοποιούν ειδικά κα-θαριστικά υγρά ή χρησιμοποιούν πανιά

η βούρτσες για το στέγνωμα των καθα-ρισμένων επιφανειών. Για την προσαγω-γή του νερού ή του καθαριστικού υγρού (με μικρή πίεση πάντοτε) χρησιμοποιού-νται εύκαμπτοι σωλήνες προσαρμοσμέ-νοι στα κοντάρια ή και τα κοντάρια δια-μορφώνονται από κοίλα τεμάχια μέσω των οποίων οδεύει το νερό ή το καθαρι-στικό ρευστό υγρό.

Κάποιοι άλλοι, για να αποφύγουν τη δια-δικασία πλυσίματος με βούρτσα, τοποθε-τούν μικρούς καταιονιστήρες στα πάνελς και κατά καιρούς εκτοξεύουν νερό ή κα-θαριστικό υγρό.

Β Ελεγχος για φθορές και αποκατάσταση κατασκευής

Είναι απαραίτητος ο τουλάχιστον ετή-σιος έλεγχος των πλαισίων για να εντο-πιστούν πιθανές μηχανικές φθορές στις επιφάνειες συλλογής ηλιακής ενέργειας και τη στήριξη του σχετικού εξοπλισμού. Είναι, αυτονόητο βέβαια, ότι κάθε φθαρ-μένο πάνελ πρέπει άμεσα να αντικατα-σταθεί όπως και κάθε χαλαρότητα στη στήριξη πρέπει να αντιμετωπιστεί άμε-σα. Η εμφάνιση σκουριάς ή και η πιθα-νή συσσώρευση φερτών υλών πρέπει να εξεταστούν με προσοχή και να αναζητη-θούν αιτίες και θεραπείες.

Γ Περιοδική επιθεώρηση και συντήρηση εξοπλισμού

Είναι ανάγκη να γίνεται συχνά προσε-κτικός έλεγχος στον ηλεκτρολογικό εξο-πλισμό της εγκατάστασης (ηλεκτρικές καλωδιώσεις και συνδέσεις, κυτία δια-κλαδώσεων, ασφάλειες, μετρητές, μονώ-σεις, μετασχηματιστές, καθώς και άλλα).

Περιοδικά πρέπει να γίνεται έλεγχος της απόδοσης της εγκατάστασης και των τμη-μάτων της. Αν διαπιστωθεί μειωμένη απόδοση ο έλεγχος πρέπει να γίνει και από ειδικούς, οι οποίοι με μετρήσεις θα εντοπίσουν τις αιτίες και θα προτείνουν λύσεις και «θεραπείες».

Δ Καθαρισμός του περιβάλλοντα χώρου

Στα ηλιακά πάρκα, αλλά και τις μικρότε-ρες εγκαταστάσεις, είναι απαραίτητο να καθαρίζεται άμεσα και σωστά κάθε εί-δους βλάστηση που μπορεί να προκα-λέσει σκιασμό. Ακόμη και η χαμηλή βλά-στηση είναι επικίνδυνη γιατί μπορεί να συμβάλει στη διάδοση και πυρκαγιάς.

ΠΗΓΕΣ:

[1]. Ιστοσελίδα του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών ΕνέργειαςΚΑΠΕ (www.cres.gr).

[2]. Ιστοσελίδα της RENEVOL(www.renevol.gr).

[3]. Ιστοσελίδα της MGD Energy (www.mgd-energy.gr).

[4]. Ιστοσελίδα της «ΤΕΥΞΙΣ» (www.teyxis.gr).

[5]. Ιστοσελίδα της PLASSIS GROUP(www.plasisgroup.com).

[6]. Ιστοσελίδα της Solar Services(www.solarservice.gr).

[7]. Ιστοσελίδα της Safety Engineering(www.safetyengineering.gr)

ΠΗΓΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ:1 - 2 - 12 - 15 (www.flickr.com)

Page 22: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Επιπτώσεις στηνποιότητα του εσωτερικού αέρα της κατοικίας στην υγεία απο την παρουσία χημικών ρύπων

22 / Αρχιμήδης

Page 23: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 23

Τα χημικά προϊόντα που αποτελούν στοιχεία του περιβάλλοντός μας συνα-ντώνται συχνά στις τροφές, στον αέρα που αναπνέ-ουμε, στο νερό. Συμμετέ-χουν σε μεγάλο βαθμό στη ρύπανση του εσωτερικού αέρα των κατοικιών, αποδε-σμευόμενα από τα οικοδο-μικά υλικά, τα έπιπλα και τα υλικά συντήρησης, επισκευ-ής, διακόσμησης, υγιεινής και καθαρισμού.

Γεώργιος ΚαλύβαςΠολιτικός Μηχανικός

Οι επιπτώσεις, στον οργανισμό και την υγεία, από την παρουσία τους εκδηλώνονται:

Με τον απλό ερεθισμό των αισθητη-ρίων οργάνων, αλλά και με σοβαρότερα φαινόμενα, όπως ο βήχας και οι διαταρα-χές αναπνευστικού, νευρικού και γαστρε-ντερικού συστήματος.

Στην γενική κατάσταση του οργανι-σμού, με το να αυξάνουν ή να μειώνουν το βαθμό επέμβασης των ρυθμιστικών μηχανισμών της ομοιοστασίας (της τά-σης του οργανισμού να ρυθμίζει το εσω-τερικό του περιβάλλον σε σταθερή κα-τάσταση, στις φυσιολογικές σταθερές, θερμοκρασίας, πίεσης, σύστασης αίμα-τος κ.λπ.)

Με την πολλαπλή χημική ευαισθητοποί-ηση (MCS - Multiple Chemical Sensitivity).

Ορισμένα από τα χημικά προϊόντα κατα-τάσσονται στα καρκινογόνα. Έστω και αν είναι γνωστή η τοξικότητά καθενός, η συ-νολική δεν είναι δυνατόν να σταθμιστεί πρακτικά, γιατί αυτά, συνήθως, αναμι-γνύονται μεταξύ τους στον εσωτερικό αέρα της κατοικίας, σε χαμηλές συγκε-ντρώσεις, ποικίλης αναλογίας.

Η εκτίμηση του κινδύνου και των συνε-πειών, από την ανάμιξη αυτή, είναι δύ-σκολη και πολυσύνθετη, και για το λόγο αυτό αμφίβολη.

Α Οριακές ή αποδεκτές συγκεντρώσεις ρύπων

Μία από τις πρώτες ερωτήσεις που θέτει κανείς απέναντι σε ένα κίνδυνο είναι:

«Ποια είναι η τιμή του αποδεκτού κινδύνου;»Στην περίπτωση της μόλυνσης του αέρα της κατοικίας από χημικούς ρύπους, το θέμα ανάγεται στο να προσδιοριστεί μια μέγιστη αποδεκτή συγκέντρωση, η οποία

Page 24: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Ορισμένοι πολύ τοξικοί ρύ-ποι, όπως ο καπνός από τα τσιγάρα, είναι αποδεκτός από μεγάλο ποσοστό του

πληθυσμού, ενώ άλλοι ρύ-ποι με αβέβαιη, ίσως, τοξι-κότητα μπορούν να θεωρη-

θούν απαράδεκτοι.

24 / Αρχιμήδης

Page 25: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 25

όμως διαφοροποιείται μεταξύ των ατό-μων που την υφίστανται:

Είναι υγιή ή ευαίσθητα στους ρύπους;

Πρόκειται για ορισμένα μεμονωμένα άτομα ή για ολόκληρο πληθυσμό;

Πρόκειται για άτομα τα οποία, λόγω επαγγέλματος, είναι εκτεθειμένα στους ρύπους ορισμένες μόνον ώρες της ημέ-ρας (π.χ. 8 ώρες) ή για ενοίκους συνεχώς εκτεθειμένους;

Αυτό το όριο της μέγιστης αποδεκτής συ-γκέντρωσης εξαρτάται επίσης από τις συ-νήθειες ή και το πολιτισμικό υπόβαθρο των ατόμων: ορισμένοι πολύ τοξικοί ρύ-ποι, όπως ο καπνός από τα τσιγάρα, εί-ναι αποδεκτός από μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, ενώ άλλοι ρύποι με αβέ-βαιη, ίσως, τοξικότητα μπορούν να θεω-ρηθούν απαράδεκτοι.

Για τον προσδιορισμό των αποδεκτών ορίων της επιδράσεως των ρύπων στον οργανισμό και στο περιβάλλον εφαρμόζονται δύο διαφορετικές αρχές:

Κατηγοριοποίηση επιπτώσεων ως προς την συγκέντρωση των ρύπων:

Επίπτωση 1«Όσο υψηλότερη είναι η συγκέντρωση, τόσο αυξάνονται οι παθολογικές συνέ-πειες για τον πληθυσμό ή μεγαλώνει ο κίνδυνος να υποστεί βλάβη υγείας κά-ποιο άτομο από την ρύπανση». Τέτοια λ.χ. είναι η περίπτωση της ραδι-ενέργειας. Εφαρμόζεται η αρχή «τόσο λίγο όσο είναι δυνατόν να επιτευχθεί» (αγγλικά: ALARA, As Low As Reasonably Achievable).

Επίπτωση 2«Για την ποσοτικοποίηση των αποδεκτών ορίων ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγεί-ας (Π.Ο.Υ.) καθιέρωσε την μονάδα κιν-δύνου, δηλαδή την μονάδα συγκέντρω-σης (1 mg/m3 ή 1Bq/m3 ή άλλη) για την οποία υπάρχει πιθανότητα να παρατηρη-θεί παθολογική κατάσταση (μια νόσος) σε ένα άτομο που εκτίθεται στον ρύπο κατά την διάρκεια ολόκληρης της ζωής του (70 χρόνια)».

Κατηγοριοποίηση των επιπτώσεων ως προς ορισμένη συγκέντρωση ρύπων ή ορισμένη διάρκεια έκθεσης:

Επίπτωση 1 «Περίπτωση μονοξειδίου του άνθρακα» Του οποίου οι επιπτώσεις στην υγεία εμ-φανίζονται όταν η συγκέντρωση υπερ-βεί συγκεκριμένο όριο. Έτσι το επιτρεπτό

όριο προσδιορίζεται σε χαμηλότερη στάθ-μη από την συγκέντρωση αυτή, προκειμέ-νου να υπάρχει και περιθώριο ασφαλείας.

B Μέτρηση συγκέντρωσης ρύπων 1Β

Ορισμός της συγκέντρωσης των ρύπων Η συγκέντρωση είναι ο λόγος της ποσό-τητας μιας χημικής ένωσης προς την πο-σότητα του μίγματος που την περιέχει.

Οι συγκεντρώσεις των διαφόρων ρύπων στον αέρα εκφράζονται συνήθως ανηγ-μένες στον όγκο CV ή στη μάζα m της ένω-σης ανά κυβικό μέτρο αέρα.

Αυτές οι δύο ποσότητες δεν είναι ίσες.

Η σχέση τους εξαρτάται από:

Τη μοριακή μάζα της ένωσης Μ:Άθροισμα των ατομικών βαρών των στοι-χείων που συνιστούν τα μόρια - π.χ. το μόριο του αζώτου του αέρα Ν2 περιλαμ-βάνει δύο άτομα αζώτου που το ατομικό τους βάρος είναι 14, οπότε το γραμμομό-ριό τους είναι 2x14=28 gr.

Τη θερμοκρασία και την ατμοσφαιρι-κή πίεση του αέρα.

Πίνακας 1. Έκφραση της συγκέντρωσης ρύπων ανηγμένης στον όγκο

ΜΕΡΟΣ ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΕ m3/m3

Ανά εκατό % 1/102

Ανά χίλια ‰ 1/103

Ανά εκατομμύριο ppm 1/106

Ανά δισεκατομμύριο ppb 1/109

* Ένα μέρος ανά εκατομμύριο (ppm) αντιστοιχεί σε ένα κυβικό εκατοστό ένωσης ανά κυβικό μέτρο αέρα.

Πίνακας 2. Έκφραση της συγκέντρωσης ρύπων ανηγμένης στη μάζα

ΜΕΡΟΣ ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΕ kg/m3

kilogram kg/m3 1

gram gr/m3 1/103

milligram mg/m3 1/106

microgram μg/m3 1/109

Οι δύο διπλανές ποσότητες m και CV συνδέονται με την σχέση:

όπου:

R : η σταθερά των ιδανικών αερίων (8,131696 J/mole °K).

M : η μοριακή μάζα της αναφερόμενης χημικής ένωσης.

Pa : η ατμοσφαιρική πίεση (101300 Pa) στο επίπεδο της θάλασσας.

T : η απόλυτη θερμοκρασία του αέρα σε °Κ.

Η σχέση Pa/R x T ισούται με 44,6151 mole/m3 στους 0 °C στην στάθμη της θάλασσας (πίεση κανονική).

Page 26: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Άρθρα / Μεγάλα θέματα

Phot

o by

Eva

ns C

oghi

ll

Phot

o by

Han

s Kris

tian

Aas

Phot

o by

The

10

cent

des

igne

r

1

3

2

26 / Αρχιμήδης

Page 27: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 27

ρες. Η σήμανση ενός προϊόντος με το σήμα GUT προϋποθέτει ότι το προϊόν έχει ελεγχθεί από αναγνωρισμένο εργα-στήριο από πλευράς εκπομπών ρύπων, τόσο κατά την παραγωγή του, όσο και κατά την αποθήκευσή του στο εργοστά-σιο ή στα καταστήματα που το εμπο-ρεύονται.

Αποφυγή χρησιμοποίησης μοκετών χωρίς υφασμάτινο υπόστρωμα ή υφα-σμάτινο THIBAUDES.[1]

Αποφυγή τοποθέτησης μοκετών σε χώρους μεγάλης κυκλοφορίας.

Αποφυγή τοποθέτησης ξύλινων δαπέδων χωρίς σήμανση CE:Προκειμένου να τεθεί στα ξύλινα δά-πεδα η σήμανση CE, θα πρέπει να πλη-ρούνται οι απαιτήσεις που ορίζονται στο EN 14342 αναφορικά με τη φορμαλδεΰ-δη και την πενταχλωριούχο φαινόλη. Σε αυτό το πρότυπο καθορίζεται ότι η συ-μπαγής ξυλεία των ξύλινων επενδύσε-ων ή των επιφανειακών προστατευτικών στρώσεων, με ή χωρίς κόλλα, δεν πρέπει να περιέχει φορμαλεδεϋδη και ότι η πε-ριεκτικότητα σε PCP (Pentachlorophenol: επικίνδυνο προστατευτικό υλικό των ξύ-λων) χωρίς ιδιαίτερη επεξεργασία της συ-μπαγούς ξυλείας πρέπει να είναι μικρότε-ρη από 5 ppm.

Αποφυγή χρησιμοποίησης δαπέδων PVC και προτίμηση δαπέδων Linoleum.

Λήψη προφυλάξεων όταν χρησιμο-ποιούνται υδατοδιαλυτά χρώματα, ίδιων με τις προφυλάξεις που λαμβάνο-νται με τα χρώματα διαλύτη. Τόσο κατά την εφαρμογή όσο και μετέπειτα, κατά διαστήματα. Σημειώνεται ότι τα υδατοδιαλυτά χρώ-ματα δεν είναι απαλλαγμένα διαλυτών, ούτε απαλλαγμένα τοξικότητας.

Γ Υποδείξεις για την αποφυγή της χημικής ρύπανσης του εσωτερικού αέρα 1Β

Ένας από τους καλύτερους τρόπους απο-φυγής της επιβάρυνσης και της τοξίκω-σης από χημικά προϊόντα είναι η εξα-σφάλιση καλής ποιότητας εσωτερικού αέρα στα κτίρια. Αρκεί προς τούτο, να προβλεφθούν από την μελέτη, κατά την κατασκευή και όταν κατοικείται το κτί-ριο, ορισμένα μέτρα όπως:

Εξασφάλιση της στεγάνωσης των τοιχωμάτων και των θυρών: Όπου διαχωρίζουν τους κατοικουμένους χώρους από τους επιβαρυμένους χώρους (γκαράζ, εργαστήρια, λεβητοστάσια).

Σύστημα φυσικού αερισμού με στόμια προσαγωγής φρέσκου αέρα: Συνήθως πάνω από τα σοβατεπιά, προς τους χώρους κατοικίας.

Σύστημα φυσικού αερισμού με στόμια απαγωγής του επιβαρυμένου με ρύπους αέρα:Κοντά στις κύριες πηγές ρύπανσης.

Επιλογή καλής ποιότητας κατασκευαστικών υλικών: Κατά το δυνατό λιγότερο τοξικών, χωρίς φορμαλδεΰδη ή με την κατά το δυνατόν ελάχιστη.

Απομάκρυνση υπαρχόντων υλικών:Που αποδεσμεύουν τοξικές χημικές ου-σίες ή στεγανή τους κάλυψη (π.χ. χρώ-ματα που περιέχουν μόλυβδο).

Αποφυγή τοποθέτησης κολλητών μοκετών αντί των τεντωμένων:Οι μοκέτες θα πρέπει να φέρουν σή-μανση GUT, βιομηχανικό σήμα που καθιερώθηκε από τον Σύνδεσμο πα-ραγωγών μοκετών και χαλιών Γερμανί-ας (Gemeinschaft Umweltfreundlicher Teppichboden - Association for Environmentally Friendly Carpet) που έγινε δεκτό από δέκα Ευρωπαϊκές χώ-

Στις κατοικίες, αν είναι δυνατό, να προβλέπονται χώροι καπνιστών με ειδικές διατάξεις αερισμού.

Αποφυγή χρησιμοποίησης κινητών ή σταθερών συσκευών υγραερίου:Οι χώροι με συσκευές φυσικού αερί-ου πρέπει να διαθέτουν ενισχυμένες δι-ατάξεις αερισμού. Τα τζάκια με ανοικτή εστία δεν πρέπει να λειτουργούν σε χώ-ρους χωρίς αερισμό.

Αποφυγή χρησιμοποίησης ξυλείας προστατευμένης έναντι βιολογικών παραγόντων,σε εσωτερικούς κατοικήσι-μους χώρους, αν δεν συνοδεύεται από πιστοποιητικά ελέγχου ως προς την χημική προστασία και τις μεθόδους που εφαρμόσθηκαν: Επιπλέον, θα πρέπει να αναφέρεται για το συγκεκριμένο είδος ξύλου -έπει-τα από σχετικές δοκιμές- η απορροφού-μενη ποσότητα χημικών προστασίας ανά μονάδα επιφάνειας ή ανά μονάδα όγκου, ανάλογα με το αν πρόκειται για επιφανειακή εφαρμογή ή για εμποτισμό, όπως και τα χιλιοστά διείσδυσής τους στο ξύλο.

Ο καθαρισμός των μοκετών να γίνεται από ειδικευμένα συνεργεία τα οποία δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούν διαλύτες: Τα ακαριοκτόνα που θα χρησιμοποιη-θούν δεν θα πρέπει να είναι ερεθιστικά για το αναπνευστικό σύστημα.

Αποφυγή χρησιμοποίησης ως καύσι-μης ύλης σε τζάκια ανοικτής εστίας, ξυ-λείας που έχει εμποτισθεί με διάφορα χημικά έναντι βιολογικών παραγόντων: Για παράδειγμα στρωτήρες σιδηροτρο-χιών, ξυλεία από αποξηλωθείσα στέγη.

[1] THIBAUDES: Ανεξάρτητα υποστρώματα που τοποθετούνται κάτω από τεντωμένες, μη κολλημένες μοκέτες, τα οποία με την επανατακτικότητά τους (resilience) και την ελαστικότητά τους, συμβάλλουν στην άνεση του περπατήματος και στην αντοχή της επένδυσης.

Page 28: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης28

Δ Πολλαπλή ευαισθητοποίηση (MCS) ή σύνδρομο ανεκτικότη-τας στις οσμές

Η έκθεση στους ρύπους του εσωτερικού αέρα μπορεί να έχει πολύ σοβαρές συ-νέπειες για την υγεία και να οδηγήσει στην Πολλαπλή Χημική Ευαισθητοποίη-ση, που ονομάζεται κοινώς MCS (Multiple Chemical Sensitivity).

Πρόκειται για μία αποκτούμενη ευαισθη-τοποίηση σε πολλαπλά χημικά προϊόντα, έπειτα από έκθεση σε αυτά, έστω και σε δόσεις μη τοξικές, για την οποία πολλοί ειδικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η αιτία βρίσκεται στο stress και σε ψυχολογικές καταστάσεις.

Η έκθεση μπορεί να είναι μοναδική και έντονη σε μία μόνο χημική ουσία, όπως μπορεί να είναι επαναλαμβανόμενη σε χαμηλές συγκεντρώσεις χημικών συστα-τικών υπό ανάμιξη, όπως συνήθως συμ-βαίνει στις κατοικίες.

Τα άτομα που αποκτούν αυτή την ευαι-σθητοποίηση είναι πολύ τρωτά και αντι-δρούν σε ελάχιστες συγκεντρώσεις ενός χημικού συστατικού ή σε μίγμα περισσο-τέρων ουσιών, χωρίς, οι τελευταίες, να είναι αυτές που προκάλεσαν την ευαι-σθητοποίηση.

Τα ευαισθητοποιημένα άτομα καταλή-γουν, τελικά, να μην ανέχονται έκθεση στις συγκεντρώσεις οσμών που είναι ανε-κτές από πλειονότητα των άλλων ατόμων.

Μετά την έκθεση σε έντονες οσμές ή σε χημικά συστατικά εμφανίζεται ένα σύν-θετο περίεργο σύνδρομο που συνδέεται με διάφορες αντιδράσεις όπως αλλεργι-κές, ανοσιολογικές ανωμαλίες και κυρί-ως έλλειψη ανεκτικότητας, πολλές φορές πλήρη, σε οργανικές πτητικές ενώσεις. Τα φαινόμενα εμφανίζονται ή εξαφανίζο-νται, ανάλογα με τον βαθμό έκθεσης, γε-νικά όμως επιτείνονται.

Τα συμπτώματα της MCS μπορεί να εμφανισθούν αμέσως μετά την έκθεση στα χημικά συστατικά ή με καθυστέρηση.

Τα πλέον συνήθη συμπτώματα είναι:

Νευρο-ψυχολογικά:Διαταραχές μνήμης, συγκέντρωσης - ψυχι-κής διάθεσης, ευερεθιστικότητα, αγωνία, κατάθλιψη, ίλιγγος, διαταραχή της όρασης.

Κούραση, Ναυτία.

Ερεθισμός του αναπνευστικού συστήματος:Για παράδειγμα κρίσεις άσθματος.

Πόνοι μυικού συστήματος.

Διαταραχές πεπτικού συστήματος.

Δερματικές και καρδιακές ενοχλήσεις.

Έλλειψη ανεκτικότητας στις έντονες οσμές, στους θορύβους, στην καφεΐνη, στο οινόπνευμα, στα φάρμακα.

Ε Χημικές ουσίες που προκαλούν Πολλαπλή Χημική Ευαισθητοποίηση (MCS)

Υπάρχει μεγάλο πλήθος χημικών ουσιών που προκαλούν εκδηλώσεις MCS οι οποί-ες γενικά είναι τοξικές και ερεθιστικές του νευρικού συστήματος.

Οι περισσότερες από αυτές που συνα-ντώνται στο εσωτερικό περιβάλλον, ανή-κουν στις Οργανικές Πτητικές Ενώσεις (VOCs) και κυρίως στους διαλύτες για βι-ομηχανική και οικιακή χρήση.

Μεταξύ των VOCs, η φορμαλδεΰδη εί-ναι ένας από τους σημαντικότερους ρυ-παντές του εσωτερικού χώρου και είναι πανταχού παρούσα (στα οικοδομικά υλι-κά τελειωμάτων, στα υλικά συντήρησης και καθαρισμού) και συμβάλλει εύκολα στην MCS.

Η έκθεση στα προϊόντα προστασίας και συντήρησης ξυλείας από βιολογικούς πα-ράγοντες, μπορεί επίσης να προκαλέσει εκδήλωση MCS. Το ίδιο μπορεί να συμβεί με τα αέρια καύσης κεντρικής θέρμανσης, τις θερμάστρες υγραερίου χωρίς καπνα-γωγούς ή τις θερμάστρες πετρελαίου.

Από τη στιγμή που το άτομο αποκτήσει χη-μική ευαισθητοποίηση, πάρα πολλά συ-στατικά διεγείρουν αντιδράσεις του, έστω και σε μικρές συγκεντρώσεις, έστω και αν αυτά δεν είναι η αιτία της ευαισθητοποί-ησης, όπως π.χ. αρώματα, υλικά καθαρι-σμού, διαλύτες που χρησιμοποιούνται στον ξηρό καθαρισμό των ρούχων, καπνός τσιγάρων, κολλημένες μοκέτες, ορισμένα φάρμακα, αντικουνουπικά κ.α.

Page 29: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 29

Καλύβας Γεώργιος Πολιτικός ΜηχανικόςΕΜΠ, 1949Εργάσθηκε στην Γεωγραφική Υπηρε-σία Στρατού (1949-1951), στην κατα-σκευή του αεροδρομίου Μαριτσών Ρόδου με την ΑΤΕ ΔΟΜΙΚΗ (1951-1952), στην Τεχνική Υπηρεσία της Κτηματικής Τράπεζας (1952-1953) και ως Μελετητής Κτιριακών Έργων στο πρώην Βελγικό Κονγκό (1953-1959).

Συνεργάσθηκε σε Δημόσια Έργα με την ΑΤΕ ΔΟΜΙΚΗ (1959-1964) και ακόμη εργάσθηκε στην Τεχνική Υπη-ρεσία του Μετοχικού Ταμείου Στρα-τού (1964-1969) και στην Τεχνική Υπηρεσία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (1969-1985).

Ως ελεύθερος επαγγελματίας εργά-σθηκε από το 1985, μέχρι της συντα-ξιοδότησής του από το ΤΣΜΕΔΕ με κύ-ρια απασχόληση:

στην Ομάδα Τεχνικής Διοίκησης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

ως Εισηγητής σε επιμορφωτικά σεμινάρια Μηχανικών στο ΕΛΚΕΠΑ, ΤΕΕ, ΚΑΠΑ, με σύνολο 640 ωρών ει-σηγήσεων.

με την σύνταξη Τεχνικών Προδι-αγραφών Οικοδομικών Έργων στο πλαίσιο της ανάπτυξης των ΠΕΤΕΠ από το ΙΟΚ, ως επί κεφαλής της αντί-στοιχης Ομάδας Εργασίας.

ως άμισθος σύμβουλος του ΙΟΚ επί θεμάτων Τεχνικών Προδιαγρα-φών κατά την περίοδο 2006-2009 (μετά την παράδοση των ΠΕΤΕΠ).

Έχει συγγράψει τα βιβλία:

«Παθολογία Στοιχείων Κελύφους Κτιρίου» (εκδόθηκε).

«Στοιχεία Ξυλίνων Φερουσών Κατασκευών» (υπό έκδοση).

Νεώτερο βιβλίο του με τίτλο «Αν-θρώπινες απαιτήσεις για μια υγιεινή κατοίκηση» βρίσκεται σε τελικό στά-διο επεξεργασίας.

Συνεχίζει την συγγραφή Τεχνικών Προδιαγραφών (νέα σειρά ΠΕΤΕΠ), οι οποίες παρουσιάζονται από την ιστοσελίδα:(www.e-archimedes.gr)

ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ:

1. Βιβλία

1Α. Drs SUZANNE et PIERRE DEOUX: “Le Guide de l’ Habitat sain” - Έκδοση Medieco, Γαλλία 2004.

1Β. CLAUDE-ALAIN ROULET:”Santé et qualité de l’ environnement intérieur dans les bâtiments” - Έκδοση Presses Polytechniques et Universitaires ROMANDES -LAUZANNE 2008.

1Γ. ΟΜΑΔΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ «Ρύπανση και ποιότητα εσωτερικού περιβάλλοντος στα κτίρια» - Έκδοση ΤΕΚΔΟΤΙΚΗ, Αθήνα 2007.

ΠΗΓΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ:1 - 2 - 3 (www.flickr.com)

2. Περιοδικές δημοσιεύσεις του CENTRE SCIENTIFIQUE ET TECHNIQUE DU BATIMENT (CSTB)

2Α. Cahiers του CSTB.

2Αi. Habitat et Santé - Orientations préconisées par l’ Organisation Mondiale de la Santé ONU - CAHIER 2427/1990.

2Αii. J. RIBERON - J. MILLET: “Deux composants de l’ air à l’ intérieur des locdux: le gaz carbonique, le vapeur d’ eau” - CAHIER 2526/1991.

2B. Valeurs guides de la qualité d’ air intérieur - Le formaldéhyde - Έκδοση AFSSET (Agence Française de sécurité sanitaire de l’ environnement et du travail και CSTB/2007.

2Γ. Inventaire des données françaises sur la qualité de l’ air intérieur à l’ intérieur des bâtiments - Έκδοση: Observatoire de la qualité de l’ air intérieur και CSTB/2001.

Page 30: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης30

Υπάρχει αρχιτεκτονική χωρίς την κατασκευή του έργου;

Όπως έγκλημα δεν υπάρ-χει ούτε ποινή επιβάλλεται χωρίς νόμο που να ισχύει πριν από την τέλεση της πράξης, έτσι ισχυρίζο-νται όσοι χτίζουν ότι δε υφίσταται αρχιτεκτόνημα χωρίς την υλοποίηση του έργου.

Αντίθετα κατασκευέςχωρίς «ενσωματωμένηαρχιτεκτονική τέχνη» υπάρχουν σε αφθονία.

Αρχιτεκτονική & Κατασκευή Μεταφορά προτύπων και Αναζήτηση νέωνΙστορική αναδρομή και βασικές αρχές

Ευάγγελος ΛυρούδιαςΔρ. Αρχιτέκτων Μηχανικός

Το πρώτο Κυβερνείο στο south-west corner of Phillip and Bridge Streets.Source: Historic Houses Trust / Drawing by Morton Herman.

Page 31: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 31

1

2

Α Το ξεκίνημα στην Αυστραλία

Οι πρώτοι άποικοι στην Αυστραλία ήταν 717 Άγγλοι κατάδικοι που εγκαταστάθη-καν στη θέση που βρίσκεται σήμερα το Σίδνεϋ το 1788. (11 πλοία στις 26 Ιανου-αρίου 1788). Υπήρχαν μεταξύ των, δέκα έξι καραβομαραγκοί και δώδεκα επί πλέ-ον από τους καταδίκους εκπαιδεύθηκαν ως ξυλουργοί. Μέσα στο πλήρωμα ήταν ένας μόνο εκπαιδευμένος ξυλουργός ο Henry Brewer, γεννημένος στο Λονδίνο, που ο κυβερνήτης Arthur Phillip, διόρι-σε προσωρινό επιθεωρητή των οικοδο-μικών εργασιών.

Η περιοχή που διάλεξαν να εγκαταστα-θούν ήταν δασώδης - πλούσια σε ξυλεία. Η ξυλεία όμως ήταν τόσο σκληρή που για να κοπεί ένα δένδρο έπρεπε να δουλεύ-ουν 16 άνδρες για 6 μέρες, προκειμένου να το μεταφέρουν στο πριονιστήριο και να αρχίσει να μετατρέπεται σε σανίδες. Μέχρι τον Ιούνιο του 1788 μπόρεσαν να χτίσουν μόνο 4 ξύλινες καλύβες (Εικ. 1,2).

Ο James Bloodsworth (7 Μαρτίου 1759 έως τις 21 Μαρτίου 1804) ήταν καταδικα-σμένος για την κλοπή ενός κόκορα αγώ-νων και δύο κοτών στην πόλη Esher, του Surrey. Ο James ήταν ένας κτίστης - του-βλάς που κάτω από τις αντίξοες συνθήκες ανέλαβε την ανοικοδόμηση των περισσό-τερων από τα κτήρια της αποικίας μετα-ξύ 1788 και 1800. Ήταν οι ηρωικές επο-χές της κατασκευής. Τότε το σπίτι ήταν το απόλυτο αγαθό για τους νέους κατοίκους της Αυστραλίας υπό σκληρές κλιματολο-γικές συνθήκες.

B Αρχιτεκτονική & Κατασκευή

Πάνω που η αρχιτεκτονική παρ’ ημίν άρ-χισε να είναι απότοκο του πλούτου και του περιττού, έκανε «κύκλο» η ιστορία και φαίνεται ότι ξαναρχίζουμε από την αρχή. Οι αρχιτέκτονες μιλούμε για επαγ-γελματικά δικαιώματα σαν να μπορεί να επιβληθεί η παιδεία και η καλλιέργεια με νόμους και εγκυκλίους. Η αρχιτεκτονική

Page 32: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης32

είναι κατ’ αρχήν παιδεία αλλά και ανά-γκη. Γι’ αυτό φροντίζει το στάδιο του πο-λιτισμού και της ανάπτυξης που διανύει η κοινωνία. Είναι όμως μόνο αυτό;

Με πιο επιστημονική και ταυτόχρονα καλλιτεχνική διατύπωση μπορούμε να πούμε ότι η Αρχιτεκτονική κορυφαία των τεχνών (Schopenhauer - Vitruvius) είναι ανεικονική τέχνη δηλαδή: το μη πραγ-ματοποιημένο σχέδιο, κτιρίου πόλης ή αποτύπωση μπορεί να είναι πίνακας ζωγραφικής, πρόπλασμα και ιδέα αλλά πάντως δεν είναι αρχιτεκτόνημα. Το αρ-χιτεκτόνημα είναι σε διάλογο με τα στοι-χεία της φύσης με την κοινωνία αλλά και με την τεχνολογία που η κοινωνία μπορεί να αφομοιώσει την δεδομένη στιγμή.

Αν συμφωνήσουμε στις παραπάνω σκέ-ψεις, σύντομες, θαρραλέες και μαχητές -όπως κάθε ανθρώπινη διατύπωση άλ-λωστε- μπορούμε να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο και να πούμε πάλι σύ-ντομα, θαρρετά και στα όρια της αυθά-δειας, πως η πολιτική κατάσταση η οικο-νομία και η ιστορία θα καθορίσει το τι θα κτιστεί, τι θα απομείνει και τι θα γκρεμι-στεί το προσεχές διάστημα.

Σήμερα λοιπόν πατώντας πάνω σ’ ότι έχουμε, πρέπει να αναλογισθούμε πώς θα έχουμε μέλλον, δηλαδή ποιο το σχέδιο για το μέλλον του σπιτιού μας του γραφεί-ου μας, και των αναγκών των παιδιών μας.

Κάθε έρευνα για την αναζήτηση νέων μοντέλων σύνθεσης - οικοδόμησης, κα-

τοίκησης και διαβίωσης που οφείλει να αναπτύσσεται στα Πανεπιστήμια τα Πο-λυτεχνεία και τα ερευνητικά κέντρα σή-μερα, διαλέγεται με την «προστασία του οικοσυστήματος», με την «αποτροπή της αποδόμησης» του, την «αειφόρο προ-σέγγιση», την «οικολογική δόμηση» και την «οικολογική κατεδάφιση». Ταυτόχρο-να, προσκρούει στην τακτική της εκάστοτε εγκατεστημένης - νοοτροπίας που ότι δεν το κατανοεί το πολεμά επειδή το φοβάται. Για τον λόγο αυτόν η αυτοτέλεια των πα-νεπιστημίων και της έρευνας είναι ως ένα βαθμό απαραίτητα, ώστε να μην εκφυλί-ζεται το πανεπιστήμιο σε εξάρτημα κακο-διοίκησης και αθέμιτου ανταγωνισμού.

Σήμερα, δεν αποδεικνύεται ότι η τρέχου-σα κλιματική αλλαγή είναι απολύτως αν-

3 4

5

Phot

o by

eiri

.ath

an

Phot

o by

Mill

ion

all t

ime

fickr

vie

ws

Page 33: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 33

... το μη πραγματοποιημένο σχέδιο, κτιρίου πόλης ή απο-τύπωση μπορεί να είναι πί-νακας ζωγραφικής, πρόπλα-σμα και ιδέα αλλά πάντως δεν είναι αρχιτεκτόνημα.

θρωπογενής και κυρίως δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι με ανθρώπινες δρά-σεις και περιορισμούς μπορούμε να την αναστρέψουμε. Εκείνο που οφείλουμε να κάνουμε από εδώ και εμπρός είναι να προσαρμοστούμε ως κοινωνία. Να προ-σαρμοστούμε σε μια μεταβολή που θα την αντιληφθούμε αν όχι εμείς, οι αμέ-σως προσεχείς γενεές.

Γ Τριάντα χρόνια πολυκατοικίας

Οι μικροί κύκλοι της ιστορικής διαδρο-μής εκτιμώνται σε τριακονταετίες. Η τρι-ακονταετία μας βολεύει σαν ανθρώπινη διαδρομή και πρώτο ξεσκαρτάρισμα της ιστορίας γίνεται την πρώτη τριακονταε-τία. Έχουν ήδη συμπληρωθεί 30 χρόνια ώριμης αντιμετώπισης των προβλημά-των του ιστορικού χώρου.

Στο μεταξύ το μοντέλο της Αθηναϊκής πολυκατοικίας εξαπλώθηκε σε όλη την επαρχία (Εικ. 4,7). Το Αθηναϊκό οικοσύ-στημα χάθηκε και αδιακρίτως τοπικών κλιματολογικών διαφορών οι εργολάβοι χτίζουν τριάρια με το κλειδί στο χέρι και πουλούν από τα σχέδια και δι’ αλληλο-γραφίας. Ο αντισεισμικός υπολογισμός

γνωστός ως μέθοδος «Κοκκινόπουλου» εφαρμόζεται μέχρι οκτώ ορόφους και έτσι τα πάντα χτίζονται επταώροφα με δύο ρετιρέ. Το δώρο της πρωτεύουσας προς την περιφέρεια είναι το άκριτο πρό-τυπο της πολυκατοικίας.

Κάθε έρευνα για την αναζήτηση νέων μοντέλων οικοδόμησης σε διάλογο με το οικοσύστημα με την αποδόμηση την αειφόρο προσέγγιση την οικο-λογική δόμηση και την κατεδάφι-ση προσκρούει στην τακτική της εκάστοτε άρχουσας ομάδας που ότι δεν το κατανοεί το πολεμά γατί το φοβάται. Η πολυκατοικία κατα-λαμβάνει ακόμα και τις τάφρους των βενετσιάνικων οχυρώσεων της πόλης του Ρεθύμνου. Εργολάβος ο ίδιος ο δήμαρχος και η διαδικασία απο-λύτως, πολεοδομικά, νόμιμη.

6 7Phot

o by

eiri

.ath

an

Page 34: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης34

Δ Ανάδειξη μνημείων

Η προστασία και ανάδειξη των μνημείων και συνόλων σε διάφορες κλίμακες δια-μόρφωσε γενιές αρχιτεκτόνων ενώ πα-ράλληλα οι διάφορες εκφάνσεις προς τη μίμηση, την ουδετερότητα αλλά και την οξεία αντίθεση, είχαν την ευκαιρία να αποτυπωθούν και αυτές. Και ενώ ο χάρ-της του Άμστερνταμ και ο προγενέστερος αυτού χάρτης της Βενετίας καθόριζαν το πνεύμα της αντιμετώπισης του σχεδια-σμού στο χώρο, ο οικολογικός σχεδια-σμός, την ίδια ακριβώς εποχή, έκανε τα πρώτα του ερευνητικά βήματα.

Ε Μετεωρολογία & Οικολογία [1]

Σε μικρή χρονική περίοδο συγχέεται η σκέδαση ή μάλλον η διασπορά των φαι-νομένων με το trend -τάση- της κλιματι-κής αλλαγής επομένως δεν είναι δυνα-τόν να γίνει σαφής πρόβλεψη. Μόνο σε μεγάλα GAP από 50 και πάνω μπορείς να πεις ασφαλώς ότι θα έχω ένα trend τόσο προς τα πάνω. Κλιματική αλλαγή σημαί-νει ότι θα έχω ένα trend δηλαδή μια άνο-δο της θερμοκρασίας κατά ένα βαθμό. Κανείς δεν μπορεί να ειπεί τι θα συμβεί στη διασπορά του φαινομένου κλίματος. Μπορεί να είναι το μέσον ένας βαθμός

Εικόνα 8. Κτήριο Φιξ, Αθήνα,

Τ. Ζενέτος.

Εικόνα 9. Καζίνο στην πόλη

Campione, Ιταλία, Mario Botta.

8

9

Page 35: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 35

Γράφημα 1

πιο πάνω, αλλά τι διασπορά θα έχει προ-κύψει από αυτό. Εκείνο το οποίο υποστη-ρίζεται τώρα είναι ότι η διασπορά θα εί-ναι πολύ μεγάλη και αυτό σημαίνει ότι η καμπύλη θα είναι πολύ πλατιά αυτό ση-μαίνει ότι θα συμβαίνουν πολύ ψηλά και πολύ χαμηλά πράγματα, με μεγαλύτερη πιθανότητα από ότι είχαμε παλιότερα.

Σήμερα θεωρείται ότι είμαστε στο θερ-μό μέσον μεταξύ δύο παγετώνων. 10.000 χρόνια πριν ήταν ο προηγούμενος, 15.000 χρόνια μετά θα έχουμε τον επόμενο. Η τε-χνολογία προχωρεί με άλματα. Προσωπι-κά, δεν ξέρω τι θα γίνει, μπορεί μέχρι τότε να μετοικήσουμε σε ένα πλανήτη που δεν θα έχει κλιματική αλλαγή. Μπορεί να φτιά-ξουμε σπηλιές και να χωθούμε όλοι μέσα. Μπορεί να έχουμε ήδη αλληλοσκοτωθεί και να μην υπάρχει κανένας (Εικ. 10).

Αυτή τη στιγμή έχουμε ένα πρόβλημα εξέ-λιξης, όπου φαίνεται ότι η πρώτη παρά-γωγος του φαινομένου της κλιματικής αλ-λαγής είναι πολύ σημαντική. Δηλαδή έχει ταχύτερη μεταβολή. Δεν είναι απαραίτη-το να σημαίνει ότι βρισκόμαστε στο ακρό-τατο ενός φαινομένου. Είμαστε όμως στο σημείο που το φαινόμενο εμφανίζει μια καμπή. Για να το εξηγήσουμε αυτό, μπο-ρούμε να ανατρέξουμε στην εμπειρία των μακροσκοπικών παρατηρήσεων για το θε-ρινό και το χειμερινό ηλιοστάσιο.

Την περίοδο του πολύ χειμώνα, ΓΥΡΩ στις 21 Δεκεμβρίου που έχουμε το χειμερινό ηλιοστάσιο, υπάρχει ένας μήνας πριν και ένας μήνας μετά που είναι μεν μικρές οι μέρες αλλά που από μέρα σε μέρα δεν αλλάζει σημαντικά η αίσθηση της διάρ-κειας της ημέρας. Το ίδιο συμβαίνει και το καλοκαίρι έχουμε 2-3 μήνες που η μέρα είναι μεγάλη και από μέρα σε μέρα δεν αλλάζει αισθητά η διάρκεια της μέρας.

Αντίθετα το Σεπτέμβριο και το Μάρτιο κο-ντά στις ισημερίες, μέρα με τη μέρα πα-ρουσιάζεται εντονότερη διαφορά. Αυτό σημαίνει ότι η εφαπτομένη στην καμπύ-λη του φαινομένου έχει έντονη κλίση. Φαίνεται λοιπόν ότι τώρα διανύουμε μια περίοδο που έχουμε εντονότερη κλίση στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Σαν να έχουμε μια παράγωγο της μετα-βολής που είναι αυξημένη.

Υπάρχουν απόψεις ότι είναι ανθρωπο-γενής αυτή η μεταβολή. Το κυρίως πρό-βλημα είναι ότι δεν μπορεί να αποδείξει κάνεις! Ακόμη και αν προκλήθηκε η με-ταβολή και ο ρυθμός της μεταβολής από τον άνθρωπο, δεν μπορεί να δράσει ο άν-θρωπος και να αντιστρέψει το φαινόμε-νο, αν κάναμε κάτι στραβό μέχρι τώρα αποτελεί διαπίστωση ή απόδοση ευθύ-νης και τιμωρίας. Το ερώτημα είναι αν

μπορούμε να κάνουμε κάτι ώστε να το επηρεάσουμε ανάποδα.

Εκείνο πάντως που οφείλουμε να κά-νουμε από εδώ και εμπρός είναι να προ-σαρμοστούμε ως κοινωνία. Να προσαρ-μοστούμε σε μια μεταβολή που επειδή ακριβώς είμαστε έτσι θα την καταλάβου-με αν όχι στη δικιά μας τη ζωή στα παι-διά μας, σε κοντινές πάντως γενιές και δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι έχουμε δια-πράξει πολλά σφάλματα που δυσκολεύ-ουν την προσαρμογή.

Γύρω στο 1500 περάσαμε ως Ευρώπη το Little Ice Αge. Εχουμε γραπτές μαρτυρίες

ότι ο Τάμεσης πάγωνε κάθε χειμώνα, ενώ στους πίνακες του Briggel βλέπουμε πα-γωμένα τα κανάλια του Βελγίου. To little Ice Age κράτησε περί τα 80 χρόνια (Γρά-φημα 1).

Γύρω στην εποχή της Ελισάβετ -και λίγο πιο πριν- η Αγγλία έζησε περί τους 80 άσχημους χειμώνες. Τότε, λοιπόν, άρχι-σε να διαδίδεται ή έννοια του τζακιού, ενώ μέχρι τότε τα σπίτια είχαν απλώς μια τρύπα για να βγαίνει ο καπνός και να μην τους πνίγει ο καπνός και εικάζεται ότι άρ-χισε εκ νέου να επικρατεί η έννοια στρώ-νω χαλιά κ.λπ.

10

11

Page 36: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης36

Έτος 1540Ο Ερρίκος ο 8ος αντιμετωπίζει εξεγέρσεις στο Βορρά της Αγγλίας στο York. Ηταν η εποχή που κρυώνανε και είχαν πολύ υγρά καλοκαίρια. Είχαν τόσο υγρά κα-λοκαίρια που είχαν λασπώσει οι δρόμοι στην εκστρατεία του 1541 λίγο πριν πε-θάνει. Τότε σημειώνεται και η γενίκευση της χρήσης και κατασκευής του τζακιού.

Αρχές 16ου αιώνα Οι Φλαμανδοί ζωγραφίζουν τα παγωμέ-να ποτάμια.

Έτη 1000-1100Το 1000-1100 όταν οι Βίκινγκς ανακάλυ-ψαν την Αμερική και εποίκησαν την Γροι-λανδία (Greenland) η Νορβηγία, Ισλαν-δία, Γροιλανδία, Καναδάς είχαν σχετική ζέστη, η οποία επανέρχεται το 2000.

Το 1000 ξέρουμε ότι άρχισαν να κτίζονται οι πρώτες πόλεις στην Ρωσία. Την ίδια εποχή οι νομάδες της Στέπας κατεβαί-νουν από τα άλογα και αρχίζουν να κτί-ζουν τις πρώτες πόλεις.

Έτος 863Το 863, μετά από αίτημα του Σλάβου ηγεμόνα της Μοραβίας Ρατισλάβου, όταν αυτοκράτορας της Βυζαντινής αυ-τοκρατορίας ήταν ο Μιχαήλ ο Γ’, ο Πα-τριάρχης Φώτιος επέλεξε τους Μεθόδιο και Κύριλλο, οι οποίοι διακρίνονταν για τη σοφία τους, για το δύσκολο έργο του εκχριστιανισμού των Σλάβων. Οι δύο ιε-ρωμένοι δέχτηκαν με μεγάλη προθυμία αλλά και χαρά, θεωρώντας ότι με αυτό τον τρόπο θα υπηρετούσαν το θέλημα του Θεού και θα οδηγούσαν στο δρόμο της σωτηρίας τους λαούς των περιοχών όπου βρίσκονταν πάνω από τα βόρεια σύνορα της Αυτοκρατορίας.

Παράλληλα Βίκινγκς (Νορβηγοί) από τη Σουηδία κινούνται μέσω του Βόλγα και εποικίζουν περιοχές του Βυζαντίου.

Οι εναλλαγές το έτος 1000 -1100 δεν εξα-φάνισαν την ανθρωπότητα.

Με μια αφελή εκτίμηση θα μπορούσαμε να πούμε ότι σε ορισμένες περιοχές ανα-μένεται άνοδος της θερμοκρασίας περισ-σότερο και σε άλλες λιγότερο. Αν μπορού-με να κάνουμε μια σκληρή μη οίκολογική πρόβλεψη το Dubai αποτελεί τον προάγ-γελο μιας μορφής ζωής, που καταναλώ-νουμε αφειδώς πυρηνική ενέργεια και θα πίνουμε αφαλατωμένο νερό (Εικ. 12).

Χονδροειδώς αναμένεται άνοδος της μέ-σης θερμοκρασίας σε ορισμένα μέρη και εμφάνιση ακραίων φαινομένων σε άλλα.

Ένα σύστημα, που είχε σταθεροποιηθεί και τείνει να μεταβεί σε μια νέα κατάστα-ση, κατά τη διάρκεια της μετάβασης από τη μια κατάσταση σε μια άλλη, είναι ανα-μενόμενο να εμφανίσει αστάθεια και εί-ναι αυτά τα φαινόμενα που παρατηρούμε σε όλο τον πλανήτη με ακραίες πλημμύ-ρες και καταστροφές. Είμαστε δηλαδή σε μια περίοδο τρικυμιώδη, μέχρι να ισορ-ροπήσει το σύστημα σε μια νέα κατάστα-ση. Τα πρώτα σημάδια ακραίων κατα-στάσεων έχουν αρχίσει να εμφανίζονται από την δεκαετία του 60. Υπενθυμίζω το ακραίο καλοκαίρι στην Ελλάδα του 1987.

Η ΜόσχαΒρίσκεται στο κέντρο της Ευρωπαϊκής Ρωσίας, χτισμένη στις όχθες του ποταμού Μόσχοβα. Η ίδρυσή της ανάγεται στο 1147, όταν ο πρίγκιπας Γιούρι Ντολγκορούκι έχτι-σε το πρώτο (ξύλινο) τείχος στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το Κρεμλίνο. Τα χρό-νια που ακολούθησαν καταλήφθηκε από τους Τάταρους αλλά, μετά την ανεξαρτησία της επί Ιβάν του 3ου, απέκτησε μεγάλη ισχύ και διατέλεσε για πολλά χρόνια πρωτεύ-ουσα της Ρωσίας και μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση της Σοβιετικής Ένωσης. Σήμερα είναι μία σύγχρονη, ραγδαία αναπτυσσό-μενη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα στην οποία επικρατεί ο δυτικός τρόπος ζωής.

Εικόνα 12. Σήμερα δεν χρειαζόμαστε πλέον τη βροχή για να έχουμε πόσιμο νερό αρκεί η αφαλάτωση.

12

Page 37: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 37

Υψηλές θερμοκρασίεςσταθερά πάνω από 40 βαθμούς, ακόμα και την νύκτα.

Υψηλή υγρασία

Πλήρης άπνοια

Κράτησε πολλές ημέρεςΣχεδόν δύο εβδομάδες και κατα-πονήθησαν οι ευπαθέστεροι ορ-γανισμοί, από απόψεως υγείας. Εξ ου και οι χιλιάδες θάνατοι ηλικιωμένων.

Αυτό που συμβαίνει σήμερα δεν έχει καμμία σχέση με τον καύσω-να του 1987, διότι δεν υφίσταται κανένα (τουλάχιστον μέχρι σήμε-ρα) από τα τέσσερα αυτά χαρα-κτηριστικά. Κοιτάζω το θερμόμε-τρο τώρα που γράφω και έχουμε 37 βαθμούς υπό σκιάν. Ζέστη ναι, αλλά όχι καύσωνας. Νομίζω ότι αν δεν υπήρχαν οι κραυγές και οι-μωγές των ΜΜΕ μάλλον απλές ζεστές καλοκαιρινές ημέρες θα τις χαρακτηρίζαμε.

Επί πλέον το 1987 υπήρχε ένα ακόμη χαρακτηριστικό... πολύ σπουδαίο! Δεν υπήρχαν κλιματι-στικά στα σπίτια, ούτε στους χώ-ρους εργασίας, ούτε στα αυτοκί-νητα.

Τώρα υπάρχουν κλιματιστικά παντού.

Ανήκω σε αυτούς που χρησιμο-ποιούν τον κλιματισμό… Το πρό-βλημα είναι τι θα γίνει όταν, και αν, αρχίσουν οι διακοπές της ΔΕΗ, διότι το Κοζλοντούι, από το οποίο αγοράζαμε ηλεκτρική ισχύ -οικολογική πάντα- σταμάτησε να λειτουργεί.

Τότε πέθαναν χιλιάδες άνθρω-ποι και γενικεύθηκε η χρήση του AIR CONDITIONING. Το δε χειμώ-να του 87 το χιόνι στο κέντρο της Αθήνας ήταν στρωμένο σε ικανό ύψος. Το δε χιόνι έπεσε μετά την Καθαρά Δευτέρα.

Χειμώνας αξέχαστος, μικρό παι-δί του δημοτικού τότε. Κάθε δεύ-τερη βδομάδα σχεδόν χιόνιζε,

και χιόνιζε πολύ! Το έστρωνε εύ-κολα. Είχα χάσει το λογαριασμό πόσες φορές το είχε στρώσει.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που ξεκί-νησε να χιονίζει απογεύματα και την άλλη μέρα το πρωί ήταν όλα άσπρα. Είχε χιονίσει τόσες φο-ρές, που χαρακτηριστικό είναι ότι ένα απόγευμα γυρνώντας από το σχολείο, όταν ανέφερα ενθου-σιασμένος σε κάτι οικογενεια-κούς φίλους που μας επισκέφτη-καν ότι άρχισε να το στρώνει, δεν με πίστεψαν καθόλου. Δεν κου-νήθηκαν καν από τη θέση τους να δουν τι γίνεται έξω. Όταν βγήκαν για να φύγουν με πίστεψαν.

Το αποκορύφωμα ήταν το Μάρ-τιο όμως. Μια βδομάδα στο πρώ-το μισό του Μαρτίου γεμάτη χιό-νια και πολύ κρύο.

Στο τέλος, παραθέτω τις εικόνες της θερμοκρασίας στα 850 hPa για κάποιες από εκείνες τις μέ-ρες του Μαρτίου του 1987! Χιόνι-σε 7 φορές τουλάχιστον μέσα στο πρώτο 15ημερο!

Πρωινά με παγετούς. Στα μπαλκό-νια ήταν επικίνδυνο να περπατή-σεις καθώς εύκολα μπορούσες να βρεθείς στο κενό με μια γλίστρα. Έπιανε παγετό σχεδόν η μισή επι-φάνεια του μπαλκονιού μέχρι τα παράθυρα!

Χιονοπτώσεις για πλάκα και ένα πρωινό, ίσως με την τελευταία χιονόπτωση του Μαρτίου, στο σχολείο όπου δεν άνοιγαν οι πόρ-τες από το χιόνι! Οπότε αναγκά-στηκαν να μας διώξουν πριν καν μπούμε μέσα.

Τι όμορφες γλυκές λευκές αναμνήσεις!

Το 2002 για παράδειγμα, περάσα-με ένα πολύ υγρό καλοκαίρι, χω-ρίς καθόλου μελτέμι και αν θυ-μάμαι καλά κατεστράφησαν όλα τα Αγιωργίτικα κρασιά. Αποσύρ-θηκαν όλα γιατί είχαν σαπίσει τα κλήματα από την πολύ βροχή.

Ο καύσωνας του 1987 ήταν ανεπανάληπτος διότι παρουσίαζε τα εξής χαρακτηριστικά, ταυτόχρονα:

Ζ Τα πρότυπα κοντά στα υγιέστερα οικοσυστήματα

Ο πολιτισμός ούτε το 1100 καταστράφη-κε ούτε το 1500. Με απλή λογική πρέ-πει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Η Αθήνα μπορεί να εξελιχτεί σε Ντουμπάι. Θα πρέπει όμως να ζήσουμε όλοι με κλι-ματισμό γιατί όσο και αν προσπαθήσου-με με σχεδιασμό δεν θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα ακραία θερμικά κύ-ματα.

Όσον αφορά την ξηρασία, μπορεί να αναγκαστούμε να προσφύγουμε στην αφαλάτωση (διεθνώς υπάρχουν τερά-στιες επενδύσεις), ενώ δεν πολύ-τολ-μούμε να αναγνωρίσουμε την πραγμα-τικότητα και να την αποδεχθούμε σαν τέτοια. Η έλλειψη βροχοπτώσεων δεν θα φέρει αναγκαστικά την ερημοποίη-ση. Δείτε π.χ. το Ισραήλ που υπό την πί-εση των συνθηκών έχει πραγματοποιή-σει θαύματα στην έρημο. Η έρευνα για τη μείωση του ενεργειακού κόστους της αφαλάτωσης έχει πραγματοποιήσει εντυπωσιακά αποτελέσματα την τελευ-ταία πενταετία. Η γεωμορφολογία της Ελλάδος ευνοεί την αφαλάτωση γιατί η ελληνική ενδοχώρα εν γένει έχει μικρό-τερη απόσταση από τη θάλασσα απ’ ότι έχουν τα ενδότερα της Ισπανίας για πα-ράδειγμα. Στην ακραία περίπτωση της άντλησης, η πυρηνική ενέργεια θα κλη-θεί να δώσει τη λύση...

Η τέχνη επανέρχεται ως προϊόν πολυτε-λείας. Ο άνθρωπος κάνει τέχνη αφού επι-λύσει τα βιοτικά προβλήματα. Οι ζωγρά-φοι στα σπήλαια της Αλταμίρα μάλλον θα είχαν κάποιες γυναίκες με καλλιτεχνι-κές τάσεις που ζωγράφιζαν, γιατί αν όλη μέρα ήταν στα δάση σε αναζήτηση τρο-φής μάλλον δεν θα είχε την αντοχή το βράδυ να τοιχογραφεί τα σπήλαια.

Η τέχνη έρχεται μετά τα σύστημα υγείας. Προσωπικά πιστεύω ότι ο τεχνολογικός πολιτισμός θα προσαρμοστεί. Ίσως θα υπάρξουν απώλειες αλλά δεν θα πραγ-ματοποιηθεί μετανάστευση όπως συνέ-βαινε παλιότερα. Σήμερα έχουμε εποικί-σει πρακτικώς τα πάντα. Σήμερα είμαστε 7 δισ., ζωή να ‘χουμε να μην συμβεί το ανάλογο με τα κολοβακτηρίδια στον Βι-ολογικό Καθαρισμό που μόλις αυξηθούν πολύ αρχίζουν και πεθαίνουν σωρηδόν. Δεν θα γίνει αυτοκτονία του ανθρώπι-νου είδους θα γίνει απλώς ελάττωση του πληθυσμού μέσω επιδημιών.

Η χωρητικότητα capacity της Γης είναι άγνωστη. Ποτέ στο παρελθόν δεν έφτα-σε στο σημερινό πληθυσμό για να γνω-ρίζουμε. Ακόμα και το Οξυγόνο είναι σή-

Page 38: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης38

μερα άγνωστο για πόσους ανθρώπους επαρκεί (Εικ. 13).

Η ανταπόκριση στα threats της κλιματι-κής αλλαγής: πρέπει να αυξήσουμε την resilience δηλαδή την δυνατότητα του συστήματος να δέχεται απρόσμενα ή αναπάντεχα γεγονότα με όσο το δυνατόν λιγότερες συνέπειες δηλαδή το σύστημά σου πρέπει να σχεδιαστεί έτσι ώστε να δέχεται και μεγαλύτερη ξηρασία αλλά και μεγαλύτερες βροχές. Η πόλη αντίστοιχα το σπίτι αντίστοιχα και ούτω καθεξής και μεγαλύτερη θερμοκρασία και μικρότερη εικάζεται ότι μέχρι το 2100 το σύστημα θα σταθεροποιηθεί και θα αναπτυχθούν όλα τα αμυντικά συστήματα της κοινωνί-ας και της επιστήμης (Εικ. 14-15).

Ο οικολογικός σχεδιασμός βασίζεται στην οικολογική παιδεία και στη νοοτροπία δηλαδή στον απόλυτο σεβασμό του ευ-ρύτερου περιβάλλοντος.

Είναι μια κατεύθυνση που οφείλουμε να εφαρμόζουμε τόσο στην κλίμακα του κτι-ρίου και της πόλης όσο και σε κλίμακα χωροταξικού σχεδιασμού.

Με δεδομένο την ένταση των προβλη-μάτων ρύπανσης, έτσι όπως εμφανίστη-καν από το 1975 και μετά, αναπτύχθηκε προβληματισμός για τον τρόπο αντιμε-τώπισης των επιπτώσεων τους, επιστρα-τεύοντας και αξιοποιώντας τα κλιματο-λογικά χαρακτηριστικά, τον οικολογικό σχεδιασμό σε όλες τις κλίμακες και εν τέ-λει τους νόμους της φυσικής. Μέθοδοι που βέβαια ήταν γνωστές από παλιά και εφαρμόζονταν από τους μαστόρους - τε-χνίτες, είτε στις κατασκευές κτιρίων στα νησιά και τους ορεινούς οικισμούς. Οι οικισμοί δημιουργούντο σε τοποθεσία όπου ο ήλιος έλιωνε τα χιόνια γρηγορό-τερα, μετά από έντονη χιονόπτωση, και το κριτήριο δημιουργίας του δεν ήταν η θέα αλλά ο προσανατολισμός και η γονι-μότητα του εδάφους. Αυτές οι αξίες, είτε ως κριτήρια είτε ως άποψη, ατόνησαν και χάθηκαν προσωρινά μέσα στον χρόνο.

Σήμερα επανέρχονται από το 1975 και μετά, μέσα από την έννοια της αναζή-

τησης της οικολογικής γνώσης για τη δόμηση. Τότε ξεκίνησαν έρευνες για

το κλίμα τον αστικό σχεδιασμό, την αντιμετώπιση της αστικής μόλυν-σης, ενώ παράλληλα σε όλη την Ευρώπη ανθούσε, σαν «οικονο-μική επιχειρησιακή επιλογή», η επένδυση στην αποκατάσταση και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής παραδοσιακής κληρονομιάς.

Χωρίς να παραβλέπει κανείς την δυνατότητα της αποκατάστασης

και της διατήρησης των παραδοσι-ακών μνημείων και συνόλων, με βάση

τις αρχές της οικολογικής δόμησης, θε-ωρούμε ότι από τα σημερινά δεδομένα προκύπτει η αρχή μιας νέας περιόδου ίσως μεγαλύτερης από τριακονταετία,

Γιατί τα πρότυπα της νέας δι-αφαινόμενης τάσης θα ανα-πτυχθούν στην περιφέρεια. Το κλασσικό πρότυπο ανα-πτύσσεται στο κέντρο αλλά

οι πειραματισμοί και η έρευ-να γίνονται στο περιβάλλον

δηλαδή στην περιφέρεια.

13

1415

Εικόνα 14. ΝΤΟΥΜΠΑΪ AQUARIUM.

Page 39: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 39

όπου το βάρος πέφτει και οι επενδύσεις θα στηρίζονται στην οικολογική δόμηση.

Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς την σύνδεση της οικονομίας με τον σχε-διασμό μέσω της έννοιας της βίο-οικονο-μίας. Παρά το γεγονός ότι η βίο-οικονο-μία σαν ένα σύνολο δραστηριοτήτων που σχετίζεται με την επινόηση, την ανάπτυ-ξη, την παραγωγή, τη χρήση βιολογικών προϊόντων και διαδικασιών, παραμένει ακόμη σχετικά περιορισμένο αντικείμε-νο. Αναμένεται όμως να αναπτυχθεί ρα-γδαία στο μέλλον και να επηρεάσει ση-μαντικά την οικονομία και την κοινωνία βελτιώνοντας την υγεία, την διατροφή, την ενεργειακή απόδοση, το περιβάλλον, την βιομηχανική παραγωγή, την αειφο-ρία και εν τέλει την ευζωία.

Κάτω από αυτόν τον τίτλο (βιο-οικονομία, πράσινη οικονομία κ.λπ.), παράγεται δράση στο εξωτερικό, παράγεται προ-βληματισμός, ερευνητικά προγράμματα, κινητοποιούνται μικρές - μεσαίες επιχει-ρήσεις, γύρω από αυτόν τον τομέα, άρα κινητοποιούνται οι δυνάμεις του σχεδια-σμού, που εμείς οι αρχιτέκτονες τους εκ-προσωπούμε σε όλες τις κατευθύνσεις.

Χωρίς να διεκδικούμε από άλλους να πά-ρουμε «κομμάτι», οι αρχιτέκτονες είναι ο κατεξοχήν κλάδος που «συνθέτει», σε συνεργασία με όλους τους άλλους, που εμβαθύνουν, σε όλες τις κλίμακες, από το ντιζάιν, το κτίριο, την πόλη, την χωροτα-ξία, την αναπτυξιακή πολιτική.

Ο ακριβής τίτλος που χρησιμοποιείται στην Ευρώπη είναι «bio economy». Τη δι-αδικασία της πράσινης αρχιτεκτονικής, το λεγόμενο «green building», παρά το γε-γονός ότι είναι ελληνικός τίτλος και τον ασπαζόμαστε, περιλαμβάνει τομείς που κατά 90% γνωρίζουμε παραδοσιακά από τους παππούδες μας. Ξεκινάμε από τον προσανατολισμό, πάμε μετά στην σχέση κενών και πλήρων, πάμε στα υλικά, πάμε στο αερισμός - εξαερισμός και συνθήκες υγιεινής και ο διάλογος με τα στοιχεία της φύσης συνεχίζεται. Δηλαδή, αντίστα-ση απέναντι στον αέρα, αντίσταση απέ-ναντι στον σεισμό, υδροσυλλογή για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε και να δια-χειριστούμε ορθολογικά το νερό και αμέ-σως μετά εισέρχεται σήμερα πια η υψη-λή τεχνολογία.

Η υψηλή τεχνολογία δηλαδή, στους τρεις τομείς που αναφερθήκαμε πριν: Εάν τα παράθυρα θα είναι καλής ποιότητας ώστε να μην έχουν απώλειες θερμότη-τας, αν τα τζάμια μας είναι καλής ποιό-τητας έτσι ώστε το κτίριο να μην γίνεται «θερμοκήπιο», αλλά να μην κατασκευ-άσουμε, επίσης, μικρά ανοίγματα, που

θα έχουν επίπτωση στην ψυχική μας δι-άθεση, ζώντας μέσα σε ένα σκοτεινό πε-ριβάλλον, όπου θα αναγκαστείς να ανά-βεις τα φώτα, άρα θα υπερκαταναλώνεις.

Ο στόχος της ελαχιστοποίησης των εκ-πομπών αποτελεί στρατηγική αρχιτεκτο-νική επιλογή. Στο σημείο αυτό γεννά-ται το νέο κεφάλαιο της προσαρμογής της υψηλής τεχνολογίας των βιοκλιματι-κών, φωτοβολταϊκών και άλλων στοιχεί-ων στον ιστορικό, παραδοσιακό - μνημει-ακό χώρο. Απαιτείται ελαχιστοποίηση της χρήσης πετρελαίου στην θέρμανση και στην άντληση, ορθολογική χρήση των συ-σκευών δηλαδή προσαρμογή του τρόπου διαβίωσής μας έτσι ώστε να μην προκύ-πτει σπατάλη. Ακόμη και το νερό: επι-βάλλεται να φτάσουμε σε ακραίες πε-ριπτώσεις, όπου χωρίζουμε τον νερό σε «γκρίζο» και καθαρό, με διαφορετικές επεξεργασίες, όπου το «γκρίζο» νερό το χρησιμοποιούμε για πότισμα κ.λπ. Ένα παράδειγμα είναι η Ιαπωνία, που οι άν-θρωποι πλένουν τα χέρια τους και το νερό από τον νιπτήρα πηγαίνει στο κα-ζανάκι της λεκάνης, άρα γίνεται η εξοικο-νόμηση νερού που απαιτούν οι ακραίες συνθήκες. Αυτό είναι μια συγκεκριμένη νοοτροπία που υιοθετείται σε αρκετές περιπτώσεις.

Όταν μιλάμε όμως για υψηλή τεχνολο-γία, αναφερόμαστε και στην χρήση φω-τοβολταϊκών που επιδοτείται και το ερώ-τημα είναι εάν χωρίς την επιδότηση, αυτή η επένδυση μπορεί να αποσβεστεί.

Μπαίνουμε συνεπώς σε αυτόν τον κύ-κλο της νέας τριακονταετίας, που οδη-γεί με μαθηματική ακρίβεια σε αναζήτη-ση νέων ενεργειακών μορφών. Είναι ένα τελικό στάδιο αντίδρασης της κοινωνίας στην υπερκατανάλωση, για να παρατεί-νει την ύπαρξη της με ασφάλεια και να μην αναγκαστεί να φτάσει πιο γρήγορα, από ότι προορίζεται να συμβεί, στην ατο-μική ενέργεια.

Με αυτόν τον τρόπο, σαν αναπτυγμένος κόσμος, προσπαθούμε να περιορίζου-με την κατανάλωση της ενέργειας. Και χτίζουμε οικολογικά. Στο κτίριο, σήμε-ρα, θα τοποθετηθούν φωτοβολταϊκά συ-στήματα, ηλιακά συστήματα π.χ. θερμο-σίφωνες, θα φυτέψουμε τα δώματα, θα προσθέσουμε οικιακές ανεμογεννήτρι-ες, περσίδες και σκίαστρα, ενεργειακούς υαλοπίνακες, άριστης ποιότητας παρά-θυρα, γεωθερμία και εκτός από αυτά θα αξιοποιήσουμε και τα πλεονεκτήμα-τα του προσανατολισμού, των χρωμάτων και των υλικών. Αυτό θα είναι ο οικολο-γικός σχεδιασμός του μέλλοντος και θα πρέπει να γίνει αυστηρά από εξειδικευ-μένους επαγγελματίες.

Η επέκταση των παραπάνω στον ιστορι-κό χώρο αποτελεί θεμελιώδες αντικείμε-νο για τους αρχιτέκτονες. Έχουμε αρκετές πλέον ειδικότητες. Στην Ελλάδα, έχουμε 8 αρχιτεκτονικές σχολές, σχολές μηχανολό-γων, τεχνολόγων και θα πρέπει γρήγορα, με συντονισμένες κινήσεις, το κράτος, το επιμελητήριο με τη συνεργασία αρμο-δίων φορέων που έχουν τη δυνατότητα να «διαβάσουν» το μέλλον, να εξασφα-λίσουν ρόλους οριζοντίως και καθέτως (οριζοντίως εννοούμε τους πολιτικούς μηχανικούς, αρχιτέκτονες, τοπογράφους, εμπλεκόμενους στο ανώτατο επίπεδο της παραγωγής της οικοδομής και καθέτως από τον μηχανικό, τον αρχιμηχανικό, μέ-χρι τον τελευταίο εργάτη), ώστε όλοι οι εμπλεκόμενοι να έχουν την ειδικότητα και την εξειδίκευση που θα εξασφαλίζει την βέλτιστη αξιοποίηση όλων αυτών των πραγμάτων, που θα κυριαρχήσουν στην ζωή μας στο μέλλον.

Εάν αυτό δεν γίνει, θα σπαταλήσουμε πό-ρους, χρήματα και είναι κρίμα. Εάν μια οι-κοδομή την σφραγίζουμε πλήρως για να μην έχουμε θερμικές απώλειες, θα κατα-λήξουμε στο να έχουμε μια επικίνδυνη για την υγεία μας οικοδομή. Κι έχει συμβεί αυτό στην Γερμανία. Γερμανός σφράγι-σε την οικία του ερμητικά και πέθανε από έλλειψη οξυγόνου. Ας μη θυμηθούμε και τους πρόσφατους θανάτους σε ελληνικά ξενοδοχεία λόγω μη εξαερισμού.

ΠΗΓΕΣ:

[1]. Οικολογία του Μάργαρη και παρουσίαση του Γιάννη Παντή, νυν αντιπρύτανη ΑΠΘ.

ΠΗΓΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ:3 - 5 - 6 - 9 (www.flickr.com)

Page 40: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3
Page 41: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3
Page 42: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης42

Είναι καιρός η κωμωδία να τελειώσει. Η Ελλάς έχει ένα Εργαστηριακό Δυ-ναμικό σοβαρό, έμπειρο και αύταρκες, τόσο στον Δημόσιο όσο και στοv Ιδιωτικό τομέα. Κάποιοι, από το 1997, το έχουν κα-ταδικάσει στην αδράνεια. Και προκηρύσσουν ΜΕΚ, ΕΣΠΕΛ, ΟΠΕ κ.λπ. ξοδεύ-

οντας δεξιά και αριστερά τεράστια ποσά για «εισαγό-μενους μάγους», την στιγ-μή που τα εργαστηριακά όργανα αραχνιάζουν αναξι-

Άποψη:Νίκος Μαρσέλλος Πολ. Μηχ. Ε.Μ.Π.

Επιτέλους, τα Περιφερειακά Εργαστήρια να παίξουν το ρόλο τους Έγραφε ο Νίκος Μαρσέλλος στα ΤΕΧΝΙΚΑ στις αρχές της δεκαετίας του 2000

οποίητα στα Περιφερειακά Εργαστήρια (ΠΕΔΕ) του ΥΠΕΧΩΔΕ.

Page 43: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 43

Τώρα πρόκειται να δαπανηθούν 3,6 δισ. (ναι, καλά διαβάσατε, δισ.) για το νέο ΕΣΠΕΛ στα επόμενα 2 χρόνια. Ο κύριος υπουργός ΥΠΕΘΟ ανθυπομειδιά με αυτα-ρέσκεια σκεπτόμενος ότι είναι ο σωτήρας της Ελλάδος. Τον αναγκάζουν οι Υπηρεσί-ες της Ε.Ε. να φέρει τον ΕΣΠΕΛ, λέει. Ρω-τάμε, λοιπόν, τα παραπάνω.

Κάποτε η χώρα πριν το 1980, είχε ένα ζη-λευτό Δίκτυο Εργαστηρίων, με ανθρώ-πους που με κόπο τα χρόνια 1960-1980 το είχαν στήσει και χτίσει ονόματα όπως ο Χριστόδουλος Λαγγιώτης, ο Ευστ. Ευστα-θιάδης, ο περίφημος Γρηγόρης Κοττεάκος, ο Τάκης Κουφόπουλος και οι μεταγενέστε-ροι Σταύρος Χριστούλας, Νίκος Καλτεζιώ-της, Χάρης Γιάνναρος και τόσοι άλλοι.

Και ξαφνικά το Κράτος άρχισε τη σταδιακή αποστελέχωση των Εργαστηρίων την απε-νεργοποίηση, τα 14 γεωτρύπανα του ΚΕΔΕ γίνανε 10, τα εξής 5, το ίδια στο ΙΓΜΕ κ.λπ. Από ‘κει ξεκίνησε την αποκρατικοποίηση, όχι βέβαια επ’ ωφελεία του Ελληνικού Ιδι-ωτικού τομέα, αλλά του Διεθνούς. Στην αρχή παρήλασαν οι «Project Managers», μετά οι «Construction Managers», μετά οι Ο.Π.Ε. (Οίκοι Ποιοτικού Ελέγχου), ο ΕΣ-ΠΕΛ, και να δούμε πού θα φτάσουμε.

Και ο τελευταίος Διευθυντής του ΚΕΔΕ, να μάχεται μόνος, στην Πύλη του Ρωμα-νού, να διασώσει το πολύτιμο αυτό Δυνα-μικό των Ελληνικών Δημόσιων Εργαστη-ρίων, ΠΕΔΕ, ΚΕΔΕ κ.λπ., έχοντας πια σε τούτη την χειρότερη στιγμή τον πιο άπει-

Και ρωτάμε:

Σε ποιά άλλη χώρα της Ε.Ε. υπάρχει ΕΣΠΕΛ;

Σε ποιά άλλη χώρα στο ΚΕΔΕ και στα ΠΕΔΕ δεν τους επιτρέπεται να κάνουν ελέγχους στα Μεγάλα Έργα της χώρας:

Στο Μετρό Αθηνών; Στο Αεροδρόμιο Σπάτων; Στην Αττική Οδό; Στον ΠΑΘΕ; Στην Εγνατία;

Σε ποια άλλη χώρα τα ΠΕΔΕ έχουν αποκοπεί από το Κεντρικό Εργα-στήριο (ΚΕΔΕ) και υπά-γονται στην Περιφέ-ρεια, στο Υπουργείο Εσωτερικών - Δημόσιας Διοίκησης κ.λπ.;

Γιατί να μην βάλουμε τότε και ένα Ιταλικό -Εργαστήριο - ΕιδικόΣύμβουλο Ποιοτικού Ελέγχου στην Υγεία, που τόσα συμβαίνουν, στην Παιδεία, στα τροχαία ατυχήματα, ίσως και στην Πολιτική, να ελέγχει την ποιότητα των πολιτικών μας; Τι τους έπιασε ο πόνος για τα συγχρηματοδο-τούμενα Δημόσια Έργα;

Page 44: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης44

ρο και πιο νέο Υφυπουργό ΠΕΧΩΔΕ που ούτε ο ίδιος έχει συναίσθηση τι επιχειρεί-ται, ούτε οι Σύμβουλοί του είναι ικανοί να τον ενημερώσουν.

Και τώρα ετοιμάζεται να υπογράψει τη θανατική καταδίκη: 3,6 δισ. στον ΕΣΠΕΛ, καμία ανάπτυξη στα ΚΕΔΕ, ΠΕΔΕ που πα-ραμένουν αποκομμένα στην Αποκέντρω-ση, στην Περιφέρεια.

Μια πρόταση: ας δώσει το 50% των ελέγ-χων και τα μισά λεφτά στον ξένο ΕΣΠΕΛ και τα άλλα 50%, το 1,8 δισ., στα ΠΕΔΕ, να δούμε ποιός θα τα καταφέρει καλύ-τερα και ποιος θα πονέσει και θα νοια-στεί καλύτερα για τα Ελληνικά Έργα: Οι Ξένοι ή οι Έλληνες;

Εκτός πια κι αν είμαστε απλοί θεατές σε ένα έργο που το Σενάριο έχει γραφτεί για τους Επιβλέποντες, για τα Εργαστή-ρια και για τους Εργολήπτες στις Βρυ-ξέλλες, ενώ ο θίασος των Ξένων Εργολη-

πτών, Project Managers και ΕΣΠΕΛ είναι επί σκηνής παίζοντας τα Έργα.

Καιρός είναι αυτή η κωμωδία (ή τραγω-δία) να τελειώσει. Άλλωστε δεν νομίζω ότι σε τέτοιο βαθμό ούτε οι Βρυξέλλες δεν το θέλουν. Γιατί ακόμη και στη Σύμ-βαση του ΕΣΠΕΛ μιλάγανε για μεταφορά τεχνογνωσίας. Για ποιους, πότε, τι να κά-νουμε, αφού δεν μας αξιοποιούν;

Ακούει κάνεις;;

Το 1996 λειτουργούσαν στην χώρα 13 «αναγνωρισμένα» από το ΚΕΔΕ Ιδιωτικά Εργαστήρια, σύμφωνα με τις διατάξεις που ίσχυαν τότε, οπώς προκύπτει από την παραπάνω εικόνα.

Έκτοτε ο κατάλογος αυτός έχει διευρυν-θεί σημαντικά και περιλαμβάνει, πλέον, 33 Εργαστήρια, αρκετά εκ των οποίων εί-ναι διαπιστευμένα με βάση το Πρότυπο

ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 17025.

Ο κατάλογος αυτός έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα:www.e-archimedes.gr

και μπορείτε να τον δείτε στο:http://www.e-archimedes.gr/component/k2/item/5578-

Οσο για το ΚΕΔΕ και τα ΠΕΔΕ, πρόοδος ΜΗΔΕΝ. Δεν έχουν καν διαπιστευτεί κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 17025, είναι υποστελεχωμέ-να, με ελλιπή και παρωχημένο εξοπλισμό…

Που η ΧΡΥΣΗ ΕΠΟΧΗ που το ΚΕΔΕ εξέδι-δε το διεθνούς απήχησης ΔΕΛΤΙΟ και δι-οργάνωνε υψηλής στάθμης σεμινάρια με πλούσιο υλικό αναφοράς…

Επαναλαμβάνω....Ακούει κανείς;;

Page 45: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3
Page 46: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Τα αισθητήρια και όργανα μέτρησης που χρησιμοποιούνται στη Γεωτεχνική Μηχανική μπορούν να ταξινομηθούν σε γενικές κατηγορίες ανάλογα με τη χρήση τους, ως εξής:

Παρουσίαση:Πάρις Ξύστρης

Δ/ντής της ΝΕΟΤΕΚ ΟΕ

Γεωτεχνικά Όργανα Παρακολούθησης

1. ΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΑ Inclinometers - Tilt Meters

2. ΕΚΤΑΣΙΟΜΕΤΡΑ & ΚΑΘΙΖΗΣΙΜΕΤΡΑ Extensometers - Settlement Gauges

3. ΚΥΨΕΛΕΣ ΦΟΡΤΙΟΥ ΑΓΚΥΡΙΩΝ Anchor Load Cells

4. ΚΥΨΕΛΕΣ ΠΙΕΣΗΣ Pressure Cells

5. ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΙΜΕΤΡΑ Strain Gauges

6. ΡΩΓΜΟΜΕΤΡΑ Crack & Displacement Transducers

7. ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΑ Piezometers

8. ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ Wireless Sensors

9. ΟΡΓΑΝΑ - ΚΑΤΑΓΡΑΦΙΚΑ - ΔΙΚΤΥΑ Instruments - Data Loggers - Networks

10. ΔΟΝΗΣΙΟΓΡΑΦΟΙ Vibration Monitoring

11. ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ & ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΡΩΓΜΟΜΕΤΡΑ

Surveying Targets & Mechanical Crack Meters

46 / Αρχιμήδης

Page 47: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 47

Η λήψη μετρήσεων, όπως το υποδει-κνύει και η ονομασία, απαιτεί την επί τόπου παρουσία ενός ειδικευμένου προσωπικού.

Τα όργανα τα οποία χρησιμοποιούνται σε αυτή τη κατηγορία μπορεί να είναι συμβατικά ή ηλεκτρικά / ηλεκτρονικά.

Για παράδειγμα, η πίεση των πόρων μπορεί να μετρηθεί με σταθμήμετρο ή με πιεζόμετρο δονούμενης χορδής.

Η συχνότητα των μετρήσεων εξαρτά-ται από την επισκεψιμότητα του ση-μείου μέτρησης. Εάν, το σημείο μέ-τρησης είναι προσωρινά καλυμμένο από οχήματα ή από υλικά κατασκευής τότε η μέτρηση δεν είναι εφικτή.

Αυτή η διαδικασία μέτρησης εμφανί-ζει το χαμηλότερο κόστος εγκατάστα-σης, αλλά ταυτόχρονα εμφανίζει και το μεγαλύτερο κόστος ανά μέτρηση (λειτουργικό κόστος).

Η ημιαυτόματη μέτρηση πραγματο-ποιείται με ηλεκτρικά / ηλεκτρονικά όργανα μέτρησης τα οποία με τη σειρά τους, ενσωματώνουν αισθητήρα, κα-ταγραφικό και μνήμη.

Η μέτρηση της ιδιότητας (πίεση, κλίση, μετατόπιση κ.λπ.) δεν απαιτεί την πα-ρουσία προσωπικού αλλά προγραμμα-τίζεται εκ των προτέρων.

Μπορεί για παράδειγμα να προγραμ-ματισθεί ένα πιεζόμετρο, ένα εκτασι-όμετρο ή ένα μόνιμο κλισιόμετρο να παίρνει μετρήσεις κάθε μια μέρα ή κάθε μια ώρα. Το όργανο λαμβάνει αυ-τές τις μετρήσεις και στη συνέχεια τις αποθηκεύει στη μνήμη του.

Το προσωπικό μετρήσεων περνά από

το σημείο μέτρησης σε προγραμματι-σμένα χρονικά διαστήματα και ανακτά τις μετρήσεις, είτε με ενσύρματο κατα-γραφικό ή με ασύρματο καταγραφικό βραχείας εμβέλειας.

Προτερήματα αυτή της μεθόδου είναι η δυνατότητα υψηλής πυκνότητας των μετρήσεων αλλά και το ότι η προσωρι-νή μη επισκεψιμότητα ενός σημείου δεν οδηγεί στην απώλεια της μέτρη-σης. Η μέτρηση μπορεί να ανακτηθεί μόλις το σημείο μέτρησης γίνειπρο-σβάσιμο.

Η μέθοδος αυτή εμφανίζει μεγαλύτερο κόστος εγκατάστασης, αλλά μικρότερο λειτουργικό κόστος και δυνατότητα με-γαλύτερης πυκνότητας μετρήσεων.

Τα γεωτεχνικά όργανα παρακολούθησης, κατά μια έννοια, μπορούν να καταταχθούν σε τρείς κατηγορίες ανάλογα με τον τρόπο που γίνε-ται η μέτρηση. Η κατηγοριοποίηση αυτή είναι γενική και δεν χαρακτη-ρίζει την τεχνολογία που χρησιμοποιείται.

Α Όργανα Χειροκίνητης Μέτρησης (Manual Measurement Instruments)

Β Όργανα Ημιαυτόματης Μέτρησης

Page 48: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

48 / Αρχιμήδης

Η αυτόματη λήψη μετρήσεων των ορ-γάνων αποτελεί την εξέλιξη στην δια-δικασία μέτρησης. Χρησιμοποιείται σε γενικές γραμμές η ίδια τεχνολογία με την ημιαυτόματη μέτρηση.

Αναπτύχθηκε με στόχο τη ακόμη μεγα-λύτερη μείωση του λειτουργικού κό-στους των μετρήσεων, την πύκνωση των μετρήσεων και τη λήψη αποτελε-σμάτων σε πραγματικό χρόνο.

Για την αυτόματη λήψη των μετρήσε-

ων τα όργανα συνδέονται μέσω ασύρ-ματου δικτύου με κεντρικό σύστημα επεξεργασίας και τα αποτελέσματα εμφανίζονται στην οθόνη σε πραγμα-τικό χρόνο στις αντίστοιχες μονάδες (μήκος, πίση, γωνία κ.λπ.) υπό μορφή πινάλων ή/και διαγραμμάτων εξέλιξης των μεγεθών συναρτήσει του χρόνου.

Η συχνότητα των μετρήσεων μπορεί να είναι πλήρως παραμετροποιημέ-νη και να μεταβάλλεται κατ’ επιλογή, μέσω του κεντρικού συστήματος.

Το λειτουργικό κόστος των μετρήσεων είναι πολύ χαμηλό καθώς δεν απαι-τεί την παρουσία μετρητικού προσω-πικού. Απαιτεί μόνο την περιοδική συ-ντήρηση των συστημάτων. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται ευρύτατα σε απομακρυσμένα σημεία και σε ολο-κληρωμένες κατασκευές που απαι-τούν μόνιμη παρακολούθηση. Χρησι-μοποιείται επίσης, σε έργα με μεγάλο αριθμό οργάνων και μεγάλη συχνότη-τα μετρήσεων.

Γ Όργανα Αυτόματη Μέτρησης - Ασύρματα Δίκτυα

Παρακάτω παρουσιά-ζονται ορισμένα από τα όργανα που χρησι-μοποιούνται συχνό-τερα, οι βασικές αρ-χές λειτουργίας τους και το πεδίο εφαρμο-γής τους, με στόχο την εισαγωγή των ενδια-φερόμενων στο πεδίο που ονομάζεται «γεωτεχνικά όργανα μέτρησης» και όχι την λεπτομερή ανάπτυξη των συστη-μάτων που υπάρχουν.

Page 49: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

49Αρχιμήδης /

Χρησιμοποιούνται όταν για λόγους ασφαλείας του έργου και των εγγύς κατα-σκευών απαιτείται παρακολούθηση της οριζόντιας μετατόπισης του εδάφους, της μεταβολής της κλίσης κατά μήκος μιας γε-ώτρησης και της μεταβολής της κλίσης δο-μικών στοιχείων.

Τα κλισιόμετρα διακρίνονται στους εξής τύπους:

Δ Γεωτεχνικά Όργανα Μέτρησης

Κατακόρυφα Kλισιόμετρα

Μετρά την απόκλιση από την κατακό-ρυφο κατά μήκος του άξονα κατακό-ρυφης γεώτρησης. Χρησιμοποιείται σε πρανή, τοίχους αντιστήριξης, πασ-σάλους ορυγμάτων ανοικτής εκσκα-φής και σε σήραγγες.

Η διάταξη ενός κλισιομέτρου αποτε-λείται από τη βολίδα, το καλώδιο και το καταγραφικό / ενδείκτη.

Η βολίδα - τορπίλη περιέχει εσωτερι-κούς αισθητήρες κλίσης και δύο ζεύγη από ρόδες - οδηγούς.

Το καλώδιο του κλισιομέτρου συνδέει τη βολίδα - τορπίλη με το καταγραφι-κό / ενδείκτη και φέρει ενδείξεις βά-θους σε καθορισμένα διαστήματα, απ’ όπου λαμβάνονται οι μετρήσεις.

Η μέτρηση του κλισιομέτρου πραγμα-τοποιείται σε σωλήνες κλισιομέτρων μόνιμα εγκατεστημένων σε γεώτρηση.

Οριζόντια Κλισιόμετρα

Το οριζόντιο κλισιόμετρο μετρά το βαθμό καθίζησης ή ανύψωσης του εδά-φους κατά μήκος του άξονα οριζόντιας γεώτρησης.

Χρησιμοποιείται στον προσδιορισμό της κατανομής της καθίζησης σε επι-χώσεις, σε θεμέλια και σε άλλες κατασκευές.

Το καταγραφικό, το καλώδιο και η βολίδα του οριζόντιου κλισιομέτρου είναι όμοια με τα αντίστοιχα του κατακόρυφου κλισιομέτρου.

ΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΑ

Page 50: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης50

Κλισιόμετρα Μόνιμης Τοποθέτησης

Ο χρόνος που απαιτείται για τη μέτρηση μιας γεώτρησης 30 μέτρων είναι περίπου 30 έως 45 λεπτά. Σε αυτό το χρόνο πρέπει να προστεθεί ο χρόνος μετακίνησης του προσωπικού λήψης μετρήσεων.

Σε πολλά έργα όπου απαιτείται μόνιμη παρακολούθηση ή σε έργα όπου απαιτούνται συχνές μετρήσεις χρειάζεται μεγάλος αριθμός προσωπικού και το κόστος των μετρήσεων είναι πολύ υψηλό.

Σε αυτές τις περιπτώσεις τοποθετείται στη σωλήνωση της γεώτρησης σειρά μονίμων κλισιομέτρων.

Το μόνιμο κλισιόμετρο αποτελείται από αλυσίδα κλι-σιομετρικών ράβδων, συνδεδεμένων μεταξύ τους με αρθρώσεις.

Η μέτρηση των μονίμων κλισιομέτρων γίνεται με ημιαυτόματη ή αυτόματη μέθοδο.

Μετά τη λήξη της περιόδου μετρήσεων το σύστημα μπορεί να αφαιρεθεί και να χρησιμοποιηθεί σε άλλο σημείο.

Το μόνιμο κλισιόμετρο μπορεί να είναι κλισιόμετρο κατα-κόρυφης γεώτρησης ή κλισιόμετρο οριζόντιας γεώτρησης.

Όργανα Τύπου IDEL

Το όργανο τύπου IDEL είναι συνδυ-ασμός κατακόρυφου κλισιομέτρου και μαγνητικού εκτασιομέτρου, στην ίδια γεώτρηση.

Χρησιμοποιείται ευρύτατα για την παρακολούθηση της οριζόντι-ας και κατακόρυφης μετατόπισης αναχωμάτων, φραγμάτων κ.λπ.

Επιπλέον, όταν το κάλυμμα της σωλήνωσης στη γεώτρηση του ορ-γάνου φέρει υποδοχή για τοπο-γραφικό ανακλαστήρα, μπορούν να προσδιορίζονται οι απόλυτες μετακινήσεις και στις τρεις κατευ-θύνσεις.

Αποκλισιόμετρα - Ηλεκτροστάθμες

Τα αποκλισιόμετρα και οι ηλεκτροστάθμες μετρούν τη μεταβολή της κλίσης δομικών στοιχείων, σε οριζόντιο ή σε κατακόρυφο επίπεδο.

Χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της κλίσης κτιρίων κοντά σε κατολισθήσεις και εκσκαφές και την αξιολόγηση της επίδοσης γεφυρών, δοκών, φραγμάτων υπό φορτίο.

Η ηλεκτροστάθμη αποτελείται από μια ράβδο καθορι-σμένου μήκους με ενσωματωμένο αισθητήρα κλίσης, ενώ το αποκλισιόμετρο αποτελείται από το φορητό αι-σθητήρα κλίσης και τη βάση λήψης μέτρησης.

Η κύρια διαφορά τους εντοπίζεται στο ότι η ηλεκτρο-στάθμη είναι μόνιμης τοποθέτησης (συνήθως σειρά πολλών ηλεκτροσταθμών), ενώ το αποκλισιόμετρο χρη-σιμοποιεί σειρά πακτωμένων βάσεων επί των οποίων γίνονται περιοδικά οι μετρήσεις.

Επίσης, οι ηλεκτροστάθμες μπορούν να αυτοματοποιη-θούν σε τοπικό ή τηλεμετρικό δίκτυο συλλογής δεδομένων.

ΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΑ

Page 51: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

51Αρχιμήδης /

Τα εκτασιόμετρα χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της μετατόπισης εδαφών κατά το μήκος μιας γεώτρησης. Διακρίνονται στους ακόλουθους τύπους:

Εκτασιόμετρα Ράβδου

Το εκτασιόμετρο με ράβδους αποτε-λείται από ένα αγκύριο, τη ράβδο με το προστατευτικό περίβλημα και την κεφαλή αναφοράς.

Το αγκύριο, συνδεδεμένο με τη ράβδο, πακτώνεται σε καθορισμένο βάθος της γεώτρησης και η ράβδος καλύπτει την απόσταση μεταξύ του αγκυρίου και της κεφαλής αναφοράς.

Η μετρούμενη ιδιότητα είναι η μετα-βολή της απόστασης μεταξύ του πα-κτωμένου αγκυρίου και της κεφαλής αναφοράς. Η μέτρηση γίνεται με μηχα-νικό ή ηλεκτρικό μηκυνσιόμετρο στην κεφαλή αναφοράς.

Όπου απαιτείται η γνώση της κατανο-μής της μετακίνησης κατά μήκος της γεώτρησης, τοποθετούνται περισσό-τερα από ένα εκτασιόμετρα στην ίδια γεώτρηση.

Η εγκατάσταση των εκτασιομέτρων ράβδου μπορεί να γίνει σε γεωτρήσεις με οποιαδήποτε κλίση.

Το μέγιστο μετρούμενο εύρος των με-τατοπίσεων συνήθως περιορίζεται στα 150-200 mm.

Σε σημεία όπου δεν υπάρχει πρόσβα-ση, όπως πχ στην οροφή σήραγγας ή το προσωρινό τοιχίο ορύγματος ανοι-κτής εκσκαφής, η μέτρηση γίνεται με ηλεκτρικούς αισθητήρες.

Εκτασιόμετρα INCREX

Το εκτασιόμετρο INCREX αποτελείται από ορειχάλκινους δακτυλίους που το-ποθετούνται εξωτερικά και κατά μήκος σωλήνα κλισιομέτρου, ανά διαστήμα-τα ενός μέτρου.

Κατά τη μέτρηση, η βολίδα εισέρχεται στη σωλήνα του κλισιομέτρου και με-τρά την απόσταση μεταξύ των διαδο-χικών δακτυλίων. Το αποτέλεσμα της μέτρησης δίνει την κατανομή της με-τατόπισης κατά μήκος της γεώτρησης.

Το εκτασιόμετρο INCREX χρησιμοποι-είται σε γεωτρήσεις με οποιαδήποτε κλίση σε εφαρμογές όπου αναμένο-νται μικρές διαφορικές μετατοπίσεις (< ± 20 mm/m), και όπου απαιτούνται μετρήσεις μεγάλης ακρίβειας. Με εκ-παιδευμένο προσωπικό επιτυγχάνο-νται μετρήσεις ακριβείας της τάξης των ± 0,01 mm/m.

Επειδή οι δακτύλιοι τοποθετούνται εξωτερικά της σωλήνωσης δεν παρε-μποδίζουν τη μέτρηση της ίδιας γεώ-τρησης με κλισιόμετρο.

ΕΚΤΑΣΙΟΜΕΤΡΑ

Page 52: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

52 / Αρχιμήδης

ΕΚΤΑΣΙΟΜΕΤΡΑ

Μαγνητικά Εκτασιόμετρα

Το μαγνητικό εκτασιόμετρο αποτελεί-ται από μαγνητικούς δακτύλιους, οι οποίοι τοποθετούνται εξωτερικά και κατά μήκος σωλήνας κλισιομέτρου. Οι δακτύλιοι πακτώνονται σε καθορισμέ-να βάθη.

Κατά τη μέτρηση, η βολίδα εισέρχε-ται στη σωλήνα του κλισιομέτρου και μετρά την απόσταση μεταξύ των δα-κτυλίων και του σημείου αναφοράς. Το αποτέλεσμα της μέτρησης δίνει την κατανομή της μετατόπισης κατά μή-κος της γεώτρησης.

Το μαγνητικό εκτασιόμετρο χρησιμο-ποιείται σε εφαρμογές όπου αναμέ-νονται μεγάλες μετατοπίσεις.

Επειδή οι δακτύλιοι τοποθετούνται εξωτερικά της σωλήνωσης δεν παρε-μποδίζουν τη μέτρηση της ίδιας γεώ-τρησης με κλισιόμετρο. Χρησιμοποιεί-ται μόνο σε κάθετες γεωτρήσεις.

Εκτασιόμετρα SONDEX

Το εκτασιόμετρο SONDEX αποτελείται από διπλή σωλήνωση: τη σωλήνωση κλισιομέτρου η οποία περιβάλλεται από εύκαμπτο και συμπιεστό σωλήνα στον οποίο στερεώνονται δακτύλιοι από ανο-ξείδωτο χάλυβα.

Κατά τη μέτρηση, η βολίδα εισέρχεται στον σωλήνα του κλισιομέ-τρου και μετρά την απόσταση μεταξύ των δακτυλίων και του σημεί-ου αναφοράς. Το αποτέλεσμα της μέτρησης δίνει την κατανομή της μετατόπισης κατά μήκος της γεώτρησης.

Χρησιμοποιείται μόνο σε κάθετες γεωτρήσεις σε εφαρμογές με σα-θρά εδάφη και όπου αναμένονται μεγάλες μετατοπίσεις.

Επειδή οι δακτύλιοι τοποθετούνται εξωτερικά της σωλήνωσης δεν παρεμποδίζουν τη μέτρηση της ίδιας γεώτρησης με κλισιόμετρο.

Page 53: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

53Αρχιμήδης /

ΚΥΨΕΛΕΣ ΦΟΡΤΙΟΥ ΑΓΚΥΡΙΩΝ

Οι κυψέλες φορτίου αγκυρίων χρησιμοποιούνται για το δοκιμαστικό έλεγχο αγκυρίων και ήλων και για την παρακολούθηση του φορτίου λειτουργίας αγκυρίων.

Αποτελούνται από ένα κύλινδρο, κατα-σκευασμένο από θερμικά κατεργασμέ-νο χάλυβα, με οπή στο κέντρο απ’ όπου περνούν οι τένοντες των αγκυρίων.

Η κατηγοριοποίηση των κυψελών φορ-τίου εστιάζεται κυρίως στον τύπο του αισθητήρα που ενσωματώνουν, κα-θώς τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά εί-ναι κοινά.

Οι αισθητήρες των κυψέλες φορτίου είναι ηλεκρομηκυνσιόμετρα, αισθητή-ρες δονούμενης χορδής και υδραυλι-κοί αισθητήρες.

Κυψέλη Φορτίου με ηλεκρομηκυνσιόμετρα

● Εμφανίζει μεγάλη ακρίβεια.● Είναι σταθερή στη μέτρηση.● Απαιτεί μία μέτρηση ανα κυψέλη φορτίου.● Ενσωματώνει (συνήθως) θερμοκρασιακή διόρθωση.● Ενσωματώνονται σε αυτόματα ή/και τηλεμετρικά συστήματα καταγραφής.

Τα γενικά χαρακτηριστικά των αισθητήρων είναι:

Κυψέλη Φορτίου με υδραυλικό αισθητήρα

● Εμφανίζει χαμηλό προφίλ.● Είναι πολύ ανθεκτικό.● Έχει μικρότερη ακρίβεια από τα παραπάνω.● Πρέπει να βρίσκεται σε προσβάσιμο σημείο, εκτός εάν εξοπλιστεί με ηλεκτρικό μετρητή πίεσης. Κυψέλη Φορτίου

με αισθητήρες δονούμενης χορδής

● Εμφανίζει μεγάλη ακρίβεια.● Είναι σταθερή στη μέτρηση.● Συνήθως απαιτεί περισσότερες από μία μετρήσεις ανά κυψέλη φορτίου.● Δεν ενσωματώνει (συνήθως) θερμο-κρασιακή διόρθωση.● Το σήμα δεν εξασθενεί από τη χρή-ση καλωδίων μεγάλου μήκους.● Ενσωματώνονται σε αυτόματα ή/και τηλεμετρικά συστήματα καταγραφής.

Page 54: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

54 / Αρχιμήδης

ΚΥΨΕΛΕΣ ΠΙΕΣΗΣ

Οι κυψέλες πίεσης μετρούν τον συνδυασμό της πίεσης γαιών και πίεσης πόρων νερού. Χρησιμεύουν στην επαλήθευση των παραμέ-τρων της μελέτης και στον έλεγχο των πιέσεων που ασκούνται πάνω σε μια κατασκευή.

Εάν η επιφάνεια είναι τραχεία ή πε-τρώδης, τότε προστίθεται πληρωτι-κό υλικό, έτσι ώστε η επαφή να εί-ναι ολική.

Μετά την εγκατάσταση, τα φορτία που ασκούνται στην ενεργή πλευρά της κυψέλης πίεσης μεταφέρονται στο υδραυλικό υγρό και καταγράφο-νται ως πίεση.

Οι κυψέλες πίεσης έχουν εφαρμογή σε φράγματα, σε ορύγματα ανοικτής εκσκαφής, σε διεπιφάνειες διαφορε-τικών κατασκευών αλλά και σε υπό-γεια έργα.

Ομάδες κυψελών πίεσης χρησιμο-ποιούνται για τον έλεγχο του μεγέ-θους, της κατανομής και της κατεύ-θυνσης των ολικών πιέσεων που ασκούνται σε κατασκευές.

Η κυψέλη πίεσης αποτελείται από ένα μεταλλικό «φάκελο» γεμάτο με υδραυλικό υγρό. Ο φάκελος συνδέ-εται με σωληνάκια που καταλήγουν στο σημείο μέτρησης, ή με ηλεκτρι-κό αισθητήρα πίεσης συνδεδεμένο με καλώδιο.

Κατά την εγκατάσταση, η ενεργή πλευρά της κυψέλης πίεσης τοποθε-τείται σε πλήρη επαφή με το έδαφος.

Page 55: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

55Αρχιμήδης /

ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΙΜΕΤΡΑ - STRAIN GAUGES

Τα παραμορφωσίμετρα χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση των τά-σεων που αναπτύσσονται σε δομικά υλικά. Ανάλογα με το υλικό στο οποίο θα χρησιμοποιηθούν διακρίνονται σε παραμορφωσίμετρα χάλυβα και παραμορφωσίμετρα σκυροδέματος.

Παραμορφωσίμετρα Χάλυβα

Τα παραμορφωσίμετρα χάλυβα χρησι-μοποιούνται για την παρακολούθηση τάσεων που αναπτύσσονται σε μεταλ-λικά δομικά υλικά κτιρίων, γεφυρών και αντιστηρίξεων.

Ένα μηκυνσιόμετρο χάλυβα αποτελεί-ται από τον αισθητήρα μέτρησης πα-ραμόρφωσης σφραγισμένο σε κυλιν-δρικό προστατευτικό περίβλημα.

Κατά την εγκατάσταση, τα δύο άκρα του μηκυνσιομέτρου συγκολλούνται στο μετρούμενο υλικό, στην διεύθυν-ση της αναμενόμενης παραμόρφωσης.

Όταν αναπτύσσονται τάσεις στο με-τρούμενο υλικό, αυτές μεταφέρονται στον αισθητήρα με αποτέλεσμα τη με-ταβολή του σήματος εξόδου. Η μετα-βολή μετράται σε μm/m.

Παραμορφωσίμετρα Σκυροδέματος

Τα παραμορφωσίμετρα σκυροδέμα-τος χρησιμοποιούνται για την παρακο-λούθηση τάσεων που αναπτύσσονται σε δομικά υλικά από σκυρόδεμα. Συ-νήθεις εφαρμογές είναι η μέτρηση των τάσεων σε προσωρινή και μόνιμη αντι-στήριξη σηράγγων και η μέτρηση για προσδιορισμό μεταβολής φόρτισης δομικών υλικών.

Διακρίνονται σε δύο υποκατηγορίες:

● Ενσωματωμένα Παραμορφωσίμετρα

Αποτελούνται από αισθητήρα μέτρη-σης παραμόρφωσης σφραγισμένο σε κυλινδρικό προστατευτικό περίβλη-μα με δύο δακτύλιους πάκτωσης στα άκρα του.

Στερεώνονται στον οπλισμό του δομι-κού στοιχείου πριν την σκυροδέτηση

● Επιφανειακά Παραμορφωσίμετρα

Το επιφανειακό παραμορφωσίμετρο αποτελείται από αισθητήρα μέτρησης παραμόρφωσης σφραγισμένο σε κυ-λινδρικό προστατευτικό περίβλημα με σύνδεσμους στα δυο άκρα του.

Κατά την εγκατάσταση, τα δύο άκρα του μηκυνσιομέτρου συνδέονται σε δύο σημεία αγκύρωσης, τα οποία το-ποθετούνται στο μετρούμενο υλικό κατά τη διεύθυνση της αναμενόμενης παραμόρφωσης.

Όταν αναπτύσσονται τάσεις στο με-τρούμενο υλικό, αυτές μεταφέρονται στον αισθητήρα μέσω των σημείων αγκύρωσης.

Τα επιφανειακά παραμορφωσίμετρα έχουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν να τοποθετηθούν σε υπάρχουσες κατα-σκευές, να αφαιρεθούν και να επανα-χρησιμοποιηθούν.

Page 56: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης56

ΡΩΓΜΟΜΕΤΡΑ

Τα ρωγμόμετρα χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση της μεταβολής της απόστασης μεταξύ δυο σημείων αναφοράς.

Ηλεκτρικά Ρωγμόμετρα

Τα ηλεκτρικά ρωγμόμετρα χρησιμο-ποιούν διάφορες αρχές λειτουργίας όπως δονούμενης χορδής, επαγωγικά, γεφύρας, ποτενσιομετρικά κ.λπ.

Ανάλογα με τον τύπο, οι αποστάσεις μέτρησης μπορεί να είναι από μερικά χιλιοστά μέχρι και μερικά μέτρα.

Ρωγμόμετρα δύο και τριών διευθύνσεων

Το ρωγμόμετρο δύο ή τριών διευθύν-σεων αποτελείται από δύο βάσεις, εγκατεστημένες εκατέρωθεν της ρωγ-μής, όπως φαινεται στο κάτω σχήμα.

Η σχετική απόσταση μεταξύ των βάσε-ων μετράται στις τρεις κεφαλές ανα-φοράς με μηχανικό ή ηλεκρικό μηκυν-σιόμετρο.

Το ρωγμόμετρο τριών διευθύνσεων εί-ναι κατάλληλο για μετρήσεις μεγάλης ακρίβειας, και όπου είναι απαραίτητη η παρακολούθηση και στις τρείς διευ-θύνσεις.

Εκτασιόμετρα Ταινίας

Το εκτασιόμετρο ταινίας αποτελεί-ται από μεταλλική αδιάσταλτη ταινία συνδεδεμένη με τον κύριο κορμό του οργάνου, ο οποίος περιλαμβάνει έν-δειξη τάνυσης, μικρομετρικό κοχλία τάνυσης και μικρομέτρική ή ψηφιακή ένδειξη μέτρησης.

Μετρά τη σχετική απόσταση μεταξύ ζευγών αγκυρίων αναφοράς, πακτω-μένων στις μετρούμενες επιφάνειες.

Το ένα τμήμα του οργάνου στερεώνε-ται στο πρώτο αγκύριο αναφοράς και το άκρο της ταινίας στερεώνεται στο δεύτερο.

Με χρήση του μικρομετρικού κοχλία, η ταινία τανύεται μέχρι η εσωτερική ένδειξη τάνυσης να ευθυγραμμιστεί με την εξωτερική γραμμή τάνυσης. Τότε λαμβάνεται η μέτρηση.

Το εκτασιόμετρο ταινίας είναι κατάλ-ληλο για τη μέτρηση της σχετικής με-τατόπισης μεταξύ πολλαπλών σημεί-ων, όπως για παράδειγμα τη μέτρηση συγκλίσεων σε σήραγγα.

Η μεθοδολογία μέτρησης όλων των τύπων ρωγμομέτρων είναι κοινή. Με-τρούν την απόλυτη ή τη σχετική από-σταση μεταξύ δύο σημείων αναφοράς και τη συγκρίνουν με την προηγούμε-νη μέτρηση. Η διαφορά των μετρήσε-ων αποδίδει τη σχετική μετακίνηση που συντελέστηκε στο διάστημα ανά-μεσα στις δύο αναγνώσεις.

Διακρίνονται στους εξής τύπους:

Mέτρηση της σχετικής κίνησης:● Eδαφών και βραχών.● Στην επένδυση φρεατίων και σηραγγών.● Τμημάτων λιθόκτιστων κατασκευών.● Μεταξύ κατασκευαστικών συνδέσμων φραγμάτων.● Μεταξύ διαφορετικών δομικών στοιχείων και κατασκευών.● Σε επιφανειακές ρωγμές.

Page 57: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 57

ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΑ

Διακρίνονται στα πιεζόμετρα ανοικτού τύπου και στα ηλεκτρικά πιεζόμετρα. Οι διαφορές τους εντοπίζονται στον τρόπο μέτρησης αλλά και στο μετρούμενο μέγεθος.

Πιεζόμετρα Ανοικτού Τύπου

Στα πιεζόμετρα ανοικτού τύπου οι μετρήσεις γίνονται με με σταθμήμε-τρο και το μετρούμενο μέγεθος είναι το βάθος του νερού. Το σταθμήμετρο αποτελείται από τη βολίδα, την ταινία και το καρούλι.

Μόλις η βολίδα έρθει σε επαφή με νερό, ένα ηχείο στο καρούλι, βγάζει χαρακτηριστικό ήχο, ή/και ανάβει μια λυχνία. Εάν η διάμετρος σωλήνωσης του πιεζομέτρου είναι μικρή τότε η βολίδα του σταθμημέτρου πρέπει να είναι αντίστοιχα μικρή.

Ηλεκτρικά Πιεζόμετρα

Τα ηλεκτρικά πιεζόμετρα χρησιμοποι-ούν διάφορες αρχές λειτουργίας όπως δονούμενης χορδής, γεφύρας, πνευμα-τικά κ.λπ.

Συνήθως στα έργα χρησιμοποιούνται τα τύπου δονούμενης χορδής λόγω της δυνατότητας μεταφοράς των σημάτων σε μεγάλες αποστάσεις. Τα πιεζόμετρα δονούμενης χορδής μετρούν με ηλε-κτρονικό καταγραφικό την πίεση των πόρων νερού.

Πέρα από τις διπλανές κύριες κατηγο-ρίες, ορισμένοι κατασκευαστές έχουν αναπτύξει εξοπλισμό ο οποίος επιτρέ-πει την απομόνωση πολλαπλών υδρο-φόρων ζωνών εντός ενός σωλήνα PVC, με τη χρήση packer και πολλαπλή εσω-τερική σωλήνωση. Με αυτή την διάτα-ξη μπορούν να απομονωθούν μέχρι και επτά ζώνες σε μια γεώτρηση 110 mm. Η στάθμη του νερού μετράται είτε με σταθμήμετρο είτε με πιεζόμετρα δο-νούμενης χορδής.

Μια άλλη χρήσιμη εφαρμογή είναι η τοποθέτηση ενός πιεζομέτρου δονού-μενης χορδής, με ενσωματωμένη κατα-γραφή και αποθήκευση μετρήσεων σε πιεζόμετρο ανοικτού τύπου. Το πιεζό-μετρο δονούμενης χορδής καταγράφει τη μέτρηση σε προεπιλεγμένα χρονικά διαστήματα. Οι μετρήσεις ανακτώνται κατά περιόδους από τα συνεργεία με-τρήσεων. Όταν τερματιστεί η συμβατι-κή περίοδος μετρήσεων το πιεζόμετρο αφαιρείται και χρησιμοποιείται αλλού.

Ta Ηλεκτρικά Πιεζόμετρα διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:

● Πιεζόμετρα Αναχώματος

Τοποθετούνται σε επιλεγμένες στάθ-μες, σε επιχωματώσεις πάσης φύσε-ως, και παρακολουθούν την αναπτυσ-σόμενη πίεση των πόρων και εμμέσως τη συμπύκνωση του υλικού πλήρωσης.

Νέα τεχνολογία ανακτούμενων πιεζο-μέτρων επιτρέπει την τοποθέτηση αι-σθητήρων για ένα διάστημα και μετα-φορά τους σε άλλη θέση μετά το πέρας του έργου.

● Πιεζόμετρα Γεώτρησης

Κατά τη συνήθη πρακτική το ζητούμε-νο είναι η πίεση ζώνης. Το πιεζόμετρο δονούμενης χορδής τοποθετείται μό-νιμα στη ζώνη ενδιαφέροντος, η οποία απομονώνεται εκατέρωθεν απο μπε-τονίτη. Ενα καλώδιο συνδεδεμένο με το πιεζόμετρο μεταφέρεται στην επι-φάνεια απ’ όπου με το κατάλληλο κα-ταγραφικό παίρνουμε τη μέτρηση.

Εάν απαιτείται να μετρηθεί η πίεση πόρων νερού σε περισσότερες από μία ζώνες, τοποθετούνται περισότερα από ένα πιεζόμετρα στην ίδια γεώτρηση.

Page 58: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

58 / Αρχιμήδης

ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ & ΔΙΚΤΥΑ

Η βελτίωση της ψηφιακής τεχνολογίας έχει επιτρέψει τα τελευταία χρόνια τη δημιουργία αυτόνομων ασύρματων τηλεμετρικών μονάδων με τις δίπλα δυνατότητες:

● Σύνδεσης σε αισθητήρια διαφορετικής τεχνολογίας και λειτουργίας.● Αποθήκευσης των παραμέτρων διακρίβωσης του αισθητήρα στην μνήμη του.● Προγραμματισμού του χρόνου λήψης μετρήσεων.● Αποθήκευσης των δεδομένων στη μνήμη, πέραν της μετάδοσης.● Διατήρησης των δεδομένων στη μνήμη σε περίπτωση αποκοπής από το δίκτυο.● Αυτόματης ένταξής τους σε τοπικό δίκτυο.● Συνενωσης τοπικών δικτύων σε κοινό έλεγχο & μετάδοση δεδομένων.● Διαδικτυακής μετάδοσης των δεδομένων.● Λειτουργίας με προηγμένα λογισμικά παρακολούθησης - ενημέρωσης.

Η ψηφιακή μονάδα ασύρματης μετάδοσης μετρήσεων ενσωματώνει, το ηλεκτρο-νικό κύκλωμα που παρέχει την απαραίτητη για τον αισθητήρα τροφοδοσία, ένα αναλογικό / ψηφιακό μετατροπέα και ένα ψηφιακό πομπό ραδιοσυχνοτήτων. Η μονάδα τροφοδοτείται από «έξυπνη» μπαταρία μεγάλης αυτονομίας, ανάλογα με την πυκνότητα των μετρήσεων.

Κάθε πομπός μεταδίδει μοναδικό διακριτικό σήμα μαζί με κάθε μέτρηση και οι μετρήσεις μπορούν να ληφθούν τοπικά, μέσω τηλεφωνικού δικτύου, ή ασύρμα-του modem.

Page 59: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

59Αρχιμήδης /

Πλεονεκτήματα και περιορισμοί ασύρματων αισθητηρίων και δικτύων

● Χαμηλού κόστους, απλό στην λειτουρ-γία, χαμηλή κατανάλωση ισχύος.

● Αποφυγή καλωδιώσεων διοδευμένων σε κάποιο τερματικό θάλαμο συλλογής μετρήσεων.

● Ο αναλογικός / ψηφιακός μετατροπέ-ας 19bit, που περιέχεται στην μονάδα, προσφέρει υψηλή προστασία από πιθα-νές παρεμβολές.

● Η ψηφιακή ασύρματη μετάδοση των

κωδικοποιημένων σημάτων εγγυάται την ποιότητα των δεδομένων της μετά-δοσης.

● Είναι εφικτή η δυνατότητα συνερ-γασίας του συστήματος με ασύρματο modem, επιτυγχάνοντας έτσι, ένα πλή-ρες ασύρματο σύστημα μετρήσεων.

● Μέσω ειδικού λογισμικού δίνεται η δυ-νατότητα αυτόματης λήψης των μετρήσε-ων και έκδοσης τους στο διαδίκτυο (web).

● Οι αισθητήρες έχουν βαθμό προστα-σίας ΙP65 για υπαίθρια εγκατάσταση.

● Η εμβέλεια του συστήματος εξαρτά-ται από τη μορφολογία της τοποθεσίας εγκατάστασης και από την θέση του συ-στήματος στο χώρο, αλλά η αυτόματη δικτυακή ένταξη καθιστά δυνατή την συ-νένωση πολλών αισθητήρων σε ένα και μοναδικό δίκτυο με χρήση των ίδιων πο-μποδεκτών σε μορφή επαναλήπτη.

Η ασύρματη τεχνολογία έχει επεκταθεί, πέραν των δικτύων, και σε αυτόνομα μετρητικά συστήματα όπως τα ακόλουθα:

Ασύρματο Ψηφιακό Κλισιόμετρο

Παρακολουθεί τις οριζόντιες μετατο-πίσεις εδαφικών μαζών και πλεονεκτεί στα εξής σημεία:

● Η ψηφιοποίηση του σήματος γίνε-ται στον αισθητήρα - τορπίλη.

● Το καταγραφικό είναι υπολογιστής χειρός (PDA) και λαμβάνει τη μέτρηση από τον αισθητήρα, ασύρματα, με τε-χνολογία Blue Tooth.

● Η μέτρηση μπορεί να σταλεί άμεσα στο κεντρικό σύστημα επεξεργασίας.

● Το σύστημα είναι απλό στο χειρισμό και ελαφρύ στη μεταφορά, ακόμη και με καλώδιο μεγάλου μήκους.

● Η ενεργοποίηση της μέτρησης γίνε-ται με τηλεχειριστήριο.

● Χρησιμοποιεί κρυσταλλικά αισθη-τήρια που εξασφαλίζουν μεγάλη στα-θερότητα στις μετρήσεις.

Ασύρματο Αποκλισιόμετρο - Ηλεκτροστάθμη

Ασύρματη μέτρηση κλίσεων και μετα-τοπίσεων για:

● Παρακολούθηση της συμπεριφοράς των κατασκευών.

● Παρακολούθηση καθιζήσεων.

● Παρακολούθηση της δομικής ακε-ραιότητας κατασκευών, σε εφαρμογές όπου η ύπαρξη ενσύρματων συστημά-των δεν είναι επιθυμητή.

Συνδεόμενα αισθητήρια:

● Ηλεκτροστάθμη.

● Απολισιόμετρο (οριζόντιο ή κάτακόρυφο).

● Κλισιόμετρα μόνιμης τοποθέτησης ΙΡΙ ή ευρείας γωνίας.

Ασύρματο Πιεζόμετρο

Το ασύρματο πιεζόμετρο χρησιμοποι-είται για την μέτρηση της πίεσης πό-ρων νερού σε κορεσμένα ή μερικώς κορεσμένα εδάφη:

● Παρακολούθηση της πίεσης των πό-ρων νερού σε θεμελιώσεις, επιχώμα-τα, αναχώματα, φράγματα κ.λπ.

● Έλεγχος ευστάθειας φυσικών και τε-χνητών πρανών.

● Έλεγχος ευστάθειας σηράγγων, ορυχείων, λατομείων, αγωγών και υπογείων κατασκευών.

● Έλεγχος & δοκιμή άντλησης υδρο-φόρου ορίζοντα.

● Παρακολούθηση της πίεσης των πό-ρων νερού σε αποστραγγιστικές εργα-σίες και έργα.

● Υδρο-γεωλογικές έρευνες.

● Περιβαλλοντικές έρευνες σε περιοχές ΧΥΤΑ.

Page 60: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

60 / Αρχιμήδης

ΕΚΤΑΣΙΟΜΕΤΡΑAυτόνομα μετρητικά συστήματα

Ασύρματο Σύστημα Μέτρησης Ρωγμών

Ασύρματη μέτρηση ρωγμών και αρμών:

● Παρακολούθηση δομικής παρα-μόρφωσης.

● Παρακολούθηση συστολής και διαστολής ρωγμών.

● Παρακολούθηση της δομικής ακεραιότητας κατασκευών, σε εφαρμογές όπου η ύπαρξη ενσύρ-ματων συστημάτων δεν είναι επι-θυμητή.

Μονάδα Ένδειξης - Readout Unit

Ενδείκτης ή Readout Unit ονομάζεται το ηλεκτρικό ή μηχανικό όργανο που μετρά συγκεκριμένα αισθητήρια. Κατά τη διάρκεια της μέτρησης, αφού ανα-γνωστεί η κάθε ένδειξη, γράφεται σε χαρτί. Αν απαιτείται, οι μετρήσεις ει-σάγονται σε Η/Υ, μέσω πληκτρολογίου.

Στα απλά όργανα, οι ενδείξεις δίνο-νται συνήθως σε μορφή τάσης εξόδου ή συχνότητας ή %FS και η αναγωγή σε φυσικές μονάδες, όπου απαιτείται, γί-νεται εκ των υστέρων.

Παραδείγματα οργάνων ένδειξης:

● Κλισιόμετρα γεώτρησης: ενδείκτης κλισιομέτρου.

● Μηχανικό ή ψηφιακό μηκυνσιόμετρο σταθμήμετρο.

● Υδραυλική αντλία με μανόμετρο.

● Εκτασιόμετρο ράβδου.

● Πιεζόμετρο ανοικτού τύπου.

● Κυψέλη πίεσης.

Καταγραφικό - Data logger

Καταγραφικό ή Data logger ονομάζε-ται το ηλεκτρονικό όργανο που μετρά ένα η περισσότερα ειδη γεωτεχνικων αισθητήρων, και αποθηκεύει τη μέ-τρηση στη μνήμη του.

Στα όργανα αυτά, η παραμετροποίηση των ηλεκτρικών μεγεθων και ένδειξη σε φυσικές μονάδες γίνεται αυτόματα.

Επιπλέον, ορισμένοι αισθητήρες εν-σωματώνουν τσιπ αναγνώρισης, και το καταγραφικό αναγνωρίζει αυτόμα-τα τον αισθητήρα και τα χαρακτηρι-στικά του.

Οι αποθηκευμένες μετρήσεις μετα-φέρονται σε Η/Υ και εισάγονται αυτό-ματα σε βάση δεδομένων.

Παραδείγματα data logger:● Κλισιόμετρα γεώτρησης:Data logger Κλισιομέτρου.● Εκτασιόμετρο INCREX: Laptop.● Πιεζόμετρο δονούμενης χορδής: Data logger δονούμενη χορδής.● Κυψέλες πίεσης: Ηλεκτρική υδραυλική αντλία με καταγραφή.

Ασύρματο ΣύστημαΜέτρησης Θερμοκρασιών

Ασύρματη μέτρηση θερμοκρασιών:

● Παρακολούθηση της αύξησης της θερμοκρασίας κατά την διάρκεια πήξης του σκυροδέματος.

● Παρακολούθηση θερμοκρασια-κών μεταβολών στις αλλαγές πίε-σης και όγκου σε φράγματα.

● Μέτρηση θερμοκρασίας νερού σε δεξαμενές και γεωτρήσεις.

● Μέτρηση θερμοκρασίας αέρα στην επιφάνεια κατασκευών.

Η παρακολούθηση των μετρήσεων οποιουδήποτε εγκατεστημένου γεω-τεχνικού οργάνου προϋποθέτει την ύπαρξη του κατάλληλου μετρητικού εξοπλισμού.

Τα κριτήρια επιλογής έχουν σχέση με τον αριθμό των αισθητηρίων, την έκτα-ση των σημείων εγκατάστασης, την πυκνότητα των μετρήσεων, τα αναφε-ρόμενα στην επιβλέπουσα αρχή στοι-χεία και την επιθυμητή οργάνωση ταξι-νόμησης των δεδομένων.

Οι μονάδες ένδειξης ή καταγραφής μπορεί να είναι ειδικά κατασκευασμέ-νες για ένα συγκεκριμμένο αισθητήριο ή να καλύπτουν διαφορετικές ομάδες αισθητηρίων και μπορούν να ομαδο-ποιηθούν στις παρακάτω κατηγορίες:

Page 61: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

61Αρχιμήδης /

Σε πολλά έργα, ο αριθμός των αισθη-τήρων είναι μεγάλος και η λήψη των μετρήσεων με χειροκίνητους τρόπους γίνεται δύσκολα και με μεγάλο κόστος.

Στις περιπτώσεις αυτές η χρήση ενός κεντρικού συστήματος λήψης και κα-ταγραφής των μετρήσεων από όλα τα αισθητήρια είναι η καλύτερη τεχνικο-οικονομική λύση.

Η επιλογή κεντρικού ή ασυρμάτου συ-στήματος συλλογής μετρήσεων εξαρ-τάται από διάφορους παράγοντες που εξετάζονται κατά περίπτωση.

Νεότερες τεχνολογίες έχουν εφαρμόσει την τεχνική χρήσης ενός μόνο καλωδίου διασύνδεσης διαδοχικών αισθητήρων, πράγμα που διευκολύνει την εγκατάσταση, διόδευση, προστασία και υποστήριξη του δικτύου.

Επίσης, χρησιμοποιούν τα υφιστάμενα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας για την επικοινωνία και μεταφορά των δεδομένων (GSM, GPRS, G3) με πολύ χαμηλό λειτουργικό κόστος.

Σε πολλές περιπτώσεις, τα καλώδια ομάδων αισθητηρίων συλλέγονται σε ενδιάμεσους κόμβους (Junction boxes) ώστε να είναι ευκολότερη η λήψη των μετρήσεων κατά τη διάρκεια του έργου και πριν την εγκατάσταση του κεντρικού συστήματος συλλογής των μετρήσεων.

Μερικοί από αυτούς είναι:

● Εκτίμηση του αριθμού των αισθητήρων.

● Εκτίμηση του τύπου των αισθητηρίων.

● Εκτίμηση των αποστάσεων που θα πρέπει να καλυφθούν.

● Εκτίμηση των δυνατοτήτων διόδευσης των καλωδίων προς το κεντρικό καταγραφικό.

● Αναγκαίο σύστημα συλλογής δεδομένων.

● Σύστημα απόληψης των δεδομένων.

● Λογισμικό επικοινωνίας και επεξεργασίας δεδομένων.

pressure sensors

load cells

IS-GSM module

IS-GSM module

wireless data transfer byGSM Server

IS-system with IS-GSM modules

PC client

datafileviae-mail /internet

Page 62: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

62 / Αρχιμήδης

ΔΟΝΗΣΙΟΓΡΑΦΟΙ

ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ & ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΡΩΓΜΟΜΕΤΡΑ

Η κατασκευή μεγάλων έργων κάτω από ή κοντά σε κατοικημένες περιοχές δημιουργεί προβλήμα-τα ειδικά με τη χρήση μεγάλων σκαπτικών, γεω-τρητικών ή εκρηκτικών μηχανημάτων. Η χρήση δο-νησιογράφων παρακολούθησης και καταγραφής των εξασκούμενων ταλαντώσεων στις κατασκευ-ές προφυλάσσει τους κατοίκους και τις κατασκευ-ές από τυχαίες ρηγματώσεις και ζημιές, καθώς και τον κατασκευαστή από τυχόν απαιτήσεις.

Page 63: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 63

Page 64: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης64

Παρουσίαση: Β. Η. Σελλούντος

4Έχουν. Έχουν, τουλάχι-στον, ότι όλες αφορούν παρόμοιους «πληθυ-σμούς», το αποτέλε-σμά τους εξαρτάται από την ψυχολογία, την ενημέρωση, την επάρκεια, την ηθική και την ικανότητα των εκλογέων, ημών των ψηφοφόρων. Έχουν ακόμα τον τρόπο επι-λογής των υποψηφίων, τον τρόπο αναδείξεως του «επί κεφαλής», τους κανόνες διενερ-γείας, τον καθορισμό του εκλογικού συστή-ματος. Αλλά και τον τρόπο λήψεως των αποφάσεων, τις προ-βαλλόμενες αιτιολογί-ες και την πραγματική σκοπιμότητα που κρύ-βεται πίσω από τον κα-θορισμό των κανόνων. Ίσως έχουν και άλλες, ας τις αναζητήσουμε.

2Όλες οι εκλογές. Εθνικές, Ευρωπαϊκές, αυτοδιοικητικές, συνδικαλιστικές, επιστημονικές, όλες.

Εκλογές πόσο καθορίζουν και πόσο καθόρισαν την πορεία της κοινωνίας

Ποιες εκλογές; 1

3Και τι κοινό έχουν μεταξύ τους όλες αυτές οι εκλογές;

Page 65: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 65

Ας αρχίσουμε από τις επικείμενες εκλο-γές, τις Ευρωεκλογές, για τη διενέργεια των οποίων επιβλήθηκε μια καινοτομία: η επιλογή των Ευρωβουλευτών θα γίνει με σταυροδοσία αντί του εφαρμοζομέ-νου μέχρι σήμερα συστήματος της «λί-στας» που όριζε ο αρχηγός του κόμματος. Ο αρχηγός και το κόμμα εξακολουθούν να ορίζουν μόνο τον κατάλογο (κατ’ αλ-φαβητική σειρά) των υποψηφίων, η σει-ρά επιτυχίας θα ορίζεται από τους ψηφο-φόρους. Το σύστημα, χωρίς αμφιβολία, είναι δημοκρατικώτερο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι αδιαμφισβήτητα το κα-λύτερο. Η επιλογή του εκλογικού συστή-ματος ανήκει σε κάθε χώρα, δεν υπάρχει κοινή «ευρωπαϊκή» υποχρέωση.

Θα επισημάνουμε ότι με «σταυρό προ-τίμησης» ψηφίζουν ήδη σε Βουλγαρία, Ιταλία, Αυστρία, Δανία, Λετονία, Πολω-νία, Λιθουανία, Τσεχία, Σλοβακία, Σλο-βενία, Κροατία, Σουηδία, Φιλανδία, Βέλ-γιο, Ολλανδία, Μάλτα, Εσθονία, Κύπρο και Λουξεμβούργο, ενώ με «λίστα» ψη-φίζουν σε Γαλλία, Γερμανία, Βρετανία,

Ισπανία, Πορτογαλία, Ουγγαρία και Ρου-μανία. Στην Ιρλανδία εφαρμόζεται ένα δι-αφορετικό σύστημα, της μεταφερομένης μονοσταυρίας. Ακόμα όμως και οι χώρες που εφαρμόζουν το σύστημα του σταυ-ρού προτιμήσεως, εκλέγουν τους Ευρω-βουλευτές τους από τις περιφέρειες και όχι από την επικράτεια, με στόχο την κα-λύτερη εκπροσώπηση του συνόλου των πολιτών και όχι μόνο της πολυπληθέστε-ρης περιοχής.

Ήδη, και μόνον από τα προηγούμενα, φαίνεται ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν (και υπάρχουν) πολύ μεγάλα περιθώρια για την δημιουργία διαφορετικών από-ψεων και την ανάπτυξη επιχειρημάτων και συζητήσεων αντικρούσεως.

Η έκφραση της λαϊκής βουλήσεως με τον σταυρό προτιμήσεως, εκτός από δημο-κρατική, είναι και επιταγή του 1ου άρ-θρου του Συντάγματος, ως διασφαλίζου-σα ότι «όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον λαό και υπάρχουν υπέρ αυτού», μια επιταγή που υπήρχε και στα προηγού-μενα Συντάγματα. Έχει όμως επισημαν-θεί (και ίσως έχει αποδειχθεί) ότι ο σταυ-ρός εκτρέφει τη δημιουργία πελατειακών σχέσεων, κάτι που θεωρείται φαινόμε-νο διαφθοράς, ιδίως σε μια χώρα σαν τη δική μας, στην οποία η χαλαρή Δη-μόσια Διοίκηση και η απουσία ελέγχου και ποινών διευκολύνει το πολιτικό ρου-σφέτι. Αυτό οδηγεί στην εκλογή προσώ-πων (ως βουλευτών) τα οποία, είτε δια-θέτουν «κληρονομικό δικαίωμα», είτε διαθέτουν μεγαλύτερη οικονομική άνε-ση, είτε διαθέτουν τη δυνατότητα «εξυ-πηρετήσεων», περισσότερο ή λιγώτερο χαριστικών. Είναι γνωστό ότι, ως μέθο-δος καταργήσεως του ρουσφετιού, προ-βάλλεται από μερικούς, ολοένα και πε-ρισσότερο, η κατάργηση του σταυρού και η καθιέρωση καταλλήλου συστήμα-τος επιλογής των μελών της «λίστας», ώστε να ικανοποιείται η δημοκρατικότη-τα της εκλογής. Αλλά και η δυνατότητα λαϊκής προβολής και αναγνωρισιμότητας κάποιων υποψηφίων, δημιουργεί γι’ αυ-τούς σημαντικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων, κάτι που καταργεί τους «ίσους όρους» ανταγωνιστικότητας τους οποί-ους, επίσης, επιτάσσει το Σύνταγμα. Όλα αυτά συνεπάγονται μια ευκολία «δι-ακρίσεως», στις εκλογές με σταυρό προ-τιμήσεως, ανθρώπων μετρίων ή και αση-μάντων ή και επικινδύνων, πράγμα που

μπορεί να τηρεί, ως προς την εκλογή τους, το γράμμα αλλά δεν ικανοποιεί το πνεύ-μα του Συνταγματικού Νομοθέτη. Έχου-με ζήσει την υποψηφιότητα κάποιων σαν τον κ. Μπαχαλάκη, τον κ. Ψωνάκη και τον κ. Μπιλοζήρια, και την εκλογή μερι-κών απ’ αυτούς -φυσικά υπεύθυνοι είναι πρώτα αυτοί που επέλεξαν να τους εντά-ξουν στους συνδυασμούς τους, και ύστε-ρα αυτοί που τους ψήφισαν.

Θυμίζω ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής (ο καλός), στις πρώτες εκλογές που έκανε ως αρχηγός κόμματος, μεταξύ των υποψη-φίων βουλευτών της Αθήνας είχε περιλά-βει και τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Δημήτριο Χόνδρο, πατριάρχη της Φυσικής στην Ελλάδα, σπάνιο επιστήμονα και άν-θρωπο. Στον κατάλογο σταυροδοσίας των υποψηφίων ο Χόνδρος ήταν τελευταίος στη σειρά επιτυχίας. Το ίδιο καζίκι είχε πά-θει παλαιότερα και ο Pasteur.

Κατά την προσωπική μου άποψη, αυτό το γεγονός έκανε τον Καραμανλή να εντά-ξει στο Σύνταγμα του 1975, και το ισχύ-ον σήμερα, στο άρθρο 54 παραγρ. 3, τη δυνατότητα της, κατ’ εξαίρεσιν (από τη σταυροδοσία), επιλογής ενός αριθμού βουλευτών, όχι μεγαλύτερου από το ένα εικοστό του συνολικού αριθμού (ήτοι μέ-χρι 15 για τα σημερινά δεδομένα, για τις εθνικές εκλογές) κατ’ αναλογίαν προς τη συνολική εκλογική δύναμη κάθε κόμμα-τος, στην επικράτεια.

Η επιθυμία του Καραμανλή, και η κύρια ιδέα, ήταν να προσελκύσει και να αξιο-ποιήσει καταξιωμένες προσωπικότητες, με κύρος στη χώρα και στο εξωτερικό, και δυνατότητες προσφοράς, ανθρώπους που δεν ήταν διατεθειμένοι να μπουν σε προεκλογικούς ανταγωνισμούς και σταυροθηρία, και, ίσως, δεν είχαν σκε-φθεί ποτέ να ασχοληθούν με την πολιτι-κή. Μεγάλα ονόματα της επιστήμης, του στρατού, και της δημόσιας ζωής επελέγη-σαν «από ψηλά» και επιστρατεύτηκαν με αυτόν τον τρόπο, και χρησιμοποιήθηκαν κατάλληλα. Επίσης έγιναν και κάποιες επιλογές «τιμητικής αποστρατείας». Το σύστημα ήταν κατά κυριολεξίαν «αρι-στοκρατικό», άλλα η πρόταση Καραμαν-λή έγινε αποδεκτή και από τα άλλα κόμ-ματα, που αναγνώρισαν τη σκοπιμότητα. Έτσι αυτά τα πρώτα ψηφοδέλτια Επικρα-τείας των εθνικών εκλογών ξεχείλιζαν από μεγάλα ονόματα και πρωτοκλασάτα στελέχη των κομμάτων.

Θ. Γ. ΒουδικλάρηςΠολιτικός Μηχανικός

Page 66: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης66

από τη μία πλευρά έπρεπε να είναι ικα-νοί να υπερασπιστούν τα εθνικά συμφέ-ροντα, σαν μικροί Υπουργοί Εξωτερικών της χώρας, ενώ συγχρόνως έπρεπε να εί-ναι σε θέση να συμβάλλουν στη δημι-ουργία των θεσμών που θα οδηγούσαν στην πολιτική ένωση της Ευρώπης. Υπάρ-χουν επιφυλάξεις διακεκριμένων νομο-μαθών (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 23-4-2014, Αντ/δρος Ελεγκτ. Συνεδρίου ε.τ.), για το αν η παράκαμψη της λαϊκής βουλήσεως (ήτοι της σταυροδοσίας) που επιτρέπει, κατ’ εξαίρεσιν, το άρθρο 54 παραγρ. 3 του Συ-ντάγματος για τις εθνικές εκλογές, μπο-ρεί να εφαρμοσθεί και στις Ευρωεκλογές. Πάντως και στις Ευρωεκλογές οι πρώτες λίστες περιείχαν ονόματα πρώτης γραμ-μής και ορθής επιλογής. Γιάγκος Πεσμα-τζόγλου, Γιαν. Ζίγδης, Λεων. Μπουρνιάς, Νικ. Ζαρντινίδης, Λεων. Κύρκος, Γιαν. Χα-ραλαμπόπουλος, Σπυρ. Πλασκοβίτης, Κωνστ. Καλλίας, Γιάννος Παπαντωνίου, Γιαν. Κουτσοχέρας, Αχ. Γεροκωστόπου-λος, Αναστ. Πεπονής, Δημ. Κουλουριά-νος, ήταν μερικοί από τους Έλληνες που πέρασαν πρώτοι την πόρτα της Ευρωβου-λής, και είναι προφανής η σημασία που δόθηκε σ’ αυτό από όλες τις πολιτικές δυ-νάμεις. Κατόπιν, τα μεγάλα ονόματα σι-γά-σιγά παραχωρούσαν τη θέση τους σε σκοπιμότητες και στη νεολαία του κόμ-ματος.

Έχουμε ζήσει, σχετικώς, την πολιτική - κομματική επιλογή να στείλουμε ένα «παιδί» που μόλις ξεπέρασε την ηλικία των 25 ετών, κατ’ ευθείαν από την κομ-ματική νεολαία στο Ευρωκοινοβούλιο, για να υπερασπίσει (με τι φόντα;) τα συμ-φέροντα της χώρας. Ένα «παιδί» με πτυ-χία, ίσως, αλλά «αποστειρωμένο», με μηδενική πείρα ζωής, που δεν είχε δου-λέψει ποτέ, δεν τον έλειωσε ποτέ η Ελλη-νική Δημόσια Διοίκηση, δεν τον έστυψε ούτε μία φορά ο εφοριακός. Που θεωρή-θηκε αργότερα (καθόλου παράξενο), ως ο πιο αρμόδιος να δώσει λύση για το πα-στεριωμένο γάλα, μια που έχει, ακόμα, τόσο ζωντανή στη μνήμη του τη γεύση του μητρικού.

Και ξαφνικά, αναπάντεχα, χωρίς συζήτη-ση, χωρίς προετοιμασία, σχεδόν αψήφι-στα, ανακοινώνεται η τροποποίηση του εκλογικού νόμου των Ευρωεκλογών, η κα-τάργηση δηλαδή της «λίστας» και στη συ-νέχεια η καθιέρωση της σταυροδοσίας.

Ευχόμαστε να έχουν όλοι οι υποψήφι-οι τα προσόντα για Ευρωβουλευτές και τις ικανότητες να εκπροσωπήσουν επα-ξίως την Ελλάδα. Αν όμως δεν έχουν κά-ποιο κληρονομικό, γνωστό όνομα ή δεν έχουν περάσει από την τηλεόραση, θα έχουν μάλλον την υποχρέωση να επιλέ-ξουν: αποτυχία ή διαπλοκή. Ο κίνδυνος έχει επισημανθεί στον ημερήσιο τύπο (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 25-3-2014) μαζί με τις πι-θανές εστίες αδιαφάνειας, ήτοι διακίνη-ση μαύρου πολιτικού χρήματος προς τα ΜΜΕ, πελατειακές σχέσεις με τους ψη-φοφόρους και δοσοληψίες με τους χρη-ματοδότες.

Μερικοί επισημαίνουν ότι ο εκλογικός νόμος των Ευρωεκλογών έχει από γεννη-σιμιού του ένα σοβαρό (και γνωστό) λά-θος στον τρόπο κατανομής των εδρών, που επιτρέπει, σε ειδικές περιπτώσεις, σε μικρότερο κόμμα να πάρει περισσότε-ρους Ευρωβουλευτές από άλλο, μεγαλύ-τερο. Το λάθος παρέμεινε ανέγγιχτο.

Οι αντιδράσεις είναι πάσης μορφής, θε-τικές και αρνητικές, και έχουν όλες σχέση με τις διαπιστώσεις που έχουν προκύψει από την μέχρι τούδε πείρα εφαρμογής των δύο συστημάτων. Ο σταυρός είναι πιο δημοκρατικός, η λίστα απομακρύνει τη συναλλαγή και τις πελατειακές σχέσεις. Στις κρίσεις υπεισέρχονται και τα πολιτικά

Σκέφτηκε κανένας πώς θα ήταν δυνατόν να εκλεγεί κά-ποιος που δεν είναι γνωστός από την τηλεόραση ή άλλο, τέτοιας εμβέλειας μέσον ή «πρώην» κάτι; Θα κάνει πε-ριοδεία σε όλη την Ελλάδα; Με ποια ή με τίνος τη χρη-ματοδότηση; Πού βρίσκεται η δημοκρατικότητα; Και, τάχα, πόσο κατάλληλος να μας εκπροσωπήσει στην Ευρώπη θα είναι κάποιος που διαθέτει μόνο θεαματι-κότητα ή ακροαματικότητα ή άλλη αναγνωρισιμότητα;

Σπ. Δοξιάδης, Κωνστ. Τρυπάνης, Κυπρ. Μπίρης, Μιχ. Στασινόπουλος, Σόλων Γκίκας, ναύαρχος Τούμπας, Ελένη Βλάχου, Δημ. Ευρυγένης, Διον. Ζακυθηνός, Κωνστ. Τσάτσος, Παν. Κανελλόπουλος είναι, μερικά μόνον, ονόματα από τη μια πλευρά.

Ευαγγ. Παπανούτσος, Σπ. Πλασκοβίτης, Αμαλία Φλέμιγκ, Απ. Λάζαρης, Γεωργ. Μαύρος, Γιαν. Ντεγιάννης από την άλλη, αλλά και Γιώργος Γεννηματάς και Άκης Τσοχατζόπουλος.

Δεν υπήρχε σταυρός προτιμήσεως για την εκλογή των βουλευτών Επικρατείας, η επιλογή τους κρινόταν από τη σειρά το-ποθετήσεώς τους στο σχετικό ψηφοδέλ-τιο, η οποία σηματοδοτούσε την προτί-μηση (και την ευθύνη) του κόμματος.

Το σύστημα βαθμηδόν εκφυλίστηκε, σε όλο το πολιτικό φάσμα. Η επιθυμία εξα-σφαλίσεως αξιόλογων ανθρώπων με δυ-νατότητες προσφοράς, μετατράπηκε σε εξασφάλιση της εκλογής (στην πραγμα-τικότητα διορισμού) «δεινοσαύρων» που έπρεπε να έχουν τεθεί σε αποστρατεία, ή μελών του προσωπικού «μισθοφορι-κού στρατού» του Αρχηγού, ή προσώ-πων με τα οποία επεχειρείτο η διείσδυ-ση στον πολιτικό χώρο του αντιπάλου, ή (ακόμα χειρότερο), μελών της νεολαίας του κόμματος, ως επιβράβευση της τέ-χνης με την οποία κουνούσαν το σημαιά-κι στα Πανεπιστήμια. Και διάφορες άλλες σκοπιμότητες εφαρμόσθηκαν επίσης, με ηθοποιούς, τραγουδιστές, δημοσιογρά-φους, συνδικαλιστές, αθλητές, «αντιστα-σιακούς», «αγωνιστές», δικούς μας και άλλους, ανθρώπους που δεν είχαν δείξει ποτέ ενδιαφέρον και δεν είχαν προσφο-ρά στα κοινά, ούτε είχαν εκφράσει ποτέ πολιτικό λόγο, αλλά ήταν πασίγνωστοι και δημοφιλείς, από άλλες δραστηριότη-τες. Επικράτησε η άποψη ότι μια γόησ-σα ή ένας καλός τραγουδιστής μπορούν να προσελκύσουν ψήφους στο κόμμα, πράγμα που οδηγεί σε θλιβερές σκέψεις τόσο για τα κόμματα όσο και για τους ψη-φοφόρους. Ίσως και για τη γόησσα.

Στο ίδιο πνεύμα με το ψηφοδέλτιο Επι-κρατείας των εθνικών εκλογών καταρτι-ζόταν και το ψηφοδέλτιο για την Ευρω-βουλή, με «λίστα». Εδώ οι απαιτήσεις για τα προσόντα και τις ικανότητες των υπο-ψηφίων ήταν ακόμα μεγαλύτερες, γιατί

Page 67: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 67

συμφέροντα, σωστό ή λάθος είναι αυτό που συμφέρει ή δεν συμφέρει σε μας.

Θα σταθώ στη μαρτυρία της Μαριέττας Γιαννάκου, που ξέρει καλά τα συμβαίνο-ντα στην Ευρωβουλή - δήλωσε ότι δεν θα είναι υποψήφια. Καταθέτει ότι οι Ευ-ρωβουλευτές που εκλέγονται στη χώρα τους με σταυρό προτιμήσεως, είναι του-ρίστες στις Βρυξέλλες. Έχοντας ανάγκη από την προτίμηση - εύνοια των συμπο-λιτών τους, προσπαθούν να βρίσκονται στα κανάλια των χωρών τους όσο γίνεται συχνότερα - τα δικά μας ελαττώματα τα έχουν και οι άλλοι. Εν προκειμένω οι Βέλ-γοι έχουν πλεονέκτημα.

Για τους Ιταλούς (una razza) ισχυρίζεται ότι πηγαίνουν στις Βρυξέλλες μόνο μία μέρα την εβδομάδα, για να εξασφαλί-ζουν το μισθό τους, και επιστρέφουν αυ-θημερόν για την (ολοχρονίς) προεκλογι-κή τους κίνηση. Προς τα κεί βαδίζουμε;Κατά την επεξεργασία του Συντάγματος του 1975 και την αναζήτηση του καταλ-λήλου τρόπου καταρτίσεως της λίστας, ο Απόστολος Κακλαμάνης έκανε μια (προ-φητική) παρατήρηση που ισχύει και σή-μερα, τόσο για τις εθνικές όσο και για τις ευρωπαϊκές εκλογές:

«Φοβούμαι ότι δεν κατασφαλίζει τίπο-τε, ότι στο μέλλον δεν θα είναι δυνατόν να ευρίσκονται εις την αίθουσαν αυ-τήν ως βουλευταί της Επικρατείας, πρό-σωπα τα οποία δεν θα έχουν ούτε το κύρος, ούτε την αξίαν, ούτε την αίγλην τινών εκ των εισελθόντων κατά την πρώτην εφαρμογήν του θεσμού». Όπερ και εγένετο. Αξία επαίνου είναι η πρωτοβουλία και η απόφαση για την τροποποίηση «επί το δημοκρατικώτερον» του συστήματος ψη-φοφορίας, από τη λίστα στον σταυρό, αλλά θα πρέπει να έχουν σκεφτεί, αυτοί που την εμπνεύστηκαν και την επέβαλαν, πώς θα αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο να προκύψουν ασήμαντοι ή και επικίνδυνοι εκπρόσωποι της χώρας στην Ευρωβουλή.

Τούτων ούτως εχόντων, κάθε Έλλη-νας έχει τη δυνατότητα (και την υπο-χρέωση) να κάνει τις σκέψεις του.Ας κάνω και εγώ τις δικές μου:

Ο σταυρός Είναι ο πιο δημοκρατικός και ο πιο σω-στός τρόπος επιλογής βουλευτών, υπό την προϋπόθεση ότι είναι απηλλαγμένος από τη συναλλαγή (πάσης μορφής).

Η λίστα Πλεονεκτεί ως προς τη δυνατότητα επι-τεύξεως του αρίστου αποτελέσματος, υπό την προϋπόθεση συντάξεώς της από κόμματα και αρχηγούς που βάζουν το γε-νικό καλό ψηλότερα από την κατάκτηση ή τη διατήρηση της εξουσίας ή την προσω-πική τους επικράτηση.

Διαθέτουμε αυτές τις προϋποθέσεις; Ψηφίζω ΟΧΙ.

Τελικώς, το μέτρον του καλού ή του κακού, του ορθού ή του λάθους, εί-ναι ο ίδιος ο άνθρωπος, η ευθύνη εί-ναι δική του. Ποιος άνθρωπος;

Ο αρχηγός και το κόμμαΠου ορίζουν ή τροποποιούν το εκλογικό σύστημα σαν τον φούρνο του Χότζα, κατά τον τρόπο που νομίζουν ότι θα τους δώ-σει πολιτικά οφέλη και την εξουσία.

Ο ψηφοφόροςΠου θα βάλει τον σταυρό σ’ εκείνον που νομίζει ότι θα ικανοποιήσει τις επιθυμίες του ή θα ψηφίσει (αδιάφορα και τεμπέ-λικα και αμελέτητα) ένα όνομα το οποίο μπορεί να το έχει ακούσει πολλές φορές.

Στα ίδια αχνάρια κινούνται και οι εκλογές για την αυτοδιοίκηση, για την οποία ο Γε-νικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης επισημαίνει ότι είναι η πιο πλούσια πε-ριοχή του «κράτους», σε παραβάσεις και αυθαιρεσίες, πράγμα που διαπιστώνεται κάθε μέρα από τον καθένα μας. Η λέξη «αυτοδιοίκηση» είναι ευφημι-σμός, στην πραγματικότητα πρόκειται για υπηρέτη του πολιτικού κόμματος, κατά τρόπο απροκάλυπτο, ιδίως αν αυτό το κόμμα είναι κυβέρνηση. Δεν θυμούμαι ούτε μία φορά στην οποία να μην προ-σπάθησαν τα κόμματα να ορίσουν τον τοπικό εντολοδόχο τους ή οι υποψήφιοι να μην προσπάθησαν να εξασφαλίσουν το χρίσμα κάποιου κόμματος, τουλάχι-στον στις μεγάλες περιοχές. Η χαλαρή Διοίκηση, η απουσία ελέγχου (οικονομι-κού, διοικητικού, πειθαρχικού) στον δέ-οντα βαθμό αυστηρότητας, η δυνατότη-τα ιδρύσεως «θυγατρικών» φορέων των ΟΤΑ, οι στενές σχέσεις των μελών στις μι-κρές κοινωνίες, επιτρέπουν σημαντικό βαθμό ελαστικής ερμηνείας (και εφαρ-μογής) των κειμένων διατάξεων. Κάτι που βοηθάει και το κόμμα στις πελατει-ακές του σχέσεις. Ας μη μας διαφεύγει ότι οι Δήμαρχοι αποφεύγουν (παρά την υποχρέωσή τους) το «πόθεν έσχες» και δεν αναρτούν στο διαδίκτυο τη δήλω-ση περιουσιακής καταστάσεως (ΚΑΘΗ-ΜΕΡΙΝΗ 19-4-2014). Και τι να πει κανείς για το κόμμα που διαλέγει για υποψήφιο Δήμαρχο τον αρχηγό μιας ποδοσφαιρι-κής ομάδας (μια μορφή «γόησσας»), του φτάνουν αυτές οι ικανότητες. Καθόλου παράξενο που εμφανίζονται και στις αυ-τοδιοικητικές εκλογές τα «αμαρτήματα» των εθνικών εκλογών.

Αν ο Καραγκιόζης βάλει υπο-ψηφιότητα, θα έχει πολύ με-γάλες πιθανότητες να βγει πρώτος Ευρωβουλευτής, αυτό θέλουμε; τη ζημιά της χώρας, ποιος θα την πληρώσει τότε;

Page 68: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης68

Κάθε φορά που αλλάζουν οι «τοπικές αρ-χές», ο καινούργιος «άρχων» (π.χ. Δή-μαρχος) διαπιστώνει ή και καταγγέλλει αυθαιρεσίες των προηγουμένων, ότι πα-ρέλαβε χρέη και μηδενικό ταμείο, ότι πα-ρέλαβε στρατιές υπαλλήλων, ακόμα και ότι «παρέλαβε χάος». Αλλά δεν παραπέ-μπει κανένα για πειθαρχικό ή οικονομικό ή και ποινικό έλεγχο - έχει στο νου του, στοχεύει, επιθυμεί και προετοιμάζει τους «συμψηφισμούς».

Τι έκανε, για παράδειγμα, ο Περιφερειάρχης που έχει στην αρμοδιότητά του τη Ζάκυνθο, για τον πειθαρχικό, τον διοικητικό και τον ποινικό έλεγχο των ανοιχτομάτηδων που έβγαλαντους μισούς κατοίκους αόμματους;

Η υπακοή του στο κόμμα είναι δεδομέ-νη, η κύρια δουλειά του είναι να βολεύει καταστάσεις. Άλλωστε, πολύ συχνά, επι-θυμεί να είναι μεταξύ των υποψηφίων βουλευτών σε κάποιες από τις επόμενες εκλογές. Και η ζωή συνεχίζεται.

Νομίζω ότι ο Ροΐδης είχε δώσει τον σωστό ορισμό, για το τι είναι κόμμα:

«Εις την γραμματικήν στίξις και εις την πολιτικήν στίγμα»

Στη λογική του κόμματος ισχύει πρωτευόντως αυτό που δίδαξε ο «Μεγάλος», αυτό το ταλέντο οικονομολό-γου στον οποίο χρωστούμε την πρόοδο της χώρας τα τε-λευταία τριάντα χρόνια. Δια-λέγεις από τους διεκδικητές κάποιον που δεν τον ξέρει ούτε ο θυρωρός του, πανά-λαφρο, και τον στήνεις στη μεγάλη καρέκλα. Αυτός ξέρει ότι αν τον φυσήξεις εξαφανί-στηκε, και γι’ αυτό είναι πιο υπάκουος και από γυμνα-σμένο σκύλο. Το Σύνταγμα και η δημοκρατία του επιτρέ-πουν να βάλει όποιον θέλει, κατά την επιθυμία του. Άλ-λωστε, γιατί όχι; ο Καλιγού-λας είχε κάνει συγκλητικό το άλογό του.

Ας έρθουμε τώρα τα εσωτε-ρικά μας, στα δικά μας, στο «σινάφι» μας.

Θα περίμενε, ίσως, κανείς ότι οι θετικές σπουδές, τα μα-θηματικά, το πρακτικό πνεύ-μα, το καθαρό μυαλό, θα έχουν διατηρήσει το φρόνη-μα αλώβητο και ανυπόταχτο σε εντολές. Λάθος, το κομμα-τικό μικρόβιο έχει μολύνει τη συμπεριφορά μας, κυρίως στα θέματα συναλλαγής για την εξασφάλιση της καρέ-κλας. Αντιγράφονται τα πολι-τικά τερτίπια αναρριχήσεως, ακόμα και στους αυστη-ρώς επιστημονικούς τομείς -- στους συνδικαλιστικούς το κακό παραγίνεται, οι αναρρι-χητές είναι πριν απ’ όλα κομ-ματικοί.

Οι τελευταίες (πιο πρόσφα-τες) εκλογές στον κόσμο των μηχανικών έγιναν στη Γενι-κή Συνέλευση του Ελληνι-κού Τμήματος Σκυροδέμα-τος, στις 7 - 4 - 2014. Το ΕΤΣ δεν είναι Νομικό Πρόσωπο, το καταστατικό του δεν έχει κατατεθεί και εγκριθεί από το Πρωτοδικείο, απλώς υπά-γεται και ελέγχεται (χωρίς να ελέγχεται) από το ΤΕΕ. Ο Γε-νικός Επιθεωρητής Δημόσι-ας Διοίκησης, προ ετών, είχε δηλώσει για τον λόγο αυτόν, αδυναμία ελέγχου του ΕΤΣ και είχε υποδείξει στον τότε Πρόεδρο του ΤΕΕ «το ΕΤΣ να αποκτήσει νομική προσω-πικότητα εντός του ΤΕΕ και υπό την αιγίδα αυτού, υπό τη μορφή σχετικού επιστημονι-κού σωματείου».

Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ δεν ενήργησε, και έτσι το ΕΤΣ ανέλεγκτο και ανεξέλεγκτο, χωρίς τον «κίνδυνο» του ελέγχου από τον Γεν. Επιθε-ωρητή, συνέχισε την ίδια τα-κτική, που σχεδόν έχει γενι-κευθεί και έχει γίνει μόνιμη κατάσταση. Η πρόσφατη Γε-νική Συνέλευση έγινε χωρίς ανακοίνωση, χωρίς δημοσί-ευση, χωρίς δημόσια γνωστο-ποίηση, χωρίς απολογισμό, χωρίς Ημερήσια Διάταξη. Θε-ωρήθηκε δε η τρίτη, κατόπιν ελλείψεως απαρτίας των δύο (αγνώστων) πρώτων, και άρα με απαρτία οποιουδήποτε αριθμού παρόντων. Αυτό θα πει δημοκρατία, αυτό θα πει εκλογές. Από τις εκατοντά-δες μέλη του ΕΤΣ, την απαρ-τία (ηθική τουλάχιστον) συνι-

Page 69: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 69

στούσαν δύο ή τρείς δεκάδες φίλοι, δικοί μας βέβαια, οι οποίοι ίσως είχαν λάβει προ-σωπικές προσκλήσεις και οι οποίοι εψήφισαν (παραδό-ξως) ως νέα Εκτελεστική Επι-τροπή την παληά, που είναι από πολλά χρόνια παληά. Που ξανάβαλε υποψηφιό-τητα, παρά το ότι είχε ανα-γνωρισμένη μηδενική δρα-στηριότητα. Πάλι καλά για τον αριθμό των παρόντων, γιατί στο παρελθόν έχει λη-φθεί, και εφαρμοσθεί, «παμ-ψηφεί» απόφαση ΓΣ, με ένα μόνο μέλος παρόν, εκτός από τα μέλη της Εκτελεστικής Επι-τροπής. «Το άλας έχει μω-ρανθεί».

Η αμέσως προηγούμενη Γε-νική Συνέλευση φορέως μη-χανικών ήταν του ΣΠΜΕ, την οποία αναφέραμε στο προ-ηγούμενο τεύχος 2 του ΑΡΧΙ-ΜΗΔΗ. Τέθηκε ένας αριθμός αποριών και ερωτημάτων, αλλά ευαισθητοποίηση απα-ντήσεως δεν υπήρξε. Ελπί-ζουμε ότι θα υπάρξει από-κριση χωρίς άλλη ενέργεια, δεν θα επικρατήσει η άποψη ότι «κάνουμε ότι θέλουμε» ή ότι «ο Σύλλογος είναι δι-κός μας». Και εδώ επικράτη-σε η ίδια τακτική, τη σύγκλη-ση και την ημερομηνία της ΓΣ τη μαθαίνουν (δημοκρα-τικά) μόνο οι δικοί μας. Υπο-χρέωση απαντήσεως έχουν και τα μέλη του ΔΣ του ΣΠΜΕ, που επέτρεψαν τη δημιουρ-γία των αποριών -- έχουν και εκείνα τις ευθύνες τους.

Χρονολογικά , οι προηγούμε-νες, από αυτές, εκλογές μη-χανικών ήταν του ΤΕΕ.

Οι εκλογές στο ΤΕΕ έγιναν στις 24 - 11 - 2013, πριν από πέντε μήνες. Ακόμα (την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές) δεν έχει ορισθεί - εκλεγεί η Διοίκηση του ΤΕΕ, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής δεν βοηθάει να βγουν γρή-γορα τα αποτελέσματα. Γίνο-νται διαβουλεύσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα μοι-ρασθούν οι καρέκλες. Ισχύει κάτι σαν τη λογική του Καλι-γούλα. Καπιτάλες, αντιστα-σιακοί, μνημονιακοί, αντι-μνημονιακοί και άλλοι, συνωστίζονται μπροστά στη μεγάλη καρέκλα, «αγκαλια-σμένοι» με όλους τους δυ-νατούς τρόπους. Θα έπρε-πε να προκαλεί εντύπωση το «αγκάλιασμα» της κυβερνη-τικής παρατάξεως με την μεί-ζονα αντιπολιτευτική. Αλλά όχι, είναι θέμα αρχών, θαυ-μαστή συνεργασία για να μοιράσουν το ΤΕΕ. Άραγε θα γίνει το ίδιο και στα μητρικά κόμματα, που τάχα σφάζο-νται; Οι μηχανικοί πάντως δί-νουν το παράδειγμα. «Ημείς εσμέν το άλας της γης». Και επειδή μιλάμε και κοπτό-μαστε για την ιερή έννοια της Δημοκρατίας, μήπως μπο-ρούν οι παρατάξεις του ΤΕΕ, όλες, να μας πουν σε ποια Γενική τους Συνέλευση διά-λεξαν (δημοκρατικά) τον επι-κεφαλής τους, που προω-θούν για Πρόεδρο του ΤΕΕ;

Αστεία ερώτηση. Έχουν όλοι οι υποψήφιοι τέτοιο μέγεθος προσφοράς, ώστε το αποτέ-λεσμα ήταν προδιαγεγραμ-μένο, το ήξερε ακόμα και το κόμμα, γιατί να χάνουμε την ώρα μας. Αν τους ήξερε ο Αρ-χηγός είναι σαν να τους ήξε-ρε ο κόσμος όλος.

Την ώρα που γράφονται αυ-τές οι σκέψεις, η Διοίκηση του ΤΕΕ δεν έχει εκλεγεί ακό-μα. Αν φτάσουν εγκαίρως στα χέρια σας, σκεφτείτε τες πριν ψηφίσετε.

Από κει και πέρα, υπομο-νή! Να δούμε πώς θα αντιμε-τωπίσει η νέα Διοίκηση την πρωτότυπη «δημοκρατία» του ΕΤΣ.

Page 70: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

/ Αρχιμήδης70

Α Ανάλογα με τις φυσικές και χημικές τους ιδιότητες οι χημικές ουσίες ταξινομούνται σε:

Εύφλεκτες ουσίες Πολύ εύφλεκτες ουσίες Εξαιρετικά εύφλεκτες ουσίες Εκρηκτικές ουσίες Οξειδωτικές ουσίες

Ταξινόμηση χημικών ουσιών ανάλογα με τις ιδιότητες τους

Παρουσίαση: Παν. Αναγνωστόπουλος, Π-Μ

Εξαιρετικά εύφλεκτες ουσίεςOυσίες και παρασκευάσματα με εξαιρετι-κά χαμηλό σημείο ανάφλεξης και χαμηλό σημείο ζέσεως, καθώς και αέριες ουσίες και παρασκευάσματα που, υπό κανονική θερμοκρασία και πίεση, αναφλέγονται στον αέρα.

Εκρηκτικές ουσίεςΣτερεές, υγρές, παχύρρευστες ή ζελατι-νώδεις ουσίες και παρασκευάσματα που αντιδρούν εξώθερμα και με ταυτόχρονη έκλυση αερίων, ακόμα και χωρίς την πα-ρουσία ατμοσφαιρικού οξυγόνου και που υπό καθορισμένες συνθήκες δοκιμής εκ-πυρσοκροτούν, αναφλέγονται έντονα και γρήγορα ή εκρήγνυνται υπό την επίδρα-ση θερμότητας και περιορισμού.

Oξειδωτικές ουσίεςOυσίες και παρασκευάσματα που σε επα-φή με άλλες ουσίες και ιδίως εύφλεκτες, προκαλούν ισχυρώς εξώθερμη αντίδραση.

Πολύ εύφλεκτες ουσίεςΟυσίες και παρασκευάσματα:

Περίπτωση 1:«Ουσίες που μπορεί να θερμανθούν και να αναφλέγουν στον αέρα σε κανονική θερμοκρασία χωρίς έξωθεν παροχή ενέρ-γειας».

Περίπτωση 2:«Ουσίες σε στερεά κατάσταση, που μπο-ρούν να αναφλέγουν εύκολα μετά από σύντομη επίδραση πηγής ανάφλεξης και που εξακολουθούν να φλέγονται ή να καίγονται μετά την απόσυρση της πηγής ανάφλεξης».

Περίπτωση 3:«Ουσίες σε υγρή κατάσταση, με πολύ χα-μηλό σημείο ανάφλεξης». Περίπτωση 4:«Ουσίες που σε επαφή με το νερό ή με υγρό αέρα εκλύουν εξαιρετικά εύφλεκτα αέρια σε επικίνδυνες ποσότητες».

F E

O

Εύφλεκτες ουσίεςΥγρές ουσίες και παρασκευάσματα με πολύ χαμηλό σημείο ανάφλεξης.

Πολύ εύφλεκτοHighly flammableFacilementinflammableLeichtentzündlich

Eξαιρετικά εύφλεκτοExtremely flammableExtrémementinflammableHochentzündlich

ΕκρηκτικόExplosiveExplosifExplosionsgefährlich

OξειδωτικόOxidizingComburantBrandfödernd

F+

Page 71: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Αρχιμήδης / 71

Β Ανάλογα με την επίδραση τους στον ανθρώπινο οργανισμό οι χημικές ουσίες ταξινομούνται σε:

Τοξικές ουσίες Πολύ τοξικές ουσίες Επιβλαβείς ουσίες Διαβρωτικές ουσίες Ερεθιστικές ουσίες Μεταλλαξιγόνες ουσίες Τοξικές στην αναπαραγωγή ουσίες

Γ Επικίνδυνες ουσίες για το περιβάλλον

Επιβλαβείς ουσίεςOυσίες και παρασκευάσματα που εισπνε-όμενα, καταπινόμενα ή απορροφούμενα μέσω του δέρματος μπορούν να προκα-λέσουν το θάνατο ή οξείες ή χρόνιες βλά-βες της υγείας.

Μεταλλαξιγόνες ουσίεςOυσίες και παρασκευάσματα τα οποία, ει-σπνεόμενα, καταπινόμενα ή απορροφού-μενα μέσω του δέρματος, μπορούν να προκαλέσουν κληρονομικά γενετικά ελατ-τώματα ή να αυξήσουν τη συχνότητα τους.

Διαβρωτικές ουσίεςOυσίες και παρασκευάσματα τα οποία, σε επαφή με ζώντες ιστούς, μπορούν να τους καταστρέψουν.

Ερεθιστικές ουσίεςMη διαβρωτικές ουσίες και παρασκευ-άσματα, τα οποία, με άμεση, παρατετα-μένη ή επαναλαμβανόμενη επαφή με το δέρμα ή τους βλεννογόνους, μπορούν να προκαλέσουν αντίδραση του οργανισμού (υπερευαισθητοποίηση) τέτοια ώστε, με περαιτέρω έκθεση σε αυτή την ουσία ή το παρασκεύασμα, να προκαλούνται χα-ρακτηριστικές επιβλαβείς αντιδράσεις.

Επικίνδυνες για το περιβάλλον ουσίεςΟυσίες και παρασκευάσματα τα οποία, αν εισαχθούν στο περιβάλλον, παρουσι-άζουν ή μπορεί να παρουσιάσουν άμεσο ή μελλοντικό κίνδυνο για έναν ή περισσό-τερους τομείς του περιβάλλοντος.

Τ C

Ν

ΕπιβλαβέςHarmfulNocifMindergiftig

ΔιαβρωτικόCorrosiveCorrosifÄtzend

ΕρεθιστικόIrritantIrrítantReizend

Επικίνδυνο για το περιβάλλονDangerous for theinvironmentDangereux pourl’environnementUmweltgefährlich

ΤοξικόToxicToxiqueGiftig

Πολύ τοξικόVery ToxicTrès ToxiqueSehr giftig

Xn

Τοξικές ουσίεςΟυσίες και παρασκευάσματα που εισπνε-όμενα, καταπινόμενα ή απορροφούμενα μέσω του δέρματος ακόμα και σε μικρές ποσότητες προκαλούν το θάνατο ή οξείες ή χρόνιες βλάβες της υγείας.

Πολύ τοξικές ουσίεςOυσίες και παρασκευάσματα που εισπνε-όμενα, καταπινόμενα ή απορροφούμενα μέσω του δέρματος ακόμη και σε ελάχι-στη ποσότητα προκαλούν το θάνατο ή οξείες ή χρόνιες βλάβες της υγείας.

T+ Xi

Τοξικές στην αναπαραγωγή ουσίεςOυσίες και παρασκευάσματα τα οποία, ει-σπνεόμενα, καταπινόμενα ή απορροφού-μενα μέσω του δέρματος, μπορούν να προκαλέσουν ή να αυξήσουν τη συχνότη-τα μη κληρονομικών επιβλαβών φαινομέ-νων στους απογόνους, ή να επιδράσουν δυσμενώς στις αναπαραγωγικές λειτουρ-γίες ή δυνατότητες των δύο φύλων.

Page 72: Archimedes vol 3 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #3

Επισκεφθείτε το:

www.e-archimedes.gr