ARTIKELBAHASA JAWA
DISUSUN OLEH :1. ALIF JULIS SOFIANA2. AGUNG PANGESTU3. VERA
NANDA .P4. RIKI REVANDI5. ABU HANIFAHKELAS X TKJ
SMK MAARIF NU MANTUPTAHUN PELAJARAN 2014/2015
KETHOPRAK
Wonten ing tanah Jawi kathah kita panggihi asli kabudayan
ingkang maneka warni. Paramila saged kawastanan bilih tiyang Jawi
punika sugih kabudayan, inggih saking basa, kasenian, teknologi,
lan sapanungalanipun. Asil-asil kabudayan kala wau taksih kasimpen
ing tanah Jawi lan wewengkon sanesipun sae awujud seratan,
barang-barang, wewangunan, punapa dene ingkang boten saged kita
tingali nanging saged kita raosaken ingggih punika morma-norma
utawi nilai-nilai ingkang dipunwarisaken deninmg pada leluhur.
Saking asil-asil kabudayan kala wau saged kita mangertosi kados
pundi gesangipun tiyang Jawi ugi watakipun.Asil kabudayan ingkang
awujud kasenian tiyang Jawi punika kathah sanget. Asil budaya
kasenian wonten ingkang arupi seni suwanten (tuladhanipun
karawitan, tembang, lsp.), seni drama utawi sandiwara tradhisisonal
(tuladhanipun ringgit, kethoprak, sandiwara radhio basa Jawi,
lsp.), seni gerak (beksan), seni ukir, lsp. Nagging kairing
lampahipun wekdal saha majenging teknologi, sadaya kasenian kala
wau dangu-dangu kageser saking manahipun tiyang Jawi piyambak.
Tiyang Jawi sapunika langkung remen dhumateng tayangan ingkang
ngandhut budaya saking manca ingkang gampil dipunpanggihi wonten
ing radhio, TV, punapa dene medhia sanesipun. Ewah-ewahan kados
punika tamtu ugi njalari ewah-ewahan ing manah ugi penggalihipun
tiyang Jawi, langkung-langkung generasi enemipun. Ringkesipun,
sapunika tiyang Jawi samsaya luntur kejawenipun, langkung remen
nuladha budaya manca.Salah satunggalipun kasenian ingkang suda
pamiyarsanipun inggih punika kethoprak. Kethoprak inggih punika
kasenian rakyat tiyang Jawi awujud sandiwara utawi drama
tradhisional ngginakaken basa Jawi, lan nyariyosaken cariyos rakyat
tiyang Jawi utawi sanesipun. Kethoprak punika saged kita semerepi
wonten Jawi Tengah, Ngayogyakarta, tuwin Jawi Wetan. Ing Jawi
Tengah lan Ngayogyakarta, kethoprak sampun nyawiji dados budaya
masyarakat. Kethoprak ngantos saged ngasoraken kasenian sanesipun
tuwin dipunremeni dening sedaya lapisan masyarakat ing jaman
semanten.Kethoprak punika ngandhut piwulang ingkang dipunbabar
kanthi sarana pralambang. Dene piwulang wonten ing kethoprak
sipatipun boten ngguroni. Piwulang punika salah satunggalipun
inggih sarana basanipun. Ing kethoprak, saged kita tingali
bedanipun panginanipun tembung-tembung tuwin ukara-ukara ingkang
katumrapaken bocah, tiyang enem, saha tiyang ingkang langkung sepuh
utawi ingkang langkung inggil drajadipun. Ingkang kados punika
ageng sanget ginanipun tumrapipun warga bebrayan Jawi, awit
wekdal-wekdal pungkasan punika saperangan ageng warga bebrayan Jawi
sampun awis ingkang mangertosi undha usukipunbasa Jawi. Langkung
wigatos malih awit undha usuking basa Jawi punika bakalipun nganthi
dhateng suba sita, tata karma saha budi pekerti. Nanging kados
kasenian tradhisional sanesipun, kethoprak ugi sampun kageser ing
manahipun para sutresnanipun kaliyan tayangan-tayangan ingkang
ngandhut budaya manca.
BLANGKON
Blangkoniku sajinis panutup sirah kanggo wong priya sing kagaw
saka bahan kain bathik utawa lurik. Blangkon sejatin wujud modhrn
lan praktis saka iket. Ing busana tradhisional adatJawalan adat
Sundha blangkon dianggo minangka pasangan karo busana beskap.
(miturut Wikipedia)Ing jaman modern iki blangkon ono ing masyarakat
Yogyakarta khususe gunungkidul uwes mulai ilang seka pikiran
masyarakat. Blangkon seng uwes suwe dadi budaya warga jawa iki,
mulai kegiles karo topi-topi seng dadi trend ing kalangan
muda-mudi.Nek arep weroh jinis-jinis blangkon iso mbok woco ing
ngisor iki:Ana sawetara jinis blangkon miturut adat ing papan
panggonan tinamtu. Jinis blangkon antara liya:1. Blangkon Sala,
saka bahan bathik ora nganggo mondholan (trps).2. Blangkon Yogya,
nganggo mondholan.3. Blangkon Kedhu.4. Blangkon Banyumas.5.
Blangkon Sundha, saka bahan bathik, ora nganggo
mondholan.Mondholan, iku wangun sing njendhol ing samburin
blangkon, makili modhl rambut priya sing kerep dibundhel ing mburi.
Blangkon modhl trps, iku wujud sing umum blangkon gagrag Surakarta.
Gaya iki minangka modhifikasi saka gaya Yogyakarta, amarga akh-akh
priya saiki arambut cendhak. Modhl trps iki digaw kanthi njait
langsung mondholan ing bagan mburi blangkon. Saliyan saka suku Jawa
, ana uga sawetara suku sing migunakak panutup sirah sajinis
blangkon nanging bda wujud, yaiku suku Sundha, suku Madura, suku
Bali, lan sapanunggalan. (Wikipedia)Ing pikiranne para mudha jaman
saiki, nganggo blangkon iku koyo ndadeke deweke tambah katrok,
cupu, ketinggalan jaman lan sak liyan-liyane. Ningo nek awake dewe
nganggo. Podo wae wes melu nglestarekake budaya jawa. Dadi ora
eneng seng jenenge wong jowo ilang jawane.Kenapa ora? Neng Daerah
Istimewa Yogyakarta netapke dino blangkon saben minggune. Umpamane
dino setu dadi dino blangkon, dadi saben dina setu bocah-bocah
seklah do nganggo blangkon seko SD, SMP, SMK, lan SMA. Dadine para
pelajar ing kutho Yogyakarta duwe kekhasan karo kutho-kutho
liyane.Aku nduwe pepinginan supoyo sesok blangkon iso dadi benda
sing ora mung diweruhi wong Yogyakarta tok. Ningo bisa diweruhi ing
mata internasional. Dadine ora mung dingo warga Indonesia ningo
warga mancanegara
WAYANG KULIT
Pagelaran wayang kulit dimainak dhalang kondhang ing Indonesia,
Ki Manteb Sudharsono. Lakon Gathotkaca Winisuda.Wayang Kulit iku
salah sawijining pagelaran wayang ingkang mbabarak lakon
mahabharata utawa ramayana sing wayang digaw saka kulit. Jinising
wayang iki kang paling disenengi ing Tanah Jawa. Wayang iki digaw
saka kulit kang ditatah lan dintha kaya dn manungsa. Umum wayang
kulit nglakonak lakon Wayang Purwa, nanging ana uga kang nganggo
Crita Menak lan Babad Tanah Jawa, crita agama (Kristen, Buddha),
perjuwangan, lan manka warna crita liyan.Wayang kulit dilakokak ing
layar putih kang sinebut kelir. Dn wayang-wayang kuwi ditancepak
ing debog ana ing sisih tengen lan kiwan dhalang. Gamelan kang ana
ing sisih mburi ngiringi pagelaran iki. Pagelaran wayang wis
diakoni dning UNESCO ing tanggal 7 November 2003, dadi karya
kabudayan kang di pni ing babagan crita dongng lan warisan kang
berharga banget (Masterpiece of Oral and Intangible Heritage of
Humanity). Suwalik, UNESCO nyuwun supaya Indonesia njaga (preserve)
warisan kuwi.[1]
WAYANG KLITHIK
Wayang Klitik sinebut uga Wayang Krucil[1] yaiku wayang kang
digaw saka kayu, kang wujud padha karo wayang kulit.[2] Wayang iki
nduweni ciri khas yaiku yn ta ditanggap ora nganggo gedhebog
tancepat nanging nganggo kayu kang wis dibolong-bolongi.[2] Crita
kang kerep ditanggapk yaiku nyaritakak Damarwulan lan
Majapait.[2]Wayang iki campurane wayang golek lan wayang kulit.
Praupane kaya wayang kulit nanging digawe seka kayu. Amarga seka
kayu, awake wayang tanpa cempurit. Pagelarane ora nganggo
kelir/layar. Debog kanggo tancepan diganti nganggo kayu kang wis
dibolongi, jenenge slanggan. Wayang iki wis arang digelar.
WAYANG GOLEK
Wayang Golk Wayang Golk uga akh wong sing arani wayang
tengul.[2] Wayang iki digaw saka kayu lan diklabni kayata manungsa.
Sumbering crita kajupuk saka Sejarah kayata crita Untung Suropati,
Batavia, Sultan Agung, Banten, Trunajaya, lsp.[2] Crita wayang iki
uga bisa kajupuk saka dongng ngara Arab.[2] Yn pntas kang dadi ciri
khas wayang golk yaiku ora nganggo kelir utawa layar kayata wayang
kulit.[2]
WAYANG BBR
Wayang bbr yaku wayang kang digaw saka kain utawa kulit lembu
kang awujud bbran (lembaran).[1] Wayang Bbr yaiku mori digambari
wayang dipitontonak sarana dibbr banjur dicritakak.[2] Saben bbran
kuwi nggambarak sakadegan crita. Yen wis rampung dilakonk, bbrane
digulung manh.[1] Wayang iki digaw jaman krajaan Majapait.[1]
Wayang iki asal saka Pacitan lan Gunung Kidul.[3] Wayang iki digaw
kanthi kuwat ing bab rong dimensin kanthi seni lukis ing kanvas.[3]
Wong-wong kang nglstarkak wayang iki yaiku: Musyafiq kanthi gaw
wayang bbr kang narasin paraga-paraga wayang, Suhartono kanthi
luwih nyiptakake figur wayang kang corak dkoratif lan ornamntik,
Agus Nuryanto gaw wayang bbr kanthi saka wujud wayang purwa banjur
diabstraksi saka ralitas urip manungsa ing saben dinan.[3] Para
pesungging wayang bbr kang saka Sragn kecamatan Tanon iki tetep
njaga khas wayang saka tinggalan krajan Majapait kang critan Panji
Asmara Bagun lan Galuh Skar Taji.[4] Regan wayang antaran 200 wu
nganti 200 yuta rupiyah.[4] Yn pasaran wis ram mung isih ana
alangan kang banget wigatin yaiku hak cipta kang durung duw.[4]
Dhalang wayang iki anataran Ki Narmanto Hadi Kusumo saka dhusun
Gelaran, Dsa Bejiharjo.[5] Wayang bbr iki saka kulit kayu mlinjo
kang digulung dadi papat.[5] Wektu tanggapan mung sakjam
telungpuluh menit.[5] Ditanggap rolas wong wis klebu dhalang lan
paragan.[5] lakon kayata Ki Rmng Mangunjoyo.[5]
WAYANG WONG
Pandawa lan Kresna ing satunggaling adegan pagelaran wayang
wong.Wayang wong utawi Wayang uwong menika salah satunggalipun
jenis teater tradhisional Jawa. [1] Wayang Wong menika gabungan
antawisipun seni drama ingkang ngrembaka ing negeri kilen (Eropa)
kaliyan seni pagelaran wayang ingkang ngrembaka ing pulo Jawa. [1]
Lakon wayang ingkang dipungelar menika saking crita-crita wayang
purwa. [1] Wayang uwong utaminipun ngrembaka ing kraton lan
golongan priyayi utawi bangsawan. [1]
