6

Aby w przyszłości odwiedzający to miejsce mogli zapoznać się z przedteleskopowymi sposobami obserwacji nieba, specjalnie 1. Stare Miasto w Elblągu

Elbląska starówka została odbudo-wana na obrysach starych murów

z zachowaniem średniowiecznego układu ulic. To urokliwe miejsce, gdzie znajdują się najważniejsze zabytki: katedra p.w. św. Mikołaja – najważniejsza budowla sakralna miasta, ścieżka kościelna z XIV w. – wąskie przejście między kamienicami łączące dwie ulice, brama targowa, Centrum Sztuki Galeria EL – mieszczące się w dawnym kościele dominikańskim z XIII w., biblio-teka elbląska – niegdyś zespół szpitalny p.w. Świętego Ducha.Więcej na www.ielblag.pl

2. Park BAŻANTARNIA w ElbląguPark Bażantarnia nazywany jest

„małymi Bieszczadami”. Górskie cechy terenu, zbocza pokryte bukowo-grabowym

lasem, strumyki, jary – to sprawia, że Ba-żantarnia jest ulubionym miejscem odpo-czynku elblążan. Bażantarnia to idealne

miejsce do spacerów, uprawiania nordic walking, czy też wycieczek rowerowych. W otulinie lasu Bażantarni znajduje się Góra Chrobrego, gdzie latem działa park li-nowy, a zimą centrum sportów zimowych.Więcej na www.bazantarnia.blogspot.com

3. Muzeum Mikołaja Kopernika we FromborkuMuzeum realizuje projekt Park

Astronomiczny Muzeum Mikołaja Ko-pernika we Fromborku, którego ideą jest stworzenie miejsca, w którym będzie moż-na obserwować obiekty na niebie przy pomocy instrumentów astronomicznych, jakimi posługiwali się astronomowie od XVI w. po dzień dzisiejszy. W tym celu zostanie rozbudowane istniejące obserwa-torium astronomiczne w miejscu zwanym Górą Żurawią (ok. 2 km na południe od Fromborka), poprzez budowę nowych pawilonów obserwacyjnych, przeznaczo-nych dla instrumentów astronomicznych, które muzeum posiada w swoich zbiorach. Wśród nich znajdują się dwa XIX-wieczne teleskopy, instrument przejściowy Bam-berga oraz XX-wieczna kamera do wyko-nywania zdjęć sztucznych satelitów ziemi.

ATRAKCJE TURYSTYCZNE WARMII I MAZUR

Fot.

Arc

h. U

rząd

Mia

sta

Elbl

ąg

Fot.

Dor

ota

Kru

szyń

ska

Fot.

Jola

nta

Kos

icka

Fo

t. Jo

lant

a K

osic

ka

dla parku zostanie wykonana rekonstruk-cja instrumentarium Mikołaja Koperni-ka. Planowana jest także rekonstrukcja XVII-wiecznych lunet, tzw. kaliskich, które były używane przez jezuitów w Kaliszu do obserwacji plam na Słońcu. Realizacja pro-jektu jest przewidziana na lata 2013-2014.Więcej na www.frombork.art.pl

4. Bazylika archikatedralna we FromborkuŚredniowieczna, gotycka katedra

pod wezwaniem Wniebowzięcia Naj-świętszej Marii Panny i św. Andrzeja Apostoła to najstarsza budowla frombor-skiego Wzgórza Katedralnego. Zbudo-wana w latach 1329-1388 posiada kilka

1 2

3 4

7

przybudówek, w tym dwie kaplice: św. Jerzego (tzw. Kaplica Polska) i Zbawiciela (zwana kaplicą Szembeka). W katedrze znajdują się jedne z najsłynniejszych w kraju organy barokowe. Fromborską atrakcją kulturalną jest Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej odbywający się każdego roku we wszystkie niedziele od końca czerwca do sierpnia. Koncerty organowe w katedrze fromborskiej mają długą, ponad 45-letnią tradycję.Więcej na www.frombork.art.pl

5.  Muzeum Misyjno-Etnograficzne Księży Werbistów w Pieniężnie

Muzeum Misyjno – Etnograficzne Księ-ży Werbistów w Pieniężnie to „Misyjne

Serce Polski”. Kryje najbogatszą w Polsce kościelną kolekcję związaną z kulturą i religiami świata. Zwiedzanie odbywa się pod hasłem: „w jedną godzinę do-okoła świata”, gdyż zbiory pochodzą z Chin, Japonii, Filipin, Indii, Indonezji, Papui Nowej Gwinei, Afryki i Ameryki Łacińskiej. Unikalne eksponaty to dary polskich misjonarzy. Do dyspozycji gości jest przewodnik, kawiarenka, księgarnia z pamiątkami oraz sala kinowa. Więcej na www.seminarium.org.pl/muzeum

6. Rejs tramwajem wodnym „Ilavia”Iławę i okolice można podziwiać

z pokładu miejskiego tramwaju wodnego

„Ilavia”. Rejsy spacerowe i czarterowe po najdłuższym jeziorze w Polsce organi-zowane są przy bulwarze Jana Pawła II, w samym centrum Iławy, tuż przy galerii handlowej nad Małym Jeziorakiem. Rejs trwa około godziny i odbywa się przy minimum 10 osobach. Statek w tym cza-sie opływa Wielką Żuławę – największą wyspę śródlądową w Polsce, wpływa też na teren Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego. Jednorazowo zabiera na pokład 30 pasażerów.Więcej na www.sport-ilawa.pl

7. Międzynarodowy Festiwal Jazzu Tradycyjnego Old Jazz Meeting „Złota Tarka”

„Złota Tarka” to jedna z największych imprez poświęconych jazzowi tradycyj-nemu w Europie. Tradycja festiwalu sięga lat sześćdziesiątych. Pierwsze edycje odbywały się w warszawskiej „Stodo-le”. Od 1995 roku jazz rozbrzmiewa w amfiteatrze im. Louisa Armstronga, który wybudowany został specjalnie na potrzeby festiwalu. Każdego roku impreza przyciąga do Iławy wielu fa-nów jazzu tradycyjnego z całego świata.

W kilkudziesięciu wydarzeniach, które organizowane są każdego roku w ramach festiwalu, udział biorą też licznie turyści przebywający w Iławie i tej części Polski. W 2014 roku festiwal odbywać się będzie w dniach 8-9.08.2014 r.Więcej na www.zlotatarka.pl

8. Kościół farny p.w. św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim

Najokazalszym budynkiem w Nowym Mieście Lubawskim i jego okolicach jest kościół farny p.w. św. Tomasza Apostoła. Zachowana obecnie średniowieczna bu-dowla jest trójnawową bazyliką z podnie-sioną nawą środkową i z wysoką wieżą w elewacji zachodniej. Lokacja Nowego

Miasta Lubawskiego w 1325 roku po-zwala przypuszczać, że najstarsza część prezbiterium powstała ok. 1330 roku (dobudowana do kościoła drewnianego) tzn. dwuprzęsłowa sala z przyporami, posiadająca dwa okna od południa i jed-no od północy. Kościół farny p.w. św. Tomasza Apostoła, mocą dekretu „Sacra Congregatio pro Cultu Divino” papieża Pawła VI, od 21 października 1971 roku nosi godność Bazyliki Mniejszej, a od roku 2012 jest również Kolegiatą.Więcej na www.itnowemiasto.pl

9. Wyciąg nart wodnych w OstródzieW centrum miasta Ostróda znaj-

duje się Jezioro Drwęckie, które stanowi integralną część miasta i posiada roz-winiętą infrastrukturę. Znajduje się tu między innymi wyciąg do nart wodnych długości 800 m. Na nabrzeżu ulokowany został również nowoczesny amfiteatr, będący największym tego typu zadaszo-nym obiektem w regionie. Jednorazowo występy może obejrzeć 2500 osób. Przy

nabrzeżu dodatkową atrakcją jest nowo-czesna fontanna wyposażona w system audiowizualny. Wzrok przyciągają wie-lobarwne pokazy świetlne wzbogacone muzyką. Granicząca z nią promenada zaprasza do przytulnych kafejek i restau-racji, a także ekskluzywnych hoteli. Więcej na www.mazury-zachodnie.pl Fo

t. w

ww

.ilaw

a.pl

Fot. 

ww

w.il

awa.

pl

Fot.

Arc

h. U

rząd

Mia

sta

Ost

róda

Fo

t. U

rząd

Mie

jski

w

 Now

ym M

ieśc

ie L

ubaw

skim

Fot.

Arc

h. U

rząd

Mie

jski

w P

ieni

ężni

e

5

6

8

79

8

10. Muzeum Bitwy pod GrunwaldemMuzeum znajduje się nie-

wielkiej wsi Grunwald, w pobliżu której przed ponad sześciuset laty rozegrała się jedna z największych średniowiecznych bitew. Salon wystawowy ulokowany jest w pawilonie pod amfiteatrem, a w nim szereg wystaw, diorama bitwy, a w sali

kinowej prezentowane są atrakcyjne filmy edukacyjne. Najważniejszą impre-zą współorganizowaną przez muzeum są odbywające się w połowie lipca Dni Grunwaldu – święto dla osób kochających średniowiecze i etos rycerski. Największą atrakcją jest odtwarzana przez prawie dwa tysiące rekonstruktorów inscenizacja bitwy. Muzeum organizuje także wiele innych imprez: „Noc Muzeów Tajemnice Grunwaldzkiego Pobojowiska”, wystawy, plenery, konferencje naukowe, czy też turnieje rycerskie.Więcej na www.muzeum.grunwald.pl

11. Skansen w OlsztynkuSkansen, a właściwie Mu-

zeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny, położony jest nad rzeką Jemiołówką i jest najstarszym skansenem na dzisiejszych ziemiach polskich – jego początki sięgają 1909 roku. W parku etnograficznym zachowała się bogata ekspozycja domów mieszkalnych, bu-dowli sakralnych, gospodarczych oraz przemysłowych z Warmii, Mazur, Sambii

i Małej Litwy. Można tu zobaczyć ory-ginalne chałupy, a w nich autentyczne wyposażenie wnętrz, między innymi przepiękne piece kaflowe. Duże wrażenie robią wiatraki – najstarszy pochodzi z końca XVIII wieku. W skansenie często odbywają się jarmarki, a jesienią – tar-gi chłopskie, podczas których można nabyć ciekawe wyroby rzemieślnicze i skosztować lokalnych potraw. Muzeum czynne jest od połowy kwietnia do końca października.Więcej na www.muzeumolsztynek.pl

12. Destylarnia w Jabłonce k/NidzicyDestylarnia mieści się w peł-

nej uroku wsi Jabłonka, nieopodal histo-rycznego miasta Nidzica i jest rodzinną manufakturą słynącą przede wszystkim z produkcji jedynej polskiej whisky, a tak-że innych szlachetnych i oryginalnych trunków, będących owocem pasji, kre-atywności i szacunku do tradycji. W 2013 roku udostępniono destylarnię wraz ze składem beczek oraz specjalnym pawilo-nem pokazowym dla zorganizowanych grup zwiedzających. Przewodnik wpro-

wadza zwiedzających w arkany wiedzy na temat procesu wytwarzania rozmaitych napitków. Podczas wycieczki po manu-fakturze stanąć można twarzą w twarz z oryginalnymi, ręcznie wykonanymi miedzianymi kotłami destylacyjnymi, kadziami zaciernymi i fermentacyjnymi.Więcej na www.kozuba.pl

13. Interaktywne Muzeum Państwa Krzyżackiego w Działdowie

Muzeum mieści się w zabytkowym budyn-ku ratusza zlokalizowanego w centrum starego miasta. Na jego potrzeby zago-spodarowany został ratuszowy dziedzi-niec, w którego przestrzeń wchodzi się przez bramę, przy której ustawiono posągi

rycerzy krzyżackich. Charakter muzeum, a przede wszystkim jego nowoczesność i interaktywność – daje odwiedzającym możliwość poruszania się w dowolny sposób po prezentowanych treściach. Muzeum w założeniach oferuje formę edukacji rozwijającą aktywną ciekawość, poprzez poznawanie przeszłości od jej wie-lu nieznanych dotąd stron, wykorzystując do tego zawansowaną technikę. Wstęp do muzeum jest bezpłatny.Więcej na www.muzeum.dzialdowo.pl

14. Planetarium i Obserwa-torium Astronomiczne w Olsztynie

Olsztyńskie planetarium od blisko czter-dziestu lat stanowi jedną z głównych atrakcji turystycznych Olsztyna, a od roku 2012 zainaugurowano w nim nowoczesny, cyfrowy system projekcyjny. Dwa projek-tory video wyposażone w odpowiednią optykę pokrywają obrazem liczącym łącznie 16 milionów pikseli, całą kopułę sali projekcyjnej. Obraz otaczający widza dookoła sterowany jest na żywo za po-mocą oprogramowania, które pozwala

na zaprezentowanie gwieździstego nieba, zachodzących na nim zjawisk widzianych w dowolnej chwili i z dowolnego miejsca na Ziemi lub w kosmosie. System projek-cyjny działa także jako projektor filmów wykonanych w technice fulldome, które znajdują się w ofercie planetarium. Więcej www.planetarium.olsztyn.pl

Fot.

Arc

h. M

uzeu

m w

 Gru

nwal

dzie

Fo

t. A

rch.

MBL

Ols

ztyn

ek

Fot.

ww

w.k

ozub

a.pl

Fot.

Arc

h. M

uzeu

m w

 Dzi

ałdo

wie

Fo

t. A

dam

Bar

tnik

owsk

i

cd. na str. 17

10

13

11

14

12

17

15. Zamek biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim

Zamek biskupów warmińskich należy do najlepiej zachowanych zabytków ar-chitektury gotyckiej w Polsce. Z powodu dużej wartości historycznej i artystycznej został uznany za pomnik kultury o randze światowej. Wzniesiony został na miejscu niewielkiego grodu pruskiego, przy ujściu Symsarny do Łyny. Budowę zamku rozpo-częto w latach 1350-1355, za urzędowania biskupa Jana z Miśni. Od końca XVI w. warownia stopniowo zatracała obronny charakter i przekształcała się w okazały dwór. Do 1795r. pełniła funkcję siedziby biskupów warmińskich, a jego rezydentami byli tacy wybitni przedstawiciele kultury polskiej, jak: Mikołaj Kopernik, Jan Dan-tyszek, Stanisław Hozjusz, Marcin Kromer oraz Ignacy Krasicki. Obecnie zamek jest udostępniany do zwiedzania jako oddział Muzeum Warmii i Mazur. Spośród zam-kowych sal na szczególną uwagę zasługuje Wielki Refektarz i kaplica z rokokowym wyposażeniem snycerskim. Przedzamcze zostało zaadaptowane na stylowy hotel.Więcej na www.muzeum.olsztyn.pl

16. Bunkry w Mamerkach k/WęgorzewaKwatera Naczelnego Do-

wództwa Wojsk Lądowych w Mamerkach stanowi najlepiej zachowanych w Polsce kompleksów bunkrów. Północną gra-nicę kwatery stanowi niedokończony Kanał Mazurski, którego jedna ze śluz jest największym tego typu obiektem

INFORMACJE TURYSTYCZNENA WARMII I MAZURACH

hydrotechnicznym w Polsce. 29 niezbu-rzonych schronów czyni z Mamerek uni-katowy obiekt fortyfikacyjny na skalę europejską. W skład kompleksu wchodzi bunkier „gigant”, którego ściany i stropy mają grubość 7 metrów. W bunkrze tego typu mieszkał podczas wojny Adolf Hitler. Korytarze i wnętrza schronów są nieznisz-czone i dostępne dla turystów. Zachowały się zejścia do kanałów oraz cały kanał techniczny łączący bunkry numer 28 i 30. Niemcy nie zdążyli wysadzić schronów, zostały one opuszczone bez walki przez wojska Wermachtu w styczniu 1945r. Więcej na www.mamerki.eu

17. Twierdza Boyen w GiżyckuTwierdza stanowi perłę w ko-ronie zabytków architektury

obronnej północnej Polski. Obiekt wybu-dowano w latach 1844 – 1855. Fort wznie-siono na planie sześcioramiennej gwiazdy. Całość otoczona jest wałami, suchą fosą i wysokim do 8 metrów murem Carno-ta. Bastiony noszą nazwy własne Miecz, Prawo, Światło, Hermann, Leopold i Lu-dwig i związane są z postacią „promotora” budowy twierdzy – gen. Hermanna von Boyena. Obiekt wyposażony jest w cztery bramy: giżycką, kętrzyńską, prochową i wodną. Twierdza jest obecnie atrakcją turystyczną i miejscem licznych imprez i festiwali muzycznych, m.in. słynnego fe-stiwalu szantowego czy Mazury HIP-HOP Festiwal.Więcej na www.twierdzaboyen.pl

18. Wieża ciśnień w GiżyckuBudynek (zwany Wodną Wie-żą) z czerwonej, nieotynko-

wanej cegły został wybudowany w 1900 r. w stylu neogotyckim. Wzniesiony został w najwyższym punkcie ówczesnego Gi-życka, nieopodal starego cmentarza. Nad wejściem znajdują się dwie tarcze herbo-we ukazujące historyczne barwy Mazur i herb Giżycka. Wieża była elementem

miejskiej sieci wodociągowej. Zbiornik wodny o średnicy ponad 8 m umieszczony był w kopule wieży i mieścił ok. 200 m³ wody. Sama konstrukcja ma wysokość 25 m. W latach 90.tych wieża została wykupiona przez mieszkańca Giżycka, Henryka Górnego, odremontowana i od-dana do użytku, jako atrakcja turystyczna. W środku, wchodząc po 129 stopniach,

mamy możliwość obejrzenia małej galerii sztuki oraz pamiątek z Giżycka z mi-nionych 100 lat – zdjęć, dokumentów i drobiazgów. Na szczycie wieży znajduje się kawiarnia (162 m n.p.m.) oraz taras z widokiem na przepiękną panoramę miasta i jez. Niegocin. Więcej na www.wieza-gizycko.pl

19. Muzeum Sprzętu Wojskowego w MrągowieJedyne muzeum o tematycz-

ne militarnej na Warmii i Mazurach. Kolekcja liczy około 50 pojazdów i jest sukcesywnie rozwijana. Pojazdy są wy-eksponowane na wolnym powietrzu, można je obejrzeć z bliska, do wielu z nich można wejść. Istnieje możliwość zorganizowania przejażdżki czołgiem czy transporterem opancerzonym. W mu-zeum można zobaczyć głównie pojazdy, które były wykorzystywane przez armie byłego Układu Warszawskiego. Perełką jest idealnie zachowany czołg T-34, znany z filmu „Czterej Pancerni i Pies”.Więcej na www.muzeum.mragowo.pl

Fot.

ww

w.g

izyc

ko.tu

ryst

yka.

pl

Fot.

ww

w.g

izyc

ko.tu

ryst

yka.

pl

Fot.

Mar

cin

Wos

ik

Fot.

Arc

hiw

um

Fot.

Piot

r Bar

tosz

ewic

z

cd. ze str. 8

1516

1819

17

18

22. Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego – Leśniczówka Pranie

Oprócz wspaniałego muzeum, w którym można zapoznać się z twórczością Gał-czyńskiego, organizowane są różne imprezy kulturalne, recytacja wierszy Gałczyńskiego i prezentacje muzyki poważnej, gdzie przy-jeżdżają poeci, wybitni aktorzy oraz wielu gości zainteresowanych sztuką. We wnętrzu budynku odtworzono warszawski gabinet poety. Ekspozycja obejmuje także liczne zdjęcia, rękopisy, listy i pamiątki. Dojazd możliwy jest od strony lądu i wody (Jezioro Nidzkie). Muzeum znajduje się ok. 6 km od Rucianego-Nidy; czynne cały rok. W lipcu i sierpniu muzeum nieczynne w czasie trwania koncertów. Więcej na www.lesniczowkapranie.art.pl.

23. Park Dzikich Zwierząt w KadzidłowieO poszczególnych zwierzę-

tach, ich gatunkach oraz zwyczajach można dowiedzieć się więcej nie tylko na lekcji przyrody lub z książek. Warto zobaczyć je podczas zwiedzania z przewodnikiem w Parku Dzikich Zwierząt. Zwierzęta można podziwiać, karmić i głaskać na dużym obszarze przeznaczonym dla nich do wybiegu. Są to sarny, jelenie, daniele oraz rzadkie gatunki: syberyjskie jelenie Dybowskiego, św. Huberta, a nawet żubry, łosie i wilki. Na specjalnie ogrodzonym terenie znajduje się wiele gatunków ptactwa leśnego, m.in.: czaple, żurawie, puchacze.Więcej na www.kadzidlowo.pl

24. Leśna ścieżka dydaktyczna „Las Ochronny Szast” w Piszu

Las Ochronny „Szast” to obszar, na którym pozostawiono wszystkie połamane i prze-wrócone przez huragan z 2002 roku drzewa. Leśnicy nie uprzątnęli drewna, a odnowienie lasu następuje tam tylko i wyłącznie w spo-sób naturalny (sukcesja naturalna). Ścieżka składa się z dwóch tras o różnych długościach

20. Ferma jeleniowatych w Kosewie GórnymFerma działa już od 30 lat.

Spacerując łąkami można zaprzyjaźnić się z jeleniami, danielami oraz muflonami i ich bardziej dzikimi współtowarzyszami. Wizyta daje możliwość zgłębienia istot-nych informacji dotyczących biologii i eko-logii jeleniowatych podanych w przystępny

i atrakcyjny sposób, a także niepowta-rzalną okazję podziwiania unikalnego w skali kraju zbioru poroży krajowych oraz egzotycznych gatunków rodziny jeleniowatych. W muzeum przyrodniczym można również zobaczyć opowieść o czte-rech porach roku w życiu jeleniowatych i innych mazurskich zwierząt, wyrażoną w pięknych zdjęciach oraz nastrojowej muzyce połączonej z odgłosami natury.Więcej na www.kosewopan.pl

21. Ogrody pokazowe & motylarnia koło MrągowaJest to najbardziej pachnące

i kolorowe miejsce na Mazurach. Wszystko za sprawą połączenia wielu gatunków roślin w różne ogrodowe style, tematy

(2 i 7 km) zaczynających się w Lesie Miejskim w Piszu. Dla ułatwienia obserwacji restytucji procesów przyrodniczych wybudowano: drewnianą wieżę widokową o wysokości oko-ło 12 metrów (ponad połamanymi drzewami), wysoki pomost – galeria widokowa nad rzeką Pisą – wyjątkowo w tym miejscu malowniczą. Galeria ma długość ponad 120 metrów oraz 2,5 m wysokości. Na ścieżce znajduje się

system informacyjny zawierający tablice pre-zentujące m.in. opis uszkodzeń drzewostanów powstałych w wyniku huraganu.Więcej na www.lotmp.pl

25. Kolej wąskotorowa w EłkuEłcka Kolej Wąskotorowa jest jedną z nielicznych kolei tego

typu na terenie Polski, funkcjonującą do dnia dzisiejszego. Jej głównym zadaniem był przewóz mieszkańców okolicznych wsi do Ełku, czasem transportowano również towary. Działalności kolejki nie przerwała II wojna światowa ani zmiana przynależ-ności państwowej – aż do lat 90. XX wieku nadal służyła jako regionalne źródło trans-portu. Obecnie prowadzi jedynie kursy tury-styczne. Można również zwiedzić bezpłatnie Muzeum Ełckiej Kolei Wąskotorowej. Znaj-dziemy w nim przedmioty wyprodukowane przed 1945rokiem, od dawnego urządzenia do datowania kartonowych biletów, przez miniaturowe modele lokomotyw, po zbiór przedmiotów używanych niegdyś na co dzień w pracy konduktorów, zawiadowców, dróżników. Na stacji EKW znajduje się skansen pszczelarski i pracownia rzeźby.Więcej na www.mhe-elk.pl

ogrodnicze oraz dzięki motylom mazur-skich łąk, które latają swobodnie pośród zwiedzających. Wizyta w ogrodach poka-zowych & motylarni to nie tylko spotkanie z przyrodą, ale również edukacja na łonie natury poprzez zabawę. Ogród dysponuje placem zabaw dla dzieci.Więcej na www.ogrodymarkiewicz.pl

Fot.

Żane

ta S

tein

er

Fot.

Łuka

sz B

orko

wsk

i

Fot.

Arc

h. N

adle

śnic

two

Pisz

Fo

t. Ro

mua

ld D

anilu

k

Fot.

Mag

dale

na M

arki

ewic

z20

2224

2523

21