15
1974- 1988)1398( 28 -وینشهای ن پوشاد پیشرفته وهشی موه علمی پژو نشریavailable online @ amnc.aut.ac.ir [email protected] بات:ر مکاته دا عهداریخ دریافت: ت97/11/06 یخ پذیرش: تار98/02/14 )C 24 ( فولرنیل با نانو ساختارترکی برهمکنش تنامی ترمودیرسی بر*2 احمدی ، رویا1 لی سروستانیحمدرضا ج م، تهران، ایران ری شهر)ره(نی خمیامر ام یادگامی واحده آزاد اسنشگان، دا و نخبگاهشگران جوانی دکتری، باشگاه پژو دانشجو1 ، تهران، ایرانمیه آزاد اسنشگا ری، دا شهر)ره( نی خمیامر ام یادگایه، واحدنشکده علوم پامی، دا، گروه شینشیار دا2 فولرنین خالص و همچن کربنه24 با فولرنتریلنفجاری تده اکنش ما برهمین مطالعه در ا این گرفت. برایارسی قررد بر محاسباتی مورانیوم به صورت و ژرمیلیسیم تلقیح شده با سست آمده ازقات به دتریل و مشت و تلقیح شده، تعمولی فولرن های م ساختار منظور، ابتدانه سازیت، مورد بهیکربندی متفاو ساختار در دو پی نانونفجاری وده اش میان ما برهمکن روی ساختارهای برFrontier molecular orbital وIR محاسباتپس گرفت. سار هندسی قرغییرات، ت)ΔG int ( آزاد گیبسرات انرژی، تغیییای جذب شیمیر انرژی گرفت. مقادی شده صورتینه به رویتریل بری تایند جذب شیمیند که فرآین داد نشا)K th ( کینامی تعادل ترمودی و ثابت)ΔH int ( آنتالپیزا ووبخودی، گرماانیوم خ و ژرمیلیسیم تلقیح شده با س نانو ساختارهایین خالص و همچن سطح فولرن، فواصل)Cv( ویژهیت گرمایر ظرفی. مقادیر میباشدمکان پذیظ تجربی از لحاده و ا برگشت ناپذیر بوتریل تاسیتاشتند که حسیت از آن دیل با نانو ساختارها حکاتر تقات، و چگالی مشتC-N وN-O پیوندده و در عین حالهش پیدا کرتب کای سطح فولرن به مرا رو شدن برارت پس از جذبت به حر نسبتال های اوربیمترهایراست. پاری داشته ا چشمگی آن افزایشبی تخرینفجار و قدرتر ا سرعت و فشا گرفتند وارسی قررد بر نیز موریای و پتانسیل شیمیته، سختیکتروفیلیسید گپ انرژی، الن مولکولی مانا کرده و پیدری چشمگیش با فولرن کاهشتریل بعد از برهمکنکی ت الکتری هدایتند کهن داد نتایج نشاری اندازه گی براییای الکتروشیمیاخت حسگرهایوفعال در سده الکترن یک ما به عنوا از فولرن میتوانستفاده نمود.تریل ا تیلیسیم،نفجاری، سلی، فولرن، مواد ال، تئوری تابع چگاتری تانیوم ژرمدیژگان کلی وا چکیده

available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

نشریه علمی پژوهشی مواد پیشرفته و پوشش های نوین- 28 )1398(1988 -1974available online @ amnc.aut.ac.ir

[email protected] :عهده دار مکاتبات

تاریخ دریافت:97/11/06

تاریخ پذیرش:98/02/14

)C24( بررسی ترمودینامیکی برهمکنش تتریل با نانو ساختار فولرن

محمدرضا جاللی سروستانی1، رویا احمدی2*

1 دانشجوی دکتری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسالمی واحد یادگار امام خمینی)ره( شهر ری، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه شیمی، دانشکده علوم پایه، واحد یادگار امام خمینی )ره( شهر ری، دانشگاه آزاد اسالمی، تهران، ایران

در این مطالعه برهمکنش ماده انفجاری تتریل با فولرن 24 کربنه خالص و همچنین فولرن تلقیح شده با سیلیسیم و ژرمانیوم به صورت محاسباتی مورد بررسی قرار گرفت. برای این از به دست آمده مشتقات و تتریل تلقیح شده، و معمولی فولرن های ساختار ابتدا منظور، بهینه سازی مورد متفاوت، پیکربندی دو در ساختار نانو و انفجاری ماده میان برهمکنش هندسی قرار گرفت. سپس محاسبات IR و Frontier molecular orbital بر روی ساختارهای تغییرات ،)ΔGint( آزاد گیبس انرژی تغییرات انرژی جذب شیمیایی، بهینه شده صورت گرفت. مقادیر آنتالپی )ΔHint( و ثابت تعادل ترمودینامیکی )Kth( نشان دادند که فرآیند جذب شیمیایی تتریل بر روی سطح فولرن خالص و همچنین نانو ساختارهای تلقیح شده با سیلیسیم و ژرمانیوم خوبخودی، گرمازا و برگشت ناپذیر بوده و از لحاظ تجربی امکان پذیر می باشد. مقادیر ظرفیت گرمایی ویژه )Cv(، فواصل پیوند N-O و C-N، و چگالی مشتقات تتریل با نانو ساختارها حکایت از آن داشتند که حساسیت تتریل نسبت به حرارت پس از جذب شدن بر روی سطح فولرن به مراتب کاهش پیدا کرده و در عین حال سرعت و فشار انفجار و قدرت تخریبی آن افزایش چشمگیری داشته است. پارامترهای اوربیتال های مولکولی مانند گپ انرژی، الکتروفیلیسیته، سختی و پتانسیل شیمیایی نیز مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج نشان دادند که هدایت الکتریکی تتریل بعد از برهمکنش با فولرن کاهش چشمگیری پیدا کرده و از فولرن می توان به عنوان یک ماده الکتروفعال در ساخت حسگرهای الکتروشیمیایی برای اندازه گیری

تتریل استفاده نمود. سیلیسیم، انفجاری، مواد فولرن، چگالی، تابع تئوری تتریل،

ژرمانیومواژگان کلیدی

چکیده

Page 2: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

Abstract

Keywords

Interaction of Tetryl on the Surface of Nanostructure of Fullerene (C24)

M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi2*

1. Phd Student, Young Researchers and Elite Club, Yadegar-e-Imam Khomeini (RAH) Shahr-e-Rey Branch, Islamic Azad

University, Tehran, Iran

2. Associate Professor, Department of Chemistry, Yadegar-e-Imam Khomeini (RAH) Shahre-rey Branch, Islamic Azad Uni-

versity, Tehran, Iran

This paper investigates the interaction of tetryl on the surface of pure C24, Si-doped C24 and Ge-doped C24 by density functional theory. For this purpose, the structures

of tetryl, pure and doped fullerenes and their complexes were optimized geometrically. Then, IR and frontier molecular orbital calculations were implemented on them. The obtained adsorption energies, Gibbs free energy variations, enthalpy changes, and thermodynamic equilibrium constants showed that the interaction of tetryl with pure and doped fullerenes is exothermic, spontaneous, irreversible and experimentally possible. The calculated specific heat capacity values proved the heat sensitivity has declined significantly after adsorption of tetryl on the surface of nanostructure. The N-O and C-O bond lengths and density of tetryl complexes with C24 exhibited the detonation pressure, explosion velocity and energetic features of tetryl have enhanced considerably after its coating on the fullerene. Molecu-lar orbital parameters such as band gap, chemical potential, electrophilicity, chemical hardness, and maximum transferred charge capacity have also been evaluated and the results indicated that the electric conductivity of C24 has decreased after absorbing of tetryl on the surface of nano-adsorbent. Therefore, fullerene can be used as an electroactive sensing material in the construction of novel electrochemical sensors for the detection of tetryl.

Tetryl؛ Density functional theory؛ Explosives؛ Silicon؛ Germanium

Page 3: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

1976

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

)C24( بررسی ترمودینامیکی برهمکنش تتریل با نانو ساختار فولرن

1- مقدمهتتریل نام به بیشتر که آنیتروآنیلین N-متیل-N-6،4،2-تترا شناخته می شود، یک ماده منفجره بوده که معموال در ساخت بمب و سالح های جنگی از آن استفاده می گردد. تتریل که ساختار شیمیایی آن در شکل )1الف( نیز آمده است برای نخستین بار در سال 1883 اول جهانی در جنگ های و گردید سنتز رامبورگ توسط میالدی قرار گرفت استفاده مورد وفور به در ساخت مهمات جنگی دوم و ]3-1[. این ماده به شکل پودر زرد رنگ بوده و برای سنتز آن ابتدا دی متیل آنیلین را در اسید سولفوریک غلیظ حل می کنند تا دی متیل آنیلین سولفات تشکیل شود و سپس از مخلوط اسید نیتریک و اسید سولفوریک برای نیتراته کردن آن و تولید تتریل استفاده می نمایند. سرعت انفجار این ماده پر انرژی بسیار باال و حدود 7200 الی 7300 متر بر ثانیه می باشد. شایان ذکر است که قدرت و سرعت انفجار تتریل بسیار باال است به گونه ای که در دوره جنگ جهانی اول از آن به عنوان پربازده ترین سازنده مواد منفجره یاد می کردند ]7-4[. تتریل در گروه ترکیبات نیتروآروماتیک قرار دارد که به شدت سمی بوده و تاثیرات سوئی بر محیط زیست می گذارند. طبق مطالعات پیشین مقادیر جزئی تتریل باعث ایجاد سردرد، خونریزی بینی، حالت تهوع، کاهش وزن، واکنش های حساسیتی شدید، کم خونی، آب مروارید، بثورات شدید پوستی، احساس خستگی و اختالل در عملکرد کبد می گردد. عالوه براین، تتریل سرطان زا بوده و باعث ایجاد جهش های ژنتیکی در انسان و سایر موجودات زنده می گردد ]12-8[. از سوی دیگر، طبق انجام شده شهرها و مکان هایی که اطراف کارخانه های تحقیقات تولید مهمات جنگی، سایت های نظامی و کشتی های جنگی غرق شده قرار دارند، بیشتر مستعد آلوده شدن به مواد انفجاری هستند و علت اصلی نشر این آالینده ها به محیط زیست، استفاده از روش های نا مناسب دفع، انفجار باز و احتراق مواد انفجاری می باشد. از این رو حذف و اندازه گیری تتریل از اهمیت زیادی برخوردار است. البته موضوع دیگری که اهمیت اندازه گیری ترکیبات انفجاری نیتروآروماتیک را دوچندان می نماید این است که گروه های تروریستی به وفور از این ترکیبات برای ساخت سالح استفاده می نمایند، در نتیجه، شناسایی و اندازه گیری این ترکیبات می تواند سرنخ مناسبی برای پیدا نمودن این

گروه ها باشد و از جنبه های امنیتی بسیار مفید واقع شود ]13-20[.تاکنون روش های متعددی برای اندازه گیری تتریل گزارش شده اند که از جمله آن ها می توان به کروماتوگرافی گازی )GC(، کروماتوگرافی مایع با عملکرد باال )HPLC(، طیف بینی فلورسانس و طیف سنجی جرمی )MS( اشاره نمود. متاسفانه این روش ها با وجود حساسیت و حد تشخیص خوبی که دارند، دارای معایبی هستند که استفاده از آن ها را سخت می نمایند. از معایب این روش ها می توان به دستگاهوری پیچیده و گران، مصرف زیاد حالل های آلی که خود آالینده محیط زیست هستند، نیاز به مراحل پیش تغلیظ و آماده سازی نمونه، آنالیز طوالنی و زمان بر و نیاز به کاربرهایی ماهر برای انجام مراحل آزمایش

اشاره نمود. خوشبختانه حسگرها را می توان به عنوان جایگزین مناسبی برای این روش ها معرفی نمود زیرا حسگرها ابزارهای کوچک و قابل حملی هستند که دستگاهوری ارزان و ساده ای دارند و از جمله مزایای آنها می توان به گزینش پذیری باال، گستره خطی وسیع، قابلیت استفاده در نمونه های رنگی و کدر، سادگی، مقرون به صرفه بودن، عدم نیاز به مراحل پیش تغلیظ و آماده سازی نمونه و زمان کوتاه آنالیز اشاره نمود ]25-21[. اما نخستین گام در طراحی یک حسگر پیدا نمودن یک ماده تشخیص دهنده شیمیایی است که با آنالیت برهمکنش بسیار قوی داشته باشد و این برهمکنش به یک تغییر قابل توجه در یک پارامتر قابل اندازه گیری در محیط اطراف مبدل منجر گردد. از طرف دیگر، پس از سنتز فولرن )C60(، فولرن ها توجه های بیشماری را در سراسر جهان به دلیل خواص ویژه شیمیایی و فیزیکی که دارند و همچنین کاربردهای فراوانشان در حوزه دارو رسانی، بیولوژی، شیمی و علم الکترونیک، به سمت خود جلب نموده اند و در میان فولرن های کوچک تر C24 )شکل1)ب(( گزینه مناسبی جهت مطالعه در زمینه نانوتکنولوژی و بیوشیمی می باشد زیرا دارای مساحت سطحی ویژه

بسیار خوبی می باشد ]26-29[.نکته دیگری که اهمیت بررسی برهمکنش مواد انفجاری با فولرن را دوچندان می نماید این است که در برخی از تحقیقات پیشین ثابت شده است که الیه نشانی مواد انفجاری بر روی نانو ساختارها در بعضی موارد، منجر به افزایش واکنش پذیری و تقویت خواص انرژتیک مواد پرانرژی و همچنین کاهش حساسیت آن ها نسبت به حرارت می گردد ]32-30[. از این رو، در این مطالعه برای نخستین بار فرآیند جذب سطحی تتریل بر روی نانو ساختار فولرن )C24( با استفاده از تئوری تابع چگالی مورد بررسی قرار گرفت و عملکرد این نانو ساختار در حذف تتریل و شناسایی آن به وسیله حسگرهای مختلف مورد مطالعه

قرار گرفت.

2- روش های محاسباتیابتدا ساختارهای تتریل، فولرن تمام کربنه خالص، فولرن تلقیح شده با سیلیسیم و ژرمانیوم )نانو ساختار تنها در موقعیتی که با تتریل وارد تلقیح گردید.(، ژرمانیوم یا اتم سیلیسیم با یک برهمکنش می شد همچنین کمپلکس های تتریل و فولرن در دو حالت متفاوت، با استفاده Gauss View و nanotube modeller 1.3.0.3 از نرم افزارهای3.1 رسم گردید و بهینه سازی هندسی بر روی آنها صورت گرفت. در مرحله بعدی محاسبات IR و Frontier molecular orbital بر روی تمامی ساختارها با استفاده از نرم افزار اسپارتان در گستره دمایی 298/15 الی 398/15 با گام دمایی 10 درجه انجام شد. الزم به ذکر است که همه محاسبات در حالل آب و فشار 1 اتمسفر در نظر گرفته شدند. تمامی محاسبات با استفاده از تئوری تابع چگالی و سری پایه دلیل این به پایه سری این گرفت. صورت B3LYP/6-31G(d(انتخاب شده که در بسیاری از مطالعات صورت گرفته نتایج حاصل

Page 4: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

1977

جاللی سروستانی و احمدی

شکل 1: ساختار و نام آیوپاک تتریل و طریقه شماره گذاری اتمهای آن )الف(، ساختار فولرن 24 کربنه )ب(

نتایج تجربی داشته است ]22-31[. با از سری پایه مطابقت خوبی واکنش مورد مطالعه به طور کلی به شرح زیر می باشد:

24 24 Tetryl C Tetryl C+ → − )1(

پس از اتمام محاسبات، از روابط 2 الی 5 برای محاسبه مقادیر انرژی جذب شیمیایی )Echemisorption(، تغییرات آنتالپی )ΔHint(، تغییرات انرژی

آزاد گیبس )ΔGint(، ثابت تعادل ترمودینامیکی )Kth( استفاده گردید.

( ) ( ) ( )( )( )chemisorption Tetryl C24 Tetryl C24E E E E−= − + )2(

( ) ( ) ( )( )( )int Tetryl C24 Tetryl C24H H H H−∆ = − + )3(

( ) ( ) ( )( )( )int Tetryl C24 Tetryl C24G G G G−∆ = − + )4(

( ) th intK exp G RT= −∆ )5(

در رابطه شماره E ،2 نشان دهنده انرژی کل الکترونی هر یک از ساختارهای تتریل، نانو ساختار و کمپلکس تتریل-فولرن پس از انجام بهینه سازی هندسی می باشد. در رابطه شمارهH ،3 نماد آنتالپی مواد و الکترونی ساختار انرژی از جمع کردن که مطالعه می باشد مورد آنتالپی حرارتی )Hth( به دست می آید. نماد G نیز در رابطه شماره 4، برای نشان دادن انرژی آزادی گیبس هر یک از ساختار ها در نظر گرفته شده است که از جمع کردن انرژی کل الکترونی هر ساختار با انرژی آزاد گیبس حرارتی )Gth( به دست می آید. در حقیقت هر سه پارامتر انرژی جذب شیمیایی، تغییرات آنتالپی و تغییرات انرژی آزاد گیبس به ترتیب از کم نمودن انرژی کل الکترونی، آنتالپی و انرژی آزاد گیبس کمپلکس تتریل-فولرن از مجموع انرژی کل الکترونی، آنتالپی و انرژی آزاد گیبس فولرن و تتریل به دست می آیند. در معادله شماره 5 هم R و T به ترتیب نشان دهنده ثابت گازهای ایده آل و دما

برحسب کلوین هستند ]32-35[.گپ جمله از مولکولی اوربیتال های با مرتبط پارامترهای ،)µ( شیمیایی پتانسیل ،)η( شیمیایی سختی ،)HLG( انرژی

الکتروفیلیسیته )ω( و شاخص حداگثر بار منتقل شده )ΔNmax( با استفاده از روابط شماره 6 الی 10 محاسبه شدند.

LUMO HOMOHLG E E= − )6(

( )LUMO HOMO E E2η −= )7(

( )LUMO HOMO E E2µ += )8(

2

2µω η= )9(

maxN µη∆ = − )10(

انرژی ترتیب به EHOMO و ELUMO باال، در شده ذکر روابط در باالترین انرژی و نشده اشغال مولکولی اوربیتال پایین ترین

اوربیتال مولکولی اشغال شده می باشند ]36-38[.

3- بحث و نتایج3-1- بررسی انرژی جذب شیمیایی و خواص ساختاری

در این مطالعه، همانگونه که در شکل های شماره 2 و 3 نشان داده شده است، ماده منفجره تتریل از دو موقعیت کربن شماره 6 و کربن شماره 7 بر روی سطح C24 خالص و همچنین فولرن تلقیح شده با سیلیسیم و ژرمانیوم قرار گرفته است. و فرآیند جذب شیمیایی تتریل در هر دو حالت مورد بررسی قرار گرفته است. این دو موقعیت به این دلیل برای بررسی برهمکنش تتریل با فولرن انتخاب شدند نانو با برهمکنش وارد و بوده آزاد نیترو گروه های آن ها در که خواص در تغییری اینکه احتمال رو، این از نمی گردد. ساختار و درک فهم منظور به آید، کمتر می باشد. به وجود آن انفجاری راحت تر مطالعات انجام شده در این پروژه، هر یک از محصوالت با نامی اختصاری نام گذاری شده اند که در ادامه به شیوه نام گذاری

آن ها پرداخته خواهد شد:

Page 5: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

1978

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

)C24( بررسی ترمودینامیکی برهمکنش تتریل با نانو ساختار فولرن

مشتقی که از برهمکنش کربن شماره 6 تتریل با فولرن به وجود آمده است )شکل 2(، به صورت I-Isomer نامیده می شود. در این مشتق فولرن به طور مستقیم در تماس با حلقه بنزن تتریل می باشد. بر خالص، C24 بر است، عالوه در شکل مشخص که همانگونه همکنش تتریل با فولرن تلقیح شده با سیلیسم و ژرمانیوم نیز مورد بررسی قرار گرفته است که محصول حاصل از این دو برهمکنش نامگذاری Ge-I-Isomer Si-I –Isomer و با عبارات به ترتیب

شده اند.گرفته نظر در مشتقی برای ،II-Isomer نام دیگر طرف از شده است که از برهمکنش کربن شماره 7 گروه متیل موجود در ساختار شیمیایی تتریل به فولرن به وجود آمده است )شکل 3(. اثر تلقیح شدن فولرن با سیلیسیم و ژرمانیوم نیز در این موقعیت هم Ge- و Si-II –Isomer مورد مطالعه قرار گرفته است و نام های

با تلقیح شده فولرن با تتریل برای مشتق ترتیب به II-Isomer

سیلیسیم و ژرمانیوم در نظر گرفته شده اند. ،2 شماره رابطه از مشتقات تمامی برای شیمیایی جذب انرژی محاسبه گردید و مقادیر به دست آمده در جدول شماره 1 گزارش که می دهند نشان وضوح به جدول در موجود داده های گردید. فرآیند جذب شیمیایی تتریل بر روی سطح فولرن خالص و همچنین از لحاظ تجربی امکان با سیلیسیم و ژرمانیوم، فولرن تلقیح شده پذیر است، زیرا مقدار انرژی جذب شیمیایی برای تمامی مشتقات 2 در شکل های که ]24-22[. همانطور منفی می باشد به شدت اتم های کربن شماره 6 و 7 تتریل و 3، مالحظه می شود فاصله

و یافته است کاهش چشم گیری بهینه سازی، از بعد نانوجاذب تا این پدیده خود مدرک دیگری است که قوی بودن برهمکنش و

شیمیایی بودن جذب را تایید می نماید.با توجه به اینکه پیوندهای میان نیتروژن و اکسیژن نقش مهمی عاملی گروه دارای انرژی پر مواد تخریبی و انفجاری قدرت در شد، رسم ترکیبات ساختار اینکه از پس می نماید. ایفا نیترو بر روی تمامی ترکیبات صورت گرفت و در بهینه سازی هندسی مرحله بعدی مقدار فواصل پیوند میان اتم های نیتروژن و اکسیژن با آن واکنش از حاصل مشتقات همچنین و تتریل ساختار در 1 شماره در جدول و سپس گرفته قرار اندازه گیری مورد فولرن گزارش گردیدند. همانگونه که از داده های موجود در جدول شماره و نیتروژن میان پیوند فواصل شد، متوجه راحتی به می توان 1اکسیژن در مشتقات فولرنه نسبت به تتریل خالص به شدت افزایش یافته است. و این پدیده نشان دهنده این است که پیوندهای میان اتم های نیتروژن و اکسیژن به مراتب در مشتقات فولرنه سست تر گشته اند و راحت تر گسسته می شوند. به عبارتی دیگر، ساختارهای فولرنه واکنش احتراق و انفجار را آسان تر انجام داده و قدرت انفجار

در آنها به شکل چشمگیری افزایش یافته است ]26[.نکته حائز اهمیت دیگری که از اطالعات موجود در جدول می توان دریافت این است که در ایزومرهای II افزایش قابل مالحظه تری در فواصل پیوند میان نیتروژن و اکسیژن نسبت به ایزومرهای I رخ داده است و این امر هم در مورد مشتق فولرن خالص و همچنین مشتق های فولرن تلقیح شده با سیلیسیم و ژرمانیوم صدق می کند.

I در ایزومرهای C24 شکل 2: ساختار تتریل و کمپلکس های آن باتوجه: رنگ اتمهای کربن-خاکستری، اکسیژن-قرمز، هیدروژن-سفید، نیتروژن-آبی، سیلیسیم- بنفش و ژرمانیم –مشکی نمایش داده شده است.

Page 6: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

1979

جاللی سروستانی و احمدی

و بیشترین افزایش در فواصل پیوند در طول پیوند میان نیتروژن شماره 2 و اکسیژن های1 و 2 به چشم می خورد. در نتیجه می توان کربن از فولرن و تتریل برهمکنش از که محصوالتی که گفت از قدرت تخریبی بیشتری برخوردارند شماره 7 به وجود آمده اند، ]27[. چنانچه بخواهیم اثر تلقیح شدن را بر فواصل پیوند بررسی کنیم، درمی یابیم که در ایزومرهای I تلقیح شدن تاثیر چندانی بر از پس II ایزومرهای در حالیکه در نگذاشته است پیوندها طول اتم های با تتریل با برهمکنش موقعیت در فولرن نمودن تلقیح افزایش در این پیوندها زیاد شده اند و سیلیسیم و ژرمانیوم طول مورد پیوندهای نیتروژن 2 با اکسیژن های 1 و 2 محسوس تر است. و Si-II –Isomer از Ge-II-Isomer پیوندهای طول واقع، در همچنین II-Isomer بیشتر می باشد. به همین دلیل انتظار می رود ساختارهای بقیه به نسبت Ge-II-Isomer انفجاری خواص که

بررسی شده، بیشتر باشد.از قرار گرفت، چگالی می باشد که بررسی بعدی که مورد پارامتر به آن شده بهینه ساختار بر حجم مشتق هر جرم کردن تقسیم زیرا است برخوردار زیادی اهمیت از چگالی محاسبه آمد. دست با مستقیمی و ارتباط مشخص پارامتر این و12، روابط 11 طبق

سرعت و فشار انفجار دارد.

( ) ( )1

1 1 1 2 4 2 2D 1.01 NM Q 1 1.30ρ= + )11(

1 1 1 2 4 2 2P 1.558NM Q ρ= )12(

در روابط 11 و D ،12 فشار انفجار، P نماد فشار انفجار، N تعداد M احتراق، فرآیند در شده تولید گازی محصوالت مول های میانگین جرم مولی محصوالت گازی تولید شده در پروسه انفجار، انفجاری ماده چگالی ρ و احتراق حین در شده آزاد گرمای Qمی باشد. همانطور که از داده ارائه شده در جدول 1 کامال مشخص و فولرن خالص با برهمکنش از تتریل پس میزان چگالی است، همچنین فولرن دوپه شده با سلیسیم کاهش یافته است. به عبارتی دیگر، فشار و سرعت انفجار تتریل و همچنین قدرت تخریبی آن با دوپه شده فولرن و خالص فولرن روی بر از جذب شدن پس کردن تلقیح از پس چگالی میزان اما، شده است. کم سیلیسیم و 1/314 به 1/304 از را افزایش چشمگیری ژرمانیوم با فولرن 1/311 به ترتیب در ایزومرهای I و II تجربه کرده است. که این پدیده نشان دهنده آن است که مشتقات تتریل با فولرن دوپه شده با مقایسه در بیشتری انفجاری دارای فشار و سرعت ژرمانیوم با تتریل خالص هستند و قدرت تخریبی آنها افزایش چشمگیری یافته است ]28-31[. شایان ذکر است که بر اساس مطالعات IR انجام شده هیچ گونه فرکانس منفی برای هیچ یک از ساختار ها مشاهده نگردید و مقادیر کمترین فرکانس گزارش شده در جدول 1 نیز که

همگی مثبت هستند، تایید کننده این موضوع است.

II در ایزومرهای C24 شکل 3: ساختار تتریل و کمپلکس های آن باتوجه: رنگ اتمهای کربن-خاکستری، اکسیژن-قرمز، هیدروژن-سفید، نیتروژن-آبی، سیلیسیم- بنفش و ژرمانیم –مشکی نمایش داده شده است.

Page 7: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

1980

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

)C24( بررسی ترمودینامیکی برهمکنش تتریل با نانو ساختار فولرن

ترمودینامیکی پارامترهای بررسی و محاسبه -2-3فرآیند جذب شیمیایی تتریل

از استفاده با ΔHint گزارش شده در جدول 2، که همگی مقادیر برهمکنش که می دهند نشان گشته اند، محاسبه 3 شماره رابطه تتریل با هر سه نانو ساختار گرماده می باشد زیرا مقدار این پارامتر برای هر شش مشتق مورد بررسی منفی می باشد. به عبارت دیگر و خالص فولرن سطح روی بر تتریل شیمیایی جذب فرآیند در فولرن تلقیح شده با سیلیسیم و ژرمانیوم مقدار زیادی گرما و انرژی

جدول 1: مقادیر انرژی کل، انرژی جذب شیمیایی، کمترین فرکانس به دست آمده، جرم، حجم، چگالی و فواصل پیوند برای تتریل و مشتقات آن با فولرن خالص و فولرن تلقیح شده با سیلیسیم و ژرمانیوم

ساختار نانو از که است این نشان دهنده امر این و می گردد آزاد حرارتی حسگرهای وسیله به تتریل شناسایی در می توان فولرن استفاده نمود ]30[. در این حسگرها از یک ترمیستور بسیار حساس در آمده وجود به تغییرات که می گردد استفاده مبدل عنوان به دمای محیط که ناشی از پیشرفت یک واکنش به شدت گرمازا و اگر چه به ذکر است، اندازه می گیرد. الزم را یا گرماگیر می باشد مقدار ΔHint پس از تلقیح کردن فولرن با سیلیسیم و ژرمانیوم تا حدودی افزایش یافته است اما همچنان مقدار آن منفی می باشد و

Page 8: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

1981

جاللی سروستانی و احمدی

فرآیند تشکیل مشتقات فولرن تلقیح شده نیز با وجود این افزایش، فرآیند در خللی نمی تواند شدن زیاد این نتیجه در و بوده منفی از ایجاد کند. نکته حائز اهمیت دیگری که جذب سطحی تتریل این جدول می توان دریافت، این است که ΔHint ایزومرهای I از نشان موضوع این .]24[ می باشد منفی تر II ایزومرهای ΔHint

تا از کربن شماره 6 می دهد که برهمکنش میان تتریل و فولرن حدودی گرماده تر بوده و از نظر تجربی امکان پذیرتر می باشد. دما یکی از پارامترهای مهمی است که می تواند بر روی فرآیند جذب شیمیایی یک ماده بسیار اثر گذار باشد. از این رو، تاثیر دما نیز بر که همانگونه گرفت. قرار بررسی مورد آنتالپی هم تغییرات روی برای ΔHint نمود، مقدار به وضوح مشاهده در جدول 2 می توان Si-I–Isomer و II-Isomer تمامی مشتقات به جز دو محصولنتیجه گرفت بنابراین می توان افزایش دما مثبت تر شده است. با تمامی در و جاذب تتریل میان برهمکنش برای بهینه دمای که این دما زیرا در بررسی شده 298/15 کلوین می باشد حالت های البته شده است. مشاهده مشتقات اغلب برای ΔHint منفی ترین II-Isomer الزم به ذکر است که با وجود اینکه در رابطه با ترکیبکمی حدود تا تشکیل آنتالپی تغییرات مقدار Si-I –Isomer و منفی تر شده است اما این تغییرات بسیار جزئی می باشد که تفاوت

معنا داری را میان دمای اتاق و 398/15 کلوین ایجاد نمی کند. از این رو می توان نتیجه گرفت که دمای اتاق بهترین دما برای فرآیند

جذب سطحی تتریل می باشد.به 3 شماره جدول در شده گزارش ΔGint مقادیر که همانطور وضوح نشان می دهند، فرآیند جذب شیمیایی تتریل بر روی سطح تلقیح فولرن و خالص )فولرن مطالعه مورد ساختار نانو سه هر پارامتر این زیرا وژرمانیوم( خودبخودی می باشد با سیلیسیم شده برای همه مشتقات منفی به دست آمده است. با نگاهی دقیق تر به جدول متوجه می شویم که فرآیند تشکیل ایزومرهای I هم برای مشتق فولرن خالص و هم برای فولرن های تلقیح شده با سیلیسیم II خودبخودی تر ایزومرهای فرآیند تشکیل به و ژرمانیوم نسبت به I ایزومرهای برای شده محاسبه ΔGint مقدار زیرا می باشد آمده دست به ΔGint مقدار از منفی تر مالحظه ای قابل طور می باشد مطالعه مورد دمایی گستره کل در II ایزومرهای برای ]23[. نکته مهم دیگری که از اطالعات موجود در جدول به چشم می خورد این است که بهترین دما برای برهمکنش تتریل و فولرن در تمامی حالت های بررسی شده، 298 کلوین می باشد زیرا مقدار ΔGint برای هر شش مشتق مورد بررسی با افزایش دما به صورت

چشم گیری کاهش پیدا کرده است. این پدیده می تواند به این دلیل

جدول 2: مقادیر تغییرات آنتالپی فرآیند جذب سطحی تتریل بر روی سطح فولرن در گستره دمایی 298 الی 398 کلوین.

Page 9: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

1982

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

)C24( بررسی ترمودینامیکی برهمکنش تتریل با نانو ساختار فولرن

باشد که تمایل تتریل در دماهای باالتر به شرکت در واکنش های به نسبت دیگر عبارتی به و می یابد افزایش انفجاری و احتراقی شوک و حرارت حساس است. مطلب حائز اهمیت دیگری که در این جدول وجود دارد این است که برهمکنش فولرن تمام کربنه خالص با تتریل نسبت به فولرن تلقیح شده با سیلیسیم و ژرمانیوم برای گیبس آزاد انرژی تغییرات مقدار زیرا است خودبخودی تر مشتقات فولرن تلقیح شده با سیلیسیم و ژرمانیوم مقداری مثبت تر ایجاد سطحی جذب فرآیند در خللی مسئله این اما شده است. داده است، رخ ΔGint در که افزایشی وجود با زیرا نمود نخواهد اما همچنان این کمیت منفی می باشد که نشان دهنده خودبخودی

بودن این فرآیند است.ثابت تعادل ترمودینامیکی فرآیند جذب سطحی تتریل با جایگذاری مقادیر تغییرات انرژی آزاد گیبس به دست آمده در مرحله قبل، در در جدول آمده به دست نتایج و رابطه شماره 5، محاسبه گردید در جدول موجود داده های از ارائه شده اند. همانطورکه 4 شماره شماره 4 کامال مشخص است، فرآیند جذب سطحی تتریل در تمامی طرفه، یک کامال بررسی مورد دمایی محدوده کل در و حاالت برگشت ناپذیر و غیر تعادلی می باشد زیرا مقدار ثابت ترمودینامیکی برای همه محصوالت عدد بسیار بزرگ و مثبتی می باشد. همانگونه که از نتایج حاصل از تغییرات انرژی آزاد گیبس و همچنین تغییرات

جدول 3: مقادیر تغییرات انرژی آزاد گیبس فرآیند جذب شیمیایی تتریل بر روی سطح فولرن در گستره دمایی 298 الی 398 کلوین.

آنتالپی هم انتظار می رفت. فرآیند تشکیل ایزومرهای I نسبت به به عبارت دیگر و II یکطرفه تر می باشد ایزومرهای فرآیند سنتز تتریل با نانو ساختار برهمکنش قوی تری از موقعیت کربن شماره این ترمودینامیکی تشکیل ثابت پارامتر مزایای از یکی دارد. 6است که این کمیت می تواند اثر دما را به طور مشخص تری نسبت پارامترها نشان دهد ]27-25[. و همانگونه که در جدول بقیه به در مشتقات همه برای Kth بزرگ ترین نمود مشاهده می توان دمای اتاق به دست آمده است و با افزایش دما این کمیت به شکل شدیدی افت می کند. بنابراین، دمای 298/15 کلوین بهترین دما ثابت تعادل نیز مقدار اینجا برای تشکیل همه مشتقات است. در ترمودینامیکی مشتقات فولرنه خالص تمام کربن از مشتقات فولرن بزرگ تر و مثبت تر تا حدودی ژرمانیوم و سیلیسیم با تلقیح شده است. اما با این حال، این فرآیند برای همه ترکیبات مورد مطالعه

یک طرفه و غیر تعادلی می باشد.

)Cv( 3-3- محاسبه و بررسی ظرفیت گرمایی ویژهظرفیت گرمایی ویژه معادل مقدار گرمایی است که الزم است مقدار مشخصی از ماده دریافت نماید تا دمای آن به اندازه 1 درجه افزایش جهت برای مناسبی پارامتر می تواند کمیت این رو، این از یابد. ارزیابی و تخمین حساسیت یک ماده انفجاری نسبت به حرارت و

Page 10: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

1983

جاللی سروستانی و احمدی

جدول 4: مقادیر ثابت تشکیل ترمودینامیکی فرآیند جذب شیمیایی تتریل بر روی سطح فولرن در گستره دمایی 298 الی 398 کلوین.

شوک باشد. به همین دلیل ظرفیت گرمایی ویژه تمام ترکیبات در محدوده دمایی 298 الی/398 کلوین محاسبه و در جدول شماره 5 گزارش گردیدند. همانطور که اطالعات وجود در جدول به وضوح نشان می دهند مقدار ظرفیت گرمایی ویژه مشتقات فولرنه از تتریل خالص به مراتب بیشتر می باشد. این موضوع نشان دهنده این است که برای افزایش دمای مشتقات فولرنه به حرارت بیشتری نسبت به تتریل خالص نیاز داریم و حساسیت مشتقات فولرنه نسبت به حرارت و شوک به طور قابل توجهی کاهش یافته است. نکته مهمی که می توان در این جدول مالحظه نمود این است که مقدار افزایش Cv در مشتقات دوپه شده با ژرمانیوم بیشتر از مشتقات تلقیح شده

از بیشتر نیز سیلیسیم با شده تلقیح مشتقات Cv و سیلیسیم با نمودن تلقیح بنابراین، می باشد. خالص کربنه تمام فولرن مشتق فولرن، منجر به کاهش بیشتر حساسیت نسبت به گرما گشته است. II ایزومرهای و I ایزومرهای Cv مقادیر به دقیق تر نگاهی با از این دو گروه درمی یابیم که تفاوت شاخص و معنا داری میان ایزومرها دیده نمی شود ]22-26[. بنابراین حساسیت آنها نسبت به بخواهیم در صورتیکه داشت. نخواهند معناداری تفاوت نیز گرما تاثیر دما را بر این متغییر ارزیابی کنیم در می یابیم که با افزایش دما Cv نیز به صورت خطی زیاد خواهد شد و این پدیده در مورد

تمامی مشتقات صدق می نماید.

های اوربیتال محاسبات نتایج تحلیل و تجزیه -4-3مولکولی

جمله از آن فولرنه مشتقات و تتریل ساختاری خواص از برخی میان انرژی گاف ،)EH و EL( لومو و هومو اوربیتال های انرژی ،)ω( الکتروفیلیسیته ،)HLG( اوربیتال های مولکولی هومو و لومو ،)( شیمیایی سختی ،)ΔNmax( منتقل شده الکترون بیشترین )µ( مورد محاسبه قرار گرفته پتانسیل شیمیایی ممان دوقطبی و و نتایج در جدول شماره 6 گزارش گردید. اوربیتال هومو باالترین اوربیتال پایین ترین لومو اوربیتال و اشغال شده ملکولی اوربیتال دو این میان انرژی اختالف و می باشند نشده اشغال مولکولی اوربیتال تحت عنوان گاف انرژی شناخته می شود که آن را معموال با عالمت HLG نمایش می دهند. این پارامتر را می توان با استفاده از معادله شماره 6، محاسبه نمود. همانطور که به وضوح در جدول شماره 6، مشاهده می گردد، میزان گاف انرژی تتریل و نانوساختار پس از جذب شدن تتریل بر روی سطح فولرن در تمامی مشتقات افزایش یافته است. و با توجه به این که ترکیباتی که گاف انرژی باالیی دارند، نیازمند انرژی بیشتری برای انتقال الکترون به حالت و رسانایی که گرفت نتیجه می توان بنابراین هستند. برانگیخته فولرن ساختار نانو با برهمکنش از پس تتریل الکتریکی هدایت به طور چشم گیری کاهش یافته است. این پدیده نشان دهنده آن

است که فولرن یک ماده الکتروفعال مناسب برای ساخت

Page 11: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

1984

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

)C24( بررسی ترمودینامیکی برهمکنش تتریل با نانو ساختار فولرن

جدول 5: مقادیر ظرفیت گرمایی ویژه )Cv( برای تتریل و مشتقات فولرنه آن در گستره دمایی 298 الی 398 کلوین.

می باشد، تتریل اندازه گیری جهت الکتروشیمیایی حسگرهای بر تتریل از جذب شدن بعد الکتریکی که از کاهش هدایت زیرا روی سطح فولرن به وجود می آید، می توان به عنوان یک سیگنال مناسب جهت اندازه گیری این ترکیب سمی استفاده نمود ]20[. از ویژگی های اوربیتال های مولکولی اشاره به این مسئله مهم است که الکترون های اتم های تشکیل دهنده یک مولکول در اوربیتال های مولکولی آن قرار می گیرند. اوربیتال مولکولی حاصل جمع یا تفاضل اوربیتال مولکولی انواع اتمی است. اوربیتال توابع موج دو یا چند را به دو نوع پیوندی و ضّد پیوندی تقسیم بندی می کنند. در زمان واکنش اگر برهم کنش میان اوربیتال های اتمی از نوع برهم کنش مثبت یا سازنده باشد در این صورت توابع موجی مربوط به اتم ها با همدیگر جمع می شوند و اوربیتال مولکولی حاصل شده از نوع پیوندی است. در حالیکه اگر برهم کنش بین اوربیتال های اتمی از نوع برهم کنش منفی، غیر سازنده یا مخّرب باشد در این صورت گرفته نظر در همدیگر از اتم ها به مربوط موجی توابع تفاضل می شود و اوربیتال مولکولی حاصل شده از نوع ضّد پیوندی است با پیوندی مولکولی اوربیتال های دادن نشان معموالبرای .]36[توجه به نحوه تشکیل و شکل از نمادهای σ و π برای اوربیتال های مولکولی ضد پیوندی از نمادهای *σ و *π استفاده می شود. اوربیتال

مولکولی σ زمانی تشکیل می شود که دو اوربیتال اتمی s که تقارن در p اتمی اوربیتال دو یا شوند نزدیک همدیگر به دارند کروی امتداد یکدیگر به همدیگر نزدیک شوند. یا زمانی که یک اوربیتال اتمی s و یک اوربیتال اتمی p در این حالت هم پوشانی کنند، این اوربیتال ها اوربیتال مولکولی σ را تشکیل می دهند ]37[. در حالیکه اوربیتال یک و p اتمی اوربیتال یک یا p اتمی اوربیتال دو اگر اتمی d به صورت موازی به همدیگر نزدیک شوند. در این حالت هم پوشانی این اوربیتال های اتمی، اوربیتال مولکولی π را تشکیل اوربیتال های مولکولی نشان داده شده از مشاهده شکل می دهد. در شکل های شماره 4 و 5، به این نتیجه می رسیم که همپوشانی میان ماده تتریل و نانو ساختارها از نوع همپوشانی مثبت بوده، در نوع از برهم کنش ها این از اوربیتال های مولکولی حاصله نتیجه اوربیتال های مولکولی پیوندی است، که این مسئله پایداری یا به عبارتی کم شدن انرژی اوربیتال های مولکولی هومو که الکترونها در آن جای می گیرند را در ایزومرهای حاصله نسبت به نانو ساختار

اولیه مربوط به آن ایزومرها را روشنی شرح می دهد ]35[. شیمیایی سختی گرفته است قرار ارزیابی مورد که بعدی پارامتر می باشد که با استفاده از معادله شماره 7، قابل محاسبه می باشد. نرمی میزان تخمین برای آل ایده متغییر یک شیمیایی سختی

Page 12: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

1985

جاللی سروستانی و احمدی

میزان سختی شیمیایی که واقع، هرچقدر در است. مولکول یک شیمیایی سخت تر نظر از مولکول آن باشد، بیشتر مولکول یک میزان است قابل مالحظه جدول در که همانگونه و بود. خواهد فولرن بر روی سطح تتریل از جذب شدن سختی شیمیایی پس می توانند نرم ترکیبات اینکه به توجه با و شده است بیشتر دهند، تغییر ترکیبات سخت از آسان تر را الکترونی خود دانسیته شیمیایی واکنش های وارد می توانند راحت تر مواد این نتیجه در برای که را الکترونی انتقاالت می توانند نرم ترکیبات زیرا شوند انجام راحت تر را می باشند ضروری شیمیایی واکنش های انجام دهند ]28-25[. بنابراین می توان نتیجه گرفت که واکنش پذیری مشتقات فولرنه از تتریل خالص کمتر است و به عبارتی مشتقات می باشند. پایدارتر تنها تتریل به نسبت انرژتیک لحاظ از فولرنه مقدار پتانسیل شیمیایی نیز که محاسبه آن برای به دست آوردن الکتروفیلیسته و بیشترین الکترون منتقل شده به سیستم ضروری یافته است. افزایش فولرن به تتریل اتصال از پس هم می باشد پتانسیل شیمیایی را می توان با کمک رابطه شماره 8 به دست آورد.

الکتروفیلیسیته که معیار مناسبی برای برآورد تمایل یک شاخص 9 شماره رابطه طریق از که می باشد الکترون به جذب الکترون قابل محاسبه است. هنگامی که دو مولکول در یک واکنش شرکت و می کند عمل نوکلئوفیل یک عنوان به آنها از یکی می کنند، مولکول دیگر نقش یک الکتروفیل رو ایفا می نماید و اگر ترکیبی

جدول 6: مقادیر انرژی اوربیتال های هومو و لومو، گاف انرژی، سختی و پتانسیل شیمیایی، الکتروفیلیسیته، بیشترین مقدار بار الکتریکی و ممان دوقطبی تتریل و مشتقات فولرنه آن.

این است باشد نشان دهنده باالیی الکتروفیلیسیته دارای شاخص که تمایل زیادی به جذب الکترون از محیط دارد. شاخص حداکثر مقدار بار الکتریکی )ΔNmax( که از طریق رابطه شماره 10 می توان به دست آورد، ظرفیت بار سیستم را نشان می دهد. به عبارت دیگر چنانچه یک ماده دارای مقدار مثبتی از شاخص ΔNmax باشد، به عنوان یک الکترون گیرنده عمل می کند و اگر ترکیبی دارای مقداری ایفا را الکترون دهنده یک نقش باشد، ΔNmax شاخص از منفی می کند. همانطور که از داده های موجود در جدول 6 کامال مشهود است، میزان الکتروفیلیسیته تتریل برابر با 0/704 می باشد که نشان دهنده آن است که تتریل می توان نقش یک الکترون دهنده را ایفا نماید. اما الکتروفیلیسته فولرن خالص و فولرن های تلقیح شده با و 0/185 با 0/391، 0/245 برابر ترتیب به ژرمانیوم و سیلیسیم می باشد. در واقع، میزان تمایل فولرن به گرفتن الکترون با تلقیح کردن آن با سیلیسیم و ژرمانیوم بیشتر شده است. با توجه به اینکه را در الکتروفیلیسیته با ژرمانیوم کمترین مقدار تلقیح شده فولرن نقش یک راحت تر می تواند و دارد ساختارها نانو بقیه با مقایسه الکترون گیرنده را ایفا کند، پیش بینی می شود که این نانو ساختار نتیجه در و گردد تتریل با الکترون تبادل واکنش وارد راحت تر گزینه مناسب تری جهت ساخت حسگر های الکتروشیمیایی جهت اندازه گیری تتریل باشد ]20[. نکته حائز اهمیت دیگر این است که

مقدار هر دو پارامتر الکتروفیلیسیته و

Page 13: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

1986

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

)C24( بررسی ترمودینامیکی برهمکنش تتریل با نانو ساختار فولرن

ΔNmax پس از جذب شدن تتریل بر روی نانو ساختارهای فولرن

که می کند اثبات موضوع این و داشته است چشم گیری کاهش تتریل خالص تمایل بیشتری به جذب الکترون نسبت به مشتقات فولرنه نشان می دهد به عبارتی قدرت الکترون کشندگی آن بعد از

واکنش با فولرن کاهش چشمگیری داشته است.

4- نتیجه گیریتتریل یک ماده منفجره است که در ساخت مهمات و سالح های جنگی از آن استفاده می گردد. این ترکیب انفجاری نیتروآروماتیک و انسان بر روس سالمتی تاثیرات سوئی و بوده به شدت سمی از آن حذف و گیری اندازه رو، این از می گذارد. محیط زیست اهمیت زیادی برخوردار است. به همین دلیل در این مطالعه جذب

I در ایزومرهای C24 شکل 4: ساختار کمپلکس های تتریل باتوجه: رنگ اتمهای کربن-خاکستری، اکسیژن-قرمز، هیدروژن-سفید، نیتروژن-آبی، سیلیسیم- بنفش و ژرمانیم –مشکی نمایش داده شده است.

II در ایزومرهای C24 شکل 5: ساختار کمپلکس های تتریل باتوجه: رنگ اتمهای کربن-خاکستری، اکسیژن-قرمز، هیدروژن-سفید، نیتروژن-آبی، سیلیسیم- بنفش و ژرمانیم –مشکی نمایش داده شده است.

Page 14: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

1987

جاللی سروستانی و احمدی

سطحی تتریل بر روی سطح فولرن 24 کربنه خالص تمام کربنه از با استفاده با سیلسیم و ژرمانیوم تلقیح شده و همچنین فولرن انرژی جذب مقادیر قرار گرفت. مطالعه مورد تابع چگالی تئوری شیمیایی، تغییرات انرژی آزاد گیبس و ثابت تعادل ترمودینامیکی نشان دادند که برهمکنش تتریل با فولرن های خالص و تلقیح شده است. پذیر انجام تجربی لحاظ از و ناپذیر برگشت خودبخودی، مقادیر تغییرات آنتالپی بیانگر آن بود که برهمکنش تتریل و فولرن می گردد، آزاد فرآیند این حین در زیادی گرمای و بوده گرمازا برای حرارتی حسگر ساخت جهت می توان فولرن از نتیجه در اندازه گیری تتریل استفاده نمود. تاثیر دما نیز بر روی پارامترهای ترمودینامیکی مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که تتریل فواصل دارد. فولرن با را برهمکنش قوی ترین اتاق دمای در پیوندها و همچنین چگالی ترکیبات مورد مطالعه حاکی از آن بود تتریل پس تخریبی قدرت و همچنین انفجار و سرعت فشار که افزایش به طور چشم گیری فولرن بر روی سطح از جذب شدن می یابد. مقادیر ظرفیت گرمایی ویژه هم بعد از جذب شدن تتریل بر روی نانو ساختارها افزایش قابل توجهی داشت که نشان دهنده بعد حرارت به نسبت انفجاری ماده این حساسیت که است آن اوربیتال های پارامترهای می یابد. کاهش فولرن با برهمکنش از که کردند ثابت الکتروفیلیسیته و انرژی گاف جمله از مولکولی الکتروفعال مناسب نانوساختار می توان به عنوان یک ماده این از جهت ساخت سنسورهای الکتروشیمیایی برای اندازه گیری تتریل استفاده نمود. الزم به ذکر است که در این تحقیق تنها پارامترهای ترمودینامیکی و اوربیتال های مولکولی مورد مطالعه قرار گرفته اند. پیشنهاد می گردد که سینتیک برهمکنش تتریل با این نانوساختار هم مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد و در صورتی که جذب شیمیایی تتریل بر روی سطح این نانو ساختار از لحاظ سینتیکی هم مناسب این ماده پرانرژی اندازه گیری بود، عملکرد فولرن جهت حذف و

سمی به صورت تجربی نیز بررسی گردد.

5- مراجع[1] H. H. Cady, The Crystal Structure of N-Methyl-N,2,4,6-tetrani-

troaniline (Tetryl). Acta. Cryst. 23(1967), 601-609.

[2] P. C. Hariharan, W. S. Koski, J. J. Kaufman, Ab Initio MOD-

POT/VRDDO/MERGE Calculationson Energetic Compounds.

111. Nitroexplosives: Polyaminopolynitrobenzenes (Including

DATB, TATB, and Tetryl). Int. J. Quantum. Chem. 23 (1983),

1493-1504.

[3] S. D. Harvey, R. J. Fellows, J. A. Campbell, D. A. Cataldo,

Determination of the explosive 2,4,6trinitrophenylmethylnitra-

mine (tetryl) and its transformation products in soil. J. Chromatogr.

605(1992), 227-240.

[4] I. E. Lindstorm, Planar Shock Initiation of Porous Tetryl. J.

Appl. Phys. 41(1970), 337-350.

[5] A. Mustafa, A. A. Zahran, Tetryl, Pentyl, Hexyl, and Nonyl

Preparation and Explosive Properties. J. Chem. Eng. Data. 8(1963)

135-150.

[6] S. R. Myers, J. A. Spinnato, Metabolism, tissue distribution,

and pharmacokinetics of

N-methyl-N-2,4,6-tetranitroaniline (tetryl). Environ. Toxicol.

Pharmacol. 24(2007), 206-211.

[7] D. Ngoc Khue, T. D. Lam, N. V. Chat, V. Q. Bach, D. B. Minh, V.

D. Loi, N. V. Anh, Simultaneous degradation of 2,4,6-trinitrophe-

nyl-N-methylnitramine (Tetryl) and hexahydro-1,3,5-trinitro-1,3,5

triazine (RDX) in polluted wastewater using some advanced oxida-

tion processes. J. Ind. Eng. Chem. 20 (2014), 1468-1475.

[8] S. D. Harvey, R. J. Fellows, J. A. Campell, D. A. Cataldo, De-

termination of the explosive 2,4,6trinitrophenylmethylnitramine

(tetryl) and its transformation products in soil. J. Chromatogr.

605(1992), 227-240.

[9] T. V. Reddy, G. R. Olson, B. Wiechman, G. Reddy, J. Torsella,

F. B. Daniel, G. J. Leach, Toxicity of Tetryl (N-Methyl-N,2,4,6-

Tetranitroaniline) in F344 Rats. Int. J. Toxicol. 18(1999), 97-107.

[10] M. E. Fuller, J. Kruczek, R. L. Schuster, P. L. Sheehan, P. M.

Arienti, Bioslurry treatment for soils contaminated with very high

concentrations of 2,4,6trinitrophenylmethylnitramine (tetryl). J.

Hazard. Mater. 100(2003), 245- 257.

[11] J. Hilton, C. N. Swanston, Clinical manifestations of tetryl and

trinitrotoluene. B. M. J. 2(1941), 509-510.

[12] S. J. Toal, W. C. Trogler, Polymer sensors for nitroaromatic

explosives detection. J. Mater. Chem. 16(2006), 2781-2883.

[13] Stringer, R. C.; Gangopadhyay, S., Grant, S. A., Detection of

Nitroaromatic Explosives Using a Fluorescent-Labeled Imprinted

Polymer. Anal. Chem. 2010, 82 (3), 4015- 4019, DOI: 10.1021/

ac902838c.

[14] J. D. Rodgers, N. J. Bunce, Treatment methods for the remedi-

ation of nitroaromatic explosives. Wat. Res. 35(2001), 2101-2111.

[15] Y. Pan, W. Zhu, H. Xiao, Theoretical studies of a series of

Page 15: available online amnc.aut.ac iramnc.aut.ac.ir/article_87227_acab1f59475b2d6ec3e9fab738f7490e.… · M.R. Jalali Sarvestani1, R. Ahmadi 2* 1. Phd Student, Young Researchers and Elite

1988

)139

8( 2

8 ین

نوی

هاش

وشو پ

ته رف

یشد پ

موای

هشژو

ی پعلم

یه شر

ن

)C24( بررسی ترمودینامیکی برهمکنش تتریل با نانو ساختار فولرن

azaoxaisowurtzitane cage compounds with high explosive perfor-

mance and low sensitivity. Comput. Theor. Chem. 1114(2017),

77-86.

[16] G. Han, R. J. Gou, F. Ren, S. Zhang, C. Wu, S. Zhu, Theo-

retical investigation into the influence of molar ratio on bind-

ing energy, mechanical property and detonation performance of

1,3,5,7-tetranitro-1,3,5,7-tetrazacyclo octane (HMX)/1-meth-

yl-4,5-dinitroimidazole (MDNI) cocrystal explosive. Comput.

Theor. Chem. 1109(2017), 27-35.

[17] P. Ma, Y. Pan, J. C. Jiang, S. G. Zhu, Molecular Dynamic

Simulation and Density Functional Theory Insight into the Nitro-

gen Rich explosive 1,5-diaminotetrazole(DAT). Procedia. Eng.

211(2018), 546-554.

[18] M. D. Esrafili, N2O reduction over a fullerene-like boron ni-

tride nanocage: A DFT study. Phys. Lett. 381(2017), 2085-2091.

[19] A. Vinu, T. Mori, K. Ariga, New families of mesoporous ma-

terials. Sci. Technol. Adv. Mater. 7(2006), 753-771.

[20] M. T. Baei, M. Moghimi, A. shojaei, Benzene Adsorption on

C24Fullerene. Biosci., Biotech. Res. Asia. 12(2015), 1363-1366.

[21] A. Hosseinian, E. Vessaly, S. yahyaei, L. Edjlali, A. Bekhrad-

nia, A Density Functional Theory Study on the Interaction Between

5-Fluorouracil Drug and C24 Fullerene. J. Clust. Sci. 28(2017),

2681-2692.

[22] L. Shemshaki, R. Ahmadi, The thermodynamic parameters

derived material [1,5-b] tetrazolo [1,2,4] Terry inflorescences

(TTA) with boron nitride nano- cages in different conditions of

temperature, density functional theory method. Int. J. New. Chem.

2(2015), 247-254.

[23] R. Ahmadi, N. Madahzadeh Darini, Study of 5-Picrylamino-

1,2,3,4-tetrazole(PAT) with nanostructures of fullerene and boron

nitride nano-cages in different conditions of temperature, using

density functional theory. Int. J. Bio-Inorg. Hybr. Nanomater.

5(2016), 273-278.

[24] R. Ahmadi, L. Shemshaki, The thermodynamic parameters

of the formation of derivatives of 1-(4-nitrophenyl)-1H-Tetrazole

(NPHT) with Boron Nitride nano-cage structure in different tem-

perature conditions, the DFT method. Int. J. Bio-Inorg. Hybr.

Nanomater. 5(2016), 141-146.

[25] R. Ahmadi, M. R. Jalali Sarvestani, Investigating the Effect

of Doping Graphene with Silicon in the Adsorption of Alanine by

Density Functional Theory. Phys. Chem. Res. 6(2018), 639-655.

[26] M. R. Jalali Sarvestani, R. Ahmadi, Evaluating the Perfor-

mance of 2,3-dihydro-1H-phenothiazine4(5aH)-one as an Iono-

phore in Construction of a Cation Selective Electrode by Density

Functional Theory. Int. J. New. Chem. 5(2018) 409-418.

[27] M. R. Jalali Sarvestani, R. Ahmadi, Investigating the Com-

plexation of a recently synthesized phenothiazine with Different

Metals by Density Functional Theory. Int. J. New. Chem. 4(2017),

400-408.

[28] R. Ahmadi, M. R. Jalali Sarvestani, Computational investiga-

tion of the influence of carbon nanostructures on the properties of

energetic TATB substance by DFT method. Int. J. Bio-Inorg. Hy-

brid. Nanomater. 6(2017), 239-244.

[29] R. Ahmadi, Study of thermodynamic parameters of (TATB)

and its fullerene derivatives with different number of Carbon (C20,

C24, C60), in different conditions of temperature, using density

functional theory. Int. J. Nano. Dimens. 8(2017) 250-256.

[30] M. Culebras, A. M. Lopez, C. M. Gomez, A. Cantarero, Ther-

mal sensor based on a polymer nanofilm. Sens. Actuators. A. Phys.

239(2016) 161-165.

[31] M. R. Jalali Sarvestani, L. Hajiaghbabaei, J. Najafpour, S. Su-

zangarzadeh, 1-(6-choloroquinoxaline-2-yl) Hydrazine as an Ex-

cellent Ionophore for Ppreparation of a Cobalt Selective Electrode

and Potentiometric Measuring of Vitamin B-12 in Pharmaceutical

Samples. Anal. Bioanal. Electrochem. 10(2018), 675-698.

[32] P. Ravi, M. G. Gore, S. P., Tewari, A. K., Sikder, DFT study

on the structure and explosive properties of nitropyrazoles. Mol.

Simul. 38(2013), 218-226.

[33] R. Ahmadi, M. R. Jalali Sarvestani, Adsorption of proline

amino acid on the surface of fullerene (C20) and boron nitride cage

(B12N12): A comprehensive DFT study. Iran. Chem. Commun. 7

(2019), 344-351.

[34] M. R. Jalali Sarvestani, R. Ahmadi, Investigating the Influence

of Doping Graphene with Silicon and Germanium on the Adsorp-

tion of Silver (I). J. Water. Environ. Nanotechnol. 4 (2019), 48-59.

[35] E. S. Mirkamali, R. Ahmadi, K. Kalateh, G. Zarei, Adsorption

of melphalan anticancer drug on the surface of fullerene (C24): a

comprehensive DFT study. Nanomed. J. 6 (2019), 112-119.

[36] B. Farhang Rik, R. Ahmadi, M. Karegar Razi, Evaluation of

C60 nano-structure performance as nano-carriers of procarbazine

anti-cancer drug using density functional theory methods. Iran.

Chem. Commun. 7 (2019), 405-414.

[37] M. Godarzi, R. Ahmadi, R. Ghiasi, M. Yousefi, Effect of

B12N12 junction on the energetic and chemical features of PATO:

A density functional theory investigation. Int. J. Nano. Dimens. 10

(2019), 62-68.

[38] R. Ahmadi, M. R. Jalali Sarvestani, B. Sadeghi, Computa-

tional study of the fullerene effects on the properties of 16 different

drugs: A review. Int. J. Nano. Dimens. 9 (2018), 325-335.