17
p`osa iva&iPt idnaaM^k 22 12 2014 baaOiwk Ëaint ko tht BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa evaM inadana kaya-Ëma:– DaM^ AaMbaoDkr Bavana komp 1, iBalaa[- maoM saMpnna . "baaOiwk Ëaint EaRKlaa kI kD,I maoM ivagat 21 idsambar 014 kao "BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa evaM inadana." ivaYaya pr saamaaijak pircacaa- DaM^ AaMbaoDkr Bavana komp 1, iBalaa[- saMpnna huAa. sava- p`qama DaM^ baI Aar AambaoDkr jaI ko maUit- pr p`orNaa sva$p dIp p`jvailat kr pircacaa- kI Sau$vaat huyaI .EaI ivajaya p`tap kSyap jaI nao kaya-Ëma kI BaUimaka kao spYT ikyaa.[sa Avasar pr baD, I saM#yaa maoM bauiwjaIvayaaoM nao Baaga lao kr saMbaMiQat ivaYaya pr gahna icaMtna manana ikyao. EaI ef Aar janaad-na -]p mahap`baMQak iBalaa[- [spat saMyaM~ ÊEaI Aar ema kSyap saovaa inavaRt baOMk AiQakarIÊ EaI ema Aar zakur saovaa inavaRt iBa [- saM AiQakarIÊ EaI raQaoSyaama saaorI yauvaa saamaaijak icaMtkÊ EaI ArivaMd ramaToko iBa [- saM AiQakarIÊ EaI [Mdr laala lahroÊ EaI AiBaYaok Samaa- yauvaa saamaaijak icaMtk Aaid nao ivaSaoYa $p sao saMbaoaiQat ikyao.pircacaa- ko saBaI va@taAaoM nao BaartIya saMivaQaana ko pRYz BaUima sao jauD,o tqyaaoM kI cacaa- ikyao.BaartIya saMivaQaana laagaU haonao ko pUva- kI isqait va pirisqait, vat-maana pirvaoSa va saMBaaivat BaivaYya kI isqait va pirisqait ko baaro maoM icaMtna huAa. 25 navaMbar 1949 kao DaM^ AaMbaoDkr nao saMivaQaana saBaa maoM BaartIya saMivaQaana ko saMbaMQa maoM Ait mah%vapUNa- va@tbya idyao qao : 26 janavarI 1950 kao hma ivaraoQaaBaasa kI ijaMdgaI maoM p`vaoSa krnao jaa rho hO M.rajanaIitk dRiYT sao ek AadmaI ka ek baaoT AaOr ek vaaoT ka ek maulya ko ihsaaba sao samaanata rhogaI laoikna saamaaijak va Aaiqa-k $p sao Asamaanata yaqaavat barkrar rhogaI, [sao ijatnaI jaldI hao sako dUr kr laonaI caaihyao Anyaqaa rajanaIitk svatM~ta Ktro maoM pD, saktI hO."Aaja [sa va@tvya pr Baart ko maanavavaadI icaMtkaMo kao Qyaana AakYa-Na krnao kI ja$rt hO.[sa doSa ko saidyaaoM sao vaMicataoM kao BaartIya saMivaQaana ko maaQyama sao Aa%ma sammaana va BaagaIdarI sauinaiScat haonao ka p`yaasa jaarI hO.eosaa mahsaUsa hao rha hO ik kuC AsaMivaQaainak t%vaaoM kao BaartIya saMivaQaana ko rasto pr calanaa AsauivaQaa p`tIt hao rhI hO.Aayao idna ivaiBanna p`caar p`saar ko maaQyama sao BaartIya saMivaQaana kI garImaa kao zosa phuM^caanao ka p`yaasa jaarI hO.BaartIya saMivaQaana ko Aist%va ko saaqa hI hmaara Baart doSa ka BaI Aist%va jauD,a hO.Aist%va kI rxaa Ait AavaSyak hO. ivaSaala Baart doSa maoM Anaokta maoM ekta p`dana krnaa sabasao baD,I caunaaOtI hO. caalak iksma ko laaoga baaMTao va raja krao kI pwit kayaa-vayana krto hOM.saidyaaoM sao BaartIya naagarIk [sako Baao@t BaaogaI hO. halaa ik [ithasa yao BaI batata hO Baart kao saaonao kI icaiD,yaaM^ ko naama sao BaI jaanaa jaata qaa.t%kailana isqait va pirisqait ko saaqa hI Saasana krnao vaalao ko naIyat va naIit ka AQyayana krnaa ja$rI hao jaata hO.eosaI @yaa pirisqaityaaM ^ pOda huyaI ik Baart kI janata kao laacaarI va gaulaamaI kI ijaMdgaI jaInaa pD,a. AiSaxaa hI gaulaamaI va laacaarI ka karNa haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana kao rcaa gayaa hO.Aaja doSa maoM bauiwjaIivayaaoM kI kmaI nahIM hO.[na bauiwjaIivayaaoM ka kt-vya banata hO ik laaogaaoM maoM jaagaRit laanao ka p`yaasa kroM. BaartIya saMivaQaana ko rxak kI saUica maoM Apnaa naama dja- krayaoM Êyah mahana kaya- ka p`yaasa [ithasa maoM ja$r AMikt haogaa.

baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

p`osa iva&iPt idnaaM^k 22 12 2014

baaOiwk Ëaint ko tht BaartIya – saMivaQaanaÊ samasyaa evaM inadana kaya-Ëma:– DaM^ AaMbaoDkr Bavana komp 1, iBalaa[- maoM saMpnna .

"baaOiwk Ëaint EaRKlaa kI kD,I maoM ivagat 21 idsambar 014 kao "BaartIya – saMivaQaanaÊ samasyaa evaM inadana." ivaYaya pr saamaaijak pircacaa- DaM^ AaMbaoDkr Bavana komp 1, iBalaa[- saMpnna huAa. sava- p`qama DaM^ baI Aar AambaoDkr jaI ko maUit- pr p`orNaa sva$p dIp p`jvailat kr pircacaa- kI Sau$vaat huyaI .EaI ivajaya p`tap kSyap jaI nao kaya-Ëma kI BaUimaka kao spYT ikyaa.[sa Avasar pr baD,I saM#yaa maoM bauiwjaIvayaaoM nao Baaga lao kr saMbaMiQat ivaYaya pr

gahna icaMtna manana ikyao. EaI ef Aar janaad-na -]p mahap`baMQak iBalaa[- [spat saMyaM~ ÊEaI Aar ema kSyap – saovaa inavaRt baOMk AiQakarIÊ EaI ema Aar zakur – saovaa inavaRt iBa [- saM AiQakarIÊ EaI raQaoSyaama saaorI –yauvaa saamaaijak icaMtkÊ EaI ArivaMd ramaToko – iBa [- saM AiQakarIÊ EaI [Mdr laala lahroÊ EaI AiBaYaok Samaa-– yauvaa saamaaijak icaMtk Aaid nao ivaSaoYa $p sao saMbaoaiQat ikyao.pircacaa- ko saBaI va@taAaoM nao BaartIya saMivaQaana ko pRYz BaUima sao jauD,o tqyaaoM kI cacaa- ikyao.BaartIya saMivaQaana laagaU haonao ko pUva- kI isqait va pirisqait, vat-maana pirvaoSa va saMBaaivat BaivaYya kI isqait va pirisqait ko baaro maoM icaMtna huAa.

25 navaMbar 1949 kao DaM^ AaMbaoDkr nao saMivaQaana saBaa maoM BaartIya saMivaQaana ko saMbaMQa maoM Ait mah%vapUNa- va@tbya idyao qao : 26 janavarI 1950 kao hma ivaraoQaaBaasa kI ijaMdgaI maoM p`vaoSa krnao jaa rho hOM.rajanaIitk dRiYT sao ek AadmaI ka ek baaoT AaOr ek vaaoT ka ek maulya ko ihsaaba sao samaanata rhogaI laoikna saamaaijak va Aaiqa-k $p sao Asamaanata yaqaavat barkrar rhogaI, [sao ijatnaI jaldI hao sako dUr kr laonaI caaihyao Anyaqaa rajanaIitk svatM~ta Ktro maoM pD, saktI hO."Aaja [sa va@tvya pr Baart ko maanavavaadI icaMtkaMo kao Qyaana AakYa-Na krnao kI ja$rt hO.[sa doSa ko saidyaaoM sao vaMicataoM kao BaartIya saMivaQaana ko maaQyama sao Aa%ma sammaana va BaagaIdarI sauinaiScat haonao ka p`yaasa jaarI hO.eosaa mahsaUsa hao rha hO ik kuC AsaMivaQaainak t%vaaoM kao BaartIya saMivaQaana ko rasto pr calanaa AsauivaQaa p`tIt hao rhI hO.Aayao idna ivaiBanna p`caar p`saar ko maaQyama sao BaartIya saMivaQaana kI garImaa kao zosa phuM^caanao ka p`yaasa jaarI hO.BaartIya saMivaQaana ko Aist%va ko saaqa hI hmaara Baart doSa ka BaI Aist%va jauD,a hO.Aist%va kI rxaa Ait AavaSyak hO. ivaSaala Baart doSa maoM Anaokta maoM ekta p`dana krnaa sabasao baD,I caunaaOtI hO. caalak iksma ko laaoga baaMTao va raja krao kI pwit kayaa-vayana krto hOM.saidyaaoM sao BaartIya naagarIk [sako Baao@t BaaogaI hO. halaa ik [ithasa yao BaI batata

hO Baart kao saaonao kI icaiD,yaaM^ ko naama sao BaI jaanaa jaata qaa.t%kailana isqait va pirisqait ko saaqa hI Saasana krnao vaalao ko naIyat va naIit ka AQyayana krnaa ja$rI hao jaata hO.eosaI @yaa pirisqaityaaM pOda huyaI ik Baart kI janata kao laacaarI va gaulaamaI kI ijaMdgaI jaInaa pD,a. AiSaxaa hI gaulaamaI va laacaarI ka karNa haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana kao rcaa gayaa hO.Aaja doSa maoM bauiwjaIivayaaoM kI kmaI nahIM hO.[na bauiwjaIivayaaoM ka kt-vya banata hO ik laaogaaoM

maoM jaagaRit laanao ka p`yaasa kroM. BaartIya saMivaQaana ko rxak kI saUica maoM Apnaa naama dja- krayaoM Êyah mahana kaya- ka p`yaasa [ithasa maoM ja$r AMikt haogaa.

Page 2: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

[sa Avasar pr ]pisqat sava- EaI TI Aar TNDna Êrajana maoEaama Ê rajaU gaaOtma ÊramaQanaI inarMkarI Aaid kI saËIya BaUimaka rhI . AMt maoM ]pisqat janaaoM nao BaartIya saMivaQaana ko p`stavanaa ko p`it saMklp ilayao .EaI lahurI p`saad jaI nao AaBaar p`dSa-na ikyaa. ef Aar janaad-na saMyaaojak xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx  

p`osa iva&iPt idnaaM^k 08 12 2014

"baaOiwk Ëaint ko tht

" BaartIya – saMivaQaana Ê samasyaa evaM inadana ." kaya-Ëma

[nd`avatI nagar kaohka maoM saMpnna .

"baaOiwk Ëaint EaRKlaa kI kD,I maoM ivagat 7 idsambar 014 kao " BaartIya – saMivaQaana Ê samasyaa evaM inadana ." ivaYaya pr saamaaijak pircacaa- saMpnna huAa .sava- p`qama gau$ GaasaIdasa jaI va DaM^ baI Aar AambaoDkr jaI ko tOlya ica~ pr p`orNaa sva$p dIp p`jvailat kr saamaUihk gau$ vaMdnaa sao pircacaa- kI Sau$vaat huyaI .EaI i~laaocana Dhro jaI nao kaya-Ëma kI BaUimaka kao spYT ikyaa . .[sa Avasar pr baD,I saM#yaa maoM baiwjaIvayaaoM nao Baaga lao kr saMbaMiQat ivaYaya pr gahna icaMtna manana ikyao .EaI ef Aar janaad-na ÊEaI ivajaya p`tap kSyap ÊEaI vaodanaMd idvya ÊEaI Aar ko baMjaaro jaI nao ivaSaoYa $p sao saMbaoaiQat ikyao .pircacaa- ko daOrana Anya baataoM ko Alaavaa p`qama Baart AiQainayama sana\ 1919 ÊlaMdna maoM Aayaoaijat gaaola maoMja sammaolana ÊAMgao`jaaoM Wara 17 Agast 1932 ko AiQasaUicat kmyaUnala evaaD- Ê 24 isatmbar 1932 kao yarvada jaola pUnaa maoM maha%maa gaaM^QaI jaI va Da^ , baI Aar AambaoDkr jaI ko baIca saMpnna pUnaa pO@T tqaa ]sako sva$p Ê Da^ , baI Aar AambaoDkr jaI Wara sana\ 1947 maoM pUnaa pO@T ka iQa@kar tt\ pScaat sana\ 1982 maoM maananaIya kaMSaIrama jaI Wara pUnaa pO@T ka iQa@kar @yaaoM AaOr kOsao ? saMbaMiQat tqyaaoM ka ijaË Êsana\ 1935 kI iWtIya Baart AiQainayama doSa ko svatM~ haonao va BaartIya saMivaQaana ko maoM saRjana kafI sahayak najar Aato hOM .BaartIya saMivaQaana hmaaro doSa ka AmaUlya Qaraohr hO .saMivaQaana inamaa-taAaoM nao kD,I maohnat sao [sao 2 saala Ê11 maah Ê18 idna maoM tOyaar kr caunaaOtI pUNa- kaya- kao kr idKayaa .doSa ko saMpUNa- naagairkaoM ko ihtaoM kI saurxaa BaartIya saMivaQaana hI kTIbaw hO . BaartIya saMivaQaana kI saurxaa hI doSa ko saMpUNa- naagairkaoM kI saurxaa hO Êijasao inarMtr maainaTr krnao kI AavaSyakta hO .SarartIya t%vaaoM Wara BaartIya saMivaQaana kao Apmaainat va badnaama krnao kI saaijasa kao naakama krnaa hma sabaka kt-vya banata hO .doSa ka kao[- BaI byai@t va kao[- BaI kanaUna BaartIya saMivaQaana sao ]pr nahIM hO Ê[sa baat kI jaanakarI haonaa caaihyao .saMivaQaana ko rxakaoM kao BaI [sa saMbaMQa maoM ApnaI naIit va naIyat saaf haonaa caaihyao .[ithasa maoM hmaara naama BaartIya saMivaQaana ko rxak kI saUcaI maoM AMikt hao Êyah hmaara p`yaasa kI idSaa hI tya krogaa .

Page 3: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

[sa Avasar pr ]pisqat sava- EaI tulaa rama TNDna ÊgaaoivaMd bama-na ÊmanaI rama saaonavaanaI ÊsaurSaona kuro- ÊAaSaa

rama TMDna ÊpMca rama Baaga-va Êesa DI iKlaarI ÊmanasauK GaRtlahro ÊKumaana isaMh gaayakvaaD, ÊBaunaoSvar rama jaaMgaD,o ÊivaSaala dasa baMQao ÊpI ela Aihrvaar Êena Aar manahr ÊAjaya kumaar dovaaMgana ÊcaMdna isaMh KaNDoya Êena DI baMjaaro ÊmahoSa kumaar ÊQanaoSa rama puronaa Aaid kI saËIya BaUimaka rhI . AMt maoM ]pisqat janaaoM nao BaartIya saMivaQaana ko p`stavanaa ko p`it saMklp ilayao .Agalaa kaya-Ëma 14 idsambar kao Saama 3 .00 bajao SaaMit nagar kaohka (saoNT jaoivayar skUla ko pasa ) Aayaaoijat hO .

ef Aar janaad-nabyaUraoM icaf saMyaaojak

laaok ip`ya ihMdI AMgaojaI dOinak …………… "baaOiwk Ëaint" EaRKlaaÊiBalaa[- nagar   

p`osa iva&iPt idnaaM^k 04 07 2014

sat\naama &ana p`caar p`saar ko tht rajaikSaaor nagar ibalaasapur maoM

"janama jaIvana va marNa\ " ivaYaya pr pircacaa- saMpnna satnaama &ana p`caar p`saar kI kD,I maoM "gaMgaa EaI sadna" rajaikSaaor nagar ibalaasapur maoM "janama jaIvana va marNa\ " ivaYaya pr 3 jaulaa[- 014 kao idvaMgat QanaI rama KMuTo jaI saovaa inavaRt vair p`baMQak eca Aar, ena TI pI saI evaM vair saamaaijak kaya-kta- ko p`qama puNya itiqa ko Avasar pr pircacaa- saMpnna huAa .

Page 4: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

[sa Avasar pr baD,I saM#yaa maoM C%tIsagaZ, ko Alaavaa Anya jagahaoM sao BaI saamaaijak kaya- kta- ]pisqat rho. ivaSaoYa $p sao na[- idllaI sao maana , TI Aar KuMTo, dova naarayaNa BaarWaja, iBalaa[- sao ef Aar janaad-na, kTGaaora sao maaorQvaja kaoyala, Aklatra sao p`maaod, ibalaasapur sao baI pI koSakr, esa ela KMuTo, inama-la KMuTo, mahond` baaMQao, Aaid ]pisqat qao. saamaUihk gau$ vaMdnaa gau$ AartI ko saaqa idvaMgat DI Aar KMuTo jaI kao dao imanaT maaOna EawaMjalaI ko saaqa "janama jaIvana va marNa\ " ivaYaya pr pircacaa- saMpnna huAa. sabanao ivacaar bya@t krto huyao sahmat huyao ik ik p`aNaI caaho caotnaSaIla hao Aqavaa AcaotnaSaIla saBaI ko ilayao janama\ jaIvana va marNa\ ek saaSvat p`ik`yaa hO. jahaM^ tk caotnaSaIla p`aNaI ivaSaoYa kr maanava p`aNaI ka savaala hO janama\ va marNa\ tao ]sako basa maoM nahIM haota laoikna "kOsao jaIvana jaInaa hO" bahut kuC ]sako AQaIna haota hO. jaIvana maoM ivacaarQaara ka ivaSaoYa mah%va haota hO .jaIvana kI saccaa[- kao jaananaa va samaJanaa MBaI Ait AavaSyak haota hO .[sa baat pr BaI gaaOr kroM - " ivacaar hI manauYya kao mahana sao mahanatma banaata hO. janama\ jaIvana AaOr marNa\ ka ATuT baMQana sao baMQaa maanava pla pla $pantirt haoto rhta hO . yah isalaisalaa inarMtr calata hI rhogaa. inavaa-naaopraMt kovala ivacaar va kaya- hI yaadoM bana kr rh jaatI hOM jaao hmaoM BaivaYya maoM hmaoSaa SauBa kaya- krnao kI p`orNaa dotI hO. AaAao yaad kroM ]nako mahana kRit kao jaao hr samaya maanava samaaja kI ]%qaana ko ilayao p`yaasa rt rho hOM ." sat\ va Asat\ dao Alaga Alaga ivacaarQaaraAaoM sao maanava p`Baaivat haota hO .sat\ p`kRit ko Anau$p hO vahI Asat\ p`kRit ko iva$w hO .manauYya svaaqa- vasa Asat\ kao BaI sat\ saaibat krnao kI kaoiSaYa krto rhta hO .manauYya manauYya ko baIca jaait va Qama- ko naama pr Alagaava pOda krnaa Asat\ hO , Ap`akRit hO .Aapsa maoM p`oma va Baa[-caara pOda kr saMpUNa- jagat maoM saMtulana va SaaMit pOda krnao kI p`yaasa

Page 5: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

krnaa p`%yaok maanavatavaadI byai@t kI kaoiSaYa haonaI caaihyao .Anaok maanavatavaadI saMtaoM va maha%maaAao nao [sao isaw kr idKayaa hO . (ef Aar janaad-na )  satnaama &ana p`caar p`saar kond` iBalaa[- nagar

ijalaa duga- (C ga ) p`osa iva&iPt idnaaM^k 15 07 2014

sat\naama &ana p`caar p`saar ko tht gau$ pUiNa-maa evaM gau$ Amar dasa jayaMtI ko Avasar pr "ga$AaoM ko vaaNaI kI saaqa-kta " ivaYaya pr ivacaar saMgaaoiYz saMpnna satnaama &ana p`caar p`saar kI kD,I maoM gau$ vaMdnaa kond` satnaama Bavana sao@Tr 6 iBalaa[- maoM "gau$AaoM ko vaaNaI kI saaqa-kta " ivaYaya pr 12 jaulaa[- 014 kao gau$ pUiNa-maa evaM gau$ Amar dasa jayaMtI ko Avasar pr ivacaar saMgaaoiYz saMpnna huAa .

[sa Avasar pr baD,I saM#yaa maoM saamaaijak kaya-kta- ]pisqat rho .ivaSaoYa $p sao ef Aar janaad-na,maMSaa rama kuro- ÊgaaoivaMd bama-na Êvaoda naMd idvya Êi~laaocana Dhro ÊmanaI rama saaonavaanaI ÊpMca rama baMjaaro ÊpMca rama Baaga-va ÊPyaaro laala ra~o Êsagauna dasa iKlaaD,I ÊBaunaoSvar jaaMgaD,o ÊDI pI Kro ÊnaarayaNa naarMga ÊAa[- vhI raja Dhiryaa ÊEaI matI kusauma Dhiryaa ÊEaI matI Toka idvya Aaid ]pisqat qao.dIp p`jvalana evaM saamaUihk gau$ vaMdnaa gau$ AartI ko saaqa " gau$AaoM ko vaaNaI kI saaqa-kta " ivaYaya pr ivacaar saMgaaoiYz saMpnna huAa . [sa ivaYaya pr ivaSaoYa $p sao vaodanaMd idvya Ê ef Aar janaad-na Ê maMSaa rama kuro- Ê pMca rama baMjaaro Aaid nao Apnao Apnao ivacaar ]pisqat janaaoM ko samaxa bya@t ikyao . saMgaaoiYz A%yaMt tqyaa%mak evaM ivaSlaoYNaa%mak rha.maanava jaIvana ko vyavahairk phlauAaoM kao iksaI BaI halat maoM nakara jaanaa AsaMBava hO .isawaMitk &ana ko saaqa hI byavahairk &ana ka ivaSaoYa mah%va hO .jaIvana ko AnauBava pr gahrI icaMtna manana krnao sao BaivaYya ka rasta va maMijala spYT najar Aata hO .manauYya ek saamaaijak p`aNaI hO .ijasako flasva$p Aaja pirvaar ÊsamaajaÊ raYT/ va ivaSva ka sva$p Aist%va maoM najar Aata hO . AnauBavaI va icaMtnaSaIla byai@t kI jaanakairyaaM^ Aqavaa &ana ka p`caar p`saar AasaanaI sao saMpk- maoM Aanao vaalaaoM tk hao jaata hO .&ana ka Adana p`dana ek inarMtr p`iËyaa hO .[sa p`iËyaa maoM &ana p`dana krnao vaalaa va &ana kao ga`hNa krnao vaalaaoM kI jamaat banatI calaI jaatI hO .[saI sao gau$ va iSaYya kI pihcaana saRiYT ko saRjana va saMcaalana ko saaqa calato Aa rha hO Ê jaao Aagao BaI calata rhogaa .gau$ va iSaYya ko irsto maoM p`gaaZ,ta inarMtr banaa rho ÊsauinaiScat krnaa Ait AavaSyak hO .inaScat ivaYaya pr &ana ko AaQaar pr gau$ iSaYya kao BaI icainht ikyaa jaa sakta hO .Aaja ivaSva maoM Anaok

Page 6: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

AnauBavaI va icaMtnaSaIla byai@t hOMÊijanhoM sava- gauNa saMpnna gau$ kI maanyata p`aPt hO .eosao maanavatavaadI saMtaoM Êmaha%maaAaoM Êgau$AaoM kao jaananaa ÊsamaJanaa va ]nako vaaiNayaaoM kao jaIvana maoM Aa%ma saat krnao kI ja$rt ko saaqa hI caaht va takt pOda krnaa samaya kI maaM^ga hO .maha%maa bauw ÊsaMt kbaIr Êga$ naanak dova Êgau$ GaasaI dasa Êgau$ baalak dasa Aaid nao ApnaI AnauBava va icaMtna sao maanava jagat maoM sauK SaaMit bahala krnao ka p`yaasa ikyao .gau$ GaasaI dasa jaI ko p`qama pu~ gau$ Amar dasa jaI Ê ijanaka janma gau$ pUiNa-maa ko idna sana\ 1794 maoM huAa qaa. AajaIvana ]nhaoMnao satnaama ko rasto maoM cala kr ivaSva baMQau%va va SaaMit ka paz pZ,ayao . eosao mahana\ gau$ ko vaaNaI kao BaI vyavahar maoM laanaa AavaSyak hO . (ef Aar janaad-na )  satnaama &ana p`caar p`saar kond` iBalaa[- nagar

ijalaa duga- (C ga ) p`osa iva&iPt idnaaM^k 26 07 2014

sat\naama &ana p`caar p`saar ko tht gau$ vaMdnaa kond` satnaama Qaama ivanaaobaa nagar (jaunavaanaI )maoM CzvaoM gau$ vaMdnaa ko Avasar pr saamaaijak kaya- maoM caunaaOityaaM^ ivaYaya pr ivacaar saMgaaoiYz saMpnna

 ivagat saaomavaar idnaaM^k 21 jaulaa[- 2014 kao gau$ vaMdnaa kond` satnaama Qaama ivanaaobaa nagar (jaunavaanaI )maoM CzvaoM gau$ vaMdnaa ko Avasar pr "saamaaijak kaya- maoM caunaaOityaaM^ " ivaYaya pr ivacaar saMgaaoiYz saMpnna huAa. saamaUihk gau$ vaMdnaa ku , saSaIlaa BaartI Ê ku , ranaI manahro va ku , maQau jaaoSaI nao saMpnna krayao . gau$ p`saad ku , mamata BaartIÊ iSaiSar janaad-naÊ EaI matI gaaomatI jaaoSaIÊ EaI matI kmalaa manahr ko pirvaar kI Aaor sao qaa. maa ,manaIYa manahrÊku ,eoSvayaa- manahr Aaid nao ApnaI kivata paz va gaIt saunaayao.saMgaaoiYz maoM BaUYaNa baarlaoÊ ef Aar janaad-naÊ Aar ko baMjaaroÊ TI Aar TMDna Aaid nao Baaga ilayao. saamaaijak kaya- ko dSaa va idSaa pr icaMtna manana huAa .caunaaOityaaM^ tao jaIvana ka AMga hO.bagaOr caunaaOit ko jaIvana ka Aist%va AsaMBava hO.caunaaOityaaoM kao jaananaaÊ samaJanaaÊ ivaSlaoYaNa kr rasta inakalanaaÊ yah byai@t ivaSaoYa kI ApnaI tknaIk pr AaQaairt haota hO. samaaja ko jaanakarÊ AnauBavaI sammaanaIya janaaoM kao saMpk- kr ]namaoM sahyaaoga kI Baavanaa kao ]Baarnao kI ja$rt hO.Apnaa pna kI Baavanaa hI p`oma va Baa[-caara kao inarMtr banaa kr rKta hO. poma kI BaaYaa kao manauYya @yaaÊ saRiYT maoM payao jaanao vaalao pSau pxaI BaI AasaanaI sao samaJa laoto hOM. [Msaana kao poma kI BaaYaa ka [stomaala krnaa Aanaa caaihyao. p`oma kI BaaYaa hI samast jagat kao jaaoD,nao ka maaQyama hO .manauYya maoM ivaVmaana Ahma kI Baavanaa hI p`oma kI BaaYaa kao [stomaala krnao sao raokta

Page 7: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

hO. "kbaÊ khaM^ va kOsao iksa byai@t sao kOsaa byavahar kroM "- yahI jaanakarI [kT\za kr vyavahar maoM laanao ka savaala hO.jaIvana maoM Kasa kr samaaja maoM ivaVmaana ivaiBanna p`kar kao caunaaOityaaoM kao AasaanaI sao hla ikyaa jaa sakta hO .ek AadmaI ka ek maUlya ka isawaMt [sa idSaa maoM baD,a AaQaar bana sakta hO .eosaa hma krto hOMÊ caunaaityaaM^ Avasar maoM badlanaa Sau$ hao jaata hO .p`kRit ko isawaMt : iksaI BaI p`kar ka badlaava maoM jaaiKma ]zanaa haota hO. jaaoiKma ]za kr hI kuC haisala ikyaa jaa sakta hO .AMt maoM maasTr EaoyaSa janaad-na kaoÊ ]sako janma idvasa pr baQaa[yaaM^ dI ga[- . (ef Aar janaad-na ) satnaama &ana p`caar p`saar kond` iBalaa[- nagar ijalaa duga- (C ga ) p`osa iva&iPt idnaaM^k 19 06 2014

sat\naama &ana p`caar p`saar ko tht tpaoBaUima igaraOdpurI maoM 14 va 15 jaUna 2014 kao ivaSaala satnaamaI mahasaBaa – maMqana iSaivar saMpnna

satnaama &ana p`caar p`saar kI kD,I maoM tpaoBaUima igaraOdpurI maoM 14 va 15 jaUna 2014 kao ivaSaala satnaamaI mahasaBaa– maMqana iSaivar ka Aayaaojana ijalaa balaaOdabaajaar kI doK roK maoM saMpnna huAa. [sa Avasar pr p`doSa ko p`aya: saBaI ijalaaoM sao p`itnaIiQa baD,o pOmaanao pr ]pisqat rho. yah phlaa Avasar hI ik gau$ pirvaar ko sadsyaaoMÊ mahntaoMÊ rajamahntaoM ko Alaavaa saaTIdar va BaNDarI BaI baDo, saM#yaa maoM kaya-Ëma maoM ihssaa ilae. baD,I saM#yaa maoM pQaaro sat\naama imaSana ko klaakaraoM ivaSaoYa kr yaSavaMt satnaamaIÊrama ivalaasa KUMTo Aaid nao dor rat tk ]pisqat janaaoM ka manaaorMjana ko saaqa hI sat\naama saMdoSa kao sahja trIko sao jana jana tk phuM^caayao.

Page 8: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

kaya-Ëma maoM samaaja maoM p`cailat ivaiBanna ivacaaraoM ka saamaUihk $p sao maMqana huAa. sabanao ek svar sao puratna $iZ,vaadI prMpra va AMQaivaSvaasa kao jaD, sao samaaPt krnao ka saMklp ilayaa AaOr [sao jaD, sao samaaPt krnao hotu Ba`ma ivanaaSa maMca kI sqaapnaa pr cacaa- kI gayaI taik C<aIsagaZ, ko maUlainavaaisayaaoM kao [sako AaD, maoM hao rho SaaoYaNa sao inajaat idlaayaa jaa sako. ivaiBanna ga_IdaraoM Wara ikyao gayao kaya- kI samaIxaa ko saaqa yah inaYkYa- icainht ikyaa gayaa ik samaaja ko pdaiQakairyaaoM ka navaInaIkrNa ko saaqa vat-maana pirpoxa maoM p`iSaixat krnaa ja$rI hO taik rhna sahna va Aacaar ivacaar maoM ek$pta sqaaipt kr saMgazna Sai@t ko saaqa samaaja pr hao rho jauma- – jyaadityaaoM va SaaoYaNa ko iKlaaf Saasana– p`Saasana va sa<aaQaairyaaoM kI inaiYËyata ko iva$w ApnaI Aavaaja baulaMd kr sakoM. samaaja ka samaga` ivakasa ko ilae dSaaÊ idSaa AaOr ]_oSya ]Baarnao ko ivaYaYa maoM ivaSaoYa cacaa- kI gayaI tqaa BaivaYya ka p`a$p tOyaar ikyaa gayaa. bauiwjaIvaI vaga- kao ijammaodarI ka ehSaasa krato hue samaaja ko naIcalao str tk saMvaodnaSaIla banaanao ko ilae hotu saMgazna kI AavaSyakta cacaa- kI gayaI. saudRZ, saamaaijak saMgazna va ]icat naotR%va ko ABaava maoM ibaKra samaaja idSaahIna hao yaha^ vaha^ BaTk rhI hO saaqa hI iGasaI ipTI $iZvaadI prMpra ko lagaatar saMpk- maoM rhnao ko karNa hma ApnaI maanavatavaadI maUla satnaama saMskRit kao BaUlato jaa rho hO ijasakI saMrcanaa maoM hmaaro prma pUjya gau$Aao ka AmaUlya yaaogadana rha hO punas-qaaipt krnaa ja$rI samaJaa gayaa. puranaI vyavasqaa AinayaMi~t va Aaja SaaoYaNa ka jairyaa banakr jaINa- –xaINa hao calaa hO ijasaka p`iSaxaNa ko saaqa navaInaIkrNa krnaa vatmaana pirpoxa maoM samaya kI ja$rt hO taik Aanao vaalaa kla ko saaqa hma cala sakoM. sabanao mahsaUsa ikyaa ik p`oma AaOr Baa[-caara ko saaqa samaaja ko AMitma vyai@t tk ek saU~ maoM baaMQanao kI ja$rt hO taik kmajaaor sao kmajaaor vyai@t kao }pr ]znao ka maaOka imalao AaOr ]namaoM Aa%ma–sammaana Aa%maivaSvaasa va Baraosaa pOda haoÊ sabaka samaga` ivakasa saMBava hao sako. iSaxaa ko igarto str pr cacaa- krto hue sarkar ko iSaxaa naIit pr tIKI Aalaaocanaa evaM Ba%sa-naa kI gayaI saaqa hI samaaja kao Apnao str pr tOyaarI ko ilae salaah idyaa gayaa taik baccao p`itspQaa- ko daOr maoM Aagao Aa sako. AarxaNa pr vat-maana sarkar kao kTGaro maoM KD,a krto hue sabanao ek svar sao inaMda p`stava pairt ikyaa. Qaaima-k sqalaaoM vyavasaayaIkrNa kuC svaaqaI- t%vaaoM Wara ikyao jaa rho hO pr icaMta krto hue ]nakao mau@t kr samaaja ko iht maoM ]pyaaoga ikyao jaanao pr cacaa- kI gayaIo. kaya-Ëma ko AMt maoM saBaI ]pisqat jana samaudaya kao Qanyavaad krto hue pUro C<aIsagaZ, ko gaaMva– gaaMva maoM [sa baat kao p`caar p`saar krnao hotu sauJaava idyaa gayaa. [sa kaya-Ëma maoM C%tIsagaZ, ko Alaavaa Anya p`doSaaoM ko p`itinaiQa gaNa BaI ]pisqat rho. ivaSaoYa kr naagapur sao EaI rama naaqa gaoND/o jaI ko Agauvaa[- maoM janajaagaRit saimait ko sadsya ]pisqat rho. sat\naama &ana p`caar p`saar kond` iBalaa[- sao ef Aar janaad-naÊ maMSaa rama kuro-Ê gaaovaQa-na laala TMDnaÊ rajaond` kumaar baMjaaroÊ Bauvana dasa kaosairyaaÊ vaodanaMd idvyaaÊ rovaa rama baarlaoÊ tulaarama TMDnaÊ QanaoYa rama puronaa ko Alaavaa raja mahMt iSacarNa dasa baGaolaÊ DaM^ SaaoBaa rama baMjaaroÊ SaaoBaa rama baGaola Aaid kI ]pisqait ]llaoKnaIya hO. Cata phaD, ko pasa gau$ vaMdnaa ivaSaoYa $p sao saMpnna huAaÊ ijasamaoM iBalaa[-Ê naagapur ko Alaavaa Anya saMtaoM nao BaI Baaga ilayao. pamplaoT ko maaQyama sao gau$ vaMdnaa kI saaqa-kta evaM p`iËyaa sao kaya-Ëma maoM ]pisqat samast janaaoM kao Avagat krayaa gayaa . [sa kaya-Ëma kao safla banaanao maoM balaaOda baajaar sao – DaM^ ba`mhanaMd maarkNDoyaÊ eD, mahoSa GaRtlahroÊ kmalaoSa gaga-Ê Baagavat BaartIÊ eD , maovaa laala DhiryaaÊ ibalaa[- gaZ, sao–yaad rama ihrvaanaIÊ p`hlaad

Page 9: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

ihrvaanaIÊ Baaoja rama AjagallaoÊ baOjaU saaonavaanaIÊ DaM rama laala TMDnaÊ ksaDaola sao – raoSana p`omaIÊ yaaogaoSa baMjaaroÊ ivanaaod caolakÊ plaarI sao–nammaU saaonavaanaIÊ jasanaarayaNaÊ isamagaa sao – $p} dasa GaRtlahroÊ naMd caolakÊgaaolaU TMDnaÊ saMDI sao – maaohna rayaÊ BaaTa para sao – Aasaa rama AnaMtÊ do}k maihlaaMgaÊ saMjaya catu-vaodI Aaid ka ivaSaoYa yaaogadana rha . maMSaa rama kuro-  p`BaarI satnaama &ana p`caar p`saar kond`

iBalaa[- nagar ijalaa duga- (C ga ) p`osa iva&iPt idnaaM^k 12 06 2014

sat\naama &ana p`caar p`saar ko tht tpaoBaUima igaraOdpurI maoM 14 va 15 jaUna 2014 kao ivaSaala satnaamaI mahasaBaa – maMqana iSaivar ka Aayaaojana satnaama &ana p`caar p`saar kI kD,I maoM tpaoBaUima igaraOdpurI maoM 14 va 15 jaUna 2014 kao ivaSaala satnaamaI mahasaBaa – maMqana iSaivar ka Aayaaojana ijalaa balaaOdabaajaar kI doK roK maoM saMpnna haonao jaa rha hO . hmaara samaaja Aaja caaraoM Aaor samasyaaAaoM sao iGara huAa ivaYama pirisqait AaOr htaSaa ko kizna daOr maoM hO .pZ,o ilaKo kma-caairyaaoM kI saM#yaa maoM Apoixat baRiw nahIM hao pa rhI hO .Anya xao~aoM maoM samaaja kI BaagaIdarI nahIM ko barabar hOM .AiQakaMSa AabaadI iSaxaa ko ABaava maoM BaUimahIna majadUr iksaana banakr garIbaI BaUKmarI sao proSaana hO. yaha^ tk laGau kuTIr ]Vaoga va vyaapar maoM BaI BaagaodarI SaUnya hO . ek Aaor kuC pZ,o ilaKo laaoga gaaMva CaoD,kr Sahr ko iksaI kaonao maoM basato jaa rho hO tao dUsarI Aaor BaUKmarI AaOr baoraojagaarI sao ~st janata kama kI tlaaSa maoM mahanagaraoM kI Aaor tojaI sao plaayana krtI jaa rhI hO. SaoYa janata SaaoYakaoM ko caMgaula maoM jakD,o Anyaaya A%yaacaar sao pIiD,t inaraiEat baosahara CTpTa rhIo hO. o saamaaijakÊ Aaiqa-k va saaMskRitk pirvaoSa maoM kafI iBannata hO. saudRZ, saamaaijak saMgazna va ]icat naotR%va ko ABaava maoM ibaKra samaaja idSaahIna hao yaha^ vaha^ BaTk rhI hO .vat-maana pirpoxa maoM p`iSaxaNa ko saaqa navaInaIkrNa krnaa samaya kI ja$rt hO Ê taik Aanao vaalaa kla ko saaqa hma cala sakoM. [na tmaama samasyaaAao ko maUla maoM p`oma va Baa[-caara ko saaqa naotR%va ka ABaava najar Aata hO .flasva$p Aa%mabala kI kmaI ko karNa samaaja ka Baraosaa TUTa hO AaOr taktvar samaaja idna p`itidna ibaKrta takthIna banata calaa jaa rha hO. At: t%kala p`oma AaOr Baa[-caara ko saaqa samaaja ko AMitma vyai@t tk ek saU~ maoM baaMQanao kI ja$rt hO taik kmajaaor sao kmajaaor vyai@t kao }pr ]znao ka maaOka imalao AaOr ]namaoM Aa%ma–sammaana va Baraosaa pOda haoÊ sabaka samaga` ivakasa saMBava hao sako. idnaa^Mk 14 va 15 jaUna 2014 kao igaraOdpurI ko pavana BaUima maoM phu^cakr [na mah%vapUNa- ibanduAaoM pr Apnaa sauJaava va sahmait p`dana krÊ Apnaa kImatI samayaÊ ivavaok ka samauicat ]pyaaoga krto hue Aa%mabala kao baZ,anao kI idSaa maoM AmaUlya yaaogadana kro.

Page 10: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

(maMSaa rama kuro-)  p`BaarI satnaama &ana p`caar p`saar kond` iBalaa[- nagar

ijalaa duga- (C ga )

Page 11: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

laaok ip`ya ihMdI AMgaojaI dOinak  ……………………………..

 

Page 12: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

gau$ Amardasa baaraDora Qaama (ijalaa-rayapur )sammaana samaaraoh saMpnna Aayaaojak – C%tIsagaZ, satnaamaI samaaja ivagat 25 ma[- 2014 kao C%tIsagaZ, satnaamaI samaaja Wara gau$ Amardasa baaraDora Qaama

(ijalaa-rayapur )sammaana samaaraoh saMpnna huAa. C%tIsagaZ, ko saOkD,aoM gaaMva maoM gau$ GaasaIdasa jaI ko jaIvana pr AaQaairt satnaama paoqaI ka byaa#yaana kaya-Ëma cala rha hOÊ ]samaoM saMokD,aoM klaakar [ithasakar ApnaI Anamaaola samaya inakala kr AiQak sao AiQak gaaM^vaaoM maoM yaaogadana do rho hOM. eosao %yaagaI klaakar [ithasakar janaaoM ka sammaana p`qama sao pMcama purskar idyaa gayaa. saaqa hI saamaaijak buaiw janaaoMka BaI sammaana ikyaa gayaa. saamaUihk ga$ vaMdnaa sao kaya-Ëma kI Sau$vaat huyaI. kaya-Ëma ka saMcaalana DaM^ ijanaond` kumaar jaaM^gaD,o nao ikyaa .

kaya-Ëma maoM idllaI sao lao kr Anya p`aMtaoM saiht C%tIsagaZ, ko kaonao kaonao sao saamaaijak baMQauAaoM nao ]pisqait dI. [sa daOrana saOkD,aoM laaogaaoM kao sammaainat ikyaa gayaaÊ ijanako kuC naama [sa p`kar hOM:

idllaI sao- EaI GanaSyaama Aagaro (AQyaxa idllaI satnaamaI samaaja ) naagapur sao- EaI rama naaqa gaoMND/oÊEaI ibaYNaU gaoMND/oÊEaI dyaaSaMkr igallaaor (jana jaagaRit saimait naagapur ) rayapur sao- DaM^ SaMkr laala TaoDrÊ EaI ramaaQaar bajaaroÊ EaI laxmaI kaMt gaayakvaaD,Ê EaI iSava TMDna Aaid [sa Avasar pr Anaok va@taAaoM ijasamaoM naagapur sao rama naaqa gaoMNDo/Ê dyaaSaMkr igallaaorÊ iBalaa[- sao ef Aar janaad-naÊ rayapur sao iSava TMDnaÊ idllaI sao EaI GanaSyaama Aagaro Aaid nao Apnao ivacaar bya@t ikyao evaM satnaama &ana p`caar p`saar maoM ApnaI BaagaIdarI ka ivavarNa p`stut ikyao. samaaja maoM AapsaI saMpk- evaM sahyaaoga hotu ja$rtÊ caaht va takt kI idSaa maoM icaMtna manana krÊ kond` ibanduAaoM ka inayaimat saMyaimat saMcaalana Aaja kIAhma savaala hO. satnaama &ana p`caar p`saar kond` iBalaa[- sao ivaSaoYa $p sao ef Aar janaad-naÊ vaodanaMd idvyaaÊ gaaoivaMd bama-naÊ manaIrama saaonavaanaIÊ EaI saurSaona kuro- kaya-Ëma maoM Baaga ilayao.

irpaoT- Wara : (ef Aar janaad-na )  satnaama &ana p`caar p`saar kond` iBalaa[- Êijalaa duga- (C ga )

Page 13: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

p`osa iva&iPt idnaaM^k 03 06 2014

sat\naama &ana p`caar p`saar ko tht kusamaI (plaarI) maoM "gau$ vaMdnaa kI saaqa-kta " pr kaya-Saalaa saMpnna ivagat 1 jauna 2014 kao satnaama &ana p`caar p`saar kond` iBalaa[- nagar ko p`yaasa sao ga`ama kusamaI

(plaarI) maoM gau$ vaMdnaa kI saaqa-kta pr kaya-Saalaa saMpnna huAa. kaya-Saalaa ko p`mauK Aitiqa EaI ef Aar janaad-naÊ ]p mahap`baMQak iBalaa[- [spat saMyaM~ tqaa AQyaxata EaI kaSaIrama GaRtlahro sarpMca kusamaI

qao .ivaSaoYa AitiqayaaoM maoM EaI gauha rama ra~o – AnauBavaI baujauga- ga`ama kusamaIÊ EaI rajaond` TMDna –

byaa#yaata ga`ama kaOiD,yaaÊ EaI ema Aar ZIZ,I – baI [- Aao Aaifsa plaarI qao. kaya-Ëma ko saMyaaojak EaI puna dasa GaRtlahro nao caMdna ka TIka lagaa kr AitiqayaaoM ka svaagat ikyaa .iBalaa[- sao pQaaro EaI vaodanaMd idvyaaÊ EaI rajaond` kumaar baMjaaroÊ EaI baI DI kaosairyaa ko Alaavaa EaI raja kumaar TMDna EaI ema Aar ZIZ,I Aaid nao Apnao Apnao ivacaar bya@t ikyao : ]nhaoMnao batayao ik hmaoM na[- [ithasa banaanao ko ilayao ApnaI

puranaI [ithasa kao jaananaa baohd ja$rI hO .iSaxaa ko ABaava maoM hma ApnaI [ithasa nahIM ilaK payao .hmaaro [ithasa kao jaanabaUJa kr taoD, maraoD, kr ilaKa gayaa hO. satnaama Aqaa-t samataÊ svatM~taÊ baMQau%va va nyaaya kI ivacaarQaara kao k[- samatavaadI saMtaoM va maha%maaAaoM nao Apnao Apnao samaya maoM p`caairt p`saairt ikyao hOM. 18 vaIM sadI maoM gau$ GaasaIdasa jaI va ]nako saupu~ gau$ baalakdasa jaI va Anya gau$AaoM va saMtaoM nao C%tIsagaZ, kI QartI maoM satnaama ivacaarQaara kao jana jana tk phucaanao ka p`yaasa ikyao hOM .gau$ GaasaIdasa jaI Wara sana\ 1820 sao sana\ 1830 tk calaayao gayao baaOiWk Ëaint ka hI Asar hO ik AMga`ojaaoM kao sana\ 1825 maoM sabako ilayao iSaxaa ka War Kaolanaa pD,a .saMt kbaIr dasa jaI nao saMgat ko mah%va kao samaJa kr Aapsa maoM TuTo huyao laaogaaoM kao jaaoD,nao ka safla p`yaasa ikyao .gau$ naanak dova jaI nao pMgat maoM baOza kr ek saaqa Kanaa Kakr AapsaI tala maola maoM p`gaaZ,ta laanao ka p`yaasa ikyao .gau$ GaasaIdasa jaI nao Aagao baZ, kr saMgat Ê pMgat ko Alaavaa AMgat Aqaa-t jaait ko baMQana kao taoD,to huyao Aapsa maoM

SaadI bar ivavaah kI prMpra va saMskRit kao baZ,avaa idyaoÊ"maanava maanava saba ek hOM" kao cairtaqa- ikyao.Aaja hmaoM Apnao gau$AaoM kI baaNaI kao jana jana tk phucaanao kI ja$rt hO .ja$rt ko saaqa

Page 14: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

samaaja maoM caaht va takt pOda krnaa haogaa .[sa idSaa maoM ivaSaoYa $p sao iBalaa[- kao kond` maanakr ivagat k[- vaYaao- sao p`yaasa jaarI hO. kaya-Ëma ko AQyaxa EaI kaSaIrama GaRtlahro jaI nao iBalaa[- ko saaiqayaaoM Wara gau$ vaMdnaa ko maaQyama sao ikyao jaanao vaalao p`yaasa kI sarahnaa ikyao AaOr Apnao ga`ama kusamaI maoM BaI p`%yaok saaomavaar kao gau$ vaMdnaa kI AavaSyakta pr bala doto huyao Apnaa pUNa- sahyaaoga p`dana krnao ka AaSvaasana idyao .kaya-Ëma ko mau#ya Aitiqa EaI ef Aar janaad-na nao ]pisqat janaaoM kao Qanyavaad doto huyao samaaja kI savaa-igaNa p`gait ko ilayao kond` ibanduAaoM kI Ahimayat kao baarIik sao samaJaayao. ijasa samaaja nao BaI gau$%va kond` ibanduM kI mah%ta kao samaJaa Aaja ivakisat samaaja ko $p maoM jaanaa va samaJaa jaata hO .ApnaI taktÊ kmajaaoiryaaoM Êp`aPt AvasaraoM va saMBaaivat caunaaOityaaoM kao Qyaana maoM rK kr samaaja kao jaagaRt krnao ko ilayao kond` ibanduAaoM ka inayaimat va saMyaimat saMcaalana haonaa Ait AavaSyak hO. iSaixat va jaaga`Rt janaaoM kao p`iSaixat kr kond` ibanduAaoM kao saMcaailat ikyaa jaa sakta hO. ipClao dsa vaYaao-M sa saMcaailat p`%yaok saaomavaar kao ivaiBana

satnaama BavanaaoM /satnaama QaamaaoM mao saamaUihk gau$ vaMdnaa ka kaya-Ëma kao samast janaaoM tk p`caairt p`saairt samaaja kI ja$rt va caaht banatI jaa rhI hO.Aanao vaalao samaya maoM 18 idsambar gau$ GaasaIdasa jaI kI jayaMtI kI lahr kI BaaMit p`%yaok saaomavaar kao p`%yaok satnaama

Bavana / satnaama Qaama maoM gau$ vaMdnaa kI lahr banaogaI va gau$ GaasaIdsa ko saaqa hI ]nako saupu~ gau$ baalakdasa jaI va Anya saMtaoM va maha%maaAaoM ko bailadana sao samaaja saIK va sabak laogaI.kaya-Ëma ka safla saMcaalana sat\naama &ana p`caar p`saar kond` iBalaa[- ko p`BaarI EaI maMSaarama kuro- nao ikyaa evaM Qanyavaad

&apna kaya-Ëma ko Aayaaojak EaI punadasa GaRtlahro nao ikyaa. AMt maoM saamaUihkgau$ vaMdnaaÊ saamaUihk gau$ AartI va ApnaI Aadt vyavahar ko baaro maoM icaMtna manana ka kaya-Ëma iBalaa[- sao pQaaro sava- EaI maMSaa rama kuro-Ê EaI rajaond` kumaar baMjaaroÊ EaI Bauvana dasa kaosairyaa va EaI vaoda naMd idvyaa jaI ko Agauvaa[- va laaogaaoM kI BaarI tadad kI ]pisqait maoM saMpnna huAa. [sa kaya-

Ëma maoM ga`ama kusamaI ko Alaavaa Anya Aasapasa gaaMvaao – plaarI ÊkaOiD,yaa ÊiGarGaaola Aaid Anaok jagahaoM sao BaI laaoga ]pisqat qao .saBaI laaogaaoM nao Apna Apnao gaaMvaaoM maoM BaI p`%yaok saaomavaar saMQyaa saamaUihk gau$ vaMdnaa

saMpnna kranao ka saMklp ilayao . (maMSaa rama kuro-)  p`BaarI satnaama &ana p`caar p`saar kond` iBalaa[-nagar ijalaa duga- (C ga )

Page 15: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

 

satnaama &ana p`caar ko daOrana kusamaI mao ga`ama saBaa

idnaaM^k 23 04 2014 satnaama Bavana sao@Tr 6 Ê iBalaa[- ko 25 vaoM sqaapnaa idvasa ko Avasar pr Aadsa- satnaama ivavaah va sammaana samaaraoh saMpnna : ivagat 18 Ap`ola 2014 kao satnaama Bavana sao@Tr 6 iBalaa[- maoM maaca- 2014 kao satnaama Bavana sao@Tr 6 ko 25 vaoM sqaapnaa idvasa ko Avasar pr Aadsa- satnaama ivavaah va sammaana samaaraoh saMpnna huAa. zIk 25 saala phlao 18 Ap`ola 1989 kao satnaama Bavana sao@Tr 6 iBalaa[- nagar ka AaQaar iSalaa rKa gayaa qaa tba sao p`it vaYa- 18 Ap`ola kao sqaapnaa idvasa ko Avasar pr ivaiBanna kaya-ËmaaoM ka Aayaaojana haoto Aayaa hO.

Page 16: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

sao@Tr eiryaa maoM PlaaT elaaTmaToM va Bavana ka inamaa-Na haonaa ek baD,I hI caunaaOtI pUNa- kaya- hO .[sa caunaaOtI pUNa- kao iBalaa[- satnaamaI samaaja nao saflata pUva-k kr idKayaa.eosao caunaaOtI pUNa- kaya- kao maUt- $p p`dana krnao vaalaaoM kao yaad ikyaa gayaa tqaa ]nhoM sammaainat BaI ikyaa gayaa .eosao gairmaamaya Aayaaojana ko mau#ya Aitiqa maa , ema DI maaihlakrÊ saovaa inavaRt ijalaa nyaayaaQaIsaÊ AQyaxata EaI esa ko koSakrÊ ]p mahap`baMQak iBalaa[- [spat saMyaM~ tqaa ivaSaoYa AitiqayaaoM maoM sava- EaI maaohna laala BatiryaaÊ EaI nanho Syaama jaaogaIÊ EaI Baagavat p`saad maarkNDoÊ EaI TI Aar kaosairyaaÊ EaI ef Aar janaad-naÊ EaI gaoMd laala rayaÊ EaI kmala TMDnaÊ EaI madna isaMh kuro-Ê EaI ena esa jaaogaI Aaid qao. AitiqayaaoM evaM ]pisqat sammaanaIya janaaoM Wara baabaa gau$ GaasaIdasa jaI ko tOlya ica~ maoM maalyaap-Na evaM dIp p`jvalana ]praMt saamaUihk gau$ AartI ko saaqa kaya-Ëma kI Sau$vaat huyaI.AitiqayaaoM ka sammaana gau$ GaasaI dasa saovaa saimait ko saMcaalana maMDla ko sadsyaaoM Wara ikyaa gayaa.[sa Avasar pr AitiqayaaoM nao Apnao Apnao ivacaar va salaah BaI p`stut ikyao.]nhaoMnao batayao ik satnaama Bavana sao@Tr 6 iBalaa[- ko ilayao PlaaT elaaTmaoMT va Bavana inamaa-Na ko pICo ek mah%vapUNa- [ithasa iCpa huAa hO.maanava ]%qaana va p`gait ko ilayao kond` ibandu

ka haonaa ja$rI haota hO Êijasao vaO&ainakaoM nao isaw kr idyaa hO.maanavatavaadI ivacaarQaara ko ilayao "ek

AadmaI ka ek maUlya " ko isawaMt ka baD,a mah%va haota hO.C%tIsagaZ, kI QartI maoM AzarhvaI sadI maoM

gau$ GaasaIdasa jaI ka AvatrNa va ]nako Wara "ek AadmaI ka ek maUlya " ko isaWaMt ko maaQyama sao samast maanava samaaja kao ek $pta maoM ipraonaa ek mahana kaya- kao [Migat krta hO .[sa isawaMt kao kond` ibandu sqaaipt kr maanavata kao bahala AasanaI sao ikyaa jaa skta hO .[sa idSaa maoM p`yaasa gau$ GaasaIdasa saovaa saimait iBalaa[- nagar ko maaQyama sao iBalaa[- Ta]nasaIp maoM PlaaT elaaTmaoMT kr Bavana inamaa-Na ka p`yaasa hI nahI bailk [sa caunaaOtI pUNa- kaya- kao saimait ko sadsyaaoM ko Aqak p`ya%na sao pUNa- BaI ikyao .sana\ 1983 sao sana\ 1988 tk ka vaYa- PlaaT elaaT elaaTmaoMT ka ek saU~Iya kaya-Ëma rha ÊijasamaoM t%kailana AQyaxa EaI TI Aar kaosairyaa Ê t%kailana mahasaicava EaI ef Aar janaad-na va t%kailana

Page 17: baaOiwk Ëaint BaartIya saMivaQaanaÊ samasyaa … haota hO.maanaisak gaulaamaI kao dUr krnaa baD,I hI ToZ,I KIr hO.[na saarI pirisqaityaaoM sao hI sabak lao kr BaartIya saMivaQaana

kaoYaaQyaxa EaI gaoMd laala raya ka ivaSaoYa yaaogadana qaa.sana\ 1989 sao sana\ 1995 tk ka kaya-kala Bavana inamaa-Na ka rha ÊijasamaoM t%kailana AQyaxa sva , jaOja laala jaI ka ivaSaoYa yaaogadana qaa .tba sao satnaama Bavana sao@Tr 6 Ê satnaama saMdoSa ka kond` ibandu hao gayaa hO .C%tIsagaZ, hI nahIM Aiptu saMpUNa- doSa va ivadoSa maoM inavaasart gau$ GaasaIdasa jaI Wara p`itpaidt satnaama ivacaarQaara maoM Aasqaavaana janaaoM ka p`orNaa Bavana satnaama Bavana sao@Tr 6 iBalaa[- najar Aata hO .Aaja [sasao p`orNaa lao kr C%tIsagaZ, hI nahIM

bailk Anya p`doSaaoM maoM BaI hjaaraoM kI saM#yaa maoM satnaama Bavana/ satnaama Qaama ]plabQa hO .baabaa jaI ko

ivacaarQaara va ]plabQa satnaama Bavana/ satnaama Qaama kao p`BaavakarI kond` ibandu sqaaipt kr Ê kond` ibanduAaoM kI saaqa-kta isaw krnao kI samaaja ko bauw jaIivayaaoM ko saamanao ek baD,I caunaaOtI hO .ipoClao dsa saalaaoM sao saMcaailat p`%yaok saaomavaar kao saaPtaihk saamaUihk gau$ vaMdnaa ka p`yaasa inaiScat $p sao Aagao rMga laayaogaI va 18 idsambar gau$ GaasaIdasa jayaMtI jaOsaa lahr banatI jaayaogaI . [sa Avasar pr gau$ GaasaIdasa saovaa saimait iBalaa[- nagar ko maaQyama sao pUva- AQyaxaaoMÊ pUva- mahasaicavaaoM va pUva- kaoYaaQyaxaao ko bataOr ApnaI saovaa p`dana krnao vaalaaoMÊ ivaSaoYa AamaMi~t sadsyaaoM va saamaaijak kaya-kta-AaoM sava- EaI ema DI maaihlakrÊ EaI Baagavat p`saad maarkNDoÊ EaI esa ko koSakrÊ EaI jaI ela rayaÊ maaohna laala BatiryaaÊ EaI TI Aar kaosairyaaÊ EaI ef Aar janaad-naÊ EaI madna isaMh kuro-Ê EaI kmala TMDnaÊ EaI ASaaok baarlaoÊ EaI rama jaI gaayakvaaD,Ê EaI baI DI kaoSalaoÊ EaI rama dyaala doSalahraÊ EaI javaahr kaOSala Aaid kao p`Saist p~ va maaomaonTao do kr gau$ GaasaIdasa saovaa saimait iBalaa[- nagar kI Aaor sao sammaainat ikyaa gayaa. [sako Alaavaa dao AadSa- saamaUihk ivavaah ko var va vaQau kao BaI p`Saist p~ va maaomaonTao do kr sammaainat ikyaa gayaa.satnaama maMDlaI sao@Tr 1 iBalaa[- nao ApnaI satnaama Bajana BaI p`stut ikyao .EaI ramadasa baMjaaro nao Qanyavaad &apna tqaa EaI basaMt doSalahra nao kaya-Ëma ka safla saMcaalana ikyaa .[sa Avasar pr baD,I saM#yaa maoM laaogaaoM nao ApnaI ]pisqait dja- krayaI .

irpaoT- Wara : (ef Aar janaad-na )  BaUt pUva- mahasaicava GaasaIdasa saovaa saimait iBalaa[- nagar pMijayana ËmaaMk 1756