BAHARDAN KIŞA LİBYAEmrah Göker

Halk Ayaklanması – Şubat

NATO desteği – Mart

Rejim Değişikliği – Ağustos/Eylül

Kaddafi’nin öldürülmesi – Ekim

• 1969: Doğu’da Sanusi nüfuzundan da, Trablus’un

pan-İslamcı ulemasından da kopuk

• Kontrast: Mısır’da Sedat’ın «Nasırsızlaştırma»

temizliği, MB ile uzlaşma

• Kontrast: Sünni grupların örgütlü temsiliyeti yok

• 1996 Ebu Selim Cezaevi’nde 1200 İslamcının katli

• 2008’e kadar Doğu örgütlü «İslami Mücadele

Grubu»nun gerilla savaşı

• Yönetimin bugünkü İslami karakteri

• Ayrıksı diktatörlük: Cemahiriye vs Cumhuriyet; Tek Parti

yok; hiç parti yok; bağımsız STK, gazete, yayınevi yok

• «L’état, c’est moi» Kitlelerin Devleti’nin vücut bulmuş hali

olarak Kaddafi, Mürşid one-man show rejimi

• Renksiz, hareketsiz sözde temsiliyet mekanizmaları;

Halkın Kongreleri ve Devrimci Komiteler; Bedevi geleneği

süsü, hukumat ‘arabiyya

• Politik durgunluk karşılığında yüksek sosyal refah

• 2000 başına kadar uluslararası izolasyon

• Tunus ve Mısır’daki politik

sosyalleşme kanallarının hiçbiri yok

mobilizasyon tecrübesi yok

ayaklanmanın silahla sürdürülebilir

olması

• 2002-2010: ABD-NATO-Kaddafi işbirliği, açılım,

normalleşme; «Terörle Mücadele» desteği, CIA’in

Libya’ya sorgulama için El Kaide şüphelileri ihracı

• 2011: ABD-Fransa-İngiltere müzakere/taksim

seçeneğini atlıyor, askeri çözümü itekliyor; Libya’nın

ayrıksı politik durumu bölgeye gözdağı vermek için

fırsat; daha Şubat’ta, üçlünün kararı «rejim

değişikliği»

• Mart’ta uluslararası hukukun çiğnenmesi:

• Başta Afrika Birliği olmak üzere, Rusya, Çin,

Brezilya, Türkiye ve Almanya’nın önerileri

öldürülüyor

• Fransa, Katar ve Mısır’ın BM kararlarına

rağmen silah yardımı

• Kaddafi politik diyalog işareti vermişken

«katliam yapacak» paniği ile oyun-dışı

bırakılması; dezenformasyon

• 2002-2010 arası «good business»: Fransa, İtalya, İngiltere

ve KİK ticareti ve doğrudan yatırımları

• Öte yandan, Libya-Afrika Birliği ilişkileri çok sıkı

• Batı’nın ekonomik ilişkilerin yavaş serbestleşmesi ile bir

derdi yok; Anglo-Amerikan ve KİK finans kurumları ile

Libya Yatırım Otoritesi arasında ilişkiler sıkı

• Kaddafi-sonrası dönem daha «açık», daha cazip: İnşaat ve

enerji sözleşmeleri rekabeti başladı; Türkiyeli yatırımcı

ayrıcalıklı konumunu Batı Avrupa’ya kaptırdı

• KİK’i temsilen Katar yatırımcıları enerji sektöründe

• Denklemin dışında değil, ama tali bir faktör

• 2010’da günde 1.8 milyon varille 18. sırada; şu an 600

bin varile düşmüş; 2012’de eski hacim

• Konumu en çok güçlenen oyuncu İtalyan enerji devi

Eni

• Kaddafi’yle AKP’nin 2010 müzakereleri, Afrika enerji

pazarına giriş planları yandı

• KİK, Katar’ın savaş sırasında petrol satışı yardımı

sayesinde Libya’nın enerji sektörüne giriyor; savaş

varil fiyatını $100’e dayadı, KİK’in çok işine geldi

• KİK’in 2008’deki rekor $460 milyarlık

toplam petrol kazancından sonra

2011’de yeni rekor bekleniyor fiyat

artışı sayesinde: $608 milyar

• Libya’nın yurtdışı hesaplarında $200 milyara yakın

parası süreç içinde serbest bırakılacak

• Neoliberalleşmenin ilk emareleri: 6 milyonluk nüfusa

yapılan refah harcamalarını kesme planları

• Ali Tarhouni: «Hükümeti küçültmeli, özel sektöre daha

fazla yer açmalıyız.» (Kasım 2011)

• KİK ve AB için Libya’nın yeniden inşası küresel kriz

etkilerini yumuşatma fırsatı

• Kaddafi altında Libya ekonomisini yöneten «Chicago

boys»un birkaçı yargılanacak, çoğu tekrar görev alacak

• NATO işbirliğinin Libya-içi kutuplaşmayı

kötüleştirmiş olması

• İslamcı milisin intikamcı faaliyetlerinin yarattığı

güvenlik riski; toplumsal barış ihtiyacı

• Olmayan parlamenter-demokratik

mekanizmaların inşa edilme süreci

• Hem dindar, hem seküler tabanda

«kaynaklarımızı Batı’da koruyalım» talebi

• Yeniden bölüşüm mekanizmalarının devamı

beklentisi

• Müslüman Biraderlerin geri dönüşü?

Teşekkürler…

emrah.gokerr@gmail.com

istifhanem.com