Bài giảng chi tiết Quản trị Nhân lực

7/30/2019 Bi ging chi tit Qun tr Nhn lc

1/142

PHN 1

TNG QUAN V QUN TR NHN S V QUN TR

NGUN NHN LC

I. T QUN TR NHN S N QUN TR NGUN NHN LC12

1. Nhn lc - ngun nhn lc v vai tr ca ngun nhn lc

a. Nhn lc - ngun nhn lc

Nhn lc c hiu l ton b cc kh nng v th lc v tr lc ca con

ngi c vn dng ra trong qu trnh lao ng sn xut. N cng c xem

l sc lao ng ca con ngi - mt ngun lc qu gi nht trong cc yu t

ca sn xut ca cc doanh nghip. Nhn lc ca doanh nghip bao gm tt

c nhng ngi lao ng lm vic trong doanh nghip.

Bt c doanh nghip no cng c hnh thnh bi cc thnh vin l con

ngi hay ngun nhn lc ca doanh nghip. Ngun nhn lc ca mt doanh

nghip bao gm cc c nhn c vai tr khc nhau v c lin kt vi nhau

theo nhng mc tiu nht nh. Cn sc lao ng c hiu l ton b th lc

v tr lc ca mi con ngi biu hin thnh sc lao ng ca mi ngi lao

ng.

- Th lc ch sc kho ca thn th, n ph thuc vo sc vc, tnh trng

sc kho ca tng ngi, mc sng, thu nhp, ch n ung, ch ngh

ngi, ph thuc vo tui, gii tnh.

- Tr lc ch s suy ngh, hiu bit, s tip thu kin thc, ti nng, quanim, lng tin, nhn cch ca tng con ngi.

Ngun nhn lc khc vi cc ngun lc khc ca doanh nghip do chnh

bn thn ca con ngi. Nhn vin c cc nng lc, c im c nhn khc

nhau, c tim nng pht trin, c kh nng hnh thnh cc nhm hi, cc t

chc cng on bo v quyn li ca h, c th nh gi i vi hot ng

1 Chistian Batal - Qun l NNL trong khu vc Nh nc NXB Chnh tr Quc gia 20022 H Vn Hi - QTNL trong doanh nghip NXB Bu in 2007

1


2/142

ca cc nh qun tr, hnh vi ca h c th thay i ph thuc vo chnh bn

thn h hoc s tc ng ca mi trng xung quanh.

b. Vai tr ca ngun nhn lc

+ Ngun nhn lc l mt ngun lc sng

Gi tr ca con ngi i vi x hi ch yu th hin nng lc lao

ng ca con ngi. Nng lc lao ng khng th tn ti c lp ngoi mt

c th kho mnh. Do , mt con ngi c nng lc ngh nghip m doanh

nghip cn c l mt con ngi c c th kho mnh, c tinh thn ch ng

lm vic, c thc sng to ci mi, c kh nng thch ng vi mi trng t

chc v vn ho doanh nghip chnh l ngun lc quan trng nht ca doanhnghip.

+ Ngun nhn lc l nhn t ch yu to li nhun cho doanh nghip:

Ngun nhn lc m bo mi ngun sng to trong doanh nghip. Ch c con

ngi mi sng to ra cc hng ho, dch v v kim tra c qu trnh sn

xut kinh doanh . Khng c nhng con ngi lm vic c hiu qu th

doanh nghip khng th no t ti mc tiu.+ Ngun nhn lc l ngun lc mang tnh chin lc: Trong iu kin x

hi ang pht trin sang kinh t tri thc, th cc nhn t cng ngh, vn

nguyn vt liu ang gim dn vai tr ca n. Bn cnh , nhn t tri thc

ca con ngi ngy cng chim v tr quan trng.

+ Ngun nhn lc l ngun lc v tn: X hi khng ngng tin ln,

doanh nghip ngy cng pht trin v ngun lc con ngi l v tn. Nu bitkhai thc ngun lc ny ng cch s to ra nhiu ca ci vt cht cho x hi,

tho mn nhu cu ngy cng cao ca con ngi.

2. T qun tr nhn s n qun tr ngun nhn lc

a. Khi nim qun tr nhn lc - qun tr ngun nhn lc (Human

Resources Management)

2


3/142

Trong thc t thut ng qun tr nhn lc hay qun tr ngun nhn lc

u c hiu ging nhau v bn cht v c trnh by theo nhiu gc

khc nhau.

gc t chc qu trnh lao ng: "Qun tr nhn lc l lnh vc theo

di, hng dn, iu chnh, kim tra s trao i cht (nng lng, thn kinh,

bp tht) gia con ngi vi cc yu t vt cht ca t nhin (cng c lao

ng, i tng lao ng, nng lng...) trong qu trnh to ra ca ci vt cht

v tinh thn tho mn nhu cu ca con ngi v x hi nhm duy tr, bo

v v pht trin tim nng ca con ngi.

Vi t cch l mt trong cc chc nng c bn ca qu trnh qun tr:qun tr nhn lc bao gm t hoch nh, t chc, ch huy, phi hp v kim

sot cc hot ng lin quan n vic thu ht, s dng v pht trin ngi lao

ng trong cc t chc.

i su vo chnh ni dung hot ng ca qun tr nhn lc th "Qun tr

nhn lc l vic tuyn dng, s dng, duy tr v pht trin cng nh cung cp

cc tin nghi cho ngi lao ng trong cc t chc".Tu chung li, qun tr nhn lc c quan nim trn hai gc : ngha

hp v ngha rng.

Theo ngha rng th qun tr nhn lc trong doanh nghip khng ch l

cng vic ca mt b phn m l hot ng chung ca tt c cc b phn

trong doanh nghip.

Ngha hp ca qun tr nhn lc l c quan qun l lm nhng vic cth nh: tuyn ngi, bnh xt, giao cng vic, gii quyt tin lng, bi

dng, nh gi cht lng cn b cng nhn vin nhm chp hnh tt mc

tiu, k hoch ca doanh nghip.

Xt trn gc qun l, vic khai thc v qun tr nhn lc ly gi tr

con ngi lm trng tm, vn dng hot ng khai thc v qun l nhm gii

quyt nhng tc ng ln nhau gia ngi vi cng vic, gia ngi vi

ngi v gia ngi vi doanh nghip. Khai thc v qun tr nhn lc cn t

3


4/142

c kt qu nng cao s ng gp c hiu sut ca ngi lao ng i vi

doanh nghip, nng cao sc cnh tranh ca doanh nghip ng thi cng phi

p ng nhu cu ca ngi lao ng, nng cao i sng vt cht v tinh thn

cho h lm cho mi ngi thoi mi trong cng vic.

Tm li, khi nim chung nht ca qun tr nhn lc hay qun tr ngun

nhn lc c hiu nh sau: "Qun tr nhn lc l tt c mi hot ng ca t

chc nhm xy dng, s dng, duy tr, pht trin mt lc lng lao ng sao

cho ph hp yu cu cng vic ca t chc (doanh nghip) c v mt s

lng v cht lng". Ni cch khc: "Qun tr nhn lc l nhng hot ng

nhm tng cng s ng gp c hiu qu ca c nhn vo mc tiu ca tchc (doanh nghip) ng thi c gng t c cc mc tiu x hi v mc

tiu c nhn.

b. S khc bit gia quan im truyn thng v quan im mi v

qun tr nhn lc

T cui nm 70 th k XX, vn cnh tranh gay gt trn th trng

cng vi s chuyn i t qu trnh sn xut cng nghip theo li c truynsang qu trnh sn xut theo cng ngh k thut hin i, nhng bin i

trong c cu ngh nghip, vic lm v nhu cu ngy cng nng cao ca nhn

vin to ra cch tip cn mi v qun tr con ngi trong mt t chc,

doanh nghip khng cn n thun ch l vn qun tr hnh chnh nhn

vin theo cch truyn thng nh trc y na.

Trn c s l lun v c trng ch yu ca khi nim v qun tr nhnbn ch ngha. Khi nim ny dn dn ni bt vo nhng nm 80 ca th k

th XX. Khi nim qun tr nhn s truyn thng khng cn thch hp na.

Ton b quan nim, hnh thc, ni dung, phng php.. ca qun tr bt u

chuyn i hn thnh qun tr nhn lc. Hnh thc qun tr ny khng phi ch

thay i v tn gi vi qun tr nhn s truyn thng m khc nhau v bn

cht. S dng hnh thc qun tr ny mang li li ch rt ln cho doanh

nghip.

4


5/142

Nhng khc nhau ch yu gia qun tr nhn lc hin i vi qun tr

nhn s truyn thng:

- S khc bit quan trng th nht l:

+ Qun tr nhn s (Personnel Management): Truyn thng qun l con

ngi v mt hnh chnh, l hot ng p dng cc nguyn tc php nh v

tr lng, ngh php, ngh l, hu tr nhm mc ch qun l con ngi.

+ Qun tr nhn lc hin i c chc nng rng hn qun tr nhn s

truyn thng. Qun tr nhn lc theo quan im hin i chuyn t cng vic

nm cn b, cng nhn vin c tnh s v hnh chnh chuyn thnh xy dng

c mt h thng quy hoch, khai thc, s dng v qun l nhm thc hinmc tiu ca t chc v nng cao sc cnh tranh ca t chc. Do , qun tr

nhn lc hin i khc c bn tnh chin lc, tnh hon cnh v pht trin

lu di.

- S khc bit quan trng th hai gia qun tr nhn lc hin i vi

qun tr nhn s truyn thng l:

+ Qun tr nhn s truyn thng thin v qun l c nhn, qun l h mtcch tuyt i. Hot ng ny c cu thnh bi cc hot ng c in nh

tuyn dng, nh gi, thuyn chuyn, b nhim n thc hin m khng tnh

n nhu cu ca t chc cng nh nhu cu ca i ng nhn vin.

+ Qun tr nhn lc hin i coi con ngi l ngun lc hng u ca t

chc, rt ch trng vic khai thc ngun lc ny. Hin nay, vic o to v

gio dc thng xuyn i vi ngun nhn lc ngy cng c coi trng. ut cho vic ny ngy mt tng cao. Nhiu doanh nghip ni ting trn th gii

u t xy dng trng bi dng, o to nghip v ring nhm phc v

cho hot ng kinh doanh ca mnh. Ni dung bi dng, o to nghip v

ngy cng rng. S ngi c bi dng v o to tng nhanh. Phng

thc khai thc ngun nhn lc cng a dng, phong ph. Ngoi ra, cc t

chc rt ch trng vic s dng c hiu qu i vi cn b, cng nhn vin

trong doanh nghip.

5


6/142

- S khc nhau quan trng th ba gia qun tr nhn lc hin i vi

qun tr nhn s truyn thng l.

+ Trc kia, c quan nhn s truyn thng ch tn ti nh mt b phn

cu thnh ca t chc. Cch thc lm cho cng tc ny c hiu qu ch yu l

h thp ti a chi ph cho vic qun l nhn s.

+ Cn qun tr nhn lc hin i th thng qua thc hin nhiu chc nng

qun l mang li hiu qu kinh t cho t chc. Kt qu cui cng ca khai

thc ngun nhn lc l mang li hiu qu kinh t ln v lu di cho t chc.

Vic chn chnh hp l, iu ng, b tr, ng vin khch l, c th lao

thng, pht, nng cao tnh tch cc lao ng ca h, pht huy u th tnghp ca ngun nhn lc mang li hiu qu kinh t cho t chc. V mt tit

kim chi ph gi thnh cho qun l th qun l nhn lc cng t hiu qu cao

hn nhiu so vi qun l nhn s truyn thng.

- S khc nhau quan trng th t gia qun tr nhn lc hin i vi

qun tr nhn s truyn thng l: Qun tr nhn lc hin i tin hnh vic

qun l con ngi theo quan im nhn vn. Qun tr nhn lc hin i coingi lao ng l "Ngi x hi", khc vi qun tr nhn lc truyn thng coi

ngi lao ng l "Ngi kinh t". Qun tr nhn lc hin i cho rng mc

tiu u tin ca t chc l tho mn nhu cu pht trin t thn ca ngi cn

b, cng nhn vin.

Bng hnh thc qun l nh vy, khi qun l nhn vin cn phi thc

hin qun l "Nhn cch ho", ch n tm l, hnh vi, ng c lm vicca ngi lao ng v lun tm cch nng cao cht lng cuc sng ca h.

Qun tr nhn lc hin i cng hn ch n mc thp nht s khng ch v

gim st kht khe i vi ngi lao ng, ng thi gip v t vn cho h,

gip cho mi c nhn u trng thnh v pht trin trong t chc. V d cho

ngi lao ng i bi dng o to to c hi pht trin, gip cho ngi

lao ng c phng php lm vic tt hn, nng cao nng sut lao ng v

hiu qu cng vic, t nng cao thu nhp cho ngi lao ng.

6


7/142

- Ngoi nhng ni dung m qun tr nhn s truyn thng thc hin,

qun tr nhn lc l nhm mc ch tm kim s ho hp gia nhu cu ca

mt t chc v ngun nhn lc ca t chc .

Nhu cu v ngun nhn lc ca t chc l nhu cu s dng lao ng cho

cc v tr lm vic khc nhau. Ngun nhn lc tng ng vi cc nhn vin

thc s m ng cc cng vic c th.

Vic phn cng cng vic v v tr cc cng vic trng doanh nghip cho

ngi lao ng, s c hai trng hp xy ra:

Khi trnh c nhn cao hn yu cu ca cng vic i hi: nhn vin s

ri vo tnh trng nhm chn, thiu ng c lm vic, hiu sut cng tc thp.Khi trnh c nhn thp hn yu cu ca cng vic i hi: do thiu

trnh , kin thc v k nng cn thit, nhn vin khng th t c kt qu

mong mun.

Qu trnh tm kim s ho hp gia nhu cu ca mt t chc v ngun

nhn lc ca t chc c thc hin trn hai phng din:

- Phng din nh lng: gii quyt vn bin ch, bng cch c gnggim thiu tnh trng tha hoc thiu bin ch.

- Phng din nh tnh: gii quyt vn ng c v nng lc lm vic

bng cch gim thiu s khng ph hp gia nng lc v yu cu ca cng

vic, ho hp ng c lm vic v nhu cu lao ng ca nhn vin vi nhng

yu cu m cng vic t ra trong tng lai.

Tm li, khai thc v qun l nhn lc hin i c tnh chin lc v chng hn nhiu so vi qun l nhn s truyn thng.

3. Cc ni dung ca qun l nhn lc (QLNL) trong t chc

Ni dung ca qun l nhn lc trong t chc c th chia theo cc giai

on sau y:

1. Giai on chun b v tip cn ngun nhn lc:

- Phn tch v thit k cng vic;

- Lp k hoch nhn lc;

7


8/142

- Tuyn dng nhn vin.

2. Giai on t chc v s dng c hiu qu ngun nhn lc:

- Phn cng v hp tc lao ng;

- T chc v phc v tt ch lm vic;

- Hp l ho phng php lao ng;

- nh mc thi gian lao ng;

- Tr cng lao ng: tin lng v bo him x hi;

- Ci thin khng ngng iu kin lao ng;

- Xy dng ch lm vic v ngh ngi hp l;

- Tng cng k lut lao ng v thi ua;- nh gi tnh hnh thc hin cng vic ca nhn vin...

3. Giai on pht trin ngun nhn lc:

- o to v o to li;

- bt v thng tin;

- Thay i, thuyn chuyn;

- Cho thi vic hay sa thi;Ngoi ra, qun l ngun nhn lc cn gii quyt mt s ni dung quan

trng nh:

- Bo m thng tin cho ngi lao ng;

- y mnh cc hot ng cng on;

- Thc hin tt cc quan h lao ng;

- Phc li v chia li nhun...Cc ni dung trn u c quan h v tc ng qua li mt thit, cht ch

vi nhau. Vi mi ni dung i hi c nhng hnh thc v phng php tip

cn khoa hc, linh hot. Tng th cc ni dung to thnh mt h thng, c

ch thch hp nht nhm kch thch v ng vin ngi lao ng trong doanh

nghip tch cc hon thnh mc tiu chung cng nh thc hin c cc mc

tiu ca tng b phn v tng c nhn.

4. Phng qun l nhn lc

8


9/142

nc ta, tu theo quy m hot ng m cc t chc c thit k vi

cc kiu c cu t chc khc nhau. Nhng c mt c cu b my qun l c

hiu qu nht c phn ln cc t chc p dng l m hnh c cu t chc

theo kiu trc tuyn - chc nng. Hot ng ca n da trn c s ch mt

th trng, ng thi pht huy tt ti nng ca cc chuyn gia theo cc chc

nng chuyn mn ho. Cc lnh o b phn chc nng c trch nhim t

vn, c vn, chun b cc quyt nh theo chuyn mn ca mnh (la chn cc

phng n ti u) v trnh ln lnh o ca t chc ra quyt nh cui

cng. Sau , cc lnh o chc nng s hng dn nghip v, theo di vic

thc hin cc quyt nh ny cc b phn trong t chc.Nh vy trong kiu c cu trn, phng qun l ngun nhn lc l mt

phng chc nng, c nhim v gip t chc v cc nhn vin cng t

c mc tiu ca mnh. C th l, phng qun l ngun nhn lc ng gp

mt cch c hiu qu vo vic ci thin hiu qu ca t chc mt cch trc

tip, bi tm ra cch thc tt hn v hiu qu hn t cc mc tiu ca

n v gin tip ci thin cht lng cuc sng ca mi nhn vin trong tchc. Khi , vai tr then cht ca phng qun l nhn lc l:

- Vai tr c vn, t vn cho cn b lnh o v qun l cc cp; v tt

c cc nghip v lin quan n cng tc t chc v qun l ngi lao ng

trong mi qu trnh hot ng; t khu lp k hoch lao ng, tuyn dng

nhn vin, n phn cng, b tr v s dng mt cch c hiu qu ngi lao

ng, nh gi chnh xc, i ng tho ng v bo m mi quyn li vt

cht cng nh o to, pht trin ngi lao ng;

- Vai tr dch v, bo m mi quyn li v dch v cho ngi lao ng:

theo ng Lut Lao ng (thc hin lu tr v bo qun h s, bo him y t,

phc li, bo him x hi...) va gp phn bo m ng gp mt cch tt

nht, hiu qu nht cho cc mc tiu ca t chc, va p ng v tho mn tt

hn cc nhu cu chnh ng ca ngi lao ng cng nh gia nh h, ng

9


10/142

thi gip h hon thin khng ngng chnh bn thn mnh trong qu trnh lao

ng sn xut v kinh doanh.

Ta c th hnh dung cc mng hot ng ca phng qun l ngun nhn

lc qua s sau:

S 1.1. M hnh phng qun l nhn lc v cc phn h ca n trong t chc

Cc hot ng ca phng qun l nhn lc c thc hin theo cc

nhm nhim v c th v c tp hp thnh cc b phn (ban) ca phng.

Quy m ca phng cn ph thuc rt nhiu vo quy m ca t chc, cng vi

c im v tnh cht phc tp ca cc sn phm cng nh cng ngh ch to

chng. Trn c s phn tch cng vic, nh qun l t chc s tnh ton v

nh bin lao ng cho phng qun l nhn lc.

10

Nghin cu NNL vcc thch thc

Lp k hoch NL vtuyn dng

Cc quan h laong - x hi

T chc v nhmc lao ng

Cc mc tiu: X hi,Kinh t, Con ngi vChc nng nhn lc

o to v phttrin nhn lc

Tr cnglao ng

Thng tinMi trng kinh doanh

Thng tin

T chc


11/142

Ni chung c cu t chc ca phng qun l ngun nhn lc (QLNNL)

mt chc vi quy m ln s c cc b phn nh sau:

S 1.2. C cu t chc ca phng qun l nhn lc

ca mt t chc quy m ln

Cc trch nhim ch yu ca cn b qun l nhn lc:

+ Trong mt k hoch kinh doanh tng th ca t chc, thit k cc mc

tiu v nhn lc v ch r s ng gp ca cng tc qun l nhn lc i vi

cc mc tiu ca t chc;+ Nhn ra cc vn v qun l c th xut hin khi nng cao hiu qu

qun l nhn lc;

+ Thit k ra cc th tc cn thit cho cng tc tuyn dng, s dng v

pht trin cn b nhn vin trong t chc;

+ Thit k v thc hin chnh sch lao ng nng cao nng sut lao

ng, tho mn yu cu cng vic, em li li nhun cao cho t chc cngnh li ch chnh ng cho ngi lao ng;

+ Gip cho cn b qun l cc cp nhn thc c trch nhim ca h

trong vic qun l nhn lc ngay chnh b phn m h ph trch;

+ Cung cp cng c, phng tin cn thit to mi trng lao ng

thun li ph hp vi s pht trin ca lc lng lao ng;

+ m bo nh gi ng v chnh xc kt qu thc hin cng vic, gp

phn quan trng vo cng tc o to v pht trin ngh nghip chuyn mn

11

Trng phng QLNNL

B phnnghin

cungunnhnlc

B phnt chcv tuyn

dnglao

ng

B phno tov pht

trinnhnlc

B phnt chcQTLv nhmc lao

ng

Bphn

tr cnglao

ng

B phnKL,v sinhv an

ton laong

Bphny tv

bohim


12/142

cho ngi lao ng, bo m cng bng trong phn phi li ch cho ngi lao

ng, cng nh gii quyt tt mi vn tranh chp gia nhng ngi lao

ng;

+ Gip ngi lao ng hiu r chnh sch qun l v nng cao hiu bit

ca ngi lao ng i vi cng tc qun l. Quan tm n mi quy nh ca

Chnh ph trong khi vn phi bo m li ch chnh ng ca ngi lao

ng...

Nhn vin qun l nhn lc l nhng ngi c o to chuyn mn v

nghip v, s trc tip thc hin nghip v qun l nhn lc trong cc t

chc. Do , h chnh l cc chuyn gia, tham mu c lc cho lnh o cccp v vn thu ht, xy dng, s dng, pht trin v bo v ngun nhn

lc. Chnh t cc cng vic ny i hi nhn vin qun l nhn lc phi c

trnh i hc tr ln, c kin thc v con ngi, v x hi, v tm sinh l

lao ng, v lut php cng nh kin thc v kinh t, k thut - cng ngh

ca t chc...

Cc chuyn gia qun tr ngun nhn lc phi bit tch lu kinh nghim,tip xc rng ri, bit lng nghe v thu thp kin t nhng ngi lao ng,

c tm huyt, c o c, bit gii quyt cng vic mt cch linh hot, hp l,

cng bng...

Tuy cha c hnh mu chung cho mi t chc v quy m v s lng

nhn vin qun l nhn lc, nhng kinh nghim thc t cho thy:

- Trong cc t chc rt nh (di 10 ngi lao ng) th ngi qun lt chc kim nhim lun chc nng qun l nhn lc;

- Trong cc t chc nh (trn, di 100 ngi lao ng) th ch cn mt

hay hai chuyn gia thc hin chc nng qun l nhn lc;

- Trong cc t chc va (t 200 ngi lao ng tr ln) th ch cn c

mt ban hay mt phng qun l nhn lc;

- Trong cc t chc ln (hng nghn ngi lao ng) th c khi hnh

thnh nhiu b phn hay nhiu phng cng tham gia qun l nhn lc...

12


13/142

5. Bn cch tip cn hin i nh qun tr cn bit

Khi cp n ngha ca ngun nhn lc trong cc t chc v cc

doanh nghip, cc nh kinh t v cc gio s pht biu nh sau:

- Gio s, tin s Letter C.Thurow - nh kinh t v qun tr hc thuc

Vin Cng ngh K thut Matsachuset (MIT) cho rng: "iu quyt nh cho

s tn ti v pht trin ca cng ty l nhng con ngi m cng ty ang c.

phi l nhng con ngi c hc vn cao, c o to tt, c o c, c

vn ho v bit cch lm vic c hiu qu..."

- Gio s, tin s Gary Backer, ngi c gii thng Nobel v kinh t

nm 1992 vi cc cng trnh khoa hc v "vn con ngi" (The HumanCapital) vit: "Cc cng ty nn tnh ton, phn chia hp l cho vic chm

lo sc kho, hun luyn, nng cao trnh ngi lao ng t nng sut

cao nht. Chi ph cho gio dc, o to, chm lo sc kho ca nhn vin phi

c xem l mt hnh thc u t...".

- Gio s Felix Migro th kt lun rng: "Qun tr nhn lc l ngh thut

chn la cc nhn vin mi v s dng cc nhn vin c sao cho nng sut vcht lng cng vic ca mi ngi t mc ti a c th c"...(1).

- Gio s Derick Harbison, trong tc phm "Kinh t hc cho th gii th

ba", lp lun nh sau: "Ngun nhn lc l nn tng ch yu to ra ca

ci cho cc nc. Tin vn v ti nguyn thin nhin l cc nhn t th ng

trong sn xut, con ngi l tc nhn tch cc ch ng tch ly vn, khai thc

ti nguyn thin nhin, xy dng cc t chc x hi, kinh t v chnh tr va s nghip pht trin t nc tin ln. R rng l t nc no bt lc

trong vic pht trin tay ngh v kin thc cho nhn dn mnh v khng s

dng nhng ci mt cch hu hiu trong nn kinh t quc dn, nc s

khng th pht trin c bt c ci g"(1).

(1) Qun tr nhn s. Nxb. Thng k, Nguyn Thanh Hi.(1) Kinh t hc cho th gii th ba. Gio s Derick Harbison.

13


14/142

Nu qun l nhn lc trong mt nn kinh t quc dn cp n c ch

hnh thnh, chun b v s dng c hiu qu ngun nhn lc trong ton x

hi, th qun l nhn lc trong cc t chc trc tip nghin cu, phn tch cc

hnh thc, cc phng php tt nht lin quan ti vic hnh thnh v s dng

c hiu qu nht ngun nhn lc. Chng ta c th hc hi kinh nghim ca

cc t chc Nht Bn trong vng na th k qua vi trit l nhn s v chin

lc con ngi mang mu sc vn ho dn tc. l ch thu dng sut

i, l chnh sch i x kho lo ca ch doanh nghip nh s dng con

ngi ng kh nng ca h, ng thi khng ngng bi dng ngun nhn

lc, to iu kin cho mi ngi pht huy ti nng, tr tu sng to, ht lngv s nghip ca cng ty v cng l v chnh bn thn ngi lao ng...

Nh vy, tr thnh mt cn b qun tr ngun nhn lc gii, nh qun

tr cn bit da trn bn cch tip cn hin i sau y:

+ Tip cn v con ngi: Qun l ngun nhn lc l qun l con ngi,

do phi bit ch ti cc li ch ca h trong qu trnh h thc hin mc

tiu ca t chc. Hn na mun qun l tt h, cc nh qun l phi rt hiubit v con ngi, phi bit tn trng h cng nh bit ng vin kh nng

tch cc, ch ng, sng to... cn tim n trong mi ngi nhn vin. Nh

m x hi v cc t chc mi c th thnh cng v pht trin nhanh chng

c...

+ Tip cn v qun l: Qun l l tng hp cc hot ng c thc

nhm thc hin mc ch v mc tiu ca t chc thng qua n lc ca cc cnhn. Qun l gm cc hot ng: lp k hoch, t chc, ch huy, iu phi

v kim tra. Qun l ngun nhn lc l trch nhim ca ngi qun l trong

t chc. Phng qun l ngun nhn lc phi c vn, phc v cho cc cn b

qun l trong n v h c th qun l ngy cng tt hn ngi lao ng

trong b phn ca mnh...

+ Tip cn v h thng: T chc l mt h thng phc tp v m ra mi

trng bn ngoi, m trong mi b phn v c nhn l cc phn h v cc

14


15/142

phn t c quan h cht ch, mt thit vi nhau thc hin nhng mc ch,

mc tiu chung ca n. Ch mt phn t no khng bnh thng th c t

chc s b nh hng. Do , ngoi vic bit phn cng lao ng mt cch

hp l cho tng c nhn v tng b phn, cc nh qun l cn phi bit to

lp iu kin lao ng tt nht cho h tin hnh cc hot ng, cng nh phi

bit quan tm mt cch hp l, hi ho nht n li ch ca h trong qu trnh

pht trin t chc;

+ Tip cn v mt ch ng tch cc: ngoi vic to lp v duy tr mt

cch tch cc cc c gng ca tng c nhn v b phn trong mt t chc, cn

b qun l ngun nhn lc cn phi nhn thy trc c thch thc cngnh cc vn c nh hng n con ngi v kt qu lao ng ca h, t

c s chun b trc, o to trc, phng trc nhm lm tng s

ng gp mt cch ch ng, tch cc hn na ca tt c mi nhn vin trc

khi cc thch thc xut hin...

Tm li, cc yu cu i vi nh qun tr doanh nghip, qun tr nhn s

hin nay: phi c ti nng thc s, c o c tt, c hc vn, c vn ho,ngh lc v ch, bit cch lm vic vi con ngi, bit ngh thut qun l

con ngi v lun l tm gng, ngi bn tin tng ca ngi lao ng trn

con ng tin ti vn minh v hnh phc.

II. MI TRNG V CC THCH THC I VI QUN L

NHN LC

1. Mi trng qun l nhn lcMi trng l ton b cc yu t (iu kin) t nhin v x hi, trong

con ngi, t chc v cc sinh vt tn ti v pht trin trong mi quan h gia

chng... Mi trng l ton b cc nh ch v cc lc lng bn ngoi t

chc, c nh hng n hot ng v thnh qu ca t chc...

C nhiu cch phn loi mi trng. Chng hn, phn loi theo ba cp

nh: mi trng v m, mi trng tc nghip ca ngnh c th v hon

cnh ni ti ca t chc, chng c m t theo bng 1.3 di y.

15


16/142

Mi trng v m bao gm cc yu t nm bn ngoi t chc, nh hnh

v c nh hng n mi trng tc nghip ca cc ngnh c th cng nh

hon cnh ni ti ca cc t chc. N to ra nhng c hi, nhng thun li

cng nh nhng thch thc, kh khn, nguy c v ri ro cho mi ngnh v

mi t chc...

Mi trng tc nghip ca ngnh c th bao hm cc yu t v cc lc

lng can thip ch yu nm bn ngoi t chc. N cng nh hnh v to nn

mi quan h qua li, cnh tranh gia cc t chc;

Hon cnh ni ti ca t chc bao gm cc yu t bn trong, chi phi

qu trnh hot ng ca t chc v t chc c th kim sot c chng...Bng 1.3. Mi trng kinh doanh v cc cp ca n

16

Mi trng v m

Bao gm cc mi trng thnh phn

1. Mi trng ti nguyn 5. Mi trng chnh tr v lut php

2. Mi trng nhn khu 6. Mi trng k thut v cng ngh

3. Mi trng kinh t 7. Mi trng sinh thi4. Mi trng vn ho x hi 8. Mi trng quc t

Mi trng ngnh c th

- Quy ch hot ng ca ngnh

- Cc lc lng can thip ch yu:

1. Cc i th cnh tranh hin ti 3. Hng ho thay th

2. Cc i th tim n s xut hin 4. Cc nh cung cp

5. Khch hng

Hon cnh ni ti ca t chc

1. Ngun nhn lc 4. Kh nng v k thut cng ngh

2. Kh nng v marketing 5. Kh nng v sn sut

3. Kh nng v ti chnh 6. Nn np qun l


17/142

T mi trng kinh doanh, cc nh qun l hnh dung r hn mi

trng qun l nhn lc v chia mi trng qun l nhn lc thnh mi

trng bn ngoi v mi trng bn trong t chc. Hnh v di y gii

thiu r mi trng qun l nhn lc vi cc yu t bn ngoi v bn trong t

chc.

Bng 1.4. Mi trng qun l nhn lc i vi cc t chc

Mi trng bn ngoi t chcTi nguyn Kinh t X hi Vn ho Quc t

Nhn khu Mi trng bn trong t chcCc i th

tim n

Sinh thi Nhim v /bn phn

Marketing Ti chnh Cc i thcnh tranh

Khoa hc

v k thut

Chin lc /

chnh sch

Ngun nhn

lcR & D

Hng ho

thay th

Chnh trVn ho

cng tySn xut

Nn np

qun l

Cc nh

cung cpLut php C ng Cng on ... Khch hng

Mi trng qun l nhn lc bn ngoi bao gm tt c cc yu t c nh

hng n hot ng qun tr nhn lc ca t chc. N bao gm cc mi

trng thnh phn ca mi trng v m v cc yu t thuc mi trng

ngnh c th nh: mi trng ti nguyn v nhn khu, mi trng chnh tr

v lut php, mi trng vn ho v x hi, mi trng kinh t, mi trng

khoa hc, k thut v cng ngh, cc i th cnh tranh, cc nh cung cp,

khch hng...Mi trng qun l nhn lc bn trong cng bao gm tt c cc yu t

bn trong ca mt t chc v c chi phi, nh hng n hot ng qun tr

nhn lc ca t chc nh: cc c ng, nhim v ca cng ty, chin lc kinh

doanh, c im v trnh ca ngun nhn lc, trnh v kh nng ti

chnh, trnh v kh nng v k thut v cng ngh, trnh v kh nng

qun l ca cc cn b...

17


18/142

Vi cch phn loi ny, cc nh qun l nhn lc s d dng nh gi

su sc cc nhn t c bn ngoi cng nh bn trong c nh hng n

cng tc qun tr nhn lc t h c cc i sch ng ph mt cch kp

thi vi s bin i ca cc yu t thuc mi trng kinh doanh.

2. Cc thch thc i vi qun l nhn lc

Ngy nay khi mi trng kinh doanh lun lun bin ng v pht trin

th cc yu t cng bin ng phc tp v c nh hng rt ln n cc thnh

qu ca mi doanh nghip, nh hng n cng tc qun l ni chung v n

qun l nhn lc ni ring. C th chia cc thch thc ny thnh 3 loi sau:

- Cc thch thc bn ngoi;- Cc thch thc bn trong;

- Cc thch thc v ngh nghip qun tr nhn lc.

V cc loi thch thc bn ngoi v bn trong l rt nhiu, nhng y

ta ch nu mt vi loi c bn. Mt khi cc thch thc ny xut hin, cc nh

lnh o ca t chc phi bit phn tch, nhn nh s tc ng v c cch

ng x kp thi v hp l.+ Thch thc v s a dng v lao ng trong mt t chc : H khc

nhau v ngun gc dn tc, v tn gio, v trnh vn ho, v ti nng v

tui tc... th cng tc qun l nhn lc cng thm kh khn v phc tp hn;

+ Thch thc v cng ngh: S pht trin nh v bo ca k thut v

cng ngh nh hng ng k n ngun nhn lc ca cc t chc, i hi

h phi bit nng cao trnh ngh nghip nu khng mun b tt hu. iu lm cho cc nh qun l phi bit la chn v thch ng vi s tin ho v

cng ngh, phi bit quan tm o to v pht trin cho ngun nhn lc;

+ Thch thc v kinh t: Cnh tranh mang tnh cht quc t v ngy

mt khc nghit khin cho cc t chc phi thay i mt cch linh hot v kp

thi i vi hnh vi, cc phng php sn xut ca mnh... a ra c sn

phm c cht lng cao hn, gi c hp l hn, p ng tt hn nhu cu ca

ngi tiu dng. Cng v nhn thy tm quan trng v con ngi, cho nn cc

18


19/142

t chc mt mt, gim s lng lao ng khng cn thit v mt khc, bit

ginh ly ngi ti gii v pha mnh cnh tranh c vi cc i th...

+ Thch thc t nhu cu ca cc ng ch doanh nghip: Trong mi

ngnh, cc ng ch, mc d u mong mun phn li ch c nhn ca mnh l

khng ngng tng ln, nhng h thng phi thng nht v cam kt mt s

nht tr vi nhau v s qun l nhn lc v v quyn li ca ngi lao ng

(nh tin lng ti thiu, khen thng, gi lm vic v cc iu kin lao ng

ni chung...). Chnh nhng bn cam kt ny hn ch hot ng ca cc

gim th v phng nhn s trong vic qun l ngi lao ng. Nh vy, i

vi c hai bn cc thch thc ny t ra l phi t c mc tiu m khnglm nh hng n bn cam kt .

+ Thch thc t nhu cu v li ch hp php ca ngi lao ng: Mi

nhn vin u mong mun c doanh nghip p ng ngy cng cao v nhu

cu vic lm v iu kin lao ng tt hn; lng bng v cc khon i ng,

c hi thng tin, cng nh cht lng cuc sng ca h...

+ Thch thc t vn ho ca t chc, vn ho doanh nghip: N l bukhng kh x hi v tm l ca t chc, l h thng cc gi tr, cc nim tin,

thi quen c hnh thnh trong phm vi t chc, chng tc ng n cu trc

chnh thc ca t chc v to ra chun mc hnh vi ca t chc. Vn ho t

chc l sn phm ca ton b cc kha cnh nh: phong cch ca ngi lnh

o, ch quyt tm ca ban lnh o cng vi s thnh t hay s tht bi

ca h cng nh ca t chc, s i x vi khch hng, s i x vi nhnvin, mi quan h gia lnh o v nhn vin, trch nhim i vi x hi v

mi trng... N th hin v nhng qu kh v hin ti ca t chc, gp phn

to nn truyn thng vn ho ca t chc. Thch thc ny i hi cc nh

qun l phi bit la chn, iu chnh theo hng tch cc ca vn ho t

chc...

+ Thch thc v ngh nghip: Nhn vin qun l nhn lc phi c kin

thc nh: hiu bit su sc v con ngi; quan h lao ng v x hi; bit la

19


20/142

chn v thay th nhn vin; bit t chc qu trnh lao ng; bit o to v

pht trin nhn vin; am hiu v sc kho v an ton lao ng; bit xy dng

v thc hin tt cng tc tin cng, tin lng, phn chia li nhun... Ngoi

cc kin thc trn, ngi nhn vin qun l nhn lc cn phi c o c

ngh nghip, n th hin bng chnh o c, lng tm, trch nhim ca c

nhn vi ngh qun l nhn lc la chn.

Ngy nay, khi ngi lao ng c o to tt v c trch nhim vi

chnh mnh trc cng ng th h mi pht huy ht tim nng ca mnh.

iu , phn ln ph thuc vo s quan tm, chm lo ca nh qun tr trong

cc t chc. V ch khi mi nhn vin trong t chc s:* Dm gnh vc cng vic, dm nhn trch nhim gii quyt cc vn

, n lc, tch cc khng ngng nng cao hiu bit v kinh nghim, cng

nh truyn t chng trong t, i hay nhm cng tc.

* i mi, sng to trong cng vic nng cao hn na mc tiu ca t

chc;

* Gii thiu t chc tt hn cho khch hng v x hi;* Nhit tnh cng tc v cm thy t ho l mt thnh vin ca t chc...

Tm li, trn c s hiu bit su sc v con ngi, nh qun tr ni

chung v cc nhn vin qun tr nhn lc ni ring s c iu kin

thuyt phc h, bit to ng lc v thc y h lm vic, hng ti hon

thnh mi mc tiu ca t chc, cng nh t c mc tiu ca chnh bn

thn nhng ngi lao ng trong t chc.

20


21/142

II. CHNH SCH V M HNH QUN L NGUN NHN LC3

1. Qu trnh pht trin t tng qun l ngun nhn lc

Trong lch s qun l ca cc nc pht trin phng Ty, c th ni

trng phi qun l mt cch khoa hc c in do Taylor i din v khoa

hc tm l cng nghip trong thi k s khai ca n l giai on khi u ca

khoa hc qun l ngun nhn lc. Trong giai on ny, trung tm ca qun l

v thng qua phng php lm vic khoa hc nng cao nng sut lao ng.

Vo cui th k 19, do dn s tng nhanh,th trng c m rng nn

nhu cu hng ho tng ln, i hi pht trin sn xut vi tc cao. Trong

bi cnh , vic s dng my mc thay cho sc ngi v nng cao nng sutlao ng tr thnh vn quan trng nht ca qun l. Mc d nhng bin

php qun l lc h thp nhn phm ca con ngi nhng nng sut lao

ng tng ln 300%, to ra cuc cch mng cng nghip huy hong trong

lch s. Taylor cho rng qun l mt cch khoa hc l mt cuc cch mng

su sc v tm l. Ht nhn ca cuc cch mng l dng phng php

"khoa hc" thay th cho phng php "kinh nghim".Qun l nhn s l giai on th hai ca lch s qun l ngun nhn lc.

Do s pht trin v kinh t, x hi v vn ho, phng php qun l lao ng

c in khng cn thch hpna. Mt ch qun l nhn s c h thng

l mt s m hnh qun l nhn s. Nhng m hnh qun l ny ch yu ly

"cng vic" lm trun tm. Th d, lc tuyn dng nhn vin, nh qun l nhn

mnh s thch ng ca nhn vin vi cng vic v tiu chun nh githnh tch ca nhn vin. Ni tm li l xut pht t yu cu cng vic

quyt nh vic tuyn dng, cn tiu chun tr lng th cn c vo c trng

ca cng vic. T tng v phng php qun l ny pht huy c hiu

qu trong iu in pht trin kinh t x hi lc .

3 Phng php qun l nhn s, bin son: L Anh Cng - Nguyn Th L Huyn - Nguyn ThMai - NXB Lao ng xhi - H Ni (2005)

21


22/142

Nhng cng vi s pht trin nhanh chng ca khoa hc k thut, thi

i tin hc t ra cho cng tc qun l nhng yu cu cao hn. Trong thi

i ny, tnh nng ng ca con ngi trong cng vic tr nn quan trng hn

i vi hiu sut v cht lng cng tc. T tng qun l ngun nhn lc

ny sinh chnh t yu cu . T tng qun l ny "ly con ngi lm trung

tm", to thnh mi lin h hu c gia pht trin ca con ngi v s pht

trin ca doanh nghip. Do , thi i qun l ngun nhn lc cn c gi

l thi i khi phc s quan tm i vi con ngi.

Vit Nam, cho n nay qun l ngun nhn lc vn l mt cm t mi

l i vi nhiu ngi. H cha phn bit c s khc nhau gia vic qunl ngun nhn lc vi vic qun l lao ng. y khng ch l s khc nhau

v t ng m l s thay i v t tng, l lun v phng php. Do , mi

cn b qun l cn phi thch g vi s pht trin kinh t, x hi, vn ho,

tip thu mt cch c h thng t tng, l lun v phng php qun l mi.

2. Quan nim v nhn ti trong iu kin kinh t th trng

Kinh t th trng l mt h thng cc loi th trng hp thnh. N baogm: th trng sn phm, th trng vn, th trng k thut, th trng lao

ng. Qun l ngun nhn lc l cng vic gn lin vi th trng lao ng.

Nhiu nm nay, do chng ta khng tha nhn sc lao ng mang thuc tnh

hng ho nn trong vic xc nh chnh sch nhn s v qun l con ngi,

c nhng vic lm tri vi quy lut c bn ca qun l.

Quan im coi sc lao ng l hng ho, nhn b ngoi th khng c gquan trng, nhng li rt c ngha trong cng tc qun l. Phng php

qun l bt ngun t chnh sch qun l, chnh sch qun l li bt ngun t

t tng qun l. Trong iu kin kinh t th trng, sc lao ng l hng

ho.Do , ngi lao ng c quyn yu cu ngi s dng lao ng tr gi

ng mc cho sc lao ng ca h. iu i hi chng ta phi t vn

quyn dng ngi ca doanh nghip v quyn la chn ch lm vic ca

ngi lao ng l hai vn cng tn ti song song.

22


23/142

Trong iu kin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, ngi

lao ng cn l ngi s hu t liu sn xut. Nhng quan h s hu ny

khng lm cho h c qun chi phi mt cch trc tip nhng t liu sn xut

c th no. Do vy, c nhn ngi lao ng thng khng coi quyn s hu

ny l quyn s hu thc s. Xt trn gc ny, ngi lao ng thuc v

ton x hi ch khng phi thuc v mt doanh nghip no. Mt khc, thc

l ng ch doanh nghip khng th hnh thnh mt cch t pht. c bit,

quan h gia ngi lao ng vi doanh nghip l quan h hp ng nn kh

linh hot. V vy, nu doanh nghip mun gi nhng ngi lao ng gii th

phi lm cho h hi lng, phi c chnh sch tho ng thu ht h.Nhn ti m chng ta cp y l nhng ngi lao ng gii hoc

nhng ngi lao ng m x hi thiu. Khi nim nhn ti trong tng ngnh,

trong tng doanh nghip cng khng ging nhau. B qut thu ht, lu gi

nhn ti l ch tha nhn v th hin gi tr ca nhn ti. Chnh sch nhn

s gi vai tr v cng quan trng trong cuc cnh tranh thu ht nhn ti.

Trong my nm gn y, tnh trng tht thot nhn ti ang e do s tn tiv pht trin ca cc doanh nghip Nh nc. Nguyn nhn cn bn l cc

doanh nghip nh nc khng pht huy c gi tr ca nhn ti. Nu tnh

hnh ny khng c nhanh chng thay i th kh nng tn ti ca cc doanh

nghip nh nc s b suy gim mnh.

Trn gc v m, s chuyn dch lao ng gia doanh nghip ny vi

doanh nghip khc l mt vic tt. Nhng i vi mi doanh nghip, s thtthot nhn ti s dn n nhng tn tht to ln. c bit l, trong iu kin

th ch php lut cha c kin ton, s tht thot nhn ti s i km s tht

thot v b quyt k thut, b mt kinh doanh ca doanh nghip, khin cho

nng lc ca i th cnh tranh tng ln, th phn ca doanh nghip b thu

hp. Trong thc t, c rt nhiu v d minh chng cho hin tng ny. Qu

trnh ci cch th ch kinh t theo chiu su dang t ra mt vn l; do nh

tr thnh hng ho, vn bo him x hi, bo him y t c x hi ho,

23


24/142

vic k kt hp ng lao ng tr thnh ph bin. Do ,lu gi ngi lao

ng gii tr thnh vn cn c xem xt mt cch nghim tc.

Nh ni trn, vic xy dng mt chnh sch nhn s mang tnh cnh

tranh l mt nhim v cp bch.

Ht nhn ca chnh sch nhn s l coi trng nng lc nhn vin. iu

ny khng ch l mt quan nim m c nhng ni dung thit thc. N c

th hin tt c cc khu ca cng tc qun l nh tuyn dng, thng cp

kim tra thnh tch, phn phi tin lng, o to, pht trin, bo him phc

li. Thng qua cc chnh sch , ngi lao ng c ng vin khng

ngng vn ln. Do doanh nghip phi coi vic tng cng th ch qunl vi m l mt nhim v quan trng thc hin ch doanh nghip hin

i.

Nhng trong qu trnh cnh tranh vn phi tun theo quy tc nht nh.

l ch qun l, Ch qun l l s th hin nguyn tc qun l. l

nhng chun mc hnh vi m mi ngi buc phi thc hin. Ch qun l

th hin trnh qun l tng hp ca mt doanh nghip.Ch qun l cngc th, chi tit v c chp hnh cng trit th hot ng ca doanh

nghip cng quy c. Nu khng c ch th cng tc qun l th tr nn tu

tin, khng th t c tnh cng khai v s tr thnh v hiu, thm ch c

khi cn lm hng vic. V vy, c th thy rng, quan nim nhn ti phi c

th hin thnh mt ch qun l hu hiu mi c th thu ht, lu gi, o

to c ngy cng nhiu nhn ti.3. La chn chnh sch qun l ngun nhn lc.

3.1. Nhn t ch yu cn cn nhc khi vch chnh sch nhn s

Chnh sch nhn s l s th hin mt cch tng hp quan nim qun l

ngun nhn lc, th hin nhng nguyn tc qun l; nht nh. Khi hch nh

chnh sch nhn s, doanh nghip cn ch nhng nhn t sau y:

24


25/142

Nhn t khch quan

Nhng nhn t khch quan nh hng n chnh sch nhn s ca doanh

nghip bao gm: chnh sch lao ng ca nh nc, tnh hnh th trng lao

ng,tnh hnh pht trin khoa hc k thut, truyn thng vn ho, quan nim

gi tr ca x hi

Chnh sch lao ng l nhng vn bn php lut ca nh nc v vic

lm,qun l lao ng m doanh nghip phi tun theo. Th d, nhng quy

nh ca nh nc v tuyn dng, hp ng lao ng, thi vic, bo him,

tin lng, o to,nh hng ca th trng lao ng i vi chnh sch

nhn s ca doanh nghip ch yu c th hin quan h cung cu v laong. i vi nhng loi lao ng c bit m cung khng cu th doanh

nghip phi c chnh sch nhn s thch hp thu ht v lu gi h. Nu

cung ln hn cu th chnh sch nhn s ca doanh nghip phi c tnh cnh

tranh.

nh hng ca khoa hc k thut i vi chnh sch nhn s ca doanh

nghip l nh hng gin tip. N pht huy tc dng thng qua yu cu v tcht nhn vin kt hp vi tnh hnh cung cu trn th trng lao ng. Th

d, i vi nhng lao ng k thut m doanh nghip cn n hoc s cn

n, nhng trn th trng lao ng khng c sn th doanh nghip phi c

chnh sch bo v, lu gi h h khi b i ni khc. i vi nhng lao

ng m th trng c sn th doanh nghip khng nn t chc t o to

tit kim chi ph.nh hng ca cc quan nim gi tr x hi i vi con ngi hin nay

cng l nhng iu cn tnh n. Bi v khi nhng quan nim gi tr trong x

hi hnh thnh th chng ta kh c th thay i chng. V d, quan im

ca lp tr hin nay trong vic chn ngh, c thi ca h trong vic thuyn

chuyn cng tc. Do , khi hoch nh chnh sch nhn s, chng ta phi

tha nhn thc t . ng thi, cng phi xt n truyn thng vn ho v

nh hng ca n i vi cng tc qun l.

25


26/142

Nhn t ni b

Nhn t ny ch yu bao gm tnh trng ngun nhn lc, c s ca qun

l, phong cch qun l v xu hng gi tr ca cn b qun l cao cp. V

tnh trng ngun lc v s thch ng ca n vi s s vt cht ca doanh

nghip (thch ng hay khng thch ng). Nu c s vt cht ca doanh nghip

mang tnh c nh cao, t c kh nng thay i tnh trng ngun nhn lc

ph hp vi nhu cu tng th th cn phi thc hin mt chnh sch nhn s

n nh. Nhng nu tnh hnh khng nh vy, th cn p dng mt chnh sch

nhn s c iu chnh khi cn thit.

C s qun l l iu kin quan trng thc thi chnh sch nhn s.Khi c s qun l tng i yu th trong chnh sch nhn s phi ch trc

tin n vic quy phm ho cng tc qun l. Vic hoch nh chnh sch

qun l cn phi dnh ch iu chnh trong tng lai. ng thi cng phi

xt n phong cch qun l, xu hng gi r ca ngi qun l cao cp.

Nhn t tng hp

Trong loi nhn t ny, iu quan trng nht l chin lc kinh doanh vquy hoch pht trin ca doanh nghip. Chin lc kinh doanh v quy hoch

pht trin ca doanh nghip phi c hoch nh trong nhng iu kin

khch quan v ch quan ca doanh nghip, phn nh t tng kinh doanh ca

doanh nghip. Chnh sch nhn s phi phc v chin lc kinh doanh ca

doanh nghip y. V d, chin lc kinh doanh xc nh quy m sn xut, tnh

trng k thut, quy trnh cng ngh v t cng xc nh nhu cu nhn lcv phng thc qun l.

3.2. Cc chnh sch nhn s c th la chn

C rt nhiu loi chnh sch nhn s v tiu chun phn loi cng khc

nhau. Nhng ni chung c th chia lm 3 loi: loi kh c lao ng, loi

khai thc ti nguyn v loi quyn bin. Vi nng chnh sch nhn s khc

nhau, quy lut qun l v c im qun l cng rt khc nhau. iu cn lu

26


27/142

l vic phn loi chnh sch nhn s l do con ngi t ra, cc c im

ca n khng phi l tut i nn khng th sao chp mt cch cng nhc.

3.2.1. Loi k c lao ng

c im ca loi hnh ny l quan h gia ngi lao ng v doanh

nghip c xc nh bng hp ng lao ng trong mt thi gian nht nh,

vic iu chnh quan h gia ngi v vic trong ni b doanh nghip phi

da vo th trng lao ng bn ngoi. iu i hi phi c mt th trng

lao ng tng i pht trin (mc pht trin ca th trng lao ng c

th hin cng lm vic ca sc lao ng). Hin nay, phn ln cc nc

u M, p dng chnh sch ny. Nhng chnh sch qun l ny hi thin vhiu qu s dng trong thi gian ngn nn mc nht nh s nh hng

n tim lc pht trin lu di ca doanh nghip.

Mt l, khi s dng chnh sch nhn s ny, cn mang li cho nhng

ngi c nng lc nhiu li ch thu ht v lu gi h. Nu khng lm nh

vy th khng th hin c gi tr ca nhn ti.

Hai l, trng tm qun l ca loi hnh ny l s thch ng ca nhn vini vi cng vic v ly cng vic lm trung tm v nhn vin thng xuyn

thay i cn c trng cng vic th khng thay i. Nu doanh nghip "ly

con ngi lm trung tm" v cn c vo nng lc mi ngi thit k cng

vic th khi nhn vin no di chuyn i ni khc, s kh kim c ngi

c kt cu nng lc v c im tng t. Do , cn phi ly cng vic lm

trung tm, cn c theo yu cu cng vic la chn, kim tra, o to, xcnh mc lng ca nhn vin.

Ba l, phi xy dng nhng quy nh r rng v cng vic. thc hin

s qun l theo m hnh "ly cng vic lm trung tm" mt cch hu hiu,

doanh nghip cn c quy nh bng vn bn v quyn hn, trc trch ca mi

cng vic, quy trnh thao tc, tiu chun chp hnh, t cch nhn vin, ly

lm cn cu cho cng tc qun l, ng thi cng l c s cnh tranh cng

bng.

27


28/142

Bn l, ch trng gi tr s dng tc thi ca nhn vin. Khi tuyn dng

nhn vin, cn ch tri thc, kinh nghim, k nng ca ngi n tuyn, u

tin nhng ngi tng tri trong cng vic. Nh vy, sau khi c tuyn

dng, h c th lm vic ngay, khng cn mt nhiu chi ph o to

Nm l, phi c bin php kim tra s thch ng ca nhn vin i vi

cng vic. Mc d khi tuyn dng, doanh nghip t chc thi trc nghim

hoc vn p nhng nhn vin c thch ng vi cng vic hay khng th

phi tra cng tc thc t mi c th nh gi c. Khi nng lc ca nhn

vin vt qua yu cu, nu doanh nghip khng kp thi thng cp th c

nguy c h b i ni khc. Ngc li. nu nng lc nhn vin khng p ngyu cu th s nh hng n cht lng v hiu sut cng vic.

Su l, trong cng tc o to, phi t yu c nng cao hiu sut cng

vic ln hng u. iu c ngha l vic o to phi thit thc nhm tit

kim chi ph o to, sau khi c o to, nng lc cng tc c nng cao,

h s tm cch chuyn i ni khc c li hn.

Tuy nhin, nhc im ln nht ca m hnh ny l c th lm suy yukh nng qun t ca doanh nghip, tch ri li ch ca doanh nghip vi s

c mt ca c nhn. Khi doanh nghip pht trin chm chp hoc nh tr,

nhng nhn vin c trnh cao s b i ni khc. V vy, khi p dng m

hnh ny, phi lng trc n iu .

3.2.2. M hnh khai thc ngun nhn lc

c trng ca m hnh ny l thng qua vic o to nhn vin c chtlng cao gii quyt vn thch ng gia ngi v vic, Trong m hnh

da vo hp ng lao ng, doanh nghip da vo th trng lao ng bn

ngoi l chnh. Cn trong m hnh ny ch yu l da vo th trng lao ng

ni b. Mc cnh tranh trn th trng lao ng ni b thp hn th trng

lao ng bn ngoi. S chuyn dch nhn vin trn th trng lao ng ni b

l chuyn dch trn mt mt bng. Cn s chuyn dch nhn vin trong m

hnh hp ng l s chyn dch ln v xung.

28


29/142

Chnh sch nhn s trong m hnh ny ch trc tin n thm nin

cng tc ca nhn vin. Cn phi tha nhn mt s tht l nu c o to

c k hoch v rn luyn trong thc t th tri thc, kinh nghim v k nng

ca nhn vin s dn c nng cao. Trong iu kin , thm nin cng tc

cng l mt nng lc. Chnh sch nhn s ca Nht Bn v c bn thuc m

hnh ny.

Trong tm qun l ca m hnh ny l s thch ng ca nhn vin i

vi doanh nghip. T tng qun l ca n l ly con ngi lm trung tm,

th hin cc mt sau y:

Mt l, khi hoch nh t chc cng vic, phi tnh n yu t conngi. Mc d vic xc nh chc trch, quyn hn l cn c quan trng ca

cng tc qun l nhng nu chc trch, quyn hn c xc nh qu t m s

hn ch tnh ch ng ca nhn vin trong cng vic. Do , khi p dng m

hnh ny, gii hn chc trch khng nn qu g b c th khai thc ngun lc

t hai pha. Khi nng lc nhn vin khng p ng chc trch cng vic

th phi khai thc nng lc ca h. Khi nng lc nhn vin cao hn chc trchth ni rng chc trch ca h m bo s thch ng gia ngi v vic.

Hai l, ch trng gi tr khai thc ca nhn vin. Cn c vo chin lc

pht trin kinh doanh ca doanh nghip o to v khai thc nhng ngi

m doanh nghip cn thit. l mt c im cn thit ca m hnh ny.

Khi tuyn dng nhn vin, cn c bit nhn mnh gi tr khai thc lu di

ca h. Cn ch tuyn dng nhng ngi tr tui,c kh nng thch ng caori cn c vo nhu cu ca doanh nghip o to, c bit ch xem xt

tim nng pht trin ca nhn vin.

Ba l, cn c quy hoch pht trin nhn vin lu di. C s ca m hnh

ny l o to nhn vin v cc loi pht trin doanh nghip. Do , doanh

nghip cn cn c vo chin lc pht trin kinh doanh ca mnh lp ra

quy hoch o to v pht trin nhn vin ph hp vi nhu cu ca doanh

nghip. Nh vy, doanh nghip s khng ngng c c mt i ng nhn

29


30/142

vin cho nhu cu nc mt m cn chun b c i ng nhn vin trong

tng lai.

Bn l, tng cng s thch ng ca nhn vin i vi vn ho doanh

nghip. Xy dng nn vn ho doanh nghip c sc qun t cao, nng cao s

thch ng ca nhn vin i vi vn ho doanh nghip l mt yu cu khch

quan n nh i ng nhn vin, ngn nga tnh trng tht thot nhn vin,

gy tn tht cho doanh nghip. Trong iu kin nhn vin c th t do chn

ni lm vic, s tht thot nhn vin s dn n nhiu ri ro cho doanh

nghip. Bin php duy nht gim bt ri ro l n nh nhn vin, nht l

nhng cng nhn vin gii.Nm l, xy dng ch khen thng m trng tm l khen thng tp

th. Khc vi m hnh hp ng, m hnh ny thin v vic xy dng sc

mnh cng ng. Ch khen thng c nhn thng to ra s ganh ua gia

cc c nhn, lm suy yu sc mnh cng ng. Ch khen thng tp th s

to ra sc mnh cng ng. Lm nh th khng phi l loi b s ganh ua

tp th, qua nng cao sc hi t ca cng ng.Su l, khuyn khch phng thc qun l c s tham gia ca cng nhn

vin. Thc t chng minh phng thc qun l ny khng nhng c th pht

huy tch cc, sng to ca cng nhn vin m cn c tc dng tng cng kh

nng hi t ca cng ng. Mt s cn b qun l cho rng cng nhn vin

km nng lc nn khng tin vo phng thc qun l ny. Nguyn nhn ca

tnh hnh ny l do h khng c s hiu bit y v phng thc qun lc s thm gia ca cng nhn vin. Cng nhn vin tham gia qun l doanh

nghip khng c ngha l mi ngi trong s h u tham gia quyt sch

cp cao nht. Nu mi cng nhn vin u c th iu khin cng vic ca

mnh mt cch hu hiu th iu cng c th coi l tham gia qun l. cc

doanh nghip ca Nht Bn thng p dng ch a n. l hnh

thc c bn ca phng thc qun l ny.

30


31/142

Nhc im ln nht ca chnh sch qun l ngun nhn lc ch trng

nhiu n thm nin cng tc l n km hm s pht trin nhanh chng ca

nhng ngi cha c thm nin cng tc lu di nhng c nhiu nng lc.

Trong thi i ny, do t cht ca nhn vin c nng cao, nhc im ngy

cng bc l r nt.

3.2.3. M hnh quyn bin

Chnh sch qun l nhn s quyn bin l mt chnh sch qun l linh

hot. C s ca m hnh qn l da theo hp ng l s ganh ua c nhn. C

s ca m hnh khai thc ngun nhn lc l s phi hp cng ng. Nhng c

nhn v cng ng khng th tch ri nhau. Do , trong my nm gn y, cc nc Phng Ty ang c xu hng kt hp hai m hnh lm mt. th

d, cc doanh nghip ca M coi vic n nh i ng nhn vin l mt vn

quan trng trong qun l, ng thi tm mi cch nng cao thc cng

ng ca nhn vin l mt vn quan trng trong qun l, ng thi tm mi

cch nng cao thc cng ng v nhn vin. Cn cc doanh nghip Nht

Bn th ch trng nng cao nng lc nhn vin.Trong khi p dng chnh sch qun l nhn s quyn bin, cn ch

xem xt cc mt sau y:

a. nh hng ca quy m doanh nghip i vi nhu cu v kt cu

ngun nhn lc

Ni chung, cc doanh nghip ln u c lnh vc sn xut kinh doanh

tng i n nh, c nh hng nht nh i vi th trng, phn cng nib tng i c th. cc doanh nghip ny, nu ch p dng mt cch n

c phng thc qun l theo hp ng lao ng hoc phng thc khai thc

ngun lc u khng chc c li m nn p dng phng thc qun l

quyn bin. i vi cng nhn sn xut, do quy trnh cng ngh c quy

phm, nhn cng c th nn khng cn nhng cng nhn c nng lc ton

din. i vi nhng cng nhn sn xut, do quy trnh cng ngh c quy

phm, phn cng c th nn khng cn nhng cng nhn c nng lc ton

31


32/142

din. i vi nhng cng nhn ny, vic p dng m hnh qun l theo hp

ng s c li. i vi nhn vin qun l kinh doanh, nhn vin k thut, cn

b ct cn, trung kin c tin pht trin, vic p dng m hnh khai thc

lu di s c li. i vi cc doanh nghip va v ngh, chu nhiu nh hng

ca th trng, sn phm tiu th nhanh, phn cng ni b khng t m nn

yu cu v t cht cng nhn cao thch ng vi s thay i v sn phm,

phn cng ni b, cng ngh. Do , vic n nh i ng cng nhn vin l

rt quan trng. Nu cc doanh nghip va v nh p dng chnh sch qun l

theo hp ng th vic di chuyn ca cng nhn c th nh hng n s tn

ti ca doanh nghip.b. c trng k thut c nh hng n yu cu v kt cu ngun nhn

lc

Khng ngng p dng k thut l vic c ngha quan trng i vi s tn ti

v pht trin ca doanh nghip, c bit l nhng doanh nghip s dng khoa

hc k thut cao. Ni chung, trn th trng lao ng thng thiu nhng

ngi c trnh khoa hc k thut cao. Do , khng th da vo th trnglao ng bn ngoi gii quyt nhu cu ny m doanh nghip phi t o

to, ng thi phi phng nhng ngi gii b i, mang theo c b quyt

k thut. Trong trng hp ny, cn p dng phng thc qun l n nh

nhn vin.

c. Yu cu v kt cu ngun nhn lc trong cc giai on pht trin

khc nhau ca doanh nghip.Trong thi k mi xy dng v thi k quy m doanh nghip pht trin

nhanh, nhng ngi n lm vic doanh nghip ngay t khi mi thnh lp

thng tr thnh lc lng trung kin ca doanh nghip. Trong trng hp,

cn n nh i ng nhn vin, bo m cht lng v ch trng o to h.

Khi doanh nghip i vo giai on pht trin n nh, cn tng cng nhn

t nng lc trong chnh sch nhn s.

32


33/142

Tm li, trong qu trnh xc nh chnh sch nhn s, phi xem xt u -

nhc im, c - mt ca cc chnh sch khc nhau, khng th cng nhc,

cng khng th qua loa cho xong chuyn. Nu doanh nghip c c s vt cht

k thut c bit so vi ngi khc v nhu cu lao ng ca doanh nghip

khng d tm c trn th trng th doanh nghip phi t o to. i vi

nhng lao ng d dng tm c trn th trng th p dng phng thc

qun l lao ng theo hp ng. Ngoi ra, cn phi tnh n s ph hp gia

phng thc qun l vi vn ho doanh nghip.

4. Vn ho doanh nghip v qun l ngun nhn lc

Bt k phng thc qun l no cng c bi cnh vn ho nht nh vbi cnh vn ho li cng quan trng i vi vic qun l doanh nghip. Vit

Nam l mt nc Chu , c lch s lu i. Nn vn ho vi lch s hng

nghn nm dng nc v gi nc ca Vit Nam to ra mt quan im

qun l ring. Sau khi ci cch, m ca, Vit Nam du nhp nhiu t tng

v phng php qun l ca phng Ty nhng do i khi cha nghin cu

k bi cnh vn ho ca mnh nn ny sinh mt s quan im v cch nhncha ton din. V d, c ngi coi mt s hnh vi khng ng trong qun l

l bn sc ring ca mnh ri bo lu n. Ngc li, cng c ngi ch

trng tip nhn tt c t tng v phng php qun l ca phng Ty, k

c khi chng khng ph hp vi bi cnh kinh t, chnh tr, x hi ca Vit

Nam. Cng c ngi p dng mt phng thc qun l no mt cch

phin din, khng nghin cu iu kin v hon cnh c th v cui cngkhng t c hiu qu mong mun.

Trong vn cnh tranh, bi cnh vn ho ca cc nc u M l mi

trng tt thc hin s cnh tranh gia ngi ny vi ngi khc, bi v

quan nim ca ngi phng Ty l mi ngi v mnh v Thng v mi

ngi. Nhng phng ng, quan nim khng d g c chp nhn.

Trong qun l, s khc nhau gia phng ng v phng Ty li cng r

nt.

33


34/142

Th d, phng Ty, ngi ta kh chp nhn "s mt mt ca c

nhn", nhng phng ng, ngi ta li kh chp nhn quan im "mi th

u l ca ti". phng Ty, ngi ta coi trng s bnh ng gia ngi

ny vi ngi khc, cn phng ng, ngi ta li coi trng s ho thun

trong cng ng. Ngay cc nc phng ng cng c nhng quan nim

khc nhau. V d, Vit Nam v Nht Bn u l hai nc c lch s lu i.

Nhng do nn vn ho khc nhau nn l lun qun l v quan nim qun l

cng c s khc nhau. Do nh hng ca t tng Nho gio nn Vit Nam

coi trng "Nhn, Ngha, L, Tr, Tn", trong ch Nhn c t ln hng

u. V vy, trong qun l, ngi Vit Nam trnh lm tn thng n tnhcm ngi khc, c xu hng ng cm vi k yu. Tuy nhin Nht cng

chu nh hng ca Nho gio, quan nim lm ngi ca h l "Trung, Hiu,

Dng", trong ch Trung c t ln hng u nn trong qun l, h nhn

mnh s trung thnh tuyt i vi cp trn v rt coi trng v cp bc.

S khc nhau v qun l cn th hin trong cc nn vn ho doanh

nghip khc nhau. Vn ho doanh nghip l mt h thng quan nim gi trphc tp, trong , c trng ngnh ngh, lch s pht trin, phong cch lnh

o, t cht v quan nim ca nhn vin u nh hng n h thng gi tr

y. Mt quan im qun l hoc phng php qun l no c th thu c

thnh cng doanh nghip ny nhng khng th thnh cng doanh nghip

khc. Nhng quan im qun l ca mt doanh nghip khng phi l bt bin.

V s tn ti v pht trin ca mnh, doanh nghip phi khng ngng tip thunhng t tng qun l tin tin, ci tin phng php qun l, nhng rt cn

chun b y v tin hnh mt cch c k hoch, qua nhng bc khc

nhau, trong quan trng nht l s thay i v quan nim.

Thng qua vic s dng vn ho doanh nghip tin hnh qun l l

yu cu tt yu ca qun l ngun nhn lc. cng l yu cu cao nht v

qun l m ngi qun l doanh nghip theo ui. Mi doanh nghip u c

nn vn ho ca mnh nhng khng phi nhng nn vn ho u mang li

34


35/142

ngay s thnh cng trong kinh doanh. Nhiu doanh nghip a ra nhng khu

hiu rt ku v vn ho ca doanh nghip mnh nhng nhng quan nim m

h ra ch dng li trong suy ngh ca cn b qun l, khng i vo suy

ngh v hnh ng ca cng nhn vin.Vn ho doanh nghip l quan nim gi tr c bn ca doanh nghip,

c ton th cng nhn vin t nguyn chp nhn v l ti sn chung ca

doanh nghip. N quy nh m thc t duy v m thc hnh vi ca mi ngi

trong doanh nghip, tr thnh nhng thi quen, np ngh, v nu lm ngc

li th cm thy kh chu. Hn na, m thc t duy v m thc hnh vi y

c duy tr lin tc trong cng nhn vin, c cng nh mi.Mt doanh nghip mnh phi l mt doanh nghip c th to ra c

mt nn vn ho doanh nghip gm nhng quan nim gi tr c bn v thc

trch nhim c ton th cng nhn vin chp nhn, mt mi trng tm l

thc y cng nhn vin khng ngng phn u, bo m cho doanh nghip

lun lun thnh cng, tch cc thc y qu trnh i mi v pht trin ca

doanh nghip. Nn vn ho ca mt dn tc hay ca mt doanh nghip u

cn phi tri qua mt thi gian nui dng lu di ch khng phi ch do mt

s ngi vch ra l xong. Nhng iu khng nh l nn vn ho dn tc

v vn ho doanh nghip hin i khng phi ch l mt qu trnh la chn t

nhin m l mt qu trnh xy dng tch cc vi s tham gia ca nhiu ngi.

Qu trnh xy dng nn vn ho doanh nghip cng khng phi l mt

qu trnh t gic (cng khng th da vo s t gic). N i hi nh qun l

phi dng nhiu hnh thc khng ngng truyn th nhng quan nim gitr ca doanh nghip cho cng nhn vin v thng qua uy quyn ca nh qun

l khin cho cng nhn vin chp nhn nhng quan nim gi tr y. Chng

ta khng th lm cho cng nhn vin t gic vt b quan nim "ti l ngi

lm thu" v chp nhn quan nim "ti cng l ng ch". Chng ta cng

khng th thng qua cng tc gio dc t tng lm cho cng nhn vin

tip nhn quan nim gi tr rng: "trong gi lm vic m khng lm vic l

chim ot tin ca doanh nghip". Uy quyn ca nh qun l l uy quyn

35


36/142

ca ch qun l l bin php khng th thiu c xy dng vn ho

doanh nghip.

Trong qu trnh ci cch, m ca v hi nhp kinh t quc t, cc doanh

nghip ang gp phi mt cuc cnh tranh quyt lit. Trong th k 21, ccdoanh nghip nn qun l ngun nhn lc nh th no? l mt vn ln

cn c gii p. Mt doanh nghip mun thnh cng th phi xy dng cho

c mt nn vn ho doanh nghip tt. Mt doanh nghip tin tin s d

chin thng c nhng doanh nghip lc hu l v nn vn ho ca h thch

ng c vi nhu cu cnh tranh v c sc sng.

Trong lch s loi ngi, chng ta chng kin nhiu v d v nhngnn vn ho tin tin thay th nhng nn vn ho lc hu. V d: Trong lch

s Trung Quc c 2 ln dn tc thiu s l Mng C v Mn Thanh cai tr

nc Trung Hoa. Tuy nhin, vo thi k , vn ho Mng C v vn ho

Mn Thanh lc hu hn vn ho ngi Hn. Do , ngi Mng C v ngi

Mn Thanh phi chp nhn vn ho ca ngi Hn v nhiu mt, thm ch

trong sinh hot ca mnh cng lng l thay i theo li sng ca ngi Hn.

cng l qu trnh nn vn ho tin tin dn dn thay th nn vn ho lc hu.

S pht trin ca vn ho l mt qu trnh k tha ci c v sng to ci

mi. Khi tip thu mt nn vn ho khc c nhng yu t tt hn th chng ta

khng nn bi xch n m phi coi l s pht trin ca chnh mnh. Bi v

s k tha va bao hm vic tip tc gi gn v pht huy nhng u im

trong nn vn ho ca mnh v ca ngi khc, ng thi loi b nhng ci

lc hu, khng thch hp trong nn vn ho ca mnh v ca ngi khc. l chun mc pht trin ca vn ho doanh nghip.

Vic xy dng ni dung v phong cch vn ho doanh nghip ng

nhin cn quan tm n yu t a phng, ngnh ngh, giai on pht trin,

t cht cng nhn vin, thc qun l ca ngi lnh o v.v.. Nhng d sao,

n cng phi gii p c my vn sau y: (1) S i x vi khch

hng. (2) S i x vi cng nhn vin, (3) Suy ngh v quan nim v cnh

36


37/142

tranh, (4) Trch nhim i vi x hi v mi trng, (5) Suy ngh v hp tc

v cnh tranh, (6) Nhn thc v gi thnh v li nhun.

Nn vn ho doanh nghip ca chng ta phi lm cho mi ngi u hi

lng. l khch hng, ngi lao ng, c ng, x hi v mi trng, thmch bao gm c nhng nh cung cp v cc i th cnh tranh. y, chng

ta ch tho lun vn v cng nhn vin. Chng ta thng nghe ni n vic

h thc hin ngha v v li ha ca h i vi cng nhn vin ra sao. Nu

mun cng nhn vin trung thnh vi doanh nghip th doanh nghip phi

lm g cho cng nhn vin.

Vn ho doanh nghip l nhng quan nim gi tr ca doanh nghip thhin qua phng chm, chnh sch, nguyn tc, ch ca doanh nghip.

Nhng mt s doanh nghip li a ra nhng khu hiu rt kh c th chp

nhn c. V d, mt doanh nghip cng nghip n a ra khu hiu "d

kh my cng trung thnh vi doanh nghip" ng vin cng nhn vin.

Nu lm vic cho doanh nghip m c kh cc mi th ai mun lm?

Ni cch khc, nu mun cho cng nhn vin quan tm n doanh

nghip, cng doanh nghip ng tm hip lc, lm trn nhim v th vn

quan trng nht l cng nhn vin phi c hng nhng li ch m doanh

nghip mang li. Ch c nh vy, h mi tch cc lm vic, mi cm nhn

c nim vui ca s thnh cng, mi cm thy cc gi tr ca mnh c coi

trng v do , h mi yu qu doanh nghip.

Xy dng vn ho doanh nghip l vic quan trng nht hin nay ca cc

nh qun l, l nhim v c bn ca vic qun l ngun nhn lc, c linquan n ton b s vn hnh v pht trin ca doanh nghip. Vn qun l

l vn con ngi, l vn ca nh qun l, trong mu cht l ngi

qun l cc nhn vin qun l. Chnh v vy m trong qu trnh xy dng vn

ho doanh nghip, quan nim v hnh vi ca cc nh qun l, c bit l cn

b qun l cp cao gi vai tr rt quan trng. Nh qun l l ngi i din

cho li ch doanh nghip, l ngi chu trch nhim cao nht trc qun

chng, l ngi o to cp di, l ngi khai ph nhng quan nim mi, l

37


38/142

ngi n c, ch o vic thc hin cc quy tc ca doanh nghip. Do ,

mi cn b qun l phi nm vng nhim v qun l ca chnh mnh v thc

hin nhim v mt cch xut sc. Nu c th xy dng c vn ho

doanh nghip trong mt thi gian di th chng ta s c th ginh c thngli trong cnh tranh.

5. Cng tc qun tr nhn lc trong cc t chc v cc doanh nghip Vit Nam

Trong iu kin ca Vit Nam hin nay, xu th qun tr ngun nhn lc

(QTNNL) trong cc t chc v cc doanh nghip cn phi tin hnh nh sau:

- Thay i nhn thc cng tc qun tr nhn lc theo hng tch cc hn,

bi bn hn, khoa hc hn, hiu qu hn, di hn hn v ph hp hn vi yu

cu ca nn kinh t th trng. Cn phi t b cch t duy ngn hn, theo thi

quen, kinh nghim... trong qun tr nhn lc.

- Chin lc v nhn lc phi c coi l mt b phn quan trng hng

u ca chin lc kinh doanh ca cc t chc. Cc t chc cn phi xy

dng chin lc v nhn lc lu di. Cc chnh sch qun tr ngun nhn lc

ngy cng phi r rng v chi tit hn c th xy dng c mt i ng

ngi lao ng c trnh k thut v chuyn mn cao, p ng c yucu pht trin ca khoa hc - k thut, to ra sc mnh cnh tranh;

- Ngi lnh o cp cao ca t chc cn nhn c vai tr quan trng

ca QTNNL v c b phn chuyn trch c trnh cao, c phm cht tt,

bit vn dng cc phng php khoa hc trong qun tr ngun nhn lc;

- Cc t chc phi xy dng trit l qun tr nhn lc da trn s lnh

o sng sut, bit tn trng con ngi, bit to iu kin cho ngi lao ng

pht trin h cng chung sc tham gia vo s thc hin cc mc tiu chung

ca t chc, trong c mc tiu ca cc c nhn ngi lao ng...

- Khi hoch nh chnh sch qun l con ngi, cn ch y cc vn

nh: tn trng v qu mn con ngi; quan tm n cc nhu cu v li ch

chnh ng ca con ngi; chm lo gio dc v o to con ngi; to iu

kin con ngi lm vic c nng sut v hiu qu; qun l con ngi mt

cch vn minh, nhn o; lm cho con ngi cng c gi tr trong x hi v

cuc sng ca con ngi ngy cng hnh phc hn...

38


39/142

PHN 2. K NNG QUN TR NHN LC

C th tham kho mt s thng tin:

i hc Menbourne t chc ly kin nh gi ca hn 3000 cu sinh vin

STT

Cc nng lc cn thit kin

ca CSVD kin

ca trng1 K nng giao tip (ni) 1 122 Kh nng lm vic c lp 2 33 K nng giao tip (vit) 3 64 K nng lm vic nhm 4 115 K nng phn tch vn 5 4

6 K nng gii quyt vn 6 87 Kh nng lng nghe, hiu cc quan im khc 7 98 Nhn thc tnh pht trin ca tri thc 8 29 Kh nng ng dng nghin cu phn tch v

ra quyt nh

9 5

10 Kh nng thch ng vi s phc tp ca vn 10 711 K nng s dng cng ngh thng tin trong cng

vic

11 13

12 Kin thc v lnh vc chuyn mn 12 113 Nhn thc v kh nng ng dng v pht trin

chuyn mn

13 10

14 S hiu bit v cc mn vn ho khc nhau 14 1415 Kh nng v s t tin trong mi trng lm vic

quc t

15 15

39


40/142

DOANH NGHIP MONG MI I VI SINH VIN

1 Nhit tnh cng tc 30%2 S hp tc 20%3 S sng to 14%4 Kin thc chuyn mn 12%5 C c tnh 11%6 Cc hot ng lnh vc khc 6%7 Kin thc thc t 3,5%8 Th hng trong hc tp 2,0%9 Uy tn trng o to 1,5%

( iu tra ca Tp ch Japan Update)

40


41/142

CC K NNG QUN TR

K nng qun tr l nng lc thc hin cng vic, l nhng kh nngkhng mang tnh bm sinh v chng c phn chia thnh bn nhm: cc k

nng k thut, tng tc qua li vi ngi khc, nhn thc v truyn thng.

i vi mi nh qun tr, cc k nng ny tn ti trong h nh mt phc

hp c mi lin h rt cht ch vi nhau v mc ca mi k nng tu

thuc vo cp bc, trch nhim v vai tr m h m nhim. Chng ta s ln

lt xem xt tng k nng.1. K nng k thut

K nng k thut bao hm nng lc p dng nhng phng php, quy

trnh v k thut c th trong mt lnh vc chuyn mn no . Nhng k

nng ny rt cn thit i vi cc k s thit k, cc nh nghin cu th

trng, cc chuyn vin k ton v cc lp trnh vin vi tnh. Chng kh c

th v thng c dy trong cc trng hc, cc kho hun luyn nghnghip. Mc s dng nhng k nng ny ca cc nh qun tr rt khc

nhau v iu gn lin vi vic nhn r v pht trin cc k nng k thut

cn thit trong t chc.

2. Cc k nng tc ng qua li vi ngi khc.

Cc k nng ny bao gm k nng lnh o, thc y, qun tr xung t

v lm vic vi ngi khc. Trong khi cc k nng k thut bao hm s hot

ng lin quan n vt cht; k thut th i tng ca k nng tc ng qua

li vi ngi khc l con ngi. y l nhng k nng rt quan trng i vi

cng vic ca tt c cc nh qun tr, v mc ca chng tu theo cp bc

v chc nng ca tng nh qun tr.

Mt nh qun tr c k nng tng tc qua li vi ngi khc trnh

tuyt ho s khuyn khch cp di v nhn vin tham gia vo qu trnh ra

41


42/142

quyt nh m khng s mt uy tn. ng ta lun qu trng mi ngi v c

mi ngi knh trng.

3. Cc k nng v nhn thc

K nng nhn thc l nhng kh nng, nng lc t duy v hoch nh.

Nhng nh qun tr c k nng nhn thc tt l ngi c th thy trc

c mi lin h qua li gia cc b phn v chc nng trong t chc, mc

nh hng do s thay i ca mt b phn i vi nhng b phn khc.

Rt kh pht trin nhng k nng ny bi chng lin quan n phng

php t duy ca mi ngi. s dng hu hiu cc k nng v nhn thc

i hi con ngi phi c t duy trong nhng iu kin sau:(1) Khng b rng buc bi nhng mc tiu v tiu chun cng nhc, m

phi c nhng u tin tng xng.

(2) Mi vn u c t trong iu kin c tnh may ri v c xc

sut gii quyt thnh cng.

(3) C s phc tho mi tng quan v m hnh tng qut ca cc mi

quan h gia nguyn nhn v kt qu.Cc k nng v nhn thc c vai tr rt quan trng i vi nhng ngi

lm quyt nh.

4. Cc k nng truyn thng

Cc k nng truyn thng l nng lc gi v nhn thng tin, tng,

tnh cm v cc quan im. Chng bao gm cc k nng dng li ni, ch

vit v ngn ng khng li (hay ngn ng c th) v trong phn ln thi gianlm vic, cc nh qun tr u s dng nhng k nng nng ny. Do , nh

qun tr phi l ngi truyn thng c hiu qu. Tuy nhin, ti cc trng i

hc nhng k nng ny cha c quan tm ng mc, m ni dung o to

ch trng vo cc k nng k thut.

Mt khc, nng sut lao ng ph thuc rt nhiu vo tm l, gii tnh v

cc gi tr vn ho ca mi ngi cng nhn, do cc nh qun tr cn phi

42


43/142

c nhng hiu bit cn thit v vn ho, tm l con ngi, nhng gi tr ca

mi nhm chng tc c th truyn thng hiu qu.

5. Tm quan trng ca cc k nng qun tr i vi cc cp qun tr.

Mc quan trng ca cc k nng qun tr i vi mi cp qun tr

c trnh by trong 1.4. Trong cc k nng truyn thng v k nng

tng tc vi ngi khc c tm quan trng khng thay i i vi tt c cc

cp qun tr. Mc khc, k nng truyn thng cn gi vai tr rt quan trng

bi chng l tin cho php s dng hu hiu cc k nng cn li.

Hnh 1.4 - Tm quan trng ca cc k nng qun tr

i vi cc cp qun tr

43

K nngnhn thc

K nngtruyn thng

K nngtruyn thng

K nngk thut

qun tr giacp c s

qun tr giacp c s

qun tr giacp trung gian

qun tr giacp cao


44/142

Hn na, hnh 1.4 cho thy mc khc bit ca s ch trng vo cc

k nng qun tr gia cc cp qun tr tp trung vo k nng nhn thc v k

nng k thut. Nhng nh qun tr cp cng thp th c s ch trng vo k

nng k thut nhiu hn so vi cc qun tr gia cp cao hn. Ngc li, cc

qun tr gia cp cng cao th i hi cng phi nhn mnh hn n cc k

nng nhn thc, bi h phi a ra nhng quyt nh rt phc tp, mang tnh

chin lc, c nh hng lu di n s thnh cng hay tht bi ca t chc.

Bng 1.3 - Nhng k nng qun tr ch yu.

Nhm k nng K nng c th Cc k nng k thut

Cc k nng tng tc

vi ngi khc

Cc k nng nhn thc

Cc k nng truyn thng

Kh nng s dng my vi tn

Kh nng v marketing v kinh doanh

Kh nng v sn xut

C t cch o c mu mc

Qun tr ngun nhn lc

Hn ch s khng tho mn ca nhn vin

K nng t duy chin lc

C tm nhn xa, trng rng

K nng hoch nh

C kin thc v tnh hnh kinh t, chnh tr

quc t, khu vc v trong nc.

K nng quan h vi khch hng

Thng xuyn chia s thng tin vi nhn vin Lin h cht ch vi cc phng tin truyn

thng i chng

Nhy cm vi nhng khc bit v vn ho

Tu trung, khi tin hnh cc hot ng kinh doanh trong iu kin bng

n truyn thng ngy nay, cng vi s quc t ho nn kinh t th gii ang

din ra ht sc nhanh chng, nhng k nng trn l ti cn thit i vi mt

nh qun tr.

44


45/142

QUN TR L MT TIN TRNH NNG NG

Qun tr l qu trnh tip nhn, t chc cc ngun lc v thc hin cc

mc tiu ca t chc thng quan nhng ngi khc, bi vy l mt tin

trnh din ra rt nng ng. Bn cht sinh ng ca tin trnh ny c th

hin trong hnh 1.5.

T tng qun tr bao gm cc l thuyt v kt qu thc nghim, nhng

l thuyt qun tr mi cng nhng kt qu thc nghim mi c th c sng

to ra vo bt c thi im no v chng pht trin khng ngng. Khi chng

c ng o cc t chc chp nhn v p dng th to thnh nhng phngphp qun tr v em li s pht trin cho t chc. Chng hn vo nhng nm

1950, khi cc cng ty Nht tip thu l thuyt kim sot cht lng ng b

ca tin s Dening v tin s Juran, ri sau pht trin thnh phng php

qun tr TQM ht sc hu hiu, nng cao kh nng cnh tranh v em li s

"thn k kinh t Nhn Bn".

Ngy nay, cc nh qun tr ang tch cc tm ti, th nghim nhiu giiphp mi gii quyt nhng vn cp bch do cc tc lc mi trng bn

ngoi v bn trong t chc to ra. Cc tc lc mi trng bn ngoi bao gm

t l lm pht gia tng, nhng pht minh mi trong lnh vc cng ngh truyn

thng hay nhng p lc ca mi trng kinh doanh quc t nh s bin

ng ca gi du m, nhng hn ch v xut nhp khu thng qua cc iu

kin v cht lng, gi c, th phn Hn th na nhng p lc v mt phpl nhm m bo an ton sc khe cho ngi tiu dng, bo v mi trng

thin nhin... cng to ra nhng p lc rt mnh m i vi mi quyt nh

ca cc nh qun tr.

45

Cc tc lc ca mi trng

Cc tc lc ton cu hokinh doanh

S pht trin cat tng qun tr

o c kinh

doanh v

trch nhim

x hi

Ra quyt nh

T chc

Lnh oHoch nh

Kim sot


46/142

Hnh 1.5. Qun tr l mt tin trnh nng ngDo nu cc nh qun tr khng nhanh chng thch nghi vi nhng

thay i ny bng cch iu chnh kp thi phng php t duy, phng php

hoch ch, ra quyt nh th h kh c th t c thnh cng. Bi vy

nhiu t chc kinh doanh ln, c ting tm ang tin hnh vic i mi ti tt

c cc cp v trong hu ht ton b cc chc nng ca t chc. Nhng thay

i ny cng s tc ng n cc nh cung cp ca h.V vy c th ni rng qun tr l mt tin trnh rt nng ng, v i

mi khng ngng. S thnh cng ca t chc, ca cc nh qun tr ph thuc

phn ln vo nhng chin lc i mi hu hiu.

TR THNH NH QUN TR THNH CNG

46


47/142

Nhng nh qun tr thnh cng v hiu qu l nhng ngi c nhng tri

thc rt rng ri v t c s cn bng gia tnh cch c nhn v k nng

qun tr. Nhng phm cht ny c th c tp hp trong ba nhm cc yu t

l nng lc (A - ability), ng c (M - motivation) v thi c (O -

opportunity).

Do cng thc c bn i vi mt nh qun tr thnh cng v hiu qu

(SE) c th c thit lp nh sau:

SE = A x M x O

Mt khc, s thnh cng v hiu qu ca nh qun tr cn tu thuc vo

s phi hp cn bng gia nng lc, ng c v thi c. Nu thiu mt trongba yu t, th hai yu t kia khng th pht huy c sc mnh.

1. Nng lc

Nng lc qun tr l kh nng iu hnh thc hin cc mc tiu ca t

chc mt cch c hiu nng v hiu qu. Thc vy, nh qun tr thnh cng

ngy nay cn phi hi cc nng lc nh nng lc t duy, nng lc k thut

v nng lc tng tc vi ngi khc. Nhng nng lc ny c th hintrong nhng tiu chun v phm cht v kh nng ca nh qun tr tng lai

nh sau:

1. L ngi c tm phm cht c bn gm: c ngh lc, c sng kin,

khao kht phc v con ngi, c tri thc, c nhn thc, c tm nhn xa

- trng rng, c tm hn ci m - linh hot v c ti thuyt phc ngi

khc.2. L ngi c kh nng t duy chin lc.

3. C kh nng lnh o doanh nghip thch nghi vi s thay i ca mi

trng.

4. C kin thc v php lut.

5. C kh nng qun tr hiu qu cc ngun nhn lc ca doanh nghip.

c c nhng phm cht - nng lc ny cc nh qun tr (hin ti v

tng lai) cn phi n lc khng ngng. Nhng kin thc l thuyt gip cho

47


48/142

vic t duy c h thng, v c th tch lu chng thng qua qu trnh hc tp

nh trng hay t hc. Cn nhng kinh nghim thc t c th t tch lu

bng kinh nghim ca bn thn, ca nhng ngi xung quanh hoc thng qua

nghin cu cc tnh hung in hnh. Tuy nhin c ngh lc v tinh thn,

i hi mi nh qun tr phi c kht vng v ham mun chinh phc nhng

kh khn - thch thc.

2. ng c qun tr (hay kht vng thnh cng)

c rt nhiu cu chuyn v nhng ngi phiu lu, mo him vt

qua nhng kh khn tng chng khng vt ni v b quyt thnh cng ca

h thng c th hin rt ngn gn: s kht vng. Tng t nh vy, d chiu c ton b kho tng tri thc ca nhn loi, th mt nh qun tr cng

khng th t c thnh cng nu ng ta khng c kht vng tin ln pha

trc.

Nh qun tr hc John B.Miner s dng nhng thit b kho st tm l

o lng mc tiu hnh ng ca cc c nhn v a ra 7 yu t v ng

c c th tr thnh mt nh qun tr thnh cng nh sau:1. C ham mun t c mt a v quyn lc no .

2. Sn sng chp nhn s cnh tranh vi nhng ngi ngang hng trong

cc tr chi hay th thao.

3. Mong mun c t khng nh bn thn v dm chu trch nhim.

4. Sn sng chp nhn s cnh tranh vi ngi ngang hng trong ngh

nghip hay nhng vn lin quan n cng vic.5. Mong mun c th hin quyn hn v quyn lc i vi ngi khc.

6. C phong cch i x theo cch ring khi trong m ng.

7. C thc trch nhim trong khi thc hin nhng nhim v hng ngy,

lin quan n cng vic qun l.

3. Thi c

48


49/142

C th so snh nhng nh qun tr tim tng c ti nng v c ng c

hnh ng mnh m vi nhng ht ging tt, nu gp nhng ming t mu

m, thi tit thun li th s pht trin nhanh chng v ngc li. Tnh thi c

i vi cc nh qun tr tim tng bao gm hai yu t:

c giao cng vic qun tr thch hp;

Bu khng kh ni lm vic thun li, th hin s ng h ca nhng

ngi xung quanh.

Theo iu kin th nht, cng vic qun tr thch hp l ming t tt v

trn phng din ny, c hi ngh nghip i vi mi nh qun tr thay i

tu theo tng ngnh v tng cng vic c th. Chng hn, c ngi ch phthuy c s trng trong nhng cng vic vn phng, nghin cu; trong khi

c nhng ngi ch ph hp vi nhng cng vic si ng nh iu hnh

cc hot ng marketing hay giao tip vi khch hng.

Theo iu kin th hai, mi ngi phi nh k nh gi li cng vic

ang m nhim thy nu kt qu khng p ng nhng k vng ra

th phi thay i cng vic. Tm li, cc nh qun tr tng li cn phi suyngh ngay t by gi v cch thc c th thc hin tt nht cng thc

SE = A x M x O ca ring mi ngi.

*

* *

49


50/142

* Qua nhng bi vit sau, anh (ch) hy cho bit: l do cn phi

nghin cu k nng qun l v nhng k nng no cn c cp

thc hin cng vic?A. O TO NHNG NGI QUN L CHO CC T CHC CA

TH K 21

(Lc ghi bi ni ca GS. Jean LanDouceur HTH Moncton Canada)

Nhng du hiu ca thi i chng ta

Chng ta hy xt mt s cc thay i y quanh chng ta m c nh

hng ti doanh nghip:

+ Cc sn phm mi

+ Cc cng ngh mi

+ Ti m rng cc ngun lc

+ T do ho cc cuc trao i (cc th trng chung)

+ S hi t v gi c

+ Ni mng (cc my tnh, cc my fax, cc cp truyn hnh)

+ t khu trung gian hn (t ngi sn xut n ngi tiu dng)

+ Bun bn bng in t (mua, bn qua mng Internet hoc qua v

tuyn).

+ Tin in t (cc phiu chuyn giao thanh ton qua my).

+ Cc gi tr x hi mi (sinh thi, gii phng).

+ T nhn ho cc dch v ca Chnh ph

+ Th in t

+ Cc hp hi thoi

+ ........ v......v.......

Nhng thay i ny khng phi khng c hu qu i vi vn qun l

cc t chc ln hay nh, t nhn cng cng, thc hay o. iu a chng

ta ti ch phi suy ngh li i vi cc phng thc c truyn qun l cc

doanh nghip.

50


51/142

Cch qun l trc y

Nu xem xt cc ngi qun l hot ng nh th no th chng ta c

th thy rng cng tc qun l b nh hng bi cc h dc c k nh l:

- Ch c nhng ngi qun l mi c kh nng ra cc quyt nh.

- Cc tin tc phi ghi trn cc giy v phi lu gi ch ti mt ni.

- Mi ngi qun l phi c mt phng lm vic v mt th k;

- Ngi qun l phi na ngy c cc th t v na ngy d cc cuc

hp.

- Mi nhn vin ch c thc hin mt cng vic

- Mt ngi no c nhn vo lm trong doanh nghip s phi ginhc cuc i ngh nghip ca mnh tn tu phc v cho doanh nghip ;

- v...v...

Bi cnh qun l cng tin trin. C th, th k 20, ch yu ngi

ta cao li nhun, cao vic chun ho cc sn phm, vic quan liu ho

cc cu trc, vic tng tp ho cc tp tnh v tnh n nh ca cc nghip

v. Cc xu hng biu l hin nay cho chng ta bit trc c cc hintng khc; tn ti v pht trin lu di, lm i din da theo cc gp v

qun tr (ngoi cc c ng cn c cc ngun khc tham gia qun l); lin kt

cc nhm khc nhau; a dng ho cc ngun nhn lc; thch ng nhanh chng

vi cc lc lng trong mi trng.

Chng ta phi tha nhn rng mt gii php t ra l l tng vo 15,10

hoc 5 nm trc y th vo th k 21 li c th khng thch hp giiquyt cc vn qun l trong cc doanh nghip. iu ny lm cho cc nh gio

dc phi suy ngh nhiu v cc chng trnh o to mn khoa hc qun l.

Cc thch mi:

Nh vy, cc trng i hc phi suy ngh li v cc chng trnh o

to ca mnh c th chun b tt hn cho cc sinh vin trc cc thc t

ca th k tng lai. Cc v hiu trng, cc v ch nhim khoa, cc gio s

v cc sinh vin thng trn tr v vn qun l th k 21. Cc cuc tho

51


52/142

lun cp ti nhiu ch ; sau y l mt mu chn c tnh cht i

din:

- Nhng xu hng ni bt trong gii doanh nghip th k 21 l g?

- Nhng c trng no cn c i vi cc t chc cc thp k ti?

- Cc c nhn cn c nhng phm cht no c th hot ng thch

hp trong cc t chc tng lai?

- Lm th no hun luyn cho cc c nhn thch ng c vi cc cng

ngh tin hc mi?

- Tc ng ca xa l thng tin nh th no trong vic trao i tin tc v

ra cc quyt nh?- i vi cc ngi qun l, nhng nng lc no l ch yu h c th

thnh t trong cng vic?

- Chng ta phi s dng cc phng tin lin kt no qun l mt tp

hp phc tp cc ngun v cc iu kin rng buc?

- Cc c nhn phi tin hnh nhng hot ng ca mnh trong cc iu

kin lm vic th no?- Theo cc tiu thc no chng ta s nh gi tnh sng to, s chn

thnh, nng lc v cui cng l s thnh t ca cc ngi qun l?

Trc cc cu hi phc tp nh vy, nhng ngi tham d tr nn lng

tng. V vy, chng ta cn tm ra cc phng hng c th bit r hn v

cc t chc trong tng lai v t ra c nhng dung mo mi cho cc

ngi qun l mai sau.Vn qun l th k 21

Ngi ta d kin rng vic qun l ngy cng c tnh cht nhiu chiu v

chng ta phi suy ngh nhiu hn n cc mi tc ng tng h v n cc

h thng (ch khng phi ch theo mt chiu). Nhng ngi qun l s tr

thnh ngi gp cho cc h thng mi to thun li cho cc nghip v

thng mi rt c th l cng vic s c tin hnh trong cc t chc b hn

(P.M.O) nhng c lin kt thnh mng li phi hp hnh ng. Thm

52


53/142

ch cc cng ty ln u quyn ("outsouring") cc hot ng thng mi (sn

xut, bn) hoc qun tr (k ton, ti chnh, qun l nhn s) cho cc x

nghip khc hoc cho cc nh t vn bn ngoi.

Nh cng trnh nghin cu i ti kt lun l cc ngi qun l th

k 21 s cn phi gy nh hng (ch khng phi l ra lnh) v phi phi hp

(ch khng phi l kim sot). Khc vi thp k trc cc vai tr i hi phi

c nhng thay i v cc gi tr v cc phng php o to cc ngi

qun l trong tng lai.

Ta c th thy trc l th k sau nhng iu kin lm vic ca cc c

nhn s rt khc. Ngi ta thy c nhng tp tnh khc ca cc ngilm vic vi mt my tnh xch tay hoc mt in thoi di ng. Ngi ta

thy ngy cng c nhiu ngi lm vic trn xe hi, trn my bay ti khch

sn hoc thm ch ti nh ring. Chc chn s nh hng ti vic kin trc cc

to nh (phng lm vic, cc vn phng, cc vn xng) v thm ch c ni

t tr s ca cc cng ty mi.

Tm li, chng ta phi thy trc c rng vn qun l cc t chctrong tng lai s c n gin ho, i mi, linh hot hn v do s khc

vi cch qun l nh ta bit th k 20.

Nhng nhu cu mi v o to.

Cc sinh vin hm nay mai sau s phi lm vic vi nhng tnh hung

y tr ngi, vi nhiu iu khng r rt, vi nhng vn kh nm bt, vi

nhiu rng buc v mi sinh. iu ny lm cho vic phn tch rt phc tp vvai tr ca cc ngi qun l tr nn c tnh cht chin lc hn.

Cc nh qun tr trong tng lai phi bit qun l vi s ch ti mt s

yu t trong mi trng ca mnh.

+ Vic ph b quy tc ca cc cuc trao i (s t do ho)

+ Nhng thay i trong cc quyn u tin (cc yu cu mi).

+ Vic cu trc li cc t chc (vic n gin ho).

+ S a dng ho cc ngun nhn lc (tnh khng ng u).

53


54/142

+ Nhng sa i v ni lm vic (th d: lm vic t xa).

+ Cc quyt nh c cn c theo nhiu tiu thc (ch khng phi ch

theo chi ph).

p ng cho nhng xu th ny, ngi ta phc tho din mo ca

cc nh qun l trong tng lai: nh hng c tnh cht hu hiu (cch nhn

chin lc), c kh nng phn tch cc tnh hung (chun on), nhm vo

hnh ng (quyt nh c tnh cht thc tin), c kh nng gy nh hng ti

nhng ngi khc (ng vin), kho lo trong trao i bng li v bng vn

bn, c kh nng rn luyn tt, c nng lc thch ng nhanh chng vi mt

mi trng nng ng.Ni chung x hi i hi cc c s gio dc phi o to cc chuyn gia

m x hi s cn n gii quyt cc vn gp phi th k 21. iu ny

i hi h phi c nhng nng lc qun l mt cch c hiu qu khng

nhng cc t chc hin c m c nhng loi hnh t chc mi s c to ra

trong th k 21.

CC NNG LC QUN LNi chung, ta c th xc nh cc yu t c bn trong cng vic ca mt

ngi qun l nh sau:

Kh nng qun l cc d liu: tp hp cc thng tin: phn tch cc d

liu, tnh ton, thu thp cc kin, so snh, p dng...

S kho lo trong vic qun l nhn s: nh hng, trao i, tc ng,

ng vin, u quyn, thuyt phc, hp tc, gii quyt cc mu thun..Kho lo trong qun l s vic: Cng c, my mc, vt liu, xe c, kh

nng vn hnh li, iu chnh, chuyn ch...

Nhiu cng cuc nghin cu (trong c ca Hip hi Canada cc nh

k cu v qun l, ca Hi Qun tr M v ca trng qun l Sloan) cho

php xc nh c mt s kh nng c tnh cht quan trng i vi cc nh

doanh nghip. Sau y l bng lit k cc kh nng :

54


55/142

a) cp c nhn:

T ch, nhn thc c cc kh nng v nhng hn ch ca mnh, c k

lut, c suy lun, c nhn nh, qun l c thi gian ca mnh.

b) cp hnh ng:

C thi mang tnh cht hu hiu; phn tch chun on, hiu qu tu

theo mc tiu, nhn thc c im ch ca cc quyt nh, nh gi mt

cch hin thc cc tnh hung.

c) cp lnh o:

Tin tng cc ngi khc, c thi dm ngh, dm lm, chia s cch

nhn kho lo huy ng nhn vin, khu gi s tham gia.d) cp tc ng tng h:

Trnh by bng li, trao i bng vn bn, tm kim trong internet, hot

ng mt cch thch hp theo nhm cng tc.

Ngi ta nhn thy rng mt ngi qun l cn pht trin lnh vc kh

nng. iu ny rt quan trng v Richard Hodgetts i ti kt lun l: "Yu

t thnh cng ch yu ca mt ngi qun l l nng lc qun tr ca anh ta".

S tin trin ca vic o to v qun l.

iu l th l ta hy so snh cch ging dy c tnh cht truyn thng

na u th k ny vi loi hnh o to c xut cho thi k hin ti ca

chng ta. Cc bng sau y trnh by nhng c trng ca hai nhm m hnh

o to.

55


56/142

Bng 1: Gio dc truyn thng (th k 20)

Trng tm Cc khi nim, cc nguyn l, gio iu

Ni dung Nhng chc nng ln ca x nghip, vai tr cacn b, cc cng c k thut

Phng php ging dy Thy gio truyn th kin thc, trnh by tng loi

cc thng tin, s ph thuc vo thy gio, sch

gio khoaSinh vin Thi th ng (nghe, c, ghi, nh, ng), ng

khung trong lp v th vinNhng li ch c luyn mt cch ng u bi gio vin, s

lng ln sinh vin, gio trnh chung, cc k thi

chun ho.Cc mt hi B hn ch trong vic thu nhn kin thc, l l

quyt nh trong tnh hung gp ri ro, t khch l

sng kin, tinh thn dm ngh dm lm.

Bng 2: Cch o to hin i ( ngng ca th k 21)

Trng tmQu trnh kinh doanh, ra chin lc, i mi, thch ngthng xuyn

Ni dung S ph thuc ln nhau ca cc ngun, phi hp cc hot ng,qun l nhn s, nng lc qun tr.

Sinh vin Quan h vi nhau hc tp, thc tp c tnh cht hp tc,ng khung trong mt nhm lm vic

Cc mt li Cch nhn tng qut v doanh nghip, thch ng tu theo mingi hc, quan h c c nhn ho bi ngi thy, nh gi

c nhn v theo nhm.Cc mt hi Vic pht trin cc k nng i hi thi gian, cng thng gia

nhng ngi tham gia, phi thch ng lin tc

Trc y, ngi ta nhn mnh nhiu ti kin thc vn ho chung v

mt s mn hc c bn nh k ton, chnh tr kinh t, lut... Cn ngy nay,

ngi ta ni nhiu ti tp tnh ca con ngi, ti vic qun l cc d n, qun

l cht lng v thm ch c vic qun l tr tu.

56


57/142

Chng ta c th nhn thy rng vic o to qun l tin trin nhiu

t u th k ny. Tht vy, vic ging dy trc y ch yu l mang tnh

cht thy tr, nhn mnh v l thuyt; nhng theo thi gian th vic o to

nhn thc gim i ng k to thun li hn na cho vic pht trin ccnng khiu hoc cc s kho lo sinh vin. Bng 3 s gii thch s thay i

y trong o to.

Bng 3: S tin trin ca cc thnh phn trong o to qun l

Cc yu tVo khong

19001950 2000 2050

Kin thc (hiu bit) 95% 75% 40% ?S kho lo (bit lm) 4 20 45 ?Thi (bit c x) A 1 5 15 ?

Ngy 27/05/2000

(Bui lm vic ca gio s T. Landouceur vi gio vin khoa kinh t lao

ng v dn s i hc KTQD - Trong chng trnh trao i, hp tc gia i

hc Moncton Canada v i hc Kinh t Quc dn H Ni giai on 1999 -

2001)

** *

57


58/142

B. K NNG, K NNG V K NNG

Cng tc o to cn b qun l khu vc hnh chnh cng cho TPHCM

cha p ng yu cu pht trin mt th nng ng, mt trung tm kinh t

ln ca c nc.

Cc nh khoa hc thuc Vin Nghin cu qun l hnh chnh cng Thu

in (SIPU), c quan nc ngoi ang tham gia thc hin d n "H tr ci

cch hnh chnh" ca Chng trnh Pht trin Lin Hip Quc (UNDP) dnh

cho TPHCM, nh gi rng "cng tc o to cn b qun l hnh chnh ca

thnh ph cng nh ca Vit Nam ni chung khng to ra nhng cn b c

kh nng gii quyt cng vic".o to cha hng n cht lng u ra.

Tin s Poon Yeow Hua thuc SIPU pht biu: "Vic o to cn b

qun l nh nc lu nay Vit Nam ch tp trung vo vic cng c kin thc

c bn m cha o to k nng thc hin, gii quyt cng vic".

Tin s Poon cho rng: "Cng tc o to Vit Nam mi ch ch trng

n vic m bo cung cp s lng cho khu vc hnh chnh cng v oto bt, ch cha ch trng n mc tiu o to c c cn b

nng lc lm vic, p ng c cc tiu chun nghip v, thc hin ci

cch hnh chnh".

Nghin cu ca SIPU cho thy chng trnh bi dng v qun l hnh

chnh t cp chuyn vin n cn b cao cp do Trung ng lp ra ch c 25 -

30% mn hc v qun l hnh chnh, trong khi c 70 - 75% l cc mn vkin thc c bn (kinh t x hi, lut php, nh nc). Ni dung gio trnh

mang tnh hng dn chung chung, ch yu tp trung vo truyn t cc kin

thc v nh nc, lut php... Mt s ni dung c bn b trng lp. Nhng

ngi tng hc qua cc kho o to, bi dng cho rng c khong 40% ni

dung kho o to b lp li, rt t s khc bit gia cc chng trnh o to

khc nhau.

58


59/142

Cc chuyn giai ca SIPU nh gi: "Ton b h thng o to bi

dng cn b cn yu, dn n cht lng o to thp". Th nht, vic la

chn hc vin km do da trn chc danh, trn cc yu cu hnh thc ch

khng da trn yu cu cng tc thc t. Th hai, khng kim sot cht lng

o to mt cch h thng. Th ba, ti liu o to thiu v yu do qu l

thuyt, thiu minh ho, thiu bi tp tnh hung, thiu v d thc tin. Th t,

bn thn ging vin cng b nh gi l km nng lc, khng c o to

kin thc mi. S lng hc vin qu ng, kho hc ko di nhng khng

chuyn su, o to khi tuyn dng thay v trc khi tuyn dng, phn b

ngun lc km hiu qu... lm cho cht lng o to cng xung thp.T tm nhn ca thnh ph tng lai...

Vn t ra l xc nh TPHCM s nh th no trong tng lai, t

xy dng i ng cn b lnh o, qun l ph hp. Cc chuyn gia ca SIPU

cho thy rng vi nhng tiu ch v din tch, dn s khng thi cha th lm

nn mt thnh ph c tm c th gii trong xu th pht trin hin nay. N i

hi p

Documents

Bài giảng chi tiết Quản trị Nhân lực