Bai Giang QTSX

7/31/2019 Bai Giang QTSX

1/160

MC LC

LI MU.....2CHNG 1: KHI QUT V QUN TR SN XUT ...................................................... 5

1.1 SN XUT V PHN LOI SN XUT.51.1.1. Sn sut...5

1.1.2 Phn loi sn xut ................................................................................................... 51.2 BN CHT CA QUN TR SN XUT ............................................................... 141.2.1 Khi nim ............................................................................................................. 141.2.2 Mc tiu ca qun tr sn xut ............................................................................... 161.2.3 Vai tr v mi quan h ca qun tr sn xut vi cc chc nng qun tr chnh khc...................................................................................................................................... 16

1.3 NI DUNG CH YU CA QUN TR SN XUT .............................................. 171.3.1 D bo nhu cu sn xut sn phm ....................................................................... 171.3.2 Thit k sn phm v quy trnh cng ngh ............................................................ 181.3.3 Qun tr nng lc sn xut ca doanh nghip ........................................................ 181.3.4 Xc nh v trt doanh nghip (nh v doanh nghip) ...................................... 18

1.3.5 B tr sn xut trong doanh nghip ........................................................................ 191.3.6 Lp k hoch cc ngun lc .................................................................................. 191.3.7 iu sn xut ................................................................................................... 201.3.8 Kim sot h thng sn xut.................................................................................. 20

1.4. LCH SHNH THNH V XU HNG PHT TRIN CA QUN TR SNXUT .............................................................................................................................. 21

1.4.1. Lch s hnh thnh v pht trin ca qun tr sn xut .......................................... 211.4.2. Xu hng pht trin ca qun tr sn xut ............................................................ 23

1.5 NH GI NNG SUT ......................................................................................... 241.5.1 Bn cht v tm quan trng ca nng sut trong sn xut v dch v ..................... 241.5.2 Cc nhn t tc ng n nng sut ....................................................................... 26

1.5.3 Nhng bin php nhm nng cao nng sut trong qun tr sn xut ....................... 27CHNG 2: DBO NHU CU SN PHM ................................................................. 29

2.1. THC CHT V VAI TR CA DBO TRONG QUN TR SN XUT ....... 292.1.1. Khi nim d bo ................................................................................................. 292.1.2. Cc nguyn tc d bo ......................................................................................... 292.1.3. Phn loi d bo .................................................................................................. 302.1.4. Vai tr ca d bo ................................................................................................ 312.1.5 nh gi chnh xc ca d bo ......................................................................... 32

2.2. CC PHNG PHP DBO ............................................................................... 342.2.1. Cc phng php d bo nh tnh ....................................................................... 342.2.2. Cc phng php d bo nh lng .................................................................... 36

2.3 DBO PHT TRIN BU CHNH VIN THNG .............................................. 492.3.1 Mt s quy lut pht trin bu chnh vin thng .................................................... 492.3.2 Cc yu t tc ng n nhu cu dch v bu chnh vin thng ............................ 562.3.3 D bo lu lng vin thng ................................................................................ 56

CHNG 3: RA QUYT NH TRONG QUN TR SN XUT ................................... 643.1 QUYT NH V CC BC RA QUYT NH .................................................. 643.2 RA QUYT NH TRONG IU KIN XC NH ............................................... 66

3.2.1 Cc m hnh thng k ........................................................................................... 66


2/160

Chng 1: Khi qut v qun tr sn xut

2

3.2.2 Cc m hnh ti u ................................................................................................ 663.3 M HNH RA QUYT NH TRONG IU KIN RI RO ................................... 723.4 M HNH RA QUYT NH TRONG IU KIN KHNG XC NH ............... 73

CHNG 4: THIT K SN PHM V QUY TrNH CNG NGH .............................. 764.1 KHI NIM THIT K SN PHM V CNG NGH .......................................... 764.2 NI DUNG THIT K SN PHM V QUY TrNH CNG NGH ....................... 76

4.2.1 Thit k sn phm ................................................................................................. 764.2.2 Thit k cng ngh................................................................................................ 77

4.3 T CHC CNG TC THIT K SN PHM V CNG NGH ........................ 774.4 QUY TRNH THIT K SN PHM V CNG NGH ......................................... 80

CHNG 5: NH V DoAnH NgHIP ............................................................................. 855.1 KHI QUT CHUNG................................................................................................ 85

5.1.1 Khi nim ............................................................................................................. 855.1.2. Mc tiu ca nh v doanh nghip ....................................................................... 855.1.3. Tm quan trng ca nh v doanh nghip ............................................................ 865.1.4. Quy trnh t chc nh v doanh nghip ................................................................ 87

5.2. CC NHN TNH HNG N NH V DoAnH NgHIP ............................ 87

5.2.1. Cc iu kin t nhin.......................................................................................... 875.2.2. Cc iu kin x hi ............................................................................................. 875.2.3. Cc nhn t kinh t .............................................................................................. 88

5.3 CC PHNG PHP NH GI PHNG N NH V DOANH NGHIP ...... 895.3.1. Phn tch chi ph theo vng .................................................................................. 895.3.2. Phng php cho im c trng s....................................................................... 915.3.4 Phng php bi ton vn ti ................................................................................ 93

CHNG 6: B TR SN XUT TRONG DOANH NGHIP .......................................... 956.1 V TR, VAI TR CA B TR SN XUT TRONG DOANH NGHIP ................ 95

6.1.1 Khi nim v vai tr ca b tr sn xut................................................................. 956.1.2 Cc yu cu trong b tr sn xut ........................................................................... 95

6.2 CC LOI HNH B TR SN XUT CH YU ................................................... 956.2.1 B tr sn xut theo sn phm ................................................................................ 966.2.2 B tr sn xut theo qu trnh ................................................................................ 976.2.3 B tr sn xut theo v tr cnh .......................................................................... 976.2.4 Hnh thc b tr hn hp ....................................................................................... 98

6.3 THIT K B TR SN XUT TRONG DOANH NGHIP .................................... 996.3.1 Thit k b tr sn xut theo sn phm................................................................... 996.3.2 Thit k b tr sn xut theo qu trnh ................................................................. 106

CHNG 7: HOCH NH TNG HP ........................................................................ 1117.1 BN CHT CA HOCH NH TNG HP ....................................................... 1117.2 CC CHIN LC TRONG HOCH NH TNG HP ..................................... 113

7.2.1 Cc chin lc thun tu ..................................................................................... 1137.2.2 Cc chin lc hn hp ....................................................................................... 116

7.3 CC PHNG PHP HOCH NH TNG HP ................................................ 1177.3.1 Phng php trc gic ........................................................................................ 1177.3.2 Phng php biu v phn tch chin lc ...................................................... 1177.3.3 Phng php cn bng ti u .............................................................................. 122

CHNG 8: QUN TR HNG DTR....................................................................... 1258.1 HNG DTRV CC CHI PH C LIN QUAN N QUN TR HNG DTR............................................................................................................................... 125


3/160


3

8.1.1 Hng d tr v vai tr ca hng d tr ................................................................ 1258.1.2 Chi ph d tr ..................................................................................................... 125

8.2 K THUT PHN TCH ABC TRONG PHN LOI HNG DTR................ 1258.3 DTRNG THI IM .................................................................................. 128

8.3.1 Khi nim lng d trng thi im .............................................................. 1288.3.2 Nhng nguyn nhn gy ra s chm tr hoc khng ng lc ca qu trnh cung ng.................................................................................................................................... 1288.3.3 Mt s bin php nhm gim d tr trong cc giai on ..................................... 129

8.4 CC M hnh DTR............................................................................................ 1308.4.1 M hnh lng t hng kinh t cbn (EOQ Basic Economic Oder QuantityModel)......................................................................................................................... 1308.4.2. M hnh lng t hng theo sn xut (POQ -Production Order Quantity model).................................................................................................................................... 1338.4.3. M hnh d tr thiu (BOQ Back Order Quantity model) ........... ..................... 1358.4.4. M hnh khu tr theo s lng (QDM Quantity Discount Model) .................. 1368.4.5. ng dng m hnh phn tch bin xc nh lng d tr ti u ..................... 137

CHNG 9: HOCH NH NHU CU NGUYN VT LIU ...................................... 138

9.1 BN CHT V YU CU Ca HOCH NH NHU CU NGUYN Vt LIU(MRPMATERIALS REQUIREMENTS PLANNING) ................................................. 1389.1.1 Khi nim MRP .................................................................................................. 1389.1.2 Mc tiu ca MRP .............................................................................................. 1389.1.3 Cc yu cu i vi hoch nh nhu cu nguyn vt liu ..................................... 139

9.2 XY DNG H THNG HOCH NH NHU CU NGUYN VT LIU ......... 1399.2.1 Nhng yu t cbn ca h thng MRP ............................................................. 1399.2.1 Trnh t hoch nh nhu cu nguyn vt liu ....................................................... 140

9.3 PHNG PHP XC NH KCH C L hnG .................................................. 1439.3.1 Phng php a hng theo l ng vi nhu cu .................................................. 1439.3.2 Phng php t hng cnh theo mt s giai on .......................................... 143

9.3.3 Phng php cn i cc giai on b phn ........................................................ 1439.3.4. Phng php xc nh cl hng theo m hnh EOQ ........................................ 144

9.4 M BO STHCH NG CA H THNG MRP VI NHNG THAY I CAMI TRNG .............................................................................................................. 144

9.4.1. S cn thit phi m bo MRP thch ng vi mi trng ................................. 1449.4.2. Cc k thut m bo MRP thch ng vi nhng thay i ca mi trng ......... 145

CHNG 10: IU SN XUT TRONG DOANH NGHIP .................................. 14710.1 BN CHt V VAI TR CA IU SN XUT ........................................ 147

10.1.1 Bn cht ca iu sn xut trong doanh nghip ............................................ 14710.1.2 c im ca iu sn xut trong cc h thng sn xut khc nhau .............. 14710.1.3 Lp lch trnh sn xut ....................................................................................... 148

10.2 PhN GIAO CNG VIC TRN MT MY TRONG H THNG SN XUT BTR THEO QU TRNH ................................................................................................ 14910.3 PHNG PHP PHN GIAO CNG VIC CHO NHIU I TNG ............ 153

10.3.1 Phng php Johnson b tr th t thc hin n cng vic trn 2 my ................ 15310.3.2. Lp lch trnh n cng vic cho 3 my ................................................................ 15310.3.3. Lp lch trnh n cng vic trn m my .............................................................. 15410.3.4. S dng bi ton Hungary trong phn giao n cng vic cho n i tng ........... 155

TI LIU THAM KHO..160


4/160


4

LI MU

Sn xut l mt trong nhng phn h chnh ca doanh nghip sn xut v cung cp dchv, thu ht 70 80% lc lng lao ng ca doanh nghip. Sn xut trc tip to ra hng ho vdch v cung cp cho th trng, l ngun gc to ra gi tr gia tng cho doanh nghip, to ra stng trng cho nn kinh t quc dn v thc y x hi pht trin. Cng vi chc nng

marketing v chc nng ti chnh n to ra ci king doanh nghip, m mi chc nng lmt ci chn.

Qun tr sn xut l tng hp cc hot ng xy dng h thng sn xut v qun l qutrnh bin i cc yu tu vo to ra hng ho, dch v nhm tho mn tt nht nhu cu cath trng, khai thc mi tim nng ca doanh nghip vi mc ch ti a ho li nhun. Qun trsn xut l mt trong nhng ni dung ch yu ca qun tr doanh nghip, nh hng trc tip nkt qu hot ng sn xut v kh nng cnh tranh ca doanh nghip.

Bi ging "Qun trsn xut " dng cho sinh vin i hc ngnh Qun tr kinh doanhca Hc vin Cng ngh Bu chnh Vin thng trang b nhng csl lun cbn v hin iv qun tr sn xut, bao gm nhng ni dung sau:

Chng 1: Khi qut chung v qun tr sn xut

Chng 2: Dbo nhu cu sn phm

Chng 3: Ra quyt nh trong qun tr sn xut

Chng 4: Thit k sn phm v cng ngh

Chng 5: nh v doanh nghip

Chng 6: B tr sn xut trong doanh nghip

Chng 7: Hoch nh tng hp

Chng 8: Qun tr hng dtr

Chng 9: Hoch nh nhu cu nguyn vt liu

Chng 10: iu sn xut trong doanh nghip

Hy vng bi ging Qun tr sn xut s l ti liu thc scn thit cho sinh vin i hcngnh Qun tr kinh doanh ca Hc vin Cng ngh Bu chnh Vin thng, ng thi l ti liutham kho hu ch cho sinh vin ngnh qun tr kinh doanh ni chung, cc nh qun tr doanhnghip v bn c quan tm n vn ny.

Mc d c rt nhiu c gng trong qu trnh bin son, song tp bi ging ny kh trnhkhi thiu st v hn ch nht nh. Tc gi rt mong nhn c kin ng gp ca bn c

tip tc hon thin v nng cao hn na cht lng tp bi ging. Tc gi xin chn thnh cm ncc bn ng nghip gp , gip trong qu trnh bin son tp bi ging ny.


5/160


5

CHNG 1: KHI QUT V QUN TR SN XUT

1.1 SN XUT V PHN LOI SN XUT

1.1.1 Sn xut

Quan nim c cho rng ch c nhng doanh nghip ch to sn xut cc sn phm vtcht c hnh thi c th nh vt liu my mc thit b,... mi gi l n v sn xut. Nhngn v cn li, nu khng sn xut cc sn phm vt cht th u b xp vo loi cc n vphi sn xut. Ngy nay, trong nn kinh t th trng, quan nim nh vy khng cn ph hpna.

Phm tr sn xut trong SNA (SNA System of National Accounts, H thng tikhon quc gia) rt rng, bao gm ton b hot ng ca con ngi trong lnh vc sn xut rasn phm vt cht v sn phm dch v.

Xt theo ch th thc hin qu trnh sn xut, sn xut l s hot ng ca con ngi

di hnh thc l mt t chc hoc c nhn thng qua cng c lao ng tc ng vo itng lao ng v nng lc t chc qun l ca mnh bin i TL trthnh sn phmph hp vi nhu cu ca con ngi.

Xt theo qu trnh, sn xut l qu trnh chuyn ha cc yu tu vo hay cc ngunsn xut nh lao ng, my mc thit b, nguyn vt liu, nng lng, thng tin... trthnhsn phm ph hp vi nhu cu ca th trng.

Sn phm ca qu trnh sn xut bao gm hai loi chnh. Th nht, sn phm hu hnhl kt qu ca qu trnh sn xut tho mn nhu cu ca con ngi v tn ti di dng vt th.Th hai, sn phm v hnh l kt qu ca qu trnh sn xut tho mn nhu cu ca con ngi

nhng khng tn ti di dng vt th thng gi l dch v. Sn phm cho d l hu hnhhay v hnh th cng ra i, pht trin, trng thnh v suy thoi. Ni cch khc trong honcnh mi trng kinh doanh lun bin i sn phm c vng i hay chu k sng ca mnh.

Nh vy, v bn cht, sn xut chnh l qu trnh chuyn ho cc yu tu vo, binchng thnh cc u ra di dng sn phm hoc dch v. Qu trnh ny c th hin tronghnh 1.1.

Hnh 1.1: Qu trnh sn xut

1.1.2. Phn loi sn xut

Trong thc tin c rt nhiu kiu, dng sn xut khc nhau. S khc bit v kiu, dngsn xut c th do s khc bit v trnh trang b k thut, trnh t chc sn xut, v tnhcht sn phm...

Mi kiu, dng sn xut i hi phi p dng mt phng php qun tr thch hp. Do phn loi sn xut l mt yu t quan trng, l cs doanh nghip la chn phng

Qu trnhchuyn ha

- Lao ng- MM thit b- Nguyn vt liu- Thng tin....

Cc yu tu vo

(ngun SX)

Sn phm- Hng ha- Dch v


6/160


6

php qun tr sn xut ph hp. Cng v l do trn, vic phn loi ny phi c tin hnhtrc khi thc hin mt d n qun tr sn xut. Sn xut ca mt doanh nghip c ctrng trc ht bi sn phm ca n, v d Cng ty giy sn xut giy, doanh nghip buchnh vin thng cung cp dch v bu chnh vin thng... Tuy nhin qun l sn xut v c c phng php quan l sn xut thch hp ngi ta tin hnh nghin cu v phnloi sn xut theo c trng khc nhau, l:

- Theo quy m sn xut v tnh cht lp li

- Theo hnh thc t chc sn xut

- Theo mi quan h vi khch hng

- Theo qu trnh hnh thnh sn phm

- Theo kh nng t ch trong vic sn xut sn phm

1. Phn loi theo quy m sn xut v tnh cht lp li

Cn c vo quy m sn xut v tnh cht lp sn xut c chia thnh nhng loi sau:

- Sn xut n chic

- Sn xut hng khi

- Sn xut hng lot

a. Sn xutn chic

y l loi hnh sn xut din ra trong cc doanh nghip c s chng loi sn phmc sn xut ra rt nhiu nhng sn lng mi loi c sn xut rt nh. Thng mi loisn phm ngi ta ch sn xut mt chic hoc vi chic. Qu trnh sn xut khng lp li,thng c tin hnh mt ln nn chng c mt sc im cbn sau:

- S lng sn phm t, thng thng ch sn xut 1 hoc mt vi sn phm

- S loi sn phm c sn xut ra rt nhiu, v d sn phm ca Cng ty xy dngdn dng

- Qu trnh sn xut khng n nh

- Trnh ngh nghip ca ngi cng nhn cao v h phi lm nhiu loi cng vickhc nhau. Nhng do khng c chuyn mn ho nn nng sut lao ng thng thp.

- My mc thit b ca doanh nghip ch yu l cc thit b vn nng c sp xptheo tng loi my c cng tnh nng, tc dng ph hp vi nhng cng vic khc nhau v

thay i lun lun.- Gi thnh sm phm cao, chu k sn xut di

- u t ban u nh v tnh linh hot ca h thng sn xut cao. y l u im chyu ca loi hnh sn xut ny.

b. Sn xut hng khi (Sn xut loi ln)

y l loi hnh sn xut i lp vi loi hnh sn xut n chic, din ra trong ccdoanh nghip c s chng loi sn phm c sn xut ra t thng ch c mt vi loi sn


7/160


7

phm vi khi lng sn xut hng nm rt ln. Qu trnh sn xut rt n nh, t khi c sthay i v kt cu sn phm, yu cu k thut gia cng sn phm cng nh nhu cu snphm trn th trng. Sn xut thp, sn xut giy, sn xut in, xi mng... l nhng v dtng i in hnh v loi hnh sn xut ny. Cc doanh nghip c loi hnh sn xut nythng c nhng c im chnh sau:

- V gia cng ch bin t loi sn phm vi khi lng ln nn thit b my mc

thng l cc loi thit b chuyn dng hoc cc thit b tng, c sp xp thnh cc dychuyn khp kn cho tng loi sn phm.

- Khu chun b k thut sn xut nh thit k sn phm, ch to cc mu th snphm v quy trnh cng ngh gia cng sn phm c chun b rt chu o trc khi a vosn xut ng loi. Nh vy khu chun b k thut sn xut v khu sn xut l hai giai ontch ri.

- Do t chc sn xut theo kiu dy chuyn nn trnh chuyn mn ho ngi laong cao, mi ngi cng nhn thng ch thc hin mt nguyn cng sn xut n nh trongkhong thi gian tng i di nn trnh ngh nghip ca ngi lao ng khng cao nhng

nng sut lao ng th rt cao.

- Cht lng sn phm n nh, gi thnh h. y l nhng u im ln nht ca loihnh sn xut ny.

- Nhu cu vn u t ban u vo cc thit b chuyn dng rt ln. y l nhc imln nht ca loi hnh sn xut ny, khi nhu cu th trng thay i, doanh nghip rt khkhn trong vic chuyn i sn phm. Do vy, chng thng chc p dng i vi ccsn phm thng dng c nhu cu ln v n nh.

c. Sn xut hng lot (Sn xut loi nh v loi trung bnh)

Sn xut hng lot l loi hnh sn xut trung gian gia sn xut n chic v sn xuthng khi, thng p dng i vi cc doanh nghip c s chng loi sn phm c sn xutra tng i nhiu nhng khi lng sn xut hng nm mi loi sn phm cha ln mi loi sn phm c thc hnh thnh mt dy chuyn sn xut c lp. Mi b phn snxut phi gia cng ch bin nhiu loi sn phm c lp i lp li theo chu k. Vi mi loisn phm ngi ta thng a vo sn xut theo tng "lot" nn chng mang tn "sn xuthng lot". Loi hnh sn xut ny rt ph bin trong ngnh cng nghip ckh dng c, mycng c, dt may, in dn dng, g ni tht... vi nhng c trng ch yu sau:

- My mc thit b ch yu l thit b vn nng c sp xp b tr thnh nhng phnxng chuyn mn ho cng ngh. Mi phn xng m nhn mt giai on cng ngh nhtnh ca qu trnh sn xut sn phm hoc thc hin mt phng php cng ngh nht nh.

- Chuyn mn ho sn xut khng cao nhng qu trnh sn xut lp i lp li mt cchtng i n nh nn nng sut lao ng tng i cao.

- V mi b phn sn xut gia cng nhiu loi sn phm khc nhau v yu cu k thutv quy trnh cng ngh nn t chc sn xut thng rt phc tp. Thi gian gin on trongsn xut ln, chu k sn xut di, sn phm tn kho trong ni b qu trnh sn xut ln... l nhng vn ln nht trong qun l sn xut loi hnh ny.


8/160


8

- ng b ho sn xut gia cc b phn sn xut l mt thch thc ln khi xy dngmt phng n sn xut cho loi hnh sn xut ny.

- V l mt loi hnh trung gian ca hai loi hnh trn nn n cng c nhng c imtrung gian ca sn xut n chic v sn xut hng khi.

2. Phn loi theo hnh thc tchc sn xut:

Theo cch phn loi ny chng ta c cc sn xut ch yu sau y:

- Sn xut lin tc

- Sn xut gin on

- Sn xut va mang tnh lin tc va mang tnh gin on

- Sn xut theo d n

a. Sn xut lin tc (Flow shop)

Sn xut lin tc l mt qu trnh sn xut m ngi ta sn xut v x l mtkhi lng ln mt loi sn phm hoc mt nhm sn phm no . Thit bc lp ttheo dy chuyn sn xut lm cho dng di chuyn ca sn phm c tnh cht thng dng. Vcc xng c sp xp thng dng nn ting Anh gi l Flow shop.

Trong dng sn xut ny, my mc thit b v cc t hp sn xut c trang b chsn xut mt loi sn phm v vy h thng sn xut khng c tnh linh hot. hn ch stn ch phm v khi thng dng chuyn sn phm trong ni b qu trnh sn xut, cnbng nng sut trn cc thit b v cc cng on sn xut phi c tin hnh mt cch thntrng v chu o.

Dng sn xut lin tc thng i cng vi tng ho qu trnh vn chuyn ni bbng h thng vn chuyn hng ho tng. Tng ho nhm t c mt gi thnh sn

phm thp, mt mc cht lng cao v n nh, mc tn ng ch phm thp v dng lunchuyn sn phm nhanh.

Trong cc doanh nghip dng sn xut lin tc bt buc phi thc hin phng phpsa cha d phng my mc thit b (sa cha trc khi my hng) trnh s gin onhon ton ca qu trnh sn xut.

b. Sn xut gin on (Job shop)

Sn xut gin on l mt hnh thc t chc sn xut ngi ta x l, gia cng,ch bin mt s lng tng i nh sn phm mi loi, song s loi sn phm th nhiu, a

dng. Qu trnh sn xut c thc hin nhcc thit b vn nng (my tin, my phay). Viclp t thit bc thc hin theo cc b phn chuyn mn ho chc nng. B phn chuynmn ho chc nng l b phn tp hp tt c cc my mc, thit b c cng chc nng,cng nhim v (my tin, my phay,...) dng di chuyn ca sn phm ph thuc vo th tcc nguyn cng cn thc hin. Trong dng sn xut ny ngi ta b tr cc b phn theonhim v (Job shop), my mc thit b c kh nng thc hin nhiu cng vic khc nhau, nkhng phi l chuyn mn ho cho mt loi sn phm v vy tnh linh hot ca h thngsn xut cao. Ngc li rt kh cn bng cc nhim v trong mt qu trnh sn xut ginon. Nng sut ca cc my khng bng nhau lm cho mc tn ng ch phm trong qu


9/160


9

trnh sn xut tng ln. Cng nghip ckh v cng nghip may mc l nhng v din hnhv dng sn xut ny.

c. Sn xut va mang tnh lin tc va mang tnh gin on

Trong qu trnh sn xut sn phm mt s cng on vic sn xut mang tnh ginon nhng mt s cng on khc vic sn xut mang tnh lin tc. S kt hp ny nhm

bo m ti u ho qu trnh sn xut.V d: Quy trnh khai thc th bao gm nhiu cng on, trong mt s cng on

c thc hin lin tc, mt s cng on c thc hin gin on.

Bng 1.1: Quy trnh khai thc th

a im Cng on Cch thc

Ngi gi

Thng th/Bu cc

Thu gom

Trungtm/Bucc

chpnhn

Xp/ phn loi th My tng xp, phn loi, lt my, xo tem

Lt mt th My tng lt mt th. xo tem (th cng)

Xo tem My xo tem

Chia chn My tng chia chn

Buc gi th My buc gi

ng ti My ng ti

Vn chuyn

Trungtm/BCqu

giang

Nhn ti

Mti th Thit b dc ti, bng chuyn treo

Chia chn My tng chia chn

Buc gi th My buc gi

ng ti My ng ti

Vn chuyn

Trungtm,BCpht Nhn ti

Mti th Thit b dc ti, bng chuyn treo

Chia theo bu cc pht My tng chia chnChia theo tuyn pht My tng chia chn

Chia theo th t chuyn pht My tng chia theo th t tuyn pht

Pht ngi nhn

Ngi nhn

d. Sn xut theo dn


10/160


10

Sn xut theo d n l mt loi hnh sn xut m sn phm l c nht (V d:ng mt b phim, ng mt con tu, vit mt cun sch,...) v v l qu trnh sn xutcng l duy nht, khng lp li. Mt d n sn xut c c trng bi sn phm ring, thihn ring, ngn qu, ngi ph trch v i ng lao ng ring.

Nguyn tc ca t chc sn xut theo d n l t chc thc hin cc cng vic v phihp chng sao cho gim thi gian gin on, m bo kt thc d n v giao np sn phm

ng thi hn.

Trong dng sn xut ny qu trnh sn xut khng n nh, ccu t chc b xo trnrt ln do chuyn t d n ny sang d n khc, t chc sn xut phi m bo tnh cht linhhot cao c th thc hin ng thi nhiu d n sn xut cng mt lc. Sn xut theo d nc th coi nh mt dng c bit ca sn xut gin on.

3. Phn loi theo mi quan hvi khch hng

Theo cch phn loi ny chng ta phn bit hai dng sn xut chnh sau:

- Sn xut d tr

- Sn xut khi c yu cu (t hng).

a. Sn xutdtr

Trong loi hnh sn xut d tr qu trnh sn xut c tin hnh trn csiutra, nghin cu, d bo nhu cu trn th trng. Cc nh sn xut chng sn xut mt khilng hng ho nht nh a vo khu d tr ri bn. Nh vy gia sn xut v khch hngkhng c mi quan h trc tip m thng qua d tr" Sn xut- Dtr- Khch hng".

Sn xut d tr sn phm cui cng ca mt doanh nghip xy ra khi:

- Chu k sn xut ln hn chu k thng mi m khch hng yu cu. Chu k sn xut

sn phm l khong thi gian k t khi a sn phm vo gia cng cho ti khi sn phm honthnh v c th giao cho khch hng. Chu k thng mi l khong thi gian k t khikhch hng c yu cu cho n khi yu cu c phc v (tho mn), ni mt cch khc,t khi khch hng hi mua n khi nhn c sn phm. Khi chu k sn xut di hn chu kthng mi, cn phi sn xut trc (da trn kt qu ca qu trnh d bo nhu cu) thomn nhu cu ca khch hng nhanh nht ngay khi xut hin mt yu cu.

- Cc nh sn xut mun sn xut mt khi lng ln gim gi thnh

- Nhu cu v cc loi sn phm c tnh cht thi v, trong cc giai on nhu cu snphm trn th trng thp, sn phm khng tiu thc, cc nh sn xut khng mun

ngng qu trnh sn xut, sa thi cng nhn, v vy h quyt nh sn xut d tr ri tiuth cho cc k sau, khi nhu cu trn th trng tng ln.

Sn xut d tr c nhng c im c trng sau:

- Lng hng tn kho ln

- Vn sn xut cn nhiu

- Doanh nghip c th chng trong k hoch sn xut

- Chu k sn xut ngn hn


11/160


11

- Ri ro cao v sn phm sn xut ra c th khng tiu thc

- Khng chim dng c vn ca khch hng

- Gi thnh sn phm h

- Tn dng c nng lc sn xut

- C th tiu thc nhiu sn phm hn

- Thng p dng i vi loi hnh sn xut hng lot v hng khi

b. Sn xut theo yu cu

Theo hnh thc ny qu trnh sn xut chc tin hnh khi xut hin nhng yu cuc th ca khch hng v sn phm. V vy n trnh c s tn ng ca sn phm cuicng ch tiu th. Dng sn xut ny hin nay c a chung v s dng nhiu hn dngsn xut d tr bi v n gim c khi lng d tr, gim cc chi ph ti chnh nhm gim c gi thnh sn phm, nng cao li nhun. V vy doanh nghip nn la chnhnh thc sn xut ny khi c th.

Sn xut theo yu cu c nhng c im c trng sau:

- Khng c hng tn kho

- Nhu cu vn sn xut t hn

- Doanh nghip bng trong k hoch sn xut

- Thng thi gian sn xut di

- Ri ro thp

- C th chim dng c vn ca khch hng

- Gi thnh sn phm cao- Kh tn dng c nng lc sn xut

- Tng doanh thu thp

- Thng p dng i vi loi hnh sn xut n chic (sn phm c nhu cuc bit ca khch hng).

Trong thc t, hnh thc t chc sn xut hn hp c s dng kh nhiu, ngita tn dng thi hn chp nhn c ca khch hng lp rp hoc thc hin khu cui cngca qu trnh sn xut sn phm, hoc c bit ho tnh cht ca sn phm (phn ny cthc hin theo nhng yu cu ca khch hng); giai on u c thc hin theo phngphp sn xut d tr.


12/160


12

Hnh 1.2: Hnh thc t chc sn xut hn hp

4. Phn loi theo qu trnh hnh thnh sn phm

Qu trnh hnh thnh sn phm cng c coi l mt trong nhng cn c phn loisn xut ca doanh nghip. Theo cch phn loi ny ngi ta phn bit bn qu trnh hnhthnh sn phm trong sn xut sau y:

a. Qu trnh sn xut hi t: Trong trng hp ny mt sn phm c ghp ni tnhiu cm, nhiu b phn, tnh a dng ca sn phm cui cng ni chung l nh, nhng cccm, cc b phn th rt nhiu. S mc kt cu c th thay i t mt n hng chc, v dsn xut cc sn phm in dn dng v sn phm ckh,....

Hnh 1.3: Qu trnh sn xut hi t

b. Qu trnh sn xut phn k: l trng hp m cc doanh nghip xut pht tmt hoc mt vi loi nguyn vt liu nhng li cho ra rt nhiu loi sn phm khc nhau. Vd trong cng nghip ch bin sa, t mt loi nguyn liu l sa sn phm cui cng baogm nhiu loi vi nhng quy cch v bao b khc nhau nh pho mt, sa chua, b,....

Chu k thng mi


13/160


13

Hnh 1.4: Qu trnh sn xut phn k

c. Qu trnh sn xut phn k c im hi t: l trng hp cc doanh nghip xutpht t nhiu cc b phn, cc cm, cc chi tit tiu chun ho hnh thnh mt im hi t rixut pht tim hi t sn phm cui cng ca doanh nghip li rt nhiu loi v a dngthm ch cng nhiu loi nh cc yu tu vo.VD: Cng ngh sn xut t.

Thng thng qun l loi doanh nghip ny ta c th p dng cc phng phpkhc nhau i vi cc phn khc nhau. V d: Qun l sn xut d tri vi cc phn hit, qun l sn xut theo n hng i vi cc phn phn k. Kt cu loi ny thng gptrong cng ngh sn xut t,.... T cc chi tit b phn tiu chun ho ngi ta hnh thnhnhiu kiu truyn ng khc nhau (hp s) v nhiu loi mui xe, knh chn gi khc nhau,...

Hnh 1.5: Qu trnh sn xut phn k c im hi t

d. Qu trnh sn xut song song: Cc doanh nghip c t loi sn phm, t loi nguynliu, cc thnh phm cui cng c tp hp t rt t cc yu t, thm ch t mt yu t. Cngnghip bao b l mt v din hnh v loi cu trc ny. Mt yu tu vo c 1 hoc 1 syu tu ra.

Hnh 1.6: Qu trnh sn xut song song

Sn phmu vo

Sn phm cuicng a dng

Tiu chun ho

Cccm,

cc b

phn


14/160


14

5. Phn loi theo tnh tch

a. Nh thit kchto

Doanh nghip t thit k cc sn phm ca mnh, t sn xut v tiu th. Doanhnghip loi ny cn mt h thng qun l sn xut hon chnh c tnh thch ng cao bi v chnh l iu kin c kh nng cnh tranh trn th trng.

b. Nh thu

l cc doanh nghip ch thc hin mt b phn cc cng vic sn xut ca ngicp thu (ngi cho thu). Tuy nhin doanh nghip nhn thu c th t ch trong vic muasm nguyn vt liu v cc trang thit b cn thit v c th la chn mt phng php snxut ph hp tho mn yu cu t ra ca ngi cho thu v sn phm v dch v.

c. Ngi gia cng

Cng ging nh ngi nhn thu, ngi gia cng ch thc hin mt phn cng vicsn xut ca ngi giao vic (doanh nghip ch). Tuy nhin h khng c quyn t ch trongvic mua bn nguyn vt liu. Tt c ci c cung cp bi doanh nghip ch, thm ch c

my mc thit b sn xut cng c thc cp bi doanh nghip ch.

1.2 BN CHT CA QUN TR SN XUT

1.2.1 Khi nim

Doanh nghip l mt t chc kinh t hot ng trong cch th trng, bng ngunlc, cc phng tin vt cht v ti chnh ca mnh c th tho mn nhng nhu cu ca khchhng bng cch sn xut sn phm v cung cp cc dch v. Hay ni cch khc doanh nghipl mt h thng chuyn ho cc u vo thnh u ra di dng sn phm v dch v.

Mi doanh nghip l mt h thng c mi quan h cht ch vi mi trng bn ngoi

v c cu trc bn trong gm nhiu phn h khc nhau. thc hin mc tiu ca mnh, midoanh nghip phi t chc tt cc b phn cu thnh nhm thc hin nhng chc nng cbn.

Sn xut l mt trong nhng phn h chnh c ngha quyt nh n vic to ra snphm hoc cung cp dch v cho x hi. Qun l h thng sn xut sn phm, dch v l chcnng, nhim v cbn ca tng doanh nghip. Hnh thnh, pht trin v t chc iu hnh tthot ng sn xut l csv yu cu thit yu mi doanh nghip c thng vng vpht trin trn th trng.

Cng ging nh cc phn h khc, h thng sn xut bao gm nhiu yu t cu thnh

c mi quan h khng kht, cht ch vi nhau. Phn h sn xut c biu din trong hnh 1.7.


15/160


15

Hnh 1.7: S h thng sn xut

Yu t trung tm ca qun l sn xut l qu trnh bin i. l qu trnh ch bin,

chuyn ho cc yu tu vo hnh thnh hng ho hoc dch v mong mun, p ng nhucu ca x hi. Kt qu hot ng ca doanh nghip ph thuc rt ln vo vic thit k, tchc v qun l qu trnh bin i ny.

Cc yu tu vo rt a dng gm c ngun ti nguyn thin nhin, con ngi, cngngh, k nng qun l v ngun thng tin. Chng l iu kin cn thit cho bt k qu trnhsn xut hoc dch v no. Mun qu trnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip c hiu qucn phi t chc, khai thc s dng cc yu tu vo hp l, tit kim nht.

u ra ch yu gm hai loi l sn phm v dch v. Ngoi nhng sn phm v dchvc to ra, sau mi qu trnh sn xut, cn c cc loi ph phm khc c th c li hoc

khng c li cho hot ng sn xut kinh doanh, i khi i hi phi c chi ph rt ln chovic x l, gii quyt chng, nh ph phm, cht thi,...

Thng tin phn hi l mt b phn khng th thiu trong h thng sn xut ca doanhnghip. l nhng thng tin cho bit tnh hnh thc hin k hoch sn xut trong thc t cadoanh nghip.

Cc t bin ngu nhin c th lm ri lon hot ng ca ton b h thng sn xutdn n khng thc hin c nhng mc tiu d kin ban u. Chng hn thin tai, hn hn,l lt, chin tranh, ho hon, ....

Sn xut l mt trong nhng phn h chnh c ngha quyt nh n vic to ra snphm hoc cung cp dch v cho x hi. Qun l h thng sn xut sn phm, dch v l chcnng, nhim v cbn ca tng doanh nghip. Hnh thnh, pht trin v t chc iu hnh tthot ng sn xut l csv yu cu thit yu mi doanh nghip c thng vng vpht trin trn th trng. Qun tr sn xut l qu trnh thit k, hoch nh, tchc iuhnh v kim tra theo di h thng sn xut nhm thc hin nhng mc tiu sn xut

ra.

u ra

Kim tra

Bin ingu nhin

Qu trnh bin i

Thng tinphn hi

Thng tinphn hi

u vo


16/160


16

Hay ni cch khc, qun tr sn xut l tng hp cc hotng xy dng h thngsn xut v qun l qu trnh bin i cc yu tu vo to ra sn phm, dch v nhm

tho mn tt nht nhu cu ca thtrng, khai thc mi tim nng ca doanh nghip vi mc

ch ti a ho li nhun.

1.2.2 Mc tiu ca qun tr sn xut

Sn xut l mt trong nhng chc nng chnh ca doanh nghip, cho nn qun tr snxut b chi phi bi mc ch ca doanh nghip. i vi cc doanh nghip kinh doanh mcch l li nhun, i vi doanh nghip cng ch mc ch l phc v.

Qun tr sn xut vi t cch l t chc qun l s dng cc yu tu vo v cungcp u ra phc v nhu cu ca th trng, mc tiu tng qut t ra l m bo tho mn tia nhu cu ca khch hng trn css dng hiu qu nht cc yu t sn xut. Nhm thchin mc tiu ny, qun tr sn xut c cc mc tiu c th sau:

- Bo m cht lng sn phm v dch v theo ng yu cu ca khch hng;

- Gim chi ph sn xut ti mc thp nht to ra mt n vu ra;

- Rt ngn thi gian sn xut sn phm hoc cung cp dch v;

- Xy dng h thng sn xut ca doanh nghip c linh hot cao;

Cn ch rng cc mc tiu trn thng mu thun vi nhau. Vn t ra l phibit xc nh th tu tin ca cc mc tiu to ra th cn bng ng, l s cn bng tiu gia cht lng, tnh linh hot ca sn xut, tc cung cp v hiu qu ph hp vi honcnh mi trng trong tng thi k c th to ra sc mnh tng hp, nng cao kh nngcnh tranh ca doanh nghip trn th trng.

Cc nh kinh t Nht Bn l tng ha cc mc tiu qun tr sn xut bng 5 khng:

khng k hn, khng d tr, khng ph phm, khng hng hc, khng giy t.1.2.3 Vai tr v mi quan h ca qun tr sn xut vi cc chc nng qun tr chnhkhc

Doanh nghip l mt h thng thng nht bao gm ba phn h cbn l qun tr tichnh, qun tr sn xut v qun tr Marketing. Trong cc hot ng trn, sn xut c coi lkhu quyt nh to ra sn phm hoc dch v, v gi tr gia tng. Ch c hot ng sn xuthay dch v mi l ngun gc ca mi sn phm v dch vc to ra trong doanh nghip.S pht trin sn xut l cslm tng gi tr gia tng cho doanh nghip, tng trng kinh tcho nn kinh t quc dn to c svt cht thc y x hi pht trin. Qu trnh sn xutc qun l tt gp phn tit kim c cc ngun lc cn thit trong sn xut, gim githnh, tng nng sut v hiu qu ca doanh nghip ni chung. Cht lng sn phm hay dchv do khu sn xut hay cung ng dch v to ra. Hon thin qun tr sn xut to tim nngto ln cho vic nng cao nng sut, cht lng v kh nng cnh tranh ca cc doanh nghip.

Tuy nhin, nh gi vai tr quyt nh ca qun tr sn xut trong vic to ra v cungcp sn phm, dch v cho x hi khng c ngha l xem xt n mt cch bit lp tch ri ccchc nng khc trong doanh nghip. Cc chc nng qun trc hnh thnh nhm thc hinnhng mc tiu nht nh v c quan h cht ch vi nhau. Qun tr sn xut c mi quan h


17/160


17

rng buc hu cvi cc chc nng chnh nh qun tr ti chnh, qun tr marketing v vicc chc nng h trkhc trong doanh nghip. Mi quan h ny va thng nht, to iu kinthun li thc y nhau cng pht trin, li va mu thun nhau.

S thng nht, phi hp cng pht trin da trn cschung l thc hin mc tiutng qut ca doanh nghip. Cc phn h trong h thng doanh nghip c hnh thnh v tchc cc hot ng sao cho m bo thc hin tt nht mc tiu tng qut ca ton h thng

ra. Marketing cung cp thng tin v th trng cho hoch nh sn xut v tc nghip,to iu kin p ng tt nht nhu cu trn th trng vi chi ph thp nht. Ngc li snxut l csduy nht to ra hng ho, dch v cung cp cho chc nng Marketing. S phihp gia qun tr sn xut v marketing s to ra hiu qu cao trong qu trnh hot ng, gimlng ph v ngun lc v thi gian.

Chc nng ti chnh u tm bo y , kp thi ti chnh cn thit cho hot ngsn xut v tc nghip; phn tch nh gi phng n u t mua sm my mc thit b, cngngh mi; cung cp cc s liu v chi ph cho hot ng tc nghip. Kt qu ca qun tr snxut to ra, lm tng ngun v m bo thc hin cc ch tiu ti chnh ca doanh nghip

ra.Tuy nhin, gia cc phn h trn c nhng mu thun vi nhau. Chng hn, chc nng

sn xut v marketing c nhng mc tiu mu thun vi nhau v thi gian, v cht lng, vgi c. Trong khi cc cn b marketing i hi sn phm cht lng cao, gi thnh h v thigian giao hng nhanh th qu trnh sn xut li c nhng gii hn v cng ngh, chu k snxut, kh nng tit kim chi ph nht nh. Cng do nhng gii hn trn m khng phi lcno sn xut cng m bo thc hin ng nhng ch tiu ti chnh t ra v ngc li nhiukhi nhng nhu cu vu ti mi cng ngh hoc t chc thit k, sp xp li sn xutkhng c b phn ti chnh cung cp kp thi.

Nhng mu thun i khi l khch quan, song cng c khi do nhng yu t ch quangy ra. V vy, nhim v cbn l phi to ra s phi hp nhp nhng hot ng ca cc chcnng trn nhm m bo thc hin mc tiu chung ca doanh nghip ra.

1.3 NI DUNG CH YU CA QUN TR SN XUT

1.3.1 Dbo nhu cu sn xut sn phm

- D bo nhu cu sn xut sn phm l ni dung quan trng u tin, l xut pht imca qun tr sn xut. p ng nhu cu th trng mi hot ng thit k, hoch nh v tchc iu hnh h thng sn xut u phi cn c v kt qu d bo nhu cu sn xut.

- Nghin cu tnh hnh th trng, d bo nhu cu sn xut sn phm nhm tr li cuhi cn sn xut sn phm g? S lng bao nhiu? Vo thi gian no? Nhng c im kinht k thut cn c ca sn phm l g?

- Kt qu d bo nhu cu sn xut sn phm chnh l cs xy dng k hoch snxut kinh doanh v k hoch cc ngun lc sn xut cn c. y l cn c xc nh c nnsn xut hay khng nn sn xut? Nu tin hnh sn xut th cn thit k h thng sn xutnh th no m bo tho mn c nhu cu d bo mt cch tt nht.


18/160


18

1.3.2 Thit k sn phm v quy trnh cng ngh

Nu nh d bo l khu u tin quyt nh s sn xut sn phm hoc cung cp dchv g th nhng kt qu ca n s lm csquan trng th hai cho thit k sn phm v quytrnh cng ngh.

- Thit k v a sn phm mi ra th trng 1 cch nhanh chng l mt thch thc

i vi mi doanh nghip, c bit trong iu kin cnh tranh ngy cng trnn gay gt.- Thit k sn phm nhm a ra th trng nhng sn phm p ng yu cu ca th

trng v ph hp vi kh nng sn xut ca doanh nghip.

- Mi loi sn phm i hi phng php v quy trnh cng ngh sn xut tng ng.Thit k quy trnh cng ngh l vic xc nh nhng yu tu vo cn thit nh my mc,thit b, trnh t cc bc cng vic v nhng yu cu k thut c kh nng to ra nhngc im sn phm thit k.

- T chc hot ng nghin cu thit k sn phm v quy trnh cng ngh

Hot ng nghin cu thit k sn phm v quy trnh cng nghc thc hin bi b

phn chuyn trch lm nhim v nghin cu thit k sn phm v cng ngh, vi s tham giaphi hp ca cc cn b qun l, chuyn vin trong nhiu lnh vc khc nhau (nhm loi btnh khng tng, tnh phi thc t ca sn phm, cng ngh mi ng thi a ra c ccgii php mang tnh ng b).

ng thi doanh nghip cn thit lp mi quan h cht ch, thng xuyn vi cc tchc nghin cu bn ngoi, cung cp iu kin cho cc hot ng nghin cu v s dng ktqu nghin cu ca h hoc k hp ng kinh t vi cc t chc nghin cu.

1.3.3 Qun tr nng lc sn xut ca doanh nghip

Qun tr nng lc sn xut ca doanh nghip nhm xc nh quy m cng sut dychuyn sn xut ca doanh nghip. Hot ng ny c nh hng rt ln n kh nng phttrin ca doanh nghip trong tng lai.

- Xc nh ng nng lc sn xut lm cho doanh nghip va c kh nng p ngc nhng nhu cu hin ti, va c kh nng nm bt nhng chi kinh doanh mi trn thtrng pht trin sn xut.

- Xc nh nng lc sn xut khng hp l s gy lng ph rt ln, tn km vn u thoc c th cn trqu trnh sn xut sau ny.

- Quy m sn xut ph thuc vo nhu cu, ng thi l nhn t tc ng trc tip n

loi hnh sn xut, ccu t chc qun l v sn xut ca cc doanh nghip.1.3.4 Xc nh v trt doanh nghip (nh v doanh nghip)

- nh v doanh nghip l qu trnh la chn vng v a im b tr doanh nghip,nhm m bo thc hin nhng mc tiu chin lc kinh doanh ca doanh nghip lachn.

- nh v doanh nghip l mt trong nhng ni dung quan trng ca qun tr sn xut.nh v doanh nghip c t ra i vi nhng doanh nghip mi xy dng hoc trong


19/160


19

nhng trng hp mrng quy m sn xut hin c, cn mthm nhng chi nhnh, b phnsn xut mi (im giao dch, pht trin cc nt mng mi..)

- nh v doanh nghip l mt hot ng c ngha chin lc trong pht trin snxut kinh doanh, c kh nng to ra li th cnh tranh rt ln c v nhng yu t v hnh vhu hnh. xc inh v trt doanh nghip cn tin hnh hng lot cc phn tch nh ginhng nhn t ca mi trng xung quanh c nh hng n hot ng ca doanh nghip sau

ny. y l mt qu trnh phc tp i hi kt hp cht ch c nhng phng php nh tnhv nh lng. Trong cc phng php nh tnh xc nh ch yu nhng yu t v mt xhi rt kh hoc khng lng ho mt cch chnh xc c, cn cc phng php nh lngnhm xc nh a im c chi ph sn xut v tiu th l nh nht, c bit l chi ph vnchuyn.

1.3.5 B tr sn xut trong doanh nghip

B tr sn xut l xc nh phng n b tr nh xng, dy chuyn cng ngh, mymc thit b mt cch hp l, nhm m bo cht lng, hiu qu, ng thi phi tnh n ccyu t tm sinh l v cc yu t x hi.

Vic b tr sn xut ph thuc rt nhiu vo li hnh sn xut v qu trnh cng nghc la chn nh qu trnh sn xut lin tc, qu trnh sn xut gin on,... C nhiuphng php thit k, la chn phng n b tr sn xut, trong phng php c pdng rng ri hin nay l phng php trc quan kinh nghim. Gn y ngi ta thit knhng chng trnh phn mm my tnh ring bit dng xc nh v la chn phng nb tr ti u. Tuy nhin, do phi tnh n nhng i hi v cng ngh v yu t tm l x hit ra nn i n kt qu cui cng phi da vo c cc ch tiu nh tnh.

1.3.6 Lp k hoch cc ngun lc

Lp k hoch cc ngun lc bao gm vic xc nh k hoch tng hp v nhu cu snxut, trn cs lp k hoch v ngun lc sn xut ni chung v k hoch v b tr laong, s dng my mc thit b, k hoch chi tit v mua sm nguyn vt liu... nhm mbo sn xut din ra lin tc, vi chi ph thp nht.

Nhu cu v cc ngun lc cn thit c th sn xut s lng sn phm d bohoc n hng trong tng giai on c xc nh thng qua xy dng k hoch tng hp.y l k hoch trung hn v khi lng sn phm cng sn xut ng thi vi quy i chngthnh nhu cu v nguyn vt liu, lao ng thng qua chi ph trn mt gicng lao ng. Ncho php doanh nghip d tnh trc kh nng sn xut d tha hoc thiu ht xy dngcc phng n k hoch huy ng tt nht cc ngun lc vo sn xut, c bit l cc chin

lc huy ng s dng lao ng v my mc thit b. Thng qua cc phng php khc nhaunh trc quan, th, ton hc hoc cc k thut phn tch khc cho php la chn k hochtng hp hp l nht, va thc hin hon thnh nhng nhim v sn xut sn phm trong khoch di hn ra, va khai thc tn dng c kh nng sn xut hin c v nng cao hiuqu ca qu trnh sn xut ca doanh nghip.

Lng nguyn vt liu cn mua trong tng thi im c xc nh bng phngphp hoch nh nhu cu nguyn vt liu (MRP - Material Requirement Planning). y lmt trong nhng phng php xc nh lng nhu cu vt t, chi tit, bn thnh phm cn


20/160


20

mua hoc sn xut trong tng thi im. N l mt phng php mi xut hin vo nhngnm 1970. Ni dung ch yu l s dng my tnh xc nh lng nhu cu c lp cn png ng thi im, nhm gim thiu d tr nhng chi tit, b phn hoc nguyn liu. Viphng php MRP nhng loi vt t ny chc mua hoc cung cp khi cn thit, ng slng. Phng php ny em li li ch rt ln cho cc doanh nghip, do n c s dngkhc rng ri hin nay.

1.3.7iu sn xut

iu sn xut l bc t chc thc hin cc k hoch sn xut t ra, l ton bcc hot ng xy dng lch trnh sn xut, iu phi phn giao cc cng vic cho tng ngi,nhm ngi, tng my v sp xp th t cc cng vic tng ni lm vic nhm m bohon thnh ng tin xc nh trong lch trnh sn xut trn css dng c hiu qukh nng sn xut hin c ca doanh nghip.

Hot ng iu c quan h cht ch vi loi hnh b tr sn xut. Mi loi hnh btr sn xut i hi phi c phng php iu thch hp. iu qu trnh sn xut ginon, b tr theo cng ngh kh phc tp do tnh cht a dng v thng xuyn thay i v

khi lng cng vic v lung di chuyn sn phm a li. iu sn xut l qu trnh xcnh r trch nhim, chc nng ca tng ngi, tng cng on sn xut, nhm m bo snxut theo ng k hoch vch ra.

i vi loi hnh sn xut d n do nhng c im c th i hi phi c nhng kthut ring bit c hiu qu lp lch trnh v iu hnh qu trnh thc hin mt cch linhhot nhm m bo tit kim nht v thi gian v chi ph thc hin d n. Cc k thut cs dng rng ri nht l s Gannt v s mng li.

1.3.8 Kim sot h thng sn xut

Trong chc nng kim sot h thng sn xut c hai ni dung quan trng nht l kimtra kim sot cht lng v qun tr hng tn kho.

Hng d tr tn kho lun l mt trong nhng yu t chim t trng chi ph kh lntrong gi thnh sn phm. Ngoi ra d tr khng hp l s dn n ng vn, gim h s sdng v vng quay ca vn hoc gy ra ch tc cho qu trnh sn xut do khng d trnguyn liu cho qu trnh sn xut hoc sn phm hon chnh khng bn c. Hot ngqun tr hng d trc cp n vi nhng m hnh c thng dng cho tng trnghp sao cho tm c im cn bng ti u gia chi ph tn kho v li ch ca d tr tn khoem li. Qun tr hng d tr, tn kho phi m bo c v mt hin vt v gi tr nhm mbo ti u, khng tch ri nhau hai lung chuyn ng gi tr v hin vt. Nhng phng

php qun tr gi tr v hin vt s cho php kim sot cht ch lng d tr tn kho trongtng thi k.

Qun l cht lng trong sn xut l mt yu t mang ngha chin lc trong giaion ngy nay. sn xut sn phm ra vi chi ph sn xut thp, cht lng cao p ngc nhng mong i ca khch hng th h thng sn xut ca cc doanh nghip phi ccht lng cao v thng xuyn c kim sot. Qun l cht lng chnh l nng cao chtlng ca cng tc qun l cc yu t, b phn ton b qu trnh sn xut ca mi doanhnghip. Trong qun l cht lng s tp trung gii quyt nhng vn cbn v nhn thc v


21/160


21

quan im v cht lng v qun l cht lng ca cc doanh nghip trong nn kinh t thtrng. Phn tch mc tiu, nhim v, cc c im, phm vi v chc nng ca qun l chtlng trong sn xut l cskhoa hc cc cn b qun tr sn xut xy dng chnh sch,chin lc cht lng cho b phn sn xut. Mt yu cu bt buc i vi cc cn b qun trsn xut l cn hiu r v bit s dng cc cng c v k thut thng k trong qun l chtlng. H thng cng c thng k v k thut thng k gp phn m bo cho h thng sn

xut c kim sot cht ch v thng xuyn c kh nng thc hin tt nhng mc tiu chtlng ra.

1.4. LCH SHNH THNH V XU HNG PHT TRIN CA QUN TR SNXUT

1.4.1. Lch shnh thnh v pht trin ca qun tr sn xut

Qun tr sn xut trong thc t xut hin t thi ci nhng chng chc coi l"cc d n sn xut cng cng" ch cha phi l qun tr sn xut trong nn kinh t thtrng.

Qun tr sn xut trong cc doanh nghip vi t cch l n v sn xut hng ho thamgia kinh doanh trn th trng mi ch xut hin gn y. Bt u t cuc cch mng cngnghip ln th nht vo nhng nm 1770 Anh. Thi ku trnh pht trin sn xut cnthp, cng c sn xut n gin, ch yu lao ng th cng v na ckh. Hng ho c snxut trong nhng xng nh. Cc chi tit b phn cha tiu chun ho, khng lp ln c.Sn xut din ra chm, chu k sn xut ko di, nng sut rt thp. Khi lng hng ho snxut c cn t. Kh nng cung cp hng ho nh hn nhu cu trn th trng.

T sau nhng nm 70 ca th k XVIII, nhng pht minh khoa hc mi lin tc rai, trong giai on ny to ra nhng thay i c tnh cch mng trong phng php snxut v cng c lao ng to iu kin chuyn t lao ng th cng sang lao ng ckh.Nhng pht minh cbn l pht minh my hi nc ca James Watt nm 1764; cuc cchmng k thut trong ngnh dt nm 1885; sau l hng lot nhng pht hin v khai thcthan, st cung cp ngun nguyn liu, nng lng, my mc mi cho sn xut ca cc doanhnghip.

Cng vi nhng pht minh khoa hc k thut l nhng khm ph mi trong khoa hcqun l, to iu kin hon thin t chc sn xut trong cc doanh nghip, y nhanh qutrnh ng dng, khai thc k thut mi mt cch c hiu qu hn. Nm 1776, Adam Smithtrong cun "Ca ci ca cc quc gia" ln u tin nhc n li ch ca phn cng lao ng.Qu trnh chuyn mn ho dn dn c t chc, ng dng trong hot ng sn xut, a

nng sut lao ng tng ln ng k. Qu trnh sn xut c phn chia thnh cc khu khcnhau giao cho cc b phn ring lm nhn.

L thuyt v s trao i lp ln gia cc chi tit b phn ca Eli Whitney nm 1790 rai to iu kin v kh nng lp ln gia cc chi tit b phn c lm nhng ni khcnhau gp phn to ln trong nng cao nng lc sn xut ca x hi, hnh thnh s phn cnghip tc gia cc doanh nghip. Cc hnh thc t chc doanh nghip mi xut hin. Nhngc im tc ng n hnh thnh quan nim qun tr sn xut ch yu l t chc iuhnh cc hot ng tc nghip trong doanh nghip. Nhim v cbn ca t chc sn xut


22/160


22

trong giai on ny l t chc, iu hnh sn xut sao cho sn xut ra cng nhiu sn phmcng tt v cung cn thp hn cu rt nhiu. V vy, trong giai on ny cc doanh nghip cquy m tng ln nhanh chng.

Tip , mt bc ngot c bn trong t chc hot ng sn xut ca cc doanhnghip l s ra i ca hc thuyt "Qun l lao ng khoa hc" ca Taylor cng b nm1911. Qu trnh lao ng c hp l ho thng qua vic quan st, ghi chp, nh gi, phn

tch v ci tin cc phng php lm vic. Cng vic c phn chia nh thnh nhng bcn gin giao cho mt c nhn thc hin. t chc sn xut khng ch cn n thun l tchc iu hnh cng vic m trc tin phi hoch nh, hng dn v phn giao cng vicmt cch hp l nht. Nhphn cng chuyn mn ho v qu trnh chuyn i trong qun trsn xut a nng sut lao ng trong giai on ny tng ln nhanh chng. Khi lng snphm do cc doanh nghip sn xut ngy cng ln, th trng lc ny cung dn dn nim cn bng vi cu v nhiu loi sn phm, buc cc doanh nghip phi tnh ton cn nhcthn trng hn trong qun tr sn xut. c trng cbn ca qun tr sn xut trong thi kny l sn xut ti a, d tr hp l bn thnh phm ti ni lm vic v qun l th cng.

Nhng nm u th k XX hc thuyt qun l khoa hc ca Taylor c p dng trit v rng ri trong cc doanh nghip. Con ngi v hot ng ca h trong cng vic cxem xt di "knh hin vi" nhm loi b nhng thao tc tha, lng ph thi gian v sc lc.Ngi lao ng c o to, hng dn cng vic mt cch cn k c th thc hin ttnht cc cng vic ca mnh. Vic khai thc trit nhng mt tch cc ca l thuyt Taylorlm cho nng sut tng ln rt nhanh. Nhiu sn phm cng nghip c xu hng: kh nngcung vt cu. Hng ho ngy cng nhiu trn th trng, tnh cht cnh tranh trnn gay gthn. Cc doanh nghip c kh nng sn xut khi lng sn phm ln v bt u phi quantm nhiu hn ti hot ng bn hng.

Qun tr sn xut lc ny c ni dung rng hn bao gm cc chc nng hoch nh,la chn v o to hng dn, t chc v kim tra ton b qu trnh sn xut ca doanhnghip vi mc tiu ch yu l tng khi lng sn phm sn xut mt cch hp l, ng thivi nng cao hiu qu ca qu trnh sn xut trong cc doanh nghip.

Vo nhng nm 30 ca th k XX, l lun ca Taylor bc l nhng nhc im,mc pht huy tc dng gii hn ti a. nng cao nng sut lao ng, tng sn lngsn xut, cht lng sn phm, gim chi ph, bt u xut hin nhng l lun mi c pdng trong qun tr sn xut. Con ngi khng cn chc xem xt kha cnh k thutn thun nh mt b phn ko di ca my mc thit b nh trong hc thuyt qun l laong khoa hc ca Taylor cp m bt u nhn thy con ngi l mt thc th sng to

c nhu cu tm l, tnh cm v cn phi tho mn nhng nhu cu . Nhng kha cnh x hi,tm sinh l, hnh vi ca ngi lao ng c cp nghin cu v p ng ngy cng nhiunhm khai thc kh nng v tn ca con ngi trong nng cao nng sut. L lun ca Maslowv cc bc thang nhu cu ca con ngi, hc thuyt ca Elton Mayo 1930 v ng vinkhuyn khch ngi lao ng cng vi hng lot cc l thuyt v hnh vi v cc m hnh tonhc xut hin a qun tr sn xut chuyn sang mt giai on mi pht trin cao hn, vinhng ni dung cn quan tm rng ln hn.


23/160


23

S pht trin nhanh chng ca khoa hc, cng ngh, tnh cnh tranh ngy cng tngbuc cc doanh nghip tng cng hon thin qun tr sn xut. Qun tr sn xut tp trungvo phn u gim chi ph v ti chnh, vt cht v thi gian, tng cht lng, to iu kinthun li cho ngi tiu dng,... Nhim v, chc nng ca qun tr sn xut c mrng rabao trm nhiu lnh vc khc nhau t nghin cu nhu cu th trng, thit k sn phm, thitk h thng sn xut ti hoch nh, t chc thc hin v kim tra kim sot ton b qu trnh

sn xut ca doanh nghip.1.4.2. Xu hng pht trin ca qun tr sn xut

Vi s thay i ca tnh hnh kinh t x hi v cng ngh, ng thi cnh tranh ngycng gay gt buc cc doanh nghip ch nhiu hn n nng sut, cht lng v hiuqu. Nhng vn chnh ny chu tc ng trc tip v to ln ca qun tr sn xut. H thngsn xut ca doanh nghip c tnh cht m lun c mi quan h gn b trc tip vi mitrng bn ngoi. Nhim v cbn ca qun tr sn xut l to ra kh nng sn xut linh hotp ng c s thay i ca nhu cu khch hng v c kh nng cnh tranh cao trn thtrng trong nc v quc t. V vy, khi xc nh phng hng pht trin ca qun tr sn

xut cn phn tch nh gi y nhng c im ca mi trng kinh doanh hin ti v xuhng vn ng ca n. Nhng c im cbn ca mi trng kinh doanh hin nay l:

- Ton cu ho cc hot ng kinh t, t do trao i thng mi v hp tc kinhdoanh.

- S pht trin v cng nhanh chng ca khoa hc cng ngh. Tc i mi cngngh nhanh, chu k sn phm gim, nng sut v kh nng ca my mc thit b tng,...

- S chuyn dch ccu kinh t ca nhiu nc. Dch v ngy cng chim t trng lntrong tng gi tr sn xut ca cc doanh nghip.

- Cnh tranh ngy cng gay gt v mang tnh quc t.

- Cc quc gia tng cng kim sot v a ra nhng quy nh nghim ngt v bo vmi trng.

- Nhng tin b nhanh chng v kinh t, x hi dn n s thay i nhanh ca nhucu.

thch ng vi nhng bin ng trn, ngy nay h thng qun tr sn xut ca ccdoanh nghip tp trung vo nhng hng chnh sau:

- Tng cng ch n qun tr chin lc cc hot ng tc nghip;

- Xy dng h thng sn xut nng ng linh hot;

- Tng cng cc k nng qun l s thay i;

- Tm kim v a vo p dng nhng phng php qun l hin i nh JIT, Kaizen,MRP, Kanban,....

- Tng cng cc phng php v bin php khai thc tim nng v tn ca conngi, to ra s tch cc, tinh thn chng, sng to v t gic trong hot ng sn xut.


24/160


24

- Thit k li h thng sn xut ca doanh nghip nhm rt ngn thi gian trong thchin hot ng, to li th cnh tranh v thi gian.

1.5 NH GI NNG SUT

1.5.1 Bn cht v tm quan trng ca nng sut trong sn xut v dch v

Qun tr sn xut gn lin vi vic nng cao nng sut v nh gi nng sut t cca tng khu, tng b phn cng nh ca ton b dy chuyn sn xut ca doanh nghip.Nng sut l tiu chun phn nh tng hp nht hiu qu ca hot ng qun tr sn xut vtc nghip. Nng sut trthnh nhn t quan trng nht nh gi kh nng cnh tranh ca hthng sn xut trong mi doanh nghip, ng thi cng th hin trnh pht trin ca ccdoanh nghip, cc quc gia. V mt ton hc, nng sut l t s gia u ra v nhng yu tu vo c s dng to ra u ra . u ra c th l tng gi tr sn xut hoc gi tr giatng, hoc khi lng hng ho tnh bng n v hin vt. u vo c tnh theo cc yu ttham gia sn xut ra u ra, l lao ng, nguyn vt liu, thit b my mc,.... Vic chnu vo v u ra khc nhau s to ra cc m hnh nh gi nng sut khc nhau. C th biu

din cng thc tnh nng sut chung cho tt c cc yu t nh sau:

QRCL

QP 11

+++=

Trong :

P1 - Nng sut chung

Q1 - Tng u ra

L - Yu t lao ng

C - Yu t vnR - Nguyn liu th

Q - Nhng hng ho v dch v trung gian khc

Trong cng thc ny nng sut c nh gi chung cho tt c cc yu t v cho tngyu tu vo. N c lng ho thng qua nhng con s c th, phn nh mc hiu quca vic khai thc s dng cc yu tu vo. Tuy nhin ngoi nhng yu t c th lngho c nng sut cn c nh gi y v mt nh tnh nh tnh hu ch ca u ra,mc tho mn ngi tiu dng, mc m bo nhng yu cu v x hi gm bo v mitrng, s dng tit kim ngun ti nguyn, t gy nhim,... Khi nim nng sut phn nh

tnh li nhun, tnh hiu qu, si mi v cht lng hot ng ca doanh nghip.Ch tiu nng sut cho doanh nghip bit c trnh v cht lng ca hot ng

qun tr sn xut, ng thi l cs xem xt vic tr cng cho ngi lao ng sau mi qutrnh sn xut. V vy, vic tnh ton nng sut c ngha rt quan trng trong qun tr snxut ca cc doanh nghip.

nh gi sng gp ca tng nhn t ring bit ngi ta cn dng cc ch tiunng sut b phn. Nng sut b phn bao gm hai loi cbn nht l nng sut lao ng vnng sut vn.


25/160


25

- Nng sut lao ng:

L

QWL = hoc L

VAWL =

Trong :

WL - Nng sut lao ng

Q - Khi lng sn phm sn xut ra

L - S lao ng bnh qun

VA - Gi tr gia tng

Nng sut lao ng phn nh tnh hiu qu ca vic s dng lao ng. Thc cht no gi tru ra do mt cng nhn to ra trong mt khong thi gian nht nh (nm, thng,ngy, gi,....) hoc l s thi gian cn thit sn xut ra mt n v sn phm.

- Nng sut vn

V

QWv = hoc V

VAWv =

Trong :

WV - N ng sut vn

Q - Khi lng sn phm sn xut ra

V - Vn sn xut kinh doanh

VA - Gi tr gia tng

Nng sut vn l mt ch tiu c s dng trong vic xc nh gi trc to ra tmt n v vn s dng. Thng qua nng sut vn ngi ta c th bit c ng vn cs dng nh th no v mc ng gp ca n trong s pht trin ca doanh nghip.

Gn y ngi ta cn s dng ch tiu nng sut yu t tng hp. TFP phn nh hiuqu v tnh hiu qu ca qun l hai nhn tu vo ny, ng thi cng nh gi mc thayi ca tin b cng ngh, ca ccu sn xut v ca hot ng qun l. Ch tiu nng sutnhn t tng hp TFP c xc nh bng khi lng sn phm c sn xut ra khi mi yut vn v lao ng cng c s dng vi cng nh nhau. Sn phm hoc dch v thuc nhiu hn t s dng ti u ngun lao ng, vn, t hon thin qu trnh, t ci tin

cht lng ca vn, lao ng v cht lng ca h thng cc hot ng. Ngoi phn ng gpca tng nhn t lao ng v vn, chng ta cn thy mt phn gi tr mi do mt b phn vhnh to ra. B phn khng nhn thy ny chnh l tc ng tng hp ca cc yu tu vo.

Y = ALK

Trong :

Y - u ra;


26/160


26

L - Lao ng;

K - Vn u vo;

, - co gin ca u ra tng ng vi lao ng v vn.

Nng sut l mt ch tiu tng hp phn nh hiu qu kinh t - x hi. Tng nng sutto cskhch quan cn thit m bo thng nht li ch ca tt c mi lc lng tham

gia ng gp vo hot ng ca doanh nghip nh ngi lao ng, khch hng, ch shu,cng ng x hi, ngi cung ng v ci thin cht lng cng vic ni ring. Nng sut nhhng quyt nh n kh nng cnh tranh ca doanh nghip. Gia nng sut v tnh cnhtranh c mi quan h rt cht ch. Khi ti sn v qu trnh c qun l mt cch c hiu quth st c nng sut cao, tng nng sut dn n chi phn v sn phm thp nhng litng mc tho mn nhu cu ca khch hng. l cscho tng kh nng cnh tranh trnth trng trong nc v quc t, to s pht trin bn vng.

1.5.2 Cc nhn t tc ng n nng sut

Cc nhn tnh hng n nng sut chia thnh hai nhm ch yu:

- Nhm nhn t bn ngoi: bao gm mi trng kinh t th gii, tnh hnh th trng,cch chnh sch kinh t ca nh nc.

- Nhm nhn t bn trong: bao gm ngun lao ng, vn, cng ngh, tnh hnh v khnng t chc qun l, t chc sn xut. C th biu din s tc ng ca cc nhn t ny theos sau:


27/160


27

Hnh 1.8: Cc nhn tnh hng n nng sut

1.5.3 Nhng bin php nhm nng cao nng sut trong qun tr sn xut

Nng sut ph thuc cht ch vo kh nng thit k v t chc iu hnh h thng snxut. Do v tr vai tr ca nng sut ht sc quan trng i vi s tn ti, pht trin v khnng cnh tranh ca doanh nghip trn th trng nn nng cao nng sut l nhim v quantrng hng u trong qun tr sn xut. Sau y l mt s bin php hon thin qun tr snxut nhm nng cao nng sut:

- Xy dng h thng cc ch tiu v thc o nng sut i vi tt c cc hot ng tcnghip. y l nhim v quan trng nhng hin nay Vit nam vn cha c h thng ch tiuthng nht nh gi nng sut theo cch tip cn mi, hi nhp vi khu vc v th gii.

- Xc nh r mc tiu hon thin nng sut trong sn xut. Cn c vo h thng snxut hin ti v tnh hnh thc hin cc mc tiu k hoch sn xut la chn mc tiu hpl. Mc tiu phi lng ho c bng cc con s c th, c tnh kh thi nhng th hin sphn u vn ln trong mi quan h cht ch vi cc i th cnh tranh khc. Mi thnhvin cn hiu r mc tiu, nng sut t ra c k hoch hnh ng thch hp.

Mi trng kinht th gii:- Tnh hnh kinht th gii- Trao i quc t

- Tnh hnh ccngun lc

Tnh hnh thtrng:- Nhu cu- Cnh tranh- Gi c

- Cht lng

Cch qun l vchnh sch vm:

- Chnh sch ingoi

- Chnh sch ccu kinh t

Trnh qun l:- i ng cn bqun l- Ccu thbc(tnh tp trung dnch)- Cch hot ng

CC NHN TNH HNG N

NNG SUT

Kh nng v tnhhnh t chc snxut:- Quy m- Chuyn mn ho- Lin kt kinh t

Lao ng:- S lng- Cht lng- Trnh tayngh, chuyn mn

Vn:- Ngun cung cp- Ccu- Tnh hnh tichnh

Cng ngh:- My mc thit b- Nguyn liu- Qu trnh


28/160


28

- Phn tch, nh gi qu trnh sn xut pht hin nhng khu yu nht - "nt c chai" c nhng bin php khc phc. y l khu quyt nh n nng sut ca ton b h thngsn xut. Tm kim v pht hin khu yu nht l cng vic i hi phi c s nghin cuthn trng, nh gi tt c cc khu, cc b phn, v kh nng k thut, thit b, con ngi,nguyn liu v s phi hp ng b gia cc nhn t ny.

- Tng cng cc bin php v phng php khuyn khch ng vin ngi lao ng

nh cc nhm lao ng, nhm cht lng.

- nh knh gi kt qu ca cc bin php hon thin tng nng sut v cng brng ri, khen thng kp thi.

CU HI V BI TP

1. Khi nim sn xut, cc yu t ca qu trnh sn xut?

2. Phn loi sn xut theo quy m sn xut v tnh cht lp li ca qu trnh sn xut?

3. Phn loi sn xut theo hnh thc t chc sn xut?

4. Phn loi sn xut theo mi quan h vi khch hng?5. Phn loi sn xut theo qu trnh hnh thnh sn phm?

6. Khi nim qun tr sn xut v mc tiu ca qun tr sn xut?

7. Vai tr v mi quan h ca qun tr sn xut vi cc chc nng qun tr chnh khc?

8. Cc ni dung ch yu ca qun tr sn xut?

9. Bn cht nng sut, cc yu tnh hng n nng sut, nng cao nng sut hotng quan tr sn xut cn hon thin theo hng no?

10. Ly v d 2 doanh nghip, 1 doanh nghip sn xut sn phm vt cht v 1 doanh

nghip cung cp dch v trong cc lnh vc nh: sn xut t, hng in t, chm sc sckhe, gio dc, thng mi, du lch, th thao gii tr....

- Xc nh cc hot ng kinh doanh ch yu, thu thp 1 s d liu phn nh hotng kinh doanh ch yu ca doanh nghip

- Nghin cu ccu t chc: V s ccu t chc, Trong ccu t chc c bphn qun tr sn xut khng? Nu khng c, b phn c chc nng qun ttrij sn xut c tnl g?

- V s phn nh cc yu tu vo, qu trnh bin i v u ra ca 1 hot ngkinh doanh ch yu ca doanh nghip? Cho bit hot ng thuc loi hnh sn xut g?

Gii thch ngn gn?


29/160


29

CHNG 2: DBO NHU CU SN PHM

2.1. THC CHT V VAI TR CA DBO TRONG QUN TR SN XUT

2.1.1. Khi nim dbo

Thut ng d bo c ngun gc t ting Hy Lp Pro (ngha l trc) v gnois (cngha l bit), prognois ngha l bit trc.

Dbo l s tin on c cn ckhoa hc, mang tnh cht xc sut v mc , ni

dung, cc mi quan h, trng thi, xu hng pht trin ca i tng nghin cu hoc v

cch thc v thi hn tc cc mc tiu nhtnh ra trong tng lai.

Tin on l hnh thc phn nh vt trc v thi gian hin thc khch quan, lkt qu nhn thc ch quan ca con ngi da trn csnhn thc quy lut khch quan trongs vn ng v pht trin ca s vt v hin tng. C th phn bit ba loi tin on:

Tin on khng khoa hc: l cc tin on khng c cskhoa hc, thng da

trn cc mi quan h qua li c tnh tng tng, khng hin thc, c cu trc mt cch gito, hoc nhng pht hin c tnh cht bt cht. Cc hnh thc nh bi ton, tin tri, cc luniu tuyn truyn ca cc th lc th ch,... thuc loi tin on ny.

Tin on kinh nghim: Cc tin on hnh thnh qua kinh nghim thc t da vo ccmi quan h qua li thng xuyn trong thc t hoc tng tng m khng trn csphntch cu trc l thuyt, nghin cu cc quy lut hay nh gi kinh nghim. Loi tin on nyt nhiu c cssong li khng gii thch c s vn ng ca i tng v a s mi chdng li mc nh tnh.

Tin on khoa hc:y l tin on da trn vic phn tch mi quan h qua li gia

cc i tng trong khun kh ca mt h thng l lun khoa hc nht nh. N da trn vicphn tch tnh quy lut pht trin ca i tng d bo v cc iu kin ban u vi t cchnh l cc gi thit. Tin on khoa hc l kt qu ca s kt hp gia nhng phn tch nhtnh v nhng phn tch nh lng cc qu trnh cn d bo. Ch c d bo khoa hc mim bo tin cy cao v l csvng chc cho vic thng qua cc quyt nh qun l khoahc.

2.1.2. Cc nguyn tc dbo

1. Nguyn tc lin hbin chng

Tt c cc hin tng kinh t - x hi u c mi quan h qua li, tc ng ln nhau.

Mi quan h gia chng c nhiu loi: mi quan h bn cht, khng bn cht; cnh v tmthi; trc tip hoc gin tip.... Nguyn tc lin h bin chng to ra cng c, phng phplun rt c hiu qu gii thch, phn tch ng n v d bo cc hin tng kinh t xhi. p dng nguyn tc ny i hi :

- Phi tnh n cc mi quan h tn ti gia s pht trin ca lc lng sn xut vquan h sn xut, gia cc ngnh, thnh phn kinh t, quan h kinh t,...


30/160


30

- Phi tnh n cc mi quan h gia cc hin tng kinh t x hi vi cc lnh vckhc nh chnh tr, php lut,...

- Phi xem xt mi vn trong mt iu kin v hon cnh c th, tnh n s phthuc ln nhau gia cc mt ca vn nghin cu.

- Phi c quan im h thng trong phn tch d bo.

2. Nguyn tc ktha lch s

Nguyn tc ny yu cu khi tin hnh d bo mt i tng phi nghin cu su scqu trnh vn ng ca i tng trong qu kh v hin ti, to ra cs thc nghim tin on v nh gi tc ng cc xu hng trong tng lai. Ch c th d bo tng lai mkhng ri vo khng tng khi chng ta nghin cu k lng qu kh v hin ti ca itng d bo.

3. Nguyn tc tnh c th vbn cht ca i tng dbo

Nguyn tc ny i hi nht thit phi tnh n nhng nt c th v bn cht ca itng cn d bo. Xut pht t nhng nt c th ny s to cho chng ta nhng gii hn nht

nh v xu th pht trin i tng kinh t trong tng lai. Nguyn tc ny cng quan trngkhi s dng cc phng php ngoi suy nh lng trong d bo, nu khng c gii hn thd dng i n nhng kt lun sai lm trong d bo.

4. Nguyn tc m t ti u i tng dbo

Nguyn tc ny i hi phi m ti tng d bo nh th no nhm m bo sxc thc v chnh xc cho trc ca d bo vi chi ph d bo thp nht. thc hin nguyntc ny cn phi m ti tng d bo vi mc hnh thc ho ti u, kt hp m hnhhnh thc vi phng php m t phi hnh thc; la chn mt s bin s v tham s ti thiu,nh gi tm quan trng ca bin s; chn thang o ph hp cho mi ch tiu nhm m bo

chnh xc t ra vi chi ph nh nht.

5. Nguyn tc vtnh tng tca i tng dbo

Nguyn tc ny i hi khi phn tch phi thng xuyn so snh nhng tnh cht cai tng d bo vi nhng i tng tng t bit v vi cc m hnh ca cc i tng nhm mc ch s dng m hnh sn c ny phc v cho d bo. Vic qun trit nguyntc ny cho php tit kim chi ph phn tch, rt ngn thi gian xy dng m hnh, mtkhc cho php kim tra kt qu bng cch so snh vi cc kt qu ca cc i tng tng ttrc .

2.1.3. Phn loi dbo

D bo c phn loi theo nhiu cch khc nhau, phc v cho cng tc lp khoch, t chc sn xut v qun tr sn xut ngi ta phi tin hnh d bo cho cc khongthi gian khc nhau. Cn c vo thi gian c 3 loi d bo sau :

Dbo ngn hn: D bo ngn hn l d bo c tm xa d bo rt ngn, c th tun,thng... n di mt nm. D bo loi ny thng c dng cho cc quyt nh mua sm,iu cng vic, phn giao nhim v, cn i cc mt trong qun tr tc nghip.

Dbo trung hn


31/160


31

Khong thi gian d bo thng t 3 thng n 3 nm. Loi d bo ny cn thit chovic lp k hoch sn xut, k hoch bn hng, d tho ngn sch, k hoch tin mt, huyng cc ngun lc....

Dbo di hn

D bo di hn l cc d bo cho khong thi gian t 3 nm trln. Loi d bo ny

cn cho vic lp cc d n sn xut sn phm mi, la chn cc dy chuyn cng ngh, thitb mi, mrng doanh nghip...

2.1.4. Vai tr ca dbo

Trong nn kinh t th trng, cng tc d bo l v cng quan trng bi l n cung cpcc thng tin cn thit nhm pht hin v b tr s dng cc ngun lc trong tng lai mtcch c cn c thc t. Vi nhng thng tin m d bo a ra cho php cc nh hoch nhchnh sch c nhng quyt nh vu t, cc quyt nh v sn xut, v tit kim v tiudng, cc chnh sch ti chnh, chnh sch kinh t vv. D bo khng ch to cskhoa hccho vic hoch nh chnh sch, cho vic xy dng chin lc pht trin, cho cc quy hoch

tng th m cn cho php xem xt kh nng thc hin k hoch v hiu chnh k hoch. Miquan h gia cng tc d bo v lp k hoch c biu th trong hnh 2.1.

Hnh 2.1: Mi quan h gia cng tc d bo v lp k hochTrong qun l vi m, cng tc d bo khoa hc gip doanh nghip ng vng trong

cnh tranh v ginh thng li trong kinh doanh. Cc d bo v th trng, gi cc, tin bkhoa hc cng ngh, s thay i cc ngun u vo, i th cnh tranh... c tm quan trngsng cn i vi cc doanh nghip. Ngoi ra d bo cn cung cp cc thng tin m bo sphi hp hnh ng gia cc b phn trong doanh nghip.

LP K HOCH

Mc tiuca qun l

DBO

Cc hn ch

Nhng thun liv ngun lc

Cc mc tiu,

mc ch v ccu t nh

Sphn b ngunlc v cc cam kt

Sthc hin vcc chnh schiu chnh


32/160


32

2.1.5nh gi chnh xc ca dbo

chnh xc ca d bo ph thuc vo c im ca tng dng nhu cu, phngphp d bo v tm d bo. chnh xc ca d bo l mt ch tiu c quan tm c bitca ngi d bo v ngi s dng kt qu d bo v n quyt nh cht lng cng tc khoch v t chc sn xut kinh doanh ca doanh nghip.

nh gi kt qu d bo ngi ta thng dng cc ch s sau:a. lch tuyt i trung bnh (MAD):

y l mt ch so lng sai s d bo, d tnh ton v hay c s dng trong thct. MAD l trung bnh tuyt i cc sai s d bo theo thi gian ca i tng d bo, khngquan tm ti l sai s vt qu hay sai s thiu ht. Cng thc tnh ton MAD nh sau:

n

FDMAD

n

1iii

=

=

Trong :

Di Mc nhu cu thc ca k i

Fi Mc nhu cu d bo ca k i

n S k quan st

b. Sai sbnh phng trung bnh

Khi tnh lch tuyt i trung bnh, chng ta khng tnh trng s ca cc quan st,v chng ta cho cc quan st mt trng s nh nhau. Cn trong trng hp ny, cc sai s lnth c trng s ln (trng s chnh l gi tr sai s), sai s nh th c trng s nh. Sai s bnhphng trung bnh (MSE) c tnh theo cng thc:

( )

n

FDMSE

n

1i

2ii

=

=

c. Sai sdbo trung bnh

Mt m hnh d bo tt khng nhng c sai s trung bnh nh m cn phi m botnh khng chch. Mt m hnh c gi l khng chch nu nh cc sai s dng v sai sm l tng ng. Hay ni cch khc, tng gi tr cc sai s d bo ny cng gn ti gi trkhng (MFE = 0), v MFE c tnh theo cng thc sau:

( )

n

FDMFE

n

1iii

=

=

Nu MFE cng xa khng, c ngha l d bo cng chch v ngc li.

d. Phn trm sai stuyt i trung bnh (MAPE)

Sai s tng i m mt d bo mc phi c thc o lng bng phn trm sai stuyt i trung bnh (MAPE). MAPE c tnh theo cng thc sau:


33/160


33

=

=

n

1i i

ii

D

FD

n

100MAPE

MAPE phn nh gi tr d bo sai khc bao nhiu phn trm so vi gi tr trung bnh.

e. Gim st v kim sot dbo

Vic theo di kt qu thc hin theo cc s liu d bo so vi s liu thc tctin hnh da trn csTn hiu theo di.

Tn hiu theo di c tnh bng cch ly Tng sai s d bo dch chuyn (RunningSum of the Forecast Error RSFE) chia cho lch tuyt i trung bnh MAD.

Tn hiu theo di dng cho bit nhu cu thc t ln hn nhu cu d bo. Tn hiutheo di m, cho bit nhu cu d bo cao hn nhu cu thc t. Tn hiu theo di c coi ltt nu c RSFE nh v c sai s m. Ni cch khc, c lch nh l tt ri, nhng ccsai s dng v m cn bng ln nhau cho ng tm ca tn hiu theo di nm quanh s0.

kim sot mt cch tt nht cc kt qu d bo, doanh nghip nn a ra cc giihn kim sot d bo. Mt khi tn hiu d bo tnh c vt qu gii hn trn hoc gii hndi l c bo ng. iu c ngha l d bo ca doanh nghip ang c vn v doanh

nghip cn nh gi li phng thc d bo nhu cu ca mnh.Hnh 2.2 m t lc kim sot d bo thng qua vic s dng Tn hiu theo di,

Tn hiu theo di gii hn.

Hnh 2.2: Lc kim sot d bo

Tn hiu theo di bo ng

+

RSFE= 0

MAD

Phm vi chp nhn

Gii hn kim tra trn

Gii hn kim tra di

-

RSFE

MAD

Tn hiu theo di =

( Nhu cu thc t ca k i Nhu cu dbo ca k i)

MAD

=


34/160


34

Vic xc nh phm vi chp nhn c ch yu da vo kinh nghim, sao cho khngqu hp, cng khng qu rng. Nu qu hp th vi sai s nh phi iu chnh phngphp d bo. Nu qu rng th ngha thc t ca cc s liu d bo s gim i rt nhiu.

Mt s chuyn gia d bo cho rng i vi cc mt hng c s lng ln th phm viny ly bng 4MAD cn i vi cc mt hng c s lng nh c th ly n 8MAD.

Mt s chuyn gia khc, da vo quan h 1MAD 0,8 lch chun, cho rng phmvi chp nhn c nn ly ti a l bng 4MAD.

2.2. CC PHNG PHP DBO

2.2.1. Cc phng php dbo nh tnh

Cc phng php d bo nh tnh l cc phng php d bo bng cch phn tchnh tnh da vo suy on, cm nhn. Cc phng php ny ph thuc nhiu vo trc gic,kinh nghim v s nhy cm ca nh qun tr trong qu trnh d bo, ch mang tnh phngon, khng nh lng... Tuy nhin chng c u im l n gin, d thc hin thi giannghin cu d bo nhanh, chi ph d bo thp v kt qu d bo trong nhiu trng hp cng

rt tt. Sau y l mt s phng php d bo nh tnh ch yu:

1. Ly kin ca ban qun l iu hnh

y l phng php d bo c s dng kh rng ri. Trong phng php ny, cnly kin ca cc nh qun tr cao cp , nhng ngi ph trch cc cng vic quan trngthng hay s dng cc s liu thng k, ch tiu tng hp ca doanh nghip. Ngoi ra cnly thm kin nh gi ca cc cn biu hnh marketing, k thut, ti chnh v sn xut.

Phng php ny s dng c tr tu v kinh nghim ca nhng cn b trc tip linquan n hot ng thc tin. Tuy nhin n c nhc im l mang yu t ch quan v kin

ca nhng ngi c chc v cao nht thng chi phi kin ca nhng ngi khc.2. Phng php ly kin ca i ng bn hng

Nhng ngi bn hng l ngi hiu r nhu cu v th hiu ca ngi tiu dng cangi tiu dng. H c th d bo c lng hng ho, dch v c th bn c trong tnglai ti khu vc mnh bn hng.

Tp hp kin ca nhiu ngi bn hng ti nhiu khu vc khc nhau, c th d bonhu cu hng ho, dch v ca doanh nghip.

Phng php ny c nhc im l ph thuc vo nh gi ch quan ca ngi bnhng. Mt s ngi bn hng thng c xu hng nh gi thp lng hng ho, dch v bn

c dt nh mc, ngc li mt s khc li ch quan d bo mc qu cao nngdanh ting ca mnh.

3. Phng php nghin cu thtrng ngi tiu dng

y l phng php ly kin khch hng hin ti v khch hng tim nng cadoanh nghip. Vic nghin cu thng do b phn nghin cu th trng thc hin bngnhiu hnh thc nh t chc cc cuc iu tra ly kin ca khch hng, phng vn trc tip,phng vn qua in thoi, gi phiu iu tra ti gia nh hoc cstiu dng.


35/160


35

Phng php nghin cu th trng ngi tiu dng gip doanh nghip khng chchun b d bo nhu cu ca khch hng m cn c th hiu c nhng nh gi ca khchhng v sn phm, dch v ca doanh nghip c bin php ci tin, hon thin cho phhp. Tuy nhin, phng php ny i hi tn km v ti chnh, thi gian v phi c s chunb cng phu trong vic xy dng cu hi. i khi phng php ny cng vp phi kh khn l kin ca khch hng khng xc thc hoc qu l tng.

4. Phng php chuyn gia

Phng php chuyn gia l phng php thu thp v x l nhng nh gi d bobng cch tp hp v hi kin cc chuyn gia gii thuc mt lnh vc hp ca khoa hc kthut hoc sn xut.

Phng php chuyn gia da trn csnh gi tng kt kinh nghim, kh nng phnnh tng lai mt cch t nhin ca cc chuyn gia gii v x l thng k cc cu tr li mtcch khoa hc. Nhim v ca phng php l a ra nhng d bo khch quan v tng laipht trin ca khoa hc k thut hoc sn xut da trn vic x l c h thng cc nh gi dbo ca cc chuyn gia.

Phng php chuyn gia c p dng c bit c hiu qu trong cc trng hp sauy:

- Khi i tng d bo c tm bao qut ln ph thuc nhiu yu t m hin ti cncha c hoc thiu nhng csl lun chc chn xc nh.

- Trong iu kin cn thiu thng tin v nhng thng k y , ng tin cy vctnh ca i tng d bo.

- Trong iu kin c bt nh ln ca i tng d bo, tin cy thp v hnhthc th hin, v chiu hng bin thin v phm vi cng nh quy m v ccu.

- Khi d bo trung hn v di hn i tng d bo chu nh hng ca nhiu nhn t,phn ln l cc nhn t rt kh lng ho c bit l cc nhn t thuc v tm l x hi (thhiu, thi quen, li sng, c im dn c...) hoc tin b khoa hc k thut. V vy trong qutrnh pht trin ca mnh i tng d bo c nhiu t bin v quy m v ccu m nukhng nhn ti ngh ca chuyn gia th mi s trnn v ngha.

- Trong iu kin thiu thi gian, hon cnh cp bch phng php chuyn gia cngc p dng a ra cc d bo kp thi.

Qu trnh p dng phng php chuyn gia c th chia lm ba giai on ln:

- La chn chuyn gia

- Trng cu kin chuyn gia;

- Thu thp v x l cc nh gi d bo.

Chuyn gia gii l ngi thy r nht nhng mu thun v nhng vn tn ti tronglnh vc hot ng ca mnh, ng thi v mt tm l h lun lun hng v tng lai giiquyt nhng vn da trn nhng hiu bit su sc, kinh nghim sn xut phong ph vlinh cm ngh nghip nhy bn.


36/160


36

2.2.2. Cc phng php dbo nh lng

Cc phng php d bo nh lng da vo cc s liu thng k v thng qua cccng thc ton hc c thit lp d bo nhu cu cho tng lai. Khi d bo nhu cu tnglai, nu khng xt n cc nhn tnh hng khc c th dng cc phng php d bo theody s thi gian. Nu cn nh hng ca cc nhn t khc n nhu cu c th dng cc mhnh hi quy tng quan...

tin hnh d bo nhu cu sn phm theo phng php nh lng cn thc hin 8bc sau:

- Xc nh mc tiu d bo

- La chn nhng sn phm cn d bo

- Xc nh di thi gian d bo

- Chn m hnh d bo

- Thu thp cc d liu cn thit

- Ph chun m hnh d bo

- Tin hnh d bo

- p dng kt qu d bo

1. Phng php dbo theo dy sthi gian (Phng php ngoi suy)

Phng php d bo theo dy s thi gian c xy dng trn mt gi thit v s tnti v lu li cc nhn t quyt nh i lng d bo t qu khn tng lai. Trong phngphp ny i lng cn d bo c xc nh trn csphn tch chui cc s liu v nhucu sn phm (dng nhu cu) thng k c trong qu kh.

Nh vy thc cht ca phng php d bo theo dy s thi gian l ko di quy lutpht trin ca i tng d bo c trong qu kh v hin ti sang tng lai vi gi thitquy lut vn cn pht huy tc dng.

Cc yu tc trng ca dy s theo thi gian gm:

- Tnh xu hng: Tnh xu hng ca dng nhu cu th hin s thay i ca cc d liutheo thi gian (tng, gim...)

- Tnh ma v: Th hin s dao ng hay bin i d liu theo thi gian c lp ilp li theo nhng chu ku n do s tc ng ca mt hay nhiu nhn t mi trng xungquanh nh tp qun sinh hot, hot ng kinh t x hi... V d: Nhu cu dch v bu chnh

vin thng khng ng u theo cc thng trong nm.

- Bin i c chu k: Chu k l yu t lp i lp li sau mt giai on thi gian. V d:Chu k sinh hc, chu k phc hi kinh t...

- Bin i ngu nhin: Bin i ngu nhin l s dao ng ca dng nhu cu do ccyu t ngu nhin gy ra, khng c quy lut.

Sau y l cc phng php d bo theo dy s thi gian.


37/160


37

a. Phng php trung bnh gin n (Simple Average)

Phng php trung bnh gin n l phng php d bo trn csly trung bnh cacc d liu qua, trong cc nhu cu ca cc giai on trc u c trng s nh nhau, nc th hin bng cng thc:

nDF

n

1iit

t=

=

Trong :

Ft - Nhu cu d bo cho k t

Dt-i - Mc nhu cu thc k t-i

n - S k quan st ( S k c nhu cu thc)

Phng php ny san bng c tt c mi s bin ng ngu nhin ca dng yu cu,

v vy n l m hnh d bo rt km nhy bn vi s bin ng ca dng nhu cu. Phngphp ny ph hp vi dng nhu cu u, n nh, sai s s rt ln nu ta gp dng nhu cu ctnh cht thi v hoc dng nhu cu c tnh xu hng.

b. Phng php trung bnh ng

Trong trng hp khi nhu cu c s bin ng, trong thi gian gn nht c nhhng nhiu nht n kt qu d bo, thi gian cng xa th nh hng cng nh ta dngphng php trung bnh ng s thch hp hn.

Phng php trung bnh ng dng kt qu trn cs thay i lin tc khong thigian trc y cho d bo giai on

tip theo:

Trong :

Ft - Nhu cu d bo cho k t


n - S k quan st

Nu n = 3

Khi s dng phng php trung bnh ng i hi phi xc nh n sao cho sai s dbo l nh nht, chnh l cng vic ca ngi d bo, n phi iu chnh thng xuyn tu

n

D

F

n

1iit

t

=

=

3

DDDF 3t2t1tt

++=


38/160


38

theo s thay i tnh cht ca dng nhu cu. chn n hp l cng nhnh gi mc chnh xc ca d bo ngi ta cn c vo lch tuyt i bnh qun (MAD).

n

FDMAD

n

1iii

=

=

Trong :Di Mc nhu cu thc ca k i

Fi Mc nhu cu d bo ca k i

n S k quan st

V d: Sn lng in thoi ni ht ca vng A theo thng c cho trong bng, yucu dng phng php trung bnh ng 3 thng d bo nhu cu cho thng ti.

ThngSn lng inthoi ni ht,

triu pht

D bo nhu cu theo phng php trung bnh ng

vi n = 3

Sai s

tuyt i

1 405

2 450

3 440

4 380 ( 440 + 450 + 405 ) / 3 = 431,7 51,7

5 370 (380 + 440 + 450)/3 = 423,3 53,3

6 430 (370 + 380 + 440)/3 = 396,7 33,3

7450

(430 + 370 + 380)/3 = 393,356,78 461 (450 + 430 + 370)/3 = 416,7 44,3

9 410 (461 + 450 + 430)/3 = 447,0 37,0

10 400 (410 + 461 + 450)/3 = 440,3 40,3

11 450 (400 + 410 + 461)/3 = 423,7 26,3

12 (450 + 400 + 410)/3 = 420,0

9,342FDn

1iii =

=

9,428

9,342MAD ==

c. Phng php trung bnh ng c trng s:

y l phng php bnh qun nhng c tnh n nh hng ca tng giai on khcnhau n nhu cu, thng qua vic s dng cc trng s.


39/160


39

it

n

1iitt DF

=

=

Trong :

Ft - Mc nhu cu d bo k t


n - S k quan st

t-i - Trng s ca k t-i

t-ic la chn bi ngi d bo da trn csphn tch tnh cht ca dng nhucu, tho mn iu kin:

1n

1iit =

=

v 0 t-i 1

Trong phng php trung bnh ng c trng s, chnh xc ca d bo ph thucvo kh nng xc nh c cc trng s ph hp. Thc t ch ra rng, nhiu chnh thng

xuyn h st-i ca m hnh d bo, phng php trung bnh ng c trng s mang li ktqu d bo chnh xc hn phng php trung bnh ng.

V d: Sn lng in thoi ni ht ca vng A theo thng c cho trong bng, yucu dng phng php trung bnh ng c trng s vi n =3 d bo nhu cu cho thng ti.

Cho cc trng s nh sau: t-1= 0,5; t-2= 0,3; t-3= 0,2

Thng Sn lngTNH, tr. pht

D bo theo phng php trung bnh ng c trng

s vi n = 3 v t-1= 0,5; t-2= 0,3; t-3= 0,2

Sai s tuyti

1 4052 450

3 440

4 380 (440 x 0,5 + 450 x 0,3 + 405 x 0,2) = 436,0 56,0

5 370 (380 x 0,5 + 440 x 0,3 + 450 x 0,2) = 412,0 42,0

6 430 (370 x 0,5 + 380 x 0,3 + 440 x 0,2)= 387,0 43,0

7 450 (430 x 0,5 + 370 x 0,3 + 380 x 0,2) = 402,0 48,0

8461

(450 x 0,5 + 430 x 0,3 + 370 x 0,2)= 428,033,0

9 410 (461 x 0,5 + 450 x 0,3 + 430 x 0,2) = 451,5 41,5

10 400 (410 x 0,5 + 461 x 0,3 + 450 x 0,2)= 433,3 33,3

11 450 (400 x 0,5 + 410 x 0,3 + 461 x 0,2) = 415,2 34,8

12 (450 x 0,5 + 400 x 0,3 + 410 x 0,2)= 427,0


40/160


40

5,418

331,6MAD ==

Trong m hnh trn, tnh chnh xc ca d bo ph thuc vo kh nng xc nh trngs c hp l hay khng?

Cc phng php trung bnh gin n, trung bnh ng, trung bnh ng c trng su c cc c im sau:

- Khi s quan st n tng ln, kh nng san bng cc giao ng tt hn, nhng kt qud bo t nhy cm hn vi nhng bin i thc t ca nhu cu.

- D bo thng khng bt kp nhu cu, khng bt kp xu hng thay i nhu cu.

- i hi phi ghi chp s liu qua rt chnh xc v phi ln.

- d bo nhu cu k t ch s dng n mc nhu cu thc gn nht t k t-1 trvtrc cn cc s liu t k n+1 tri trong qu kh b ct b, nhng thc t v l lun khngai chng minh c rng cc s liu t k n +1 trv trc hon ton khng nh hng gn i lng cn d bo.

4. Phng php san bng hm m gin n

khc phc nhng hn ch ca cc phng php trn, ngi ta xut s dngphng php san bng hm m gin n d bo. y l phng php d s dng nht, n

cn t s liu trong qu kh. Theo phng php ny:

Ft = Ft-1 + (Dt-1 - Ft-1) vi 0<


41/160


41

H s chn cng nh m hnh d bo cng km nhy bn hn vi s bin i ca

dng nhu cu. Nu chn = 0,2 th gi tr hin ti ch tham gia 20% vo kt qu d bo, tip l 16%... v 5 s liu mi nht chim khong 67%, dy s cn li t k th 6 trong qukh v v cng chim 33% kt qu d bo.

Vic chn phi da trn csphn tch tnh cht ca dng nhu cu.

V d: Nhu cu m thoi ni ht ca vng A theo thng c cho trong bng, yu cudng phng php san bng hm m gin n vi = 0,1 d bo nhu cu cho thng ti.Gi s nhu cu d bo thng 1 l 405.

ThngSn lng inthoi ni ht,

triu pht

D bo nhu cu theo phng php trung bnh ngc trng s vi n = 3

Sai s tuyti

1 405 405 0,0

2 450 405 + 0,1 (405 405) = 405 45,0

3 440 405 + 0,1 (450 405) = 409,5 30,5

4 380 409,5 + 0,1 (440 409,5) = 412,6 32,6

5 370 412,6 + 0,1 (380 412,6) = 409,3 39,3

6 430 409,3 + 0,1 (370 409,3) = 405,4 24,6

7 450 405,4 + 0,1 (430 405,4) = 407,9 42,1

8 461 407,9 + 0,1 (450 407,9) = 412,1 48,9

9 410 412,1 + 0,1 (461 412,1) = 417,0 7,0

10 400 417,0 + 0,1 (410 417,0) = 416,3 16,3

11 450 416,3 + 0,1 (400 416,3) = 414,7 35,3

12 414,7+ 0,1 (450 414,7) = 418,2

6,321FDn

1iii =

=

2,2911

321,6MAD ==

i vi dng nhu cu c tnh cht thi v, p dng phng php san bng hm mgin n, ta c thut ton sau:

- Tnh ch s thi v t cc s liu thng k v nhu cu thc trong qu kh:

0

ii D

DI =

Trong :


42/160


42

iD - Nhu cu thc bnh qun ca thng i qua cc nm (Nhu cu thc bnh qun ca ccthng cng tn qua cc nm)

0D - Mc csca dng nhu cu thc (gi tr trung bnh ca cc thng qua cc nm).

- Phi thi v ho dng nhu cu thi k t bng cch chia n cho ch s thi v It, ktqu nhn c chnh l mc csca dng nhu cu (Nt) hay cn gi l mc nhu cu phi thi

v ho:

t

tt I

DN =

Trong :Nt Mc nhu cu thc phi thi v ho ca thng tDt - Mc nhu cu thc ca thng tIt - Ch s thi v ca k t- D bo theo phng php san bng hm m gin n i vi dng nhu cu phi thi

v ho

Vt = V t-1 + (Nt-1 - Vt-1)Trong :Vt, V t-1 - Mc nhu cu d bo phi thi v ho k t v t-1- Xc nh mc nhu cu d bo tnh n yu t thi v:

Ft = Vt . ItV d: Nhu cu m thoi ni ht ca vng A theo thng ca cc nm c cho trong

bng, yu cu dng phng php san bng hm m gin n c tnh n yu t ma v vi = 0,3 d bo nhu cu cho thng 12 nm th 4.

Thng

Nm

th 1

Nm

th 2

Nm

th 3 T. bnh IiNm th

4

Phi thiv ho

dng nhucu nmth 4

D botheo dng

nhu cuphi thiv ho

D bo tnh

n yut ma v

Sai s

tuyti

1 360 375 390 375,0 0,9566 405 423,4 423,4 405,0 0,0

2 402 408 415 408,3 1,0417 435 417,6 423,4 441,0 6,0

3 400 412 425 412,3 1,0519 440 418,3 421,7 443,5 3,5

4 350 360 372 360,7 0,9201 380 413,0 420,6 387,0 7,0

5 340 360 350 350,0 0,8929 370 414,4 418,4 373,5 3,5

6 385 397 408 396,7 1,0119 430 424,9 417,2 422,1 7,9

7 392 405 420 405,7 1,0349 450 434,8 419,5 434,1 15,98 400 410 430 413,3 1,0544 461 437,2 424,1 447,2 13,8

9 370 385 400 385,0 0,9821 410 417,5 428,0 420,4 10,4

10 352 370 395 372,3 0,9498 400 421,1 424,9 403,5 3,5

11 380 400 420 400,0 1,0204 450 441,0 423,7 432,4 17,6

12 400 425 450 425,0 1,0842 428,9 465,0


43/160


43

1,89FDn

1iii =

=

1,811

89,1MAD ==

e. Phng php san bng hm m c iu chnh xu hngPhng php san bng hm m gin n khng th hin r xu hng bin ng ca

dng nhu cu, do cn phi s dng thm k thut iu chnh xu hng. Trong phngphp ny nhu cu d bo c xc nh theo cng thc:

FITt = Ft + Tt

Trong :

FITt - Mc nhu cu d bo theo phng php san bng hm m c iu chnh xuhng

Ft - Mc nhu cu d bo theo phng php san bng hm m gin nTt - Lng iu chnh theo xu hng, Ttc xc nh theo cng thc sau:

Tt = Tt-1 + (Ft - Ft-1)

Trong :

Tt - Lng iu chnh theo xu hng trong k t

Tt-1 - Lng iu chnh theo xu hng trong k t-1

- H s san bng xu hng

Nh vy, d bo nhu cu theo phng php san bng hm m c iu chnh xuhng, cn tin hnh cc bc sau:

- D bo nhu cu theo phng php san bng hm m gin n Ftthi k t.

- Tnh lng iu chnh theo xu hng: tnh lng iu chnh theo xu hng, gitriu chnh xu hng ban u phi c xc nh v a vo cng thc. Gi tr ny c thc xut bng phn on hoc bng nhng s liu quan st c trong thi gian qua.

- Tnh nhu cu d bo theo phng php san bng hm m c iu chnh xu hng.

V d: Nhu cu in thoi ni ht ca vng A theo thng c cho trong bng, yu cu

Documents

Bai Giang QTSX