bai-giang-toan-hoc-298.pdf

Embed Size (px)

Citation preview

  • http://baigiangtoanhoc.com Kha hc h phng trnh bc nht n thi vo lp 10

    Bi ging c cung cp c quyn bi http://baigiangtoanhoc.com Bin son: ThS. Vit Tun Nguyn Th Trang

    Bi ging s 2: GII H PHNG TRNH BC NHT BNG PHNG PHP TH

    A. KIN THC TRNG TM

    Phng php th: H phng trnh ax by ca x b y c

    Ta c: ax by ca x b y c

    a cy xb b

    a x b y c

    a cy xb b

    a ca x b x cb b

    T ta tm c nghim ca h phng trnh. Ch : Phng trnh 1ax b +) Nu 0a th phng trnh 1 c dng 0x b .

    - Khi 0b th phng trnh 1 c dng 0 0x phng trnh c v s nghim. - Khi 0b phng trnh 1 v nghim.

    +) Nu 0a th phng trnh 1 c nghim duy nht bxa

    .

    B. CC V D MU V d 1: Gii cc h phng trnh:

    a) 2 74 3 4

    x yx y

    b) 3 3 8

    42

    a ba b

    Gii

    a) 2 74 3 4

    x yx y

    7 24 3 7 2 4y xx x

    7 210 25y x

    x

    7 22,5

    y xx

    2,52

    xy

    Vy nghim ca h phng trnh l: 2,5;2 .

    b) 3 3 8

    42

    a ba b

    42

    3 3 4 82

    ab

    aa

    42

    3 202

    ab

    a

    42

    403

    ab

    a

    403323

    a

    b

    Vy nghim ca h phng trnh l: 40 32;3 3

    .

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

  • http://baigiangtoanhoc.com Kha hc h phng trnh bc nht n thi vo lp 10

    Bi ging c cung cp c quyn bi http://baigiangtoanhoc.com Bin son: ThS. Vit Tun Nguyn Th Trang

    V d 2: Cho h phng trnh ( 1) 4 2 (1)

    ( 1) 2 (2)m x my

    x m y m

    a) Gii h phng trnh vi 2m . b) Gii v bin lun h phng trnh. c) Tm m h c nghim duy nht tha mn 0, 0.x y d) Tm m h phng trnh c nghim , .x y

    Gii:

    a) Thay 2m vo h phng trnh ta c:

    2 1 4 2 2

    2 1 2 2

    x y

    x y

    2 1 2 2 2 1 4 2 2

    2 2 2 1

    y y

    x y

    3 6 2 2 2

    2 2 2 1

    y

    x y

    2 23 6 2

    2 2 2 1

    y

    x y

    2 23 6 218 14 2

    3 6 2

    y

    x

    Vy nghim ca h phng trnh l: 18 14 2 2 2;3 6 2 3 6 2

    .

    b) 2 2 1x m m y . Th vo 1 ta c:

    2 21 2 1 4 2 1 3m m m y my m y m m Vi 1m th 3 c dng 0. 0y ng y . H phng trnh c v s nghim tho mn 2 1.x y

    Vi 1m , h c nghim duy nht

    2

    2

    2 1 2 1 2 2 111

    111

    m m mx

    mm

    m m mymm

    c)

    12 2 10 11 1

    1 20

    10

    01

    mmx

    m m mm

    mmmymm

    d) 1m , h phng trnh c nghim 2 1 2 1x y x y Vy h phng trnh c nghim nguyn 2 1,x y y

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

  • http://baigiangtoanhoc.com Kha hc h phng trnh bc nht n thi vo lp 10

    Bi ging c cung cp c quyn bi http://baigiangtoanhoc.com Bin son: ThS. Vit Tun Nguyn Th Trang

    4 2 241 1

    1: 111

    1 1

    mxm m

    m mmy

    m m

    (1),(2)

    ,x y nguyn 1 1 21 1 0

    m mm m

    Vy h phng trnh c nghim nguyn 2, 1,0m .

    V d 3: Cho h phng trnh ( 1) 2 1 (1)3 1 (2)m x yx my

    a) Chng t vi mi gi tr ca m h phng trnh lun c nghim. b) Tm m nghim ca h tho mn x y ln nht. c) Tm m h phng trnh c nghim 0, 0.x y

    Gii:

    a) 1 1

    12

    m xy

    . Th vo 2 : 21 13 . 1 (3) 6 22

    m xx m m m x m

    V 2

    2 1 236 02 4

    m m m m

    nn h phng trnh lun c nghim duy nht: 2

    2

    26

    46

    mxm m

    mym m

    .

    b) 26 6 24

    236 234

    x ym m

    nn x y nh nht 2423

    khi 12

    m

    c) 2

    2

    2 06

    2 44 0

    6

    mxm m

    mmy

    m m

    (V 2 6 0m m m )

    V d 4: Cho h phng trnh: 2

    2 1mx y

    x y

    . Gii v bin lun h theo m .

    Gii: 2

    2 1mx y

    x y

    2 3 1

    2 1 2

    m x

    x y

    +) Xt phng trnh 1 : 2 3m x Nu 2 0 2m m th phng trnh 1 c dng 0. 3x (v nghim). Do h v nghim.

    Nu 2 0 2m m th phng trnh 1 c nghim duy nht 32

    xm

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

  • http://baigiangtoanhoc.com Kha hc h phng trnh bc nht n thi vo lp 10

    Bi ging c cung cp c quyn bi http://baigiangtoanhoc.com Bin son: ThS. Vit Tun Nguyn Th Trang

    +) Thay 32

    xm

    vo phng trnh 2 ta c: 2 1y x 6 12 m

    42

    mm

    Vy vi 2m th h c nghim duy nht

    3242

    xmmym

    .

    V d 5: Cho h phng trnh ( 1) 2 2 (1)2 ( 1) 1 (2)m x mymx m y m

    a) Gii v bin lun h phng trnh. b) Trong trng hp h c nghim duy nht, tm h thc gia ,x y khng ph thuc .m c) Tm cc gi tr m sao cho , .x y

    Gii:

    a) Nu 0m h phng trnh: 2 21 1

    x xy y

    Nu 2 1

    0 : (1)2m x

    m ym

    . Th vo 2 23 1 1 2 1 3m m x m

    Vi 13

    m th 3 tr thnh: 160.9

    x (V nghim) H v nghim.

    Vi 1m th h c nghim 1x y

    Vi 131

    m

    m

    th h c nghim duy nht:

    2 13 1

    13 1

    mx

    mm

    ym

    b) Vi 131

    m

    m

    th

    2 43 3 3 1 1

    1 4 43 3 3 1

    xm

    x yy

    m

    khng ph thuc vo .m

    c)

    43 23 1

    43 13 1

    xm

    ym

    Nu , 3 , 3 3 1x y x y m (4). C 3 gi tr m tho mn:

    1 1, 0

    0 2, 11 0, 1

    m x ym x ym x y

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

  • http://baigiangtoanhoc.com Kha hc h phng trnh bc nht n thi vo lp 10

    Bi ging c cung cp c quyn bi http://baigiangtoanhoc.com Bin son: ThS. Vit Tun Nguyn Th Trang

    V d 6: Cho h phng trnh:

    2 2 5 1

    1 2

    m x y

    mx y

    . Tm m h c nghim nguyn.

    Gii: T 2 ta c: 1y mx . Thay vo 1 ta c: 2 2 1 5m x mx

    3 2 7mx x

    23 2 73

    m x m

    73 2

    xm

    Thay vo 1y mx 7 . 13 2

    y mm

    4 23 2

    mym

    .

    x 73 2m

    3 2m 7 7; 7;1; 1

    +) 3 2 7 3m m

    +) 53 2 73

    m m (loi)

    +) 13 2 13

    m m (loi)

    +) 3 2 1 1m m

    Thay 3m vo 4 23 2

    mym

    2y (tha mn).

    Thay 1m vo 4 23 2

    mym

    6y (tha mn).

    Vy vi 3m hoc 1m th h c nghim nguyn.

    V d 7: Cho h phng trnh:

    2

    2

    1

    2 2 2 2

    mx y m

    x my m m

    a) Chng minh rng h phng trnh lun c nghim duy nht vi mi m .

    b) Tm m biu thc 2 3 4x y nhn gi tr nh nht. Tm gi tr .

    Gii:

    a) Do 2 0m m 2 2 0m m hay 2 2 0m m .

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

  • http://baigiangtoanhoc.com Kha hc h phng trnh bc nht n thi vo lp 10

    Bi ging c cung cp c quyn bi http://baigiangtoanhoc.com Bin son: ThS. Vit Tun Nguyn Th Trang

    Vy h phng trnh lun c nghim duy nht vi mi m .

    b) Rt y t 1 ta c: 2 3y mx m . Th vo 2 ta c: 2 22 2 2x m mx m m m

    2 3 22 2 2x m x m m m 2 3 22 2 2x m x m m m 2 3 22 2 2x m m m m

    2 2 22 1 2 2 0x m m m do m 1x m

    Thay vo 23 1y m m m m . Thay 1x m v y m vo

    2 5 5min 3 4 4 2x y khi m ta c:

    2 21 3 4 5 5m m m m 2 25 5 5 5 0

    2 4 4 2m do m

    Vy 2 5 5min 3 4 4 2x y khi m

    V d 8: Cho h phng trnh: 2 3 5

    3 4mx yx my

    a) Chng minh rng h lun c nghim duy nht. b) Tm h thc lin h gia ,x y khng ph thuc m .

    Gii: a) h c nghim duy nht ta xt hiu: 22 .3 3. 1 6 3 0m m m m Vy 26 3 0m m . Hay h lun c nghim duy nht.

    b) Rt m t 1 ta c: 5 32

    ymx

    thay vo 2 ta c: 5 33. 4

    2yx

    x

    2 22 8 15 9 0x x y y

    y chnh l h thc lin h gia ,x y khng ph thuc m . C. BI TP T LUYN Bi 1: Gii cc h phng trnh bng phng php th:

    1. 3 2 42 5

    x yx y

    S: 2;1

    2. 4 2 36 3 5

    x yx y

    S: V nghim

    3. 2 3 54 6 10

    x yx y

    S: V s nghim

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

  • http://baigiangtoanhoc.com Kha hc h phng trnh bc nht n thi vo lp 10

    Bi ging c cung cp c quyn bi http://baigiangtoanhoc.com Bin son: ThS. Vit Tun Nguyn Th Trang

    4. 3 4 2 05 2 14

    x yx y

    S: 2;2

    5. 2 5 33 2 14

    x yx y

    S: 4; 1

    6. 4 6 910 15 18

    x yx y

    S: V nghim

    Bi 2: Cho h phng trnh: 2

    2

    13 4

    x ay a aax y a a

    . Tm a h phng trnh c nghim 0, 0x y .

    S: 1 0a

    Bi 3: Cho h phng trnh: 2 5

    3x ymx y

    . Tm m h c nghim 0, 0x y .

    S: m

    Bi 4: Cho h phng trnh:

    2

    2

    3 3 6

    1 2 13

    mx n y

    m x ny

    a) Gii h phng trnh vi 2; 1m n . S: 5; 6

    b) Gii h phng trnh vi 1; 3m n . S: 28 3;5 10

    Bi 5: Cho h phng trnh: 2nx y n

    nx ny n

    . Gii v bin lun h theo n .

    S: +) 1n : V nghim

    +) 1n : Nghim l 1 2 ;1 1

    n nn n

    Bi 6: Gii cc h phng trnh sau

    a) 12 10

    14 43

    x y

    x y

    S: V nghim

    b) 2 6

    1 2 3 22

    x y

    x y

    S: V s nghim

    Bi 7: Gii cc h phng trnh sau:

    a) 3 ( 3 1) 5

    ( 3 1) 2

    x y

    x y

    S: 8 3 3;5 3 3

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

  • http://baigiangtoanhoc.com Kha hc h phng trnh bc nht n thi vo lp 10

    Bi ging c cung cp c quyn bi http://baigiangtoanhoc.com Bin son: ThS. Vit Tun Nguyn Th Trang

    b) 2

    2

    ( 1)( 1) 1

    a x a y aax a y

    ( a l tham s) S: ;1a

    Bi 8: Xc nh m v n bn ng thng sau y ng qui: 1 : 2 6d x y , 2 : 2 3d x y ,

    3 : 1d mx ny , 4 : 13d nx my . S: 61 47;9 9

    m n

    Bi 9: Cho h phng trnh: 1 3 12 5m x my mx y m

    a) Gii v bin lun h theo m . S: +) 1m : V s nghim: 2 4y x +) 1m : Nghim l 1; 3m m b) Vi cc gi tr nguyn no ca m th h c nghim duy nht ;x y sao cho 0, 0x y . S: 0;1;2m c) nh m h c nghim duy nht ;x y m 2 2P x y t gi tr nh nht. S: min 8 1P m d) Xc nh m h c nghim duy nht ;x y tho mn 2 2 0x y . (Hoc: sao cho ;M x y nm trn parabol 20,5y x ). S: 1; 5m m e) Chng minh rng khi h c nghim duy nht ;x y th im ;D x y lun lun nm trn mt ng thng c nh khi m nhn cc gi tr khc nhau. S: 4y x

    Bi 10: Cho h phng trnh: 2

    2 1x mymx y

    a) Gii h phng trnh trn khi 2m . S: 11;2

    b) Tm cc s nguyn m h c nghim duy nht ;x y m 0x v 0y . S: 3; 2; 1;0m c) Tm cc s nguyn m h c nghim duy nht ;x y m ,x y l cc s nguyn. S: m d) Tm m h c nghim duy nht ;x y m S x y t gi tr ln nht.

    S: max5 02

    S m

    Bi 11: Cho h phng trnh: 3 2

    2 8m x y

    mx y

    . Tm m h phng trnh c nghim nguyn.

    S: 5;7;4;8;2;10m

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

  • http://baigiangtoanhoc.com Kha hc h phng trnh bc nht n thi vo lp 10

    Bi ging c cung cp c quyn bi http://baigiangtoanhoc.com Bin son: ThS. Vit Tun Nguyn Th Trang

    Bi 12: Cho h phng trnh: 2

    2

    3 3 2 12

    mx y m mx my m

    . Tm h thc lin h gia ,x y khng ph thuc

    vo m . S: 2

    3 2 2 3 2 226 3 4 6 3 4x y x yx yx y x y

    Bi 13: Cho h phng trnh: 1 31 12

    m x y

    x y

    a) Gii h phng trnh khi 32

    m . S: 11;2

    b) Tm m h phng trnh c nghim 2; 2 . S: 32

    m

    Bi 14: Cho h phng trnh:

    1

    1 2

    m x y m

    x m y

    . Tm h thc lin h gia ,x y khng ph thuc vo m .

    S: 2 23 2 0x x y y

    Bi 15: Cho h phng trnh: 2

    2

    5 123 6 2

    x ay a aax y a a

    . Tm h thc lin h gia ,x y khng ph thuc vo

    a . S: 2

    30 2 30 25 123 6 73 3 6 73

    x y x yx yx y x y

    Bi 16: Cho h phng trnh:

    2 11 2

    mx my mx m y

    a) Chng minh nu h c nghim ;x y th im ;M x y lun thuc mt ng thng c nh khi m thay i. S: 1y x b) Tm m im M thuc gc phn t th nht. S: 1m c) Xc nh m im M thuc ng trn c tm l gc ta v bn knh bng 5 .

    S: 11;2

    m m

    Bi 17: Cho h phng trnh: 2

    3 2 83 1 1

    x ymx x y m

    . Tm m h c nghim ;x y tha mn:

    4 2 6x y . S: 1 7m

    Bi 18: Cho h phng trnh: 3

    2 3 5x my

    x my

    . Tm m h c nghim duy nht tha mn

    2 1 10 4 5m x my m . S: 12m

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox

  • http://baigiangtoanhoc.com Kha hc h phng trnh bc nht n thi vo lp 10

    Bi ging c cung cp c quyn bi http://baigiangtoanhoc.com Bin son: ThS. Vit Tun Nguyn Th Trang

    Bi 19: Cho h phng trnh: 2 3

    3 7m x y

    mx y

    a) Gii h phng trnh vi 1m . S: 1 5;2 2

    b) Tm m 0, 0x y . S: 3m

    Bi 20: Cho h phng trnh: 2

    mx my mmx y m

    . Tm m nghim ca h tha mn iu kin 0, 0x y .

    S: 102

    m

    KA ComputerTextbox

    KA ComputerTextbox