Upload
minhphucyb
View
215
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
1
CH 10 : MT S PHNG PHP GII PHNG TRNH
BT PHNG TRNH V T.
PHN A: PHNG TRNH
Dng I: Phng php bin i trc tip
Sau khi tm tp xc nh ca phng trnh ta dng php bnh phng hoc lp phng hai v
ca phng trnh ta c phng trnh tng ng howacj phng trnh h qu. Gii phng
trnh ny ta tm c nghim thuc tp x nh.
V d 1 : Gii phng trnh
5 1 3 2 1 0x x x 1
Gii
iu kin : 1x
Phng trnh 1 5 1 3 2 1 5 1 3 2 2 3 2 1 1x x x x x x x x
2 2
2
2 2 3 2 1 2 4 3 2 1 11 24 4 0 2
11
x
x x x x x x x xx
2x . Vy nghim ca phng trnh l: 2x .
V d 2 : Gii phng trnh
3 3 31 2 3 0x x x 2
Gii
Phng trnh 2
3 3 3 3 331 3 2 1 3 1 3 1 3 3 2x x x x x x x x x x
3 33 33 1 3 1 3 3 6 1 2 3 2x x x x x x x x x *
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
2
3 2
1 2 3 2 2 1 3 2 0 2x x x x x x x x x
.Thay 2x
vo phng trnh 2 thy ng. Vy nghim cu phng trnh l : 2x .
Ch : Php bin i ra phng trnh * l php bin i khng tng ng nn khi tm
c 2x ta phi th li.
Bi tp : Gii cc phng trnh sau
1. 5 5x x . p s: 5x .
2. 2 2 8 3 4x x x . p s: 4x , 7x .
3. 10 3 4 2 2x x x . p s: Phng trnh v nghim.
4. 3 31 1 2x x . p s: 0x .
Dng II: Phng php t n ph
Nhiu phng trnh nu dng phng php bin i trc tip th li gii phc tp hoc khng i
n kt qu. khc phc tnh trang ta c th dng phng php t n ph. Phng php
t n ph gn cc bc c bn sau:
Bc 1: t n ph, xc nh iu kin ca n ph.
Bc 2: Chuyn phng trnh cho v phng trnh n ph. Gii phng trnh n ph tm
nghim thch hp.
Bc 3: Tm nghim ca phng trnh ban u theo h thc khi t n ph.
Ta thng gp cc dng t n ph c bn sau y:
V d 1 : Gii phng trnh
23 1 4 4 3 2x x x x 1
Gii
iu kin : 1 3x
t 3 1t x x vi 0t 2 22 2 4 3t x x , thay vo phng trnh 1 ta c :
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
3
2 22
2 2 2 6 0 3
2
t
t t t tt
22 4 3 2 2t x x x (Tha mn).
Vy nghim ca phng trnh l: 2x .
Ch : Dng tng qut ca v d 1 l phng trnh: a cx b cx d a cx b cx m
(vi , , , ,a b c d m l hng s , 0d c ).
Cch gii: t t a cx b cx vi 0t .
V d 2 : Gii phng trnh
22 2 2 4 2 2x x x x 2
Gii
iu kin : 2x
t 2 2x x t vi 0t 2 22 2 4t x x , thay vo phng trnh 2 ta c :
21
2 0 2 2 2 2 4 2 02
tt t t x x x
t
2x .
Vy nghim ca phng trnh l: 2x .
Ch : Dng tng qut ca phng trnh 2 l phng trnh:
2 0m f x g x n f x g x m f x g x k vi 2 2 0m n
Cch gii : t t f x g x .
V d 3 : Gii phng trnh
2 32 3 2 3 8x x x 3
Gii
iu kin : 2x
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
4
Phng trnh 3 2 22 2 4 2 2 3 2 2 4x x x x x x *
Do 2x khng phi l nghim 2 0x , chia 2 v phng trnh * ta c :
2 22 4 2 42 3 2 0
2 2
x x x x
x x
. t
2 2 4
2
x xt
x
vi 0t , ta c phng trnh sau
22 2
22 4
2 3 2 0 2 2 6 4 012
2
tx x
t t t x xxt
3 13x .
Vy nghim ca phng trnh l : 3 13x .
Ch : Dng tng qut ca phng trnh 3 l : a.f . . . 0x b g x c f x g x vi
0abc .
Cch gii :
- Nu 0 0f x g x , kim tra trc tip.
- Nu
0 0g x g x
f x a b cf x f x
, t
g xt
f x .
V d 4 : Gii phng trnh
23
6 9 6 96
xx x x x
4
Gii
iu kin : 9x
Phng trnh 4 6 9 3 9 3 23x x x
, t 9t x vi 0t
2 9x t . Khi ta c phng trnh: 26 3 3 32t t t *
Vi 3t th * 24 73
12 32 08 25
t xt x
t x
.
Vi 0 3t th * 2 4 2 13t t x .
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
5
Vy nghim ca phng trnh l : 13x , 25x , 73x .
Ch : Dng tng qut ca phng trnh 4 l phng trnh:
2 22 2x a b a x b x a b a x b cx m ,vi , , ,a b c m l hng s, 0a .
Cch gii : t x b , 0t .
Bi tp : Gii cc phng trnh sau
1. 2 23 21 18 2 7 7 2x x x x
HD: t 2 7 7t x x , vi 0t . p s : 6x , 1x .
2. 1 4 1 4 5x x x x
HD: t 1 4t x x , vi 0t . p s : 0x , 3x .
3. 23 2 1 2 3 5 2 4 9x x x x x
HD: t 3 2 2t x x , vi 0t . p s : 2x .
4. 22 3 1 2 2 5 3 3 16x x x x x
HD: t 2 3 1t x x , vi 0t . p s : 3x .
5. 2 3 32 2 5 1x x x
HD: 2
2 2
2
1 12 1 2 1 5 1 1 2 2 5
1 1
x x xx x x x x x
x x x
.
t 2 1
1
x xt
x
vi 0t . p s :
5 37
2x
.
6. 5
2 2 1 2 2 12
xx x x x
HD: t 1t x , vi 0t 2 4
1 12
tt t
. p s : 3x , 1x .
Loi 2 : Dng n ph a v phng trnh tch
V d 1 : Gii phng trnh
2 32 2 5 1x x x 1
Gii
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
6
iu kin : 1x
Phng trnh 2 2 22 1 2 1 5 1 1x x x x x x . t 2
1
1
x u
x x v
,0
0
u
v
Ta c : 2 22
2( ) 5 2 2 02
u vv u uv u v v u
v u
.
Vi : 2 22 1 2 1 4 5 3 0u v x x x x x V nghim.
Vi : 2 22 2 1 1 5 3 0v u x x x x x 5 37
2x
.
Vy nghim ca phng trnh l: 5 37
2x
.
Bi tp : Gii cc phng trnh sau
1. 2 27 25 9 2 35 7 2x x x x x
HD: 2 27 25 9 7 2 2 35x x x x x
23 11 22 7 2 5 7x x x x x
2 23 5 14 4 5 7 5 5 14x x x x x x . t t 5u x , 0u ;
2 5 14v x x , 0v . p s: 3 2 7x , 61 11137
18x
.
2. 2 47 10 14 5 4x x x
HD: 2 2 2 2( 2 2) 5 ( 2 2)( 2 2) 6( 2 2) 0x x x x x x x x .
t:t 2 2 2u x x 0u ; 2 2 2v x x , 0v . p s: 5 7
3x
.
Loi 3 : t n ph khng hon ton
V d 1 : Gii phng trnh
2 21 2 3 1x x x x 1
Gii
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
7
t : 2 2 3x x t vi 0t 2 2 2 3x t x , Khi phng trnh 1 tr thnh :
2 21 2 2 1 2 1 0 1 2 0x t t x t x t x x t t 2
1
t
t x
.
Vi : 2 22 2 3 2 2 1 0 1 2t x x x x x .
Vi : 21 2 3 1t x x x x Phng trnh v nghim.
Vy nghim ca phng trnh l: 1 2x .
V d 2 : Gii phng trnh
2 210 3 1 1 6 3x x x x 2
Gii
t : 2 3t x , 0t 2 2 3x t . Thay vo phng trnh 2 v thu gn ta c
2 21 6 9 3 2 0t x t x x , Xem y l phng trnh bc hai n t 9 0t nn phng
trnh c hai nghim phn bit :
1 6 32 3
2
1 6 31 3
2
xt x
xt x
.
Vi : 2
2
26 40
2 3 3 2 3 38
8 12 1 0
xt x x x x
x x
.
Vi : 2
2
1
1 3 3 1 3 13
4 3 1 0
xt x x x x
x x
.
Vy nghim ca phng trnh l : 6 40
8x
, 1x .
Bi tp : Gii cc phng trnh sau
1. 2 23 1 3 1x x x x
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
8
HD: t 2 1t x . p s : 2 2x .
2. 2 4 4 1 2 1 4x x x x x
HD: t 24 4t x x t 2 1 4 1 2t x x x
2
2 2 1 4 1 2 4 3 1 2tt t x x x x x .
p s : 20 8 13
9x
.
3. 2 22 4 2 2 8 4x x x x
HD: 2
2 2 2 22 4 2 2 8 4 2 4 2 2 8 4x x x x x x x x
2 25 8 16 4 2 2 4 0x x x x * . t 2
2 2 42 42
tt x x
, thay vo
phng trnh * c : 25 8 2 16 32 0t x t x . p s :Phng trnh v nghim.
Loi 4 : t n ph chuyn phng trnh v t v h phng trnh v t
V d 1 : Gii phng trnh
32 3 2 3 6 5 8 0x x 1
Gii
iu kin: 6
5x , t :
3 3 2
6 5
x u
x v
, vi 0v , ta c h phng trnh 3 2
2 3 8
5 3 8
u v
u v
*
**
T *8 2
3
uv
, thay vo ** thu gn ta c : 22 15 26 20 0u u u 2u
3 3 2 2 3 2 8 2x x x ( Tha mn iu kin).
Vy nghim ca phng trnh l : 2x .
V d 2 : Gii phng trnh
2 24 5 1 2 1 9 3x x x x x 2
Gii
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
9
iu kin:
1
4
1
x
x
, t : 2
2
4 5 1
2 1
x x u
x x v
, vi 0
0
u
v
, ta c h phng trnh
2 2
9 3u v x
u v u v
2 2
2 2
04 5 1 2 1
561 4 5 1 1 2 1
65
xu v x x x x
u v xx x x x
.
Vy nghim ca phng trnh l: 0x , 56
65x .
V d 3 : Gii phng trnh
3 2 33 3 3 5 1 3x x x x 3
Gii
Phng trnh 3 3 31 3 3 5 2x x . t : 3 3 5 1x y ta c:
3
3
1 3 5
1 3 5
x y
y x
Tr v theo v ca hai phng trnh ta c : 2 2
1 1 1 1 3 0x y x x y y
3 3 21 3 5 3 4 0 1x y x x x x x , 2x .
Vy nghim ca phng trnh l : 1x , 2x .
Bi tp : Gii cc phng trnh sau
1. 2 24 5 1 4 5 7 3x x x x
p s : 5 13
8x
.
2. 31 1
12 2
x x
HD: t 31 1
,2 2
x u x v . p s : 17
2x ,
1
2x .
3. 3 2 242 1 17 1x x
HD: t 3 22 1 ,x u 24 17 x v . p s : 1x .
4. 22 3 1 1x x x
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
10
HD: t:2 2
2
1 2
1 31
x a a b
a ab ax b
. p s : 24
25x ,
3
2x .
5. 23 1 4 13 5x x x
HD: 2
3 1 2 3 3x x x . t : 3 1 2 3x y
2
2
2 3 3 1
2 3 2 1
y x
x y x
p s: 15 97
8x
,
11 73
8x
.
6. 3 23 3 5 8 36 53 25x x x x
HD: 33 3 5 2 3 3x x x .t : 3 3 5 2 3x y ,p s
5 3, 2
4x x
.
Loi 5 : t n ph l lng gic ( Phng php lng gic ha)
V d : Gii phng trnh
2 21 1 1 2 1x x x 1
Gii
iu kin: 1 1x
t : sin ;2 2
x t t
, ta c phng trnh : 1 cos sin 1 2cost t t
3 3 22 os 2cos sin sin
2 2 2 2 2
t t t tc (v ;
2 2t
nn os 02
tc )
16
1
22
xt
xt
Vy nghim ca phng trnh l : 1x , 1
2x .
Bi tp : Gii cc phng trnh sau
1. 3 32 21 1 1 1 2 1x x x x
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
11
HD: t os 0;x c t t . p s : 2
2x ,
1 2 2 2 1
2x
.
2. 1 2 1 2
1 2 1 21 2 1 2
x xx x
x x
HD: t 2 os 0;x c t t . p s : 0x .
3. 2
32
9
xx
x
HD: t 3
0; ,cos 2
x t tt
. p s : 3 2x .
Dng III: Dng biu thc lin hp
Nhn cc biu thc trong phng trnh vi biu thc lin hp th xut hin nhn t chung v ta
chuyn c phng trnh cho v phng trnh tch n gin hn. Ta thng s dng cc
biu thc sau:
A BA B
A B
;
A BA B
A B
2A BA B
A B
;
2A BA B
A B
3 3
3 32 23
A BA B
A AB B
; 3 3
3 32 23
A BA B
A AB B
3
3
3 2 23
A BA B
A AB B
;
3
3
3 2 23
A BA B
A AB B
Sau y ta xt mt s v d
V d 1 : Gii phng trnh
22 5 2 1 2 13 0x x x 1
Gii
iu kin: 5
2x . Khi hng trnh 21 2 5 1 2 1 2 2 9 0x x x
2 3 2 32 3 3 0
2 5 1 1 1
x xx x
x x
1 12 3 3 0
2 5 1 1 1x x
x x
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
12
3
1 13 0
2 5 1 1 1
x
xx x
*
Vi : 5
2x ta c :
1 13 3
2 5 1 1 1x
x x
nn phng trnh * v nghim.
Vy nghim ca phng trnh l : 3x .
V d 2 : Gii phng trnh
2 212 5 3 5x x x 2
Gii
Nhn xt : 2 2 512 5 3 5 0
3x x x x ,
Phng trnh 2 2 212 4 3 2 5 3x x x
2 2
2 2 2 2
4 4 2 23 2 0 2 3 0
12 4 5 3 12 4 5 3
x x x xx x
x x x x
2 2
2
2 23 0
12 4 5 3
x
x x
x x
*
2 2 2 2
5 2 2 2 23 0
3 12 4 5 3 12 4 5 3
x x x xx
x x x x
* v nghim.
Vy nghim ca phng trnh l : 2x .
V d 3 : Gii phng trnh
235 1 9 2 3 1x x x x 3
Gii
iu kin : 1
5x , khi phng trnh 3 23( 5 1 2) 9 2 2 3 5x x x x
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
13
2 33
5 1 11 2 5
5 1 2 9 2 9 4
x xx x
x x x
2 33
5 11 2 5 0
5 1 2 9 2 9 4
x xx x x
2 33
5 5 1 5 11 2 0 1
5 1 2 9 2 9 4
xx x x
x x x
.
Vy nghim ca phng trnh l : 1x .
V d 4 : Gii phng trnh
233 1 2 19 8 2 5x x x x 4
Gii
iukin:1
3x ,phng trnh 3 2 32 2 1 3 1 2 2 19 8 0x x x x x x
222
2 23 3
2 142 0
1 3 1 2 2 19 8 (19 8)
x x xx xx x
x x x x x x
2 2
2 23 3
1 2 142 0
1 3 1 2 2 19 8 (19 8)
xx x x x
x x x x x x
0
1
x
x
v
2 23 3
1 2 142 0
1 3 1 2 2 19 8 (19 8)
x
x x x x x x
vi
1
3x .
Vy nghim ca phng trnh l : 0x , 1x .
V d 5 : Gii phng trnh
2 22 9 2 1 4x x x x x 5
Gii
Ta thy : 2 22 9 2 1 2 4x x x x x
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
14
4x khng phi l nghim
Xt 4x , khi phng trnh 5
2 2
2 2
2 84 2 9 2 1 2
2 9 2 1
xx x x x x
x x x x
Vy ta c h:
2 2
2
2 2
02 9 2 1 2
2 2 9 6 82 9 2 1 4
7
xx x x x
x x xxx x x x x
Th li tha mn phng trnh 5
Vy phng trnh c 2 nghim 8
0;7
x x .
Ch : V d 5 l phng php a v h tm
Nu phng trnh v t c dng A B C , m : A B C
dy C c th l hng s ,c th l biu thc ca x . Ta c th gii nh sau :
A BC A B
A B
, khi ta c h: 2
A B CA C
A B
Bi tp : Gii cc phng trnh sau
1. 23 1 6 3 14 8 0x x x x
HD: 3 1
5 3 1 03 1 6 1
x xx x
. p s: 5x .
2. 3 2 2 2 6x x x
HD: 3 2 6 3 2 4 0x x x . p s: 3x , 11 3 5
2x
.
3. 2 32 11 15 3 4 4x x x
HD:
2 33
12 33 2 5
4 4 2 4 4 4
xx x
x x
. p s: 3x .
4. 22 3 4 3 5 9 6 13x x x x
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
15
HD: 22 3
1 03 4 2 5 9 3
x xx x x x
. p s: 0x , 1x .
5. 1 1
21 3
xx
x x
HD: 1
1 2( 1)1 3
xx
x x
. p s: 1x .
Dng IV: S dng tnh n iu ca hm s v bt ng thc
Nhiu khi ta gp cc phng trnh m dng phng php : bin i trc tip, t n ph hay
nhn lin hp th cch gii s phc tp hoc khng i n kt qu cui cng. Khi phng
php dng hm s v bt ng thc li t ra hiu qu v cho li gii ngn gn, vic tm nghim
s d dng hn rt nhiu.
Loi 1 : Dng tnh n diu ca hm s
Cho hm s y f x n iu trn D khi ta c cc kt qu sau :
f x m c nghim duy nht.
f x f y x y .
0
0
f x mx x
f x m
l nghim duy nht.
V d 1 : Gii phng trnh
3 23 4 2 3 2 3 1x x x x x 1
Gii
iu kin : 1
3x , khi phng trnh
331 1 1 3 1 3 1x x x x . Xt hm
s c trng : 3f t t t vi 0t , 2' 3 1 0f t t f t : l hm ng bin trn 0; .
Ta c : 1 3 1f x f x 20
1 3 1 01
xx x x x
x
.
Vy nghim ca phng trnh l : 0x , 1x .
V d 2 : Gii phng trnh
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
16
2 23 2 9 3 4 2 1 1 0x x x x x 2
Gii
iu kin phng trnh cho c nghim l : 1
02
x , khi
Phng trnh 2 2
2 3 2 3 3 2 1 2 1 3 2x x x x .
Xt hm 22 3f t t t vi 0t 2
2
2 3' 2 0
3
tf t
t
vi 0t f t l hm
ng bin trn 0; . Ta c : 3 2 1 3 2 1f x f x x x 1
5x .
Vy ngim ca phng trnh l : 1
5x .
V d 3 : Gii phng trnh
3 2 2 3 32 10 17 8 2 5x x x x x x 3
Gii
Nhn xt 0x khng phi l nghim ca phng trnh 3 nn chia hai v cho 3x ta c :
32 3 2
10 17 8 52 2 1
x x x x . t
1y
x vi 0y 3 2 238 17 10 2 2 5 1y y y y
3 2 232 1 2 2 1 5 1 2 5 1y y y y . Xt hm s : 3 22 ' 3 2f t t t f t t
f t l hm ng bin. Ta c : 2 23 32 1 5 1 2 1 5 1f y f y y y
217 97 17 97
16 128 17 6 0
17 97 17 97
16 12
y x
y y y
y x
Vy nghim ca phng trnh l: 17 97
12x
,
17 97
12x
.
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
17
Bi tp : Gii cc phng trnh sau
1. 24 1 4 1 1x x
p s: 1
2x .
2. 6 8
63 2x x
p s: 3
2x .
3.
22 1
2 1 3 22
xx x
HD: Xt hm s
22 1
2 1 3 22
xf x x x
, vi
1 3;
2 2x
' 1 1( ) 2 2 1 1 02(2 1) 3 2 2 1 3 2
f x x xx x x x
nn phng
trnh cho c ti a 2 nghim. p s: 1
2x ,
3
2x .
4. 3 2 315 78 144 5 2 9x x x x
HD: 3 35 5 5 2 9 5 2 9x x x x . p s: 4x ,
11 5
2x
.
5. 3 38 4 1 6 1x x x
HD: 3 32 2 6 1 6 1x x x x . p s: os
9x c
,
5os
9x c
,
7os
9x c
.
Loi 2 : Dng bt ng thc
Xt phng trnh f x g x xc nh trn D nu
f x h x
g x h x
, vi x D th
f x h xf x g x
g x h x
.
Ngoi bt ng thc C Si, ta thng p dng cc bt ng thc c bn sau :
2A A A . Du bng xy ra khi v ch khi 0A .
2 0A . Du bng xy ra khi v ch khi 0A .
A B A B . Du bng xy ra khi v ch khi 0AB .
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
18
u v u v . Du bng xy ra khi v ch khi u v v cng hng.
V d 1 : Gii phng trnh
24 6 10 27x x x x 1
Gii
iu kin : 4 6x . Theo C Si ta c: 4 1 3
4 4 12 2
x xx x
;
6 1 5
6 6 12 2
x xx x
4 6 2x x .Du bng xy ra khi v ch khi
4 15
6 1
xx
x
.
Mt khc : 22 10 27 5 2 2x x x . Du bng xy ra khi v ch khi 5x .
Vy nghim ca phng trnh l : 5x .
V d 2 : Gii phng trnh
2 2 219 7 22 28 13 43 37 3 3 3x x x x x x x 2
Gii
Nhn xt : 2A A A , du bng xy ra khi v ch khi 0A .
Ta c:
2
2 1 75 75 5 3192 4 4 2
x x x
.
2 2 227 22 28 2 1 3 3 3 3 3 3 3 3x x x x x x x .
2 2 2
2 1 7 7 7 713 43 37 3 2 3 2 3 2 3 22 2 2 2 2
x x x x x x x
.
Cng v theo v cc bt ng thc trn ta c :
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
19
2 2 25 3 7
19 7 22 28 13 43 37 3 3 3 22 2
x x x x x x x x
3 3 3x . Du bng xy ra khi v ch khi:
10
2
2 1 0 1
3 0 2
72 0
2
x
xx
x
x
.
Vy nghim ca phng trnh cho l : 1
2x .
V d 3 : Gii phng trnh
2 22 2 2 2 2 2x x x x 3
Gii
Phng trnh 2 2
3 1 1 1 1 2 2x x . Xt : 1;1u x , 1 ;1v x
2;2u v 2
1 1u x , 2
1 1u x , 2 2u v . Phng trnh 3 tr
thnh u v u v khi u v v cng hng 1 1
01 1
x xx
.
Vy nghim ca phng trnh l : 0x .
Bi tp : Gii cc phng trnh sau
1. 24 6 10 27x x x x
HD: 2VT ; 2VP . p s : 5x
2. 2 32 11 21 3 4 4x x x
HD: 3VP x . p s : 3x .
3. 2 2 2 217 1
13 6 10 5 13 17 48 36 36 8 212 2
x x x x x x x x
HD: 3
62
VT x ; 3
62
VP x . p s : 3
2x .
4. 21 3 2 1x x x x
HD: Xt : 1;1u x , 1 ;1v x . p s : 1x , 1 2x .
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
20
5. 4 3 316 5 6 4x x x
HD: 24 4 3VP x x . p s : 1
2x .
6. 34 1 8 1 1x x
p s: 1
2x .
PHN B: BT PHNG TRNH
Dng I: Phng php bin i trc tip
Ta thc hin theo cc bc sau y
Bc 1: Tm tp xc nh ca bt phng trnh.
Bc 2: Bnh phng, lp phng bt phng trnh cho bin i, ta c bt phng
trnh n gin hn v tm c nghim ca bt phng trnh ny.
Bc 3: Kt hp tp xc nh suy ra nghim ca bt phng trnh.
Ch : Cc bt phng trnh c bn
2
0
0
g x
f x g x f x
f x g x
2
0
0
0
g x
f xf x g x
g x
f x g x
0f x g x f x g x
V d 1 : Gii bt phng trnh
5 2 3 2x x x 1
Gii
iu kin : 5
2 *2
x , khi bt phng trnh 1 tng ng vi bt phng trnh
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
21
2
22
2 3 0
2 3 05 2 3 2 5 2 3 2 2 11 15 2 3
2 11 15 2 3
x
xx x x x x x x x
x x x
2
33
223
32 2
22 6 0
xx
xx
x x
, kt hp vi iu kin * , ta c: 2 2x .
Vy tp nghim ca bt phng trnh l 2;2D .
V d 2 : Gii bt phng trnh
5 1 1 2 4x x x 2
Gii
iu kin : 2 *x , bt phng trnh 2 5 1 2 4 1x x x
2
2 05 1 3 5 2 1 2 4 1 2 4 2
1 2 4 2
xx x x x x x x
x x x
2 10 0 0 10x x x , kt hp vi * ta c : 2 10x .
Vy tp nghim ca bt phng trnh l 2;10D .
Bi tp : Gii cc bt phng trnh sau
1. 22 16 7
33 3
x xx
x x
. p s: 10 34x .
2. 3 2 8 7x x x . p s :4 5
6 7
x
x
.
3. 1
3 12
x x . p s : 8 31
18
x
.
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
22
4. 2 4 3
2x x
x
. p s:
0
1 2
x
x
.
5. 251 2
11
x x
x
. p s:
1 1 52
1 52 5
x
x
.
Dng II: Phng php nhn lin hp
Ta cn ch cc cng thc sau:
A B
A BA B
2A B
A BA B
3 33 32 23
A BA B
A AB B
3
3
3 2 23
A BA B
A AB B
.
V d 2 : Gii bt phng trnh
2
2
221
3 9 2
xx
x
1
Gii
iu kin :
99 2 0
29 2 3
0
x x
xx
*
Bt phng trnh
22
2
2 3 9 21 21 18 2 6 9 2 2 42
4
x xx x x x
x
79 2 4 9 2 16
2x x x . Kt hp vi * ta c tp nghim ca bt phng
trnh l: 9 7
;0 0;2 2
D
.
V d 2 : Gii bt phng trnh
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
23
1 1x x x 2
Gii
iu kin : 1 1x
Bt phng trnh 2 1 1 1 1 1 1 2x x x x x x x x x *
Nu 0x th * lun ng.
Nu 0x th 2 2* 1 1 2 1 1 2 1 4 1 1x x x x x x lun
ng.
Nu 0x th * 1 1 2x x v l v 1 1 2x x lun ng.
Vy tp nghim ca bt phng trnh cho l: 0;1D .
Bi tp : Gii cc bt phng trnh sau
1.
2
41 1
xx
x
. p s: 1 8x .
2. 2 1 2 2x x x . p s: 7 32 2x .
3. 21 1 4
3x
x
. p s:
10
2
10
2
x
x
.
4. 2 1x x x . p s: 2 3 3
3x
.
5. 2
1 2 12 9
xx
x
. p s:
450
8x .
Dng III: Phng php t n ph
Ta thc hin theo cc bc sau
Bc 1: Chn n ph thch hp, tm iu kin ca n ph.
Bc 2: Chuyn bt phng trnh cho v bt phng trnh n ph, gii bt phng
trnh n ph, tm nghim ca n ph.
Bc 3: T tp nghim ca bt phng trnh n ph suy ra tp nghim ca bt phng
trnh cho.
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
24
V d 1 : Gii bt phng trnh
27 7 7 6 2 49 7 42 181 14x x x x x 1
Gii
iu kin : 6
7x
Bt phng trnh 2
1 7 7 7 6 7 7 7 6 182x x x x
t 7 7 7 6x x t vi 0t , ta c bt phng trnh 2 182 0 13t t t
2
6 612
77 7 7 6 13 12
1183 709849 7 42 84 7
x xx x
xx x x
66
7x .
Vy tp nghim ca bt phng trnh l 6
;67
D
.
V d 2 : Gii bt phng trnh
5 1
5 2 422
x xxx
2
Gii
iu kin : 0x
t 1 1
2 . 22 2
t x xx x
2t ; 2 21 1
1 2 2 24 2
t x x tx x
Ta c : 2 22
15 2 2 4 2 5 2 0 2 21
22
t
t t t t t xt x
2 2 32
2 22 4 1 0
32 2 0 222
x x
x x
xx
Vy tp nghim ca bt phng trnh l : 3 3
0; 2 2;2 2
D
.
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
25
V d 3 : Gii bt phng trnh
2
1 1 24
xx x 2
Gii
iu kin : 1 1x
t cos 0;x t t , ta c bt phng trnh : 2
223 2 2 1 2
4
xx
2 22 2
2 4 2os 7 sin2 2 1 os 2 2 2sin sin 14sin 32sin 17 04 4
c t tc t t t t t
2 2sin 1 sin 2sin 17 0t t t lun ng vi 0;t .
Vy tp nghim ca bt phng trnh l 1;1D .
Bi tp : Gii cc bt phng trnh sau
1. 3 1
3 2 722
x xxx
. p s:
8 3 7
2
8 3 70
2
x
x
.
2. 1 3
1 2
x x
x x
. p s:
1 0
1 2
x
x
.
3. 42 3 2 2 3 3 2 2x x x x . p s: 2
2 34
3 47
x
x
.
4. 22
9 1 3 7 1 3 4x x x . HD: t 3 4t x . p s: 4
13
x .
5. 2
1 3 2 3 2 2x x x x . HD: t 1; 3u x v x . p s: 5x .
Dng IV: Phng php chia tp xc nh
Bt phng trnh c tp xc nh D , vic gii bt phng trnh trn tp D gp kh
khn, khi ta chia 1 2 3 .... nD D D D D .
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
26
Trn 1 2, ,.. nD D D ta gii bt phng trnh cho.
Kt hp nghim ca bt phng trnh trn 1 2, ,... nD D D suy ra nghim ca bt phng
trnh cho.
V d 1 : Gii bt phng trnh
2 24 3 2 3 1 1x x x x x 1
Gii
Bt phng trnh 1 1 3 1 2 1 1x x x x x *
Trng hp 1: 1 0 1x x tha mn bt phng trnh *
Trng hp 2: 1x , bt phng trnh * 3 2 1 1x x x v nghim v :
3 2 1 0
1 0
x x
x
.
Trng hp 3: 1x , bt phng trnh * 1 1 1 2 1 3x x x x x
11 2 0 1
21 3 1 221 3 2 1 3 1 2
1 3 3
x xx x x x
x x x x xx x
Vy tp nghim ca bt phng trnh l : 1
; 12
D
.
V d 2 : Gii bt phng trnh
2 2 23 2 4 3 2 5 4x x x x x x 2
Gii
iu kin: 4
1
x
x
Trng hp 1: 4x th 2 1 2 1 3 2 1 4x x x x x x
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
27
2 3 2 4x x x lun ng v : 2 4
3 4
x x
x x
4x .
Trng hp 2: 1x th 2 1 2 1 3 2 1 4x x x x x x *
Nu 1x * ng.
Nu 1x * 2 3 2 4x x x v nghim v 2 4
3 4
x x
x x
.
Vy tp nghim ca bt phng trnh l: 4; 1D .
Bi tp : Gii cc bt phng trnh sau
1. 2 2 28 15 2 15 4 18 18x x x x x x . p s:
3
5
175
3
x
x
x
.
2. 2 2 23 2 6 5 2 9 7x x x x x x . p s:
1
2
5
x
x
x
.
3. 2 23 4 9x x x . p s: 3
13
6
x
x
.
4. 3 21 1 3 1 0x x x x . p s: 1x .
5. 2 2 28 15 2 15 4 18 18x x x x x x . p s: 17
3x .
Dng V: Phng php khng mu mc
Ta thng dng cc phng php sau
Phng php nh gi.
Dng bt ng thc.
Dng hm s.
V d 1 : Gii bt phng trnh
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
28
3 32 8 7 8x x x x x 1
Gii
iu kin bt phng trnh c nghim 0x . Xt hm s 3 32 8 7f x x x x x x
2
233
1 1 3 7' 2 0
2 2 8 3 7
xf x
x x x x
f x l hm ng bin trn 0; m
1 8f ; 8 0 1f x x .
Vy tp nghim ca bt phng trnh l 0;1D .
V d 2 : Gii bt phng trnh
5 1 4 1 3x x x 2
Gii
iu kin 1
4x , bt phng trnh
1 12 5 3 4
x x *
Do 1 1 1 1
4 5 5 4 3 3 44
xx x x
* lun ng.
Vy tp nghim ca bt phng trnh l 1
;4
D
.
V d 3 : Gii bt phng trnh
21 3 2 10 16x x x x 3
Gii
iu kin : 1x ; bt phng trnh 22
3 3 1 2. 3 1x x x x
Xt 3; 1 ; 1;1u x x v . 3 1u v x x ; 22
2 1 1u v x x
http://baigiangtoanhoc.com 14 ch trng tm n thi i hc 2013
Bi ging c cung cp c quyn bi http:// Baigiangtoanhoc.com. Bin son : Nguyn ng Dng- GV chuyn SP-Chuyn gia luyn thi i Hc.
29
Bt phng trnh 3 .u v u v ; m .u v u v .u v u v ,u v cng hng
33 10 5
1 1 1 3
xx xx
x x
.
Vy tp nghim ca bt phng trnh l 5D .
Bi tp : Gii cc bt phng trnh sau
1. 3 541 5 7 5 7 13 7 8x x x x . p s:5
37
x .
2. 22 7 2 7 35x x x x x .p s:
229
012
x
.
3. 21 2 1 2 2x x x . HD: 2
4 21 1 4 0x x . p s 0x .
4. 1 1x x x . p s: 1 0x .
5. 2
1 1 24
xx x . HD:
4 221 1 0
16
xx . p s: 1 1x .