1. CHU DN CUANHA XUT BAN Cun sach Bc vao th ky 21 la bao cao nh ky v tnh hnh phat trin th gii nm 1999-2000 do Ngnhang th gii bin soan va n hanh thang 8-1999. Xem xet bi canh trong o se t ra nhng vn ln cuath ky 21, cun sach xut nhng phng thc tip cn va nhng khuyn ngh nhm ap ng nhng muctiu xa hi quan trong ma phat trin cn phai hng ti. c bit, cun sach trnh bay hai vn ln se nhhnh lai canh quan phat trin khi bc vao thin nin ky mi: toan cu hoa va a phng hoa. Phn tchnhng ni dung chnh, nhng thach thc va c hi cua toan cu hoa va a phng hoa, cun sach gi mnhng giai phap ng pho i vi nhng vn nay, trc ht la nhng giai phap v th ch, ma tt ca nhngnc mun at c nhng tin b trong chin lc phat trin khng th khng quan tm. Ngoai ra, cunsach con co cac ch s chon loc v tnh hnh phat trin th gii nm 1999-2000, mt tai liu tham khao thityu giup ban oc nm bt nhng chiu hng phat trin trong thi gian gn y. Xut ban cun sach nay, chung ti hy vong se em n cho ban oc nhng thng tin phong phu va b chv cac vn ang c nhiu nc quan tm. Mc du cun sach co mt s anh gia va s liu thng k khacvi chung ta, song chung ti vn gi nguyn vn ban oc tham khao. Do iu kin thi gian eo han, chcrng cun sach kho tranh khoi nhng khim khuyt, rt mong c ban oc gop y. Xin trn trong gii thiu cun sach cung ban oc. Thang 12 nm 1999 NHA XUT BAN CHNH TR QUC GIA

2. LI NOI U Bao cao v tnh hnh phat trin th gii 1999-2000, ban th 22 trong b bao cao hng nm nay, noi n canh quan phat trin i thay cua u th ky XXI. T duy v phat trin a tin hoa thanh mt th chu ngha thc dung rng rai, nhn thc c rng phat trin phai i xa hn tng trng kinh t bao gm nhng muc tiu xa hi quan trong: tnh trang oi ngheo c giam bt, cht lng cuc sng c cai thin, nhng c hi c hng mt nn giao duc va y t tt ep hn c nng cao, cung nhiu th khac na. Kinh nghim a day rng bc tin bn vng ti nhng muc tiu nay oi hoi phai c thc hin mt cach hp nht va phai gn cht vi nhng qua trnh m rng, co s tham gia cua ng ao i tng va bao quat rng khp. Khng co mt nn tang th ch vng chc, kt qua cua nhng sang kin tt ep v chnh sach ri se b tiu tan. Nhng bai hoc va hiu bit su sc nay a c ghi vao trong khun kh phat trin toan din ma Ngn hang th gii mi khi xng gn y ng pho vi nhng thach thc cua phat trin, theo mt cach thc hp nht, toan din hn, bng cach a vao nhng kha canh nh s cai quan, nhng th ch phap ly, va nhng th ch tai chnh, trc y thng t c quan tm. Nhn v pha trc, bao cao nay xem xet mi trng trong o se t ra nhng vn ln cua th ky XXI: oi ngheo, s gia tng dn s, an toan lng thc, tnh trang khan him nc, s thay i kh hu, vic bao tn vn hoa. Nhiu th lc hung manh, va lanh lung va mau le, ang nh hnh lai canh quan phat trin. Nhng th lc o bao gm nhng i mi trong cng ngh, s truyn ba thng tin va tri thc, s gia nua cua dn s, cac mi quan h chng cheo nhau v tai chnh trn th gii, nhng oi hoi ngay mt tng v quyn chnh tr va quyn con ngi. Bao cao c bit tp trung vao hai cum thay i: toan cu hoa va a phng hoa, v tac ng tim n to ln cua chung. Nhng cum thay i nay m ra nhng c hi cha tng co cho tng trng va phat trin, nhng chung cung mang theo cung vi chung nhng nguy c bt n nh v kinh t va chnh tr co th lam xoi mon nhng thanh tu cua hang nm tri gian kh. Do nhng anh hng cua chung nay a thy ro, khng ly lam ngac nhin la toan cu hoa va a phng hoa ang la mi quan tm chu yu cua cac nha hoach nh chnh sach trn khp th gii. Ngi ta ca ngi toan cu hoa v no em lai nhng c hi mi cho vic m rng th trng va truyn ba cng ngh va ky nng quan ly, nhng yu t nay n lt chung lai ha hen nng sut ln hn va mc sng cao hn. Ngc lai, ngi ta s va ln an toan cu hoa v s bt n nh va nhng thay i khng mong mun ma no co th em lai: em lai cho nhng ngi lao ng, khin ho s se mt vic lam trc s canh tranh cua hang nhp khu; em lai cho cac ngn hang va cac h thng tai chnh, va thm ch cho ca toan b nn kinh t, khin chung co th b chen ep

3. LI NOI Uva lm vao canh suy thoai v cac lung vn nc ngoai tran vao; va em lai chonhng cai chung toan cu khin chung b e doa theo nhiu cach la se b thay ikhng phng cu van. Ngi ta ca ngi a phng hoa v no nng cao mc tham gia va dnh lucua ngi dn va khin cho ngi dn co nhiu kha nng nh hnh bi canh chocuc sng cua ho hn. Bng cach a n mt chnh quyn phn cp trong o cacquyt nh din ra nhiu hn cac cp di cp quc gia, gn gui vi c tri hn, aphng hoa co th em lai mt s cai quan thch ng hn va hu hiu hn aphng. Cac chnh quyn quc gia co th dung chin lc phi tp trung hoa thaongoi n cho xung t trong nc hoc thm ch cho ni chin. Tuy nhin, nu bthit k tn kem th phi tp trung hoa co th tao ra nhng chnh quyn a phngb qua tai, khng co cac ngun lc va nng lc thc hin cac trach nhim c ban cuaho la cung cp c s ha tng va dch vu cho a phng. Phi tp trung hoa con co the doa s n nh kinh t v m, nu nh cac chnh quyn a phng, do vay nqua nhiu va chi tiu khng khn ngoan, cn c chnh quyn quc gia cu giup. Bao cao nay khng tm cach ca ngi cung nh ln an toan cu hoa va aphng hoa, ma no ch tha nhn toan cu hoa va a phng hoa la nhng th lcmang lai nhng c hi mi, nhng ng thi cung gy ra nhng thach thc mi,hoc nhng thach thc ln hn mt bt n nh v kinh t va chnh tr. Kim chs bt n nh nay va em lai mt mi trng trong o co th thc hin mt chngtrnh ngh s v phat trin nhm nm ly nhng c hi, o se la mt thach thc lnv th ch trong nhng thp ky sp ti. Vic thao lun trong bao cao nay tp trungvao ba kha canh chnh cua toan cu hoa: thng mai hang hoa va dch vu, caclung vn quc t, va cac vn mi trng toan cu, nh nhng him nguy cua sthay i kh hu va s huy hoai tnh a dang sinh hoc. Trong tm thao lun sau ochuyn sang ba kha canh cua a phng hoa: phn cp quyn lc chnh tr cho caccp chnh quyn di cp quc gia, s di chuyn cua dn chung va cua nng lngkinh t tai cac nc ang phat trin v cac khu th, va vic cung cp nhng dchvu cng cng thit yu trong nhng thanh ph ngay mt tng trng nay cua tnglai. Khi thao lun nhng ap ng thch ang v mt th ch i vi nhng thachthc va c hi cua toan cu hoa va a phng hoa, bao cao dn ra mt loat v du cp quc gia va nhng bng chng thc nghim gia cac nc, bao gm canhng trng hp thanh cng ln nhng trng hp tht bai cua phat trin. Khngth co mt cu tra li n gian cho vic i pho vi toan cu hoa va a phng hoa.Ma nhng iu hiu bit thu ao kia phai bt ngun t nhng anh gia thc dungxem nhng iu kin hin thi cua xa hi se anh hng nh th nao n vn schon la chnh sach nao la hp ly, hoc chui chnh sach nay tt hn chui chnhsach kia ch nao, hoc mt s chnh sach co th b sung va h tr nhau nh thnao. Cac cam kt va hanh ng cua chnh quyn trung ng vn la chnh yu trongbt ky chin lc phat trin kha thi nao. Tuy nhin, cac th lc toan cu hoa va aphng hoa co y ch ra rng phn ln cng vic xy dng th ch phat trin se dinra cp siu quc gia hay cp di cp quc gia. Trong ca hai trng hp, cac nccn tp trung vao nhng chin lc phat trin c thc hin bng s thoa thunchung, du la thng qua nhng hip nh quc t gia cac nc, hay thng quanhng dan xp v mt hin phap va t chc gia cac cp chnh quyn va cac thanhphn cua xa hi dn s trong mt nc. ca cp toan cu ln cp a phng,nhng th ch da trn quan h cng s, thng lng, phi hp va quy tc se emlai nn tang cho s phat trin bn vng. iii

4. BAO CAO V TNH HNH PHAT TRIN TH GII 1999-2000 Toan cu hoa va a phng hoa chc se khng bin mt i, hoc ngay ca du i. Chung c thuc y bi cac lc lng nn tang hung manh nh kha nng mi cua cng ngh thng tin va truyn thng, va y thc ngay cang tng cua ngi dn trn toan th gii rng ho co quyn tham gia khng han ch vao chnh quyn va xa hi cua ho. Do toan cu hoa lam cho nhng b phn xa cach nhau trn th gii xch lai gn nhau hn v mt chc nng, va a phng hoa lam tng ln gp bi cac loai mi trng chnh sach, co nhiu kha nng la nhng chnh sach phat trin thanh cng se at c kt qua nhanh hn, trong khi nhng chnh sach tht bai se thy nhng hu qua cua mnh b phi bay nhanh chong hn va cung au n hn. Trong mt th gii nh vy vic thm do nhng cach ng pho v th ch i vi toan cu hoa va a phng hoa, va vic truyn ba rng rai nhng hiu bit o, em lai tim nng to ln cho nhng tin b trong chin lc phat trin - nhng tin b co th mang lai li ch to ln va lu dai cho nhng ngi oi ngheo nht trn th gii. James D. Wolfensohn Chu tch Ngn hang th gii Thang 8 - 1999. Bao cao nay c mt nhom soan thao, ngi ch ao la Shahid Yusuf, cac thanh vin la Anjum Altaf, William Dillinger, Simon Evenett, Marianne Fay, Vernon Henderson, Charles Kenny, va Weiping Wu. Nhom nay cung c s giup cua Mohammad Arzaghi va Stratos Safioleas. Cng trnh nay c tin hanh di s ch ao chung cua Joseph Stiglitz. Trong qua trnh soan thao, bao cao nay a nhn c nhng li khuyn va ong gop ang quy cua Lyn Squire. Timothy Taylor la chu bin chnh. Nhom soan thao c s c vn cua nhom chuyn gia ni ting gm Alberto Alesin, Masahiko Aoki, Richard Cooper, John Dixon, Barry Eichengreen, Jon Elster, Alan Harold Gelb, Harry Harding, Gregory K.Ingram, Christine Kessides, Jennie Litvack, Wallace Oates, Anthony J.Pellegrini, Guillermo Perry, David Satterthwaite, Paul Smoke, Paul Spray, T.N Srinivasan, Jacques Thisse, va John Williamson. Nhiu v khac trong Ngn hang th gii hoc ngoai Ngn hang th gii cung a cung cp nhng li bnh lun hu ch, chun b nhng tai liu c s cung nh a co nhng cng hin khac va a tham d cac cuc hop t vn. Vic soan thao mt s tai liu c s va triu tp mt s cuc hi thao c tin hanh theo ngh cua Quy phat trin ngun nhn lc va chnh sach, chi ph cho vic nay c Chnh phu Nht Ban am nhn va cung c c quan phat trin quc t cua Chnh phu Anh tai tr thm. Nhng v tham gia hoc ong gop cho bao cao nay cung c ghi danh phn Chu thch th muc. Nhom d liu phat trin cung a gop phn cho phn phu luc d liu va chu trach nhim la chon Cac ch s chon loc v tnh hnh phat trin th gii. Rebecca Sugui chu trach nhim lam tr ly iu hanh cua t soan thao. Maribel Flewitt, Leila Search va Thomas A.J. Zorab lam tr ly cho t soan thao. Maria D. Ameal lam nhn vin hanh chnh. C quan dch vu san xut thuc Vn phong xut ban cua Ngn hang th gii chu trach nhim thit k va in n.iv

5. MUC LUCCHU DN CUA NHA XUT BANLI NOI UTNG QUAN NHNG RANH GII CUA T DUY PHAT TRINToan cu hoa va a phng hoaNhng vn siu quc giaNhng vn di cp quc giaBin chnh sach thanh hanh ngM U: NHNG HNG MI CUA T DUY PHAT TRINXy dng da trn nhng kinh nghim phat trin trc y.Nhiu muc tiu cua s phat trinVai tro cua cac th ch trong phat trinThanh tu va tm nhn phat trin toan dinMt th gii ang thay iCHNG 1: TH GII I THAYThng mai quc tNhng lung tai chnh quc tDi c quc tNhng thach thc i vi mi trng toan cuNhng xu hng chnh tr mi cac nc ang phat trinNhng ng lc di cp quc gia mi niNhng iu bc thit i vi cac d thAnh hng i vi chnh sach phat trinCHNG 2: H THNG THNG MAI TH GII: CON NG PHA TRCH thng thng mai toan cu mang lai li ch cho cac nc ang phat trin nh th naoCac c ch cua WTO - cho vic y manh va duy tr c ch t do thng maiDuy tr ng lc cai cach thng maiThng mai quc t va chnh sach phat trin 25 nm ti

6. BAO CAO V TNH HNH PHAT TRIN TH GII 1999-2000CHNG 3: CAC NC DANG PHAT TRIN VA H THNG TAI CHNH TOAN CUTc hi nhp tai chnh quc t ngay cang tngHng ti mt h thng hoat ng ngn hang vng chc va a dangTin trnh thc hin t do hoa tai khoan vnThu hut u t cua nc ngoaiPhuc hi hp tac kinh t v m quc tCHNG 4: BAO V NHNG CAI CHUNG TOAN CUMi lin h gia cac vn mi trng quc gia va toan cuChuyn t hanh ng co tnh quc gia sang hanh ng co tnh quc tCac hip c v tng zn: mt cu chuyn thanh cngS thay i kh huTnh a dang sinh hocKhai thac cac mi lin h gia cac vn mi trng toan cuCHNG 5: PHI TP TRUNG HOA: SUY NGH LAI V VN CHNH QUYNNhng cai c mt y la g?T cai quan tp trung n cai quan phi tp trung hoaCn bng quyn lc chnh tr gia cac li ch trung ng va a phngC cu, chc nng va cac ngun li cua cac chnh quyn di cp quc gia.Lam cho cac chnh quyn di cp quc gia co trach nhimCac chnh sach cho s qua Nhng bai hoc nao cho tng laiCHNG 6: NHNG THANH PH NNG NG NH NG C CUA PHAT TRINCai g lam cho cac thanh ph tng trngVai tro cua chnh quyn quc gia trong th hoaCac chnh sach a phng v tng trng kinh t thCHNG 7: LAM CHO CAC THANH PH TR THANH NI CO TH SINH SNG CChng trnh ngh s v th con dang dHoc qua khCung cp dch vu tai cac nc ang phat trinNhn v pha trcCHNG 8: NHNG TRNG HP NGHIN CU CU TH VA NHNG KHUYN NGHTrit khai thac t do hoa thng mai: Ai CpCai cach cac h thng ngn hang yu kem: HunggariQuan ly v m trong iu kin phi tp trung hoa tai chnh; BraxinCai thin iu kin sinh hoat th: KarachiVun p nhng hp lc nng thn - thanh th: TandaniaCanh quan phat trin bin i bnh minh cua th ky 21Chu thch th mucvi

7. MUC LUCPhu luc cac ch s chon loc v phi tp trung hoa, th hoa, va mi trngCac ch s chon loc v tnh hnh phat trin th giiHP1 Nhng bai hoc rut ra t ng A va ng u2 Vn xa hi, s phat trin va s oi ngheo3 Giai thch kt qua cua an nng lng tai vung chu Phi Nam Xhra4 Khun kh phat trin toan din5 Mt cach tip cn toan din vn phat trin trong nhng Bao cao v tnh hnh phat trin th gii trc y6. Cac th ch, cac t chc va nhng khuyn khch7. Chiu hng bnh tt va cng tac y t8. Phat trin bn vng9 Nguy c khan him nc ngay mt tng1.1 Kinh t hoc v m toan cu v s gia nua12. Mang li quc t ngi Hoa2.1 Thoa thun thng mai khu vc va h thng thng mai toan cu: b sung hay thay thm2.2. Xy dng ch giam nh ky thut i vi chnh sach thng mai: Khun kh hi nhp thng mai va phat trin cac nc chm phat trin2.3 Lao ng tre em: nhiu n u? Co hai nh th nao? Va co th lam g?3.1 Cac khoan vin tr tip tuc gi vai tro3.2 Cai g khin khung hoang tai chnh ly lan?3.3 Chnh quyn di cp quc gia cung gp phai vn v cam kt.3.4 Giam nhe vn cam kt: vai tro cua Ngn hang th gii4.1 Nhng vn mi trng toan cu4.2 Gn gi nhng cai chung cua ai dng: kim soat vic anh cac qua mc4.3 Quy v phng tin cho mi trng toan cu4.4 Cac t chc phi Chnh phu (NGOS) va nhng n lc bao tn mi trng quc t4.5 Chi ph v nng lng co th tai sinh c ha thp4.6 Cac sc thu va han ngach nhm ha thp lng kh thai4.7 Nhng bin phap thng mai trong cac hip nh mi trng quc t5.1 Phi tp trung hoa vi t cach chuyn giao quyn lc5.2 Nam Phi va Ugana: thng nht t nc thng qua phi tp trung hoa.. 5.3 Bxima - Hecxgvina va tipia: phi tp trung hoa nh mt s ap lai tnh a dang chung tc5.4 n : mt lin bang phi tp trung hoa?5.5 Phi tp trung hoa tai Trung Quc5.6 Tai tr cac cp chnh quyn trung gian5.7 t chic xe trc con nga: phi tp trung hoa tai nc Nga6.1 Thanh ph va khu th: mt s nh ngha6.2 Cac mi lin h nng thn - th6.3 S phn tan cua cng nghip tai Han Quc6.4 Chu Phi: th hoa khng co tng trng vii

8. BAO CAO V TNH HNH PHAT TRIN TH GII 1999-20006.5 S phat trin cua thanh ph va th trng t ai6.6 Chu ngha khu vc va phat trin kinh t a phng: nhng bai hoc cua Chu u6.7 Anh hay hiu bit nn kinh t cua anh: tm quan trong cua thng tin kinh t a phng7.1 Mt s khng cn i v khng gian: cac c dn kampung cua Jakarta7.2 Hai Phong: t quan h cng s vi ngi tiu dung7.3 Manila: mt hnh anh sang ngi cua cng ty dung lam nhn t khuyn khch nhm giam bt s nhim7.4 Thm Dng: phuc li xa hi trong mt thanh ph cng nghip ang vt ln7.5 Bangalore: phiu bao cao cua cng dn8.1 Nm trng hp nghin cu cu th8.2 Cng hoa Trp Aicp nhn ai th8.3 Hunggari nhn ai th8.4 Braxin nhn ai th8.5 Pakixtan nhn ai th8.6 Tandania nhn ai thBIU 1 May vi tnh ang lin kt th gii2. Khng phai tt ca ma mi ch co mt s nn dn chu a phi tp trung hoa mt phn quyn lc chnh tr3. Thng mai tng trng nhanh hn nhiu so vi thu nhp quc dn cac nc ang phat trin4. S lng cac nc tham gia T chc thng mai th gii ang ngay cang tng ln5. Lung vn t nhn cho cac nc ang phat trin a tng ln manh me... 6. Con nhiu nc va nhiu nn dn chu7. Dn s th tng - trc ht cac nc ang phat trin8. Chnh lch thu nhp cua cac nc giau va cua cac nc ngheo tip tuc tng9. Ch ring u t khng thi th khng th quyt nh nhng bin i cua tng trng10 T vong tre em giam trong nhiu nc ang phat trin t 1980 n 1995, mc du thu nhp khng tng11. S ngi ngheo trn toan th gii a tng va mt s vung ty l ngi ngheo cung tng12. Tui tho a tng cao mt s nc, nhng lai giam mt s nc khac1.1 Xut khu dch vu thng mai a tng vot nhiu vung t 19901.2 Ngay cang nhiu cac nc ang phat trin cam kt cai cach thng mai1.3 Nhng khoan tin cho vay khng thu hi c co th chim ti 50% tng s tin ngn hang cho vay vao nh cao cua cuc khung hoang ngn hang1.4 Giai quyt nhng cuc khung hoang ngn hang co th tn kem ti 40% GDP1.5 u t trc tip cua nc ngoai khng bin ng nhiu bng cac khoan cho vay cua ngn hang thng mai va tng cac lung danh muc tai san1.6 Nhit ang tng do nng cac kh thai gy hiu ng nha knh tng ln1.7 Thm nhiu nc ang tr thanh nc dn chu1.8 Hu ht c dn th sinh sng cac nc ang phat trin1.9 Chu A va Chu Phi mi bt u chuyn sang th hoaviii

9. MUC LUC1.10 S gia tng ln nht cua dn s th trong thi ky 1980-2020 din ra Chu Phi va Chu A2.1 T nm 1970, ngoai thng tng ln hu ht cac khu vc ang phat trin2.2 Xut khu cua th gii ngay cang tun theo cac quy nh cua WTO, c bit la xut khu t cac nc ang phat trin2.3 Trong thp ky 1990, thm nhiu hip nh thng mai khu vc (RTAS) co hiu lc hn bt ky thi gian nao trc y2.4 Nhiu nc ang phat trin a bt u t do hoa trc khi kt thuc Vong am phan Urugoay2.5 Co phai nhng ngi tham d cuc chi ngang sc ai din Chu Phi T chc thng mai th gii (WTO2.6 c cu xut khu nhiu nc ang phat trin a chuyn i trong vong 10 nm qua2.7 Nhng nc va t chc s dung mi a khi xng cac trng hp chng pha gia ngay cang tng trong thi ky 1987-97.2.8 Khi tin hanh iu tra chng pha gia, cac nc cng nghip ln cac nc ang phat trin nhm vao nhau hu nh khng ai kem ai2.9 Nhiu nc anh thu nng phm trong vong am phan Urugoay mc cao hn nhiu so vi mc thu thc t c tnh thi ky 1986-882.10 Xut khu dch vu thng mai tng khp cac khu vc t 1985 n 19873.1 T 1980, lung u t trc tip nc ngoai va chng khoan rong sang cac nc ang phat trin tng rt manh3. 2 Cac cng ty thuc cac nc ang phat trin ang phat hanh tin cho vay trn quc t nhiu hn trc3.3 Mt ngun vn ln ngay cang tng t cac quy quan ly theo th ch c u t ra nc ngoai3.4 Mt vai nc ang phat trin nhn c phn ang k u t trc tip nc ngoai a vao ngoai cac nc cng nghip nm 1997.3.5 Vai tro trung gian cua ngn hang ni ro bng vic chim ty trong ln trong khu vc tai chnh cua cac nc ang phat trin4.1 S thay i kh hu lam thit hai san lng cua cac vu mua, c bit tai cac nc ang phat trin4.2 Nng nhng cht lam giam sut dn trong kh quyn ban u tng ln, ri bt u giam xung4.3 Mt met gia tng cua mc nc bin se lam giam i xp x mt na san lng lua cua Bnglaet4.4 Mc tiu thu nng lng tai cac nc ang phat trin d kin se vt mc tiu thu tai cac nc cng nghip4.5 Cac nc co thu nhp cao dung nng lng vi cng cao hn nhng nc tai nhng vung co thu nhp thp5.1 Chi tiu cp di cp quc gia chim mt phn nho trong chi tiu cng cng, ngoai tr tai nhng nc cng nghip va nhng lin bang ln5.2 Cac chnh quyn a phng khng bao gi kim soat c mt phn ln tai nguyn cng cng6.1 th hoa lin quan cht che vi tng trng kinh t6.2 Hu ht s dn th trn th gii sng tai cac thanh ph c nho va va trong nm 19956.3 Nhng thanh ph nho co s dn tng nhanh nht, va nhng thanh ph ln co s dn tng chm nht, t 1970 n 19906.4 Khi cac nc phat trin ln, phn cua chnh quyn trung ng trong u t cng cng giam xung7.1 Ngay ca nhng nc co thu nhp thp cung co th at c nhng mc cao v dch vu c ban v nc va v sinh7.2 Kha nng co nha chnh lch nhau ang k tai cac mc thu nhp thp8.1 S dn Tandania ngay cang c th hoa ix

10. BAO CAO V TNH HNH PHAT TRIN TH GII 1999-2000BANG1.1 Vn u t trc tip cua nc ngoai toan th gii, 19971.2 Phi tp trung hoa chnh tr va chc nng trong cac nn dn chu ln, nm 1997..2.1 Bao cao hoat ng chng pha gia cua cac thanh vin GATT va WTO, 1987-972.2 Ty trong xut khu phu tung va linh kin, 19955.1 C cu cac chnh quyn di cp quc gia tai cac nc dn chu ln5.2 Vic kim soat vay mn di cp quc gia tai nhng nc chon loc... 7.1 Ty l t vong tre em, Bnglaet, 1990 Nhng nh ngha va chu thch d liu Cac nc thuc cac nhom phn chia theo thu th c dung thun tin goi cac nn kinh t co thu nhp nhp va khu vc trong ban bao cao nay c lit k cao. Nhng con s la la la My theo thi gia, tr trng trong bang Phn loai cac nn kinh t cui Cac ch s hp c ghi khac i. Di y la cac ch vit tt: chon loc v tnh hnh phat trin th gii. Vic phn loai theo thu nhp da trn c s thu nhp quc dn tnh AIDS Hi chng suy giam min dch mc phai. theo u ngi; cac ngng phn loai thu nhp CDF Khun kh phat trin toan din. trong ln xut ban nay c a vao phn Gii thiu Cac ch s chon loc v tnh hnh phat trin th gii. FDI u t trc tip cua nc ngoai. Ch s bnh qun cua nhom c nu ra trong cac biu va bang th khng phai la nhng ch s bnh GATT Hip nh chung v thu quan va thng mai. qun khng gia quyn cua cac nc trong khu vc GDP Tng thu nhp quc ni. nu khng c chu thch ngc lai.T cac nc dung y noi n cac nn kinh t khng bao ham mt GNP Tng thu nhp quc dn. s anh gia nao cua Ngn hang th gii v quy ch phap ly hoc cac quy ch khac cua mt lanh th. Thut NIE Nn kinh t mi cng nghip hoa. ng cac nc ang phat trin bao gm cac nn kinh NGO T chc phi chnh phu. co thu nhp mc trung bnh hoc mc thp, do o no bao gm ca cac nn kinh t trong qua trnh chuyn OECD T chc hp tac va phat trin kinh t. i t nn kinh t k hoach hoa tp trung gp nh vy tin cho phn loai. Thut ng cac nc tin tin co PPP Bnh gia hi oai theo sc mua thc t. WTO T chc thng mai th gii.x

11. TNG QUAN Canh quan phat trin bin chuyn ang lam cho cac nha hoach nh chnh sach phai ng u vinhng th thach mi cp toan cu va a phng. Bao cao nay a vach ra con ng tin ln pha trcbng cach phn tch nhng ng net cua canh quan mi, ng thi rut ra nhng bai hoc t qua kh. Bantng trnh nay con xem xet ng lc th hin cp siu quc gia va cp di cp quc gia. No cung a ranhng quy tc va cu truc mi tao c s cho chnh sach phat trin trong th ky XXI. Nm mi nm kinh nghim phat trin a em lai bn bai hoc ph phan. Th nht, s n nh kinh tv m la tin c ban at c s tng trng cn thit cho phat trin. Th hai, s tng trng khnggiam thiu; phat trin phai nhm ap ng trc tip nhu cu cua con ngi. Th ba khng ch ring mt chnhsach nao co th tao ra c s phat trin, ma cn phai co mt cach tip cn thu ao va toan din. Th t, cacvn lin quan ti th ch; s phat trin bn vng thng bt ngun t nhng quy trnh co tnh bao quatrng rai v mt xa hi va t s bt kp vi nhng thay i cua hoan canh. Nhng hiu bit thu ao nay la chnh yu Ngn hang th gii d kin cng vic cua mnh trong thky XXI cung nh tm cach i pho vi nhng thach thc c ban cua phat trin trong tng lai. Hn na, giam c oi ngheo, nhng thach thc nay phai bao gm nhng vn nh an toan lng thc, s khanhim nc va s gia nua cua dn s, s tn tht v vn hoa cung nh s xung cp v mi trng. Phai ng u vi nhng th thach nay ngay ca khi nhiu lc lng a nh hnh lai a hnh phattrin: cac phat kin mi trong cng ngh, s truyn ba rng rai kin thc, tng trng dn s va s tp trungdn s cac thanh ph, vn hi nhp vao nn tai chnh th gii va nhng yu cu ngay cang gia tng vquyn chnh tr va quyn con ngi. Mt s lc lng trong s o, v du nh s gia tng dn s th phat trint t, khin cho cac nha hoach nh chnh sach co thi gian ap ng. Nhng yu t khac, v du nh khunghoang tai chnh, co th pha huy nn kinh t co b ngoai khoe manh trong chc lat ma khng h canh bao g,tr trng hp co sn cac bin phap d phong t trc. Mt s khac gy ra nhng thach thc, v du nh phucli xa hi, mt vn ma hu ht cac quc gia co th t mnh giai quyt c. Con nhng vn khac chnghan, nh s thay i kh hu toan cu, th se vt qua kha nng cua mi mt quc gia va oi hoi mt s thoathun quc t. Nu c x ly tt, nhng th lc nay co th cach mang hoa nhng trin vong cho phat trin va phuc lixa hi. Tuy nhin, cung chnh nhng th lc nay co th tao ra s bt n nh va nhng au kh cho con ngi,ma mt quc gia ring le khng th khc phuc c. Bao cao nay xem xet nhng bin i a c phat ng vi t cach s ong gop - va ca s biu hin - chohai hin tng: toan cu hoa va a phng hoa. Toan cu hoa phan anh s hi nhp tin b cua cac nn kinht th gii, no oi hoi chnh phu cac nc phai vn ti cac i tac quc t, va o la cach tt nht quan lynhng bin i anh hng ti thng mai, lung tai chnh va mi trng toan cu. a phng hoa phan anhmong mun ngay cang tng cua con ngi co ting noi nhiu hn trong chnh phu cua ho, -no biu hin chnh

12. BAO CAO V TNH HNH PHAT TRIN TH GII 1999-2000no trong vic khng nh tnh c trng khu vc. a phng hoa thuc y chnh phu cac nc i xung titn cac khu vc va cac thanh ph nh la mt cach tt nht quan ly nhng thay i anh hng ti chnh trtrong nc cung nh ti cac m hnh tng trng. ca hai cp siu quc gia va di cp quc gia, cac thch v quan ly, am phan, hp tac va quy nh u ong vai tro quyt nh trong vic thuc y th cn bngmi trong nc va gia cac nc vi nhau, va cung tao ra mt mi trng n nh co th thc hin cacchng trnh phat trin.Nhng ranh gii cua t duy phat trin Khi th ky XX sp kt thuc, dong chu lu cua t duy phat trin a tin hoa thanh mt th chu nghathc dung rng rai. Cung nh i vi nhiu vn khac, mun hiu bit su sc hn v phat trin th phaitha nhn rng nhng nim tin su rng nhiu khi lai khng toan din, rng nhng tng nc cua s phc tapthng nm ngay di b mt bn ngoai, va rng s khn ngoan thng tuy thuc vao nhng iu kin cu thv thi gian va a im. Trong nhng thp ky gn y, ca kinh nghim ln hiu bit tr tu a tach t duyphat trin ra khoi nhng cuc ban cai v vai tro cua nha nc va th trng, cung nh vic tm kim mtphng k chnh sach bao trum duy nht. Vn u t vao vn con ngi va vn vt cht chng han, se kch thch c s tng trng kinh t va,theo quy lut chung, chng c qua thc nghim a ung h gia thuyt nay. Nhng trong mt s trng hp,mc u t cao va giao duc cha u tao ra tng trng nhanh. Mt bai hoc tng t nh th cung ungvi cac chnh sach v cng nghip. Nhiu nc sau khi th nghim vic tr cp xut khu a i n quyt nhrng, tr cp nh vy ch la giau cho nhng chu kinh doanh, ch t co tac dung trong vic thuc y tngtrng kinh t. Ho thy rng tr cp cng nghip la y nh tt nhng lai tr thanh mt dang phuc li chungph pham, o la cach h tr tn kem cung cp s ung h cua ngi ong thu cho nhng vic lam ring cuamt s rt t nganh cng nghip. Th nhng nn kinh t cua cac nc ng A nh s dung tch cc tr cpxut khu va phn phi tn dung lai trai qua bc t phat bn vng, manh me nht trong s phat trin kinht ma th gii c chng kin trong nhiu thp ky qua. Va Trung Quc, mt nc chim ti 40% s dn cuacac nc co thu nhp thp trn th gii, a at c thanh tu kinh t ang chu y do da vao mt chin lcphat trin ap dung co mc t do hoa th trng va t nhn hoa. S tht bai cua cac nn kinh t k hoach hoa tp trung trong vic ui kp cac nn kinh t theo nhhng th trng a chng to ro rng k hoach hoa toan b nn kinh t vao cp trung ng khng phai la conng hu hiu cho phat trin lu dai. Nhng kinh nghim cua Nht Ban, ng A va Trung Quc a ch rorng i vi mt nc co th co s can thip cua chnh phu ma vn at c s tng trng kinh t cc kynhanh chong trong nhiu thp ky. Braxin cung phat trin nhanh chong trong nhng nm 1960 mt phn cung nh vic s dung rng raichnh sach thay th nhp khu. Nhng chnh sach nay chc chn to ra hu ch i vi Bra xin thi im o,- t nht th chung cung khng ngn can s tng trng bt phat - nhng s thanh cng nay khng co nghala nhng chnh sach tng t nh th se co y ngha vi cac nc khac hoc ngay ca vi Braxin trong ba thpky tip sau. Cung tng t nh vy, mt s chnh sach a giup Nht Ban phat trin trong nhng nm 1950va 1960 tao ra s tng trng ng A vao nhng nm 1970 va 1980, khi nn s bung n kinh t TrungQuc vao nhng nm 1980 va 1990, u mang tnh c trng v thi gian va a im. Nhng chnh sach nayco th khng co tac dung cac nc khac, cung khng chc phu hp trong nhng thp nin m u th kyXXI. bt ky mt nc nao, s tin b cung u phu thuc vao mt chui cac yu t va vao s chuyn dchhnh th cua chung din ra qua cac thi ky. iu cn thit la phai khc phuc c nhng cuc ban cai v vaitro cua chnh phu va th trng, phai tha nhn rng chnh phu va th trng cn b sung ln nhau, va chmdt nhng li khng nh rng moi s can thip cu th bng chnh sach - trong giao duc, y t, th trng vnhoc bt ky lnh vc nao khac - la cng thc thn ky khuyn khch s phat trin moi luc, moi ni. S chuyndch o cua t duy phat trin co th c tng kt trong bn gia nh sau:2

13. TNG QUAN S phat trin bn vng co nhiu muc tiu. Nng cao thu nhp tnh theo u ngi ch la mt trongnhiu muc tiu phat trin. Cai thin cht lng cuc sng bao gm cac muc tiu cu th hn dch vu y t va chi giao duc tt hn, s tham gia rng rai hn vao i sng xa hi, mi trng sach se s cng bng cho cacth h v.v. Cac chnh sach phat trin phu thuc ln nhau. Khng th co mt chnh sach phat trin n le nao co thtao ra s thay i ln trong mt h thng chnh sach kem thun li. Cac nc cn mt tng th chnh sachng b va nhng mi trng th ch tao ra nhng giai phap tt, han ch ti mc thp nht nhng khuynkhch sai lm, kch thch s sang tao va tao thun li cho s tham gia. Chnh phu ong vai tro cc ky quan trong trong phat trin, nhng khng th co nhng quy tc n gian hng dn ho phai lam g. Ngoai nhng quy tc chung a c tha nhn th vai tro cua chnh phu i vinn kinh t cung co nhng khac bit, tuy thuc vao kha nng va trnh phat trin cua t nc, tuy vaonhng iu kin bn ngoai va rt nhiu nhng yu t khac. Cac qua trnh cung quan trong nh cac chnh sach. Nhng thanh tu cua cac chnh sach da vao cac quatrnh co tnh nht tr, tnh tham gia ng ao va tnh cng khai d c gi vng hn. Cac th ch cai quan tthin thn cho nhng quy trnh nh vy la ti cn thit cho phat trin va cn bao gm ca nhng quan h itac cua tt ca cac thanh phn trong xa hi dn s.Tao ra nhng ng hng ch ao mi cho phat trin Di anh sang cua nhng gia nh nay, Ngn hang Th gii ang a ra mt khun kh phat trin toandin ap ng mt s muc tiu: lam ro trong tm cac muc tiu ln cua phat trin, tng cng tnh ng btrong hoach nh chnh sach nhn manh cac qua trnh th ch duy tr phat trin va lin kt cac n lc phattrin. Khun kh phat trin nhn manh nhn thc ngay cang tng, rng nhiu yu t tao thanh quy trnhphat trin phai cung c k hoach hoa va c iu phi at c kt qua tt nht - va i khi nhm atc moi kt qua co th co. Mt an xy dng trng hoc la mt v du tt. Xet v mt vt cht, dng ln mtngi trng ch la bc m u. Nng cao trnh giao duc con phu thuc vao nhiu yu t khac, nh mt cch hu hiu cho vic tuyn la, ao tao, lng giao vin phu hp va co ngun tai chnh mua u sach giaokhoa va vt dung khac. Cai ung vi an xy dng trng hoc th cung ung vi cac chng trnh t nhn hoa, cac mang lian toan xa hi va cac chng trnh nng lng bn vng. Cac yu t b sung gia cac an va gia cac quatrnh la cc ky cn thit i vi s thanh cng. Mt khun kh phat trin toan din lam cho cac yu t b sungnay tr nn ro rang thng qua vic nu bt mi quan h gia cac kha canh cua phat trin nh con ngi, vtcht khu vc va cu truc. Kha canh con ngi va kha canh vt cht cua s phat trin a c bit n kha ro. Kha canh khu vcnhn manh tm quan trong cua cac yu t an cheo nhau, nh iu phi, quan ly, va duy tr mt mi trnghu hiu i vi kinh doanh t nhn cung nh cac sang kin cng ng. Kha canh cu tru xoay manh vao scn thit phai quan ly tt, a ra cac quyt nh thng thoang cac qua trnh phap ly va xet x hu hiu va cach thng quy ch ro rang. Nhn thc o v nhng quy tc va cac qua trnh, nh mt c s rt cn thit chophat trin bn vng, em lai thm mt tm voc mi cho dong chu lu cua t duy phat trin. Nhng yu t trn khng phai la mt danh muc y u v tt ca cac iu lin quan ma s phat trin cnbao gm. Nhng vn v gii va bnh ng khng th thiu trong tng b phn cua khun kh phat trin.Hn na, nh a cp trn y, n nh kinh t v m la iu kin cn thit cho s thanh cng cua moi sangkin v phat trin. Tm quan trong cua mi mt trong s nhng iu lin quan o i vi tng nc phu thucvao nhng c thu v mt thi gian va a im. Moi nc u co li ch trong vic xac nh va u tin nhngiu cn lam - mt th thach lam bc l nhng yu kem v quan ly va kinh t cung nh nhng tht bai v th 3

14. BAO CAO V TNH HNH PHAT TRIN TH GII 1999-2000ch can tr phat trin y u.Xy dng cac th ch va cac quan h i tac S phat trin co hiu qua oi hoi mi quan h i tac cac cp quan ly khac nhau, cac khu vc tnhn, cac nhom tai tr va xa hi cng dn. Mt chin lc phat trin toan din la rt kho cho moi cp hay moilnh vc quan ly nao o, hoc mt nha tai tr n le nao. Chnh phu cac nc cn hng dn cho cac c quanva cac t chc phi hp cac n lc cua ho nhm gat bo nhng ach tc trong phat trin. Mt nn mong vng chc cua cac t chc hoat ng co hiu qua va cac th ch co nng lc la iu kintin quyt cho phat trin. Trong ng canh nay th cac th ch la tp hp nhng quy tc quan ly hoat ngcua cac ca nhn va cac t chc cung nh s tng tac cua tt ca cac thanh vin co lin quan va cac cuc thngthuyt cua cac bn tham gia. Noi mt cach cu th, cac nc cn nhng th ch giup tng cng sc manh cuacac t chc va thuc y s quan ly tt, cho du vic o c tin hanh thng qua lut phap hay cac quy ch,hoc thng qua s lin kt hanh ng cua nhiu ngi tham gia, nh cac hip c quc t va mi quan h itac cng - t a thc hin. Cac qua trnh da trn quy tc lam tng tnh cng khai cua nhng chnh sach ac ra nhm tao ra nhng kt qua mong mun, va cua nhng t chc c ap dung thc hin chung. Thng ip cua bao cao nay la s ap ng mi v th ch cn thit trong mt th gii ang toan cu hoava a phng hoa. Toan cu hoa oi hoi chnh phu cac nc phai tm kim s thoa thun vi cac i tac -chnh phu cac nc khac, cac t chc quc t, cac t chc phi chnh phu va cac cng ty a quc gia - thng quanhng th ch siu quc gia. Khu vc hoa yu cu chnh phu cac nc at c s thoa thun vi cac vung, cacthanh ph thng qua cac th ch di cp quc gia v cac vn nh cung nhau chia se trach nhim i vivic nng cao cac ngun thu nhp. Ca hai vn toan cu hoa va a phng hoa thng oi hoi nhng apng vt xa kha nng kim soat cua chnh phu tng nc. Tuy nhin chnh phu cac nc vn ong vai tro chucht trong vic hnh thanh cac chnh sach phat trin trong mt mi trng gii han, go bo, va xac nh lai vaitro cua ho. Trong mt th gii co quan h chng cheo nhau, trong o cac nc vn co th tip tuc b chia nho,cac chng trnh ngh s v phat trin vn phai ap ng nhng yu cu co tnh toan cu va tnh a phng.Toan cu hoa va a phng hoa Nhng tin b v cng ngh truyn thng a giup ta trong giy lat bit c nhng iu ang xay ratrong mt h gia nh, mt x nghip hoc trn mt th trng chng khoan cach xa na vong trai t. Tmquan trong cua dch vu va thng tin lin lac ngay cang tng trong nn kinh t th gii co y noi rng mt ty lngay cang tng v gia tr kinh t se tr nn khng quan trong - ngha la thng tin co th c truyn qua capsi quang, ch khng phai qua tau ch hang. ng thi s tin b trong mang li giao thng va cng nghcung lam giam chi ph vn chuyn hang hoa bng ng thuy, ng khng va ng b; va nhng cai tin vcng ngh thng tin lam cho ngi ta lin h vi nhau d dang hn (Biu 1). Cac cng ty a quc gia hinnay ang da trn mt nn san xut moc xch ni kt nhiu nc vi nhau. Vt liu th va cac linh kin co th hai nc khac nhau va lai c lp rap mt nc khac, trong khi vic tip th va phn phi lai xay ra nikhac. V du nhng quyt nh cua ngi tiu dung London hoc Tokyo tr thanh thng tin tac ng trctip n cac san phm ang c ch tao - va cac kiu dang anh hng n no - trn toan th gii. Trnh giao duc ngay cang cao, nhng i mi v cng ngh a cho phep cac y tng c truyn barng rai, va s tht bai cua hu ht cac nn kinh t k hoach hoa tp trung a thuc y a phng hoa. Chnhquyn cac nc a ap lai vic thuc y nay theo nhiu cach khac nhau. Co thm nhiu nc tr thanh ncdn chu, va s tham gia v mt chnh tr thng qua bu c a c m rng ca hai cp: quc gia va di cpquc gia. Chnh phu cac nc ang ngay cang chia se trach nhim va thu nhp vi cac cp chnh quyn dicp quc gia, cac cp chnh quyn nay th gn gui hn vi qun chung ang chu anh hng bi cac quyt nhchnh sach (Biu 2) Ngi ta cung ang thanh lp cac t chc phi chnh phu thc hin cac muc tiu nhcai cach chnh tr, bao v mi trng, bnh ng gii va mt nn giao duc tt hn.4

15. TNG QUAN Toan cu hoa va a phng hoa la nhng Biu 1 thut ng tao ra nhng phan ng rt manh, k May vi tnh ang lin kt th gii ca tch cc ln tiu cc. Toan cu hoa c ca ngi v no mang lai nhng c hi mi, nh m ng ti cac th trng va chuyn giao cng ngh - nhng c hi ha hen nng sut lao ng cao va mc sng cao hn. Nhng ng thi ngi ta cung s va nhiu khi ln an no, bi v i khi no gy ra s bt n nh va nhng thay i khng mong mun. No lam cho cng nhn phai canh tranh vi hang nhp khu, iu o co th e doa cng n vic lam cua ho; no pha hoai ngn hang va thm ch ca nn kinh t khi ngun vn nc ngoai khng ch chung. Khu vc hoa cung c ca ngi v no gia tng mc tham gia quyt nh chnh sach va mang n cho con ngi nhiu c hi hn nh hnh bi canh cho cuc sng cua mnh. Bng cach phn cp quan ly, cang co nhiu cac quyt nh Ngun: Network Wizards, Internet Domain Survey, thang 1, 1999 c thc hin cp a phng, gn gui hn vi (www.nw.com) cac c tri. Khu vc hoa a tao ra c s quan ly thch ng va co hiu qua, nhng no cung co thgy nguy hai n tnh n nh cua nn kinh t v m.V du nh khi cac chnh quyn a phng vay nqua nhiu va chi tiu khng thn trong th chnhquyn trung ng phai vin tr. Bao cao nay khng ca ngi ma cung khng lnan toan cu hoa va a phng hoa. ung hn, no chxem xet chung nh la nhng hin tng ma khngmt chng trnh ngh s v phat trin nao co th boqua. Trong khi cac chnh quyn trung ng vn lachnh yu trong nhng n lc phat trin th toan cuhoa va a phng hoa lai oi hoi ho cam kt xy dngnhng th ch c ban cac cp siu quc gia va dicp quc gia, tao ra c li ch cua tng trngtrong th ky XXI.Nhng vn siu quc gia Chnh quyn trung ng tt se tht vong khi ipho vi toan cu hoa, va s tht vong nay se tng lngp bi i vi nhng nn kinh t ang phat trin coquy m nho. Nhng nhng nc nh vy a c ng vng at c anh hng nhiu hn t nn tai chnhva thng mai quc t so vi cac nc ln hn, bi v ho phai i mt vi ngun lc va sc ep v quy m thtrng cht che hn. ng thi cac nn kinh t nay cung cam nhn manh me c bt c s tan phat nao donn kinh t toan cu gy ra. Mt cn st kinh t co th cam nhn nh mt gn song ln tn i vi mt ncco nn kinh t ln nh My, hoc ngay ca i vi mt nc ang phat trin co nn kinh t tng i ln nh 5

16. BAO CAO V TNH HNH PHAT TRIN TH GII 1999-2000Braxin, nhng no lai la cn song thn i vi nn Biu 3kinh t co quy m nh Gana hay Bnglaet. Khi Thng mai tng trng nhanh hn nhiu so vi cp ti nhng vn mi trng th chnh phu thu nhp quc dn cac nc ang phat trincac nc thng tp trung cn nhc ky cac vn trong nc, v du nh xac nh vic ap dung cactiu chun nhim nh th nao i vi cac khuvc trong nc. Nhng nu cac nc ang phattrin khng hoat ng theo nhng thoa c quct, th ho co rt t kha nng ng u vi cac vn mi trng trn toan cu, nh nguy c thay ikh hu. Bao cao nay xem xet ba vn cua toancu hoa: thng mai, cac lung tai chnh va nhngthach thc v mi trng.Thng mai Trong nhng nm gn y, thng mai quct phat trin nhanh hn so vi nn kinh t th giichc chn rng xu th nay vn con tip tuc (Biu 8). i vi cac nc ang phat trin, thng maila phng tin chu yu thc hin li ch cua toan Ghi chu: Thng mai la tng cua kim ngach xut khucu hoa. Nhp khu lam tng thm tnh canh tranh va kim ngach nhp khu cac hang hoa va dch vuva tnh a dang cua th trng ni a, mang lai lich cho ngi tiu dung, con xut khu m rngcac th trng nc ngoai, mang lai li ch cho kinh Biu 4doanh. Nhng iu con quan trong hn co th la, S lng cac nc tham gia T chc thng maithng mai a giup cac cng ty trong nc tip xuc th gii ang ngay cang tng lnvi nhng thc tin tt nht cua cac cng ty ncngoai va nm bt c yu cu cua nhng khach S nc thanh vin GATT/WTOhang kho tnh, khuyn khch tao ra hiu qua caohn. Thng mai a giup cac cng ty co c hi caitin ngun vn u vao nh may moc cng cu, cungnh tng nng sut lao ng. Thng mai cungkch thch s phn phi lai sc lao ng va vn chonhng khu vc co nng sut lao ng tng i caohn. c bit, no giup chuyn dch mt s hoat ngdch vu va ch tao t cac nc cng nghip sangcac nc ang phat trin, tao nhng c hi mi chotng trng. Vic sang lp T chc thng mai th gii(WTO) vao nm 1995 da trn Hip nh chung vthu quan va thng mai (GATT) va o la bctin a phng gn y nht tao ra mt mitrng co li cho trao i hang hoa va dch vu (Biu 4). Nhiu bin phap quan trong khac cung phai Ngun: WTO, Annual Report, nhiu n mc tun thu gi c a cai cach. Cac cuc am phan thng mai trong tng lai oi hoi mt chng trnh ngh s co tm nhn xa nhmat c t do hoa thng mai rng ln hn, nu mun mt ln na at c nhng thanh cng nh trcy, khi m ca cac th trng. Vong am phan Thin nin ky, theo d kin, se c tin hanh vao thang 116

17. TNG QUANnm 1999 di s bao tr cua WTO, co th la cuc th nghim u tin cua chng trnh ngh s nay. Giamhang rao thng mai trong cng nghip va dch vu vn la nhng cai phai c u tin hn trong danh mucu tin. Vic bun ban cac san phm nng nghip la khu vc tao ra cho nhng nn kinh t ang phat trinnhng c hi thc s - nu nhng c hi nay khng b can tr bi nhng hang rao thng mai cua nhngnc giau co. Thng mai dch vu la vn na cn phai cp ti. Nh nhng tin b trong cng nghthng tin va lin lac, nganh thng mai a nhanh chong tng ln: 25% ch tnh ring nhng nm gia 1994va 1997. Hnh thc thng mai nay a tao ra mt s c hi na cho cac nc ang phat trin co th d dangtao ra nhiu loai dch vu a chung. Cac nc phai tng cng s dung c ch WTO. V du, mt nc mun tng cng cam k giam (hocduy tr) hang rao thng mai thp, th co th troi buc thu quan cua mnh bng cac kt hp quyt nh hathu quan vao cung nhng ngha vu quc t cua mnh tai WTO. Ngay cang co nhiu nc coi WTO va cacnguyn tc thng mai quc t la nhng c ch tin ti cac muc tiu quc gia (chc khng phai s can tr ivi vn t quyt) va s nhng nc ung h nhng th ch nh vy ngay cang tng. Cac chnh sach chung phai xem xet ti hoan canh b mt vic lam cua cng nhn trc nhng th lccua thng mai. Nhng chnh sach nay phai giai quyt nhng lo lng cua nhng cng nhn b sa thai noichung, bi v nhiu cng nhn li cho ngoai thng v mt vic lam va b giam lng, cho du nganh ngoaithng co trach nhim hay khng. Thuc y t do hoa thng mai bng cac chnh sach th trng lao nga giup cng nhn d thch nghi vi tac ng cua thng mai th gii va lam giam ap lc cua vic ong cath trng trong nc i vi hang hoa nc ngoai. Cac chnh phu phai thay i nhng chnh sach vn con c phep tn tai bt chp cac lut thng maihin hanh, nhng chnh sach can tr ch khng thuc y thng mai. V du lut chng ban pha gia vn cphep tn tai di s quan ly cua WTO. Nhng lut nay nhm am bao san phm ban ra khng c di giaphai chng th trng trong nc. Song nhng quy tc nh vy cung co th d dang bin thanh s can tri vi nhp khu, lam giam s m rng th trng va lam ao ln cac thanh qua thu c t nhng hip cthng mai trc o. Mt giai phap cho vn nay la x ly cac quyt nh gia ca cua nhng ngi nhp khucung nh nhng cng ty trong nc theo cung mt tiu ch nht nh. Theo quan im nay th ch co nhngvn chng c quyn, chng han nh tnh trang ca ln nut ca be, mi cn sa cha ngay.Cac lung tai chnhCac lung tai chnh gia cac quc gia tng nhanh hn so vi thng mai trong nhng nm gn y. Nhnglung vn nay co th c phn chia thanh u t nc ngoai trc tip, danh muc tai san u t nc ngoai,tin vay ngn hang, va cac ngun vin tr phat trin chnh thc. u t trc tip cua nc ngoai bao gm cacngun vn dung cho vic mua phn gop vn co chn trong ban qua tr cua mt cng ty hay mt nha may.Danh muc tai san u t nc ngoai bao gm vic mua cac tai san giy nh c phn khng co lai, trai phiu(di ngng quy nh am bao cho phep ngi s hu tham gia kim soat vic quan ly cac tai san vt cht).Vic tng vn u t trc tip cua nc ngoai va cac lung danh muc tai san a at mc cha tng thy (Biu 5). Cac lung vn nc ngoai em lai nhng thanh tu kinh t c ban i vi tt ca cac bn. Cac nha u tnc ngoai a a dang hoa nhng mao him cua ho th trng ngoai nc va tao ra nhng c hi mang laili nhun trn toan th gii. Cac nn kinh t hin nay ang nhn c ngun li v vn theo nhiu cach.Trc ht, cac lung vn vao lam tng mc u t. Khi co s tham gia trc tip cua u t nc ngoai th vnphai i kem vi nhng yu t nh: cac chuyn gia quan ly, cac chng trnh ao tao, va cac mi lin kt cnthit vi cac nha cung ng va cac th trng quc t. Tuy nhin, cac lung vn quc t c bit la nhng lungu t ngn han khng chc chn cung gy nguy him cho cac nc ang phat trin. Mt trong nhng nguyc nay la s thay i manh me tm ly cua nha u t va lan song u c tch tr co th lam ao ln ty gia hioai, gy nguy him cho cac ngn hang va cac cng ty ln, va gy tn hai cho cac nn kinh t. Khng th btv thn vn nc ngoai chui tr lai vao trong bnh, mt iu ma rt cuc, tht khng ang mong mun. Nhng 7

18. BAO CAO V TNH HNH PHAT TRIN TH GII 1999-2000 ngun vn nh vy n cung vi s thach thc: a ra Biu 5 nhng chnh sach va nhng th ch lam lch can cn, Cac lung vn t nhn cho cac nc ang phat kha nng lu chuyn vn mang lai li ch cho nn trin a tng ln manh me kinh t cua cac nc phat trin, chc khng lam tn hai chung. Chnh phu cac nc ang phat trin co th bt u qua trnh nay bng vic cai cach khu vc ngn hang va phat trin cac th trng vn. Quy lng hu va tng tr nho be, cac th trng c phiu va trai phiu yu kem a lam cho cac ngn hang cac nc ang phat trin tr thanh ngi cung cp tai chnh trung gian chu yu. Vic tao ra khung quy ch ngn hang vng manh se em lai mt kt qua kinh t chc chn. Mt h thng quy ch co hiu qua tao ra mt mi trng kch thch chp nhn rui ro mt cach khn ngoan. Mt c cu ung quy ch i vi kinh doanh ngn hang cung tao ra nhng iu kin thanh lp cac ngn hang, nhng dch vu ma chung co th cung cp mc vn ma chung cn co, va lng thng tin ma Lung vn Lung n Lung danh u t chung phai thng bao. Va mt khun kh iu tit lanh chnh thc t nhn muc tai san trc tip cua manh quy nh cu th nhng bc i thn trong ma nc ngoaicac nha iu tit cn thc hin khi nhng chun mc nay khng ap ng yu cu. Canh tranh trong khu vc tai chnh tng ln cang khch l cac ngn hang cung nh khach hang cuachung. Canh tranh tng ln khi khu vc tai chnh trong nc phat trin, va cac bao him, th trng chngkhoan cung nh cac t chc trung gian khac bt u ong vai tro to ln hn. Vic cho phep cac ngn hangnc ngoai vao hoat ng mt nc, c bit khi cac nc chu nha cua chung a co nhng h thng quy chphu hp, la tng s iu chnh thng qua vic du nhp nhng chun mc quan ly rui ro co cht lng cao,cung nh nhng thc tin iu chnh va cac nha quan ly a c ao tao. Cac ngn hang cac nc ang phat trin phai tao th cn bng gia hai loai rui ro. Cac ngn hangthng i vay tin ngn han trn cac th trng quc t bng mt loai tin nao o, v du nh ng la Myhay ng yn Nht, ri em s tin o cho vay vi mt thi han dai hn bng ng tin a phng. Nhngngn hang nay ng trc nguy c b mt ngun cung cp ngoai t ngn han nu nh th trng vn can kit,va cung gp rui ro mt phn ln gia tr tai san cua ho trong trng hp ty gia hi oai giam xung. Cacnc co th han ch nhng rui ro nay ti mt mc nht nh, nhng trc ht cn phai co nhng quy nh kim ch bt yu cu nhng khoan vay nc ngoai ngn han. Mt trong nhng bin phap nh vy la yu cudanh mt phn trong toan b cac lung vn vao khng nh dung vao vic mua nhng tai san vt cht co thsinh li, lam d tr cho mt thi gian nht nh, nh vy la lam tng chi ph phai tra cho nhng khoan vayngn han nc ngoai. Trong th gii ma cac th trng tai chnh tip tuc hi nhp toan cu th cac nc ang phat trin cnphn u tr thanh nhng ni thun tin cho u t nc ngoai dai han. Vic tao ra mt mi trng u tthun li oi hoi mt s cam kt cho mt c ch thng thoang v cac quyn va cac quy nh i vi cac nha ut, mt h thng phap ly co s i x cng bng va s bao h cho nhng nha u t trong nc va nc ngoainhng nn tang kinh t v m lanh manh va u t v vn con ngi. Khi u t a hoa nhp va nn kinh ta phng ang hoat ng bnh thng th cac nha u t khac cung se sn sang tham gia nu nh co mtnha u t nao o quyt nh thi khng u t. Cac th ch quc t co vai tro giup cac nc ang phat trin phat huy s n nh tai chnh va ymanh u t. Cac hip nh ngn hang quc t, v du nh Hip nh Basle, co th la nhng kiu mu cho cac8

19. TNG QUANchun mc k toan cho cac ngn hang a phng. Quy tin t quc t (IMF) co th hng dn cac hoat ngkinh t va iu phi cac khoan tr giup ngn han khi co kho khn v kha nng thanh toan tin mt, lam giamtnh trm trong cua mt cuc khung hoang tai chnh. Cac hip c thng mai co th duy tr nhng phan ngi vi cn sc tai chnh sinh ra t chu ky bao h co tnh cht li mnh hai ngi. Nhng cuc am phan quct va khu vc v vn phi hp cac chnh sach kinh t v m cung co th tm ra nhng giai phap tranh nhnghanh ng lam li cho nn kinh t nay, nhng lai lam hai cho nn kinh t khac.Nhng thach thc mi trng toan cuKhi nn kinh t cua mt nc b chi phi bi cac lc lng kinh t th gii th no co rt t kha nng kim soathay thay i, mi trng cua nn kinh t nay co th b e doa bi cac hoat ng ang xay ra ngoai nc, vtqua kha nng kim soat cua no. mt s nc co thu nhp thp, s e doa nay co th nghim trong ti mclam nguy hai ti s phat trin bn vng. V du nh nhng thay v kh hu co th lam tng mc nc bin,lam chm ngp nha ca cua hang triu ngi sng trong nhng t nc vung t thp nh Bnglaet. Cacchnh phu hoat ng mt cach ring le va ngay ca cac hoat ng cua cac t chc khu vc cung khng th conhng ng pho hu hiu i vi nhng vn mi trng nh vy. ng pho oi hoi phai co tnh cht toancu. Cac nc cng nghip phai chu trach nhim trc hu ht cac vn mi trng hin tn trn th gii- c bit la vn kh thai gy hiu ng nha knh - con cac nc ang phat trin cung ang nhanh chong mcvao. Cung vi a tng trng nhng nc nay cung ang gop phn lam tng thm s h hoai mi trng. Th gii a chng kin mt thanh cng ch thc v mi trng trong Ngh nh th Montreal nm 1987;ngh nh th nay a tp trung tt ca cac nc giai quyt s e doa cua mi trng chung. Ngh nh thMontreal nhm muc ch giai quyt vn san sinh ra clorphlurcacbon lam giam sut dn trong khquyn. Trong nhng nm 1980, cac nha khoa hoc a nhn ra rng nu cho lng kh nay tip tuc khngc kim soat th no se lam tng bc xa tia cc tm ti mc nguy him nhng vung thuc v cao hn, vanh vy se lam tng ty l bnh ung th da, uc thuy tinh th va lam h hai mi trng. Nh co Ngh nh thMontreal va cac hip nh tip theo, vic san xut kh clorphlurcacbon trn th gii a giam hn, va shp tac quc t lam giam s pha huy tng dn dng nh cung ang trn a thanh cng. Th gii hin nay phai ng u vi mt s vn mi trng bc bach khac e doa nhng cai chungtoan cu. Co th vn c bit ti nhiu nht la s thay i kh hu, s thay i nay gn lin vi vic giatng kh thai cacbnic trong kh quyn. Cac vn khac th bao gm s mt tnh a dang sinh hoc, iu nayang xay ra mc bao ng ri; hin tng sa mac hoa; s huy dit cac loai ca; s lan tran nhng cht hu cgy nhim dai dng, cung nh nhng e doa i vi h sinh thai Nam cc. Thanh cng trong vic bao v tng dn la mt m hnh cho nhng hip c quc t trong tng lai giai quyt nhng vn mi trng toan cu. Nhng nghin cu khoa hoc giai quyt mi nguy him do stan pha mi trng gy ra cn c thuc y manh bng nhng cuc thao lun rng rai va manh me. Cac dntc trn th gii cung nh cac chnh phu phai thy rng nhng tn hai do s tan pha mi trng gy ra a lnti mc nghim trong, cn phai hanh ng ngay. Cac giai phap i vi cac hoat ng hin nay phai co tnh khathi v mt ky thut va phai t tn kem, ng thi tt ca cac nc phai sn sang tham gia vao cac hip nhquc t. i khi s t nguyn nay cung phai tra gia, cac nc co thu nhp cao a phai tra tin cho cac nc cothu nhp thp ho tun theo mt hip nh nao o va cac nhom ky kt ap dung lut phat cac nc khngtun theo cac chun mc ma hip nh a ra. Cui cung, th chnh ban thn cac chun mc nay cung phaimm deo, bi v him co trng hp nao lai co giai phap mt c va cho tt ca, giai quyt cac vn toancu. Cac iu kin xung quanh vn a dang sinh hoc va thay i kh hu a a ra mt gi y rng atc mt hip nh quc t v nhng vn nay con phc tap hn v vn huy hoai tng dn. Th nhngcng ng quc t cung ang tm kim nhng giai phap cho vn nay. Ban quy c v tnh a dang sinh hocva Ban quy c khung i vi s Thay i v kh hu c a ra tai Hi ngh cp cao v trai t Rio nm1992 la c s phn u. Phng tin tr giup mi trng toan cu (GEF) la sang kin kt hp cua Chng 9

20. BAO CAO V TNH HNH PHAT TRIN TH GII 1999-2000trnh phat trin Lin hp quc, Chng trnh mi trng Lin hp quc va Ngn hang th gii. GEF a cungcp tai tr va quy nhng b bu p nhng chi ph b sung cua cac nc khi mt an phat trin ly muctiu la mt, hay nhiu hn, trong bn vn mi trng toan cu s thay i kh hu, s mt tnh a dangsinh hoc nhim vung bin quc t, s pha v tng dn. Chnh phu cac nc cung co th tin hanh mt shoat ng cai thin phuc li trong nc, trong khi vn tr giup gn gi nhng cai chung toan cu. V du botr cp nhin liu, cai tin giao thng cng cng, khng nhng la s quan tm nhiu nht cua cac nn kinh tt nhn, ma con la s ong gop vao vic giam bt vic san sinh ra kh thai cacbnic lam anh hng n cacnc khac.Nhng vn di cp quc giaTrong khi toan cu hoa hng s chu y cua chnh phu cac nc ti cac s kin, lc lng va cac y tng ngoainc mnh th, khu vc hoa lai tp trung vao nhng y kin va nhng nguyn vong cua cac nhom va cac cngng trong nc. Hai kha canh cua khu vc hoa a c chu y c bit trong ban bao cao nay: phi tp trunghoa va th hoa.a nguyn chnh tr va phi tp trung hoaa phng hoa a tao ra a nguyn chnh tr va quyn t quyt trn khp th gii. Mt trong nhng biuhin cua no la s gia tng s lng cac nc trn th gii khi gianh c c lp. Mt biu hin khac la s thayi trong vic la chon chnh quyn cac nc. Cach y 25 nm, cha y 1/8 cac nc trn th gii co nndn chu nhng tnh n cui nm 1990 th s nhng nc nay tng ln ti hn 60% (Biu 6). Kha nng cua con ngi tham gia vao vic quyt nh cac vn anh hng n ho la mt tac ng thencht trong qua trnh nng cao mc sng - va nh vy, ca trong qua trnh phat trin hu hiu. Nhng s apng chnh tr i vi a phng hoa, nh vn phi tp trung hoa chng han, co th thanh cng hoc khngthanh cng tuy thuc vao vic chung c thc hin nh th nao. Sau y la mt s bai hoc quan trong cho cacchnh phu xem xet khi cp ti phi tp trung hoa. Phi tp trung hoa gn nh bao gi cung la mt tin trnh do ng c chnh tr thuc y. Thng thng,muc tiu chu yu cua no la duy tr s n nh chnh tr va giam bt nguy c tranh chp bao lc bng cach linkt cac nhom vi nhau mt cach rng rai theo mt qua trnh thng lng v nhng nguyn tc tit ch chnhthc. Tranh cai liu co nn phi tp trung hoa hay khng, phn ln la khng thch hp; cach thc hin vn nay se quyt nh mc thanh cng cua no. Vic ra mt chin lc phi tp trung hoa thanh cng la phc tap, bi v ngi nm quyn quyt nhthng khng kim soat c toan b qua trnh phi tp trung hoa. Phi tp trung hoa oi hoi s thay i v hthng chnh quyn va thit lp nhng th ch mi v hanh chnh, v quy tc v tai chnh, chnh tr. iu naykhng n thun ch bao gm quyt nh cho phep bu c a phng, ma ng thi con bao gm mt loat cacs la chon v cac nguyn tc bu c cung nh cac thng l v ang phai co anh hng ti vic lc chon cuacac c tri. Hn na, vn nay con bao gm quyt nh chuyn giao loai hnh trach nhim nao o cho cp aphng, v du nh vn giao duc chng han. No cung oi hoi phai quyt nh chnh quyn cp nao se phaichu trach nhim i vi vic am nhn chi ph cho giao duc (c bit la nhng vung ngheo), cp nao se phaichu trach nhim soan chng trnh va tai liu hng dn, cp nao se phai chu trach nhim quan ly trngs hang ngay, k ca vic thu thng chc va sa thai giao vin. Do vy, vn phi tp trung hoa khng din ratrong iu kin cung bnh ng chi tiu, ma no oi hoi phai cung cp ngun tai chnh cho chnh quyn cac cpa phng, ng thi cung oi hoi phai ra c mt h thng chuyn giao tai chnh gia cac cp quan ly b sung cho ngun tai chnh phat trin a phng. No cung oi hoi cac quy tc chi phi vic vay tin cuacp a phng. Cui cung no phai bao gm cac bc nhm tao c kha nng quan ly cua cac cp chnhquyn a phng nhm thc hin cac trach nhim mi cua ho. Cac yu t cai cach phai co tnh cht ng b. Lc lng chnh tr co ng c phi tp trung hoa thng10

21. TNG QUAN Biu 6 Con nhiu nc... ... va nhiu nn dn chu Ngun: Freedom House, Freedom in the World, 1998; Lary Diamon, the Third Ware Over? Journal o Democracy, 1996thuc giuc chnh phu trung ng nhanh chong nhng b va tin hanh bu c a phng o la mt cach lamtng i nhanh va d dang. Nhng vic ra mi quan h iu tit mi gi chnh quyn a phng va chnhquyn trung ng th lai lam cng vic chm chap va kho khn bi v o la vic chuyn giao c s vt chtcung nh nhn vin t chnh quyn trung ng n chnh quyn a phng. Vic chuyn i h thng datrn c s chuyn giao tai chnh hang nm gia cac n v cua chnh quyn trung ng ti mt n v chutrach nhim v thu va chi tiu thuc cac cp chnh quyn khac nhau cung kho khn khng kem. Chnh quyn trung ng cn phai th hin s cam kt ngay t u cua mnh i vi nhng quy tc miv quan h gia cac cp chnh quyn. Cac tin l mi tr thanh vn , bi v no anh hng ti vic xay ra saunay. Mt trong nhng tin l quan trong nht ma chnh quyn trung ng co th t ra cho chnh quyn dicp quc gia mi c dn chu hoa la gi vng quy nh tai chnh cua chnh quyn trung ng. Chnh quyna phng phai bit rng nu ho chi tiu qua mc th chnh quyn trung ng se khng vin tr khn cpcho ho, va nhng ngi np thu cung nh nhng nha chnh tr a phng phai chu trach nhim iuchnh. th hoa Dn chung trn th gii ngay cang di chuyn nhiu t nng thn ra thanh th. Cach y 25 nm ch codi 40% dn s th gii sng vung th trong 25 nm na th dn s sng th co th ln ti gn 60%.Trong s nhng th dn tng lai th gn 90% se sng cac nc ang phat trin. Cach y na th ky ch co41 trong 100 thanh ph ln nht trn th gii nm cac nc ang phat trin. n nm 1995 con s nay atng ln 64, va con tip tuc tng (Biu 7). Mt s chnh phu cac nc a thu thu cac vung nng thn hoc a ra nhng quy nh v gia ca i visan phm nng thn tr cp cac th, vi ly do rng nhng chnh sach nh vy se kch thch nn kinht hin ai. Con mt s chnh phu khac th lai lo ngai v s gia tng s ngi ngheo th va ho a c gnglam giam s di dn t nng thn ra thanh th, i khi bng cach yu cu nhng ngi di c ra thanh ph phaic phep chnh thc. Ca hai bin phap trn u khng co hiu qua ln. Dung cac bin phap kch thch ngn chn ngi dn di chuyn cung thng tht bai, bi v chnh phu cac nc cha to ra thanh thao quytnh ni nh c cua cac h gia nh cung nh cua cac cng ty. Tt hn la cac chnh phu nay nn thc hin cac 11

22. BAO CAO V TNH HNH PHAT TRIN TH GII 1999-2000chnh sach phat trin co li cho ca vung nng thn ln vung thanh th, tha nhn rng qua trnh phat trinse thuc y th hoa, cung nh vn quy hoach. Chnh quyn a phng co th tin hanh cac bc lam cac thanh ph cua ho tr thanh ni hiu khachhn i vi vic phat trin kinh t. Mt bc quan trong la phai duy tr mc u t u cho ha tng c s chuyu bao gm nc, v sinh, ng sa, in thoai, in va nha ca. Chnh quyn a phng tng cng lamvic vi khu vc t nhn, mt khu vc co vai tro quan trong trong cac vn nh nha ca, ha tng c s va vtdung thanh ph. Nhng ngi ta cung se yu cu chnh quyn thanh ph quyn gop tin u chi cho ut vn, c bit la trong vic chuyn t nng thn n thanh th. Cac th trng vn t nhn la ngun y hahen, nhng ho lai oi hoi mt khung phap ly phu hp va cam kt chc chn cua chnh phu trung ng v vn vin tr khn cp. Quy hoach s dung t la cng cu hu ch va quan trong, nhng cn phai co nhng quytc cu th i vi hoan canh tng a phng. Cac nc khng phai ch i cho n khi giau co mi cai tin dch vu th. Nhng s dan xp quy chmi cung co th tao ra nhng dch vu tt hn ngay ca khi mc thu nhp con thp. Nhng xu hng gn ytrong vic cung cp nhng dch vu c ban tp trung vao tim nng cua cac quan h i tac cng - t. Nha ca. Cac nha thu xy dng t nhn, cac t chc t nguyn, cac t chc cng ng va cac t chc phi chnh phu cn phai tng phn ong gop. V phn mnh, khu vc cng cng phai tp trung vao vn cac quyn s hu, cung cp tai chnh va tr cp, xy dng cac quy ch va c s ha tng ln Nc. Cac thanh ph ln ang chuyn sang khu vc cung cp t nhn. S nhng quyn khu vc cp nc t nhn a c thay th bng khu vc cng cng Buenos Aires Jakarta va Manila. Vai tro cua chnh phu la iu tit nganh cng nghip nay, ng thi duy tr s canh tranh. Cng ranh. Chnh phu thng khng u kha nng chi cho vic u t ln ban u giai quyt trn quy m toan thanh ph. Nhng cac cng ng ang hoat ng cung vi s tr giup cua cac t chc phi chnh phu c gng thc hin cac giai phap va tm, tao ra mt m hnh cho nhng n lc tng lai. Vn tai. Giao duc cng cng va quan h i tac sang tao co th lam giam nhim khng kh. Nhng li ch ln nht co th at c la hng s tng trng th theo hng vn tai cng cng, tao ra hanh lang vn tai co hiu qua hn. Hp 1.3 T nhn hoa va nhim Ngun: United Nations Deparment o International Ecnmc and Social Affairs, World Urbanization Prospects, 1998.12

23. TNG QUAN i khi ngi ta tranh lun rng vic giam oi ngheo ch la trach nhim cua chnh quyn trung ng.Chnh quyn trung ng ong vai tro chnh trong vic cung cp tr cp cho ngi ngheo, con nhng dch vuco anh hng n ngi ngheo nhiu nht, nh nc, y t, giao duc, va vn tai, tt nht la c thc hin cp a phng, bi v no ap ng nhu cu a phng mt cach hu hiu.Bin chnh sach thanh hanh ng Toan cu hoa va khu vc hoa em lai nhng c hi rt to ln, nhng cung co th gy ra s bt n nh.Bao cao nay nu ro mt s bc ma cac chnh phu co th tin hanh, mt cach ring le hay phi hp, han chti mc thp nht nhng cuc khung hoang tim tang. Chnh quyn trung ng ong vai tro chu ao, nhngcac t chc quc t chnh quyn a phng cac cp (k ca chnh quyn thanh ph), khu vc t nhn, cac tchc phi chnh phu va cac t chc tai tr u ong vai tro b tr to ln. Nhng t chc nay ang xy dngnhng th ch - nhng quy tc chnh thc va khng chnh thc - vach ra con ng ma quy trnh toan cuhoa va khu vc hoa se tin theo. Bao cao nay con nu ro nm trng hp nghin cu chng minh cac chnhphu va cac t chc co th at c mt s li ch t hai hin tng trn va phai ng pho nh th nao vi nhngs gay khuc ang tim tang. Nhng nghin cu nay bao gm cac vn nh t do hoa thng mai Cng hoaArp Ai Cp, cai cach khu vc kinh doanh ngn hang Hunggari; nhng n lc cua Braxin trong vic xydng mi quan h i tac tai chnh gia chnh quyn a phng va chnh quyn trung ng; nhng n lccua cac nhom cng ng va cac nha phat trin a phng nng cao mc sng Carachi, Pakixtan; va vn tao ra s hip ng gia nng thn va thanh th Tandania. 13

24. M UNHNG HNG MI CUA T DUY PHAT TRIN Nhng th thach i vi s phat trin co nhiu: ngheo, oi, bnh tt, thiu ch va mu ch y la mik ra mt t. Nhiu tin b a at c do vy nhn dn mt s vung, nh ng A, a co cuc sng kha hnnhiu so vi vai thp ky trc y. Ngay ca vung chu Phi Nam Xahara ni hoat ng kinh t con thp kemtrong nhng thp ky gn y, th tui tho va trnh vn hoa cung a tng ln. Hn na, s ngi sng vithu nhp gn 1 la/ngay cung ang tng ln. Xu hng nay co th ao ngc, mt cach co li cho nhn dnth gii, bng cach kim soat va khai thac cac th lc cua toan cu hoa va a phng hoa trong th ky XXI.Muc tiu chnh cua chnh sach phat trin la tao ra c s cai thin bn vng v cht lng cuc sng cho ttca moi ngi. Trong khi nng cao tiu dung va thu nhp tnh theo u ngi la mt b phn cua muc tiu o,th nhng muc tiu khac nh giam bt oi ngheo, m rng kha nng c hng dch vu y t, nng cao trnh giao duc cung quan trong. at c nhng muc tiu nay cn phai co quan im toan din va thu aoi vi phat trin. Na cui th ky qua a anh du s pha trn gia chu ngha bi quan va chu ngha lac quan i vi trinvong cua phat trin. Cuc Cach mang Xanh a em lai trin vong khc phuc c s e doa cua thuytMalthus, va cac nc nh n a at c s an toan v lng thc. Nhng dn s th gii phat trinnhanh i i vi ty l tng san lng lng thc tng i chm trong nhng nm 1990 lai mt ln na lamtng mi lo thiu lng thc. Mt s quan im phat trin nh chnh sach nhp khu thay th cua Braxin tora co tac dung trong mt thi gian, nhng ri lai tht bai. S suy thoai gn y cua lch s thanh cng kinh tang chu nht - ng A, - cung nh s hng ng chm chap cua cac nn kinh t qua i vi cai cach thtrng - a t ra nhng vn mi v chnh sach phat trin. Tuy nhin, a bt u at c s ng thunv nhng thanh t cua chnh sach phat trin tng lai. Phat trin bn vng co nhiu muc tiu. Cho ti nay, vic nng cao thu nhp tnh theo u ngi a lam tng mc sng cua con ngi; o la mt trong nhiu muc tiu phat trin. Muc tiu bao trum nhm nng cao mc sng bao gm mt s muc tiu cu th: nng cao sc khoe dn chung va tao thm c hi giao duc, tao c hi cho moi ngi tham gia vao i sng xa hi, giup am bao mt mi trng trong sach, tng cng s cng bng gia cac th h va vv Cac chnh sach phat trin phu thuc ln nhau. Khi mt chnh sach khng phat huy tac dung tt th nguyn nhn cua no khng ch la mt chin lc cu th. Cac chnh sach oi hoi cac bin phap b sung hoat ng c tt nht va s tht bai cua mt chnh sach co th xay ra do thiu nhng bin phap b sung o. Cac chnh phu ong mt vai tro quan trong trong phat trin, nhng khng co mt tp hp quy tc n thun hng dn ho phai lam g. Co s nht tr rng cac chnh phu cn phai tun thu nhng iu c ban cua chnh sach nhng hn th na, vai tro cua chnh phu phu thuc vao kha nng cua no tao ra c nhng quyt nh hu hiu, vao nng lc quan ly hanh chnh cua no, trnh phat trin cua t nc, iu kin bn ngoai, va con nhiu yu t khac.

25. M U: NHNG HNG MI CUA T DUY PHAT TRIN Cac qua trnh cung quan trong nh cac chnh sach. S phat trin bn vng oi hoi nhng th ch am bao s quan ly tt, bao gm cac quy trnh m rng, co tnh tham gia ng ao va ca cac quan h i tac, cung nh nhng s sp xp khac trong chnh phu, khu vc t nhn, cac t chc phi chnh phu, va cac thanh phn khac cua xa hi dn s.Co y kin cho rng phat trin co nhiu muc tiu va cac chnh sach cung nh cac qua trnh nhm ap ngnhng muc tiu o phc tap va an cheo nhau, y kin nay a gy ra s tranh cai si ni v s uyn thm cuat duy phat trin truyn thng. Phn m u nay ln theo nhng si ch o xuyn sut cuc tranh lun xem xet lai cac trin vong va nhng bai hoc rut ra t kinh nghim phat trin trc y. No cung nhn manhs cn thit phai vt ra ngoai tm vi cua kinh t hoc xem xet nhng vn xa hi theo quan im toandin. Chng nay cp ti vai tro cua cac th ch trong phat trin va ch ro nhng s bin i cn thit vth ch am bao cho s phat trin bn vng trong th ky XXI. Trong khi phat trin vn phai ng u vinhiu thach thc, th nhng c hi ang ch c nm bt trong th ky mi cung tao ra nhiu trin vong lythu.Xy dng da trn nhng kinh nghim phat trin trc yNhng thp ky gn y a chng minh rng du s phat trin co th thc hin c, th no cung khng phaila iu chc chn xay ra ma cung khng phai d dang at c. Nhng thanh cng lp lai nhiu ln u chng minh cam giac tin tng vao tng lai la ung. Nhng khi nhng thanh cng nay tai hin lai cac nckhac, th s tht bai cua nhiu n lc phat trin lai noi ln rng phat trin la mt nhim vu v cung kho thchin. Mt cach o tnh cua phat trin la GDP tnh theo u ngi, iu nay thng lin quan ti cac ch skhac v phuc li va no c coi la mt xut phat im thun tin. GDP tnh theo u ngi nhng ncang phat trin co c d liu at mc tng trng bnh qun 2,1% hang nm tnh t nm 1960 n nm1997 - mc tng trng nay nu c tng ln un th no se lam GDP tnh theo u ngi tng Biu 8ln gp i sau khoang 35 nm. Chnh lch thu nhp cua cac nc giau va cua Nhng d liu tng hp nh vy thng che cac nc ngheo tip tuc tnglp i hang loat nhng s khac nhau v khng gianva thi gian. V du, tc tng trng v thu nhptnh theo u ngi nc ang phat trin tngtng i nhanh vao nhng nm 1960 va 1970, vachng lai trong nhng nm 1980. Ngi lac quan coth thy c du hiu quay tr lai cua s tngtrng nhanh trong na u cua nhng nm 1990tuy nhin nhng du hiu o co phn kem ro rangdo hu qua cua cuc khung hoang tai chnh ng Abt u vao nm 1997. Hn na, ng A la khu vcduy nht trn th gii ma thu nhp cac nc cothu nhp thp va thu nhp trung bnh co xu hngui kp thu nhp cua cac nc giau co hn. So sanh vi thanh cng khu vc nay, ngita thy mt bc tranh chung v kt qua cua phattrin la ang lo ngai. Thu nhp bnh qun tnh theou ngi cua nc ngheo nht va 1/3 cua tt cacac nc co thu nhp trung bnh a lin tuc giamtrong vai thp ky qua so vi thu nhp trung bnhcua 1/3 cac nc giau nht (Biu 8). GDP bnh Ngun: Ngn hang th gii, Cac ch s v tnh hnh phat trin th gii, 1999. 15

26. BAO CAO V TNH HNH PHAT TRIN TH GII 1999-2000qun tnh theo u ngi cua 1/8 s nc co thu nhp trung bnh a giam t 12,5% xung 11,4% so vi 1/3 snc giau nht, con GDP bnh qun tnh theo u ngi cua 1/3 s nc ngheo nht giam t 3,1% xung1,9%. Trn thc t cac nc giau tng trng nhanh hn so vi cac nc ngheo k t cuc Cach mang cngnghip vao gia th ky XIX. Theo anh gia gn y th ty l thu nhp tnh theo u ngi gia nc giaunht va nc ngheo nht tng ln 6 ln trong khoang nm 1870 va 19851. Nhng phat hin nay gy lo ngailn bi v no ch ra rng rt kho khn cho cac nc ngheo xoa c s chnh lch vi nhng nc giau cohn. Cac lun thuyt kinh t chun cung d oan rng vi cac ch s khac vn gi nguyn th cac nc ngheophai tng trng nhanh hn cac nc giau.V du, ngi ta cho rng cac nc ang phat trin lam vic saochep cng ngh mi va cac qua trnh san xut la mu cht cua phat trin kinh t, th d dang hn cac nccng nghip la nhng nc a phai sang tao ra nn cng ngh va cac qua trnh san xut nay. Vn, chuyn giava kin thc se chay t nhng nc giau co hn sang nhng nc co nn kinh t ang phat trin, ni nhngngun lc trn con khan him va cung la ni ma chung thm ch co th sinh li nhiu. T duy phat trin trc y cung nh ngay nay u tp trung nhiu c gng giai thch tai sao nhngnc co thu nhp thp lai co kho khn khi theo m hnh nay2. Mt s nghin cu a ch ra rng nhng ncco thu nhp thp co th phat trin nhanh hn cac nc co thu nhp cao (vao khoang 2% mt nm), va nh vysau mt thi gian th cac nc co thu nhp thp se ui kp cac nc co thu nhp cao nu bit thc hin kthp cac chnh sach kch thch tng trng mt cach phu hp3. Va kinh nghim v kt qua phat trin ngaycang tng ln a giup hiu ro tnh phc tap cua qua trnh phat trin cung nh cach tip cn nhiu mt atc s tng trng nay4. S phc tap cua qua trnh phat trin a c nhn bit t lu. Cng trnh nghin cu c in cua ArthurLewis, nm 1955 Ly thuyt v s tng trng kinh t bao gm nhng chng noi v s kch thch li nhun,thng mai va chuyn mn hoa, t do kinh t, thay i v th ch, phat trin kin thc, ap dung cac sangkin mi, tit kim, u t, dn s va san lng, khu vc cng cng, quyn lc, va chnh tr6. Nhng trongnhng nm qua, mt s qua trnh phat trin cxem nh la loai s mt xet v mt anh hng cuano. Khung khai nim v phat trin trong 5 nm qua, Biu 9c bit la cac loai hnh c ph bin lai co xu hng Ch ring u t khng thi th khng th quyttp trung qua mc vao vn nghin cu tm ra nh nhng bin i cua tng trngmt cha khoa duy nht cho s phat trin. Khi mtcha khoa cu th nao o tht bai khng m c canhca cua phat trin vao moi luc, moi ni th ngi tagac no sang mt bn i tm cai mi. Nhng m hnh phat trin c ph bin vanhng nm 1950 va 1960 tp trung chu y va nhngtroi buc do vic tch luy vn b han ch va do sthiu hiu qua trong phn phi ngun lc. Muc tiuchu yu cua s chu y nay la y manh u t (nhhoc vao s chuyn tin t nc ngoai, hoc vao nguntit kim trong nc) Nhng kinh nghim phat trintrong my thp ky gn y cho thy vic tp trungvao u t se bo qua nhng mt quan trong khaccua phat trin. Ty l u t va ty l tng trng ivi tng nc t nm 1950 n nm 1990 rt xa nhau(Biu 9). Mt s nc co mc u t thp lai tngtrng nhanh, con mt s nc co mc u t cao th Ghi chu: Biu ch ty l u t trung bnh cua thp nin so vi tylai co ty l tng trng thp7. Mc du u t chc l tng GDP trung bnh cua thp nin tnh t 1950 n 1990 vichn la mt yu t co lin quan cht che nht vi ty mu 160 nc. Ngun: Kenny va Williams 1999l tng trng kinh t trong bn thp ky nay nhng16

27. M U: NHNG HNG MI CUA T DUY PHAT TRINno cung khng giai thch c iu o mt cach y u8. Nhng ly thuyt trc y v phat trin, c bit la thuyt gn vi tn tui: Simon Kuznet cung lplun rng nhn chung s bt bnh ng ang tng ln trong nhng giai oan u cua qua trnh phat trin.Dn chng trong nhng thp ky gn y khng xac nhn thuyt nay, con by gi dng nh chc chn stng trng, quyn bnh ng, va s giam bt oi ngheo co th cung tin bc vi nhau, iu nay thng xayra phn ln vung ng A. Nhiu chnh sach a thuc y s tng trng va s bnh ng ng thi mtluc.V du, cai tin giao duc tao ra vn con ngi va giup ngi ngheo, va vic cung cp rung t cho nngdn ngheo nng cao khng nhng s bnh ng ma con ca nng sut lao ng. Cac nc ng A a ch rarng cac nc co th at c mc tit kim cao ma khng chnh lch nhiu v quyn bnh ng. Cac nha ly lun v phat trin trong nhng nm 1950 va 1960 cung a ra rt nhiu ly do giai thch taisao cac nn kinh t m va s can thip co gii han cha u thuc y tng trng. Nhiu nha kinh t hocnghin cu v phat trin a tp trung vao k hoach hoa, va coi o t nht cung la giai phap tng phn chonhng vn kho khn bao trum v vn u t thp va cng nghip hoa chm, c bit la khi nh lai cucTng khung hoang trc y a lam nhiu nha hoach nh chnh sach phai nghi ng v nhng cai hay, cai epcua cac th lc th trng khng kim ch. Hai nhn t na hnh nh cung bin lun cho vai tro tch cc cuachnh phu trong phat trin: s quan ly cht che v san xut cua chnh phu My trong Chin tranh th gii thhai, va mc u t cung nh mc GDP cua Lin X, mt nc luc o ang tin ln chu ngha cng san mcdu nhng chi ph v con ngi rt ln. Tuy nhin, sau mt thi gian th thy ro rng, trong khi cac chnh phu ong vai tro thit yu trong quatrnh phat trin th ch co mt s chnh phu quan ly cac doanh nghip nha nc mt cach co hiu qua. Laitrong u t vao Lin X a giam xung gn s khng. Cac chnh phu vn duy tr y u cac danh sach tralng cua khu vc nha nc va khi lng nhn vin qua cao i i vi tnh trang kem hiu qua, a tao ra sthm hut ln, gy ra ganh nng tai chnh va lam phn tan mt nhng ngun thu nhp ang thiu. Va ngita cung ngay cang lo lng rng chnh phu cac nc ang phat trin se a ra nhng quyt nh sai lm trnlnh vc kinh t v m, gy ra nhng vn kho khn nh lam phat, khung hoang n chu My Latinh9. Vao cui nhng nm 1960, cac nha hoach nh chnh sach bt u chuyn s quan tm cua mnh vao vn nhn manh vn con ngi, vn nay thng c o bng danh sach hoc sinh n trng (biu hin cua nngiao duc) va tui tho (biu hin cua trnh y t). Trong hai thp ky qua, vic u t vao vn con ngi a atc nhng kt qua y n tng. Ty s trong giao duc tiu hoc cac nc co thu nhp thp mi nm at ti23%10. Nhng cung nh u t vao vn vt cht, ch ring u t vao y t va giao duc cung khng am baoc s phat trin. V du nh vung Chu Phi Nam Xahara tui tho va s lng hoc sinh tng ln rt nhanhtrong nhng thp ky qua, nhng nhn chung, cac nn kinh t trong khu vc nay tng trng chm, thm chtng trng m k t u nhng nm 1970. Vao nhng nm 1980 bu khng kh tinh thn lai co s thay i. S tin tng vao k hoach hoa cuachnh phu nh la mt giai phap lai giam i rt nhiu. Thc t th s lo lng chu yu cua thi ky nay la s bopmeo gia ca do chnh phu gy ra (chng han nh nhng bop meo lin quan n thu xut nhp khu va s kemhiu qua nay sinh t s quan ly cua chnh phu. Tuy nhin, ngi ta vn tha nhn chnh phu ong vai tro quyt nh i vi qua trnh phat trin. NhBao cao v tnh hnh phat trin th gii 1991 a noi: Th trng khng th hoat ng trong khoang trng, mano oi hoi mt khung phap ly va quy ch ma ch chnh phu mi co th tao ra c. Va th trng i khi cungto ra khng phu hp hoc hoan toan tht bai trong mt ch khac. Vn khng phai la liu nha nc hayth trng se ong vai tro khng ch ma mi bn co vai tro ring11. ng thi, nhng nghin cu cung ch rarng s kem hoan chnh cua th trng a la trung tm thao lun trong nhng nm 1950 va 1960 va vn nay phat trin hn mc ngi ta d kin (t nht la cung v mt ly thuyt). Tuy nhin, phan ng vi skem hiu qua cua khu vc cng cng, vic ban cai v chnh sach lai tp trung vao cac giai phap phu hp vi thtrng: xoa bo s ap t cua chnh phu bng nhng bin phap nh bao h mu dch, bu gia va quyn s hucng cng. Mt giai phap cho vn n qua nhiu cung c a ra, bao gm vic iu chnh nhng thm hutngn sach, tin t va tai khoan vang lai lam anh hng xu ti s n nh gia ca va tng trng. Cung ging 17

28. BAO CAO V TNH HNH PHAT TRIN TH GII 1999-2000nh s can thip cua chnh phu va s u t cho giao duc va y t trong nhng thp ky qua, s bop meo giaca giam bt va s khc kh hn a tr thanh nhng yu t trung tm cua ngh trnh phat trin. Dn chng trong hai thp ky qua vn tip tuc hu thun cho s cn thit phai n nh kinh t v m vacai cach khu vc. Tuy nhin, mt ln na cho thy, ch tp trung vao nhng vn o th cha u. Mt snc a ap dung chnh sach t do hoa, n nh hoa va t nhn hoa, nhng khng at c s phat trin nhmong mun. Mt s nc chu Phi a thc hin chnh sach kinh t v m thch hp, nhng mi ch at cmc tng trng trung bnh hang nm la 0,5%12. Cac nc lam phat thp vi thm hut ngn sach nho phaing u vi nhiu loai hnh bt n nh v kinh t k ca tnh trang nhng th ch tai chnh yu kem khngc iu tit mt cach thch ang nh a thy ng A. Cac bai hoc v nhng hoat ng cua chnh phu nho so vi chnh phu ln cha c ro rang nh ngi tamong mun. Lin bang Nga, vic chuyn dch t nn kinh t k hoach hoa tp trung khng hiu qua va shu nha nc sang c ch th trng phi tp trung hoa) s hu t nhn, va theo xu hng li nhun le ra phaitng san lng va kem theo co th lam gia tng s bt bnh ng ln i chut. Trai lai, nn kinh t cua Ngaa co lai con 1/3, theo mt s d oan, va s bt bnh ng v thu nhp a tng ln ti mc chong mt. Mcsng cung giam cung vi GDP va nhng ch s v y t cung ti t i13. cac nc ma chnh phu can thip vao th trng mc tng i ln th lai at c mc tng trngnhanh. Chnh phu cac nc ng A a khng thc hin c cac nguyn ly v t do hoa trong nhng giai oan ucua qua trnh phat trin. Th nhng xa hi cua nhng nc nay a thay i trong my thp ky qua14. Ngay ca vimc tng trng bng khng hoc m vao cui nhng nm 1990 th GDP tnh theo u ngi cua ho u th ky naya tng hn nhiu ln so vi na th ky trc, va cao hn nhiu so vi cac nc theo ui cac chin lc phat trinthay th. Chnh phu cac nc ng A thng theo ui cac chnh sach cng nghip thuc y cac khu vc kinh t cbit. Ho can thip vao thng mai (mc du thuc y xut khu hn la han ch nhp khu). Nhng chnh phu naya iu tit th trng tai chnh han ch cac quyn la chon u t cua cac ca nhn, kch thch gi tin tit kim, haty l lai sut cho vay, tng kha nng sinh li cua cac ngn hang va cac cng ty15. Chnh sach cua cac chnh phu naya nhn manh rt nhiu ti giao duc v cng ngh, nhm xoa bo s khac bit v tri thc vi cac nc tin tin. Gny, Trung Quc a tao ra con ng phat trin cua ring ho theo kiu ng A. Chin lc qua cua Trung Qucthay th nn kinh t k hoach hoa tp trung bng mt th ch theo nh hng th trng a at c kt qua to lncho hang trm triu trong s nhng ngi oi ngheo nht trn th gii. Nhng bc thng trm cua chnh sach phat trin cung nh ban cht cua nhng thanh cng va tht baitrn th gii cho thy ro tht kho co th din giai c tin trnh phat trin y kch tnh. Cac tnh hungtrong o xay ra thanh cng va tht bai cung rt khac nhau, n ni i khi ngi ta cung khng bit rng nnrut ra bai hoc g, hoc liu chung co th c ap dung i vi cac nc khac hay khng. V du, vai tro cua chnhphu phu thuc vao hang loat nhn t, k ca nng lc hanh chnh, trnh phat trin cua t nc cung nhcac iu kin bn ngoai ma chnh phu phai i pho. Mc du co kho khn trong vic rut ra cac bai hoc thch hp mt cach ro rang t lch s phat trin, t duyphat trin hin nay vn co kha nng rut ra nhng kinh nghim cua cac nc kin ngh mt loat chnh sachb sung. Nhng chnh sach nay nu c thc hin ng thi vi vic xem xet tnh hnh cu th cua tng nc,th chc chn se kch thch c s phat trin. Mt s cac yu t ong vai tro trong lch s thanh cng cua cngcuc phat trin y n tng nht trong 5 nm qua - ng A - chc chn a cng hin cho s tng trng vaphat trin noi chung: tit kim cao, nhng khoan lai cao trong u t, giao duc thng mai va chnh sach kinht v m phu hp. S tht bai trong phat trin cung noi ln tm quan trong cua cac cu tru th ch, s canhtranh va s khng ch tham nhung (Hp 1). Vic nghin cu cac an cua Ngn hang th gii a soi sang nhiu yu t cn thit phat trin thanhcng16. Nhng nghin cu nay cung ch ra rng cac an cac nc co nhng nn tang kinh t v m vi mclam phat thp, mc thm hut ngn sach han ch va co chnh sach m ca i vi thng mai va cac lung taichnh, th thanh cng nhiu hn cac an thc hin cac nc co chnh sach ong ca, vi nhng s mt cni v kinh t v m. Nhng cac an nay con cn cai g o nhiu hn mt nn kinh t v m n nh, c18

29. M U: NHNG HNG MI CUA T DUY PHAT TRIN Hp 1 Nhng bai hoc rut ra t ng A va ng u Thanh cng cua ng A a a ra c mt s bai hoc ang chu y v cac chin lc phat trin thanh cng Tit kim. Tt ca cac nc ng A a at c mc gi tin tit kim cao hn cac nc phat trin khac. T nm 1990 n 1997 chng han, tng mc gi tin tit kim trong nc khu vc ng A Thai Bnh Dng chim 36% GDP, trong khi o Chu My Latinh va vung bin Carib, ch co 20% con vung chu Phi Nam Xahara la 17% u t. Cac nc ng A c gng u t khoan tin gi tit kim mt cach hu hiu tin lai u t vn cao hn hu ht cac nc ang phat trin khac (t nht la tnh n gia nhng nm 1990). Giao duc. Nhng nn kinh t nay a u t nhiu vao giao duc - k ca giao duc danh cho phu n. Vic u t nay a em lai phuc li bng nhng ong gop giup tng trng. Tri thc. Cac nc ng A a c gng thu nho cach bit v kin thc vi cac nc co thu nhp cao, bng cach u t nhiu vao giao duc khoa hoc va ky thut va bng cach kch thch u t trc tip cua nc ngoai. Hi nhp th gii. Kinh nghim cua cac nn kinh t ng A a ch ra rng cac nc ang phat trin co kha nng hi nhp vao cac th trng th gii v nhng san phm ch tao ln hn nhiu so vi d oan cua nhiu ngi trong nhiu thp ky trc y. Chnh sach kinh t v m. Cac nc ng A a thc hin cac chnh sach kinh t v m phu hp han ch lam phat va tranh khung hoang kinh t ngn han Innxia va Thai Lan a at c se tng trng GDP dng t nm 1970 n 1996. Cung trong thi gian o, Malaixia va Han Quc mi nc ch co mt nm tng trng GDP m. Mi mt im trn a m ra mt s vn mi. V du mc gi tit kim cao co th c tao ra bi y thc cua con ngi. Chnh sach cua chnh phu hoc nh s kt hp gia hai yu t nay. Trong khi cac nc nay u t tin tit kim tt th nhiu nc khac lai khng lam c. Du sao nhng yu t nay cua cac chnh sach thanh cng a vach ra c con ng tin ti mt lch trnh phat trin tng b phn. Nhng tht bai cung nh thanh cng u co th cho ta nhng bai hoc tch cc v phat trin. Trong nhng v du gn y nht (i khi thu hut c nhiu s chu y cua moi ngi) v s tht bai nh vy la Nga va mt s nn kinh t trong thi ky qua thuc ng va Trung u, cung nh mt s nc ng A chu anh hng cua cuc khung hoang kinh t tai chnh vao gia nhng nm 1990. Kinh nghim cua cac nc nay a ch ra cac yu t khac co th anh hng ti s tng trng kinh t, nh vic quan ly cng ty, quan ly chnh quyn va vn canh tranh. Nhng khung phap ly. Mt khung phap ly vng vang giup am bao rng cac nha quan ly va cac c ng ln trong lnh vc cng ty tp trung va vic xy dng cng ty, chc khng phai la tranh c