Basit Perspektifler Ve Temel Görünüşleri

T.C.

MLL ETM BAKANLII

NAAT TEKNOLOJS

BAST PERSPEKTF VE TEMEL GRNLER

214T00072

Ankara, 2011

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.

i

AIKLAMALAR ................................................................................................................... iii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 2 1. BAST PARALARIN PERSPEKTF............................................................................... 2

1.1. Perspektif ve Perspektifte Bak Yn .......................................................................... 2 1.1.1. Tanm .................................................................................................................... 2 1.1.2. Perspektifte Bak Yn ........................................................................................ 3

1.2. Perspektif eitleri ........................................................................................................ 5 1.2.1. Paralel Perspektif ................................................................................................... 5 1.2.2. Merkezi (Konik) Perspektif ................................................................................... 8

1.3. Paralel Perspektif izimi ............................................................................................ 14 1.3.1. Aksonometrik Perspektif izimi ......................................................................... 14 1.3.2. Eik Perspektif izimi ......................................................................................... 23

1.4. Merkezi (Konik) Perspektif izimi ............................................................................. 25 1.4.1. Bir Kama Noktal Perspektif .............................................................................. 25 1.4.2. ki Kama Noktal Perspektif .............................................................................. 31

UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 40 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 48

RENME FAALYET2 .................................................................................................. 49 2. PERSPEKTF GLGELENDRME .................................................................................. 49

2.1. Glgelendirme Teknikleri ........................................................................................... 49 2.1.1. Ik kaynann yeri ............................................................................................. 49 2.1.2. Bak Noktasnn yeri .......................................................................................... 52

2.2. Perspektif Glgelendirme ........................................................................................... 53 2.2.1. Paralel Perspektifte Glge ................................................................................... 53 2.2.2. Konik Perspektifte Glge .................................................................................... 58

UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 65 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 73

RENME FAALYET3 .................................................................................................. 74 3. TEMEL GRNLER ................................................................................................... 74

3.1. Temel Grnler ....................................................................................................... 74 3.1.1. Grnlerin Tanm ............................................................................................ 74 3.1.2. Grn eitleri .................................................................................................. 78

3.2. n Grn izimi ..................................................................................................... 82 3.3. st Grn izimi .................................................................................................... 84 3.4. Sol Yan Grn izimi ............................................................................................. 87 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 89 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 97

RENME FAALYET4 .................................................................................................. 98 4. EKSK VERLEN GRN TAMAMLAMAK ........................................................ 98

4.1. Verilen Grnlerin zdm Dzlemlerine Tanmas ............................................ 98 4.2. Arakesit Noktalarnn Komu Arakesite Tanmas .................................................... 99 4.3. zdm Inlarnn Kesitirilmesi ............................................................................ 100 4.4. Grnn Tamamlanmas ....................................................................................... 102 UYGULAMA FAALYET ............................................................................................ 103

NDEKLER

ii

LME VE DEERLENDRME .................................................................................. 107 MODL DEERLENDRME ............................................................................................ 109 CEVAP ANAHTARLARI ................................................................................................... 110 KAYNAKA ....................................................................................................................... 111

iii

AIKLAMALAR KOD 214T00072

ALAN naat Teknolojisi

DAL/MESLEK naat Teknolojisi Alan Alan Ortak

MODLN ADI Basit Perspektif ve Temel Grnleri

MODLN TANIMI Basit perspektif ve temel grnleri uygulamalarn kapsayan retim materyalidir.

SRE 40/24

N KOUL

YETERLK Basit paralarn perspektiflerini ve grnlerini izmek

MODLN AMACI

Genel Ama Gerekli ortam salandnda basit paralarn perspektiflerini ve cismin temel grnlerini kuralna uygun olarak izebileceksiniz.

Amalar 1. Basit paralarn perspektiflerinin kuralna gre

izebileceksiniz. 2. Perspektifte glgelendirmeyi tekniine uygun

yapabileceksiniz.

3. Temel grnlerin izimlerini kuralna gre yapabileceksiniz.

4. ki grn verilen paralarn nc grnn kuralna gre izebileceksiniz.

ETM RETM ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam: izim atlyesi ortam Donanm: Gnye, paralel cetvel, T cetveli, resim kalemi,silgi,izim kad, yaptrc bant

LME VE DEERLENDRME

Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test, doru-yanl testi, boluk doldurma vb.) kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

AIKLAMALAR

1

GR

Sevgili renci,

Basit perspektif ve temel grnler teknik resmin en nemli konu baldr. zdm ilkeleri bu konunun temelini oluturmaktadr. Hayal edilenin kat zerinde ifade

edilebilmesi iin iki boyutlu izim ve perspektif ilkelerinin bilinmesi gerekir.

Sunumun glendirilmesi perspektif izimlerin glgelendirilmesi ile salanabilir. Bunun iin k, k kayna ve buna bal glgenin temel ilkeleri bilinmelidir.

Bu amala Basit Perspektif ve Temel Grnleri modlnde teknik resim izim ve kurallarna uygun olarak grnlerini, basit perpektiflerini ve glgelerini izebileceksiniz.

GR

2

RENME FAALYET1

Okul ii gerekli ortam, okul d aratrma yapabilecei kurulular belirtildiinde basit paralarn perspektiflerini standartlara uygun izebileceksiniz.

Perspektif hakknda internet ortamnda aratrma yapnz. Bu almalar snf ortamnda arkadalarnzla paylanz.

1. BAST PARALARIN PERSPEKTF

1.1. Perspektif ve Perspektifte Bak Yn

Perspektif ve perspektifte bak yn aada aklanmtr.

1.1.1. Tanm

Cisimlerin gzmze grld ekliyle, boyutlu bir grnle ifade edilmesine perspektif resim denir. Perspektif resimler bir cismin farkl grnlerini (n, st, yan vb.) bir izim zerinde grmemizi salar.

Bir kpn elenik dik izdm ve perspektif resmi ekil 1.1de grlmektedir. Kpn temel boyutlar (genilik, ykseklik ve derinlik) elenik dik izdmle en az iki grnnn izilmesiyle verilebilir; fakat bu temel boyutlar perspektif resimde tek grnle verilebilir (ekil 1.1).

ekil 1.1: Kpn grnleri ve perspektif resmi

ARATIRMA

RENME FAALYET1

AMA

3

ekil 1.2de grld gibi bir yapnn grnnden ziyade perspektif resmi, teknik resim okuyamayan kiilere daha fazla bilgi vermektedir.

Yapnn grnleri

Yapnn perspektifi ekil 1.2: Yapnn grnleri ve perspektif resmi

1.1.2. Perspektifte Bak Yn

Perspektif resimler, bak dorultusuna gre oluur. Ayn zamanda perspektif resimler, bak dorultularna gre aadaki gibi snflandrlr:

zdm dzlemine dik bak dorultusu

Bak dorultusu izdm dzlemine diktir. Cisim belirli alarda dndrlerek perspektif grnt izdm dzlemi zerinde oluturulur (ekil 1.3).

ekil 1.3: zdm dzlemine dik bak dorultusu

4

zdm dzlemine eik bak dorultusu

Perspektif grnn olumas iin cisim dndrlmez. zdrc nlar izdm dzlemini belirli ada keser (ekil 1.4).

ekil 1.4: zdm dzlemine eik bak dorultusu

Gzden ve cismin kelerinden geen nlar

zdrc nlar noktasal kaynaktan (gz) kar. Cismin kelerinden geerek izdm dzlemini keser. Oluan perspektif geree en yakn grntdr (ekil 1.5).

ekil 1.5: Gzden ve cismin kelerinden geen nlar

5

1.2. Perspektif eitleri

Paralel Perspektifin aklamas aada verilmitir.

1.2.1. Paralel Perspektif

1.2.1.1. Aksonometrik perspektif

Aksonometrik perspektif, nlarn dik geldii paralel izdmdr. Cisim, izdm dzlemine belli alar yapacak ekilde oturtulur. Bu esaslara gre izilen izdmlere aksonometrik perspektif denir. Aksonometrik perspektifler aadaki gibi gruplandrlmtr:

zometrik perspektif

Btn kenarlardaki ksalma orannn ve alarn eit olduu perspektif eididir. Cismin n ve yan yzeyleri yatayla 300 lik a yapacak ekilde izilir. Kenarlarn adan dolay klme oranlar %18 olmasna ramen izimde pratiklik salamak iin dikkate alnmaz ve 1/1 orannda izilir (ekil 1.6).

a: Eksen b: Prizma c: Perspektif

ekil 1.6: zometrik perspektif

Dimetrik perspektif

Bir cismin perspektif eksenleri zerinde bulunan kenarlarndan iki tanesi eit a ve uzunlukta olacak ekilde tutularak izilen aksonometrik izdme dimetrik perspektif denir.

Cismin bir yzeyi 70 dier yzeyi ise 420 lik a yapacak ekilde izilir. 70 lik a yapan kenarn klme oran %0.8 olduu hlde dikkate alnmaz ve 1/1 orannda izilir. 420 lik a yapan kenarn klme oran ise % 47 olduundan 1/2 orannda kltlerek izilir (ekil 1.7).

a: Eksen b: Prizma c: Perspektif

ekil 1.7: Dimetrik perspektif

6

Trimetrik perspektif

Perspektif eksenlerinin resim dzlemiyle yapt alar farkldr. Perspektif eksenleri zerindeki ksalma oranlarnn farkl olduu aksonometrik izdme trimetrik perspektif denir.

Cismin bir yzeyi 450 dier yzeyi ise 300 lik a yapacak ekilde izilir. 450 lik a yapan kenar 6/7 orannda izilir. 300 lik a yapan kenar 1/1 orannda izilir. Dey eksen zerindeki kenar 2/3 orannda izilir (ekil 1.8).

ekil 1.8: Trimetrik perspektif

1.2.1.2. Eik perspektif

Eik perspektifte izdrc nlar izdm dzlemini belirli ada keser. Cismin kenarlar aksonometrik perspektifte olduu gibi birbirine paraleldir. Eik perspektifler, Kavaliyer, Kabine ve Militer olmak zere e ayrlr.

Kavaliyer perspektif

Paralel eik izdm yntemine gre izilen ve izimi en kolay perspektif eklidir.

Genellikle cismin bir yzeyi 450 dier yzeyi yataya paralel ekilde izilir. Eimli kenar 1/1 veya 3/4 orannda izilir (ekil 1.9).

ekil 1.9: Kavaliyer perspektif

7

Kabine Perspektif

Genellikle cismin bir yzeyi 450 dier yzeyi yataya paralel ekilde izilir. Eimli kenar 1/2 orannda izilir (ekil 1.10).

ekil 1.10: Kabine perspektif

Militer Perspektif

Bu perspektif izim yntemine, gemite askeri planlarn yaplmasnda sklkla kullanldndan askeri perspektif anlamna gelen militer perspektif denilmektedir.

n ve yan yzeyler arasndaki a 900 olarak alnr. Bu nedenle eksenlerin yatayla yapt a 450 _ 450 ya da 300 600 dir. Bu yntemde kavaliyer perspektifin tersine stten grn gerek grnmnde izilir. Tm kenarlar 1/1 orannda izilir. stten i ksmlarn daha ayrntl grlmesinin istendii ekillerde ve planlarn perspektif resimlerinin izimi iin uygundur (ekil 1.11).

Militer perspektif (eksenler 45-45)

Militer perspektif (eksenler 30-60)

ekil 1.11: Militer perspektif

8

1.2.2. Merkezi (Konik) Perspektif

Konik perspektif gerek grntye en yakn perspektiftir. Konik perspektif merkezi izdm yntemine gre izilir. Yani izdrc nlar bir noktadan kar ve cismin kelerinden geer. Cisimler gzden uzaklatka klr ve bir noktada (Kama noktas) birleir. Bak amza gre 1,2 veya 3 kama noktas oluabilir. ekil 1.12 de tek kama noktas olumutur.

ekil 1.12: Tek kama noktas

ekil 1.13 te iki kama noktas olumutur.

ekil 1.13: ki kama noktas

9

ekil 1.14te kama noktas olumutur.

ekil 1.14: kama noktas

1.2.2.1. Konik perspektif meydana getiren elemanlar

ekil 1.15 Konik perspektif meydana getiren elemanlar

Yer dzlemi: Cismin yerletirildii dzlemdir. Yer izgisi: Yer dzleminin izgisidir. Ufuk Dzlemi: Gz hizasndan getii dnlen yataya paralel dzlemdir. Ufuk izgisi: Ufuk dzleminin izgi grntsdr.

10

ekil 1.16: Konik perspektif meydana getiren sistemin n ve st grn

zdm dzlemi (Resim dzlemi): Cismin izdmnn yansd ve yeri tercihe gre deien dey dzlemdir. zdm dzlemi (RD) cisme yaklatka perspektif resim byr (ekil 1.17).

11

ekil 1.17: Resim dzleminin konumlar

Bak noktas: Perspektifi izilecek cisme baklan noktadr. Bak noktasnn yeri perspektifi izilecek cismin byklne gre deiir. Bak noktasnn yeri 30

0 ve daha kk bir ada olmaldr (ekil 1.18).

ekil 1.18: Bak noktasnn yeri

Bak uzakl: Bak noktas ile cisim arasndaki mesafedir. Bak uzakl cismin ykseklik veya genilik lsnn iki katndan az olmamaldr (ekil 1.19).

12

ekil 1.19: Bak uzakl

Bak ykseklii: Yer dzlemi ile cisme baklan nokta arasndaki dey mesafedir. Ufuk izgisi (U) ile Yer izgisi (Y) arasndaki mesafedir (ekil 1.20).

ekil 1.20: Bak ykseklii

Kama noktas: nsanlarn grme sistemleri sebebiyle paralel dorular arasndaki mesafenin uzaklatka darald ve bir noktada birletii grlr. Gerekte paralel olmasna ramen perspektif iziminde paralellikleri bozulan dorularn ufuk izgisi zerindeki kesime noktasna kama noktas denir.

13

Bak noktasndan cismin kenarlarna paralel kama noktas nlar izilir. Inlarn Resim Dzlemini (RD) kestii nokta kama noktasdr. Kama Noktalar (KN) Ufuk izgisi (U) zerine tanr (ekil 1.21).

ekil 1.21: Kama noktas

Bir Kama Noktal Perspektif Bir kama noktal perspektifte cismin grlmek istenen yz resim dzlemine paralel

alnr. Bak noktasndan dey indirilen dorunun Ufuk izgisini kestii nokta kama noktasdr (ekil 1.22).

ekil 1.22: Bir kama noktal perspektif

ki Kama Noktal Perspektif ki kama noktal perspektifte cisim n ve yan yzleri resim dzlemine eik olacak

ekilde dndrlr. ki kama noktas oluur (ekil 1.23).

14

ekil 1.23: ki kama noktal perspektif

Kama Noktal Perspektif kama noktal perspektifte cismin btn yzeyleri resim dzlemine eik olacak

ekilde dndrlr. kama noktas oluur. ekil 1.24.

ekil 1.24: kama noktal perspektif

1.3. Paralel Perspektif izimi

1.3.1. Aksonometrik Perspektif izimi

zometrik perspektif iziminin aklamas aada verilmitir.

15

1.3.1.1. zometrik Perspektif izimi

Cismin grnleri incelenerek zihinde boyutlu canlandrlr (ekil 1.25).

ekil 1.25: Cismin canlandrlmas

zometrik eksenler izilir (ekil 1.26).

ekil 1.26: zometrik eksenlerin izimi

16

Cismin temel boyutlar (Genilik, Ykseklik ve Derinlik) kullanlarak izometrik kutu oluturulur (ekil 1.27).

ekil 1.27: zometrik kutunun oluturulmas

zometrik kutu zerine cismin grnlerinden yararlanlarak ller tanr (ekil 1.28).

ekil 1.28: Grn llerinin yzeye tanmas

zometrik kutu zerine grnler izilir (ekil 1.29).

ekil 1.29: Grnlerin yzeye izilmesi

17

Cismi oluturan yzeylerin arakesitleri izilir (ekil 1.30).

ekil 1.30: Arakesitlerin izilmesi

izim fazla izgiler silinerek netletirilir (ekil 1.31).

ekil 1.31: Perspektifin netletirilmesi

Koyulatrma yaplarak izim tamamlanr (ekil 1.32).

ekil 1.32: Perspektifin koyulatrlmas

18

1.3.1.2. Dimetrik Perspektif izimi



Dimetrik eksenler izilir (ekil 1.34).

ekil 1.34: Eksenlerin izilmesi

Cismin temel boyutlar (Genilik, Ykseklik ve Derinlik) kullanlarak Dimetrik kutu oluturulur. 420lik eksen zerinde boyutlar 1/2 orannda ksaltlarak iaretlenir (ekil 1.35).

ekil 1.35: Dimetrik kutunun izilmesi

19

Dimetrik kutu zerine cismin grnlerinden yararlanlarak ller tanr (ekil 1.36).


Dimetrik kutu zerine grnler izilir (ekil 1.37).






20

1.3.1.3. Trimetrik Perspektif izimi



Trimetrik eksenler izilir (ekil 1.41).

ekil 1.41: Eksenlerin izilmesi

Cismin temel boyutlar (Genilik, Ykseklik ve Derinlik) kullanlarak Trimetrik kutu oluturulur. Boyutlar 450 lik eksen zerinde 6/7, dey eksen zerinde 2/3 orannda ksaltlarak iaretlenir (ekil 1.42).

21

ekil 1.42: Trimetrik kutunun izilmesi

Trimetrik kutu zerine cismin grnlerinden yararlanlarak ller tanr (ekil 1.43).


Trimetrik kutu zerine grnler izilir (ekil 1.44).


22







23

1.3.2. Eik Perspektif izimi

Aada en ok kullanlan kavaliyer perspektif izimi anlatlmtr.

1.3.2.1. Kavaliyer Perspektif izimi



Kavaliyer eksenler izilir (ekil 1.49).

ekil 1.49: Kavaliyer eksenlerin izimi

Cismin temel boyutlar (Genilik, Ykseklik ve Derinlik) kullanlarak Kavaliyer kutu oluturulur. Boyutlar 450lik eksen zerinde 3/4, dier eksenler zerinde 1/1 orannda iaretlenir (ekil 1.50).

24

ekil 1.50: Kavaliyer kutunun oluturulmas

Kavaliyer kutu zerine cismin grnlerinden yararlanlarak ller tanr (ekil 1.51).


Kavaliyer kutu zerine grnler izilir (ekil 1.52).




25





1.4. Merkezi (Konik) Perspektif izimi

Aada bir ve iki kama noktal perspektif izimi anlatlmtr.

1.4.1. Bir Kama Noktal Perspektif



26

Cismin st grn izilir. Ke noktalar numaralandrlr (ekil 1.57).

ekil 1.57: Cismin st grnnn izilmesi

Resim dzlemi cismin n yzeyine akk olacak ekilde izilir (ekil 1.58).

ekil 1.58: Resim dzleminin izilmesi

Bak noktas iaretlenir (ekil 1.59).

ekil 1.59: Bak noktasnn iaretlenmesi

27

Ufuk izgisi izilir (ekil 1.60).

ekil 1.60: Ufuk izgisinin izilmesi

Ufuk izgisinden bak ykseklii kadar mesafe alnarak yer izgisi izilir (ekil 1.61).

ekil 1.61: Yer izgisinin izilmesi

28

Bak noktasndan ufuk izgisine dik inilerek ka noktas (KN) bulunur (ekil 1.62).

ekil 1.62: Kama noktasnn bulunmas

st grnten cismin d kenarlar yer izgisi zerine tanarak n grn izilir (ekil 1.63).

ekil 1.63: n grnn izilmesi

n grnn tm ke noktalar KN ile birletirilir (ekil 1.64).

29

ekil 1.64: Ke noktalarn kama noktas ile birletirilmesi

BN den st grnn ke noktalarna nlar gnderilir (ekil 1.65).

ekil 1.65: Inlarn izilmesi

30

Inlarn resim dzlemini kestii noktalar iaretlenerek yer izgisi zerine tanr (ekil 1.66).

ekil 1.66: Inlarn tanmas

Inlarn kesiim noktalar iaretlenerek cismin ke noktalar bulunur. Inlarn fazlalklar silinerek temizlenir (ekil 1.67).

ekil 1.67: Ke noktalarn iaretlenmesi

31





1.4.2. ki Kama Noktal Perspektif



Cismin st grn yatay eksenle eimli olacak ekilde izilir. Ke noktalar numaralandrlr (ekil 1.71).

ekil 1.71: st grnn izilmesi

32

Resim dzlemi cismin 1 numaral kesinden geecek ekilde izilir (ekil 1.72).

ekil 1.72: Resim dzleminin izilmesi

Bak oktas iaretlenir (ekil 1.73).

ekil 1.73: Bak noktasnn iaretlenmesi

Ufuk izgisi izilir (ekil 1.74).

33

ekil 1.74: Ufuk izgisinin izilmesi

Ufuk izgisinden bak ykseklii kadar mesafe alnarak yer izgisi izilir (ekil 1.75).

ekil 1.75: Yer izgisinin izilmesi

Bak noktasndan cismin kenarlarna paralel kama noktas nlar izilerek kama noktalar bulunur (ekil 1.76).

34

ekil 1.76: Kama noktalarnn bulunmas

Bak noktasndan cismini oluturan kelere nlar izilir. izilen nlarn RDyi deldii noktalar iaretlenir (ekil 1.77).

ekil 1.77: Resim dzlemi zerine ke noktalarnn tanmas

35

Kama noktalar ufuk izgisi zerine tanr (ekil 1.78).

ekil 1.78: Kama noktalarnn Ufuk izgisi zerine tanmas

Cismin 1 numaral kesi RD ye akk olduundan perspektifte tam boyda grnr. 1 numaral ke noktas yer izgisi zerine tanr (ekil 1.79).

ekil 1.79: Tam boyun tanmas

36

Cismin 1 numaral kesine ait ykseklik (ayn zamanda cismin ykseklii) mesafesi tam boyu alnarak iaretlenir (ekil 1.80).

ekil 1.80: Tam boyun iaretlenmesi

Cismin 1 numaral kesine ait yksekliin st ve alt ularndan KN1 ve KN2 noktalarna nlar izilir (ekil 1.81).

ekil 1.81: Tam boyun kama noktalar ile birletrilmesi

Resim dzlemi zerinde 2 (2 numaral kenin resim dzlemi zerindeki izdm) noktas kama noktasna izilen nlarla kesitirilir. Cismin 2 numaral kesine ait ykseklik izilmi olur (ekil 1.82).

37

ekil 1.82: Cismin n yznn izilmesi

Resim dzlemi zerinde 3 noktas kama noktasna izilen nlarla kesitirilir. Cismin n ve yan yzeyi izilmi olur (ekil 1.83).

ekil 1.83: Cismin yan yznn izilmesi

2 ve 3 numaral kelere ait izilen yksekliklerin, alt ular kama noktalar ile birletirilerek cismin alt yzeyi izilir (ekil 1.84).

38

ekil 1.84: Inlarn kesitirilmesi

2 ve 3 numaral kelere ait izilen yksekliklerin, st ular kama noktalar ile birletirilerek cismin st yzey izilir (ekil 1.85).

ekil 1.85: Cismin st yzeyinin izilmesi

Cismin gremediimiz kenarlar kesik izgi ile netletirilir (ekil 1.86).

39

ekil 1.86: Grnmezlerin netletirilmesi

izim, fazla izgiler silinerek netletirilir (ekil 1.87).




40

UYGULAMA FAALYET

grn verilen cismin izometrik perspektifini iziniz.

lem Basamaklar

neriler

Perspektifi verilen cismi inceleyiniz. Cismin nasl olutuunu zihinde

canlandrnz. zometrik eksenleri iziniz. zometrik kutuyu oluturunuz. zometrik kutu zerine lleri taynz. zometrik kutu zerine grnleri

iziniz. Yzeylerin arakesitlerini iziniz. izimi netletiriniz. izimi koyulatrnz.

Perspektifi verilen para incelenirken eni, boyu yksekliini kabaca belirleyebilirsiniz.

Perspektifi olutran paralar serbest elle kroki eklinde izebilirsiniz.

Yardmc izgileri en ince kalemle ve fazla bastrmadan izebilirsiniz.

Fazla izgilerin silinmesinden sonra silgi artklarn fra ile temizleyebilirsiniz.

Kk silme ilemlerinde kalem silgi kullanabilirsiniz.

UYGULAMA FAALYET

41

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri iin Evet, kazanamadnz iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1 zometrik eksenleri izdiniz mi?

2 zometrik kutuyu oluturdunuz mu?

3 zometrik kutu zerine lleri tadnz m?

4 zometrik kutu zerine grnleri izdiniz mi?

5 Yzeylerin ara kesitlerini izdiniz mi?

6 izimi netletirdiniz mi?

7 Koyulatrma yaptnz m?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise bir sonraki uygulama faaliyetine geiniz.

42

grn verilen cismin kavaliyer perspektifini iziniz.

lem Basamaklar neriler


canlandrnz. zometrik eksenleri iziniz. zometrik kutuyu oluturunuz. zometrik kutu zerine lleri taynz. zometrik kutu zerine grnleri

iziniz. Yzeylerin ara kesitlerini iziniz. izimi netletiriniz. izimi koyulatrnz.






UYGULAMA FAALYET

43

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.


1 Kavaliyer eksenleri izdiniz mi?

2 Kavaliyer kutuyu oluturdunuz mu?

3 Kavaliyer kutu zerine lleri tadnz m?

4 Kavaliyer zerine grnleri izdiniz mi?

5 Yzeylerin ara kesitlerini izdiniz mi?



DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise bir sonraki uygulama faaliyetine geiniz.

44

grn verilen cismin bir kama noktal perspektifini iziniz.

Aada bak noktasnn yeri verilmitir. Bak noktas ykseklii 70 birimdir.



canlandrnz. Resim dzlemini cismin n yzeyine

akk olacak ekilde iziniz. Bak Noktasn iaretleyiniz. Ufuk izgisini iziniz. Yer izgisini iziniz. Ka noktas (KN) bulunuz. n grn iziniz. n grnn tm ke noktalarn KN

ile birletiriniz. BN den st grnn ke noktalarna

nlar gnderiniz. Inlarn resim dzlemini kestii noktalar

yer izgisi zerine taynz. Cismin ke noktalarn bulunuz. izimi netletiriniz.

Perspektifi verilen para incelenirken enini, boyunu ve yksekliini kabaca belirleyebilirsiniz.





UYGULAMA FAALYET

45

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak kontrol ediniz.


1 Resim dzlemini cismin n yzeyine akk olacak ekilde izdiniz mi?

2 Bak noktasn iaretlediniz mi?

3 Ufuk izgisi izdiniz mi?

4 Yer izgisini izdiniz mi?

5 Ka noktas (KN) buldunuz mu?

6 n grn izdiniz mi?

7 n grnn tm ke noktalarn KN ile birletirdiniz mi?

8 BN den st grnn ke noktalarna nlar gnderdiniz mi?

9 Inlarn resim dzlemini kestii noktalar yer izgisi zerine tadnz m?

10 Cismin ke noktalarn buldunuz mu? 11 izimi netletirdiniz mi?


DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise Uygulama Faaliyetine geiniz.

46

grn verilen cismin iki kama noktal perspektifini iziniz.

Aada bak noktasnn yeri verilmitir. Bak noktas ykseklii 110 birimdir.


st grn iziniz. Resim dzlemini iziniz. Bak noktasn iaretleyiniz. Ufuk izgisini iziniz. Yer izgisini iziniz. Ka noktas (KN) bulunuz. izilen nlarn RDyi deldii noktalar

iaretleyiniz. Kama noktalarn ufuk izgisi zerine

taynz. Cismin tam boyunu iaretleyiniz. Cismin tam boyunun st ve alt ularndan

KN1 ve KN2 noktalarna nlar iziniz. Cismin n ve yan yzeyini iziniz. Cismin alt ve st yzeyini iziniz. izimi netletiriniz. Koyulatrma yapnz.






UYGULAMA FAALYET

47

KONTROL LSTES



1 st grn izdiniz mi?

2 Resim dzlemini izdiniz mi?

3 Bak noktasn iaretlediniz mi?

4 Ufuk izgisini izdiniz mi?

5 Yer izgisini izdiniz mi?

6 Ka noktas (KN) buldunuz mu?

7 izilen nlarn RDyi deldii noktalar iaretlediniz mi?

8 Kama noktalarn ufuk izgisi zerine tadnz m?

9 Cismin tam boyunu iaretlediniz mi?

10 Cismin tam boyunun st ve alt ularndan KN1 ve KN2 noktalarna nlar izdiniz mi?

11 Cismin n ve yan yzeyini izdiniz mi?

12 Cismin alt ve st yzeyini izdiniz mi?



DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

48

LME VE DEERLENDRME Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

1. Aadakilerden hangisinde kpn temel boyutlar doru verilmitir? A) Genilik-ykseklik -en B) Genilik-ykseklik -derinlik C) Boy-ykseklik -derinlik D) Genilik-ykseklik

2. Aadakilerden hangisinde izometrik perspektifte kullanlan alar doru verilmitir? A) 30-15 B) 45-45 C) 30-30 D) 30-45

3. Aadakilerden hangisinde kabine perspektifte kullanlan a doru verilmitir? A) 60 B) 15 C) 30 D) 45

4. Konik perspektif hangi izdm yntemine gre izilir. A) Merkezi izdm B) Dik izdm C) Eik izdm D) Paralel izdm

5. Aadakilerden hangisinde bak ykseklii doru tanmlanmtr? A) Ufuk izgisi ile resim dzlemi arasndaki mesafedir. B) Ufuk izgisi ile yer izgisi arasndaki mesafedir. C) Ufuk izgisi ile bak noktas arasndaki mesafedir. D) Ufuk izgisi ile cisim arasndaki mesafedir.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

LME VE DEERLENDRME

49

RENME FAALYET2

Okul iinde gerekli ortam hazrlandnda ve okul dnda aratrma yapabileceiniz kurulular belirtildiinde perspektifi glgelendirebileceksiniz.

Bir el feneri ya da mum nne eitli cisimleri tutarak duvarda oluan glgeyi inceleyiniz.

2. PERSPEKTF GLGELENDRME

2.1. Glgelendirme Teknikleri

Cisimlerin grlebilmesi iin k gerekir. Ik nesnelerin biimlerini, renklerini ve desenlerini ortaya karr. Cisimlerin k almayan blmleri evresine glge der. Ik kaynann ve bak noktasnn yerine gre glge ekil ve bykl deiir.

2.1.1. Ik kaynann yeri

Ik kayna ok uzakta ise ( gne veya ay gibi) n kaynandan dik olarak geldii kabul edilir ve cismin glgesinin geniliinde bir deime olmaz. Ik kaynandan gelen nlar paraleldir. Fakat k kaynandan gelen nlarn asna gre boyunda uzama veya ksalma meydana gelir (ekil 2.1).

ekil 2.1: Ik kaynann deiik alarda gelmesi

Ik kayna normal bir uzaklkta ise ( elektrik, mum, fener ) k kaynandan gelen nlar noktasal kaynakldr. Inlar farkl alarla geleceinden k kaynann uzaklna ve asna gre cismin glgesinin genilii ve boyu deiir (ekil 2.2).

ARATIRMA

RENME FAALYET2

AMA

50

ekil 2.2: Ik kaynann mesafesine gre glge bykl

Ik nlarnn cisme dik ve yatayla belirli bir a yapmas kouluyla, bak dorultusuna gre k kayna cismin solunda ise glge sada oluur (ekil 2.3).

ekil 2.3: Ik kayna cismin solunda ise glgenin oluumu

Ik nlarnn cisme dik ve yatayla belirli bir a yapmas kouluyla, bak dorultusuna gre k kayna cismin sanda ise glge solda oluur (ekil 2.4).

51

ekil 2.4: Ik kayna cismin sanda ise glgenin oluumu

Ik nlarnn cisme dik ve yatayla belirli bir a yapmas kouluyla, bak dorultusuna gre k kayna cismin arkasnda ise glge nde oluur (ekil 2.5).

ekil 2.5: Ik kayna cismin arkasnda ise glgenin oluumu

Ik nlarnn cisme dik ve yatayla belirli bir a yapmas kouluyla, bak dorultusuna gre k kayna cismin nnde ise glge arkada oluur (ekil 2.6).

52

ekil 2.6: Ik kayna cismin nnde ise glgenin oluumu

Ik nlarnn cisme eik ve yatayla belirli bir a yapmas kouluyla, bak dorultusuna gre k kayna cismin hangi tarafnda ise glge zt ynde oluur (ekil 2.7)de sola, (ekil 2.8)de glge saa dmektedir.

ekil 2.7: Ik kaynann sa ve arkada olmas

ekil 2.8: Ik kaynann sol ve nde olmas

2.1.2. Bak Noktasnn yeri

Bak noktasnn yeri, cismin oluturduu glgeyi nasl ve glgenin ne kadarn grebileceimizi etkiler. Bak noktas, k kayna ile ayn dorultuda farkl alarda ise glgenin bir ksmn grebiliriz (ekil 2.9).

53

ekil 2.9: Bak noktas ile k kaynann ayn dorultuda olmas

Bak noktas, k kayna ile ayn noktada ise cismin oluturduu glgeyi gremeyiz (ekil 2.10)

ekil 2.10: Bak noktas ie k kaynann ayn noktada olmas

Bak noktas, glgenin olutuu yzeye dik ise glgenin tamamn grrz (ekil 2.11).

ekil 2.11: Bak noktasnn glgenin olutuu yzeye dik olmas

Bak noktas, glgenin olutuu yzeye farkl alarda ise glgenin alan klerek grnr (ekil 2.12).

ekil 2.12: Bak noktasnn glgenin olutuu yzeye farkl alarda olmas

2.2. Perspektif Glgelendirme

Glge, paralel ve konik perspektifte olmak zere iki ana balkta incelenecektir.

2.2.1. Paralel Perspektifte Glge

Paralel ve noktasal nlara gre olmak zere ikiye ayrlr.

54

2.2.1.1. Paralel nlarda glge

Gnein glge dren nlar paraleldir.

Cismin A noktasndan geecek ekilde uygun ada n izilir. D noktasndan yataya paralel izilerek nla kesitirilir. Kesiim noktas (A)

iaretlenir.

ekil 2.13: Cismin ke noktasna ait glgenin bulunmas

Cismin B noktasndan geecek ekilde uygun ada n izilir. C noktasndan yataya paralel izilerek nla kesitirilir. Kesiim noktas (B)

iaretlenir.

ekil 2.14: Cismin dier ke noktasna ait glgenin bulunmas

Cismin F noktasndan geecek ekilde uygun ada n izilir. G noktasndan yataya paralel izilerek nla kesitirilir. Kesiim noktas (F)

iaretlenir.

55

ekil 2.15: Cismin dier ke noktasna ait glgenin bulunmas

D,A,B,F,G noktalar srasyla birletirilerek yatay dzlemdeki glge izilir.

ekil 2.16: Glge alannn izilmesi

Glge alan uygun tarama deseni ile taranarak izim tamamlanr.

ekil 2.17 Glge alannn taranmas

2.2.1.2. Noktasal Kaynakl Inlarda Glge

Ik kayna yapaydr. Inlarn bir noktadan konik olarak yayld dnlr.

Ik kaynann yeri (IK) iaretlenir. Ik kaynann yatay dzlemdeki izdm (IK) bulunur.

56

ekil 2.18: Ik kaynann yeri ve izdm

Ik kaynandan E noktasndan geecek ekilde n izilir. H noktas ayn zamanda E noktasnn yataydaki izdm olduundan k

kaynann yataydaki izdmnden ve H noktasndan geen n izilir. ki n kesitirilerek E noktasnn glgesi E bulunur.


57

Cismi oluturan dier noktalarn glgeleri ayn yntemle bulunur.

ekil 2.20: Cismin dier ke noktalarna ait glgelerin bulunmas

Glgesi bulunan noktalar birletirilerek cismin yataydaki glgesi bulunmu olur.


Glge alan uygun tarama deseni ile taranarak izim tamamlanr.

58

ekil 2.22: Glge alannn taranmas

2.2.2. Konik Perspektifte Glge

Paralel ve noktasal nlara olmak zere ikiye ayrlr.

2.2.2.1. Paralel Inlarda Glge

Cismin 1 noktasndan geecek ekilde uygun ada n izilir. 1 noktasndan yataya paralel izilerek nla kesitirilir. Kesiim noktas (1)

iaretlenir. 1 noktas 1 noktasnn glgesidir (ekil 2.23).


59

Cismi oluturan dier noktalarn glgeleri ayn yntemle bulunur (ekil 2.24).

ekil 2.24: Cismin dier ke noktalarna ait glgelerinin bulunmas

Glgesi bulunan noktalar birletirilerek cismin yataydaki glgesi bulunmu olur (ekil 2.25).


Glge alan uygun tarama deseni ile taranarak izim tamamlanr (ekil 2.26).

60


2.2.2.2. Noktasal Kaynakl Inlarda Glge

Ik kaynann yeri (IK) stten grnte iaretlenir (ekil 2.27).

61

ekil 2.27: Ik kaynann yerinin planda iaretlenmesi

62

Ik kaynann yeri perspektif zerinde bulunur. Ik kaynann yatay dzlemdeki izdm IK bulunur (ekil 2.28).

ekil 2.28: Ik kaynann yerinin perspektifte bulunmas

Ik kaynann 1 noktasndan geecek ekilde n izilir. 1 noktas ayn zamanda 1 noktasnn yataydaki izdm olduundan, k

kaynann yataydaki izdmnden ve 1 noktasndan geen n izilir. ki n kesitirilerek 1 noktasnn glgesi 1 bulunur (ekil 2.29).

63


Glgesi bulunacak dier noktalar ayn yntemle bulunur (ekil 2.30).

ekil 2.30: Cismin dier ke noktalarna ait glgelerin bulunmas

Glgesi bulunan noktalar birletirilerek cismin yataydaki glgesi bulunmu olur (ekil 2.31).

64


Glge alan uygun tarama deseni ile taranarak izim tamamlanr (ekil 2.32).


65

UYGULAMA FAALYET Krokisi verilen cismin izometrik perspektifini iziniz. 60 derecelik paralel nlarla glgesini iziniz.


Uygun ada k nn iziniz. Ik Inlarn glge oluturan tm

noktalardan geiriniz. Cismin ke noktalarnn glgesini

bulunuz.

Cismin ke noktalarnn glgelerini birletiriniz.

Glge alann uygun tarama deseni ile taraynz.

Ik nn en ince kalemle ve fazla bastrmadan izebilirsiniz.



UYGULAMA FAALYET

66

KONTROL LSTES



1 Uygun ada k nn izdiniz mi?

2 Ik Inlarn glge oluturan tm noktalardan geirdiniz mi?

3 Cismin ke noktalarnn glgesini buldunuz mu?

4 Cismin ke noktalarnn glgelerini birletirdiniz mi?

5 Glge alann uygun tarama deseni ile taradnz m?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise dier Uygulama Faaliyetine geiniz.

67

Krokisi verilen cismin izometrik perspektifini iziniz. Verilen k kaynana gre glgesini iziniz.


Ik kaynann yerini (IK) iaretleyiniz. Ik kaynann yatay dzlemdeki

izdmn (IK) bulunuz. Ik Inlarn glge oluturan tm


bulunuz.






UYGULAMA FAALYET

68

KONTROL LSTES



1 Ik kaynann yeri (IK) iaretlediniz mi?

2 Ik kaynann yatay dzlemdeki izdm (IK) buldunuz mu?





DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise dier Uygulama Faaliyeti ne geiniz.

69

Krokisi verilen cismin konik perspektifini iziniz. Bak Ykseklii: 70 60 derecelik paralel nlarla glgesini iziniz.


Cismin konik perspektifini iziniz. Uygun ada k nn iziniz. Ik Inlarn glge oluturan tm


bulunuz.






UYGULAMA FAALYET

70

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet, kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.


1 Uygun ada k nn izdiniz mi?





DEERLENDRME


71

Krokisi verilen cismin konik perspektifini iziniz. Bak Ykseklii: 70 Verilen k kaynana gre glgesini iziniz. Ik kaynann yerden ykseklii: 80


Cismin konik perspektifini iziniz. Ik kaynann yerini (IK) iaretleyiniz. Ik kaynann yerini perspektif zerinde

bulunuz.

Ik kaynann yatay dzlemdeki izdmn (IK) bulunuz.

Ik Inlarn glge oluturan tm noktalardan geiriniz.

Cismin ke noktalarnn glgesini bulunuz.






UYGULAMA FAALYET

72

KONTROL LSTES



1 Ik kaynann yeri (IK) iaretlediniz mi?

2 Ik kaynann yerini perspektif zerinde buldunuz mu?

3 Ik kaynann yatay dzlemdeki izdm (IK) buldunuz mu?





DEERLENDRME


73

LME VE DEERLENDRME

Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

1. Aadakilerden hangisinde glge doru olarak tanmlanmtr? A) Cismin kenarlarnn yerdeki izidir. B) Cismin yerdeki izidir. C) In yerdeki izidir. D) Cisimlerin k almayan ksmlardr.

2. Aadaki ifadelerden hangisi noktasal k kayna iin dorudur? A) Ik kayna cisme yaklatka glge klr. B) Ik kayna cisme yaklatka glge byr. C) Ik kayna cisimden uzaklatka glge byr. D) Uzakla bal olarak glgede deiiklik olmaz.

3. st grne gre k sol stten geliyorsa glge nerede oluur. A) Glge sa alt blgede oluur. B) Glge alt blgede oluur. C) Glge sa st blgede oluur. D) Glge sol alt blgede oluur.

4. Bak noktas ile k kaynann ayn noktada ise aadaki durumlardan hangisi gerekleir? A) Glgenin bir ksmn grebiliriz. B) Glgenin tamamn grrz. C) Glge olumaz D) Glgeyi klm grrz.

5. Aadakilerden hangisinde noktann glgesi doru tanmlanmtr? A) Ik n ile yer dzleminin kesiim noktasdr. B) Ik nlarnn kesiim noktasdr. C) Noktann yer dzlemi zerindeki dik izdmdr. D) Noktann yer dzlemi zerindeki eik izdmdr.

DEERLENDRME


LME VE DEERLENDRME

74

RENME FAALYET3

Okul iinde gerekli ortam hazrlandnda ve okul dnda aratrma yapabileceiniz kurulular belirtildiinde temel grnleri standart ve ynetmeliklere uygun olarak izebileceksiniz.

Temel geometrik cisimler ve bu cisimlerin grnleri ile ilgili aratrma yapnz.Yaptnz aratrmann verilerini snf ortamnda arkadalarnz ile paylanz.

3. TEMEL GRNLER

3.1. Temel Grnler

Cisim hakknda vermek istenilen bilgiler, belirli noktalardan cisme bakarak elde edilen grnlerle iki boyutlu ekilde verilebilir.

3.1.1. Grnlerin Tanm

Bir cismin izdm dzlemi zerindeki iki boyutlu grntsne grn denir. Grnler paralel dik izdme gre izilir. zdrc nlar birbirine paraleldir

(ekil 3.1).

ekil 3.1: zdrc nlar

Bir cismin iki boyutlu olarak ifade edilebilmesi iin iki ya da daha fazla grnnn izilmesi gerekir. Teknik resimde ikiden fazla grn izilecekse bu dzlemler birbirlerine

ARATIRMA

RENME FAALYET3

AMA

75

dik yerletirilir. Bu dzlemlerin kt dzlemine paralel olacak ekilde ald dnlerek cismin izdmleri izilir. Bir cismin iki ya da daha fazla grnnn kt dzlemi zerine izilmesine elenik dik izdm denir (ekil 3.2).

ekil 3.2: Elenik dik izdm

Bir cisme olan bak dorultular, dik olmak koulu ile alt ynden baklabilir. zdm dzlemlerini, bir kp eklinde dnerek cismi iine alrsak, kpn yzeylerine izdmlerini izdiimizde alt grn elde edilir (ekil 3.3).

ekil 3.3: Kapal kpn yzeylerindeki izdm

Kp alarak dzlemsel hale getirildiinde yzeyine izilen izdmler ekil 3.4 te grld gibi olur.

76

ekil 3.4: Kpn ak halinde yzeylerindeki izdm

Bir cismin teknik resimde ifade edilebilmesi iin genel olarak grn yeterlidir. grnn izildii dzlemlerden, durgun su seviyesine paralel olana yatay, buna dik olana aln, her ikisine birden dik olana profil dzlemi denir. Cismin grnlerinin izildii dzlemler temel izdm dzlemleri olarak adlandrlr.

Temel izdm dzlemlerinin kesitirilmesi ile drt blge meydana gelir (ekil 3.5).

ekil 3.5: Teknik resimde kullanlan blgeler

Bu blgelerden herhangi birine cismi yerletirerek grnlerini izmek mmkndr. lkemizde 1 blge kullanlmaktadr (ekil 3.6).

77

ekil 3.6: Birinci blgede cismin izdm

Temel izdm dzlemleri alarak dzlemsel hale getirildiinde izdmler ekil 3.7 de grld gibi olur. Teknik resim izilirken karkla meydan vermemek iin izdm dzlemlerini snrlayan d kenarlar izilmez. Sadece dzlemlerim arakesitleri (katlama izgileri) izilir.

ekil 3.7: Birinci blgenin ak halinde cismin izdm

78

3.1.2. Grn eitleri

Standart, kesit ve yardmc grnler olmak zere e ayrlr.

3.1.2.1. Standart Grnler

Elenik dik izdm kurallarna gre izilmi grnlerdir. Cisimlerin ka grnle ifade edilebileceine gre snflandrlrlar.

Tek grnle ifade edilen cisimler

Silindir, prizma ve kre gibi cisimlerle, standart baz paralar tek grnle ifade edilirler. Grnmeyen nc boyut baz iaret, sembol ve aklamalarla ifade edilir (ekil 3.8).

ekil 3.8: Tek grnle ifade edilen cisimler

ki grnle ifade edilen cisimler

Baz basit cisimler komu iki temel izdm dzlemi zerine izilen iki grnleri ile ifade edilebilirler (ekil 3.9).

79

ekil 3.9: ki grnle ifade edilen cisimler

grnle ifade edilen cisimler

Genellikle grn cisimleri ifade etmeye yeterlidir. Bu grnler n, st ve yan grnlerdir (ekil 3.10).

ekil 3.10: grnle ifade edilen cisimler

ten fazla grnle ifade edilen cisimler

grnn yeterli olmad durumlarda cismin ekilsel zelliklerini ifade etmek iin daha faza grn izilmelidir.

ekil 3.11de bir makine parasna ait drt grn verilmitir. Paraya ait sa yan grn ilave edilmitir.

80

ekil 3.11: ten fazla grnle ifade edilen cisimler

ekil 3.12 de bir masann drt grn verilmitir. Masann arka grn ilave edilmitir.

ekil 3.12: ten fazla grnle ifade edilen cisimler

ekil 3.13 te basit bir yapnn be grn verilmitir. Yapnn temel grnne arka grn ve sa yan grn ilave edilmitir.

81

ekil 3.13: Basit bir yapya ait grnler

3.1.2.2. Kesit Grnler

Cisimlerin i ksmlar ile ilgili bilgilerin verilebilmesi iin cismin kesildii dnlerek yaplan izimlere kesit grnler denir. ekil 3.14.

ekil 3.14: Kesit grnler

Yap i ksmlarnn ifadesinde kesit grnler kullanlr. Yapnn kesildii dnlerek bak dorultusuna gre grn kt dzlemine izilir (ekil 3.15).

82

ekil 3.15: Bir yapnn kesit grn

3.1.2.2. Yardmc Grnler

Cisim yzeylerinin temel izdm dzlemlerine paralel veya dik olmad durumlarda bu yzeylerin grnleri gerek byklkte izilemez. Bu yzeylere paralel yardmc dzlemler yerletirilerek grn izilir (ekil 3.16).

ekil 3.16: Yardmc grn

3.2. n Grn izimi

Cisme nden bakldnda elde edilen grntr.

n grnn iziminde ilem sras yledir:

Katlama izgileri izilir (ekil 3.17).

83

ekil 3.17: Katlama izgilerinin izimesi

Grnn yanaaca snr yardmc izgi izerek belirlenir (ekil 3.18).

ekil 3.18: Snr yardmc izgilerinin izilmesi

Cismin toplam ykseklii ve genilii belirlenerek bir btn oluturacak ekilde izilir (ekil 3.19).

84

ekil 3.19: Cismin temel boyutlarnn izilmesi

Bak dorultusuna gre n grn oluturan dzlemler belirlenir.

Belirlenen dzlemler aln dzlemi zerine bir btn oluturacak ekilde izilir, yardmc izgiler silinir (ekil 3.20).

ekil 3.20: Cismin n grnnn izilmesi

3.3. st Grn izimi

Cisme stten bakldnda elde edilen grntr.

st grnn iziminde ilem sras u ekildedir:

Aln dzleminden, cismin genilii, yatay dzleme tanr (ekil 3.21).

B A

A

B

85

ekil 3.21: Cismin geniliinin tanmas

Cismin derinlii iaretlenir (ekil 3.22).

ekil 3.22: Cismin derinliinin iaretlenmesi

86

Grnn d hatlar izilir (ekil 3.23).

ekil 3.23: Grn d hatlarnn izimi

Bak dorultusuna gre st grn oluturan dzlemler belirlenir.

Yatay dzlemleri ile gelii gzel dzlemler, aln dzleminden lleri tayarak bir btn oluturacak ekilde izilir (ekil 3.24).

ekil 3.24: Cismin st grnnn izilmesi

B

C

C

B

87

3.4. Sol Yan Grn izimi

Cisme yandan bakldnda elde edilen grntr.

Aln dzleminden, cismin ykseklii profil dzlemine tanr (ekil 3.25).

ekil 3.25: Cismin yksekliinin tanmas

Cismin derinlii yatay dzlemden pergel yada 45o lik gnye aracl ile profil dzlemine tanr (ekil 3.26).

ekil 3.26: Cismin derinliinin tanmas

Bak dorultusuna gre sol yan grn oluturan dzlemler belirlenir.

Profil dzlemler ile gelii gzel dzlemler, aln ve yatay dzlemlerden tanr (ekil 3.27).

88

ekil 3.27: Yan grne giren yzeylerin belirlenmesi

Grn bir btn oluturacak ekilde izilir (ekil 3.28).

ekil 3.28: Cismin yan grnnn izilmesi

D E

D E

89

UYGULAMA FAALYET

Verilen cisimlerin grnlerini 1/50 leinde iziniz.


Katlama izgilerini iziniz. Snr yardmc izgilerini iziniz. Cismin toplam ykseklii ve geniliini iziniz. n grn oluturan dzlemleri belirleyiniz. Belirlenen dzlemleri aln dzlemi, zerine bir

btn oluturacak ekilde iziniz. Cismin geniliini yatay dzleme taynz. Cismin derinliini iaretleyiniz. Grnn d hatlarn iziniz. st grn oluturan dzlemleri belirleyiniz. Belirlenen dzlemleri yatay dzlem zerine bir

btn oluturacak ekilde iziniz. Cismin yksekliini profil dzlemine taynz. Cismin derinliini profil dzlemine taynz. Sol yan grn oluturan dzlemleri

belirleyiniz.

Belirlenen dzlemleri profil dzlemi zerinde bir btn oluturacak ekilde iziniz.

Tama izgilerini en ince kalemle ve fazla bastrmadan izebilirsiniz.



UYGULAMA FAALYET

90

KONTROL LSTES



1 Katlama izgilerini izdiniz mi?

2 Snr yardmc izgilerini izdiniz mi?

3 Cismin toplam yksekliini ve geniliini izdiniz mi?

4 n grn oluturan dzlemleri belirlediniz mi?

5 Belirlenen dzlemleri alp dzlemin zerinde bir btn oluturacak ekilde izdiniz mi?

6 Cismin geniliini yatay dzleme tadnz m?

7 Cismin derinliini iaretlediniz mi?

8 Grnn d hatlarn izdiniz mi?

9 st grn oluturan dzlemleri belirlediniz mi?

10 Belirlenen dzlemleri yatay dzlem zerine bir btn oluturacak ekilde izdiniz mi?

11 Cismin yksekliini profil dzlemine tadnz m?

12 Cismin derinliini profil dzlemine tadnz m?

13 Sol yan grn oluturan dzlemleri belirlediniz mi?

14 Belirlenen dzlemleri profil dzlemi zerinde bir btn oluturacak ekilde izdiniz mi?

DEERLENDRME


91

Perspektifi verilen yapnn grnlerini 1/50 leinde iziniz. at eimi 1/3 Baca ls 20x40 cm


Katlama izgilerini iziniz. Snr yardmc izgilerini iziniz. Cismin toplam ykseklii ve geniliini iziniz. n grn iziniz. st grn iziniz. Sol yan grn iziniz.




UYGULAMA FAALYET

92

KONTROL LSTES





3 Cismin toplam ykseklii ve geniliini izdiniz mi?

4 n, st ve yan grn oluturan dzlemleri belirlediniz mi?

5 Belirlenen dzlemleri aln, yatay ve profil dzlemi zerine bir btn oluturacak ekilde izdiniz mi?

DEERLENDRME


93

Perspektifi verilen sehpann grnlerini 1/10 leinde iziniz.


Katlama izgilerini iziniz. Snr yardmc izgilerini iziniz. Cismin toplam ykseklii ve geniliini

iziniz. n grn iziniz. st grn iziniz. Sol yan grn iziniz.




UYGULAMA FAALYET

94

KONTROL LSTES






4 n, st ve yan grn oluturan dzlemleri belirlediniz mi?

5 Belirlenen dzlemleri aln, yatay ve profil dzlemi zerine bir btn oluturacak ekilde izdiniz mi?

DEERLENDRME


95

Perspektifi verilen balkonun grnlerini 1/50 leinde iziniz.


Katlama izgilerini iziniz. Snr yardmc izgilerini iziniz. Cismin toplam ykseklii ve geniliini iziniz. n grn iziniz. st grn iziniz. Sol yan grn iziniz.




UYGULAMA FAALYET

96

KONTROL LSTES






4 n, st ve yan grnn oluturan dzlemleri belirlediniz mi?

5 Belirlenen dzlemleri aln, yatay ve profil dzlemi zerinde bir btn oluturacak ekilde izdiniz mi?

DEERLENDRME


97

LME VE DEERLENDRME

Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

1. Aadakilerden hangisinde grn doru olarak tanmlanmtr? A) Cismin iki boyutlu grntsne grn denir. B) Cismin yerdeki izidir. C) In yerdeki izidir. D) Cisimlerin k almayan ksmlardr.

2. Aadakilerden hangisinde elenik dik izdm doru olarak tanmlanmtr? A) zdmlerin eit olmasdr. B) Grnlerin ayn olmasdr. C) ki grnn kat dzlemi zerine izilmesidir. D) Ayn grnlerin izilmemesidir.

3. Bak dorultular dik olmak kouluyla cisme ka ynden baklabilir? A) 4 B) 2 C) 3 D) 6

4. Teknik resimde lkemiz hangi blgeyi kullanmaktadr? A) I. Blge B) II. Blge C) III. Blge D) IV. Blge

5. n grn hangi izdm dzlemine izilir? A) Yardmc izdm dzlemi B) Profil izdm dzlemi C) Aln izdm dzlemi D) Yatay izdm dzlemi

DEERLENDRME


LME VE DEERLENDRME

98

RENME FAALYET4

Okul iinde gerekli ortam hazrlandnda ve okul dnda aratrma yapabileceiniz kurulular belirtildiinde eksik verilen grn izebileceksiniz.

Eksik grnlerle ilgili aratrma yapnz. Yaptnz aratrmalar snf ortamnda arkadalarnzla paylanz.

4. EKSK VERLEN GRN TAMAMLAMAK

4.1. Verilen Grnlerin zdm Dzlemlerine Tanmas

st grnten tanacak ke noktalar iin 450lik yardmc izgi izilir (ekil 4.1).

ekil 4.1: Yardmc izgi izilmesi

ARATIRMA

RENME FAALYET4

AMA

99

Cismin temel boyutlar (derinlik ve genilik) n ve st grnten tanarak yan grnn snrlar oluturulur (ekil 4.2).

ekil 4.2: Yan grnn snrlarnn oluturulmas

4.2. Arakesit Noktalarnn Komu Arakesite Tanmas

n grnte arakesit noktalar numaralandrlr. ekil 4.3.

ekil 4.3: Arakesit noktalarnn numaralandrlmas

100

Birbiriyle ilikili arakesit noktalar st grne tanarak yerleri bulunur (ekil 4.4).

ekil 4.4: Arakesitlerin st grne tanmas

4.3. zdm Inlarnn Kesitirilmesi

n grnteki arakesit noktalar yan grne tanr (ekil 4.5).

ekil 4.5: Arakesitlerin yan grne tanmas

101

st grnteki arakesit noktalar yan grne tanr (ekil 4.6).

ekil 4.6: Arakesitlerin yan grne tanmas

Birbiriyle ilikili arakesit noktalar yan grnte kesitirilir (ekil 4.7).

ekil 4.7: likili arakesit noktalarnn yan grnte bulunmas

102

4.4. Grnn Tamamlanmas

Arakesit noktalar birletirilir (ekil 4.8).

ekil 4.8: Arakesit noktalarnn birletirilmesi

Tama izgileri silinerek izim tamamlanr (ekil 4.9).

ekil 4.9: izimin tamamlanmas

103

UYGULAMA FAALYET n ve st grn verilen cismin eksik braklan grnn iziniz.


450lik yardmc izgi iziniz. Yan grnn snrlarn oluturunuz. n grnte arakesit noktalarn

numaralandrnz. Birbiriyle ilikili arakesit noktalarnn

yerlerini bulunuz.

n grnteki arakesit noktalarn yan grne taynz.

st grnteki arakesit noktalarn yan grne taynz.

Birbiriyle ilikili arakesit noktalarn yan grnte kesitiriniz.

Arakesit noktalarn birletiriniz.




UYGULAMA FAALYET

104

KONTROL LSTES



1 450lik yardmc izgi izdiniz mi?

2 Yan grnn snrlar oluturdunuz mu?

3 n grnte arakesit noktalarn numaralandrdnz m?

4 Birbiriyle ilikili arakesit noktalarn st grne tayarak yerlerini buldunuz mu?

5 n grnteki arakesit noktalarn yan grne tadnz m?

6 st grnteki arakesit noktalarn yan grne tadnz m?

7 Birbiriyle ilikili arakesit noktalarn yan grnte kesitirdiniz mi?

8 Arakesit noktalarn birletirdiniz mi?

DEERLENDRME


105

n ve st grn verilen cismin eksik braklan grnn iziniz.


450lik yardmc izgi iziniz. Yan grnn snrlar oluturunuz. n grnte arakesit noktalarn

numaralandrnz. Birbiriyle ilikili arakesit noktalarnn

yerlerini bulunuz.

n grnteki arakesit noktalarn yan grne taynz.

st grnteki arakesit noktalarn yan grne taynz.

Birbiriyle ilikili arakesit noktalarn yan grnte kesitiriniz.

Arakesit noktalarn birletiriniz.




UYGULAMA FAALYET

106

KONTROL LSTES



1 450lik yardmc izgi izdiniz mi?

2 Yan grnn snrlar oluturdunuz mu?

3 n grnte arakesit noktalarn numaralandrdnz m?

4 Birbiriyle ilikili arakesit noktalarn st grne tayarak yerlerini buldunuz mu?

5 n grnteki arakesit noktalarn yan grne tadnz m?

6 st grnteki arakesit noktalarn yan grne tadnz m?

7 Birbiriyle ilikili arakesit noktalarn yan grnte kesitirdiniz mi?

8 Arakesit noktalarn birletirdiniz mi?

DEERLENDRME


107

LME VE DEERLENDRME Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

1. Aadakilerden hangisi eksik braklan grne aittir?

A) B) C) D)


A) B) C) D)


A) B) C) D)

LME VE DEERLENDRME

108


A) B) C) D)


A) B) C) D)

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

109

MODL DEERLENDRME Bu modl kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin

Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri EVET HAYIR 1 Aksonometrik perspektif eksenlerini izebiliyor musunuz?

2 Paralel perspektif kutusu izebiliyor musunuz?

3 Paralel perspektif kutusu zerine grn izebiliyor musunuz?

4 Paralel perspektif kutusu zerine cismi oluturan yzeylerin arakesitlerini izebiliyor musunuz?

5 Resim dzlemini izebiliyor musunuz?

6 Ufuk izgisini izebiliyor musunuz?

7 Yer izgisini izebiliyor musunuz?

8 Kama noktasn bulabiliyor musunuz?

10 Cismin ke noktalarn kama noktas ile birletirebiliyor musunuz?

11 Cismin n, st ve yan yzeylerini izebiliyor musunuz?

12 Ik kaynana gre glgenin decei yeri tahmin edebiliyor musunuz?

13 Paralel k nn izebiliyor musunuz?

14 Noktasal k kaynan izebiliyor musunuz?

15 Noktasal k kaynandan gelen nlar ke noktalarndan geirebiliyor musunuz?

16 Cismin ke noktalarnn glgesini bulabiliyor musunuz?

17 Glge alann izebiliyor musunuz?

18 Glge alann tarayabiliyor musunuz?

19 Katlama izgilerini izebiliyor musunuz?

20 Cismin n grnn izebiliyor musunuz?

21 Cismin st grnn izebiliyor musunuz?

22 Cismin yan grnn izebiliyor musunuz?

23 Verilen grnleri izdm dzlemlerine tayabiliyor musunuz?

24 Arakesit noktalarn komu arakesite tayabiliyor musunuz?

25 zdm nlarn kesitirebiliyor musunuz?

26 izimini netletirebiliyor musunuz?

27 Koyulatrma yapabiliyor musunuz?

MODL DEERLENDRME

110

CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI

1 B

2 C

3 D

4 A

5 B

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 B

3 A

4 C

5 A


1 A

2 C

3 D

4 A

5 C


1 A

2 D

3 C

4 D

5 A

CEVAP ANAHTARLARI

111

KAYNAKA

KK Mehmet, Teknik Resim Temel Ders Kitab, Milli Eitim Basmevi, Ankara, 2000.

DANI smet, naat Tekik Resmi Temel Ders Kitab, Trk Hava Kurumu Basmevi, Ankara, 1987.

COKUN Ali hsan, Serpil IRK, Abdullah KAYHAN, Feride AIK, brahim ERM, Yap Resaml X. Snf ve lem Yapraklar Temel Ders Kitab, Milli Eitim Basmevi, stanbul, 2005.

KAYNAKA

Documents

Basit Perspektifler Ve Temel Görünüşleri