Tuesday, No, 05که‌رکوک‌‌‌دهۆک‌‌‌سلێمانی‌‌‌هه‌ولێر‌‌‌که‌ش‌و‌هه‌واFirst Year, Oct 9, 2012

www.bayanpress.net ژماره )5(، سێشەممە 2012/10/9، ساڵی یەکەم

دكتۆر محه مه د جربیل:محەمەد مورسى بۆ 60 ساڵى تر

میسرى لە حوکمىعەسکەر ڕزگار کرد

ل. گفتوگۆ

هۆڵەنداشانشینى گوڵ

ل. پریاسکە

به ر لە کۆلێراکە قائیمقامیه ت له پیسیی ئاوی كارگه كان ئاگادار كراوه ته وه

ڕێوشوێنەکانى دژى کۆلێرا، مه ترسیی شێرپه نجه دروست دەکەن

به یان. تایبه ت

مایكرۆبایۆلۆجی شاره زایه كی رێوشوێنانه ى ل��ه و یه كێك دەڵێت ڕووب��ه ڕووب��وون��ه وه ی بۆ حكومه ت مه ترسی به ر، گرتوونیە تیه كۆلێرا ب���اوب���وون���ه وه ی ش��ێ��رپ��ه ن��ج��ه ی

لێده كرێت.دك���ت���ۆر ج�����ه زا م��ح��ه م��ه د، خ��وێ��ن��دك��اری م��اس��ت��ه ر ل��ه ب��واری )مایكرۆبایۆلۆجی( له ده ره وه ی واڵت، »نه بوونی راگه یاند )ب��ه ی��ان(ی به نه خۆشییه كه ب��واری له توێژینه وه سه رهه ڵدانه وه دووب���اره هۆكاری تا چونكه بنه بڕنه بوونیه تی، و

نه خۆشییه كه دیاریی له به رپرس به كرتیای نادۆزرێته وه ، چاره سه ره كه ی نه كرێت، سیرۆتایپ جۆر یه ك كۆلێرا ئه وه ی له به ر )O139 ,O76 ,O1( نازانرێت و نییه تا »نه خۆشییه كه وتیشی كامیانه «، نه توانراوه باوبووه ته وه ، جار سێ ئێستا بكرێت«، له سه ر زانستی توێژینه وه ی ڕوو خسته دیكه ی مه ترسییه كی ناوبراو ئاو سه رچاوه ی پیسبوونی »ئه گه ر وىت زۆری به كارهێنانی بێت، زێرابه وه به هۆی كلۆریش هۆكارێك ده بێت بۆ تووشبوون به

شێرپه نجه ی میزه ڵدان و كۆم«.دكتۆر جه زا باسی له وه ش كرد »له هه ر زانكۆكان بۆ ده برێت هانا وادا حاڵه تێكی تا توێژینه وه ی زانستی له سه ر بكه ن، به اڵم

لێره هه ل نه ڕە خسێرناوه بۆ ئه و كاره «.به ڕێوه به رایه تی نوورساوێكی پێی به سلێامنی پارێزگای له ج��ۆری كۆنرتۆڵی له ب��ه ر ل��ه س��ه ره ، 9/17ی ب���ه رواری كه قائیمقامیه تی كۆلێرا، ب��اوب��وون��ه وه ی خۆپاراستنی و سلێامنی مه ڵبه ندی ته ندروستی سلێامنی و چاودێریی بازرگانی، كارگه )20( كانزایی ئاوی پیسبوونی له ئاگاداركراونه ته وه كه پشكنینیان بۆ كراوه و ته نها دوو كارگه یان له پشكنیندا ده رچوون.

ع��وس��امن ئ��ه ب��وب��ه ك��ر، س��ه رۆك��ی لیژنه كانی قائیمقامیه تی سلێامنی ته ئكیدی كۆنرتۆڵی به ڕێوه به رایه تی نوورساوكه ی له جۆری كرده وه و ئاماژە ی به وه كرد كه ئه م

پشكنینانه ده ورین و پانزه ڕۆژ جارێكن.

له ڕاب����ردوو مانگی كۆتایی حاڵه تی چه ندین سلێامنی پارێزگای تۆمار فه رمی به كۆلێرا نه خۆشیی 1400 نزیكه ی ئێستاش تا ك��ران، داخڵی په تایه ئه و گومانی به كه س ئێستاش ت��ا ك���راون، نه خۆشخانه ك��راون تۆمار كۆلێرا حاڵه تی 192گیانیان په تاكه به كه سیش چوار و

له ده ستداوه .دوایین وه رگرتنی بۆ )به یان( جارێك چه ند گ��ۆڕان��ك��اری��ی��ه ك��ان، پ��ه ی��وه ن��دی ب��ه دك��ت��ۆر رێ��ك��ه وت حه مه ڕە شید، وه زیری ته ندروستییه وه ته له فۆنه كه ی وه اڵم��ی ب��ه اڵم ك��رد،

نه دایه وه .

دوو هاوواڵىت لەنێو دەریاچەى دەربەندیخاندا. فۆتۆگراف: وەرگیراوە

رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە

مومتاز حەیدەرى؛سندوقە ڕەشەکەى حزبى شیوعى

بیروڕا

12

دى ماتیۆبێ ڕکابەرە

وەرزش

8

من قوربانیى دەستى ئەوان بووم

کۆمەاڵیەتى

10

بایی 31 ملیار دینار گه نم له

مه ترسیدایه

پارێزگای سنووری له ئه مساڵ 96 بڕی عێراق حكومه تی سلێامنی هه زار و 500 ته ن گه منی به هه رسێ یه ك، پله كڕیوه ته وه . پله كه یه وه به 620 به 720 هه زار و دوو ته نی هه زار و سێیش به 520 هه زار دینار، به اڵم له به ر نه بوونی سایلۆ له چه ند له سه ر ساحه یه ك گه منه كان شوێنێك ته ن هه زار 50 ئێستاش تا ڕۆكراون، لێ ته ڕبوونی مه ترسی و ماوه ته وه

ده كرێت.ئه گه ر ئه و بڕە گه منه ی تا ئێستا مامناوه ندیش پله ی به ماوەته وه

بخه مڵێنین، بایی 31 ملیار دیناره .

بڕوانه الپه ڕە ی په یجور.

كۆمسیۆنی بااڵی هه ڵبژاردنه كان سه ربه خۆ نییه

به یان. تایبه تله به رامبه ر قسه كانی سه ربه ست كۆمسیۆنی ئامێدی، سه رۆكی مسته فا كه عێراق هه ڵبژاردنه كانی ب��ااڵی ئه ندامی و »بێالیه نه رایگه یاندبوو ئه نجومه نی ئه ندامێكی نییه «، پارتی رایده گه یه نێت عێراق نوێنه رانی هه موو ئه ندامانی كۆمسیۆن حزبین و

كه سی سه ربه خۆی تێدا نییه .)به یان( بۆ له تیف شێخ حاكم به اڵم هه یه ، ب��ۆی رێ��زم »م��ن وت��ی وتیشی حزبین«. كه سه كه نۆ هه ر له وه ی وه ك حزبین، بڵێن »خۆشرته ئینكاری بكه ن، چونكه خه ڵك باوه ڕیان پێناكات، گرنگ ئه وه یه حزبیبوونیان له

ئیش و كاره كانیاندا ره نگ نه داته وه «.»زۆر راش��ی��گ��ه ی��ان��د ن���اوب���راو الیه نه كانی رێكبكه وین، هه وڵامندا ح��زب��ه ك��ه ی دوو و ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ئه ندامی كۆمسیۆمنان دوو ده سه اڵت، به رده كه وێت، با دوو كه سی سه ربه خۆ بن، به اڵم ئه وان رازی نه بوون، كه واته

ئه و دوو كه سه حزبین.

دانه مه زراوه كان ده نگه كانیان پوچه ڵ

ده كه نه وه

دلێر عه بدوڕڕە حامن

ژم����اره ی����ه ك ل���ه ده رچ�����ووه دان���ه م���ه زراوه ك���ان���ی زان���ك���ۆ و په یامنگاكانی خانه قین له گه ڵ لیژنه ی ب�ه رژەوه ندییه ل��ه ب��ه رگ��ری��ك��ردن له گ��ش��ت��ی��ی��ه ك��ان ك���ۆب���وون���ه وه ، هۆكاری له باس كۆبوونه وه كه یاندا له سه ر و ك��را دان��ەم��ه زران��دن��ی��ان دانه مه زراوه كان، ده رچووه پێشنیاری هه ڵبژاردنی له ده نگه كانیان بڕیاردرا

داهاتوودا پوچه ڵ بكه نه وه .سه رچاوه یه كی نێو كۆبوونه وه كه له »جگه راگه یاند )ب��ه ی��ان(ی به ده نگه كامنان، پ��وچ��ه ڵ��ك��ردن��ه وه ی سووتاندنی ب��ه داوه ب��ڕی��ارم��ان ب��ه رزك��ردن��ه وه ی و بڕوانامه كامنان الیه نه بۆ بێكاری بیمه ی داواك��اری

په یوه ندیداره كان«.

5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە 312434 33302433 33322437 36131018 15141120 17161222 19

بایی )750( دینارە

به یان. تایبه ت

10/7ی رۆژی دادگ��ا ئ��ه وه ی دوای سووتاندنی تۆمه تبارانی دادگایی بۆ دانا باره گاكانی یه كگرتوو له بادینان، بەاڵم هیچ

كام له تۆمه تباره كان ئاماده نه بوون.پارێزه ر محه مه د هاودیانی، سه رۆكی بۆ ئیسالمی یه كگرتووی پارێزه رانی تیمی دۆسیه كانی بادینان، به )به یان(ی راگه یاند

»به پێی یاسا ده بوو دادگا دادگایی به رده وام ده ستگیركردنی ب��ڕی��اری ی��ان بكردایه دوابخات، كاته كه ی و بدات تۆمه تباران به اڵم له به ر ئه وه ی كۆمه ڵێك تاوانی جیاواز ئه نجام دراون، له وانه ش: بردنی كه لوپه ل و باره گا، سووتاندنی و باره گا له ته قه كردن په ڕاوی جیاكردنه وه ی مه به ستی به دادگا به دادگاییكردنی و تۆمه تبارێك ه��ه ر په ڕاوه كه دا بڕیاری تایبه ت، مادده یه كی

لێكۆڵینه وه ی دادگ��ای بۆ بگه ڕێنێته وه دهۆك«.

یه كگرتوو ده وترێت ئه وه ی له باره ی ك��ردووه ، پارتی له گه ڵ رێكه وتنی پێشرت محه مه د وایلێدێت، دۆسییه یه ئه و بۆیه پارتی له گه ڵ »یه كگرتوو وتی هاودیانی رێ��ك��ن��ه ك��ه وت��ووه ، ئ��ه و ق��ه ره ب��ووه ش��ی بووه ، حكومه ت قه ره بووی وه ریگرتووه ، ئه و له سه ر یه كگرتوو به رده وامبوونی

دۆسییه یه ئه وه ده سه ملێنێت یه كگرتوو به ته نازولی و ناكات ته نازول جۆرێك هیچ وه ك ئێمه دۆس��ی��ه ك��ه ، ل��ه ن��ه ك��ردووه بادینان، دۆسیه ی پارێزه رانی و یاساناسان دادگ��ا له تۆمه تباران به ن��اده ی��ن ب��وار ناوبراو ئه وه شی خسته روو كه هه ڵبێن«. قه رسۆكیش و زاخۆ باره گاكانی دۆسیه ی دووه م��ی تاوانه كانی دادگ��ای له ئێستا

دهۆكن.

تۆمه تبارانی سووتاندنی باره گاكانی یه كگرتوو ئاماده ی دادگا نابن

www.bayanpress.netژماره )5(، سێشه ممه 2012/10/9، ساڵی یەکەم

3

سه ید نامی

كوردستان په رله مانی ئه ندامێكی له ئێستا دامه زراندنه ی میكانیزمی ئه و ده كرێت، په یڕەو كوردستان هه رێمی لیژنه ی سه رۆكی ده زانێت، نایاسایی به ره خنه ی سلێامنیش دامه زراندنی بااڵی دامه زراندن شێوازی له په رله مانتاران

به بێ بنه ما ده زانێت.له )به یان( زانیارییه كانی به پێی ناو حكومی و حزبی داموده زگای چه ند كه سانه له و ژماره یه ك فۆڕمی ژماره ی و دامه زراندنیان فۆڕمی كه وه رگ��ی��راوه پێشخستنی مه به ستی به پڕكردووه ته وه ،

ناوه كانیان بۆ دامه زراندن.له یه كێك له فه رمانبه ر د(، )ل. )به یان(ی به حكومییه كان فه رمانگه له پێشوودا رۆژە ی چه ند »له م راگه یاند فۆڕمی ژم��اره ی پێیانوتم دائیره كه مان خزمی نزیكت هه یه بۆ ئه وه ی فۆڕمه كه ی له و من دامه زراندن، بۆ پێشه وه بخه ینه كاته دا كه سم بیر نه بوو، به اڵم ئاگادار بووم چه ند كه سێك ناوی سیانی خزمه كانیان و به رپرسێكی دایه فۆڕمه كانیان ژم��اره ی

دائیره كه «.لیژنه ی ئ��ه ن��دام��ی ق���ادر، ئ���ارام شێوازه ئه م كوردستان په رله مانی یاسایی نایاسایی ب��ه ه��ه رێ��م دام��ه زران��دن��ه ی ساڵه »دوو ده ڵێت و ده دات له قه ڵه م

دامه زراندن له الیه ن لیژنه یه كه وه ئه نجام یاسایه ، پێچه وانه ی ئ��ه وه ش ده درێ��ت، ئه نجومه نی یاسای ساڵه دوو چونكه ده رچ��ووه ، په رله مانه وه الی��ه ن له ڕاژە كۆمه ڵێك ئۆپۆزسیۆن وه كو هه رچه نده به اڵم یاساكه ، له سه ر هه بوو تێبینیامن له وێش ئۆپۆزسیۆن و په سه ندكرا یاساكه پێشێل یاسایه ئه و ئێستا تا به اڵم نه بوو، ن��اوب��راو جێبه جێنه كراوه «، و ك���راوه

پێی به دامه زراندن ده زانێت به پێویستی كرد به وه ئاماژە شی بێت، یاسایه ئه و »ئه مه وایكردووه كه موكورتی زۆر هه بێت له پڕۆسه كه دا، بۆ منوونه ئافره تان ناڕازین زانسته ده رچ��ووی خۆیان، ڕێژە كه ی له زانكۆ فه لسه فه ی به شی و ئیسالمییه كان ناڕازین له به شی خۆیان، هه روه ها زۆرێك به سڕاونه ته وه دوات��ر و ده رچ��وون ناو 76ی هه یه قوتابی نادروست، بیانووی

هێناوه و ده رچووی دووساڵ پێش ئێستایه وه رنه گیراوه به اڵم شه هیده ، بنه ماڵه ی و قوتابی ب��ه اڵم نه هاتووه ته وه ، ن��اوی و بنه ماڵه ی هه یه ، په سه ندی پله ی هه یه

شه هیدیش نییه و وه رگیراوه ».ئه و ئه ندامه ی په رله مان راشیگه یاند پ��ڕۆس��ه ك��ه ده ك���ه ی���ن ه��ه س��ت »وا به ڕێوه ، ن��اڕوات شه فاف به شێوه یه كی ناوه كاندا هه ڵبژاردنی كاتی له پێویسته

به پێی خاڵبه ندی سیستمی كۆمپیوته ری، كه سانێكی و ڕاگه یاندنه كان ده بوایه پسپۆڕ ئاماده بوونایه ، تا خه ڵك بزانێت به

چ شێوه یه ك پڕۆسه كه ئه نجام دراوه «.لیژنه ی مه حمود عوسامن، سه رۆكی سلێامنی، پ��ارێ��زگ��ای ل��ه دام��ه زران��دن س��ه ب��اره ت ب���ه وه ی گ��وم��ان ده ك��رێ��ت دام��ه زراوان��دا ن��اوی جیاكردنه وه ی له وتی )به یان( بۆ بكرێت، ساخته كاری

»چۆن كاری وا ده بێت، من لیژنه ی سكااڵم بۆچی داناوه ، من ته حه دا ده كه م بۆ ته نیا دیكه كه سێكی دامه زراندن بۆ كه سێك

خرابێته جێگه ی«.ئه نجومه نی ناڕازیبوونی ده رباره ی پارێزگای سلێامنی و ژماره یه ك په رله مانتار دام��ه زراوان، راگه یاندنه ی شێوازی له و مه حمود عوسامن وتی »به داخه وه ئه ندام ده ك��رد، زی��اده ڕە وی��ی��ان په رله مانه كان ده ڵێت و ده كات بۆ ته له فۆنیان كه سێك ئه ویش ناوه كه م، پێش خراوه ته خه ڵك بێ لێكۆڵینه وه ی ئه وه ی ئه م كه سه له چ كۆلێژ و به شێكه ، له چ قه زایه كه ، لێدوان نییه ، هه ڵه مان ئێمه ومتان ئێمه ده دات. روو، بیخه نه دیكۆمێنت به هه یه چیتان پارێزگاشه وه ، ئه نجومه نی نیسبه ت به بابه تی سیاسییان هه یه خۆیان بۆ خۆیان به نییه په یوه ندییان و پارێزگادا له گه ڵ ماوه ی بۆ ده ڵێن خۆیان ئێمه وه ، كاری حكومه متان كاره كانی بایكۆتی ساڵێكه كردووه ، بۆیه بابه تی ئه وان په یوه ندی به

خۆیانه وه هه یه «.س��ه رۆك��ی ل��ی��ژن��ه ی دام��ه زران��دن رێنامییه كانی پێی به »ئێمه ده شڵێت بااڵ، لیژنه ی و وه زی���ران ئه نجومه نی و ده ك��ه ی��ن ف��ۆڕم��ه ك��ان ب��ۆ خاڵبه ندی ئه وه ی فه رمانگه كانیش داوای چی بكه ن ئه وه بێت زیاتر خاڵی كێ داده نێین، بۆ

وه رده گیرێ «.

ئه‌ندامێكی‌لیژنه‌ی‌یاسایی:‌دامه‌زراندن‌له‌‌الیه‌ن‌لیژنه‌یه‌كه‌وه‌‌پێچه‌وانه‌ی‌یاسایه‌سه رۆكی لیژنه ی دامه زراندن ره خنه ی ئه نجومه نی پارێزگا به سیاسی ده زانێت

1� شه شه م سوپایه له رووی ژماره له سه ر س��ه رب��ازی، ئامێری و هێز و

ئاستی جیهان.هاوپه یامنیه تی هێزی دووه م �2یه كگرتووه كانی ویالیه ته دوای ناتۆیه

ئه مریكا.یه ك نیشتیامنی به رهه می �3

ترلیۆن دۆالره له ساڵێكدا.4� ژماره ی دانیشتوانی 78 ملیۆن

كه سه .5� داهاتی سااڵنه ی تاكه كه س 12

هه زار و 300 دۆالره .پ��اره ی و ئاڵتوون ی��ه ده گ��ی �6

به نرخی 87 ملیار دۆالره .7� داهاتی وه زاره تی به رگریی 25

ملیار دۆالره .ه��ه زار 612 نیزامی سوپای �8ه��ه زاری 429 و ئ��ام��اده س��ه رب��ازی

یه ده گی هه یه . 874 و فرۆكه 1940 خاوه نی �9

هه لیكۆپته ره .تانكی 246 و ه��ه زار چوار �10

هه یه .11� 269 پارچه ی ده ریایی هه یه .12� هه شت كه ناری ئاوی هه یه .

كه شتیی 645 خ��اوه ن��ی �13بازرگانییه ، كه ده توانرێت بۆ جه نگیش

به كار بێت.له و هه یه فڕۆكه خانه ی 99 �14هه موویاندا شوێنی فڕین و نیشتنه وه ی

تایبه تی فڕۆكه ی جه نگیی هه یه .15� 110 كه شتی چاودێری كه نار

ده ریای هه یه .فڕۆكه ی 75 و فیرقات 16 �16گوێزه ره وه ی كه شتیی و 100 ده ریایی

هه یه .17� 16 ژێرده ریایی هه یه .

18� 108 كه شتیی جه نگی هه یه .سه ربازی 600 و هه زار 48 �19

ده ریایی هه یه .

رووی له سوپایه 35ە مین �1سه ربازی، ئامێری و هێز و ژم��اره

له سه ر ئاستی جیهان.هاوپه یامنیه تی هێزی له �2

ناتۆدا ئه ندام نییه . 57 نیشتیامنی به رهه می �3

ملیار دۆالره له ساڵێكدا. 23 دانیشتوانی ژم���اره ی �4

ملیۆن و 695 هه زار كه سه .تاكه كه س سااڵنه ی داهاتی �5

دوو هه زار و 600 دۆالره .پاره ی و ئاڵتوون یه ده گی �6كه دۆالره ، ملیار 18 ب��ه ن��رخ��ی پێشبینی ده كرێت له ئێستادا به هۆی هیچی ش��ۆڕش��ه وه لێكه وته كانی

نه مابێت.به رگریی وه زاره ت��ی داهاتی �7

ملیارێك و 800 ملیۆن دۆالره .هه زاری 304 نیزامی سوپای �8یه ده گی ه���ه زاری 450 و ئ��ام��اده

هه یه . 208 و فرۆكه 934 خاوه نی �9

هه لیكۆپته ره .تانكی 950 و هه زار چوار �10

هه یه .11� 19 پارچه ی ده ریایی هه یه .12� هه شت كه ناری ئاوی هه یه .

كه شتیی 41 خ��اوه ن��ی �13ب��ازرگ��ان��ی��ی��ه ، ك��ه ده ت��وان��رێ��ت بۆ

جه نگیش به كار بێت.14� 104 فڕۆكه خانه ی هه یه .

15� 10 كه شتیی چاودێری كه نار ده ریای هه یه .

دانه ری و هه ڵگره وه چوار �16مینی هه یه .

17� هیچ ژێرده ریاییه كی نییه .جه نگیی كه شتیی س��ێ �18

هه یه .دی��اری ژم��اره ی��ه ك هیچ �19

نه كراوه .

بەراوردى‌سووريا‌و‌توركياتورکیا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سووریا

)ساروكابی( هه یه بۆ گواستنه وه و جه نگ و دانانی بۆمب، هه ریه كه یان 600 سه رباز هه ڵده گرێت، هه لیكۆپته ر و تانك 11 و له هه یه مینى هه ڵگره وه ی 21 هه روه ك تیمێكی ئه مریكی، كه و فه ره نسی جۆری

غه واص و سه رباز ده گرێت.چ����وار ف���ڕۆك���ه ی ده ری���ای���ی بۆ ئاشكراكردنی ژێرده ریایی و چاودێریكردنی ئاویی هه یه ، خاوه نی حه وت دانه ی دیكه یه جۆری فڕۆكه ی سێ هه روه ك مه شق، بۆ كۆكردنه وه ، زانیاریی بۆ هه یه 235-CNچ��وار ف��ڕۆك��ه ی ج��ۆری )ب��الك ه��ۆك(ی وشكانییش و ئاو ناو لە كه ئه مریكی

به كاردێت، سێ دژە ژێرده ریایشی هه یه .

26 توركیا كرا، به راورده ی له و جگه كه LCM302 ج��ۆری له هه یه كه شتی و 140 سه رباز ته ن خۆراك 60 ده توانێت جۆری كه شتی 30 هه روه ك هه ڵبگرێت، EDIC LCT دروستكراوی ناوخۆیی هه یه تانك پێنج و سه رباز 100 ده توانێت كه وشكانی كه شتیی هه روه ها هه ڵبگرێت، )عوسامنغازی( ناوی به هه یه ده ریایی و تانك 15 و سه رباز 900 ده توانێت كه دوو هه ڵبگرێت، هه لیكۆپته ریش و كه هه یه )ئۆرتوغرول(ی دیكه ی كه شتیی و سه رباز 395 دەتوانێت هه ریه كه یان

2200 ته ن شمه ك هه ڵبگرێت.كه شتی دوو توركی، كه شتیگه لی

هه یه تی كه فیرقاتاتانه شی ئ��ه و هه شت شوێنی موشه ك هاویشتنی هه یه ، موشه ك و )1 بلوك )هاربۆن جۆری له فیرقاتاته كانی له سه ر هه روه ك )سپارۆ(، و هاویشنت موشه ك شوێنی 16 دیكه هاویشتنی تۆربید، جگه له شوێنی فڕینی

هه لیكۆپته ر.)ئێف فڕۆكه ی 100 داوای توركیا له وه ش جگه ك��ردووه ، ئه مریكی 35(ی فڕۆكه یه كی چه ند راب��ردوودا م��اوه ی له جه نگی بێفرۆكه وانی ئه مریكی وه رگرتووه ، ئاگاداركردنه وه ی شوێنی دروستكردنی له )كوراجیك( ناوچه ی )مه التیا(ی راداری

كه بووه ، ته واو توركیاش رۆژهە اڵتی ی

نارساوه و یه كگرتووه كانه نه ته وه به سه ر به X-Band و به تایبه تی به كاردێت دژی

ئێران.هیچ ئ��اس��امن��ی��ی��ش��ه وه رووی ل��ه توركیای ب��ه راوردی بۆ نییه ده روازه ی��ه ك خاوه نی فڕۆكه ی )ئێف 14( و )ئێف 16(

ده توانێت كه له گه ڵ سووریا ئه مریكی ی ته مه نی ئه وه ش بكات، وشكانی جه نگی

زۆر كورته به به راورد به توركیا.توركیا سوپای ب��ه راوردی بۆ تێبینی: و )عه ره بیه نێت( به پشت سووریا، و )World Fact Book( به سرتاوه كه سااڵنه و )CIA( ئه مریكی موخابه راتی ده زگای

گڵۆباڵ فایه ر پاوه ر )GFP( ده ریده كه ن.

www.bayanpress.net ژماره )5(، سێشه ممه 2012/10/9، ساڵی یەکەم

2

سه ید نامی

ب��ۆ رێ��گ��ری��ی ل��ه دی����ارده ی هه ڵبژاردنه كاندا، له ساخته كاری له ده نگدان پڕۆسه ی ده كرێت داوا كوردستان هه رێمی هه ڵبژاردنه كانی ئه لیكرتۆنی، سیسته می به بكرێت دام��ه زران��دن��ی داوای ه��اوك��ات هه رێمی به تایبه ت كۆمسیۆنێكی

كوردستان ده كرێت.ئارام قادر، سه رۆكی فراكسیۆنی كۆمه ڵ باسی له و پێشنیازه كرد كه له رووی هونه رییه وه حكومه تی هه رێم ئه لیكرتۆنی په نجه مۆری بكات داوا له رێگری پێناوی له بهێنێت به كار ساخته كاری، ئاماژە شی به وه كرد كه ئه و ئاسانی به ده توانێت حكومه ت

كاره بكات، ناوبراو هۆكاره كه شی بۆ ئه وه دا، ده نگی »هاوواڵتییه ك كه گێڕایه وه كه سێكی دیكه ناتوانێ به و ناوه وه ده نگ بدات«، هه روه ك جه خت له وه ده كاته وه كاره ئ��ه و ئامار له سه ر »پێویسته كه یاسای بڕیاره كانی له یه كێكه كه بكرێت، بودجه ی ساڵی 2012ی حكومه تی عێراق،

ئه مه ش بۆ كه ركووك سوودی ده بێت«.ده سته ی س��ه رۆك��ی ق���ادر، عه لی كۆمیسیۆنی هه رێمی هه ڵبژاردنه كانی بااڵی سه ربه خۆی هه ڵبژاردنه كانی عێراق، هه ڵبژاردنه »بۆ راگه یاند )به یان(ی به ئه وه بۆ كار ئێستا هه رێم ناوخۆییه كانی كه پێكبهێرنێت، ده سته یه ك ده كرێت شێوازی كۆمسیۆنی عێراقی هه بێت، له ژێر چاودێری و ركێفی په رله مانی كوردستاندا، یاسایه كه ، ره شنووسی بابه ته ش ئ��ه و

خاڵێكیشی چه ند و په رله مانه له ئێستا ئه وه ی ماوه ته وه دراوه ، له سه ر ده نگی له سه ر رێكبكه ون سیاسییه كان كوتله ورده كارییه كانی«. عه لی قادر به پێویستی زانی كۆمیسیۆن و حكومه تیش كار بۆ ئه وه خۆیدا واده ی له هه ڵبژاردنه كان بكه ن

ئه نجام بدرێت.دكتۆر رێباز فه تاح، جێگری سه رۆكی فراكسیۆنی گۆڕان له په رله مانی كوردستان، هه ڵبژاردنه كان ده زانێت پێویستی به له كاتی خۆیدا ئه نجام بدرێت و دژی هه ر سه رچاوه ی دواخستنی، بۆ هه وڵێكیشن دروستبوونی بۆ خۆیشیانی داواك���اری كۆمسیۆن له كوردستاندا بۆ ئه وه گێڕایه وه كه »بیانوو هێرنایه وه به وه ی كۆمیسیۆنی كێشه دایه ، له عێراق له هه ڵبژاردن بااڵی ئه وه ش بۆ ئه وه ی هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی

ئه نجام خ��ۆی��دا له كاتی پ��ارێ��زگ��اك��ان بۆ ناوبراو مه رجی ئه وه ی دانا نه درێت«. »ته وافوقی كه كۆمسیۆن دروستكردنی

سه رجه م الیه نه كانی تێدا بێت«.هه وڵه كانی ده رباره ی فه تاح، رێباز ئۆپۆزسیۆن بۆ ئه نجامدانی هه ڵبژاردنێكی خ��اوێ��ن ل��ه ئ��ای��ن��ده دا، ب��اس ل��ه هه وڵه به رده وامه كانیان ده كات، جیاوازی خۆیان له گه ڵ پارتی و یه كێتیشی بۆ داڕشتنه وه ی زانی پێویستی به كه گێڕایه وه ، ده قه كه هه ر ئ��ه گ��ه ر ك��ه بێت شێوه یه ك »ب��ه رێگری هه بێت ساخته كاری هه وڵێكی »به شێكی ده ڵێت ناوبراو لێبكرێت«، په یوه ندی دیموكراسی سیستمی گه وره ی كۆمه ڵگاوه ناو كه سانی عه قڵیه تی به هه یه ، له هه ر واڵتێكدا گه ر سه رۆكی واڵت بۆی نه بێت، دیموكراسی به قه ناعه تی

هه یه به زه بری هێز و ده سه اڵت ده ست به سه ر یاسادا بگرێت و كۆمه ڵگا كۆنتڕۆڵ

بكات«.ئه ندامی وه رت��ێ ، ئه حمه د دكتۆر كوردستان په رله مانی له یاسایی لیژنه ی حكومه تی له سه ر یاسا پێی »به ده ڵێت دیاری هه ڵبژاردنه كانی واده ی هه رێمه خۆیدا كاتی له ئه نجامنه دانی بكات، له سه ر ده كات دروست پرسیار نیشانه ی حزبه كانی ناوبراو سیاسی«، پڕۆسه ی ده سه اڵت به به رپرسیاری یه كه م ده زانێت و به پێویستیشی ده زانێت حكومه ت ئه م »حكومه ت پێیوایه هاوكات بكات، كاره هه ڵبژاردنی ده ب��وای��ه كه مته رخه مه ،

پارێزگاكان ئه نجام بدرایه «.فراكسیۆن س��ه رۆك��ی ق��ادر، ئ��ارام كۆمه ڵ، رایده گه یه نێ�ت »له به ر ئه وه ی تا

هه ڵبژاردنی بااڵی كۆمیسیۆنی ئێستا پێویسته پێكنه هاتووه ، كوردستان كات زووترین به هه رێم حكومه تی كۆمسیۆنی ئ��اڕاس��ت��ه ی داواك����اری بكات، عێراق هه ڵبژاردنه كانی بااڵی بۆ بكات ئ��ام��اده س��ازی ئ��ه وه ی بۆ هه ڵبژاردنی په رله مان، چونكه پێویسته له 2013/7/25 هه ڵبژاردنه كان ئه نجام ئێستاش خولی م��اوه ی و بدرێت »له به ر پێیوایه ناوبراو ماوه «، كه می مانگی له عێراق حكومه تی ئه وه ی چواردا هه ڵبژاردنی پارێزگاكان ده كات خۆی ئاماده یی بااڵش كۆمیسیۆنی و ده ربڕیوه ، حكومه تی هه رێم ده توانێ هه ڵبژاردنه ئ��ه و كاتدا هه مان له ئه نجام بدات، بۆ ئه وه ی هه ڵبژاردنی

پارێزگاكانیش كۆتایی پێ بێت«.

»ده بێت له ژێر چاودێری و ركێفی په رله مانی كوردستاندا، ده سته یه كی هه ڵبژاردنه كان پێكبهێرنێت«

داوا ده كرێت ده نگدان به سیستمی ئه لیكترۆنی بێت

به یان. تایبه ت

مرۆڤی مافی لیژنه ی ئه ندامێكی به ته نها به رایده گه یه نێ�ت په رله مان نه مانی دۆسیه ی حكومه ت دانپێدانانی نێوان ناوخۆی شه ڕی بێسه روشوێنانی چونكه داناخرێت، یه كێ�تی و پارتی ساڵه بیست نزیكه ی ك��ه س��وك��اری��ان

چاوه ڕوانی دیاریكردنی چاره نووسیانن.ئه ندامی ق��ه ره داغ��ی، س��ه رگ��وڵ په رله مانی م��رۆڤ��ی م��اف��ی ل��ی��ژن��ه ی ك��وردس��ت��ان، وت��ی »ئ���ه و ل��ێ��دوان��ه ی وه زیران ئه نجومه نی یاسایی سكرتێری پێویسته دانانرێت، فه رمی وه اڵمێكی به دیراسه وردی به كه یسه ئه م حكومه ت كه سوكاریان وه اڵمی فه رمی به و بكات بداته وه ، ته نها به وه ی ده وترێت نه ماون »ئێمه وتیشی داناخرێت«، دۆسیه كه لێدوانه وه ئه و دوای له په رله مان وه كو له روون��ك��ردن��ه وه داوای وردی ب��ه داوامان فه رمی به ده كه ین، حكومه ت ئه نجومه نی یاسایی سكرتێری ك��ردووه بۆ مرۆڤ مافی لیژنه ی بێته وه زی��ران ئه و له سه ر بدات روونكردنه وه ئه وه ی

بابه تانه «.مرۆڤ مافی لیژنه ی ئه ندامه كه ی ئاماژەی به وه ش كرد كه ئه وان گومانیان

كوشتنی سه رۆك هۆزی شه مه ر له

كه ركووك كاردانه وه ی لێده كه وێته وه

»ده سه اڵت ناتوانێت بڵێت بێسه روشوێنانی شه ڕی ناوخۆ ماون«

به یان. كه ركووك

ئه نجوومه نی و شه مه ر هۆزی سه رۆ ك سه حوان، ساڵح 10/2 ڕۆژی الیه ن له خۆیان گونده كه ی له داقوق، قه زای به ىسه ر وه حده گوندی ده ستبه جێ لێكراو گوله ی ده ستڕێژی نه نارساوه وه چه كدارێكی چه ند كوژرا، كوشتنه كه شی ناڕە زاییه كی زۆری لێكه وته وه له الی نه ته وه ی عه رەب زانی، گومانیش ده كرێت به كه مته رخه م ئه منیی شاره كه یان به رپرسانی و

كێشه ی ناوبراو و نوجه یفی هۆكاری كوشتنه كه ی بێت.كۆمه ڵه ی عه ره بی له به یاننامه یه كدا ئیدانه ی دیارده ی كوشتنیان كرد له شاره كه و دانیشتنی 10/5یان بایكۆت كرد و پێشیان وابوو ده زگای ئه منی شاری كه ركووك له به رامبه ر كوشتنی هاوواڵتیان بێده نگییان هه ڵبژاردووه ، له به دواداچوونێكی )به یان(دا ڕۆژنامه نووسێكی شاره كه ئاماژەی به وه كرد كه ركووك، سه رۆكی بۆ شاری عێراقدا په رله مانی كاتی هاتنی سه رۆكی له په رله مان له گه ڵ نه ته وه ی كورد و عه ره ب و توركامن به جیا كۆبوویه وه به له گه ڵ كاتێك و خزمه تگوزاری و ئه منی ڕەوشی له لێكۆڵینه وه مه به ستی »ئه گه ر وت نوجێفی ئوسامه به سه حوان ساڵح كۆبووه وه ، عه ره به كان كه ركووك عه ره بی به گرنگی ده بێت ڕاسته قینه یت، نجێفی هۆزی له تۆ زۆر نوجێفی ئوسامه به رامبه ریشدا له گوندنشینه كان، به تایبه تی بده ی، توڕە ده بێت و به سه رۆك هۆزه كه ده ڵێت له هۆزی نجێفم و )غصنب علی

شواربك(«.ئه و و ك��ه رك��ووك عه ره به كانی له جگه قسه یه دا ئ��ه و كاتی له وته ی به لێنه بوو، دیكه ی نه ته وه یه كی هیچ ك��ورده ، ڕۆژنامه نووسه ڕۆژنامه نووسه كه »پێده چێت هه ر ئه و قسه یه ، بووبێته هۆی كوشتنی ئه و

سه رۆك هۆزه«.

له و مابێنت كه سانه ئه و ئه گه ر هه یه زیندانه نهێنیانه دا بن، »زانیاریامن هه یه خه ڵكیش نهێنییه ، زیندانی هه یه شوێن هه یه له و زیندانانه بووه و هاتووه ته وه ، ئاشكرا ناوی ده ك��ات داوا ئێستا به اڵم له سه ر گومانن هه موو ئه مانه نه كه ین،

بوونی زیندانی نهێنی«.لیژنه ی ئه ندامی حافز، شێرزاد كوردستان په رله مانی ئاسایشی و ناوخۆ كه سانه »ئ��ه و راگه یاند )ب��ه ی��ان(ی به هه یه ، ژنیان و مناڵ نه ماون، ئه گه ر وه ره سه و وه فاتنامه و خانه نشینی هه یه ، بكرێته وه «، ساغ بۆ ئه مانه یان ده بێت وتی هه بوو، پرسیاری كۆمه ڵێك ناوبراو »كێ كوشتنی؟ بۆ كوژران؟ له كام دادگا داوه ؟ حوكمی حاكمێك چ حوكمدران؟ له كوێ هه ڵوارساون؟ له كوێدا له سێداره گۆڕە كانیان كوژراون؟ كوێدا له دراون؟ پرسیارن، كۆمه ڵێك ئه مانه له كوێیه ؟ خۆی بدرێنه وه ، وه اڵم ده بێت به راستی و نه كردووه ئه مه ی ئێستا تا ده سه اڵت ئه مانه ترسی له نه ماون، نه یوتووه كه بووه ، به اڵم ده سه اڵت ئێستا گه یشتووه ته ئه و قه ناعه ته ی ئیرت ناتوانێت بڵێت ماون ئه وه ی ناچار بكات، لێ ئینكارییان و كه ئه وانه ی به دواوه ئێستا له ئیرت وت،

باسم كردن، ده بێت وه اڵم بدرێنه وه «.

www.bayanpress.netژماره )5(، سێشه ممه 2012/10/9، ساڵی یەکەم

5

وه رگێڕانی: جهانگیر ئه حمه د

هێزه كانی ه��ات��ن��ه ن��اوه وه ی دوای و پایته خت به غدای ن��او بۆ ئه مه ریكا كه وتنی ڕژێمی به عس له عێراقدا له ساڵی )2003(دا، هه ردوو حیزب دركیان به وه كرد به رده م له خۆڕاگربن سه ر تا ناتوانن كه عێراق، نوێیه ی سیاسییه بارودۆخه ئه و هه ر بۆیه قه ناعه تێكی دیكه له الی هه ردوو كه ئه ویش دایكبوون، له هاته حیزب هه وڵه كانیانه یه كخستنی پێویستبوونی كۆنتڕۆڵكردن و زاڵ��ب��وون مه به ستی به له ده س���ه اڵت كورسيی قۆرخكردنی و هه موو ڕووی به وه ستانه وه و كوردستان دیكه ی سیاسییانه ی الیه نه و ڕە وت ئه و كوردستان و عێراق، ئه مه ش رێككه تننامه ی سرتاتیژیش لێكه وته وه كه بووه هۆی دانانی چه ند هێڵێكی گشتی له ده ره وه و ناوه وه ی

كوردستان.له )27/ت��ه م��م��وزی/2007( ه��ه ردوو پارتی فه رمانڕە وا ڕێكه وتننامه ی سرتاتیژییان )به خاڵه كانیشی دیارترین له كرد، واژۆ هه ردووكیانه به شداریكردنی لیست یه ك ده ستاوده ستكردنی و هه ڵبژاردنه كاندا له و وه زیران سه رۆكی پۆستی له ده سه اڵته ساڵ دوو ماوه ی بۆ كوردستان په رله مانی به نده كانی ه��ه روه ك هه ریه كێكیان( بۆ به رده وامبوونی بۆ ئاماژە ڕێكه وتنامه كه

ده كه ن تا ساڵی )2015(.هه رێمی سه رۆكی بارزانی مه سعود له پێداگیری بۆنه كاندا له كوردستان ڕێكه وتنامه ی مانه وه ی و پێویستبوون س��رتات��ی��ژی ده ك������ات، ب���ه ب��ی��ان��ووی مه ترسیيه كانیش ڕووب��ه ڕووب��وون��ه وه ی له هه مووان ئه ركی به كردنی پشتگیرى

قه ڵه م ده دات. هیچ تاڵه بانی جه الل خۆشیه وه الی فرسه تێك به فیڕۆ نادات بۆ پێداگیریكردن و گه شه پێدانی ئه و رێككه وتنه به پاساوی كورد، گه لی ئامانجه كانی چه سپاندنی سه رباری كۆكبوون و داكۆكیكردنی هه ردووال رێككه وتنامه كه ، هێشتنه وه ی له مه ڕ پێویستبوونی ه����ه ردووالش ه��اوك��ات چاوپێداخشاندنه وه ی و پێداچوونه وه تێڕوانینی به الیه و )هه ر ڕێكه وتنامه كه له ئه مه ش ده زان��ن، به پێویست خ��ۆی( له سه ر كه گۆڕانكارییانه ی ئه و ئه نجامی گۆڕە پانی سیاسيی كوردستاندا ڕوویاندا، به تایبه تیش دوای جیابوونه وه ی بزووتنه وه ی و كوردستان نیشتامنیی یه كێتی له گۆڕان خاوه ن و به هێز ئۆپۆزسیۆنی ده ركه وتنی پێگه ی جه ماوه ری و كاریگه ر له په رله ماندا، هه روه ها سه رهه ڵدان و ده ركه وتنی باس و ئۆپۆزسیۆن ئیسالمیی به ره یه كی خواستی له نێوان الیه نه ئیسالمییه كانی كوردستاندا.

ه��ه رچ��ه ن��ده ئ���ه م ڕێ��ك��ك��ه وت��ن��ه ڕێكخستووه و نێوانیانی په یوه ندییه كانی له پۆسته كانیانی دابه شكردنی ك��اری ئیستادا له به اڵم بڕاندۆته وه ، نێوانیاندا له زۆر مشتومڕی و جه ده ل مایه ی بۆته كوردی تاكی كوردستاندا، شه قامی ناو ئه م ناوه رۆكی ش��اره زای هیچ ئێستاش تا

هه ردووالیه ن چونكه نییه ، ڕێكه وتننامه یه ئاشكرا به نده كانی و ن��اوه رۆك و ڕێگرن هه ندێك له ب��اس ته نها به ڵكو ناكه ن، ئه و ئه مه ش ده ك���ه ن، گشتی رووك���اری ده ی��ه وێ��ت ئۆپۆزسیۆن ك��ه حاڵه ته یه كاریگه ری و بكرێت له سه ر هه ڵوێسته ی كوردستان له سه ر شانۆی سیاسيی هه بێت

به تایبه تی و عێراق به گشتی. بێالیه نییه كی به كه ڕاپرسیيه دا له م زۆر زانستی شێوه یه كی به و ت���ه واوه تیایدا كه س )500( ئه نجامدراوه ، ورد به شداربوون له سه رجه م ته مه ن و چین و توێژ و ئایین و مه زهه ب و تایه فه و ڕە گه ز سلێامنی، )هه ولێر، پارێزگای )5( له و كه ركووك، دهۆك و موسڵ(، هه وڵامنداوه كه بۆچوونی شه قامی كوردستانی بخوێنینه وه

سرتاتیژی، ڕێككه وتنامه ی به سه باره ت ئه م واقیعییه كانی كاریگه رییه هه وڵدراوه سیاسيی گۆڕە پانی له سه ر ڕێكه وتنامه یه هه رێمی كوردستان و تاك تاكی هاوواڵتیان

بزانین.ئه نجامه كان

له سه ر هه یه زانیاریت تۆ ئایا �1ناوه رۆكی رێككه وتنامه ی سرتاتیژی له نێوان

هه ردوو پارتی ده سه اڵتدار له كوردستان؟

)82,3%( هاوواڵتیان پێیانوایه ئه گه ر یه كێك له سه رۆكه كان )تاڵه بانی، بارزانی( له سه ر شانۆی سیاسی نه مێنن، رێككه وتنه كه كۆتایی دێت

به ڵێ : %01,3نه خێر: %87,6نازانم: %11,1

2 � ئایا تۆ باوه ڕت وایه رێكه وتنامه ی فه رمانڕە وا، پارتی هه ردوو نێوان سرتاتیژی له به رژە وه ندی جێگیربوونی باری ئاسایشی

كوردستانه ؟به ڵێ : %62,5

نه خێر: %22,2نازانم: %15,3

ڕێكه وتنامه ی وایه ب��اوه ڕت ئایا � 3سرتاتیژی له نێوان هه ردوو پارتی فه رمانڕە وا،

له به رژە وه ندی ئۆپۆزسیۆنی كوردستانه ؟به ڵێ : %21,8

نه خێر: %70,3نازانم: %07,9

رێكه وتنامه ی وایه ب��اوه ڕت ئایا �4سرتاتیژی له نێوان هه ردوو پارتی فه رمانڕە وا،

له به رژە وه نديی هاوواڵتیانی كوردستانه ؟به ڵێ : %58,5

نه خێر: %34,3نازانم: %07,2

ڕێكه وتنامه ی وایه ب��اوه ڕت ئایا � 5سرتاتیژی له نێوان هه ردوو پارتی فه رمانڕە وا یه كێتیی به رژە وه ندی له كوردستان، له

نیشتامنیی كوردستانه ؟به ڵێ : %71,2

نه خێر: %22,9نازانم: %05,9

ڕێكه وتنامه ی وایه ب��اوه ڕت ئایا �6سرتاتیژی له نێوان هه ردوو پارتی فه رمانڕە وا پارتی ب��ه رژە وه ن��دی له كوردستان، له

دیموكراتی كوردستانه ؟به ڵێ : %24,4

نه خێر: %66,5نازانم: %07,1

ڕێكه وتنامه ی وایه ب��اوه ڕت ئایا �7سرتاتیژی له نێوان هه ردوو پارتی فه رمانڕە وا له كوردستان، به نه مانی یه كێك له هه ردوو سه رۆك )جه الل تاڵه بانی، مه سعود بارزانی( له سه ر شانۆی سیاسيی كوردستان كۆتایی

پێدێت؟به ڵێ : %82,3

نه خێر: %11,6نازانم: %06,1

ڕێكه وتنامه ی وایه ب��اوه ڕت ئایا �8سرتاتیژی له نێوان هه ردوو پارتی فه رمانڕە وا پڕۆسه ی به رژە وه ندی له كوردستان، له

چاكسازیدایه له كوردستان؟به ڵێ : %26,3

نه خێر: %66,8نازانم: %06,9

ڕێككه وتنامه ی وایه باوه ڕت ئایا � 9سرتاتیژی له نێوان هه ردوو پارتی فه رمانڕە وا له سه ر ڕێكه وتنێكه ته نها كوردستان، له دابه شكردنی پۆست و سه روه ت و سامانی

كوردستان له نێوان هه ردووكیاندا؟به ڵێ : %67,3

نه خێر: %16,2نازانم: %16,5

پوخته ئ��ه ن��ج��ام��ه ك��ان��ی ئ���ه م ڕاپ��رس��ي��ی��ه به ك���وردی شه قامی ك��ه ده ری��ده خ��ه ن ناوه رۆكی له ئاگایان زۆر ڕادده ی��ه ك��ی )%87,6( بۆیه هه ر نییه، رێكه وتنه كه جه ختیان له و ڕاستیيه كردۆته وه ، زۆرێكیش

ب��اوه ڕی��ان وای���ه ك��ه ل��ه ب��ه رژە وه ن��دی ئه وه تا كوردستانه، ئاسایشی چه سپاندنی هۆكاریش و پێداوه ده نگیان )%62,5(ڕێكه وتنه ئه م كه ئه وه ی بۆ ده گه ڕێته وه براكوژيیه ئه و خوێنڕێژی و بۆ سنوورێكی كه هه بوو، نێوانیاندا له پێشرت كه دان��ا سوتاندبوو، هاوواڵتیانی ئاگره كه ی هه موو هه رچه نده زۆرینه ی هاوواڵتیان ئاگایان له ناوه رۆكی ڕێكه وتنه كه نییه ، به اڵم )%70,3(

له ڕێكه وتنه كه كه ب��ه وه ی ده نگیانداوه ئه مه ش نییه ، ئۆپۆزسیۆن ب��ه رژە وه ن��دی ئه بجه دیاتی ل��ه و ئاساییه شتێكی ده ستی هێزێك هه ر چونكه سیاسه ته ، به هێزكردنی هه وڵی ده س��ه اڵت گه یشته به رامبه ر الیه نی بێهێزكردنی و خ��ۆی به شداربوان له )%58,5( ڕێژە ی ده دات، به رژە وه ندی له رێككه وتنه كه پێیانوایه هاوواڵتیاندایه ، هۆكاری ئه م قه ناعه ته ش بۆ ئه وه ده گه ڕێته وه كه له ڕووی كۆمه اڵیه تی پێش ب��ه ره و ئابووری باری ئابوورییه وه

چووه . به شداربوان ده رك���ه وت ه��ه روه ك��و به رژە وه ندی له رێككه وتنه كه پێیانوابوو ئۆپۆزسیۆندا نییه ، به ڵكو باوه ڕیان وایه كه له ده سه اڵتدایه ، پارتی هه ردوو به رژە وه ندی زۆرینه ش پێیانوایه كه یه كێتیی نیشتامنیی له و یه كه مه س��وودم��ه ن��دی كوردستان به و ده نگیان )%71,2( رێژە ی ڕێكه وتنه ، پارتی )%66.5( رێ��ژە ی و داوه بژارده یه زه ره رمه ندی به كوردستانیش دیموكراتی ئه و بۆ قه ناعه ته شیان ئه م یه كه م ده زانن، ده گه ڕێته وه یه كانه له دوای یه ك شكسته دوای له هاتوون حیزبه دا ئه و به سه ر كه

واژۆكردنی ڕێكه وتنه كه وه .به ڕاپرسیيه كه ب��ه ش��دارب��ووان��ی ئه وه تا ناڕوانن، ئاینده ی بۆ گه شبینیيه وه له یه كێك ئ��ه گ��ه ر پێیانوایه )%82,3(له سه ر بارزانی( )تاڵه بانی، سه رۆكه كان رێككه وتنه كه نه مێنن، سیاسی شانۆی

كۆتایی دێت.ئه نجامانه ش ئه و هه موو كۆی له ڕێكه وتننامه یه ئه م كه ده ردكه وێت ئه وه بنه مای سه ر له چونكه نییه ، سرتاتیژی دامه زراوه ، شه خسی قه ناعه تی و ئاره زوو خه ڵك له وای كه دیكه ش هۆكارێكی سرتاتیژی به ڕێكه وتنامه یه ئه م ك��ردووه ته واویان قه ناعه تی كه ئه وه یه نه زانن، ته نها نییه هیچ ڕێكه وتنه ئه م به وه یه نوورساوێكه بۆ یه كالییكردنه وه ی ملمالنێی ن��ێ��وان ه���ه ردووال ل��ه س��ه ر ده س���ه اڵت و ئه مه ش كوردستان، سامانی و س��ه روه ت دوای ئه وه ی كه نه یانتوانی به هێزی چه ك )%67,3( ئه مه ش بۆ بكه نه وه، یه كالیی پێیانوایه رێكه وتنه كه سرتاتیژی نییه ، به ڵكو و س��ه روه ت و پۆست دابه شكردنی بۆ

ڕێكخراوی پۆینت بۆ ڕاپرسی و لێكۆڵینه وه ی سرتاتیژی - سێپتێمبه ری 2012

ڕێكه‌وتننامه‌ی‌ستراتیژی،‌ناستراتیژییه‌!پێشه‌كی:

پاش‌چه‌ندین‌ساڵ‌براكوژیی‌نێوان‌پارتی‌دیموكراتی‌كوردستان‌و‌یه‌كێتیی‌نیشتمانیی‌كوردستان‌به‌‌ته‌واوی‌ئه‌و‌چه‌كانه‌ی‌كه‌‌له‌و‌كاته‌دا‌هه‌یانبوو،‌هه‌ردووال‌گه‌یشتنه‌‌ئه‌و‌بڕوایه‌ی‌كه‌‌پێویسته‌‌سنوورێك‌بۆ‌ئه‌و‌ملمالنێیه‌‌دابنرێت،‌ئه‌م‌قه‌ناعه‌ته‌ش‌به‌‌واژۆكردنی‌رێكه‌وتنامه‌ی‌

واشنتۆنی‌ساڵی‌)1998(‌هاته‌دی،‌كه‌‌سنوورێكی‌بۆ‌ئه‌و‌شه‌ڕە‌‌دیاریی‌كرد‌و‌قۆناغی‌ئاشتی‌به‌دوای‌خۆیدا‌هێنا.

هەڵمەىت هەڵبژاردىن یەکێتى و پارىت. فۆتۆگراف: محەمەد جەمال

رێكخراوى پۆینت بۆ راپرىس و لێكۆڵینه وه رێكخراوێىك )POOPSS( سرتاتیژییه كان و )NGO( حكوومى غ��ه ی��ره ك��وردس��ت��اىن سه ربه خۆیه ، له پێناوى پێوانه و خۆێندن و دیار كردن وتۆمار كردىن را و بۆچوون و تێگه یشتنه كاىن خه ڵىك كوردستان له مه ڕ پرسه سیاىس وئابوورى ورۆشنبیرى و كۆمه اڵیه ىت وئاكادیمى وزانستییه كردىن ئه كتیڤ به ره و ده ك��ات، كار گرنگه كان هزرێىك كراوه و لیرباڵ و نوێخوازیى كوردى له

چوارچێوه ى هزرى جیهاىن نوێ دا.

محه‌مه‌د‌جه‌مال

پ��ه‌ی��وه‌ن��دی‌ع��ێ��راق‌و‌رووس��ی��ا‌ع��ێ��راق،‌ س��وپ��ای‌ گه‌شه‌پێدانی‌ ب��ۆ‌كه‌‌ م��ه‌ت��رس��ی��داره‌‌ ك��ێ��ش��ه‌ی��ه‌ك��ی‌و‌ ده‌بێته‌وه‌‌ ئیرسائیل‌ رووب���ه‌ڕووی‌لێكۆڵینه‌وه‌‌ بۆ‌ عه‌ره‌بی‌ )سه‌نته‌ری‌ئه‌و‌ زانیاریی(ش‌ به‌ئه‌رشیفكردنی‌ و‌

مه‌سه‌له‌یه‌‌به‌‌هه‌ڕە‌شه‌‌ناو‌ده‌بات.سوپای‌ له‌وه‌ی‌ دوودڵه‌‌ ئیرسائیل‌ده‌ڕوات،‌ رێكخستنه‌وه‌‌ به‌ره‌و‌ عێراق‌ئه‌وه‌ش‌له‌‌كۆبوونه‌وه‌یه‌كی‌حكومه‌تدا‌كه‌‌ ئه‌یلولدا،‌ 30ی‌ ل��ه‌‌ ده‌رك���ه‌وت‌ئاماژە‌ی‌ ئیرسائیل‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ وه‌زیری‌رووسیا‌ له‌‌ رووی‌ عێراق‌ به‌وه‌ی‌ داوه‌‌پێویستییه‌‌ ده‌ستخستنی‌ بۆ‌ ك��ردووه‌‌

سه‌ربازییه‌كانی.ده‌ره‌وه‌ی‌ وه‌زی���ری‌ لیبه‌رمان،‌ته‌له‌فونییدا‌ په‌یوه‌ندیی‌ له‌‌ ئیرسائیل‌و‌ رووسیا‌ ب��ااڵی‌ به‌رپرسانی‌ له‌گه‌ڵ‌وه‌زیری‌ الڤرۆفی‌ سێرگی‌ تایبه‌ت‌ به‌‌نیشان‌ خ��ۆی‌ دوودڵ���ی‌ ده‌ره‌وه‌دا،‌بۆ‌ رووسیا‌ بڕیاری‌ به‌رانبه‌ر‌ له‌‌ داوه‌‌له‌گه‌ڵ‌ چه‌ك‌ گرێبه‌ستێكی‌ به‌ستنی‌كه‌‌ دۆالر،‌ ملیار‌ پێنج‌ بڕی‌ به‌‌ عێراق‌تانك‌و‌ 29(‌و‌ فڕۆكه‌ی‌جه‌نگی‌)مێك‌)بانتسیر‌ جۆری‌ له‌‌ ئاسامنی‌ به‌رگریی‌

پرۆژه‌یاسای‌ژێرخانی‌

ئابووری‌و‌مه‌ته‌ڵه‌‌گه‌وره‌كه‌

پرۆژە‌یاسای‌ژێرخانی‌ئابووری‌نارساو‌به‌‌پرۆژە‌یاسای‌سه‌رۆ‌كوه‌زیران،‌

تازه‌ترین‌و‌گه‌رمرتین‌قه‌یرانی‌عێراقه‌‌و‌كێشمه‌كێش‌و‌ملمالنێی‌

نێوان‌الیه‌نه‌‌سه‌ره‌كییه‌كانی‌عێراقه‌،‌ئاڵۆزیی‌مه‌ته‌ڵی‌نه‌زانراوی‌گه‌وره‌ی‌

ئه‌م‌پرۆژە‌یه‌‌له‌وه‌دایه‌‌كه‌‌ئایا‌بۆ‌بووژانه‌وه‌ی‌ژێرخانی‌ئابووريی‌

عێراقه‌‌یان‌بۆ‌به‌رژە‌وه‌ندی‌تایه‌فه‌‌و‌الیه‌نێكی‌دیاریكراوه‌؟!

ئه‌م‌پرۆژە‌یاسایه‌‌له‌‌رۆژی‌15ی‌ئه‌یلولی‌ئه‌مساڵ‌‌2012گه‌یشته‌‌

په‌رله‌مان‌و‌خودی‌مالیكی‌له‌گه‌ڵ‌پرۆژە‌كه‌دا‌هاته‌‌ناو‌هۆڵی‌په‌رله‌مان‌

بۆ‌پشتگیری‌و‌به‌رگری‌لێكردنی،‌پرۆژە‌یاساكه‌‌پرۆژە‌ی‌قه‌رزی‌

درێژخایه‌نه‌،‌به‌‌بڕی‌‌40ملیار‌دۆالر‌و‌دانه‌وه‌ی‌قه‌رزه‌كه‌‌له‌‌دوای‌پێنج‌

ساڵ‌له‌‌وه‌رگرتنی‌ده‌ست‌پێ‌ده‌كات‌و‌سوود‌)فائده‌(ی‌ده‌چێته‌‌سه‌ر،‌

پرۆژە‌كانیش‌كه‌‌پێی‌ئه‌نجام‌ده‌درێت‌له‌‌بواری‌نه‌وت‌و‌كاره‌با‌و‌رێگاوبان‌و‌ته‌ندروستی‌و‌په‌روه‌رده‌‌و‌..‌هتددایه‌.پرۆژە‌یاساكه‌‌ملمالنێیه‌كی‌زۆری‌

له‌سه‌ره‌‌له‌‌الیه‌ن‌هه‌موو‌كوتله‌كان‌و‌په‌رله‌مانتارانه‌وه،‌‌كه‌‌به‌مشێوه‌یه‌‌

دابه‌ش‌بوون:1�‌الیه‌نگرانی‌پرۆژە‌كه‌:‌ده‌وڵه‌تی‌یاسا‌و‌هه‌موو‌الیه‌نگران‌و‌دۆستانی،‌

به‌تایبه‌ت‌ئه‌وانه‌ی‌به‌رژە‌وه‌ندییان‌هه‌یه‌‌له‌گه‌ڵ‌ده‌سه‌اڵتدا.

2�‌نه‌یارانی‌پرۆژە‌كه‌:‌كه‌‌ئه‌مانیش‌چه‌ند‌جۆرێكن:

أ�‌ئه‌وانه‌ی‌سیاسه‌تیان‌دژ‌به‌‌ده‌سه‌اڵته‌،‌وه‌ك‌لیستی‌عێراقیه‌‌و‌زۆرێك‌له‌‌ئه‌ندامانی‌لیستی‌

هاوپه‌یامنيی‌كوردستانی.‌ئه‌مانه‌‌زیاتر‌بیركردنه‌وه‌‌و‌مه‌ترسییان‌له‌‌پرۆژە‌كه‌‌

له‌‌رووی‌سیاسییه‌وه‌یه‌.ب‌�‌ئه‌وانه‌ی‌دژی‌پرۆژە‌كه‌ن‌له‌‌رووی‌الیه‌نی‌شه‌رعییه‌وه‌‌كه‌‌پرۆژە‌كه‌‌

سوودی‌ده‌چێته‌‌سه‌ر‌و‌له‌‌هه‌مان‌كاتدا‌مه‌ترسيی‌گه‌نده‌ڵی‌و‌ناروونییان‌

هه‌یه‌‌له‌‌پرۆژە‌كه‌،‌وه‌ك‌فراكسیۆنی‌كۆمه‌ڵی‌ئیسالمی‌و‌یه‌كگرتوی‌

ئیسالمی‌و‌زۆرێك‌له‌‌په‌رله‌مانتارانی‌دیكه‌ی‌لیسته‌كان‌و‌په‌رله‌مانتاره‌‌

سه‌ربه‌خۆكان.ئه‌وه‌ی‌جێگه‌ی‌پرسیاره‌‌ئه‌و‌

هه‌موو‌سووربوون‌و‌پێداگری‌و‌شه‌ڕله‌سه‌ركردنه‌ی‌ده‌سه‌اڵت،‌

یان‌روونرت‌بڵێین‌ئه‌و‌هه‌موو‌په‌له‌كردنه‌ی‌هه‌یه‌‌بۆ‌به‌یاساییكردنی‌له‌مكاته‌دا،‌ئه‌وه‌یه‌‌ئایا‌ئه‌م‌پرۆژە‌یه‌‌بۆ‌خزمه‌تگوزاری‌گه‌النی‌عێراقه‌؟!‌

یان‌بۆ‌هه‌ستانه‌وه‌ی‌ئابووريی‌شكستخواردووی‌دۆستان‌و‌

هاوبیرانه‌؟‌یان‌گێڕانه‌وه‌ی‌ئه‌و‌رژێمه‌ی‌له‌‌كه‌ناری‌رووخاندایه‌،‌

بۆ‌قه‌ره‌بووی‌زیانلێكه‌وتووان‌و‌كه‌مئه‌ندامان‌و‌كه‌سوكاری‌

قوربانیانی‌ده‌ستی‌رژێمه‌‌یان‌بۆ‌پاراستنی‌كورسيی‌ده‌سه‌اڵت‌و‌

زیاتر‌خۆقایمكردن‌و‌په‌لهاویشنت‌و‌كۆنرتۆڵكردنی‌جومگه‌كانی‌ده‌سه‌اڵت‌

و‌به‌كارهێنانێتی‌له‌‌ریكالمی‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا؟

ئه‌مانه‌و‌چه‌ندین‌گومان‌و‌پرسیار‌و‌راوبۆچوون‌هه‌یه‌‌بۆ‌هه‌ڵهێنانی‌مه‌ته‌ڵه‌‌گه‌وره‌كه‌ی‌

پرۆژە‌یاسای‌ژێرخانی‌ئابووريی‌عێراق.

*‌ئه‌ندامی‌ئه‌نجومه‌نی‌نوێنه‌رانی‌عێراق.

گرێبه ستی سه ربازیی رووسیا و عێراق له به رژوه ندیی ئیسرائیل نییه

SA300(‌ده‌دات‌به‌‌عێراق‌له‌‌به‌رانبه‌ر‌لێكه‌وته‌ی‌ كه‌‌ ن��ه‌وت��دا‌ گرێبه‌ستی‌

سرتاتیژی‌هه‌یه‌‌بۆ‌ئایینده‌.ده‌نێن‌ ب��ه‌وه‌دا‌ دان‌ لێكۆڵه‌ران‌له‌‌ ئیرسائیل‌ دبلۆماسییه‌كانی‌ هه‌وڵه‌‌له‌‌كۆنگرێس‌ تایبه‌تیش‌ به‌‌ واشنتۆن‌و‌ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی‌ بۆ‌ پنتاگۆندا‌ و‌عێراق‌ سه‌ربازییه‌كانی‌ پێكهاته‌‌دوای‌ ئ���ه‌وه‌ش‌ ه��ێ��ن��اوه‌،‌ شكستی‌و‌ مۆسكۆ‌ بۆ‌ مالیكی‌ نوری‌ سه‌ردانی‌

به‌ستنی‌ئه‌و‌رێكه‌وتنه‌.به‌پێی‌راپۆرتی‌سه‌نته‌ری‌عه‌ره‌بی‌به‌ئه‌رشیفكردنی‌ و‌ لێكۆڵینه‌وه‌‌ بۆ‌چه‌ند‌ گرێبه‌سته‌‌ ئ��ه‌و‌ زان��ی��اری��ی،‌ل��ه‌وان��ه‌ش‌ ه��ه‌ی��ه‌،‌ لێكه‌وته‌یه‌كی‌سیاسی‌ ئاستی‌ له‌‌ عێراق‌ »ی��ه‌ك��ه‌م:‌بۆ‌ و‌ پێشده‌كه‌وێت‌ سه‌ربازییدا‌ و‌سه‌ر‌ ده‌گ��ه‌ڕێ��ت��ه‌وه‌‌ دیكه‌‌ جارێكی‌دووه‌م:‌ رۆژەه‌اڵت.‌ به‌ره‌ی‌ گۆڕە‌پانی‌كراوه‌ته‌وه‌‌ بۆ‌ فراوانی‌ ده‌رگایه‌كی‌و‌ ئ��ۆك��ران��ی��ا‌ و‌ رووس��ی��ا‌ ڕووی‌ ب��ه‌‌له‌و‌ واده‌كات‌ كه‌‌ چینیشدا،‌ ته‌نانه‌ت‌ئه‌مریكی‌ كه‌‌ ببێت‌ رزگاری‌ مه‌رجانه‌‌دانابوو.‌ له‌سه‌ریان‌ ئه‌وروپییه‌كان‌ و‌سوپای‌ دام��ه‌زران��دن��ه‌وه‌ی‌ سێیه‌م:‌ع��ێ��راق،‌ع��ێ��راق‌ب���ه‌ره‌و‌ئ���ازادی‌و‌سه‌ربه‌خۆیی‌ده‌بات،‌دوای‌كشانه‌وه‌ی‌

له‌‌ به‌ریتانیا‌ و‌ ئه‌مریكا‌ هێزه‌كانی‌سه‌ربازییه‌ی‌ هێزه‌‌ ئه‌و‌ ‌،2011 ساڵی‌و‌ ئێران‌ ب��ه‌رژە‌وه‌ن��دی‌ له‌‌ عێراقیش‌له‌‌ ئه‌سه‌د‌ به‌شار‌ ئه‌گه‌ر‌ سووریادایه‌،‌

مبێنێته‌وه‌«. ده‌سه‌اڵتدا‌

ئه و هێزه سه ربازییه ی عێراقیش له

به رژه وه ندی ئێران و سووریادایه ، ئه گه ر به شار

ئه سه د له ده سه اڵتدا بمێنێته وه

www.bayanpress.net ژماره‌‌)5(،‌سێشه‌ممه‌‌2012/10/9،‌ساڵی‌یەکەم

4

شێخ‌فاتیح‌داراغایی*

کەرەستەى‌جەنگيى‌ڕووسیا

قوربانییه‌كانی‌زیاتره‌‌له‌‌قوربانیانی‌ته‌قینه‌وه‌ی‌ئۆتۆمبێله‌‌بۆمبڕێژكراوه‌كان

تیرۆری بێده نگ له عێراق په ره ده سه نێتده‌مانچه‌ی‌ به‌‌ كه‌س‌ ‌15 كوشتنی‌ئه‌مساڵدا،‌ ره‌مه‌زانی‌ مانگی‌ له‌‌ بێده‌نگ‌كامێرای‌ كرد‌ ناچار‌ ئه‌منییه‌كانی‌ الیه‌نه‌‌مه‌ترسی‌ ئه‌و‌ دابنێن،‌ زیاتر‌ چاودێریی‌ئایینییه‌كانی‌ كه‌سایه‌تییه‌‌ تیرۆركردنانه‌‌ده‌ن��گ،‌ بێنه‌‌ ك��رد‌ ن��اچ��ار‌ عێراقیشی‌ل���ه‌و‌ن��ێ��وه‌ن��ده‌دا‌ئ��ه‌ح��م��ه‌د‌س��اف��ی،‌بااڵی‌ ئایینی‌ مه‌رجه‌عی‌ متامنه‌پێكراوی‌رایگه‌یاند‌ هه‌ینیدا‌ وتارێكی‌ له‌‌ كه‌ربه‌ال‌پیالنێكی‌ ب��ۆ‌ ئ��ام��اژە‌ن‌ ك��اران��ه‌‌ »ئ��ه‌م‌زیاتره‌‌ قوربانییه‌كانی‌ كه‌‌ پێشوه‌خته‌،‌ئۆتۆمبێله‌‌ ته‌قینه‌وه‌ی‌ قوربانیانی‌ له‌‌

بۆمبڕێژكراوه‌كان«.هه‌وڵێكی‌ له‌‌ كه‌سانه‌ی‌ له‌و‌ یه‌كێك‌بێده‌نگ‌ ده‌م��ان��چ��ه‌ی‌ ب��ه‌‌ ت��ی��رۆرك��ردن‌یه‌كێك‌ بۆ‌ خۆی‌ چیرۆكی‌ بووه‌،‌ رزگاری‌

و‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‌ عێراقییه‌كان‌ رۆژنامه‌‌ له‌‌خاڵێكی‌ بووین،‌ سه‌رباز‌ »چوار‌ ده‌ڵێت‌ده‌نگی‌ ل��ه‌ن��او‌ دان��اب��وو،‌ پشكنینامن‌سێ‌‌ بینیم‌ بوو،‌ ژاوه‌ژاودا‌ و‌ ئۆتۆمبێل‌ده‌مودانم‌ منیش‌ و‌ كوژراون‌ هاوڕێكه‌م‌ئه‌وه‌ی‌ بێ‌‌ خ��واره‌وه‌،‌ دێته‌‌ پێدا‌ خوێنی‌ئه‌و‌ ب��ێ��ت«،‌ ته‌قه‌‌ ده‌ن��گ��ی‌ ل��ه‌‌ گوێم‌رزگاربووه‌‌ئه‌وه‌ش‌ده‌گێڕێته‌وه‌‌»هه‌رگیز‌به‌و‌ كاره‌‌ ئه‌و‌ نه‌بووم‌ ئه‌وه‌‌ چاوه‌ڕێی‌هه‌موو‌ ئ���ه‌وان‌ رووب����دات،‌ شێوه‌یه‌‌

شێوازه‌كانی‌كوشنت‌ده‌گۆڕن«.رایگه‌یاند‌ ئه‌منی‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی‌»تیرۆركردن‌به‌م‌شێوه‌یه‌‌بووه‌ته‌‌دیارده‌،‌ئه‌و‌ )به‌غدا(،‌ پایته‌ختدا‌ له‌‌ به‌تایبه‌ت‌هه‌یه‌‌ ته‌واویان‌ زانیاریی‌ گرووپانه‌ش‌له‌سه‌ر‌ئه‌فسه‌ر‌و‌پله‌دارانی‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌

جموجوڵه‌كانیان‌ و‌ به‌رگری‌ و‌ ناوخۆ‌بوونی‌ بۆ‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ ئه‌وه‌ش‌ هه‌یه‌،‌دزه‌‌ زانیاری‌ كه‌‌ شوێنانه‌‌ له‌و‌ كه‌سانێك‌

پێده‌كه‌ن«.عێراق‌ په‌رله‌مانتاری‌ زه‌یدی،‌ ریاز‌»پێویسته‌‌ رایگه‌یاند‌ لێدوانێكدا‌ له‌‌ئه‌منی‌ دۆسیه‌ی‌ به‌رپرسه‌كانی‌ الیه‌نه‌‌لێپێچینه‌وه‌‌ بۆ‌ په‌رله‌مان‌ بكرێنه‌‌ بانگ‌به‌وه‌‌ ئاماژە‌ی‌ هه‌روه‌ك‌ دیارده‌یه‌«،‌ له‌و‌سیاسییانه‌‌ الیه‌نه‌‌ ئه‌و‌ »سه‌رجه‌م‌ كرد‌له‌‌حكومه‌ت‌ له‌و‌دیارده‌یه‌‌كه‌‌ به‌رپرسن‌ئه‌منییه‌كاندا‌ پۆسته‌‌ و‌ پۆلیس‌ و‌ سوپا‌ و‌

به‌شدارن«.لیژنه‌ی‌ ئه‌ندامی‌ به‌یاتی،‌ عه‌باس‌ئه‌نجومه‌نی‌ ب��ه‌رگ��ری‌ و‌ ئ��اس��ای��ش‌»نه‌بوونی‌ رایگه‌یاند‌ عێراق‌ نوێنه‌رانی‌

بێده‌نگ‌ چه‌كی‌ هه‌ڵگرانی‌ كه‌‌ یاسایه‌ك‌ئه‌م‌ زیادبوونی‌ هۆكاری‌ ب��دات،‌ س��زا‌حه‌سه‌ن‌ ب��ه‌اڵم‌ كوشتنانه‌یه‌«،‌ ج��ۆره‌‌لیستی‌ له‌‌ لیژنه‌‌ هه‌مان‌ ئه‌ندامی‌ جیهاد‌پێیوایه‌‌ ك��وردس��ت��ان��ی،‌ ه��اوپ��ه‌ی��امن��ی‌ده‌زگ��ا‌ نێوان‌ هه‌ماهه‌نگی‌ نه‌بوونی‌زیادبوونی‌ هۆكاری‌ جیاوازه‌كان‌ ئه‌منییه‌‌دیارده‌كه‌یه‌،‌ئاماژە‌‌به‌وه‌ش‌ده‌كات‌»ئه‌م‌گرووپه‌‌ دیكه‌ی‌ رێگایه‌كی‌ كارانه‌‌ جۆره‌‌ئاسایش‌ نه‌هێشتنی‌ بۆ‌ تیرۆرستییه‌كانه‌‌و‌به‌ئامانجگرتنی‌به‌رپرسه‌‌ئه‌منییه‌كان«.

یاسایی‌ شاره‌زای‌ جۆرانی،‌ موئه‌یه‌د‌نییه‌‌ ده‌قێكامن‌ هیچ‌ یاسادا‌ »له‌‌ ده‌ڵێت‌كه‌‌ ب��دات‌ كه‌سانه‌‌ ئ��ه‌و‌ توندی‌ س��زای‌چه‌كی‌بێده‌نگیان‌پێیه‌،‌ئه‌و‌كه‌سه‌ی‌به‌م‌مانگ‌ ‌6 بۆ‌ ‌3 ته‌نیا‌ ده‌گیرێت،‌ چه‌كه‌وه‌‌

به‌ند‌ده‌كرێت،‌به‌اڵم‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌و‌كه‌سه‌ی‌ئه‌م‌چه‌كه‌‌هێرشبه‌ره‌ی‌پێ‌‌ده‌گیرێت‌به‌‌بدرایه‌،‌ سزا‌ هه‌تاهه‌تایی‌ یان‌ ساڵ‌ ‌20ن��ه‌ده‌دا«،‌ رووی��ان‌ رووداوان��ه‌‌ ئه‌و‌ ئه‌وا‌به‌وه‌‌ ئاماژە‌‌ ئه‌وه‌شدا‌ له‌گه‌ڵ‌ ناوبراو‌كوشتندا‌ دۆسیه‌كانی‌ له‌‌ »دادگا‌ ده‌كات‌ناكات،‌ چه‌كه‌كه‌‌ جۆری‌ له‌گه‌ڵ‌ مامه‌ڵه‌‌به‌ڵكو‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌نجامی‌كوشتنه‌كه‌‌مامه‌ڵه‌‌ده‌كات،‌كه‌‌گیانله‌ده‌ستدانه‌«،‌ئه‌و‌شاره‌زا‌بێده‌نگكردنی‌ »له‌گه‌ڵ‌ ده‌شڵێت‌ یاساییه‌‌

)بێده‌نگ(داین«.صوت(،‌ )كاتم‌ بێده‌نگ‌ ده‌مانچه‌ی‌له‌‌ ‌1908 ساڵی‌ له‌‌ كه‌‌ چه‌كه‌یه‌‌ ئ��ه‌و‌‌،)1916 ‌� ‌1840( ماكسیم‌ هیرام‌ الیه‌ن‌نیشته‌جێی‌ و‌ ئه‌مریكا‌ له‌دایكبووی‌

به‌ریتانیا،‌دروست‌كراوه‌.

وه زاره تی ناوخۆی عێراق له ماوه ی رابردوودا رایگه یاند 70%ی ئه و كه سانه ی به ده مانچه ی بێده نگ كوژراون، به رپرسانی ئه منی و كارمه نده بااڵكانی حكومه تن،

یاساناسانیش زیادبوونی دیارده كه بۆ نه بوونی یاسایه ك ده گێڕنه وه .

راپۆرت:‌محه‌مه‌د‌جه‌مال

www.bayanpress.netژماره )5(، سێشه ممه 2012/10/9، ساڵی یەکەم

7

هاڕە كردنی تمه ن كاریگه ریی ده بێت له سه ر كوردستان؟ده بێته هۆی الوازبوونی جموجوڵه ئابوورییه كه

به هۆی ئه و سزا ئابووری و سیاسییانه ی كه له سه ر حكومه تی ئێران له الیه ن یه كێتیی ئه وروپا و ئه مریكاوه دانراون، دراوی ئه و واڵته )ریاڵ( به شێوه یه كی »ترسناك« به رانبه ر به دۆالر دابه زیوه ، كه پێشتر دابه زینی وای به خۆیه وه نه بینیوه ، چاودێرانی سیاسییش پێیان وایه به رده وامبوونی ئه م حاڵه ته ئێران تووشی قه یرانێكی ئابووریی گه وره ده كات، كه پێده چێت كاریگه رییه كانیشی

له سه ر هه رێمی كوردستان جێبهێڵێت.

به رزبوونه وه ی دۆالردۆالر نرخی پاره وه ساڵی له به اڵم به رزبووه ته وه ، ئێراندا له نرخی دواییدا ڕۆژە ی چه ند له م خێرا زۆر به شێوه یه كی دۆالر له سه ر كاریگه ری كه به رزبووه وه ، دانا، واڵته دا له و شتومه ك نرخی دۆالری ی��ه ك نرخی جۆرێك به مته ن، 3450 گه شتووه ته ئه مریكی به های ئه و واڵته دا له مێژووی كه

مته ن به و شێوه یه دانه به زیووه .

هۆكاره كانیچ��اودێ��ران��ی ل��ێ��دوان��ی پێی ب��ه هه شتای س��ه دا له ئێران، ئابووريی نه وته وه فرۆشی له واڵته ئه و دراوی ده س��ت ده ك��ه وێ��ت و ئ��ه و ل��ه س��ه دا ناوخۆییه كان و بۆ به رهه مه بیسته كه ی

ناردنه ده ره وه یان ده گه ڕێته وه . بانكی دواییدا مانگه ی چه ند له م پایته خت، تارانی له ئێران مه ركه زی بووه ته وه كێشه كۆمه ڵێك ڕووبه ڕووی بۆ دۆالر پێویستی بڕی دابینكردنی له كه ئ��ه وه ی به هۆی ئێران، بازاڕە كانی داخڵكردنی و نه وت فرۆشی بۆ گرفت نه وتدا فرۆشی له كه پاره یه ی بڕە ئه و ب��ووه ، دروس��ت ده ك��ه وێ��ت، ده ستی سزا ئه نجامی ل��ه گ��رف��ت��ان��ه ش ئ��ه م

كه دێن، ئێرانه وه سه ر ئابوورییه كانی له الیه ن ڕۆژئاواوه خراونه ته سه ری.

كاریگه رییه كانی له سه ر هه رێمی كوردستان

هه رێمی ك��ه ئ���ه وه ی ب��ه ه��ۆی ناوخۆیی به رهه می خاوه نی كوردستان پێداویستییه كانی دابینكردنی له و نییه هاوواڵتیاندا پشت به به رهه می هاورده گۆڕانكارییه كی ه��ه ر ده به ستێت، واڵتانی ل��ه س��ه ر سیاسی، ئ��اب��ووری، كاریگه ری ببێت دروس��ت دراوس���ێ دروست هه رێم بازاڕە كانی سه ر له

ده كات.له بازرگانێك چه ند وته ی پێی به دابه زینی كاریگه رییه كانی ئێستادا قازانجی به دۆالر، چاو له مته ن نرخی

ته واو كوردستان هه رێمی بازاڕە كانی زۆر ئ��ه وه پێناچێت ب��ه اڵم ده ب��ێ��ت،

بخایه نێت.جێگری سه رۆكی ژووری بازرگانيی )به یان( به غه فوور، نه وزاد سلێامنی،

مته ن نرخی »دابه زینی ڕاگه یاند ی بازاڕە كانی سه ر له خراپ كاریگه ريی ئاماژە ی ئه و ده كات«، دروست هه رێم له زۆر ڕۆژانه شمه كێكی كه كرد به وه به ره و كوردستانه وه هه رێمی ڕێگه ی ئێران ده برێت و جموجوڵێكی بازرگانی ئه وه ی هۆی به به اڵم بووه ، دروست كه دۆالر له ئێراندا زۆر به رزبووه ته وه، پێی به ناتوانن ئێرانییه كان بازرگانه ئه مه وه ربگرن، شمه كه كان پێویست جموجوڵه الوازب��وون��ی ه��ۆی ده بێته

ئابوورییه كه .نه وزاد غه فوور ئاماژە ی به وه شكرد كوردستان هه رێمی »بازاڕە كانی كه ئێرانی شمه كی و كه لووپه ل له پڕن دۆالر نرخی ب��ه رزب��وون��ه وه ی به كه نرخی ئه وشمه كانه ش له الیه ن بازرگانه ئه مه ش به رزده كرێته وه ، ئێرانییه كانه وه له سه ر ده بێت ڕاسته وخۆی كاریگه ريی

نرخه كان له ناو بازاڕە كانی هه رێمدا«.كاریگه رییه كانی

له سه ر ناوخۆی ئێرانبه ئێراندا له نرخه كان ئێستادا له به شێوه كی كه به رزبوونه ته وه ، ته واوی هاوواڵتیانی سه ر له كاریگه ری خراپ وته ی پێی به كردووه ، دروست ئێرانی ئێستادا له ئێرانی، هاوواڵتی چه ندین

بۆ ب��ازاڕە ك��ان��دا له شمه ك نرخی سێ جار هه ندێك و هێنده دوو كه به رزبووه ته وه ، خۆی هێنده ی به گ��ه وره ی ناڕە زایه تی ئه مه ش دوای خۆیدا هێناوه ، له چه ند ڕۆژی پایته خت تارانی له ڕاب��ردووش��دا وه ك توند خۆپیشاندانێكی چه ند

ناڕە زایه تییه ك به ڕێوه چوون.س��ای��ت��ی ب���ی ب���ی س���ی له ڕاپ��ۆرت��ێ��ك��ی��دا ئ���ام���اژە ی ب��ه وه مته ن نرخی دابه زینی كه كردووه ژماره یه كی له سه ر كاریگه رییه كانی دروست ئه فغانیش هاوواڵتی زۆر له سه ر ژیانیان بژێوی كه كردووه ، كه خێزانه كانیانه ئه ندامانه ی ئه و

له ئێراندا كار ده كان.

په یجوور: رێبوار ئه حمه د

ته ندروستی چاودێرانی لێدوانی پێی ئاماژەیه كه بۆ ترسناكیی بارودۆخی په تاكه له پارێزگای سلێامنییدا و به رپرسانیش له

هه وڵی شاردنه وه ی حاڵه ته كاندا.كۆلێرا

نه خۆشییه كی كۆلێرا نه خۆشیی هه رس كۆئه ندامی تووشی و به كرتییه به كرتیاكه بوونی جێگیر دوای ده بێت، تووشی مرۆڤ جه سته ی ڕیخۆڵه دا، له ڕێژەی و ده بێت به هێز سكچوونێكی خێرا شێوه یه كی ب��ه له شیدا ل��ه ئ��او

داده به زێت. )Vibrio Cholera( ناوی به كرتیاكهڕێگه ی له م��رۆڤ بۆ گواستنه وه ی یه كۆلێرا حاڵه تی زۆرترین خواردنه وه وه یه ، له واڵته دواكه وتووه كاندا تۆمار ده كرێت، به ئه گه ر كۆلێرا به تووشبوو كه سی ئه وا نه كرێت، بۆ چاره سه ری خێرایی

ژیانی ده خاته مه ترسییه وه .

بۆ ئاماژەكان ده ره نجامه كانی، په تاكه سلێامنی خواردنه وه ی ئاوی پیسبوونی

زیاتر ده كات.ب���ه ڕێ���وه ب���ه ری ف��ه رم��ان��گ��ه ی محه مه د، میران سلێامنی ته ندروستيی له 2012/10/7 یه كشه ممه ڕۆژی ئاماژەی ڕۆژنامه وانیدا كۆنگره یه كی سكچوونانه ی ئه و سه رجه م كرد به وه الیه ن له ده كرێت بۆ پشكنینیان كه به جیهانییه وه ته ندروستيی ڕێكخراوی كۆلێرا ئه ژمار ده كرێن، كه تا ئێستا زیاتر

له 1400 كه س پشكنینیان بۆ كراوه .ڕێكه وت دكتۆر ل��ه وب��اره وه ه��ه ر حكومه تی ته ندروستيی وه زیری ڕە شید هه فته یه دا ئه م سه ره تای له هه رێم، ڕۆژنامه نووس ژم��اره ی��ه ك ب��ه رده م له عیامد گوێی به چپاندی ئه سپایی به حكومه تدا سه رۆكی جێگری ئه حمه د به كه ك��راوه ( كۆنرتۆڵ وه زعه كه )بڵێ

بۆ ده ف���رۆرشێ���ن، سلێامنیدا ش���اری خواردنه وه شیاو نین.

باڵوبوونه وه ی كۆلێراكۆتایی مانگی ڕابوردوو له پارێزگای نه خۆشيی حاڵه تی چه ندین سلێامنی كۆلێرا به فه رمی تۆمار كران، تا ئێستاش ئه و گومانی به كه س 1400 نزیكه ی ئه و كراون، نه خۆشخانه داخڵی په تایه به له هه ڵكشاندایه ، ڕۆژانه ژماره یه ش تا ته ندروستی، به رپرسانی لێدوانی پێی تۆمار كۆلێرا په تای حاڵه تی 192 ئێستا په تاكه گومانی به كه سیش 4 و كراون

گیانیان له ده ستداوه .خێرای ب��اڵوب��وون��ه وه ی ه��ۆك��اری خ��واردن��ه وه ی��ه ، ئ��اوی پیسيی په تاكه له باس فه رمی به ئێستا تا هه رچه نده سلێامنی خواردنه وه ی ئاوی پیسبوونی خێرای باڵوبوونه وه ی ب��ه اڵم نه كراوه ،

دوای ئه نجامی پشكنینه كان خۆپاراستنی و قائیمقامیه ت و سلێامنی ته ندروستی ئاگادار بابه ته له و بازرگانیيان چاودێری

كردووه ته وه .لیژنه كان

ع��وس��امن ئ��ه ب��ووب��ه ك��ر س��ه رۆك��ی سلێامنی قائیمقامیه تی لیژنه كانی ته ئكیدی له نوورساوكه ی به ڕێوه به رایه تی كۆنرتۆڵی جۆری كرده وه و ئاماژەی به وه و هه ر ده وریین پشكنینانه ئه م كه كرد چاودێريی له الیه ن جارێك ڕۆژ پانزه ئه نجام پشكنین ت��ه ن��دروس��ت��ی��ی��ه وه ئاوی پشكنینی ئه نجامی ده درێ��ت��ه وه ، ئه و كارگانه ی كه له نوورساوه كه دا ناویان چاودێريی پشكنینی دوای ه��ات��ووه ،

ته ندروستی بێ كێشه ده رچووه .پشكنینی كه كاتێكدایه له ئه مه كردۆته وه ، ته ئكیدی جۆریی كۆنرتۆڵی ئاوی ئه و كارگانه كه ئێستا له بازاڕە كانی

www.bayanpress.net ژماره )5(، سێشه ممه 2012/10/9، ساڵی یەکەم

6

له‌‌سلێمانی‌په‌نجا‌هه‌زار‌ته‌ن‌گه‌نم‌له‌‌مه‌ترسيی‌ته‌ڕبووندايهبه ڕێوه به ری سایلۆی سلێامنی: به شێكی زۆر كه م ته ڕ ده بێت

به ڕێوه به ری كشتوكاڵی شاره زوور: له وانه یه نه ك ته ڕبوون، به ڵكو ئاويش بیبات

به ڕێوه به ری كه مال عوسامن كه رم، ڕۆژنامه ی به ش���اره زوور، كشتوكاڵی سه یدسادق »له ڕاگه یاند )ب��ه ی��ان(ی له جووتیاران ته ن گه نم 16 هه زار بڕی وزاره ت��ی له الیه ن ئه مه ش وه رگ��ی��راوه ، كڕراوه ، عێراقه وه حكومه تی بازرگانيی به سه باره ت هه رێم«. حكومه تی نه ك پله وتی »سێ ناوبراو گه منه كان، جۆری بووه ، به اڵم به شی هه ره زۆری پله یه ك

بووه«.ده ڤ����ه ری گ��ه رم��ی��ان ك��ه ش��اری ك���ه الر س��ه ن��ت��ه ره ك��ه ی��ه ت��ی، ب��ۆخ��ۆی دانه وێڵه وه رگرتنی سه ره كی بنكه یه كی حه مدی ڕە حیم ل��ه وب��اره ی��ه وه ، ب��ووه ، كشتوكاڵی به ڕێوه به ر عه بدولكه ریم، نزیكه ی گه رمیان »له وتی گه رمیان، جووتیاران له گه نم ت��ه ن ه��ه زار 16بۆ ته منان ه��ه روه ه��ا2770 وه رگیراوه ، وه رگرتووه، جیا به جوتیاران بنه تۆوی

كه سااڵنه ئه و به رنامه یه مان هه یه «.وه رگیراو گه منی كۆی به سه باره ت پارێزگای سلێامنی، جه مال ئیسامعیل له

ئه مساڵ له سنووری پارێزگای سلێمانی،

حكومه تی عێراق بڕی )96( هه زار و 500 ته ن گه نمی

به هه رسێ پله كه یه وه كڕیوه ته وه ، به اڵم له به ر

نه بوونی سایلۆی پێویست، بۆیه له چه ند شوێنێك

گه نمه كان له سه ر ساحه یه ك ڕۆكراون و له هه ندێكیان تا

ئێستاش ماونه ته وه .

سلێامنی سایلۆی به ڕێوه به ری كه ریم، )به یان( وتی »له سنووری بۆ ڕۆژنامه ی بنكه مه مان چ��وار سلێامنی پارێزگای بنكه ی سلێامنی شێوه یه : به م هه بووه ، بڕی رانیه ، كه الر، سه یدسادق، سه ره كی بریتیبووه بنكانه له و وه رگیراو گه منی له 96 هه زار و پێنجسه د ته ن، پله یه ك: ته نی به 720 هه زار دینار كڕیومانه ته وه . پله یه له و ته ن هه زار شه ست له زیاد بووه ، پله دوو به 620 هه زار، كه بیست دوو پله ته ن هه زار پێنج و بیست تا

بوو، پله سێیش به 520 هه زار«. چه ند له پرسیاره جێگه ی ئه وه ی تا گه منانه ل��ه و زۆر بڕێكی شوێنێك نه كراون نه قڵ و م��اون��ه ت��ه وه ئێستا به ڕێوه به ری ع��ێ��راق، سایلۆكانی بۆ »به شێكی وتی ش��اره زوور، كشتوكاڵی به اڵم م��اوه ت��ه وه ، سه یدسادق له زۆر ئه وه په یوه ندی به ئێمه وه نییه و كاری به ڕێوه به ری به اڵم عێراقه «. حكومه تی پێچه وانه وه به گه رمیان كشتوكاڵی نه ماوه ته وه ، هیچ ئێمه »الی ده ڵێت

سایلۆی بۆ بردیان ئاب مانگی هه ر خ��ورم��ات��وو«. س��ه ب��اره ت ب��ه ك��ۆی ئه و سلێامنی پارێزگای سنووری له گه منه ی سایلۆی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری م���اوه ت���ه وه ، سلێامنی، جه مال ئیسامعیل، ده ڵێت »له شه ش ته ن، هه زار 15 له سه یدسادق جه ژن تا ئومێدین به ماوه ته وه ، هه زار له 18 هه زار ته ن رانیه له ببێت. ته واو 46 سلێامنییش له ماوه ته وه . هه زار نۆ هه زار 30 ئێستا هه بووه ، ته ن هه زار

ماوه ته وه«.و پ��ای��زدای��ن وه رزی ل��ه ئێستا كه شناسی، زانیارییه كانی به گوێره ی ب��اران نزیكانه ب��ه م ه��ه ی��ه ئ��ه گ��ه ر گه منه كان ه��ه ره زۆری به شی ببارێت، مه ترسی و كراون ڕۆ گۆڕە پانێك له سه ر ب��اران شه پۆلی یه كه م به هه یه زۆر بكه وێت. گه منه كان له زۆر خه سارێكی سه یدسادق جووتیارێكی وت��ه ی ب��ه ماوه ته وه سه یدسادق له گه منه ی ئه و ئه وكاتیش هه یه ، ته ڕبوونی مه ترسيی بۆ ده ری��اچ��ه ك��ه وه بیكه نه ده ب��ێ��ت

كشتوكاڵی به ڕێوه به ری ماسییه كان. ش������اره زوور وت���ی »م���ن ه���ه ر زوو ك��ارب��ه ده س��ت��ان ب��ه مه ترسییه م ئ��ه و ڕاگه یاندووه ، بێتو بارانێكی زۆر ببارێت، ته ڕ نه ك گه منه كه هه یه ئه وه ئه گه ری ببێت، به ڵكو ئاو بیبات و به گوندی قلرخ به ڕێوه به ری به اڵم خواره وه «. بڕواته دا ڕە ت مه ترسییانه ئه و سلێامنی سایلۆی هه زاری 30 نابێت »خه سار ده كاته وه ، چادر به به شێكیشامن مه خزه ندایه ، له و ئه مساڵ چ��ادری 125 داپ��ۆش��ی��وه، پارمانه هه یه و به شی هه مووی ده كات پۆشیون، دام��ان چادر وه جبه دوو به بچێته ئ��او ئه گه ر ب��ه اڵم نییه ، ترسی خ��واره وه به شی كاته ئ��ه و ژێرییه وه مه گه ر یاخود ده بێت، خه سار كه مێكی ئێمه نابێت، خه سار ده نا بیبات، الفاو ئه گه ر م��اوه ، ته نێكامن ه��ه زار په نجا پێنج هه ر له وانه یه بدات لێی بارانیش سه ماح سێ سه دی له ببێت، ته ڕ ته ن هه یه و ئه وه ش بۆ ئه و شتانه یه ، پار 120 چه ند لێیدا باران هه بوو، ته منان هه زار

كه ئ��ه وه ش بوو، خه سار كه م ته نێكی شتی و عه له ف به ده كرێت خه ساربوو

له و بابه تانه «. سایلۆی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری ه��ه روه ه��ا حكومه تی پالنی »به پێی وتی سلێامنی هه رێم ئه مساڵ شه ش سایلۆ له سلێامنی، رانیه و كه الر، سه یدسادق، چه مچه ماڵ، ئینشائه ڵاڵ ده كرێت دروست قه اڵدزێ ده كرێت ئیشكردن به ده ست 2013 له ئاینده سااڵنی بۆ مه ترسییانه ئه و و

نامێنن«.ته ن ه���ه زار په نجا ك��ۆی ئێستا گه نم له سلێامنی و سه یدسادق و ڕانیه باران ڕە حمه تی ماونه ته وه و چاوه ڕوانی به گه منه بڕە ئه و ئه گه ر كه ده ك��ه ن، بایی بخه مڵێنین، مامناوه ندیش پله ی یه كه م هاتنی به ئایا دیناره . )31(ملیار بۆ كه جووتیاران خۆیان باران، شه پۆلی ته ن چه ند ده ك��ه ن، ئاماده تۆوچاندن ڕابوردوویان ساڵی ده ستڕە نجی گه منی چه ندیشی و ده خووسێت بارانه به و

ده بێته خۆراكی مه ل و مێروو؟

په یجوور: سه اڵح ساالر

بایی زیاد لە 31 ملیار دینار گەنم لەسەر جادەیە و بارانیش نزیکە ببارێت. فۆتۆگراف: محەمەد جەمال

پێش باڵوبوونه وه ی كۆلێرا له سلێامنی، كۆنرتۆڵی جۆریی

هۆشداريی پیسيی ئاوی كانزایی 20 كارگه ی داوه

له‌‌‌20كارگه‌ی‌ئاوی‌كانزایی‌ته‌نیا‌دوانیان‌شیاوى‌خواردنه‌وەن‌‌

كارگه كه ی 18 و ده رچوون پشكنیندا له خواردنه وه بۆ كانزاییه كه یان ئاوی تریان

گونجاو نه بووه .له و 8 كه هاتووه نوورساوه كه دا له كارگانه له كاردان و ته نها دوانیان مه رجه

ته ندروستییه كانیان تێدایه .ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری محه مه د ئه حمه د له سلێامنی، ل��ه ج��ۆری��ی كۆنتڕۆڵی )به یان( بۆ ڕۆژنامه ی تایبه تدا لێدوانێكی به وه هه ستیان كه به وه ده كات ئاماژە مه رجه كارگانه ئه و ئ��اوی كه ك��ردووه بۆیه نییه تێدا ته ندروستییه كانیان وتی: ئه و داون، ئه نجام بۆ پشكنینيان ئاوی بازاڕدا منوونه ی له بۆخۆمان »ئێمه ئه م كارگانه مان وه رگرت و پشكنینامن بۆ كردن، ته نها 2 كارگه له و پشكنینه ی ئێمه دا

ئاوه كه ی شیاو بووه بۆ خواردنه وه .«ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری وت��ه ك��ان��ی پێی ب��ه ڕاسته وخۆ سلێامنی، جۆریی كۆنرتۆڵی

رێبوار ئه حمه د

ئاوه كانزاییه كان ده ست كه به ڵگه نامه یه ك پێی به ب��ه ی��ان ك���ه وت���ووه ، پێش ڕۆژن���ام���ه ی باڵوبوونه وه ی په تای كۆلێرا و تۆماركردنی سلێامنی، پ��ارێ��زگ��ای ل��ه حاڵه ته كانی سلێامنی مه ڵبه ندی قه زای قائیمقامیه تی زۆری ژماره یه كی ئ��اوی پیسبوونی له خواردنه وه ئاوی به رهه مهێنانی كارگه ی

له سلێامنی، ئاگادار كراونه ته وه .به پێی نوورساوێكی به ڕێوه به رایه تی سلێامنی، پارێزگای له جۆری كۆنرتۆڵی ب���ه رواری ك��ه 6963/10/1 ژم���اره ب��ه قائیمقامیه تی سه ره ، له 2012/9/17ی تری الیه كی چه ند سلێامنی مه ڵبه ندی له ك��راون��ه ت��ه وه ئ��اگ��ادار په یوه ندیدار كه كارگه 20 كانزایی ئاوی پیسبوونی پشكنینیان بۆ كراوه و ته نها دوو كارگه یان

ئاگاداری نینۆکەکانت بە چا، وه رزشوانه كان ماندوو ده كات

شانشینه ئه و باخچه كانی له یه كێك له ده كه ین.

ب���اخ���چ���ه ی ك��ی��وك��ی��ن��ه��وف به ن����ارساوه ك��ه )Keukenhof(گه وره ترین له ئه وروپا( )باخچه كه ی رووی سه ر باخچه كانی جوانرتین و زه مینه كه مرۆڤ به رهه می هێناوه ، ئه م پایته ختی ئه مسته ردام، نزیك باخچه یه

ده ریا و ده ریاچه داپۆرشاو بووه ، وشه ی ئه و هه رێمی دوو ته نیا ناوی هۆڵه ندا كه چی هه رێم، ١٢ له كۆی واڵته یه ، دیكه واڵتانی له هه ندێك ئێمه و الی هۆڵه ندا . بڕدراوه به سه ردا ناوه ی ئه و چۆن وه ك باخچه كانیشه و گوڵ واڵتی وه ك: به ناوبانگه كانی وێنه كێشه واڵتی ڤانكوخ و رامربانت � ە ، لێره دا ته نیا باس

نزمه كان(، زه وی��ی��ه )شانشینی هۆڵه ندایه ، واڵتی ته واوی ناوی ئه مه ئه ڕوانێت ئه وروپا، ئه كه وێته خۆرئاوای ئه م بۆیه ب��اك��ووردا، ده ری��ای به سه ر سێبه شی ئه وه ی له به ر لێرناوه ناوه ی سه ر ئاستی ژێر ده كه وێته خاكه كه ی ڕاب��ردوودا له هه روه ها ده ری��ا، رووی ئاوی به خاكه كه ی پێنجیه كی له زیاتر

دەڵێن خۆمان الى گوڵفرۆشەکاىن سەیرانەى و ج��وان گوڵە ئەو زۆرب��ەى بابەتەدا لەم هۆڵەندین، ب��وون پەیدا زانیارى لەس��ەر ئەو گواڵنە و واڵتەکەیان

وەربگرە.

واڵتی هۆڵه ندایه ، سااڵنه حه وت ملیۆن گوڵ و نه مامی تێدا به رهه مده هێرنێت، ده یان و جیاواز گوڵی س��ه دان له كه پێكهاتووه ، ج���ۆراوج���ۆر دره خ��ت��ی مانگی ك��ۆت��ای��ی ل��ه هه مووساڵێك ئایار، مانگی نێوه راستی تا و مارسدا گه شتیاراندا به ڕووی باخچه كه ده رگای و گه شتیاران كاته دا له و ده كرێته وه ،

رووده كه نه دونیاوه له گوڵ عاشقانی ئه و پارچه زه وییه جوانه .

ئه وروپا( )باخچه كه ی رووب��ه ری 3٢0 هه زار مه تر چوار گۆشه یه و تێیدا پانزه فواره ی جوان و 3٢ پردی رازاوه ی شوێنی چه ندین و سه رنجڕاكێش دانیشت و نانخواردن و شوێنی تایبه ت

به گوڵفرشنت ئاماده كراوه .

ژماره )5(، سێشه ممه ٢0١٢/١0/9، ساڵی یەکەم

9www.bayanpress.net

و: ساکار

ڕەوشت موحەمەد

ئا: ئیامن ناصح

هێرۆ هه ڵه بجه یی

ئا: شه تاو پێنجوێنی

زیرەکرتین کچی دونیا لە حاڵی

خۆی بێزارە

خاوەنی کە سااڵن ١٢ ئۆلیڤیای نازناوی زیرەکرتین کچی دونیایە، لەبەر ئەوەی نایەوێت دڵی کەس ئازار بدات،

دەڵێت کە هەمیشە لە کێشەدام.ئۆلیڤیا مانینگ ئەو کچە ١٢ ساڵەی کە لە یەکێک لە شارەکانی لیڤەرپووڵی ئینگلتەرادا دەژی و خاوەنی )١6٢ ئای هەروەها زیرەكی(یە، ئاستی = كیو کیو( )ئای مەنسای گرووپی ئەندامی

کەچی ئەمانەش سەرەڕای بااڵشە، ی مانینگ بێزارە لەم حاڵەی..

داوای ب����ەردەم ل��ە ن���اوب���راو لە هاوڕێکانی هاوکاریی بەردەوامی مانینگ ئەرکەکانیاندا، بەجێهێنانی دەڵێت: تەنانەت قوتابیانی قۆناغەکانی ئەکەن یارمەتی داوای خۆشم سەروو ئەکەم، ئەرکەکانیاندا هاوکارییان لە و

دڵی هیچ کەس ناشکێنم.)ئای ١6٢ لەو ئاماژەیە جێگەی کیو(ە، مانینگ لە ئەنیشتاین و ستیڤن کاتێکدا لە ئەمە زیاترەکرتە. هاوکینگ ئونگ )کیم ناوی بە کۆری زانایەکی زیرەکرتین نازناوی خاوەنی یۆنگ( )ئای ٢١0 خاوەنی و جیهانە پیاوی

کیو(ە.

سەرچاوە: خرب 365.

نینۆکەکانیش وەک بەشێکی سەرەکی بە پێویست هەمیشەیی دەرکەوتنی و

ئاگاداربوونی تایبەتی خۆی دەکات. نینۆکی تەندروست دەبێت ڕەنگێکی پەمەیی تاریکی هەبێت، هەروەها دەبێت چ���واردەوری پێستی ئ��اگ��اداری بەباشی تایبەت کرێمی بە و بین نینۆکەکامنان

چەوریان بکەین. زۆرن، نینۆکەکامنان شکانی هۆکاری زۆر شتنی گیراوەی بەکارهێنانی وەک

بەهێز، هەروەها خۆر و کلۆریش.گەرم چ کەشوهەوا گۆڕینی بەپێی دەس��ت پێویستە س���ارد، ی��اخ��ود بێت کرێمی ب��ە هەمیشە نینۆکەکامنان و تەندروست شێدار بکەین، هەروەها دوور

بکەوینە

پێیانوایه فیسیۆلۆژی پسپۆڕانی پێش قاوه و چا ناو كافائینی خواردنی هۆی ده بێته پێشبڕكێكان، ده ستپێكی و وه رزش����وان كه سی م��ان��دووب��وون��ی هه سته وه ركردنی و ده ماری سیسته می لێده كه وێته وه جه سته ی له به شه ئه و كه ن��ه ب��ێ گومانیان وه رزش���وان���ان و خواردنه وه ی چا و قاوه زیانی بۆیان هه یه .سااڵنه نزیكه ی 3 ملیۆن كیلۆ كراتین به شی و ده خ��ورێ وه رزشوانان ناو له

ئەلکهولییەکان.گ����ەر ب��ت��وان��ن ئەوا بخۆن، ب��ادەم دەن��ک 6 ڕۆژان���ە دەردەک���ەون ج��ی��اوازت��ر نینۆکەکانتان بەوپێیەی کە بادەم دەتوانێ ئەو چەورییە ئەسیدییەی کە نینۆکەکان پێویستیان پێیان

هەیە، دابین بکات.بگرن، لەبەرچاو ڕێنامییانە ئ��ەم لە جیاوازتر نینۆکی خاوەن ببنە دەتوانن

جاران.

ئه و خاتوونه )تامسۆن( هێامی خه مێكی ناوی وێنه یه ئ��ه م وێنه گری ق��ووڵ��ه . ١936 ساڵی له و الن��گ(ە )دووروت���ا كاتێك ئه م وێنه یه ی گرتووه كه سه ردانی

ئۆردوگایه كی كردووه له كالیفۆرنیا.خاتوو وێنه كه ی و ژیان چیرۆكی النگی كاتێك ده چن. یه ك له تامسۆن ساڵی 3٢ بینی، خاتوونه ی ئه و وێنه گر ته مه ن بوو. النگ له وباره یه وه ده ڵێ به شێوه یه كی شێتانه هۆگری ئه و خاتوونه و كوڕ حه وت خ��اوه ن تامسۆن ب��ووم. كچ بوو هاوسه ره كه ی به نه خۆشی سیل له كۆچه ر كرێكارێكی وه ك مردبوو. كێڵگه ی نیپۆمری كالیفۆرنیا ئیشی ده كرد و مناڵه كانی به كوشتنی مار و مێرووی ده كرد. تێر خۆیان سكی كێڵگه كان ناو ئۆردوگایه ئه و ناو تری كرێكاری ٢500

وێنه ی ئه مجاره بۆ كورد به گشتی و خه ڵكی باشووری كوردستان به تایبه تی هه ڵگری مانا و خه مێكی قووڵه ، خه می و كیمیایی چه كی و زێد له دووری��ی بیربكه وێته وه . ملیۆنیی خۆیان كۆڕە وی ژیانی بێت ساتێكیش بۆ وێنه یه ئه م ئۆردوگاكانی ناو و ژێرخێوه ت سه ختی ده خ��ات��ه وه ، بیر س��ن��ووری��ان ئ��ه وب��ه ر خاتوونێكه وێنه ی وێنه كه ئه گه رچی له وپه ڕی جیهان و له ساڵی ١936 گیراوه .

زۆر له پسپۆڕانی بواری وێنه گرتن و كامێرامان پێیانوایه ئه گه ر مبانه وێ یه كێك له باشرتین وێنه كانی مێژوو ده ستنیشان یه كێك كۆچه ر( )دایكی وێنه ی بكه ن، فلۆرانس خه ڵكی بۆ ده بێ. وێنانه له و

وێنه یه ئ��ه م ده ژی����ان. ب��ه وج��ۆره كاریگه ریی سه یری له سه ر خه ڵك دانا. رۆژنامەکاىن سه رجه م له وێنه یه ئه و واڵت��ان ب��اوب��ووی��ه وه و ده م��وچ��اوی ئه فسووناوی و پڕ له خه م و خه فه تی خه ڵكی سه رنجی تامسۆن خاتوو جیهانی بۆالی دۆخی ئاواره كان راكێشا حكومه ته كان كه نه خایاند زۆری و ناچار بوون گوزه ران و ژیانی ئاواره كان باشرت بكه ن و خۆراك بگه یه ننه ده ست ئاواره كان، ئه گه رچی ئه و خاتوونه له و بوو نه ما ئۆردوگاكه دا ناو له كاته دا كه س به رنه كه وت. یارمه تییه كی هیچ تا ساڵی ١976 نه یده زانی ئه و خاتوونه كێیه و له و ساڵه و پاش باوبوونه وه ی وتارێك، دواتر خه ڵك له باره ی ئه و ژنه

زانیارییان ده ستكه وت.

دایكی كۆچه ر، ١936

ل��������ە نی خونکرد نا

چونکە نینۆکەکامنان تووشی کەمرت بەمشێوەیە دەب��ن. بێهێز

گرفتی شکانی نینۆکەکامنان، دەبین.ئەندازەی بە ئاویش نەخواردنەوەی کە تر هۆکارەکانی لە یەکێکە پێویست، هەروەها نینۆک، زووشکانی هۆی دەبێتە دووربکەونەوە لە بەکارهێنانی پاککەرەوە

زۆری ئه م مادده یه بۆ به شی ماسولكه كانی رۆژانه مادده یه ئه م ئێسكه . ده وروب��ه ری خواردنی ناو له و بێ گرام 3 بۆ ٢ ده بێ وه ك ماسی و گۆشتی سوور ده ست ئه كه وێ. كیلۆگرام سێ النیكه م كراتین خواردنی خواردنی و ئه كات زیاتر وه رزشوان كێشی بۆ ئاریشه مادده یه ئه و راده ب���ەدە ری له گورچیله كان و گه ده و هه رس كۆئه ندامی جگه ری شێرپه نجه ی و دەک��ات دروس��ت

به دواوه یه .

هۆڵه ندا؛ شانشینی گوڵ

ئەو وێنانەى جیهانیان گۆڕى

ئه م مه رجه ئه وه یه ئه و یاریزانه به رگریكاره هیچ چاودێرییه كی له سه ر نییه و ده توانێت له الیه كی و ل��ه الی��ه ك توماربكات گ��ۆڵ شوێنی هاتۆته هێرشبه ره ی ئه و تریشه وه به رگریكاران چاودێری له خۆی ده توانێت

ده رباز بكات.تۆپ گ��ل��دان��ه وه ی ش��ه ش��ه م: پالنی ت��ا ه��اورێ��ك��ه ت ب��وار ب��ۆ خ��ۆی دروس��ت سێگۆشه یاریزانی دوو له كاتێكدا ده كات، چاودێری به رگریكارانه وه له الیه ن پێكهێرناو پێیه تۆپه كه ی یاریزانه ی ئه و توندده كرێن، تا گلبداته وه خۆی له الی تۆپه كه پێویسته ده كات، خۆش بۆخۆی شوێن هاورێكه ی

هاوژین جه مال )2-2(پالنی پێنجه م: ئاڵوگوركردنی شوێنه كان، به كاردێت، پێویستدا له كاتی مه رجه ئه م به تایبه ت كاتێك ركابه ر به شێوه یه كی پۆاڵیین ئاسته نگ و ده ك��ات توند به رگری هێڵی له م بكه ن، تومار گۆڵ هێرشبه ران ده بێت دووانیان یان یه كیان به رگریكاران ب��اره دا شوێنه كانیان هێرشبه ران و پێشه وه دێنه بۆ منوونه ، كاتی، به شێوه یه كی بۆ ده پارێزن هه ندێكجار له ریزه كانی یانه ی به رشه لونه دا و دێن پێش ب��ه ره و ئه لفێز یاخود پیكی تر یاریزانێكی یان پیدرۆ له شوێنه كانیان سووده كانی له یه كێك ده گرێته وه ، جێگه ی

قورسرتین له یه كێكه مه رجه ئه م بێگومان تۆپ گ��ل��دان��ه وه ی چونكه م��ه رج��ه ك��ان، پێویستی به دانایی هه یه ، منوونه ش ئه وه یه به رشه لۆنه یانه ی یاریزانانی س��ه رج��ه م له ه��ه ر ت��ۆپ له پارێزگاریكردن له سه ر و س��ه رده ك��رێ��ت له ك��اری��ان منداڵییه وه زورینه شیان ته كنیكی خۆخستنه نێوان تۆپ ده كه ن خویان كه به كارده هینن، ركابه ر و به به ربه ستێك بۆ پاراستنی تۆپه كه و ركابه ر لێسه ندنی بۆ بگرێت ف��اوڵ ناچارده بێت

تۆپه كه .حه وته م پالن: به كارهێنانی فشاری توند كه له كاتێكدایه مه رجه ئه م ركابه ر، له سه ر

ئینگلیزیی خولی ه��ه رچ��ه ن��ده و تێدایه گ���ه وره ی ی��ان��ه ی چه ندین له و سااڵنه هه یه، ركابه ریش زۆرترین خوله كانی هه موو له به هێزتر خوله دا له م ماتیۆی دی رۆب��ه ت��ۆ ب��ه اڵم ت��ر، چێڵسی یانه ی جۆرێك به وه رزه دا به ره وپێش بردووه ، كه له ئێستاوه ئه وه ده رده كه وێت كه راهێنه ره گه وره كانی مانشینی، و فینگر و فێرگسۆن وه ك سه ره ڕای ركابه ریدا له بن بێده سه اڵت ئه وه ی ئه و راهێنه رانه چه ندین یاریزان و ئه ستێره ی گه وره یان له به رده ستدایه .

ساڵ 42 ت��ه م��ه ن م��ات��ی��ۆی دی ده ركردنی له بینی گه وره ی سوودێكی له راب���ردوودا وه رزی له ب��واس ڤیاس ئه م ئه وه ی س��ه ره ڕای چێڵسی، یانه ی سویرسییه ره گه ز به ئیتاڵییه راهێنه ره له ئه ركه كه ی كاتی شێوه یه كی به نائومێدی لوتكه ی ل��ه ئه ستۆگرت تا یاریزاناندا، و ئیداره و هانده ران چه ند م��اوه ی له به اڵم وه رز، كۆتایی گه وره كه ی خه ونه توانی مانگێكدا رووسیه كه ی سه رۆكه ئه برامۆڤیچی ئه و خۆشه ویسانی هه موو و چێڵسی ملیۆن س��ه دان كه دی، بهێنێته یانه بۆ پێشرتدا له كردبوو خه رج پاوه ندی بێسوود هه مووی به اڵم به ده ستهێنانی، بوو تا دی ماتیۆ له و ماوه كورته دا به دی هێنا و یانه كه ی بۆ یه كه مجار له مێژوودا

كرده خاوه نی یانه پاڵه وانه كانی ئه وروپا.خ��ول��ی ت���وان���ی م��ات��ی��ۆ دی چێڵسی بۆ ئه ورپا یانه پاڵه وانه كانی ئ���ه وه ی دوای ب��ه ده س��ت��ب��ه��ێ��ن��ێ��ت، و مۆرینۆ وه ك گ��ه وره ك��ان��ی پێشرت له بێتوانابوون ئه نچیلۆتی و هیدینگ

به ده ستهێنانیدا.خولی له چێڵسی وه رزه ش��دا له م راكێش سه رنج ئاستێكی ئینگلیزیدا یارییه كه ی ك��ه ده ك���ات پێشكه ش شێوازێكی زۆر تایبه ته و ورده ، به پشت

بەسنت به یاریزانه الوه كان.سه ره تای هێشتا ئه وه ی سه ره رای ئاستی ب��ه رده وام چێڵسی به اڵم وه رزه زیاتر تیپه كه ی و هه ڵكشاندایه له گونجاندنی پێكه وه و به هێزی به ره و دوای تایبه ت به ده ڕوات، یاریزانه كانی ئه وه یشی وه رزی رابردوو ئه وه ی ویستی به ده ستی هێنا، ئێستا به شێوه یه كی زۆر هێواش و له سه ر خۆهه نگاو ده نێت، به

بێ بوونی هیچ فشارێك له سه ر تیپه كه .ده مه وێت ئ��ه وه ی كۆتاییدا له ئاگاداركردنه وه ی پێبده م، ئ��ام��اژه ی ئه م بێگومان وه ی ل��ه ه��ان��ده ران��ه به ده ست گ��ه وره نازناوێكی یانه یه پێویسته بۆیه وه رزه دا، له م ده هێنێت به بكه ین یانه ئه م چاودێری جدی به راهێنه رایه تی دی ماتیۆ تا له ئاستی دڵنیا

ببنه وه و بێدوودڵی هانی بده ن.

www.bayanpress.net ژماره )3(، سێشه ممه 2012/9/25، ساڵی یەکەم

دارا حسێن

8

دی ماتیۆ بێ ركابه ره

نهێنی پالنه كانی تیكی تاكای به رشه لۆنه

دانی ئه لڤێس به رگریكاری یانه ی به رشلۆنه ی ئیسپانی، بۆ سێ هه فته له یاریی كردن دوور ده كه وێته وه پاش ئه وه ی له كالسیكۆی رۆژی یه كشممه دا

تووشی پێكان هات.له خوله كی 27 ی یاریی كالسیكۆی نێوان هه ردوو یانه ی ریاڵ مه درید و به رشه لۆنه كه به یه كسانبوون به دوو گۆڵ كۆتایهات، ئه لڤێس تووشی پێكان كه ده ركه تووه پزیشكیش، پشكنینی دوای به جێهێشهت، یاریگای و هات ئه و به رگریكاره به رازیلییه پێویستی به 3 هه فته پشووە بۆ چاك بوونه وه و

گه ڕانه وه بۆ ڕیزی یانه كه ی.به و هۆیه شه وه ئه لڤێس له پێكهاته ی هه ڵبژارده كه ی دووركه وته وه كه بڕیاره دوو یاریی له هه فته ی داهاتوودا به رامبه ر عێراق و یابان ئه نجام بدات.

رۆبین ڤانپێرسی هۆڵه ندی هێرشبه ری یانه ی مانچسته ر یوناتیدی ئینگلیزیی نایابی خولی له یاریی سێ بۆ هه یه ئه گه ری ئینگلیزی، رابگیرێت، به هۆی ئه نجامدانی ره فتاری ناوه رزشیی دژ به ئاالن كابای یاریزانی یانه ی نیوكاسڵ، له كۆتا یاریی هه فته ی حه وته می خوله كه دا، كه مانچسته ر به سێ گۆڵی بێبه رامبه ر یارییه كه ی له به رژه وه ندی خۆی

كۆتایی پێهێنا.به پێی یاساكانی تۆپی پێی ئینگلته را له رێگه ی تۆماری ڤیدیۆییه وه سه یری حاڵه ته كه ده كرێته وه و له حاڵی سه ملاندنی روداوه كه شدا ئه وا

ڤانپێرسی سزا ده درێت به راگرتنی بۆ ماوه ی سێ یاری.

یانه ی میالن كه له حه وت هه فته ی خولی ئیتاڵیدا خاوه نی حه وت بووه، خۆیدا یاریگای له زیاترشیان و ده ستداوه له خاڵی 14 و خاڵه دۆڕاند، بێبه رامبه ر گۆڵێكی به یارییه كه یان كه دێربی یاریی هه روه ك ئه دریانۆ گالیانی جێگری سه رۆكی یانه ی ئه ی سی میالن به توندی ره خنه ی و ته واو گۆڵێكی ئه و كه رایگه یاند و كرد یارییه كه داوه ری ئاراسته ی لێدانێكی سزای بۆ هه ژمار نه كردوون، شكستی ئه م جاره ی خسته ئه ستۆی

داوه ر.ئه لیگری راهێنه ری رۆسۆنێری به هه مان شێوه ی گالیانی داوه ری به

هۆكاری شكسته كه یان ناوبرد، له گه ڵ به ختی خراپدا.

ده ره نجامه كانی كالسیكۆمحەمەد عەواد

گێم به گێم گشتی، شێوه یه كی به بوو یه كسان یه كسانییه كی -بوون.

- ئاستی كاسیاس ناكرێت لێی بێده نگ بیت و به رگری لێبكرێت، گۆڵچییه ك گۆڵی له لێدانێكی راسته وخۆ به و جۆره لێبكرێت.

شێوه هه مان به به اڵم كه ره وه یه ، یه كال یاریزانێكی میسی -رۆناڵدۆیش یه كال كه ره وه یه .

تیپه كه ی بۆ سوودی و كرد پێشكه ش گرنگی یارییه كی ئۆزێل -هه بوو.

- توانای جه ستیی یاریزانانی به رشه لۆنه وه ك پێشوو نه ماوه .یاریگادا ترس الی به رامبه ر دروست ده كات، له ئینێستا - بوونی

یاریزانێكی گه وره یه هه رچه نده له ته واو ئاماده باشیشدا نه بێت.خزێره ئاستی به رده وامیی به ره وپێشچوونی تێبینی پێویسته -ته كتیكی ئاستی شێوه هه مان به تۆپدا، وه رگرتنه وه ی له بكه ین

ئه لۆنسۆی باسكی له كالسیكۆدا.- ڤیالنۆفا له تاقیكردنه وه یه كی تردا سه ركه وتوو بوو، پێویستی به

كاتی زیاتره تا متامنه ی زیاتر به ده ستبهێنێت.- ملمالنه ی میسی و رۆناڵدۆ هێشتا یه كال نه بۆته وه، نه له سه ر تۆپی

ئاڵتوونی نه له سه ر گۆڵكار و نه له سه ر نازناوی خول.

بووه مه دریددا ریاڵ به سه ر به رشه لۆنه بااڵده ستی مه سه له ی -مامه ڵه و چۆن ده كات یاری ده زانێت چۆن ریاڵ رابردوو، شتێكی به ده كات، به ڵگه یش بۆ ئه وه گۆڵه كانی به رشه لۆنەیە دوو گۆڵی كرد له ڕێی هه لی راسته وخۆوه نه بوون، به ڵكو به هۆی هه ڵه ی پی پی و كاسیاسه وه

تۆماركران.

ئه مجاره یان هه ڵه ی داوه ر بووسێ یاریی راده گیرێتسێ هه فته دوور ده كه وێته وه

ركابه ر تۆپی الده بێت و سه رجه م یاریزانانی به شدارن له تیكی تاكادا، فشار ده خه نه سه ر هاورییه شی ئه و و له الیه تۆپه كه ی ئه وه ی به مه به ستی ده گ��رێ��ت ب��ۆ شوێنه ی ك��ه خاڵه ئه م له سه ر تۆپه كه ، وه رگرتنه وه ی گواردیوال لێدوانێكی زور گرنگی هه بوو، كه ده ڵێت »باشرتوایه تۆپه كه له دووری 30م مه تر له گۆڵی ركابه ره وه وه ربگرینه وه وه ك له وه ی له دووری 80 مه تره وه ، یاخود سه رله نوێ الی

گۆڵی خۆمانه وه ده ستپیبكه ینه وه «.پالنی هه شته م: بوونی چه ند یاریزانێكی خاڵه كانی سه رجه م جێبه جێكردنی كارامه ، الواز ناوه ندو ئاست به یاریزانی تاكا تیكی ناكرێت، به ڵكو به الیه نی كه مه وه ده بێت چوا بۆ پێنج یاریزانی هونه ری ئاستبه رز هه بێت، هاوشێوه ی چاڤی و ئینێستا و میسی و ڤیا و

پیدرۆ، له یانه ی به رشه لونه دا.ده كرێت ئ��ه وه تێبینی پ��الن: نۆهه م سه رجه م یاریزانانی به رشه لۆنه بااڵیان كورته ، به م هۆیه وه ده توانن به خێراترین كات یاریی به تۆپ بكه ن و ببنه تۆقێنه ری به رگریكاران

كه زورینه یان به جه سته زه به الحن.پ��الن��ی ده ه���ه م: ئ��اس��ت��ب��ه رزی ب��اری تاكا تیكی تیپه ی ئه و ده بیت جه سته یی، شتێك له هه موو ب��ه ر ده ك��ات، جێبه جێ له وپه ڕی توانا جه سته ییه كانیدا بێت، چونكه ئه م هه موو جموجووڵ و مه رجه به كه سانی

ئاسایی ئه نجام نادرێن .

دیوارێك‌شاییه‌كه‌ی‌كرد‌به‌‌شیوه‌ن!په یجوور: ئاال ڕە زا

شاییه كه یاندا له ده كرد حه زمان ب��ه داخ��ه وه ب��ه اڵم بكه ین، ب��ه ش��داری ماته مینی پرسه ی له وابوو هه ڵكه وت و ناخۆشییاندا هاوبه شیامن كردن. ئێمه دوو به سه ر باڵی ماته می چووین كه خێزانانه ی ئه و كێشابوو، خێزانه كه دا كه بڕیاربوو پێش هه موو شتێك له سه ر سه ره تایه كی و به خته وه ر خوانێكی

خۆش و جواندا كۆببنه وه . له مه به ستامن ئێمه ده زان���ن ئه مه چییه ، چیرۆكه ئه م باسكردنی له سنووری ئه مه به سه ر كێدا هاتووه ؟ پارێزگای به سه ر شارباژێری ناوچه ی بوو كاریگه ر زۆر كه ڕوویدا، سلێامنی و وای له ئێمه كرد بكه وینه په یداكردنی له سه ر ب���ه دواداچ���وون و زان��ی��اری

چۆنیه تی ڕووداوه كه !

لێوه وه ژێر له بینی پیاوێكامن كاتێك ده خوێرنایه وه ، خه مبارییه كانی رووی���داوه ، چ��ۆن ئه مه پرسی لێامن بداتێ، زانیارییامن نه بوو خۆش پێی »ئه مه به وه كرد ئاماژە ی به اڵم دواجار كچێكدا داواكردنی ئاهه نگی له كاتی زاوا خزمانی سلێامنییه وه له كه بووه گونده كه ی له و ك��راون بانگهێشت بۆ كۆبوونه وته وه ڕووداوه ك��ه شوێنی كه دی��وارێ��ك پڕێكدا له نانخواردن، داڕووخ��اوه ب��ووه، ته نیشتیانه وه له مانگێكه چه ند م��اوه ی كه كوڕێك و زاوا، خزمانی له كردووه هاوسه رگیری دواتر ژنێکیش و له ده ستداوه گیانی

ژیانی به كۆتایی شێوه به هه مان هات«.

بینی كه سێكامن ل��ه والت��ره وه كێشه ده ك���رد، ل��ه وه باسی كه كه وتبێته نێوان ئه م دو خێزانه وه

زاوا گرتووه، ماڵی له چونكه ڕە خنه یان هاوسه ره دوو ئه م بانگهێشتكردنی بۆ كه ئێستا گیانیان له ده ستداوه ، به وته ی ئه م نێوان له مێژە له ژنێك پیاوه ئه و جار چه ندین كه بنه ماڵه یه دایه دوو ڕای هه بووه له دروستكردنی په یوه ندی ژن و ژنخوازی نێوانیان و ئێستا ئه ویش

هاتووه ته ناو ڕووداوه كه وه .ڕووداوه ئه م بڵێین ده بێت ئێستا له سه ر خراپی كاریگه رییه كی چۆن په یوه ندی ئه م دو بنه ماڵه یه داناوه و له ڕووی ده روونی وسۆزدارییشه وه ڕە ن���گ���ه ب��ب��ێ��ت��ه ه��ۆی خ����راپ����ك����ردن����ی

پێشووتریشیان. په یوندییه كانی ڕای توانیامن بێت هه رچۆنێك بووكه كه ش بنه ماڵه ی هاوڕێی كچێكی چه نده كرد له وه باسی كه وه ربگرین، له به شدارییان ت��ام��ه زرۆی��ی��ه وه ب��ه لێیان بووه بۆنه كه دا كردووه و ناخۆش به شیوه ن، كه كاره ساتێكی زۆر ناخۆش ئاخر ماوه ته وه ، بۆ نه كراویان له بیر و كێ دەیزانی ئه و دیواره مه رگی ئه و دوو کەسەى لە خۆیدا حه شار داوه و له كات و ساتێكی ئاوا پڕ شادییدا شایی ده كات به شیوه ن؟ ئه مه ده ستی قه ده رێكه كه هیچ كه س توانای به سه ریدا نییه و په ی

پێ نابات.

هه ستیاری و گ��رن��گ��ی ل��ه ب��ه ر زۆرتر ڕای ویستامن ئێمه ڕووداوه ك��ه كه وه ربگرین، له مباره یه وه دروسترت و بتوانێ و سۆزدارییه وه له بێت دوور ڕاسته قینه تر ئه وه مان بۆ ڕوون بكاته وه كه دوای ئه وه شاییه كه چۆن گۆڕاوه بۆ خۆش پێی و هه ركه سه به اڵم شیوه ن؟ ئێمه ش و بڕۆیین ئه مه له سه ر نه بوو له پرسه كه دا وادیار بوو بۆ به جێهێنانی ئه ركی سه ره خۆشی نه ڕۆیشبین و ته نها

زانیارییامن ال مه به ست بووبێت.بوو، كاریگه ر زۆر ڕووداوه ك���ه ئێوه ئه گه ر خۆتان چاوی پێش بیهێننه یان زاوا بن و له و كاته گرنگه دا بووك،

ئازیز و دۆستێكتان بانگهێشت نه كردبێ ، پێی چه نده سه ر بێته گله ییتان دوایی بێتاقه ت ده بن؟ ئه ی ئه گه ر به م چه شنه سنووری تا خه ڵكانێك ئێوه وه هۆی به ده ك��ه ن؟ چی ببنه وه ، نزیك م��ه رگ به خه می تا سنووری هه ستكردن ئێمه ئه وه شامن كرد، هاوخه میامن ئ��ه وان تریشیان كه سێكی هێشتا كه زان��ی و زۆر ئازارێكی به نه خۆشخانه له بارێكی مه ترسیداره وه ماوه ته وه و باری ته ندروستیشی زۆر خراپه ، هیوا بخوازن سه بووری بۆ بێت خودا دیاریی ئه وە ئه وه ش و ناخۆشییه ئه م بیركردنی و ڕووداوان���ه ئ��ه م هه میشه كه بزانن توانیامن تاچه ند نازانم ده مێنن. هه ر ناخۆشه وه ڕووداوه ئ��ه م ل��ه ب��اره ی دو ئه م ناخۆشی چیرۆكی سه ربورده ی هیوای بگێڕینه وه ؟ ئێوه بۆ بنه ماڵه یه ئه وه بخوازن كه ئه مه ڕوونه كاته كه س!

www.bayanpress.netژماره )5(، سێشه ممه 2012/10/9، ساڵی یەکەم

کێ دەیزانى ئەو دیوارە مەرگى ئەو دوو کەسەى لە خۆیدا حەشارداوە، لەکاتێکى ئاوادا شایى دەکات بە شیوەن؟

قۆناغی باڵغبوون و هه رزه كاری كچانو. ئاشتی عه بدوڵاڵ

باڵغبوون، ماوه یه كی كاتییه ، كه تیایدا ئه ندامه كانی زاووزێی كچان و كوڕان ده گه نه سێكسی خه سڵه تی و پێگه یشنت دۆخ��ی ده رده ك��ه ون. كچاندا جه سته ی و له ش له پێگه یشتنه و گه شه كردن ئه م شانبه شانی و ب��ه رزب��وون��ه وه وه ك��و فسیۆلۆژییانه ی مووی هاتنی و مه مكه كان گه وره بوونی تووكه به ر و بن باڵ و ده ركه وتنی زیپكه به ده م و چاو و له شه وه ، سمت و ڕانه كان و ده بێت. گۆشنت و گه وره تر شانیش ده فه ی گه لێك نیشانه ی دیكه ده رده كه ون، له وانه ش: الیه نی و سۆز له الیه نی به رچاو گۆڕانێكی ده روونییه وه ، گه شه ی كتوپڕی جه سته یی و

زیادبوونی كێشی له ش ڕووده دات.گه شه سه ندنانه و گۆڕانكاری ئ��ه م هه رزه كارییدا و باڵغبوون قۆناغی له كه 16�9 ته مه نی نێوان له سه رهه ڵده ده ن، له خه سڵه تانه ئه م به اڵم دێنه دی. ساڵیدا ده گۆڕێت. دیكه كچێكی بۆ كچێكه وه كه ئه وه یه باسكردنه شایانی كه ئ��ه وه ش بێنوێژی و مانگانه خوێنی زۆرجار سووڕی پێده كات، ده ست بچووكرتدا ته مه نی له شێوازی كه جێگایانه دا له و تایبه ت به ژیانیان جیاوازه و پێشكه وتووترن و خۆراك و ئاستی گوزه رانیان زۆر باشرته ، ئه وه شامن

بیر نه چێت كه ئه گه ر نه خۆشی، یان الوازی به دخۆراكی و كێشی كه م و كه مخوێنی و ئه نجام دژواریان زۆر وه رزشی یان هه بوو، گه شه سه ندنی و باڵغبوون ئ��ه وا ده دا،

سێكسی كچان دواده كه وێت. ئه گه ر گالندی Pituitary كه كه وتۆته ده رده دات هۆرمۆنێك مێشك، ژێ��ره وه ی Gonadotropin ه��ۆرم��ۆن��ی ب��ه ن��اوی باڵغبوونی ئه وا زۆرتربوو، گۆنادۆترۆپین، ئه و هۆرمۆنه زووتر سه رهه ڵده دات، كچان هێلكه كان هانده دات بۆ زیاتر به رهه مهێنانی خه سڵه ت گرنگرتین ئیسرتۆجین. هۆرمۆنی باڵغبوون و هه رزه كاریی كچان نیشانه ی و ده ستی مانگانه ی س��ووڕی كه ئه وه ویه پێكردبێت و به شێوه یه كی ڕێكوپێك سووڕی

خوێنه كه ی له كاتی خۆیدا جێگیر ببێت.ئه وه ی زیاتر ده بێت بوترێت ئه وه یه كه گۆڕانكاری باڵغبوون بریتیین له : درێژبوونی یان قه ڵه وبوون، و كێش زیادبوونی بااڵ، به ژن زرافبوون و قه باره ی منداڵدان گه وره تر ده بێت و حه وزی خواره وه ی سك گه وره تر ده بێت، گالنده چه ورییه كانی پێست چاالكرت زیپكه و دروستبوونی ده بێته هۆی و ده بن كچاندا زۆرینه ی له كه سوور، خاڵی ورده دروست خه مگینی و ده روون��ی پشێویی

ده كات.سه رچاوه : پێگه ی )موسوعة الصحة الجنس(

11

كوڕێك:‌هه‌ندێ‌‌له‌‌كچان‌مامه‌ڵه‌‌به‌‌خۆیانه‌وه‌‌ده‌كه‌نكچێك:‌ماره‌یی‌زۆر‌كچان‌ده‌كاته‌‌كااڵ

ماره یی زۆر، كوڕانی ترساندووه

من قوربانیی ده ستی ئه وان بووم!چیرۆكی‌ژیانی‌ژنێك‌له‌‌زاری‌خۆیه‌وه‌

كه‌‌ وای��ه‌‌ پێی‌ مه‌جید‌ كوێستان‌له‌‌ دڵنیابن‌ ئ��ه‌وه‌ی‌ بێ‌‌ زۆرج��ار‌ كچان‌و‌ هاوسه‌ره‌كانیان‌ دڵی‌ به‌ده‌ستهێنانی‌تێگه‌یشنت‌ و‌ ڕۆشنبیری‌ ئاستی‌ له‌‌ بیر‌ده‌كه‌نه‌وه‌،‌ ئاڵتوون‌ له‌‌ بیر‌ بكه‌نه‌وه‌،‌ئه‌مه‌ش‌به‌الی‌كوێستانه‌وه‌‌ده‌رئه‌نجامی‌ئه‌م‌ پێده‌چێ‌‌ و‌ لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌‌ خراپی‌تێكڕا‌ ژیانیان‌ داه��ات��وودا‌ له‌‌ خێزانه‌‌شه‌ڕوشۆڕ،‌یان‌نائارامی‌به‌خۆوه‌‌ببینێ‌،‌گه‌ره‌نتی‌ نییه‌‌ جێگیر‌ شتێكی‌ چونكه‌‌

ئه‌مه‌‌بكات.

دانیشتووی‌ ع��ه‌ب��دوڵ��ای‌ فێنك‌ك��ردووه‌،‌ هاوسه‌رگیری‌ كه‌‌ سلێامنی‌له‌‌ م��اڵ‌ خ��اوه‌ن‌ وه‌ك‌ كچان‌ ده‌ڵێت:‌هه‌ڵسوكه‌وتیان‌ مێرده‌كانیان‌ ماڵی‌ماڵ‌ خاوه‌ن‌ به‌‌ خۆی‌ كوڕ‌ و‌ ناكرێ‌‌ پێ‌‌ئاڵتوونی‌ سه‌ره‌تاوه‌‌ له‌‌ بۆیه‌‌ ده‌زان��ێ‌،‌كوڕە‌كه‌ش‌ جار‌ زۆر‌ ده‌كرێ‌.‌ داوا‌ زۆر‌بۆ‌ ده‌كرێت‌ داوا‌ كه‌‌ ئاڵتوونه‌ی‌ ئه‌و‌كااڵیه‌ك‌ وه‌ك‌ به‌اڵم‌ ده‌كات،‌ كچه‌كه‌ی‌

سه‌یری‌كچه‌كه‌‌ده‌كات.تازه‌‌ هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ له‌‌ جەلیل‌ سۆما‌»هه‌رگیز‌ نه‌كردووه‌،‌ هاوسه‌رگیریی‌ كه‌‌ئاماده‌‌نیم‌كه‌‌مامه‌ڵه‌ی‌ئاڵتوون‌له‌گه‌ڵ‌م��ێ��رده‌ك��ه‌م‌ب��ك��ه‌م،‌ت��ووش��ی‌ق��ه‌رزی‌به‌‌ نه‌توانێ‌‌ شێوه‌یه‌ك‌ به‌‌ بكه‌م،‌ زۆری‌

داڕشتنه‌وه‌ی‌سه‌الر‌هه‌ورامی‌

ل�����ه‌‌چ���ی���ی���ه‌وه‌‌چۆن‌ پێبكه‌م،‌ ده‌س��ت‌ئه‌و‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ بكه‌ومه‌‌ژیانی‌ كه‌‌ ڕووداوان����ه‌ی‌به‌خته‌وه‌رییه‌وه‌‌ له‌‌ منیان‌من‌ ئێستا‌ هێنا؟‌ ئه‌مڕۆ‌ بۆ‌چی‌ گێڕانه‌وه‌یه‌‌ ئه‌م‌ بێجگه‌‌ده‌ردەد‌ڵ؟‌ ب��ۆ‌ ده‌ب���ه‌م‌ ش��ك‌نا؟‌ یان‌ ده‌گه‌ن‌ تێم‌ ئێوه‌‌ نازانم‌دووره‌‌ ئێمه‌ی‌ ب��ه‌ه��ه‌رح��اڵ،‌ده‌س��ت‌له‌‌م��اف‌و‌

سەرین،‌ سەر‌ بخاتە‌ سه‌ر‌ ئاسووده‌یی‌قه‌رزاریی‌ئه‌و،‌قه‌رزاری‌منیشه‌،‌بێزاریی‌ه��ه‌روه‌ه��ا‌ منیشه‌«.‌ ب��ێ��زاری��ی‌ ئ��ه‌و،‌ناگۆڕمه‌وه‌‌ نرخی‌خۆم‌ و‌ به‌ها‌ ده‌ڵێت:‌به‌رچاوی‌ بێمه‌‌ كه‌وا‌ دونیا،‌ هه‌موو‌ به‌‌ئاڵتوونی‌بێ‌‌ڕۆح‌و‌گیان‌ به‌‌ مێرده‌كه‌م‌

منی‌به‌ده‌ست‌هێناوه‌.‌� ه��اوواڵت��ی‌ ‌� عه‌بدوڵا‌ سه‌عید‌له‌مباره‌یه‌وه‌‌پێی‌وابوو‌كه‌‌ئاڵتوونی‌زۆر‌سڵكردنه‌وه‌یه‌‌ و‌ كوڕان‌ سه‌ر‌ بۆ‌ فشاره‌‌به‌وه‌ی‌ ئاماژە‌یه‌‌ ئه‌مه‌ش‌ پڕۆسه‌كه‌.‌ له‌‌به‌‌ مامه‌ڵه‌‌ هه‌ندێكیان‌ ك��چ��ان‌ ك��ه‌‌خۆیان‌ و‌ ده‌كه‌ن‌ خۆیانه‌وه‌‌ جه‌سته‌ی‌چه‌شنه‌‌ له‌م‌ هاوسه‌رگیریی‌ ده‌فرۆشن،‌مادییه‌،‌ مامه‌ڵه‌یه‌كی‌ ئ��ه‌وه‌ن��ده‌ی‌

و‌ ژی���ان‌ ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی‌ سه‌ربه‌ستیی‌ل��ه‌م‌ بێجگه‌‌ خ��ۆم��ان،‌ چ��اره‌ن��ووس��ی‌گێڕانه‌وانه‌‌بڕوا‌ناكه‌م‌هیچی‌تر‌شك‌ببه‌ین‌بۆ‌وتن،‌ئه‌زانم‌خه‌ڵكی‌دڵسۆز‌و‌خه‌مخۆر‌فریای‌ ئه‌مانه‌‌ ب��ه‌اڵم‌ ب��ووه‌،‌ زۆر‌ ئه‌مڕۆ‌ژیانی‌ئێمه‌ومانان‌نه‌كه‌وتوون،‌من‌ژنێكی‌ئاسایی‌به‌‌ژیانێكی‌به‌خته‌وه‌ر‌و‌ساكاره‌وه‌‌كه‌‌به‌‌هه‌موو‌شتێكی‌ڕازی‌بووم،‌ئه‌وه‌یان‌

پێ‌‌ڕە‌وا‌نه‌بینیم.ده‌ستی‌ له‌وكاته‌وه‌‌ من‌ چیرۆكی‌ ‌گوندی‌ كیژێكی‌ له‌گه‌ڵ‌ براكه‌م‌ كه‌‌ پێكرد‌خۆمان‌په‌یوه‌ندی‌خۆشه‌ویستی‌هه‌بوو‌و‌باوكی‌كچه‌كه‌ش‌ ئێمه‌‌ده‌مانزانی‌و‌ماڵی‌بۆ‌ یانی‌ هه‌بوو،‌ داواكارییان‌ ئێمه‌‌ وه‌ك‌خزمایه‌تی‌ و‌ په‌یوه‌ندی‌ ئه‌م‌ سه‌رگرتنی‌پێویسته‌‌ وتیان‌ یه‌كسه‌ر‌ دروستكردنه،‌‌كوڕێكی‌ بده‌نه‌‌ خۆتان‌ كچه‌كه‌ی‌ ئێوه‌ش‌خزمایه‌تی‌ و‌ نابین‌ ڕازی‌ ئه‌گینا‌ ئێمه‌،‌دا‌ هه‌وڵم‌ زۆر‌ من‌ ناكه‌ین،‌ دروس��ت‌مه‌سه‌له‌یه‌‌ ئه‌م‌ له‌سه‌ر‌ بڵێم‌ براكه‌م‌ به‌‌ئه‌و‌ كوڕە‌كه‌ی‌ من‌ چونكه‌‌ بوه‌ستێ،‌‌ئه‌گه‌رچی‌ نه‌ده‌ویست،‌ ماڵه‌م‌خه‌ونم‌به‌‌كوڕە‌وه‌‌هه‌ر‌نه‌دیبوو‌كه‌‌بۆ‌ژیانی‌داهاتووم‌چۆن‌بێ‌‌ئه‌ویشم‌ ب��ه‌اڵم‌ نه‌بێ‌،‌ چۆن‌ و‌نه‌ده‌ویست.‌براكه‌م‌هه‌ر‌سوور‌

له‌بارێكیشه‌‌وه‌‌ و‌ ویسته‌كه‌ی‌ له‌سه‌ر‌ بوو‌وتوویانه‌‌ وه‌ك‌ چونكه‌‌ بوو،‌ خۆی‌ مافی‌خۆشه‌ویستیدا‌ ی��ه‌ك��ه‌م‌ ل��ه‌‌ ئ��ه‌گ��ه‌ر‌

سه‌رنه‌كه‌ویت،‌تا‌كۆتایی‌ژیانت‌دۆڕاوی.‌من‌پێم‌خۆش‌بوو‌براكه‌م‌به‌‌ماڵ‌و‌پاڵ‌ له‌‌ بحه‌سێته‌وه‌‌ و‌ بگات‌ خۆی‌ ژیانی‌كیژێ‌‌كه‌‌خۆشی‌بوێ‌‌و‌مافی‌خۆی‌بداتێ،‌‌وه‌ك‌چۆن‌ئێمه‌‌نه‌مانبووه‌‌و‌ناشامنبێت،‌و‌ خ��راپ��ك��ردن‌ س��ه‌ر‌حسابی‌ ل��ه‌‌ ب��ه‌اڵم‌من‌ چاره‌نووسی‌ و‌ داهاتوو‌ شێواندنی‌ده‌یگێڕمه‌وه‌‌ چۆن‌ وه‌ك‌ ئه‌مه‌‌ به‌اڵم‌ نا!‌ماڵه‌‌ میراتگری‌ بوومه‌‌ من‌ ده‌رچ��وو،‌ وا‌خه‌زوری‌ئه‌و‌و‌چوومه‌‌ماڵێك‌كه‌‌به‌‌ژیانم‌چونكه‌‌ بۆ؟‌ ده‌زانن‌ نه‌بینی،‌ تێدا‌ خۆشیم‌من‌‌هیچ‌كات‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌كوڕە‌دا‌نه‌متوانی‌من‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌ویش‌ ئه‌گه‌ر‌ و‌ دڵخۆشبم‌به‌خته‌وه‌ر‌ هه‌ردووكامن‌ دڵنیابووم‌ نه‌بایه‌‌ده‌بووین.‌ئه‌ویش‌زۆرجار‌ئه‌وه‌ی‌هه‌ست‌بنه‌ماڵه‌وه‌‌ له‌‌ ئه‌وه‌‌ له‌به‌ر‌ به‌اڵم‌ پێده‌كرد،‌نه‌بوو،‌ كاردانه‌وه‌ی‌ كرابوو،‌ دیاری‌ بۆی‌

داهاتووی‌ نه‌بوو،‌ خه‌ونی‌ ئه‌و‌ وادیاربوو‌نه‌بوو،‌ئه‌گینا‌به‌شوێن‌ئه‌وه‌دا‌ده‌گه‌ڕا‌كه‌‌وایان‌ ئه‌مانه‌‌ هه‌موو‌ بیویستایه‌،‌ ده‌بوو‌و‌ باشرت‌ دنیا‌ ژیانی‌ تاڵییه‌كانی‌ من‌ كرد‌ته‌واوتر‌بچێژم،‌من‌نازانم‌ده‌بێ‌‌له‌و‌دنیا‌بتوانم‌تۆڵه‌ی‌خۆم‌له‌‌كه‌س‌وكارم‌و‌كه‌س‌وكاری‌نوێی‌براكه‌م‌وه‌ربگرمه‌وه‌؟‌هه‌موو‌زۆرچاك‌ ده‌كه‌م،‌ باس‌ بۆیه‌‌ شتانه‌ش‌ ئه‌م‌كیژانه‌ی‌وه‌ك‌من‌ ئه‌و‌ ‌زۆرن‌ كه‌‌ ده‌زانم‌ڕۆژانه‌‌ ئازاره‌‌ ئه‌م‌ هه‌یه‌،‌ ده‌رده‌ی��ان‌ ئه‌م‌ده‌چێژن‌له‌‌كاتێكدا‌سوورم‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌ش‌و‌سووكایه‌تییه‌‌ ئازاردان‌ له‌‌ ئه‌م‌جۆره‌‌ كه‌‌به‌‌ژیانی‌ئێمه‌ی‌كچانه‌وه‌‌‌نه‌‌له‌‌شه‌رعی‌خوا‌و‌نه‌‌له‌‌هیچ‌یاسایه‌كی‌ئینسانییشدا‌هه‌ڵوێستێكیش‌ تاقه‌‌ ‌ به‌اڵم‌ نییه‌،‌ قبووڵ‌دواكه‌وتووانه‌وه‌‌ نه‌ریته‌‌ ئه‌م‌ ب��اره‌ی‌ له‌‌نییه‌‌كه‌‌ژیانیان‌لێكردوین‌به‌‌دۆزه‌خ،‌من‌هیوام‌وایه‌‌بۆ‌كچانی‌ئێستا‌باره‌كه‌‌خۆشرت‌بووبێ‌،‌شوكر‌ده‌ڵێن‌ئێستا‌نه‌ختێ‌‌گۆڕاوه،‌‌

به‌شكو‌وابێ!

نییه‌.‌ ڕۆحی‌ په‌یوه‌ستبوونێكی‌ ئه‌وه‌نده‌‌ئه‌وه‌شی‌وت:‌هه‌ندێ‌‌هاوسه‌ر‌ سه‌عید‌ئه‌وه‌‌ ده‌وروبه‌ره‌كانیان‌ له‌به‌ر‌ هه‌ن‌بۆ‌ ده‌یانفرۆشنه‌وه‌‌ دوایی‌ كه‌‌ ده‌كه‌ن،‌

پێداویستی‌تر.توێژە‌رێكی‌ تالیب‌وه‌ك‌ سه‌ركه‌وت‌گرێبه‌سته‌‌ ئ��ه‌م‌ وت��ی:‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌به‌م‌ نابێت‌ ب��ه‌اڵم‌ هه‌یه‌،‌ ئاییندا‌ له‌‌ئایین‌ ل��ه‌س��ه‌ر‌ ئێستا‌ ش��ێ��وه‌ی��ه‌ی‌خانه‌ی‌ ده‌چێته‌‌ ئه‌مه‌‌ بكرێ‌،‌ حساب‌له‌‌ كه‌‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌،‌ ڕێكه‌وتنی‌ده‌به‌سرتێ‌‌ كه‌‌ كۆمه‌ڵگایه‌كدا‌ ه��ه‌ر‌پێشكه‌وتنی‌ و‌ ڕۆشنبیری‌ ئاستی‌ به‌‌وتیشی،‌ سه‌ركه‌وت‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌.‌»هه‌ندێكجار‌كچان‌متامنه‌یان‌نه‌ماوه‌‌و‌

وه‌ك‌ئامرازێكی‌به‌ستنه‌وه‌ی‌كوڕان‌ئه‌مه‌‌پێچه‌وانه‌وه‌‌ به‌‌ به‌اڵم‌ ده‌هێنن،‌ به‌كار‌ئێستا‌جیابوونه‌وه‌‌ڕووی‌له‌‌زیادبوونه‌«.

تره‌‌ كچێكی‌ ئیسامعیل،‌ ئاسووده‌‌و‌ ببێ‌‌ ده‌بێ‌‌ هه‌ر‌ ماره‌یی‌ ده‌ڵێت:‌ كه‌‌نا،‌ ئێستا‌ شێوه‌یه‌ی‌ به‌م‌ به‌اڵم‌ مبێنێ‌،‌ده‌كرێ‌‌كۆتایی‌به‌‌داواكاریی‌زۆری‌له‌م‌مه‌رجێك‌ به‌‌ بهێرنێ‌،‌ كچان‌ چه‌شنه‌ی‌كۆمه‌ڵگا‌و‌كوڕانیش‌بتوانن‌ئیش‌له‌سه‌ر‌

نرخپێدانی‌كچان‌بكه‌ن.بۆ‌ زۆر‌ ماره‌یی‌ هۆكاری‌ كه‌واته‌‌و‌ كچانه‌وه‌‌ له‌الیه‌ن‌ كوڕان‌ به‌ستنه‌وه‌ی‌نرخ‌پێدانیانه‌‌كه‌‌زۆرجار‌كچان‌ئه‌مه‌یان‌چونكه‌‌ كچانیش‌ زانیوه‌.‌ چاره‌سه‌ر‌ به‌‌داواكراون،‌ده‌یانه‌وێ‌‌مه‌رجیان‌هه‌بێت‌.

‌‌‌كۆمه‌ڵناسی‌‌‌‌‌‌خۆمانە

بابه‌تی‌نێو‌سفره‌‌و‌خوانباسكردن‌له‌باره‌ی‌میوانداری‌و‌

بابه‌تی‌نێو‌میوانداری‌و‌ئه‌ته‌كێتی‌میوانداری‌و‌گۆڕانی‌سه‌رله‌به‌ری‌ئه‌م‌

رسووته‌‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌،‌هه‌ندێكجار‌ئایینییه‌‌له‌‌نێو‌ئێمه‌دا،‌ڕە‌نگه‌‌

په‌یوه‌ندی‌به‌وه‌وه‌‌هه‌بێ‌‌كه‌‌ئێمه‌‌هه‌رجاره‌‌ده‌مانه‌وێ‌‌له‌سه‌ر‌شتێك،‌یان‌

ده‌ركه‌وته‌یه‌كی‌نوێی‌كۆمه‌ڵگای‌خۆمان‌بوه‌ستین.

میوانداریی‌ئه‌وسامان‌هه‌موو‌له‌بیره‌،‌كه‌‌پڕی‌بوو‌له‌‌ساده‌یی‌و‌

یه‌كسانیی‌كۆمه‌اڵیه‌تی،‌خه‌ڵك‌هاوڕێ‌‌له‌‌ته‌ك‌قسه‌خۆشی‌و‌حیكایه‌تی‌بێ‌‌

وێنه‌‌و‌به‌ده‌مه‌وه‌چوون‌و‌هاوبه‌ندی‌كۆمه‌اڵیه‌تی،‌ئیرت‌پشتكردنه‌‌مه‌ینه‌تی‌

و‌ئاماده‌كردنی‌سه‌ربوورده‌ی‌خۆش‌بۆ‌نرخ‌پێدانه‌وه‌ی‌ژیاندۆستی‌‌و‌زاڵكردنی‌

له‌‌ژیانی‌ساكاری‌خه‌ڵكدا‌بوه‌ستێت،‌ئه‌مڕۆ‌كه‌‌قسه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌م‌‌چاالكییه‌‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌‌ده‌كه‌ین،‌به‌شێوه‌یه‌كی‌

سه‌یر‌ناچارین‌بۆ‌‌ئاماده‌بوونی‌مۆدێرنه‌‌و‌میدیا‌و‌له‌ناوچوونی‌

حیكایه‌تی‌لۆكاڵی‌ناو‌دیوه‌خان‌و‌ژیانی‌ڕۆژانه‌ی‌خه‌ڵك‌بگه‌ڕێینه‌وه‌،‌كه‌‌

به‌شێوه‌یه‌كی‌سه‌یر‌میواندارییان‌بۆ‌شتێكی‌تر‌له‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌خۆی‌گۆڕیوه‌،‌بابه‌تی‌نیو‌سفره‌‌و‌خوان‌و‌سه‌رجه‌م‌

ماده‌‌تایبه‌تییه‌كانی‌میوانداریی‌ئه‌مڕۆ‌ئیرت‌له‌‌ژێر‌كاریگه‌ری‌و‌هه‌ژموونی‌

مۆبیلیات‌و‌كه‌ره‌سته‌‌ئاماده‌كراوه‌كانی‌ئه‌م‌چه‌رخه‌دا،‌ئه‌وه‌مان‌بۆ‌

به‌دیارده‌خه‌ن‌كه‌‌میوانداری‌چیرت‌له‌‌سایه‌ی‌مه‌ستبوونی‌تاكی‌كورد‌به‌م‌

به‌رهه‌مهێرناوانه‌‌و‌ڕوانین‌لێیان،‌وه‌ك‌بابه‌تی‌خۆشگوزه‌رانی،‌ئه‌و‌ڕە‌نگ‌و‌

بۆیه‌ی‌جارانی‌پێوه‌‌نه‌ماوه‌.ئه‌مڕۆ‌میوانداری‌‌نه‌‌حیكایه‌تی‌هه‌یه‌،‌نه‌‌هاوبه‌ندی‌هه‌یه‌،‌نه‌‌قسه‌ی‌خۆش،‌بگره‌‌ئه‌مڕۆ‌باس‌باسی‌ئه‌وه‌یه‌‌تۆ‌له‌‌ماڵه‌وه‌‌خاوه‌نی‌چه‌ند‌موبیلیاتی‌

جوانیت،‌خاوه‌نی‌چه‌ند‌ئۆتۆمبێل‌و‌شوێنی‌نیشته‌جێبوونی‌باشیت،‌كه‌‌وه‌ك‌خوشنوودی‌و‌ڕێزی‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌خۆت‌به‌‌ئه‌وانی‌تری‌میوانی‌ده‌فرۆشیته‌وه‌.‌ئه‌مڕۆ‌تۆ‌بوونت‌به‌سرتاوه‌ته‌وه‌‌به‌وه‌ی‌كه‌‌میوان‌بانگهێشت‌بكه‌ی‌و‌

حیكایه‌تی‌گه‌شه‌كردنی‌به‌رچاوی‌خۆت‌بۆ‌ئه‌وان‌بگێڕیته‌وه‌،‌كه‌واته‌‌میوانداری‌

زۆرجار‌كێشه‌ش‌ده‌خوڵقێنێ‌،‌چونكه‌‌زۆركه‌س‌هه‌ن‌له‌‌توانایاندا‌نییه‌‌

ژیانێكی‌ئابووری‌باشیان‌هه‌بێ‌‌و‌له‌و‌كاته‌ی‌ده‌چنه‌‌میوانی،‌تووشی‌كێشه‌‌

ده‌بن.‌ئه‌مڕۆ‌له‌‌میوانیدا‌هه‌مووان‌

نابێت‌قسه‌‌بكه‌ین،‌چونكه‌‌كه‌سێك‌هه‌یه‌‌حیكایه‌ت‌ده‌گێڕێته‌وه‌،‌ئه‌ویش‌

میدیایه‌،‌ئه‌ویش‌فیلمه‌كانن،‌كه‌‌هه‌موو‌حیكایه‌ته‌كانی‌ئێمه‌یان‌كوشتووه‌،‌

میوانی‌فێره‌‌درۆشامن‌ده‌كات،‌وه‌ك‌حه‌سن‌نه‌راغی‌ده‌ڵێت‌»ئێمه‌‌له‌‌

به‌رچاوی‌میوانه‌كامنان‌ئه‌مڕۆ‌ناچارین‌درۆی‌گه‌وره‌‌بكه‌ین،‌چونكه‌‌وه‌ك‌

ئه‌وه‌‌خۆمان‌ده‌رده‌خه‌ین‌كه‌‌ئه‌مڕۆ‌ده‌یخوازێ‌،‌نه‌ك‌خۆمان«.

ژماره‌‌)5(،‌سێشه‌ممه‌‌2012/10/9،‌ساڵی‌یەکەم

10

تسێ

ووەین

‌دامن

وس‌ع

انڕای

داواكاریی زۆری كچان له كاتی پڕۆسه ی هاوسه رگیرییدا

كه به ماره یی ناسراوه ، وای له كوڕان كردووه وه ك

پێویست حسابی بۆ بكه ن. كچانیش ئه مه وه ك گه ره نتی

و دڵنیایی دواتری پڕۆسه كه و پابه ندبوونی كوڕان به ژیانی داهاتوو و گرنگی پێدانیه وه ده بینن. ئێستا له كۆمه ڵگه ی

كوردیی ماره یی و پێوه به ستنی زۆر له كاتی پڕۆسه ی

هاوسه رگیرییدا پێش هه موو مه رجه كانی تر كه وتووه ، ئه مه

كاردانه وه و ده رئه نجامی جیاوازی له گه ڵ خۆی هێناوه .

ده بێ له و دنیا بتوانم تۆڵه ی خۆم له كه سوكارم و كه سوكاری نوێی براكه م وه ربگرمه وه ؟

ڕاپۆرت:‌ئاراس‌ڕە‌فیق‌

www.bayanpress.net

به ڕێوه بردنی بنه ماكانی هه موو ده وڵ����ه ت، وه ك���و: گ��ه ڕان��ه وه ب��ۆ ڕای نوێنه ره كان، به ڕاوێ��ژك��ردن و خه ڵك له یه كسانی دادپ��ه روه ری، پیاده كردنی هه موو خه ڵكدا، و ده سه اڵتداران نێوان یه كه مدا له ده ستی كه سی ده سه اڵته كان سه رچاوه یان ئیسالمه وه له نه بنه وه ، كۆ بۆ عه ملانییه كان الیه نه ب��ه اڵم گرتووه ، بێمتامنه كرنی خه ڵكی به رانبه ر سیسته می ئه و ب��ه رده وام ئیسالمی، فه رمانڕەوایی به ئیسالم گوایا كه ده ورووژێنن گومانه و میزاجی خه لیفه و سیسته می خێڵه كی بۆیه به ڕێوه ، رۆیشتووه فه رمانڕەواكان فه رمانڕەوایی مێژووی له نه توانراوه ئ��ی��س��الم��ی��ی��دا ڕێ���ك ب��ك��ه ون ل��ه س��ه ر

ده ستوورێكی نوورساو!بڵێین: ده بێ گومانه ، ه م الدانی بۆ ئێستا هه ندێك له واڵته پێشكه وتووه كانی زۆرێك كه ئیرسائیل، و به ریتانیا وه كو به و تێبڕیون چاویان دونیا واڵتانی له پاراستنی و دیموكراسیه ت چڵه پۆپه ی مافه كانی مرۆڤیان ده زانن و هاوواڵتیانی

زه وی به سه ر په روه ردگار ژیانێك بۆ داپ��ه ره وه ری و یه كسانی به خشیوه ، كرده یاسایه ك بۆ ئه وه ی هه موان پێكه وه زینده گی بكه ین، هه مان هه وا و هه مان زه وییه ك گۆی له سه ر ساردی و گه رمی نه وه ستێ، ژیان ئ��ه وه ی بۆ كرد دابین بێ جیاوازیی ڕەگه زی جۆری خۆراكی بۆ جیانه كردینه وه كه ئێوه گۆشتخۆر و ئێمه ڕووه كخۆر بین، هه میشه له ده سكه واندا

ساوه ر بكوتین.ئه و گرانبه هایی و خۆبه گه وره زانینه ئێوه سه پاندتان، جیاوازییه كتان دروست به روبوومه و گۆشت به های له ك��رد سه رئه نجام ئێوه كشتوكاڵییه كاندا، ڕووه كخۆر، ئێمه ش و گۆشتخۆر بوونه كرده ئێوه ی گۆشتخۆرییه كه ئاسه واری ئێمه ی هه ژاره وه . به سه ر بكوژ و دڕنده له گه ڵ كوشتنی یه كه م چێشكه دا خوێنتان ئاژەڵی یه كه م سه ربڕینی له گه ڵ ڕژاند، التان، بوویه وه ئاسایی خوێنیش كێویدا هه ژاریتان دروستكرد بۆ ده سته به ركردنی ژیانێكی ئاسووده بۆ خۆتان و نه وه كانتان، هه ژاره كان ده چه وسێنه وه و له عه یش و نۆشی هێزی ئه واندا ده بوژێنه وه ، هه ژار له به شێك ئێمه خودایه ، خۆشه ویستی ڕۆحی یه زدامنان تێدایه ، به كوشتنی ئێمه

بۆچی دوای ده ستووری مه دینه ، ده ستوورێكی نووسراو نه بووه ؟

ئێمه و ئێوه له ته رازووی ژیاندا

واڵتانی تر ئاواته خوازن واڵته كانیان چاویان لێ بكردنایه و ئه وانیش به هه ندێك له و دیموكراسیه ته به خته وه ربوونایه ، ئه و دوو نوورساویان ده ستوورێكی ئێستا تا واڵته دووس���ه د ن��زی��ك��ه ی به ریتانیا نییه ، دیموكراسیه ت ب��ه ره و هه نگاوی ساڵه كه ڕووداوێ���ك و بابه ت هه ر له ن��اوه ، و واڵت عورفی ده رن��ه ك��ه ن، لێ س��ه ری سه رچاوه ی دانیشتوانه كه ی دابونه ریتی ئیلهامبه خشی و یاساكانه ه��ه م��وو حه كه میانه . واڵت دابونه ریتی په رله مانه ، )1948(ه وه ساڵی له كه ئیرسائیلیش ساڵه حه فتا نزیكه ی ده وڵ��ه ت، به بووه له به ر نییه ، نوورساویان ده ستوورێكی هه موو له دینییه ، ده وڵه تێكی ئه وه ش چاره نووسسازه كاندا مه سه له و بابه ت ده گه ڕێنه وه بۆ بنه ماكانی ته ورات و ده قه

ئاینییه كان ده كه ن به حه كه م.ده ستوور، شاره زایانی و یاساناسان ده ك��ه ن، پۆلێن جۆر دوو بۆ ده ستوور الجامد( )الدستور نه گۆڕ ده س��ت��ووری امل��رن(. )الدستور ن��ه رم ده س��ت��ووری و ده س��ت��ووری ن��ه گ��ۆڕ ب��ه و ده س��ت��ووره به و ڕوونی به ده قه كانی كه ئه وترێت ئاشكرا نوورساونه ته وه و هیچ ته فسیرێكی به و نه رمیش ده ستووری هه ڵناگرن. تر ده ستووره ده وترێت كه نه نوورساوه ته وه ، زۆر مادده كانی به اڵم نوورساوه ته وه ، یان به موجمه لی و به ڕەهایی نوورساونه ته وه و چه ند مانایه ك هه ڵده گرن، به ورده كاری نه كراون، )مقید( و نه به سرتاونه ته وه

و برسیكردمنان، یاساكانی ئاسامن ده كوژن و پێشێل ده كه ن، ڕۆحی یه زدان ده كوژن، هه رئه وه یه )الله أكرب( لێتان دێته وه اڵم و

تۆڵه تان لێ ده كاته وه .ئه وه ئێمه نین كه له بوون دوودڵین ئه وه ش بژین، دڵه ڕاوكێ و گومان به و چه په ڵ و خراپ ناخامن كه نین ئێمه بۆ مه ی، بۆ نان، بۆ بكوژین ئێوه بێت شاده ماره كامناندا له ڕەشیی ڕاب��واردن، الوازتان هێنده بكه ینه وه ، تۆڵه تا نییه قوڕی دیوارێكی وه ك شامنان كردووین، مبانه وێ چه ند باراندا له به ر لێهاتووه ، شانی پێناكرێت، ژی��امن��ان داره ڕای ئێوه ن ڕاناگرێ، دارێك هیچ خوساومان به ڕووناكیتان و ژی��ان پێی و ده س��ت تاقی ناو كرده ئێمه تان و كرد داره وه ك��وێ��ره وه ری، له پڕ ژیانێكی تارێكی ئێمه نین كه دزی و گه نده ڵی و بوختان غه یره خۆری ماڵی و له خشته بردن و دوعاكوژ و ژنكوژ ئێمه بێت، پیشه مان نین، شه ره ف و ناموس به یاقوت و دراو كۆشكه كامنان بناغه ی نین ئێمه ناده ین، بێوه ژن و هه تیوان پروسكی و ئێسك ئێستاش تا بێت، ه��ه ژاران مندااڵنی و كرێچین و له خێمه و كۆڵیته كاندا ده ژین.

تاكه ی بزانین تا ئێوه بۆ ده ژی��ن فریومان ده ده ن، به اڵم باوه ڕتان هه بێت هه ركارێك به ئێمه نه كرێت، ئه وا خوای گه وره داده به زێ و تۆڵه ده كاته وه ، نه تان باریكیدا له كارێك هه موو بیستووه ئه ستووریدا؟! له زوڵم به اڵم ده پچڕێ، بڕژین تیمساحی فرمێسكی نین ئێمه ئه ڵامس و دۆالر و یاقووت بیكه ینه و بكه ین، توند په نجه كامنانی و گیرفان له جوانیی ئێمه خۆشه ویستی یه زدانه ، ئه ی

وه كو: ده ستووری ئه ڵامنیا.كردن، باسامن كه واڵته ی دوو ئه و جێگه ی و نه رمن ده ستووری منوونه ی فه خر و پیاهه ڵدانی یاساناسه كانن، چونكه دادوه ره ك���ان و په رله مان ده ستوپێی له ده ك��ه ن ده ستكراوه یان و نابه سنت وه كو كێشه ی زۆر هه روه ها بڕیارداندا، به تێناكات، ڕووی��ان ده ستوور گۆڕینی ده ستووری خاوه ن واڵتانه ی ئه و وێنه ی

نه گۆڕاون.له ئ��ه وه ی��ه : مه به ستمه ئ���ه وه ی ده ستوور ئیسالمییدا مێژووی حوكمڕانیی نیشانه ی ئ��ه م��ه ش ن��ه ن��وورساوه ت��ه وه ، نه رمیی سه رچاوه و بنه مه كانی یاسادانان ئیسالمییدا، شه ریعه تی له بڕیاردانه و فه رمووده كانی و قورئان له جگه كه له سه ر خ���وای )دروودی پێغه مبه ر قیاس و )ئیجامع( زانایان كۆڕای بێت(، و ع��ورف و ڕەهاكان به رژەوه ندییه و وا ئه مه ش بڕیاردانن، سه رچاوه ی هتد... دادوه ره كان و قازی و ده سه اڵتداران له ده كات زۆر ده ستكراوه بن له بڕیارداندا، هه زار له زیاتر ك��ردووه وای هه روه ها ئیسالمیی ده سه اڵتی ساڵ دووس��ه د و بكات جیهان سێیه كی فه رمانڕەوایی كێشه هه موو بۆ پێبێت چاره سه ری و چۆنیه تی و كۆمه اڵیه تییه كان و سیاسی مامه ڵه كردن له گه ڵ هه موو ئاین و نه ته وه دوورودرێ���ژەدا ماوه له و جیاجیاكاندا، چین و نه ته وه هه موو پرسیاری وه اڵمی خۆی ده سه اڵتی سنووری توێژەكانی و

هه ژارانه ؟!. خوێنڕشتنی ئێوه جوانیی ئێمه نین كه پێستی ئێوه بكه ینه سایه بان و به بریق و باقه وه خۆمان هه ڵكێشین، یه ك دڵامن و زمان كه نین ئێمه ئه وه تا نابڕین تر كه سانی نانی ئێمه نییه ، حه رامی ماڵی به گڕگرتوومان ورگ��ی ئێمه بكه ین، پڕ شه هیدان و هه تیوان ده وڵه مه ند به یتوملال خه زێنه ی به نین و سه رمه ست ئێوه خوێنی به و بین مه ی جامی گه مژانه و بین سه رخۆش كورسیپه رستی ئێمه ب��ده ی��ن، له یه ك برایه تی و یه كبوون نییه ، سیفه متان نین ئێمه ژیامنانه ، و خودایه یاسای كه لله سه ری و بسووتێنین دارستانه كان بزنه كێوی فه رووی و كێوییه كان ئاسكه پڵنگه جوانه كان ڕاخه ین و له دیواری و و جوانكارییه گوایه بده ین، ماڵه كامنانی دونیا له و نین ئێمه حه اڵڵه ، خوێنڕشنت و چیا و شار و گوند نێوانی بێسنووره بكه ین، قه ده غه ڕووباره كان و ده شت زه وی گۆی خاوه ندارێتی ئێوه ن ئه وه و شه ریكه به شین ئێمه ش كه ده ك��ه ن و كۆشك خ��اوه ن ئێوه ن ن��اده ن، پێامن ملامن ته نها ئێمه ش بااڵبه رز، ت��ه الری ته الر به رزیی سه یری ئه وه نده شكاوه جامانه و كاڵو كردووه ، كۆشكه كامنان و به كورده واریین، كلتووری كه مشكی و

سه رمانه وه ناوه سنت و فڕێامنداون.شوێنه ژیانی له حه زتان هێنده بۆ به رز ئه وه ی بیستووه نه تان به رزه كانه ، ده نیشێته وه ، ن��زم كۆتاییدا له بفڕێ بۆ ته نها س��ن��ووره ك��ان دیارییكردنی ئێمه دا، ب��ه س��ه ر ده س��ه اڵت��دارێ��ت��ی��ی��ه زیندانێكی لێكردووینه ته نیشتامنتان هه میشه یی، هه تا نه مرین و نه مان كوژن

و یاسادانان س��ه رچ��اوه ی ئایا پێبێت. بڕیاردان به مشێوه یه بێت، شایه نی ئه وه یه لێ ناوی یان ناوبربێت، نه رمونیانی به برنێت یاسای خێڵه كی و هه وا و هه وه سی

خه لیفه و ده سه اڵتداران؟!ئه و وه اڵمی عه وداڵی بوو ده مێك عه ملانییه كان و چه پ كه بووم گومانه ده ستوورێكی نه بوونی به س��ه ب��اره ت ن���وورساو ل��ه م��ێ��ژووی ف��ه رم��ان��ڕەوای��ی ب��ه اڵم ده ی���ان���ورووژان���د، ئیسالمییدا ده ستكه وت، خوله دا له و وه اڵمه كه یم كۆمه ڵی توێژینه وه ی و پالن ده زگای كه ئیسالمی به هاوكاری »سه نته ری زه هاوی ئه ندامانی بۆ فیكریی«، لێكۆڵینه وه ی بۆ س��ه رك��ردای��ه ت��ی و سیاسی مه كته بی كۆمه ڵی ئیسالمی له ڕۆژی )2012/9/30( موحه مه د دكتۆر تیایدا و ك��رد س��ازی ده ستووریی پسپۆڕی جربیل جه مال پ��ی��اچ��وون��ه وه ی لیژنه ی ئ��ه ن��دام��ی و سه باره ت بابه تێكی میرس، ده ستووری والالمركزیه ( )الفدرالیه ناونیشانی به واڵتانی له باسی ناوبراو كرد، پێشكه ش ده ستووری كه كرد ئیرسائیل و به ریتانیا نوورساویان ده ستووری و هه یه نه رمیان ته وراته وه بنه ماكانی له ئیرسائیل نییه ، یاساكان وه رده گرن و به ریتانییه كانیش له وه اڵمه م ئه و منیش واڵته كه یان، عورفی ده س��ت��وور نه بوونی ك��ه ده س��ت��ك��ه وت ئیسالمییدا فه رمانڕەوایی مێژووی له شایه نرته پێی بوترێت خاوه ن سه رچاوه ی

ده ستووری نه رم.

ڕزگارمان نابێت له چنگتان، ئێوه ن كه به ماڵی له به ر ته ماشامان ده كه ن، بێڕێزیی یه كرتیش حورمه تی ده س��ه اڵت و دنیا ده شكێنن، جیاوازی و سیاسه تی هه ڵه تان یه كرتی، كوشتنی بۆ پاساو كردووه ته جیڕ یه كرتی بۆ دانتان هێشتا ئێوه ن ده كه نه وه و بیر له ژانی ئێمه و ئاینده ی

خۆتان ناكه نه وه .بێت دیموكراسی كاتێ ژیان مانای بۆ گشتی به رژەوه ندیی كه واته التان، كه ت��اك ب��ه رژەوه ن��دی��ی پێش ناخه نه ده بێت، ڕزگ��اری نیشتامن وای��ه پێتان مه چه كی و ده س��ت چ��اوه ڕوان��ی ئێمه له ده كه ین هه موان یه كگرتنی و ئێوه وازهێنان گشتییه كاندا، به رژەوه ندییه چه ورخواردن پارووی و كینه و ڕق له ژیانی نوێ دروست ده كات و )كۆمارێكی ئێمه ی بۆ گوێگرتن پێكدێنێ، ئه فالتون( ده كات. سه ركه وتووتان كۆیله ، و هه ژار ئێوه ته نها هێزمان به كاردێنن بۆ كوشتنی خۆمان و شه ڕی ناوخۆ، ژیان بریتی نییه ژیان بۆ به سه، ئیرت فه نته ڵۆسه كان، له دوو ڕێگای هه بێت؟، بۆ دوو به ره بن؟، حاڵی بۆ نه بین؟، یه ك ئێوه و ئێمه بۆ و كوڕ خوێنی ده وێ��ت؟، چیامن نابن به به خشیامن ناوێت، الوه كامنان و پیر نیشتامن نه ك به ئێوه و ئه و ده سه اڵته ی تا سه ر ئێسك ده مان كوژێ، هه ر ڕۆژەی

له به رگێك و له شوێنێكدا.له كۆتاییدا ده ڵێم ژیان بێ یه كگرتن و یه كبوون به هه رێمه ئ��ه م نابێت، یه كگرتن و برایه تی سه رده كه وێ، ئێمه ی نه داریش نامنان پڕسكی خۆمان ده وێ، له بیرتان نه چێت ئه م ئه زموونه به بێ ئێمه

سه رناكه وێ.

birura_bayan@yahoo.comژماره )5(، سێشه ممه 2012/10/9، ساڵی یەکەم

13

نازم عه بدوڵاڵ

سه ید عه تا

شێوه یه ی به كۆلێرا نه خۆشی پێشووتردا سه ده ی له گوایه ده ڵێن ده گێڕنه وه ئێجگار زۆری ژماره یه كی و داوه له شاری سلێامنی به رباڵو و ترسناك په تایه كی زۆر خه ڵكی كوشتووه ، ته نانه ت وایلێهاتووه شاردنه وه ی مردووه كان زۆر ناڕەحه ت بووه و ئه و ساڵه ناونراوه به ساڵی ڕشانه وه و سكچوونه كه و چه نده ها چیرۆكی تراجیدیی له

پاش خۆی به جێهێشتووه .من خۆم كه ته مه نم 32 ساڵه ، ئه و كات باپیره گه وره م ته مه نی هه شت سااڵن بووه و گێڕاویه تیه وه كه چۆن له و ساڵه دا دایكی به و نه خۆشییه كۆچی دوایی كردووه ، پاش هه فته یه ك له مردنی دایكی، باوكی پێی وتووه ئیرت دایكه ڕۆ به سه ، نۆره ی باوكه ڕۆیه ، دواتر باوكیشی كۆچی دوایی كردووه و له گه ڵ دوو خوشكه كه ی به تاقی ته نیا ماونه ته وه . خه ڵكی ئه وكاته ئه وه نده داماو و هه ژار بوون ته نانه ت نه یانزانیوه ئه و نه خۆشییه چییه و ناوی چییه و له چییه وه په یدا ده بێ و چۆن ئه گوازرێته وه ، به اڵم دوای ئه وه ی ورده ورده زانستی پزیشكی پێشكه وت و به گشتی باری ژیانی خه ڵك باشرت بوو، ئه م نه خۆشییه مه ترسییه ی ئه و و بكرێ كۆنرتۆڵ ئاسانی به له هه موو جیهاندا لێهات وای ترسناكه

نه مێنێ ، ته نانه ت ئێستا وای لێهاتووه پێی ده ڵێن نه خۆشی سه ده كانی رابردوو.به رۆكی خه ڵكی شاری ئابی 2007 كه چۆن كۆلێرا له بینیامن به داخه وه به اڵم سلێامنی گرت و تاكو ئێستا بۆته هۆی گیانله ده ستدانی چه ند هاوواڵتییه ك و به رده وامیش

كه رتی ته ندروستی حكومی له هه وڵدان بۆ كۆنرتۆڵكردنی نه خۆشیه كه .وه ك ئاشكرایه نه خۆشی كۆلێرا نه خۆشییه كی به كتیرییه و زیاتر له رێگه ی ئاو و خۆراكی پیسبووه وه باڵو ده بێته وه و ته شه نه ده كات، تووشبوو به م به كرتیایه ، ئه گه ر فریای نه كه وین، له ماوه یه كی كورتدا و زۆر به خێرایی به هۆی سكچوون و ڕشانه وه وه

ئاو له له شیدا نامێنی و گیان له ده ست ده دات.له هۆكاره كانی راگه یاندنه وه زۆر ده بیستین كه رێنامیی و ئامۆژگاری هاوواڵتیان ده كرێ پاكوخاوێن بن و خواردن و خواردنه وه ی پیس بوو به كارمه هێنن و... هتد، به اڵم له ڕاستیدا كاتی ئه وه هاتووه ئاڕاسته ی ئامۆژگاری و رێنامییه كان پێچه وانه بكرێته وه و هاوواڵتیان ئامۆژگاری و رێنامیی حكومه تی هه رێم بكه ن، چونكه ئه م نه خۆشییه زیاتر نه خۆشییه كی ئیدارییه وه ك له وه ی به كتیری بێت.. چۆن؟ پێش هه موو شتێ هاوواڵتیان هه ر ئه و هاوواڵتیانه ن كه پێش باڵوبوونه وه ی نه خۆشيیه كه ژیانی ئاسایی خۆیان به سه ر خواردنه وه یان و خواردن پێشوو سااڵنی و رۆژان سه رچاوه ی هه مان له و بردووه خواردووه و هیچیان نه هاتوون له بازاڕ به كیلۆ به كرتیا بكڕن و له ماڵه وه بیخۆن، یان بیر ئاوی و بیرهه ڵكه ندن به نادات دۆالر مه بله غێك و ماڵه هه ر له خۆشی خۆیان ئاو تۆڕەكانی پاوكوخاوێنی بڵێ به حكومه ت نییه هاوواڵتی كه واته سه یر بخواته وه ، ڕابگرن، ئاوه ڕۆكامنان با مه رجه كانی ئاوه ڕۆیان تێدا بێت، ئه وه نده ئاوی حكومی دابین ته نكییه بڵێ بۆچی لێنه ده ن، هه روه ها هاوواڵتی بۆی هه یه بیر بۆ خه ڵك كه بكه ن زمانی له سه ر و پاككردنه وه دا كاتی له سلێامنی شاری ئاوی تۆڕی سه ره كییه كانی

كارمه ندانی ئاو خۆیان، چه ندین پشیله و سه گ و په له وه ری تۆپیویان تێدا بووه !خۆمان ن��ازداره ی هه رێمه ئه م ئێستا تاكو بۆچی بڵێ ده توانێ هاوواڵتی هه ر دێنه كه ده ره كی خۆراكێكی هیچ كۆنرتۆڵی و نییه گه ره نتینای و كۆنرتۆڵ كوالێتی یه كه ئامۆژگاری بۆی هه یه ناكرێ . هه ر هاوواڵتی پێویست به پێی ناوه وه ی هه رێم، ئیدارییه جۆراوجۆره كان بكات و بڵێ »من چی بكه م له و هه موو بینا )حكومی � ئه هلی(

یانه ی كه له ناو شاری سلێامنیدا زۆر به خێرایی وه ك قارچك و دوومه اڵن هه ڵئه تۆقن و به ملیاره ها دۆالریان تێده چێ ، كه چی كێشه گه وره كانی خزمه تگوازری هه ر به ره و دواوه

دێن و كۆلێرا پێامن ده ڵێ به خێربێنه وه بۆ سه ده ی 17 و 18«.كاتێك ده بینین چه ند كارگه یه كی )ئاوی كانزایی بۆ خواردنه وه ( مۆڵه ت له حكومه ت وه رده گرن و هیچ مه رجێكی ته ندروستی و هونه ری جێبه جێ ناكه ن و ڕاسته وخۆ ئاوی بیره كانیان له بتڵ ده كه ن و نه پاكژكردنه وه و نه شیكاریی به پێی پێویست بۆ ناكه ن، ئه ی باشه ئه م كارگانه له سه ر چ بنچینه یه ك مۆڵه تیان پێبه خرشاوه ؟! ئا ئا... ببوورن ئه وه

له سه ر بنچینه ی پشتپشتێنه كه یه !!باسكردنی هه واڵی له كاتی ناوخۆ ده بێت كه ڕادیۆیه كی له كاتێك گوێامن یان گه وره ی »لێپررساوانی ده ڵێ گه وره وه ك چاالكییه كی كۆلێرا نه خۆشيی باڵوبوونه وه ی سلێامنيی فڕۆكه خانه ی له دره ن��گ ئێواره یه كی تاكو دوێنی ته ندروستی كه رتی بۆ پێبگات گرنگیان ته ندروستیی پێداویستی و ده رمان بوون چاوه ڕێ نێوده وڵه تی بۆ كرد ته له فۆنیان كاتێ نه گه یشت، هه ر به اڵم نه خۆشییه ، ئه م ڕووبه ڕووبوونه وه ی به غدا وه اڵمیان ئه وه بوو كه گوایه حه ماڵ نه بووه له وێ ده رمان و پێداویستییه كان بار بكه ن«. ئا له م كاته دا هاوواڵتی بۆی هه یه ئامۆژگاری بكات و بڵێ : سووكایه تی به ژیان و چاره نووسی من مه كه ن، چاوه ڕێی به غدا مه كه ن، گه نجینه كانی ده رمانتان با چۆڵ و هۆڵ نه بێ، پالن و نه خشه و به رنامه ی ئیداریتان با هه بێت، كه ده چن بۆ ئیفاد و ده وره بۆ واڵتانی جیهان، توخوا شتێك فێر بنب، چونكه زۆر زۆر ده كه ون له سه ر بودجه ی گشتيی

واڵت و هه ندێجار كرێی یه ك شه وی ئوتێله كه تان نزیكه ی )1000( دۆالره .شاری سلێامنی دانیشتوانه كه ی هه رده م به پاكوخاوێنی و كراوه یی و پێشكه وتوویی

نارساوه ، ئه گه ر هه ڵه ی ئیداری وازی لێبێنێت.له كۆتاییدا؛ به داخه وه كه ناڵێكی ئاسامنیی عه ره بی ناحه زی وه ك )جه زیره ( زۆر به ئاسانی سووكایه تی پێكردین و وتی »ده ڵێن هه رێمی كوردستان له عێراقدا باشرتین و خۆشرتین جێگه یه به به راورد له گه ڵ ناوچه كانی تری عێراقدا، به اڵم نه خۆشيی كۆلێرا كه به نه خۆشيی سه ده كانی پێشوو نارساوه و ته نها به ئه نتیبایۆتیك و پاكیی تۆڕی ئاوی

خواردنه وه چاره سه ر ده كرێ ، له كوردستان باڵوبۆته وه «.* خوێنه ری به ڕێز؛ ئه وه ی ئێستا خوێندته وه ، بریتییه له ناوه رۆكی بابه تێك كه له ساڵی 2007 له رۆژنامه و گۆڤارێكی ئه وكات باڵومان كرده وه ، به داخه وه هیچ دێڕێكم نه دی له وبابه ته دا كه له گه ڵ واقیعی ئێستاماندا نه گونجێت، به وپێیه ی نزیكه ی )5( ساڵ به سه ریدا تێپه ڕیوه ، تاوه كو بیگۆڕم، یان ده ستكاری بكه م، ئه مه ش ئه وه ده گه یه نێت كه ئیداره ی واڵتی ئێمه له جێی خۆی وه ستاوه ، به رانبه ر به چاره سه ركردنی كێشه كانیش ده سته وستان و به سته زمانه و له جێی خۆماندا به وته ی ناو خه ڵك )فه ڕته ڕناش( ده كه ین..ئافه رم بۆ ئیداره و حكومه تێك كه شانازی به باڵه خانه ی به رز و ئۆتۆمبیلی ئاخر تۆپه ڵێكی بێبه رنامه ی و ناشه رعيیانه ده وڵه مه ندبوونی و نه وت پرۆژەكانی و مۆدێل خه ڵكه وه ده كات، وه لێ له الیه كی تریشه وه ژیانی مرۆڤه كان بێرنخرتین كااڵیه له الی. ئێستای ئه حواڵه ی و حاڵ به م كوردی ده وڵه تی داواكردنی من، بڕوای به هه ربۆیه

ئیداره كه مانه وه ، ته نیا و ته نیا گاڵته جاڕییه به خۆمان و به مێژوومان وه ك نه ته وه .

كۆلێرا نه خۆشییه كی ئیداری!

بابان موحه ممه د عومه ر

لە خوێندنم خەریکی بەوپێیەی دەرفەت گوێرەی بە ڕامیاریدا، بواری م��وت��اب��ەع��ەی ب��ەش��ێ��ك ل��ە ب��ەرن��ام��ە کوردی کەناڵی هەندێ سیاسيیەکانی بەاڵم دەک��ەم. ئینگلیزی و عەرەبی و خستنەڕووی لێرەدا، مەبەستمە ئەوەی رشۆڤە ئەو لەسەر کورتە سەرنجێکی سیاسییانەی کە لە کەناڵە کوردییەکانەوە دیاریکراویش بە دەکرێت، پێشکەش لێکدانەوە و شیکار کە بەرنامانەی ئەو هەرێمی و عێراق سیاسيی ڕەوشی بۆ

کوردستان دەکەن.ڕاستيیە بەو ئاماژە دەبێت سەرەتا کەمرت هاوواڵتیان گشتی بە کە بکرێت دەکەن سیاسییەکان بەرنامە ئارەزووی دراما بینینی تامەزرۆی زیاتر ڕەنگە و

سەرنجێک لەسەر بەرنامەی سیاسیی کەناڵە کوردییەکان

ئ��ه گ��ه ر ن��ووس��ی��ن��ه وه ی م��ێ��ژوو و پاراستنی و كولتوور و كه له پوور و نووسین ئه رشیفكردنیان به و به ڵگه نامه كان و ئه وا بێت، پێویست تر نه ته وه كانی بۆ زۆر ده وڵ���ه ت و كیان بێ ئێمه ی بۆ گه لی مێژووی چونكه پێویسته ، زیاتر به پشتبه سنت ڕێگه ی له زۆرب��ه ی كورد نووسینی گه ڕیده و بازرگان و سیاسه توان

ده وڵ��ه ت��ان��ی پ��ی��اوان��ی و ج��اس��ووس و گ��وزه ری��ان ن��اوچ��ه ك��ه دا ب��ه ك��ه بیانی مه به ستێكی به هاتوون یاخود كردووه ، هه ر یان گه شتیاری، سه ربازی، سیاسی،

مه به ستێكی تر، نوورساوه ته وه .كورد نه ته وه ی ئێمه ی به داخه وه پاراستنی ڕووی له میلله تین الوازترین ده ستی به مێژوو نووسینی و شوێنه وار خۆمان و ئه رشیفكردنی مێژوومان، به ڵكو زۆرجار به ده ستی خۆمان بووینه ته مایه ی سووتاندنی و شوێنه وار وێرانكردنی ئه مه ش كه به ڵگه نامه كامنان، و ئه رشیف به ڵگه نامه پاراستنی به زیانی ته نها نه ك كه سه نووسینه كانی و ده ستخه ت و گه یاندووه ، سیاسه توانه كان و ن��اودار به شێكی ونكردنی مایه ی بۆته زۆرجار گرنگی مێژوومان، به تایبه تی له مێژووی

بن. تەرفیهییەکان بابەتە و وەرزش و متامنە و بابەتەکە ئ��اڵ��ۆزی ئ��ەگ��ەر لێکدانەوەی و سیاسییەکان بە نەبوون یەک ڕووی دوو وەکو درۆ و سیاسەت دراو پاساو بێت بۆ خەڵک بە شێوەیەکی لەوانەی بەشێک بێزاری ئەوا گشتی، سیاسەت خەریکی ڕۆژان��ە خۆیان کە ک��ردن��ن، ی��ان ه��ەوڵ��ی رشۆڤ��ەک��ردن��ی ڕووداوە سیاسییەکان دەدەن لە بەرنامە سیاسییەکاندا جێگەی هەڵوەستە و قسە

لەسەرکردنە.دەیان بەرنامەی سیاسی جۆراوجۆر لە چەندین کەناڵی جیاوازەوە پێشکەش زی���ادەڕەوی ڕەنگە ب��ەاڵم دەک��رێ��ت، نەبێت ئەگەر بڵێم زۆربەمان پاش چەند کۆنرتۆڵەکەدا بە پەنجە دەقیقه یەک پێموایە دەگۆڕین. بەرنامەکە و دەنێین ورد لێکۆڵینەوەی دەهێنێ بابەتە ئەم ئێمە ب��ەاڵم بکرێت، لەسەر قووڵی و هەوڵدەدەین هۆکاری ئەم مەسەلەیە لە

چەند فاکتەرێکدا کورت بکەینەوە.سەرەکیيەکان هۆکارە لە یەکێک و دووبارە قسەی و زانیاری لە بریتییە چەندبارە و رشۆڤەی سەیر و سەمەرە و قسەکردن بێ داتا و بێالیەن نەبوون لە لێکدانەوەکاندا، بەمەش بینەر هەست بە

ماره بڕینه ئاهه نگی وێنه كانی *ن��اوچ��اوگ��رژ.. و نیگه ران ه��ه م��وان و پارێزگاریی ده یانه وێت هه موان ئاخر ماڵی بكه ن، خۆیان )كه سایه تیی!( له پێوه )ت��ه ن��ازول(ی��ان ئ���ه وه ی ب��ۆ زاوا به ئه وه بوكێش ماڵی و ده رنه كه وێت ده ركه وێت پێیانه وه كه ده زانن )ئیهانه ( موناسه به یه به م ئه وان خوانه خواسته كه

)دڵخۆشن(!خوێندكارانه ده رچوونی ئاهه نگی *خۆشه وه روویه كی به نایه وێت كه س و چركه ی له گه ڵ ده ركه وێت، وێنه كه دا له خۆیان له )چركه ( هه موان فالشه كه دا ده یكه نه هه ڵاڵ! )سامیل( پاشرت و ده برن

ی چی و شتی چی!ته واو ساڵ و خوێندنه پرۆسه ی *دوو ئه و نێوان له ئ��ه وه ی بێ ده بێت )مامۆستا ده وترێت پێیان كه كائینه دا پێكه نینێك و زه رده خ��ه ن��ه فێرخواز( و به ردین دیواری مامۆستا ببێت! دروست شوێن به خوێندكاریش و هه ڵده چنێ ده گ��ه ڕێ، تۆڵه سه ندنه وه دا فرسه تی و هه ڵكه وێت بۆ فرسه تێكی كه ی داخۆ )په روه رشیار( ئۆتۆمبێلی بخاته شوختێك

قه یرانی

زه رده خه نه !!

كه سه رده مێكی زۆر نوێ و هاوچه رخدا دوور و درێژ نییه گوزره ی كردبێت، وه ك

ده ڵێن »بۆ مێژوو پێچی مێزه رێكه «.سۆنگه ی له كه س هه ندێك به اڵم مێژوویی لێپررساوێتی به هه ستكردنیان به شێكی نه ته وایه تيیانه وه، هۆشیاری و هاوچه رخی دۆكۆمێنته كانی گرنگی ڕاستی به ئه مه ش كه پاراستووه ، خۆیان ئێمه لێره دا ئه وه ی دڵخۆشییه ، مایه ی كه سایه تيیه له و یه كێكه مه به ستامنه له كه ڕۆژنامه نووسانه ی و ڕۆشنبیر گرنگی به شێكی خۆیدا ته مه نی زه مه نی ڕۆژنامه كانی به یاننامه و و دۆكۆمێنت گرتنی له سه ر كه كاتێكدا له پاراستووه ، دژی ڕۆژنامه یه كی یان نامه یه ك ته نها ده س����ه اڵت س��ه ره ن��ج��ام��ه ك��ی گ��رت��ن و زۆرجارانیش و زیندان و شه شكه نجه

ئەگەر بوون دەکات. بێتاقەتی و وەڕس بکەینەوە، وردتر هۆکارە ئەم کەمێک کە دەرەنجامەی ئ��ەو دەگەینە ئ��ەوا میوانی بەرنامەکان جا مامۆستای زانکۆ، ڕۆژنامەنووس یان سیاسی و چاودێر بن، هەیە سەرکێڵییان و گشتی زانیاریيەکی لەسەر تەوەری بەرنامەکە و پسپۆڕ نین لەو بوارەدا. ڕەنگە کەسێک سیاسییەکی بەاڵم كرده ییەوە، ل��ەڕووی بێت باش رشۆڤ��ەی��ەک��ی بتوانێت نییە م���ەرج بابەتیيانەی مەسەلە سیاسییەکان بکات، زانکۆ، مامۆستای نەک چۆن هەروەکو سیاسییەکانیش زانستە مامۆستای بەڵکو سیاسیدا بابەتێکی هەموو لە ناکرێت ق��س��ە ب��ک��ات، ب��ە ه��ەم��ان ش��ێ��وەش ڕۆژنامەنووسێکی سەرکەوتوو مەرج نيیە

رشۆڤەکارێکی لێهاتووش بێت.کەسێک ناکرێت من بۆچوونی بە و بکات عێراق دۆخ��ی لەسەر قسە تەوافوقی دیموکراسيی تیۆری ئاگاداری لەسەر عێراقی دەستووری کە نەبێت دیموکراسيی لە ناکرێت ن��راوە. بنیات خوێندنەوەی بەبێ بگەین تەوافوقیش بە کە الیپارد ئەرێند نووسینەکانی دادەنرێت. تیۆریە ئەو دامەزرێنەری سیستەمی لە ڕەخنە ناکرێت هەروەکو

پێكه نینی و زه رده خ��ه ن��ه ئیرت ه ك��ه ی!، چی؟!

* )10( مانگه له ماركێتێك شتومه ك له گه ڵ و ده كڕیت ماڵه وه پێداویستی و كه چی ده ك��ه ی��ت، مامه ڵه كاشێرێكدا ده ڵێیت خ��ۆش��ه وه رووی ب��ه ت��ۆ ن��ه ده توانێت ئه ویش نه نه بیت(.. )ماندوو و به خێرهاتن زه رده خ��ه ن��ه ی��ه ك��ه وه به بداته نوقڵێك و بكات لێ ماڵئاوایت

ده ست منداڵه تاقانه كه ت!* شۆفێری پاسه كه هات و تۆش وه ك تۆ نه ده ڕۆی��ت، ده وام به ره و هه میشه ده كه یت، له و باشێك به یانی و ساڵوێك كرێی خۆشه وه روویه كی به ئه ویش نه به وه ی وه رده گرێت! لێ گه یاندنه كه ت حاڵت ئه گه ر لێت تێكچێت و )10( چركه

دره نگرت بڵێیت )دابه زین هه یه (! سه عاته ن��ی��و ئ��ی��م��زای��ه ك ب��ۆ *پێوه به و دێت قاچت ئ��اوی خه ریكه به رده م له و حكومی فه رمانگه یه كی له پێت ئ��ه و نه وه س��ت��اوی، كارمه ندێكدا ده ڵێت كاكه فه رموو دانیشه ئه و قه نه فه بۆ ئه سته نبوڵه وه ل��ه توركیيانه مان ده زانی لێی تۆش نه هێناوه ؟! به رێزتان

سااڵنی تایبه تی به بووه ، له سێداره دان و هه فتاكان كۆتایی و شه سته كان كه ڕاب�����ردوو، س���ه ده ی هه شتاكانی سه رده مێكی فره دژوار و سه خت بوو بۆ ئه و كوردستان، باشووری له كورد گه لی ڕۆژنامه نووسی و نووسه ر كه سایه تیه ش

به ڕێز )مومتاز حه یده ری(یه .بنه ماڵه كه یان به شداری س��ه ره ڕای له چینایه تی و نه ته وایه تی خه باتی له تایبه تی، به به گشتی و كوردستان عێراق پاراستنی له كاراشیان به شداریيه كی گێڕاوه ، ك���ورددا م��ێ��ژووی و ئه رشیف هه وڵه ی ئ��ه م خۆیه تی جێگه ی بۆیه به ڕێزیان به رز برنخێرنێت، له یارمه تیدان بواری توێژەری ده یان هاوكاریكردنی و له ك��ورد هاوچه رخی و ن��وێ مێژووی دكتۆرا. و ماسته ر نووسینی قۆناغی

ت��ەواف��وق��ی ب��گ��ری��ن ب��ێ ئ��اگ��اداری چۆن الیپارد. تیۆرەکەی ڕەخنەگرانی نێوان پەیوەندی لەسەر قسە دەکرێت ئاگاداری و بکەیت بەغداد و هەرێم

تیۆرەکانی فیدراڵیزم نەبیت.کە ئەوەیە سەیرتر هەمووشی لە چوارچێوەی لە زیاتر بەرنامانە ئەو و سیاسی پارتە و کوردستان و عێراق دەخولێنەوە، سیاسییەکاندا کاراکتەرە ک��ە ئ��ەوەن��دە دووب����ارە ب��وون��ەت��ەوە نوێت زانیاریيەکی ناکەیت هەست دەکرێت لەکاتێکدا ئەمە دەستگیربێت. لە ڕێگەی بەراوردەوە چەندین رشۆڤە و کوردستان دۆخی بۆ نوێ خوێندنەوەی و عێراق بکرێت و بینەریش هەست بە

ماندووبوون نەکات.رشۆڤ��ەی ج��ار هەندێ هەڵبەتە ڕووداوە ب��ۆ بابەتیيانە و ج���وان سیاسییەکان دەکرێن، بەاڵم بە گشتی لە نین. بینەردا تینوێتی و خواست ئاستی گرنگە حاڵەتە، ئەم کەمکردنەوەی بۆ خۆیدا پسپۆڕيی بواری لە و هەرکەسە سەردەمی ئێستا چونکە بکات، قسە و گشتی قسەی باوی و وردە پسپۆڕی لەالیەکی نەماوە، فراوان چوارچێوەی بەڕێوەبەرانی پێویسە دی��ک��ەش��ەوە

به رویه كی خۆشه وه مامه ڵه كه ت ته سلیم ژووره ك��ه ی زه رده خه نه وه به و بكه یت

به جێ بهێڵیت!به نزینخانه كه وێستگه ی ل��ه *ترومپاكه الی گه نجێك و داده ب��ه زی��ت شاره له م الیه ك ئاماده یه كه وه ستاوه رای��ی ك��ات ب��ێ ئ���ه وه ی ب��ه ك��ه س بڵێ یوو )س��ی بڵێ كه سیش به )ف��ه رم��وو( جه نگدا مه یدانی له بڵێی وه ك متۆرۆ(، و نه یار )موشته ریانه ش( ئه م و وه ستاوه

دوژمنی سه رسه خنت!ده ده ن بڕیار خێزانه كه ت له گه ڵ *خواردنی ژەمێك و چێشتخانه یه ك بچنه و دێ��ت گه نجێك ب��خ��ۆن، رۆژئ��اوای��ی و ده ك��ات داواكاريیه كانتان له پرسیار به سته زمانه كه ت منداڵه رۆشتنی پاش گیان بابه ده پرسێ: به ریئانه زمانێكی به پرسه ی بۆ چووی دوێنێ بوو پیاوه ئه م

براكه ی!!بڕیاره وا و شار بازگه ی ده گه یته *سه فه رێكی ئاسووده بكه یت، كه چی پاش سێ براده رێك ته ق، و ره ق تاسه یه كی لۆچی كردۆته ده موچاوی و مامه ڵه یه كی زبر و بێزاركه رت له گه ڵ ده كات و میزاجی

وا ستوونێكی و وتارێك وه ها له ئێمه هه وڵ هه موو له و باس ناتوانین كورتدا و بكه ین به ڕێزیان ماندووبوونه ی و ته مه ننای ته نها بده ین، پێ خۆی حه قی ئه و بۆ له شساغی و درێژیی ته مه ن ده خوازین به ڕێزیان وچانه ی بێ هه وڵه ئه رشیفی بواری گه وره ی خزمه تێكی كه سه ده ی كوردیيه كانی رێكخراوه و پارت له تایبه تی به ك���ردووه ، ڕاب��ردووش��ی ده ستنووس و به یاننامه گه لێك پاراستنی حزبی دۆكۆمێنتی و نهێنی ڕۆژنامه ی و بوونه ته ئێستا كه عێراقی، شیوعی بۆ ب��ه ن��رخ و ده گ��م��ه ن ژێ��ده رێ��ك��ی پارته مێژووی نووسینه وه ی كۆڵینه وه و

سیاسییه كان.

* خوێندكاری ماسته ر له مێژووی نوێدا.

کەناڵەکانی سیاسییەکانی بەرنامە و بگرن بینەر کاتی ڕێزی ڕاگەیاندن، و بکەن بانگهێشت پسپۆڕ کەسانی هەوڵی پڕکردنەوە بەرنامە لەجیاتی لە چاکسازی و تاک هۆشیارکردنەوەی

سیستەمی سیاسيی هه رێمدا بده ن.

)24( كاتژمێرت تێكده دات!! ئه وه ی له بری ماڵه وه دێیته *ببارێ لێ رووخۆشیت و زه رده خه نه فێنك ماڵه وه كه شوهه وای كه مێك و ب��ك��ه ی��ت��ه وه ، ك��ه چ��ی ب��ه رووی��ه ك��ی له سه ر سفره كه داده نیشیت و گرژەوه خێرا نه خواردووه پارووت دوو هێشتا ده كه ویته ره خنه و پیتكگرتن، یان النی

كه م خۆت ده خه یته سه ر )سایلێنت(!دیمه نانه ن له و هه ندێك ئه مانه كه رۆژانه به رچاوی من و تۆ ده كه ون و رۆژی���ان پ��ێ ب��ه رێ ده ك��ه ی��ن، كه و زه رده خه نه هونه ری ئه وانه ی من به ده زان��ن... پێكه نین و رووخۆشیی زه رده خه نه یه (، )قه یرانی كورتییه كه ی ئه م و بێت ك��ێ گوناهی بڵێی ت��ۆ دی���ارده ی���ه ل��ه ك��وێ��وه س��ه رچ��اوه ی ده س��ه اڵت��ه ، گه رماكه یه ، گرتبێت؟! په تایه دوژمنانه ، پالنی ئۆپۆزسیۆنه كه ی داخۆ نازانم!! نییه ؟! چ��اره ی و وه ك و ده ك��ات ب��ار كه لتووره ئ��ه م كه م با النی ناكه ن، گیرفانه كامنان خێر

لێوه كامنان به و ئه ركه پیرۆزه هه سنت!* مامۆستا له په یامنگه ی ته كنیكی سلێامنی.

كێشه كانی

هزری ئایینی

ئه مه ناونیشانی كتێبێكه به م دواییانه له ده زگای حزبێكی ده سه اڵتدار

ده رچوو. له به ر گرنگیی كتێبه كه ئه م وتاره نه نوورساوه ، به ڵكو به هۆی زۆربوونی ئه م بابه تانه له بازاڕدا، ئه م ناونیشانه بوو به بۆنه بۆ باسكردن له

حاڵه تێك ئێستا له كوردستان باوه . چاوێكم به م كتێبه دا خشاندووه . كه ناونیشانه كه م

بینی، وامزانی ته رجه مه كراوه ، چونكه سااڵنێك زۆر له مێژ، ئه م بابه تانه له نێو

عه ره بدا باو بوون. ده یان ناونیشانی ئاوات به رچاو ده كه وت له نووسینه كانی

سادق جه الل عه زم، نه رس حامد ئه بو زێد، عه لی حه رب، شه حرور و...هتد.

دیاره ماوه یه كه ئه م كایه ته رجه مه كراوه له نێو كورددا، تا ڕاده یه ك بازاڕی

گه رمه . دوای چاوپێداخشاندنێك، وشه ی )ڕێنیسانس( سه رنجی ڕاكێشام« چونكه ده یان جار به كارهاتووه . ئێ خۆ ئێمه ش

وه ك خوێنه ر، ئه گه ر ئاستیشامن الواز بێت، خۆ هه قی پرسیاركردمنان هه یه .

نامه یه كم بۆ نووسه ر نووسی بۆ ئه وه ی بۆمان ڕوونكاته وه ڕێنیسانس چییه و

په یوه ندی به هه نووكه ی كورده وه چییه و چۆن ئێمه ش ده توانین ڕێنیسانسامن

هه بێت؟ له مه ش گرنگرت، ڕێنیسانس چۆن سه ری هه ڵدا؟ له كوێ؟ بۆ؟ بۆ ئه وه ی

بزانین ناوه ڕۆكه كه ی چییه ، بۆ ئێمه چی ده گه یه نێ؟ وه اڵم نه بوو!

هه ر خودی ئه م براده ره )به رنامه ی فیكری له كه ناڵیك پێشكه ش ده كات(

میوانداریی كه سێكی كرد، وه ك پسپۆر له بواری ئیسالمی سیاسی به ته ماشه ڤانانی

ناساند. ئه م میوانه »هزرڤانه « باسی مارتن لۆته ر و جۆن كالڤنی كرد، گوایه

كه سانی وه ك ئه وان له هه موو مێژووی ئیسالمدا نین. منیش وه ك هاوواڵتییه كی

كه م خوێنده وار، حه زمكرد بزانم ئه م لۆته ر و كالڤنه كێن و چین؟ نامه یه كم

بۆ ئه م »هزرڤانه « به ڕێزه نووسی به ڵكو شه رحێكی ئه م مه سه له مان بۆ بكات،

ئێستاش هه ر چاوه ڕێی وه اڵمم!پێم سه یره ، ڕۆشنبیری كورد به

زاراوه و ناوی ڕۆژئاواییه وه گرتویه تی، نازانم ئێمه ی خه ڵكی ساده به گێل

ده زانن، یان هه ر خۆیان ئاوا ستایڵێكی تایبه ت به خۆیانيان هێناوه ته بوونه وه ،

كه ئیرت قسه فڕێ بده ن بێ ئه وه ی خوێنه ر بزانێت مه به ستی چییه و

مه سه له كه چۆنه ؟ پێیان ده ڵێی: جه هلی من و زانایی ئێوه ، ده ستی من و دامێنی ئێوه ، كاكه وه رن فێرمان كه ن، وه ره تێم

بگه یه نه ڕێنیسانس له كوێ و كه ی و بۆچی سه ری هه ڵدا؟ چ په یوه ندیيه كی به كورده وه هه یه ؟ بۆ ئه م زاراوه له م كتێبه

كه باسی ئیشكالیاتی ئیسالم ده كات، به كار هاتووه ؟ په یوه ندی ڕێنیسانس

به ئایینه وه چيیه ؟ جارێ تۆ واز له ناوه ڕۆكی كتێبه كه بێنه چيیه و چۆنه و بایی چه ند نرخی ئه كادیمی و زانستی

هه یه . وه ره ئه مه م بۆ باس بكه ، ئه و هه موو وشه و زاراوه قه ڵه و و زالنه ی

نێوه ندی »ڕۆشنبیریی« كورد چییه ، وه ك مه یدانی ناو بازاڕ هات و هاواری

ده گاته نێو جه رگه ی ئاسامن؟ زوربه شی به دینه وه گرتوویه تی، وه ك بڵێی كورد

كێشه ی نه ماوه ته نها ئایین نه بێ. بۆ چاره سه ركردنی »كێشه ئایینيیه كان«یش،

هه موو ئه وه ی پێویسته خۆده رخستنه به زاراوه ی ڕۆژئاوایی له قسه ی قه به و

زل، ده زگای حزبێكی ده سه اڵتداریش »له پێناو گه لی كورد«دا چاپی ده كات!

birura_bayan@yahoo.com ژماره )5(، سێشه ممه 2012/10/9، ساڵی یەکەم

12

نه وشیروان حسه ین سه عید

ژیلوان هه ڵه دنی*

سندوقه ڕەشه كه ی حزبی شیوعی

عه لی سیرینی

د. یه حیا عومه ر رێشاوی*

زۆر جار میوانی بەرنامەکان زانیاریيەکی

گشتی و سەرکێڵییان هەیە لەسەر تەوەری بەرنامەکە و پسپۆڕ

نین لەو بوارەدا

دژایه تییكردنی له جگه نییه تریان بۆ خۆشیان نه بێت، ئیسالمییه كان پارته كۆمه ڵگه عه رز نه كردووه ئیلال له ڕێگه ی ئیسالمییانه وه پارته ئه و نه یارییكردنی هیچ ئ��ه م��ه راس��ت��ی��دا ل��ه ك��ه نه بێت، ناهێڵێت، خه ڵكیدا ناو له قورساییه كیان ئه وا پێیه ، شتێكت تۆ ئه گه ر چونكه نه ك بێت، ئیجابی شتێكی ئه وه ده بێت

هه ر دژایه تی ڕە وتی ئیسالمی بكه یت.ل��ی��راڵ و پ��ارت��ه ئ��ه و ئایا ب��ه ی��ان: عه ملانییانه هیچ قورساییه كی جه ماوه رییان

هه یه ؟جریل: له راستیدا نه خێر، وه كو من له وه ی كه مه چانسیان ئ��ه وان ئه یبینم تا بكه ن، پێشكه ش شتێك هیچ بتوانن

ئێستا نه یانتوانیوه هیچ شتێك پێشكه شی ئه وه ی هه موو بكه ن، میرسیی شه قامی پێشكه شیان كردووه و پێشكه شی ده كه ن، ترساندنی و ڕە خنه گرتن له بریتییه

خه ڵكی له پارته ئیسالمییه كان.میرس به س��ه ب��اره ت ئێمه ب��ه ی��ان: موفاره قه یه كی ب��وون��ی ب��ه ه��ه س��ت زۆرینه ی ئیسالمییه كان ده كه ین؛ گه وره هێنا به ده ست میرسییه كانیان ده نگی سه یری كاتێك به اڵم هه ڵبژاردنه كاندا، له هه ست ده ك��ه ی��ن، واڵت��ه ئ��ه و میدیای و دۆڵێكدایه له میدیایه ئه و ده كه ین خه ڵكیش له دۆڵێكی تردان. پێامن ناڵێیت

چیرۆكی میدیای میرس چۆنه ؟میرسیی میدیای چیرۆكی جریل:

كه ناڵه زۆری��ن��ه ی ش��ێ��وه ی��ه ی��ه ، ب��ه م ڕۆژنامه كان، زۆرینه ی ئاسامنییه كان، ئه وانه ی كه ئیمكاناتیان هه یه و واده كه ن ئه و الیه ن له هه موویان بخوێرنێنه وه ، ده كرێن خاوه نداریی سه رمایه دارانه وه هه یه ، پێشوو ڕژێمی بۆ ئینتیامیان كه ئاڕاسته یه كی و بیروبۆچوون هه مووشیان

دیاریكراویان هه یه .هه موو كه نااڵنه ئ��ه و راستیدا له و ڕووخ��ان��دن ل��ه بریتییه خه مێكیان له شتانه ی ئ��ه و هه موو له ناوبردنی له دایك 1/25ه وه شۆڕشه كه ی دوای ترسێكی هه روه ها ئاراوه ، هاتنه و بوون هه موو به رانبه ر هه یه نه خۆشییانه شیان ئه و شتانه ی ئیسالمییانه ن، ئه ویش له به ر

كۆمه ڵێك هۆكاری پڕوپووچ، ئه و میدیایانه به ته واوه تی دابڕاون له شه قامی میرسی

و ڕای ئه و شه قامه .تایبه ت به كه ناڵه كان له كام به یان: گوزارشت كه بوترێت پێی ده توانرێت رژێمی درێژكراوه ی و ده كات شۆڕش له

پێشوو نییه ؟كه نابینم كه نااڵنێك من جریل: بكه ن، ش��ۆڕش له هه قیقی گوزارشتی ته له فزیۆنی به رنامه یه كی چه ند به اڵم شۆڕش له گوزارشت هه ندێكجار هه ن له به رچاوگرتنی به ئه ویش ده ك���ه ن، و به رنامه كه پێشكه شكاری كه سایه تی ئینتامی بۆ شۆڕش، به اڵم كه ناڵێك هه بێت شۆڕش سه رخستنی ڕووه و ئاڕاسته كه ی

شۆڕشه ئه و سه ركه وتنی بۆ كار و بێت بكات، من ناتوانم ناو بڵێم.

)میرس25( كه ناڵی ته نانه ت به یان: یش؟

ج��ری��ل: ن��ا، ك��ه ن��اڵ��ی )م��ی��رس25( موسلیمینه ، ئیخوان كه ناڵی پێیه ی به و توانا ب��ه اڵم هه یه ، ش��ۆڕش بۆ ئینتیامی ڕادده ی��ه ك تا الوازن، ئیمكانیاته كانی و كه ناڵێك پاشانیش الوازن، پرۆگرامه كانی بۆ ئه وه ی زیاتر باڵوببێته وه ، پێویستی به پێویستی هه یه ، دارایی گه وره ی توانای به پێشكه شكاری به رنامه هه یه له كه سه بۆ بینه ر بتوانێت تاوه كو به ناوبانگه كان، ناتوانین ئێمه ڕابكێشێت، كه ناڵه كه الی بڵێین كه ناڵی )میرس25( ته عبیر له شۆڕش ناتوانێت كه ناڵێك ته نها ب��ه اڵم ناكات، ئه و ناو له هه بێت گه وره ی كاریگه ریی

هه موو كه ناڵه زۆره دا.دكتۆر هه ڵبژاردنی دوای به یان: و كۆمار سه رۆك به مورسی موحه ممه د سه ركرده له ژماره یه ك خانه نشینكردنی ده توانین ئایا واڵته ، ئه و سه ربازییه كانی عه سكه ر سیاسیی ده سه اڵتی كه بڵێین ئێستاش تا یان هات؟ كۆتایی واڵته له و عه سكه ر كه ماوه هه ر ئه وه مه ترسی هه ركاتێك بیه وێت رۆڵی خۆی ده بینێت؟

ئ��ه گ��ه ر بڵێم ده ت���وان���م ج��ری��ل: مه زن ده ستكه وتێكی 1/25 شۆڕشه كه ی سه ركرده ئه و خانه نشینكردنی ئه وا بوو، سه ربازییانه ده ستكه وتێكی مه زنی تر بوو، سه ربازییانه سه ركرده له و گومان ئێمه له باشیان ناكه ین، چونكه ئه وان ڕۆڵێكی له بارنه بردنی تایبه تیش به بینی، شۆڕشدا كه سانی فیكری ب��ه اڵم ش��ۆڕش��ه ، ئ��ه و به رژە وه ندییه به سه باره ت سه ربازیی به عه سكه ریكردنی ب��ه گشتییه كان، رژێ��م��ه ك��ه ك��ۆت��ای��ی دێ���ت، ئ��ه م��ه له بوو، دیار ڕوون��ی به مامه ڵه كانیشیاندا كه م ئ��ه وان نیشتامنپه روه ریی له ئه مه كردی كۆمار س��ه رۆك ئ��ه وه ی ناكاته وه . سه ركرده كانی دوورخ��س��ت��ن��ه وه ی ل��ه چه كداره كان، هێزه بااڵی ئه نجومه نی بڕوام وایه بۆ ماوه ی 60 ساڵی تر میرسی به ڵێ ك��رد. رزگ��ار عه سكه ر حوكمی له هات، كۆتایی عه سكه ر سیاسیی رۆڵی ئێستا سه ركرده ی سه ربازیی پڕۆفیشناڵامن هه ن، كه جگه له سه ربازیی، هیچی دیكه

نازانن.به یان: لێره و له وێ باس له ملمالنێ میرس ئیسالمییه كانی نێوان ناكۆكی و و سه له فی تایبه تیش ب��ه ده ك��رێ��ت، ئیخوانه كان. ئه وان له چیدا یه ك ده گرنه وه ئایا یان هه یه ؟ ناكۆكییان چیشدا له و هه ر به ڕاست ناكۆكی له نێوان ئه و دوو

ڕە وته دا هه یه ؟جریل: نا، نه خێر، به هیچ شێوه یه ك ڕاست ئه وه نییه ، ملمالنه یان دوانه ئه و نییه ، هه رچه نده هه ندێك جیاوازی هه یه ده زانیت تۆ هه ردووكیاندا، تێڕوانینی له فیكری نێوان له هه یه ج��ی��اوازی كه هیچ به اڵم سه له فیدا، فیكری و ئیخوانی ملمالنه یه ك نییه ، بگره له هه ڵبژاردنه كاندا

مورسی موحه ممه د له گه ڵ سه له فییه كان توند كێبڕكێیه كی بێگومان به اڵم بوون، ئیخوانه كان به اڵم نێوانیاندا، له ده بێت سیاسیدا بواری له زیاتریان موماره سه ی هه روه ها سه له فییه كان، له وه ك هه یه به میرسییه وه ، شه قامی له نزیكرتیشن

تایبه ت به شه نائیسالمییه كه ی.له سه له فییه كان رۆڵی ئێوه به یان: به یان سلبی؟ ئیجابی ده زانن به میرسدا فاكته رێكی ده بنه ئ��ه وان تر، واتایه كی ئه زموونه ئه و سه ركه وتنی بۆ یاریده ده ر

ئیسالمییه ؟ئه وان رۆڵی هیواخوازم من جریل: له و هه ڵبێت كورت بانگه وازدا له ته نها

سیاسه ت دووربكه ونه وه .به یان: بۆچی؟

تازه یی هۆی به راستیدا له جریل: و ئه دا سه رده مه كه یانه وه ، و ئه زموون هه ندێكجار فیكرییان، چه قبه ستوویی بۆ ده گه یه نێت، ئاڕاسته كه به زی��ان منوونه سووربوونیان له سه ر مه رجه عیه تی خه ڵكن كۆمه ڵێك ئ��ه زه��ه ر ئ��ه زه��ه ر، یه كه مین میرس ب��ه اڵم ده گ��ۆڕدرێ��ن، و ده وڵه تی ئیسالمییه كه زۆرترین زانای له ئیسالمییدا شه ریعه تی جیاجیاكانی بواره له سه ر ئه م سووربوونه نازانم من هه یه ، نامۆیه ، شتێكی ئه مه ب��ۆ؟!! خاڵه ئه و توندیان چه قبه ستووییه كی سه له فییه كان به اڵم باشن، خه ڵكانی ئ��ه وان هه یه ،

سیاسه ت بواری كاكردنی ئه وان نییه .ده مانه وێت كۆتاییدا له ب��ه ی��ان: به رانبه ر گه شبینن ئێوه ئایا بپرسین:

ئه زموونی ئیسالمی له میرس؟جریل: وه ڵاڵ من گه شبینم، به اڵم ئه م به رده وام ئه وه ی بۆ ئیسالمییه ئه زموونه شوێنه واره كه ی خه ڵكی ده بێت بێت، بێگومان ببینن، واقیع ئ��ه رزی له سه ر شتێك ئابوورییدا گرفتی له ده بێت بێكاریی گرفتی تایبه ت به بسه ملێرنێت، و چه ند بوارێكی تر، ئه گه ر ئیسالمییه كان ئه وا بێنن، به ده ست ئه مانه نه توانن بڕوام وایه خه ڵكی چاو به هه ڵبژاردنیاندا

ده خشێننه وه .

ئه وه ی سه رۆك كۆمار كردی له دوورخستنه وه ی سه ركرده كانی ئه نجومه نی بااڵی هێزه چه كداره كان، بۆ ماوه ی 60 ساڵی تر میسری له حوكمی عه سكه ر رزگار كرد

www.bayanpress.netژماره )5(، سێشه ممه 2012/10/9، ساڵی یەکەم

15

خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر: هاوژین عومەر کەریم

hawzheenk@yahoo.com07701543488

بەڕێوەبەرى هونەرى:ڕەوشت محەمەد

rawshtmail@yahoo.com07501112083

ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت:www.bayanpress.net

E.mail: bayanpress@yahoo.comwww.facebook.com/bayanpres

ناونیشان: سلێامىن - شەقامى ئیراهیم پاشا - تەالرى بنار

نهۆمى پێنجەم - شوقەى ژمارە 3تەلەفۆن: 07480605181

رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە

پارته لیبراڵ و عه لمانییه كان

هیچ قورساییه كی جه ماوه رییان نییه

گفتوگۆ

له دوای شۆڕشه وه ، پارته لیبراڵه كانی میسر هیچ خه مێكی تریان نییه دژایه تییكردنی ئیسالمییه كان نه بێتدكتۆر موحه ممه د جه مال جریل، ئه ندامی كۆمه ڵه ی نووسینه وه ی ده ستووری میرس بۆ )بەیان(

پرۆفایل

� ساڵی 1956 له شاری )بحێره ( له

بنه ماڵه یه كی سیاسی له دایك بووه .

� ساڵی 1977 بڕوانامه ی )لیسانس(

ی له بواری یاسا له كۆلێژی پۆلیس

به ده ستهێناوه .

� ساڵی 1992 بڕوانامه ی دكتۆرای

له زانكۆی عه ین شه مس به ده ست

هێناوه .

� سه رۆكی به شی یاسای گشتییه له

زانكۆی حه لوان.

� به ڕێوه به ری سه نته ری راوێژە

یاساییه كان و راهێنانی پیشه یی

یاساییه له زانكۆی ناوبراو.

� زیاتر له 14 كتێب و توێژینه وه ی له

بواره كانی یاسادا باڵوكردۆته وه .

� له كاتی شۆڕشدا یه كێك بووه له و

پارێزه رانه ی كاریان بۆ ئاشكراكردنی

سامانی به رپرسانی رژێمی پێشووی

میرس له واڵتانی ده ره وه و هه روه ها

بۆ گێڕانه وه ی مافی خه ڵكی كردووه .

� مامۆستای یاسای ده ستووریی و

ئه ندامی كۆمه ڵه ی نووسینه وه ی

ده ستووری نوێی میرسه . هاوكات

سه رۆكی لیژنه ی )سیستمی

فه رمانڕە وایی( ئه و ده ستووره شه .

بوو پڕ ئه ویش كه فرۆشت، كه م زۆر موباره ك حوسنی گ��ه وره ، گه نده ڵیی له كه رتی تێكدا، میرسدا له شتێكی هه موو فێربوون و ته ندروستی و ئابووری خراپ

كرد، هیچ شتێك نه مابوو تێكی نه دات.به به راوردكردنی واقیعی نوێی میرس زۆر ساڵه )30( و خراپ ساڵه )60( به و هه رچۆنێك نوێ واقیعی دوایی، خراپه ی هه قیقه ت به ده بێت. باشرت هه ر بێت ئه وه ی به هۆی رابورد، ماوه یه ی ئه م بۆ زیاتر مانگێك چه ند و كه مه ماوه یه كی ناتوانرێت سه ریدا، به نه كردووه تێپه ڕی نوێ ف��ه رم��ان��ڕە وای��ی سیستمی ئ��ه دای ناشتوانرێت هه روه ها هه ڵبسه نگێرنێت، ئێستا بنوورسێت، بۆ ده ستكه وتی ئێستا قۆناغه ئه م بۆ هه ڵسه نگاندن ناتوانرێت بێت هه رچۆنێك ب��ه اڵم بكرێت، نوێیه باشرت به ره و كه ده كه ین ئه وه پێشبینی كرێگرته یی له خاڵییه چونكه بچێت، به رچاوڕوونی هه روه ها گه نده ڵی، و ئامانجه كان، ب��ه ره و رۆش��ن بۆ تێدایه پێموایه هه ڵسه نگاندنی ئه م قۆناغه نوێیه

پێویستی به هه ندێك كات هه یه .ئه ندامی به ڕێزتان به وپێیه ی به یان: نوێی ده ستووری نووسینه وه ی كۆمه ڵه ی میرسن، ده كرێت پێامن بڵێن ئه و پرۆسه یه هه روه ها گه يشتووه ؟ قۆناغێك چ به سیمه تانه و گۆڕانكاریی ئه و دیارترینی نوێیه یان ره ش��ن��ووس��ه ئ��ه م ك��ه چین

پێده نارسێته وه ؟ئ��ه گ��ه ر مب��ان��ه وێ قسه ج��ری��ل: میرس ده ستووریی ئه زموونی له سه ر واڵته ئه م كه بڵێین ده توانین بكه ین، به خۆیه وه هه قیقی ده ستوورێكی هیچ ساڵی ده ستووره كه ی له جگه نه بینیوه ، )1923(، ده ستووره كانی )1952(، )1956(، ده ستووری ته نانه ت ،)1964( ،)1958(خراپ زۆر ده ستووری )1971(یش ساڵی فه رمانڕە وایی بوون، هه موویان سیستمی تاكڕە وییان به رجه سته ده كرد، له به ر ئه وه ناكرێت پرۆژە ی ده ستووری نوێ به راورد ده توانین به ڵكو ده ستوورانه ، به و بكه ین ساڵی ده ستووری به بكه ین ب��ه راوردی بوو باش ده ستوورێكی چونكه ،)1923(په رله مانیی سیستمی و خۆی كاتی بۆ

دووره وه له ته نها ئێمه ب��ه ی��ان: و ش��ۆڕش��ه ك��ه ی و میرس ده نگوباسی بارودۆخی نوێی ئه و واڵته ده زانین. ئێوه وه كو كه سایه تییه كی زانستی و له هه مان نووسینه وه ی ئه ندامی كۆمه ڵه ی كاتیشدا نوێی واقیعی ده ك��رێ��ت ده س��ت��وور، به به راورد به بكه ن پێناسه بۆ میرسمان

واقیعی ڕابردووی؟كۆنی واقیعی راستیدا له جریل: بۆ واته ،1952 ساڵی به ده گاته وه میرس ده گه ڕێته وه ، ڕابردوو ساڵی 60 نزیكه ی كۆنرتۆڵی ل��ه بریتبوو دیمه نه كه ش عه سكه ر به سه ر ژیانی سیاسیی میرسه وه ، عه بدولنارسه وه جه مال له كۆنرتۆڵه ئه م ب���ه رده وام ب��وو تا ئ��ه ن��وه ر س���ادات، له

ساداتیشه وه بۆ حوسنی موباره ك.هه ڵه گه وره كانی جه مال عه بدولنارس وه كو كاره ساتی چه ندین مایه ی بوونه ساڵی شكسته كه ی له )سینا( داگیركرانی پێوه ی میرس هه نووكه ش تا كه ،1967ڕێوشوێنه ئ��ه و پاشانیش ده ناڵێنێت. مایه ی بوونه به ر، گرتنیه ئابوورییانه ی له پیشه سازی و كشتوكاڵ وێرانبوونی هات، سادات ئه نوه ر ئه و دوای میرسدا. كه نزیكه ی 11 ساڵ فه رمانڕە وایی میرسی كرد، ئه و گرنگی به پرۆسه ی ئاشتی له گه ڵ )سینا( له ده ركردنی جوله كه و ئیرسائیل ده دا، به هه موو توانایه وه به ره و ئه م كاره

چوو.دوای ئه ویش حوسنی موباره ك هات، كه 30 ساڵ فه رمانڕە اویی كرد، له راستیدا نه ده دا شتێك هیچ به گرنگی موباره ك نه بێت، بنه ماڵه كه ی و خۆی له جگه خزمه تكارێكی كردبووه خۆی هه روه ها و ئیرسائیلی سیاسه تی گ��وێ��ڕای��ه ڵ��ی باوه ڕی موباره ك میرسدا. له ئه مریكایی و ئه مریكا بۆ ملكه چییه ی ئه و واب��وو و رژێمه كه ی مانه وه ی كلیلی ئیرسائیل ده بێت رژێمه كه ی میراتگرتنی پاشانیش

له الیه ن كوڕە كه یه وه له دوای خۆی.خۆماڵیكردنانه ی ئه و راستیدا له ج���ه م���ال ع��ه ب��دول��ن��ارس ك���ردن���ی بۆ خاوه ندارێتی و گۆڕینیان بۆ خاوه ندارێتی ئه و هه موو موباره ك حوسنی گشتی، پاره یه كی به خه ڵكی ماڵه ی و موڵك

بڕیار دابوو، به اڵم ئه وه ی هه بوو له ڕووی دادگه ریی كۆمه اڵیه تییه وه، ده ستوورێكی هه موو سیمه تی ئه وه به اڵم بوو، هه ژار واڵته ته نانه ت بوو، واڵت��ان ده ستووری ئه وكات چونكه پێشكه وتووه كانیش، به كاری ده وڵه ت دادگه ریی كۆمه اڵیه تی

خۆی نه ده زانی.كه )2012( ده ستووری ره شنووسی ئێستا كاری له سه ر ده كه ین، گرنگی زۆری سووره زۆر و دیموكراسیه ت به داوه دیكتاتۆریه ت، ن��ه گ��ه ڕان��ه وه ی له سه ر داوه ، كۆمه اڵیه تی دادگه ریی به گرنگی توێژە و چین ب��ه گرنگی ه��ه روه ه��ا الوازه كانی كۆمه ڵگه داوه ، وه ك ئافره تان، بێكاران تایبه ته كان، پێداویستییه خاوه ن ده ستوورییه دا پ��رۆژە له م مندااڵن. و سیستمی سیاسی له سه ر بنه مای سیستمی هه نووكه ئه وه ی یان دانراوه ، فه ره نسی كه تێكه اڵو، سیستمی ده وترێت پێی ده سه اڵتی جێبه جێكردن له نێوان سه رۆك داب��ه ش حكومه تدا سه رۆكی و كۆمار ده كات. سه رۆك كۆمار له الیه ن خه ڵكه وه حكومه تیش سه رۆكی هه ڵده بژێردرێت، شه رعیه تی خۆی له زۆرینه ی په رله مانه وه ب��ه رده م له ئێمه كه واته وه رده گ��رێ��ت، ناتوانێت دوو هێزی هاوتاداین، الیه كیان به سه ر ئه ویرتیاندا زاڵ بێت، ده ستووریش ده دات، هه ریه كێكیان به ده س���ه اڵت ده كات. موماره سه ی تر ئه وی به بێ كه به رپرسه هه یه حكومه تێكامن كه وابێ سه رۆكێكیشامن په رله ماندا، به رده م له هه یه ماوه كه ی 4 ساڵه و ته نها ده توانێت خۆی یه كه م خولی دوای له تر جارێكی ده توانێت ساڵ 8 تا واته بپاڵێوێته وه ، سیاسییشه وه ڕووی له بێت، س��ه رۆك ئه وه مان هه رچه ند نابێت، به رپرسیار ده كرێت تاوانانه ی ئه و بۆ كردووه زیاد سه رۆك كۆماریان له سه ر دادگایی بكرێت، تاوانی مه زن(، )ناپاكیی تاوانی له جگه پێشێلكردنی ده ستووریشامن زیاد كرووه ، كه ئه مه به پێی ده ستووری ئه ڵامنی تاوانه .هه روه ها به شێكامن زیاد كردووه به ناوی به شی ده سته سه ربه خۆكان، ده سته له و نوێیه فیكره یه كی سه ربه خۆكان گیراوه ، له به رچاو عێراقیشدا ده ستووری ئه و به پێی كه ه��ه ن ده سته هه ندێك ده ده ن، ئه نجامی كۆمه ڵگه دا له كاره ی ناكرێت سه ر به یه كێك له ده سه اڵته كانی بانكی وه ك��و منوونه بۆ ب��ن، ده وڵ��ه ت چاودێری، ده زگای هه ندێك و ناوه ندی دانراون سه ربه خۆ ده سته ی به هه ربۆیه تا كاره كانیان به جوانرتین شێوه ڕابپه ڕێنن.ه��ه م��وو ئ��ه م��ان��ه ت���ه واوب���وون و

داڕشتنی ك��راون��ه ت��ه وه . م��وراج��ه ع��ه ش ب��ووه ، ت��ه واو ده س��ت��ووره ئ��ه م یه كه می لیژنه ی الی��ه ن له پێداچوونه وه ی پاش لیژنه ی الی بۆ ده چێته وه جۆرییه وه ، ده ستكارییكردنه وه ، پ��اش داڕش���ن، ده نگدان بۆ كۆمه ڵه كه به رده م ده خرێته

له سه ری.ژم��اره ی ئ��اگ��اداری��ن وه ك ب��ه ی��ان: 100 ئێوه كۆمه ڵه یه ی ئه و ئه ندامانی پێكهاته هه موو نوێنه ری له و ئه ندامه پێكهاتووه .. جیاجیاكان بیروڕا و ئاین و ده ستووره كه ره شنووسی ته واوبوونی پێكهاتانه ئه و هه موو كه وای��ه مانای

ره زامه ندن له سه ری؟جریل: هه ندێك ڕاجیایی كه م هه یه كه په یوه ندییان به چه ند ده قێكه وه هه یه ، سه له فی ن��ووری حزبی ئ��ه وه ی وه ك��و تایبه تیش )به ئه زهه ر پێویسته ده ڵێت ده س��ت��ه ی گ���ه وره زان��ای��ان��ی ئ��ه زه��ه ر( هه موو له ده وڵ��ه ت مه رجه عی بكرێته شه ریعه تی به په یوه ست كاروباره كانی له سه ر ئیعرتازیان هه موان ئیسالمییه وه ، ئیخوان نازانم ب��ه اڵم هه یه ، ده ق��ه ئه م هێشتا چونكه نا، یان له گه ڵیه تی ڕایان ڕوون له وباره یه وه خۆیان هه ڵوێستی شتی زۆر له ه��ه روه ه��ا ن��ه ك��ردۆت��ه وه .

زیادكردنی داوای نوور حزبی تریشدا ده سته واژە كانی »به وشێوه یه ی پێچه وانه ی »به و و نه بێت« شه ریعه ت فه رمانه كانی شێوه یه ی له گه ڵ فه رمانه كانی شه ریعه تدا ئێمه كاتێكدا له ده ك��ات. دێته وه ، یه ك له ده ستووردا مادده ی دوومان هه یه كه ئیسالمی شه ریعه تی بنه ماكانی ده ڵێت له به ر یاسادانن، سه ره كیی سه رچاوه ی تر جارێكی ناكات به وه پێویست ئه وه ئه م زاراوانه دووباره ببنه وه ، چونكه كاتێك سه رچاوه ی ده بنه شه ریعه ت بنه ماكانی ده سه اڵتی ئ��ه وه یاسادانان، سه ره كیی هه روه ها ده ك��ات، مولزه م یاسادانان له ده ستوورییش، یاسادانه ری خ��ودی مولزه م ده ستووردا به شه كانی هه موو ده كات، پاشانیش ده سه اڵتی جێبه جێكردن له سه ر هه موو ئاسته كان مولزه م ده كات، به پێویست مه سه له كه ئ��ه وه له به ر ده سته واژانه ئ��ه و دووب��اره ك��ردن��ه وه ی

ناكات.به عه ملانییه كان، و قیبتی به یان: مه ترسییان هیچ نوێنه ره كانیان، تایبه ت

به رانبه ر به و پرۆژە ده ستوورییه نییه ؟وت، به ڕێزتانم به هه روه ك جریل: هه ڵویستی كردمن، پێشرت قسانه ی ئه و ه���ه روای منیش لیراڵه كانن، ح��زب��ه

به و پێویست مه سه له كه كه ده بینم ده ستووردا، له ناكات دووباره كردنه وانه تاكه بكرێته ئه زهه ر ناكات پێویستیش هه یه زۆری زان���ای میرس م��ه رج��ه ع، جیاجیاكانی ب��واره له پسپۆڕییان كه نه مان ئێستاش تا هه یه ، شه ریعه تدا جه ماعه و سوننه ئه هلی كه بیستووه تاكه مه رجه عێكی هه بێت، ئێمه ش نایه ین یه ك مه رجه عیه ت له دوای )1400( ساڵ ئیسالمیی دیاری ئیسالم و شه ریعه تی بۆ جێگه ی شێوه یه ك هیچ به ئه مه بكه ین، ڕای به پێویستی بابه ته كه نییه ، قبوڵ زانایانی پسپۆڕە ، كاره كه به ته نها دانابڕین كه زانایاندا، كه می ژماره یه كی به سه ر مسوڵامن( زانایانی گه وره )ده سته ی به

نارساون.به یان: دوای چه ند مانگێكی كه م له له ئیسالمییه كان حوكمڕانیی ئه زموونی واڵته ئه و لیراڵه كانی و عه ملانیی میرس، و گومان چه ندین ده ره وه ش ئه وانه ی و نوێیه وه ئه زموونه ئه و باره ی له ڕە خنه ده ورووژێنن... به ڕای ئێوه ئه م ره خنه و

گومانانه له جێگه ی خۆیاندان؟به نه خێر، راس��ت��ی��دا ل��ه ج��ری��ل: داخێكی زۆره وه ، ئێستا و له دوای شۆڕش، خه مێكی هیچ میرس لیراڵه كانی پارته

هیواخوازم‌رۆڵی‌سه‌له‌فییه‌كانته‌نها‌له‌‌بانگه‌وازدا‌كورت‌هه‌ڵبێت‌

و‌له‌‌سیاسه‌ت‌دووربكه‌ونه‌وه‌

ئه وه ی سه رۆك كۆمار كردی له دوورخستنه وه ی سه ركرده كانی ئه نجومه نی بااڵی هێزه چه كداره كان، بۆ ماوه ی 60 ساڵی تر میسری له حوكمی عه سكه ر رزگار كرد

birura_bayan@yahoo.com ژماره )5(، سێشه ممه 2012/10/9، ساڵی یەکەم

14

لە کاىت تاووتوێى پرسیارەکاندا. فۆتۆگراف: گۆران عوسامن

تا هه نووكه ش قسه وباس له شۆڕشه كه ی 1/25ی میسر و ده رهاویشته كانی له ناو ئێمه دا دێن و ده چن، به وپێیه ی ئه و واڵته قورسایی و كاریگه ریی هه میشه یی خۆی له سه ر ناوچه كه هه یه ، ئه وا قۆناغی نوێی میسر، بۆ داهاتووش كاریگه ریی خۆی له سه ر ڕە وتی رووداوه كان و ته نانه ت پێگه ی ئیسالمییه كانیش داده نێت، كه ڕە نگه مۆدیلێكی تری فه رمانڕە وایی ئیسالمیی بێت له دوای هه ردوو مۆدیلی شۆڕشی ئیسالمیی ئێران و ئه زموونی پارتی داد و گه شه ی توركیا. بۆ له نزیكه وه به پێویستیزانی گفتوگۆیه ك )به یان( ئه و واڵته ، نوێی بارودۆخی له ئاگاداربوون له گه ڵ دكتۆر موحه ممه د جه مال جبریل، پسپۆڕی یاسای ده ستووریی و ئه ندامی كۆمه ڵه ی نووسینه وه ی ده ستووری میسر، ساز بكات، كه به سه ردانێكی چه ند

ڕۆژە له شاری سلێمانی بوو.

گفتوگۆ: هاوژین عومه ر

گفتوگۆ

له دوای شۆڕشه وه ، پارته لیبراڵه كانی میسر هیچ خه مێكی تریان نییه دژایه تییكردنی ئیسالمییه كان نه بێتدكتۆر موحه ممه د جه مال جریل، ئه ندامی كۆمه ڵه ی نووسینه وه ی ده ستووری میرس بۆ )بەیان(

www.bayanpress.netwww.facebook.com/bayanpres

www.twitter/bayan2press

Tuesday, No, 05First Year, Oct 9, 2012

political general Newspaper

ئاشتیی كۆمه اڵیه تی به نده به پاراستنی پیرۆزییه كانه وه

تایبه مته ندییه كانی له هه ندێ پێویسته بژین، یه كه وه به ئه وه ی بۆ مرۆڤه كان یه كرتی بپارێزن و واز له هه ندێ له مافه كانی خۆیان بهێنن، به مجۆره نه بێت، دوو كه س له م جیهانه به یه كه وه هه ڵناكه ن، چونكه هه ركه سێك داواكاری و بیروڕا و ئازادیی خۆی هه یه ، ئه گه ر هه ریه كه مان به ته نها بین، ئه وا ئازادین له وه ی چی بڵێین و چی بكه ین و چۆن ره فتار بكه ین، به اڵم ئه گه ر بووینه دوو كه س یان زیاتر، ئه وا بۆ ئه وه ی بتوانین به یه كه وه مبێنینه وه ، هیچ ڕێگایه كی ترمان له به رده مدا نییه جگه له ره چاوكردنی یه كرتی.

ئه گه ر له م ده روازه یه وه بڕوانینه پرۆژە یاسای پاراستنی پیرۆزییه ئاینییه كان، كه له به رده م ئه ندامانی په رله مانی كوردستاندایە بۆ گفتوگۆكردن له سه ری و په سه ندكردنی، ئاشتیی و پێكه وه ژیان خزمه ت له یاسایه پ��رۆژە ئه و كه ده رده ك��ه وێ��ت بۆمان ئاینییه كانیش به ڕوونی ده بێ دیاری بكرێن، كه بریتین له كۆمه اڵیه تیدایه ، پیرۆزییه

)خودا و پێغه مبه ره كانی و كتێبه كانی(، پێویست ناكات هیچی تری پێوه بلكێرنێت.له و سااڵنه ی رابردوودا و له زۆر واڵتی دونیا كێشه ی گه وره ڕوویاندا و ئاژاوه و له چه ند شوێنێك سه ریان هه ڵدا، ده مارگیر و نه ژادپه رست گرووپی و دووبه ره كی هه رێمی له ئاینزایه ك، یان میلله تێك، پیرۆزییه كانی سه ر هێرشكردنه ئه نجامی له كوردستانیش چه ند هه وڵێك دران بۆ دروستكردنی ئه و جۆره نائارامییه به هۆی نووسین و باڵوكردنه وه ی چه ند به رهه مێكی ئه ده بی و نووسینی چه ند نووسه رێكه وه ، كه تیایاندا هه ستی بڕوادارانه ی خه ڵك بریندار كرابوو، ئه و سێ پیرۆزییه مه زنه ی باسامن كردن، سووكایه تییان به رامبه ر كرابوو، بۆ ئه وه ی بارێكی نائارام له هه رێم بێته ئاراوه و ئه وانه ی

له پشت ئه و دیارده یه شن، ئه وكات بتوانن له ئاوی لێڵدا راو بكه ن.یاسایه پرۆژە ئه م كه ئه وه بن ئاگاداری الیه كیش هه موو پێویسته بێگومان نه كرێته پاساوێك بۆ فراوانكردنی بازنه ی پیرۆزییه كان، به جۆرێك كه كه سه كانی تری زیندوو، یان مردووش بگرێته وه ، یان بكرێته پاساوێك به ده ستی ده سه اڵتدارانه وه بۆ كپكردنه وه ی بیروڕای ئازاد و باس و لێكۆلینه وه زانستی و ئه كادیمییه كان، كه دووربن له سووكایه تیكردن و بێڕێزی به رامبه ر به ئه و پیرۆزییانه ، پێویست ناكات ڕۆشنبیر و چاالكوانانی مه ده نی هه ست به نیگه رانی بكه ن له به رامبه ر ئه م یاسایه دا، چونكه له

كۆتاییدا سه قامگیری و پێكه وه ژیانی كۆمه ڵگا ده پارێزێت.

پارێزه ر: زانا رۆستاییRostay69@yahoo.com

Reklam