8/9/2019 "Beni Bu Dardan karn" - Hakk Ycel

1/5

- Beni Bu Dardan karn! -

Hakk Ycel.

Yayn hayatna Ocak 2007de balayan yeni Kitap Dergisi Meselenin ilk saysnda, Orhan

Pamukun yazarlk anlay ve tavr zerine, kr Argn imzal Beyhude Hzn, Biare

Mekankoli balkl o nefis yazy okurken, bir kez daha ayrdna vardm..Artk ok sk

sorulan ve sz konusu yaz balamnda da yeniden gndeme getirilen romann lp

lmedii sorusuna Kunderann verdii yant sanrm, bugn itibaryla iinde yaadmz

dnyann zel olarak edebiyat, genel olarak ise yaamn btn alanlarndaki sarsc etkilerini

ve sonularn ifade ediyor olmas asndan nemli..Kunderann bir bakma romann

ldn onaylayan -ama aslnda yazar iln ettii bu lm ferman ile romann tmden yok

olduunu deil, modern an romannn (ve modern an kendisinin) artk hkmn

yitirdiini ve imdiki dnemde btn boyutlaryla bir bakalama/farkllama gsterdiini,

yani bir yeniden dou srecine girdiini ima etmektedir- yant yle: Roman gcnn

sonuna ulat iin deil, artk kendisinin olmayan bir dnyada bulunduu iin

lyor..Kaybolmuyor; tarihin dna dyor yavaa, fark edilmeden ve hi kimseyi

etkilemeden lyor..

Bu konuda romann ya da edebiyatn kbeti konusunda- bir genelleme yaplamayacak

olsa da, iinde yaadmz dneme ait arpc gelimelerin ve buna bal dnmleri

hazrlayan koullarn ortaya yeni bir durum kard da aikr..Lyotardn postmodern

durum diye nitelendirdii ve hayatn her alannda yansmalarn bulan olaanst bir

yaamn sz konusu olduu bu sre, ayn zamanda gemile bugn arasnda, grltl bir

krlma andr da..ok genel bir ifadeyle Modern an sonu ve Modern Sonras an

balangcn ifade eden bu krlma an, temel parametrelerin ve paradigmalarn sarsld ve

deimeye yz tuttuu bir zaman araldr ayn zamanda.. Ve tam da burada modernizmin

otoriter anlay iinde sistematize ettii, snrlarn belirledii ve kurallarn koyduu,

btncl (homojen) ve hiyerarik bir mahiyet tayan dorular; yaanan bu sarsntlar ve

deiimler sonucu, snrlarnn siliklemeye, kurallarnn esnemeye, btncl olann

paralanmaya ve hiyerarinin de dalmaya balad ve mutlak olann grece olanla yer

deitirmesiyle kendi yanlsamasn da iinde tad oklu bir mahiyet kazanr..stelik

deien sadece hayatmza yn ve anlam veren dorular deildir, bizatihi gereklik vehakikat ve bizim onlara dair alg ve anlam dnyalarmz da bu byk krlmann yaratt

8/9/2019 "Beni Bu Dardan karn" - Hakk Ycel

2/5

ykntnn altndadr ve bir kez daha yolunu aramaktadr..Yani son kertede tkenen ya da

arada kalan- ve tkenirken de yeniden domak iin deien/dnen modern insan ve onun

yazlan ve anlatlan hikyesidir.. Bir bakma postmodernizmin ncs olarak kabul edilen ve

perspektivizm anlayyla gerekliin sadece yorumlarmzdan ibaret olduunu syleyen

Nietzschenin doru, dorularn yanlsama olduunu unutanlarn yanlsamasdr szlerinin

adeta karlk bulduu bir dnemdir bu..

Eer byle bir sre sz konusu ise, bundan en ok etkilenecek olan alanlardan birisinin

de, en temel varolma nedeni yaam dnyamza srekli bir k tutmak, kendi

varoluumuzun ve iinde yaadmz dnyann btn boyutlaryla farkna varmamza, onu

hissetmemize va anlamlandrmamza yardmc olan edebiyat ve roman olaca da

kesindir..Nitekim roman sanat ve romann tarihi geliimi de bandan bugne bu srecin

belirledii deiim/dnm servenini aklkla ortaya koyar..Bu balamda Trk

Romannda Postmodernist Almlar kitabn yazan ve bu eserinde geleneksel-gereki

edebiyattan, modernizme ve oradan da postmodernizme uzanan yoldaki estetik deiimin

grafiini sergilemeyi hedefleyen Yldz Ecevitin yazdklar aydnlatcdr. Y.Ecevit, sz

konusu almasnda geleneksel-gereki edebiyatn, d dnyay bire-bir yanstmaya ynelik

estetik anlaynn, 20.nci yzyl balarnda ortaya kan modernist edebiyat rnlerinde

kktenci bir biimde deiime uradn yazar. Bu dnemde modernist estetik anlaynn,

yanstmac/mimetik eilimi ve etik/ideolojik/psikolojik amalara ynelik katharsisci bak

asnn geride kaldn, reel gerek in artk edebiyatn belirleyici unsuru olmaktan

ktn ve yazarn bakn somuttan soyuta, dtan ie ynlendirmeye balayarak, i

dnyann dlerini/zlemlerini/ kargasn ve bilin d labirentlerini kurgu dzlemine

tamann, soyutu somutlatrmann, onu biimlendirmenin yollarn aradnn altn izer.

Bir baka ifadeyle geleneksel estetiin odanda yer alan, konu yklemeye ynelik

eilimin artk biimi ne karan, konudan/ierikten biime doru yol alan bir gelime

yaanr. zellikle 20.nci yzyln ikinci yarsnda edebiyatn ve edebiyat iinde romann bu

karmak servenin vazgeilmez malzemesi insan da; kendini duygu/dnce/eylem toplam

olarak ifade eden ve anlam kazanan somut varlndan, giderek dilden ibaret hale gelen ve

postmodern edebiyatn ncs (kabul edilen) Beckettin, on(lar)a, szckten adam

anlamnda, homo logos dedii bir karaktere brnmeye balar..

Beenelim ya da beenmeyelim yeni bir edebi kulvar olarak postmodern edebiyat (veroman) da burada hayat bulur..Modernden postmoderne geiin bir i patlama olarak

8/9/2019 "Beni Bu Dardan karn" - Hakk Ycel

3/5

yaand, kr Argnn ifadesiyle moderni etik, estetik ve siyasal boyutlaryla bambaka

koordinatlara savuran bir infilktr bu ve kendine yeni imknlar ve alanlar yaratr..O kadar ki

bu patlamayla birlikte modern dneme ait (btncl) her ey dalr ve adeta btn snrlar

silinir; zamann izgisel ak bozulur, i ve d dnya arasndaki duvarlar ortadan

kalkar..Giderek paralanmann her dzlemde bir oulculuk,yan yanalk, i ielik, kar

karyalk biiminde ve hibir hiyerari tanmakszn yer al bu dnemin dikkat ekici

zelliidir ve bu durum Derridada kartlklarn kargaasndan doan zmszlk

anlamnda kulland aporia kavram ile karlk bulur.. Byle olunca bu tabloyu

karlayacak ve onu yeniden kurgulayacak olan roman da kanlmaz olarak deiir..Bu

deiiklik kurgudan, dile; biimden uslba; yapdan ze kadar yaylr ve deneysel yaz(n)

zenginlikleri biiminde tezahr eder..

Sevgili Cengiz Erdemin daha henz piyasaya km olan Beni Bu Dardan karn!

kitab, isminden balayarak tam da bu srece denk den ve onu karlayan zgn bir

alma..Kitabnn nsznde Nietzscheye, giri blmnde ise Foucaultya (Foucaultun

Panopticonuna; -panopticonun ne olduu kitapta anlatlr-) yapt zel vurgularla bir

bakma temel referanslarn ve hareket noktalarn da aklam olan Erdem, bu vesileyle daha

bandan dille, dilin ok katmanll ve ok anlamllyla (kanmca Nietzsche vurgusu

ncelikle bunu ima eder) ve giderek zne olma zelliini kaybeden, otorite-iktidar tarafndan

srekli gzetlenerek ve denetlenerek nesneleen insanla (Foucault vurgusu da bunu ima eder)

ve onun arada kalmlyla cebelleeceini ve bu arada kalmlarn hikyesini yazacan

ortaya koyar....

Sadece bu da deil..Dnyann anlatlamayan dzensizlii ve hayatn anlalamayan

raslantsall karsnda, dilin anlam aktarmada ve iletiim kurmada yetersiz kald noktada,

yaplan tm eylemlerin sadece lm sreci diye nitelendirilen yaam geirmede insanlara

yardmc olan birer oyundan ibaret olmasna beni bu dardan karn diyerek isyan eden bu

kitap insann evrendeki yalnzln ve birbirinden kopan, uzaklaan insanlarn bu yalnzl

paylamada ne denli zorlandklarn konu alyor satrlarnda geen oyun tanmlamas tam

da postmodern edebiyat (roman) ayrmnn son kertede edebiyat (roman) bir oyun olarak

gren anlayn ifade etmesi asndan da Erdemin yerini belirler.. Y.Ecevite gre zne-

nesne, i dnya-reel yaam, kurmaca-gereklik kartlklarnn birbirine kart ya da ayn

anda yaand, oulcu (pluralist) ve ezamanl (simultaneus) bir gereklik anlaynyanstan ve bu balamda metnin yeniden ve yeniden retilmesini salayan ve edebiyat bir

8/9/2019 "Beni Bu Dardan karn" - Hakk Ycel

4/5

oyun olarak gren stkurmaca anlay ise Erdemin kitabn yazarken benimsedii bir

anlay olarak karmza kar..

Bu anlay Beni Bu Dardan karn! kitabnda panoptik hapishane modelinde bir

tmarhane, iindeki karakterler mahkmlar andran birer akl, ruh veya sinir hastas, kitab

oluturan anlatlar da birer hcre biiminde bir kurguya ve kurmacaya dnrken; her

hcrede farkl bir bilin oyunu(n) oynanyor olmas ve yine karakterlerin zihinlerinde vuku

bulan, i dnyalarnda sahnelenen bu oyunlar birletiren ey(in) de zaman ve mekn ve

btn bu olaylarn aslnda ayn anda ve ayn binada, ayn zaman ve uzamda gerekleiyor

olmalar tam da sz edilen ve postmodernist edebiyatta ne kan stkurmaca anlaynn

Cengiz Erdemde de kullanldnn iaretidir..

Ve nihayet (ironik) dilin snrlarnn zorland, stkurmaca metinlerde grld zere

hem metinleraras ilikilerin rneklendii ve hem de hikye iinde hikyenin yer ald

kitabnda Erdem dardan ieriye, ierden darya, dardan darya ve ierden ieriye gei

noktasnda konumlanm, daryla ierinin birbirine girdii, iindekilerle dndakilerin

rollerinin deitii bir kitap ve yaznn hayata, hayatn yazya nfuz ettii o krlma noktasn

kendine mesken tutmu bir yazma eyleminin sz konusu olduunu sylerken, aslnda her

durumda da arada kalmlarn hikyesini, kendisi arada kalan deil, bilinli olarak arada

durmay seen birisi olarak anlatr ve sonuta biz okuyucularna da kt(mz) bu isel

yolculuun zm sevgide bulan bir hikye olduunu hatrlatr..

Beni Bu Dardan karn! ilk kitap olarak Kbrsl Trk edebiyatnda zgn ve baarl

bir alma.. Okuyucuyla dinamik bir ilikiyi gerektiren, kendi iinde oalmaya ve

oaltlmaya uygun kurgu ve dil zellii tayan bu eser, sadece alc pozisyonunda olan

hazr okuyucudan ok, metine dorudan katlan ve bunu talep eden okuyucunun kitab

olacak gibi grnse de ilgiyi fazlasyla hak ediyor.. Akademik donanm, edebi zeks,

duyarll, estetik anlay ve yaratc tercihleriyle Cengiz Erdem, edebiyat dnyasnda gl

bir soluk olacaa benziyor..

Bu gen yazara dikkat...

http://panopticomania.wordpress.com/

http://panopticomania.wordpress.com/http://panopticomania.wordpress.com/

8/9/2019 "Beni Bu Dardan karn" - Hakk Ycel

5/5