Benzinli Motor

7/30/2019 Benzinli Motor

1/59

indekiler

indekilerBlm baln yazn (dzey 1) .............................................................................................. 1

Blm baln yazn (dzey 2) ............................................................................................. 2Blm baln yazn (dzey 3) ......................................................................................... 3

Blm baln yazn (dzey 1) .............................................................................................. 4Blm baln yazn (dzey 2) ............................................................................................. 5

Blm baln yazn (dzey 3) ......................................................................................... 6:

1 GR ................................................................................................................................. 42 MOTOR TASARIMI ......................................................................................................... 5

2.1 88 kW 5400 dev/dak iin silindir says ...................................................................... 5

2.2 D ve H deerlerinin bulunmas iin tablonun oluturulmas;...................................... 52.2.1 Ortalama Piston Hzna Gre Kontrol ( mc ) .......................................................... 7

2.2.2 Strok Hacmi Bana G Kontrol ( /e hP V ) ........................................................ 7

2.2.3 Ortalama Piston Hz ve Strok/ap Orann Alt ve st Snrlar Seilerek AnaBoyutlarn Hesaplanmas ................................................................................................... 7

2.2.4 Ortalama Efektif Basnca Gre Kontrol ( meP ) ..................................................... 9

2.2.5 2.2.5 Strok Hacmi Bana G Kontrol ( /e hP V ) ............................................... 9

2.2.6 Motor Gcne Gre Kontrol (Pe) ......................................................................... 9

3

TERMODNAMK HESAPLAMALAR......................................................................... 11

3.1 Gaz Sabiti ve zantropik Sabit ................................................................................... 113.2 Termik Verim ............................................................................................................ 113.3 Bir Silindirin Kurs Hacmi .......................................................................................... 113.4 Yanma Odas Hacmi.................................................................................................. 113.5 Ortalama Efektif Basn ............................................................................................ 113.6 Net .......................................................................................................................... 113.7 Sisteme Verilen Is..................................................................................................... 113.8 Dolgunun Ktlesi ....................................................................................................... 113.9 Sktrma Sonu Scakl .......................................................................................... 11

3.10 Sktrma Sonu Basnc ......................................................................................... 113.11 Yanma Sonu Scakl............................................................................................ 123.12 Yanma Sonu Basnc .............................................................................................. 123.13 Genileme Sonu Scakl ...................................................................................... 123.14 Genileme Sonu Basnc ........................................................................................ 123.15 ndiki Basn .......................................................................................................... 123.16 ndike G.............................................................................................................. 123.17 Piston Tepesine Etkiyen Max. G ........................................................................ 12

4 .MOTOR ANA PARALARININ BOYUTLANDIRILMASI ...................................... 13

4.1 Pistonun Boyutlandrlmas ....................................................................................... 134.1.1 Piston st ap Hesab ( Dp ) ............................................................................. 14


2/59

4.1.2 Piston Etek ap Hesab ( D2 ) ........................................................................... 144.1.3 Piston Boyu ( L ) ................................................................................................ 144.1.4 Piston Yz Et Kalnl ( h ) ............................................................................. 144.1.5 h kontrol : ......................................................................................................... 144.1.6 Piston Etek Uzunluu Hesab ( Ls ) .................................................................... 154.1.7 Ate Seti Ykseklii ........................................................................................... 154.1.8 1. Set Ykseklii ................................................................................................ 154.1.9 2.Set Ykseklii ................................................................................................. 154.1.10 1.Kompresyon Ykseklii.................................................................................. 154.1.11 2. Kompresyon Ykseklii................................................................................. 154.1.12 Ya Segman Yuva Ykseklii .......................................................................... 154.1.13 Pistonun Ktlesi ................................................................................................. 15

4.1.14 Piston Etei Et Kalnl ..................................................................................... 154.1.15 Pistonun Soutulup Soutulmamas Durumu .................................................... 16

4.1.16 Pistonun Asal Hz........................................................................................... 164.1.17 Piston Malzemesinin zellikleri Ve mal Yntemleri ....................................... 16

4.2 PERNONUN BOYUTLANDIRILMASI .................................................................. 174.2.1 Perno D ap Hesab ( da )............................................................................... 174.2.2 Perno ap Hesab ( di ) ................................................................................. 174.2.3 Perno Boyu Hesab ( Lp ) ................................................................................... 174.2.4 Perno Mesafesi Hesab ( Lp ) .............................................................................. 174.2.5 Perno Yuvalar Aras Mesafe Hesab ( a ).......................................................... 174.2.6 Perno le Biyel Arasndaki Ya Filminin Yrtlmamasna Gre Kontrol .......... 18

4.2.7 Pernonun D apnn Gaz Kuvvetlerine Gre Kontrol ................................... 184.2.8 Eilme Zorlanmasna Gre Kontrol ................................................................... 184.2.9 Perno Ktlesi ...................................................................................................... 18

4.2.10 Perno Malzemesi ................................................................................................ 19

4.3 SEGMANIN BOYUTLANDIRILMASI .................................................................. 19

4.3.1 Segman Says .................................................................................................... 204.3.2 Segmanlarn D Yarap .................................................................................. 204.3.3 1. Kompresyon Segman Ykseklii (h1) ........................................................... 204.3.4 2. Kompresyon Segman Ykseklii (h2) ........................................................... 204.3.5 Ya Segman Ykseklii (h3) ............................................................................. 204.3.6 Segmanlarn Radyal Kalnl (a)....................................................................... 204.3.7 Segmanlarn Az Akl ................................................................................. 204.3.8 Segmanlarn Yarap ..................................................................................... 204.3.9 Segmanlarn Ktlesi ........................................................................................... 204.3.10 Segman Malzemeleri .......................................................................................... 20

4.4 BYEL KOLUNUN BOYUTLANDIRILMASI ....................................................... 214.4.1 Biyel Boyunun Hesab ....................................................................................... 224.4.2 Biyel Kk Ba Hesab ................................................................................... 234.4.3 Biyel Byk Ba Hesab ................................................................................... 23

4.4.4 Biyel Ktlesi ....................................................................................................... 244.4.5 Biyel Boyutlar Kontrol.................................................................................... 24


3/59

4.4.6 Biyel Kk Ba Kontrol ................................................................................ 254.4.7 ekme Gerilmesi Hesab.................................................................................... 254.4.8 Eilme Gerilmesi Hesab ................................................................................... 254.4.9 ekme Zorlanmas Hesab ................................................................................. 254.4.10 Biyel Cvatas ..................................................................................................... 264.4.11 Biyel Malzemesi ................................................................................................. 26

4.5 KRANK MLNN BOYUTLANDIRILMASI......................................................... 274.5.1 Silindirler Aras Mesafe Hesab (Ls) .................................................................. 274.5.2 Krank Muylusu Uzunluu (Lk) .......................................................................... 274.5.3 Krank Muylusu ap (dk) ................................................................................... 274.5.4 Kelerdeki Gei Yaraplar () ...................................................................... 274.5.5 Krank Muylusu Kontrol ................................................................................... 28

4.5.6 Ana Yatak Uzunluu (La) ................................................................................... 284.5.7 Ana Yatak ap (da) ........................................................................................... 28

4.5.8 Ana Mildeki Kalnlk (f) .................................................................................... 284.5.9 Ana Yatak Kontrol ........................................................................................... 284.5.10 Krank Kollar...................................................................................................... 284.5.11 Krank Kollar Kalnl (ba)................................................................................ 284.5.12 2.5.12.Krank Kollar Genilii (b1) .................................................................... 294.5.13 KRANK MLNN EDEER GERLME KONTROL ................................ 294.5.14 Krank Mili Muylusundaki Eilme Momenti...................................................... 294.5.15 Dndrme Momenti ........................................................................................... 29

4.5.16 Oluan Kayma Gerilmesi ................................................................................... 29

4.5.17 E Deer Gerilme Hipotezine Gre Kontrol ...................................................... 304.5.18 Krank Mili Malzemesi ....................................................................................... 30

4.6 SUPAB TAHRK MEKANZMASININ BOYUTLANDIRILMASI ...................... 304.6.1 Supab ap (di) ............................................................................................... 314.6.2 Supab Yuvasnn D ap (dd) .......................................................................... 314.6.3 Supab Tijinin ap (ds) ....................................................................................... 314.6.4 Supab Tijinin Boyu (l) ........................................................................................ 31

4.6.5 Supab Yuva Bilezikleri Et Kalnl (db) ............................................................ 314.6.6 Supab Tablasnn ap (d1) ............................................................................ 314.6.7 Supab Tablasnn D ap (d2) .......................................................................... 324.6.8 Supab Oturma Yzeyi (b) .................................................................................. 32

4.6.9 Supab Tablasnn Kalnlklar (t1 , t2) ................................................................. 324.6.10 Supab Kalkma Miktar (HV) ............................................................................... 324.6.11 Supab Malzemesi ............................................................................................... 32

4.7 SUPAB YAYLARININ BOYUTLANDIRILMASI ................................................. 34

4.7.1 Subap Yay ap ( )syd ....................................................................................... 34

4.7.2 Maksimum-Minimum Yay Kuvveti max. min.( )F F ............................................ 34

4.7.3 Yay Teli ap ( )yd ............................................................................................ 34

4.7.4 Subap Yayndaki Maksimum Ksalma max( )f ................................................... 344.8 VOLAN HESABI ve BOYUTLANDIRILMASI ..................................................... 35


4/59

4.8.1 Volan Yarap ( )vr ............................................................................................. 36

4.8.2 Dzgnszlk Katsays ( )k .............................................................................. 36

4.8.3 ndike Tork Deiimi ( )indw ............................................................................. 36

4.8.4 Tork Deiimi ( )w ........................................................................................... 36

4.8.5 Jirasyon Yarap ( )ir ......................................................................................... 36

4.8.6 Volan Arl ( )G ............................................................................................ 37

4.8.7 Volan Dili Hesab ............................................................................................. 374.9 EKLER ...................................................................................................................... 38

5 K BOYUTLU ZMLER ............................................................................................ 436 KAYNAKLAR ................................................................................................................. 59

1 GRten yanmal motorlarn tasarmnda bugn gelinen noktada, artk ok nemli dizayn

deiiklikleri yapmak sz konusu deildir. Ancak, baz nemli iyiletirmeleryaplabilmektedir. Biz de bu almamzda, drt zamanl, 6 silindirli, 120,56 BG (88 kW),5400 devir/dakika dnme hznda bir motorunun ana paralarnn (piston, perno, segman,biyel, krank mili, supap yaylar ve subaplar, volan) boyutlarnn hesab ve bu paralarn katmodellerinin izimini yapacaz.Motor 6 silindirli olduundan sra tipi motor yerine boxermotor kullanlmtr. Motorun ana boyutlar olan silindir ap (D) ve strok (H), motorkarakteristikleri saptandktan sonra iki yntemle hesaplanr. Bunlardan birincisi; g (Pe),

motor devri (n) ve silindir says (z) deerleri biliniyorsa, bu deerlerden hareketle motorunana boyutlar olan silindir ap ve strok seilerek hesaplanr. kincisi ise, toplam strok hacmi(VH), motor devri (n), silindir says (z) deerleri biliniyorsa, yine bu deerlerden hareketlemotorun ana boyutlar olan silindir ap ve strok, karakteristikler seilerek hesaplanr. Biz bualmada birinci yntemi kullanacaz. Bulunan deerler, 10x10 bir matriste yerletirilerek

en uygun aralk belirlenecektir. Uygun aral seebilmek iin ortalama piston hz ( cm

) ve

strok hacmi bana g (P e /VH) gibi parametrelere gre kontrol yaplr. ten YanmalMotorlarn Yaps ve Tasarm kitabnn 17-18 sayfasndaki Tablo 1.4 ten YanmalMotorlarn Karakteristik Deerleri tablosundan, Avrupa Tipi, 4 zamanl, Benzinli Otomobil

Motorlar satrndan uygun deerler alnr. Bu deerler:

Ortalama Efektif Basn (Pme) : 6-10 barOrtalama Piston Hz (Cm) : 8-16 m/sStrok Hacminin Litresi Bana G (Pe/VH) : 25-50 kW/lStrok-ap Oran ( ) :0,65-1,1 (Benzin Motorlarnda)

Sktrma Oran ( ) :11


5/59

2 MOTOR TASARIMI2.1 88 kW 5400 dev/dak iin silindir saysPe=88 kW

n=5000 dev/dk iin z=46 olmaldr.Bu tasarmn ilk alma aamasnda yaplan denemeler sonucunda, silindir says 4seildiinde devir says max. deerde olsa dahi, silindir ap ve strok uzunluu, motorunyksek gc nedeniyle Tablo 1.4 (ten Yanmal Motorlarn Karakteristik Deerleri) dekisnrlar iersinde kalmadndan silindir says 6 seilmitir.

2.2 D ve H deerlerinin bulunmas iin tablonun oluturulmas;Belirlenen Motor Gc (Pe), Devir Says (n) ve Silindir Says (z) deerlerinden hareketle

motorun amacna uygun olarak alt ve st snrlar seilmi Ortalama Efektif Basn (Pme) veStrok/ap () oranna gre motorun ana boyutlar olan Silindir ap (D) ve Strok (H) aadakiformllerle hesaplanr ve kan sonular bir tablo haline getirilir.

Tablo oluturulurken = 0,65-1,1 deerleri arasnda, Pme=6-10 bar deerleri arasnda alnp10x10luk bir matris hazrlanmtr.

3

me

e

zP

P47,53

nD

[m], DH [m],

30

nHcm

[m/s]


6/59

Pme 0,65 0,7 0,75 0,8 0,85 0,9 0,95 1 1,05 1,1

Pme=6 bar

D(mm) 0,102 0,099 0,097 0,095 0,093 0,088 0,089 0,088 0,087 0,085

H(mm) 0,066 0,069 0,073 0,076 0,079 0,079 0,085 0,088 0,091 0,094

CM(m/s) 11,94 12,55 13,14 13,72 14,28 14,32 15,38 15,38 16,44 16,96

Pme=6,44 bar

D(mm) 0,099 0,097 0,095 0,093 0,091 0,089 0,087 0,086 0,084 0,083

H(mm) 0,064 0,068 0,071 0,074 0,077 0,08 0,083 0,086 0,084 0,092

CM(m/s) 11,66 12,25 12,83 13,4 13,95 14,49 15,02 15,55 16,09 16,57

Pme=6,89 bar

D(mm) 0,097 0,095 0,092 0,09 0,089 0,087 0,085 0,084 0,083 0,081

H(mm) 0,063 0,066 0,069 0,072 0,075 0,078 0,081 0,084 0,087 0,09

CM(m/s) 11,4 11,98 12,55 13,1 13,64 14,17 14,69 15,2 15,7 16,2

Pme=7,33 bar

D(mm) 0,095 0,093 0,091 0,089 0,087 0,085 0,084 0,082 0,081 0,08

H(mm) 0,062 0,065 0,068 0,071 0,074 0,077 0,079 0,082 0,085 0,088

CM(m/s) 11,17 11,74 12,29 12,83 13,36 13,88 14,39 14,89 15,38 15,87

Pme=7,78 bar

D(mm) 0,093 0,091 0,089 0,087 0,085 0,084 0,082 0,081 0,079 0,078

H(mm) 0,06 0,063 0,066 0,069 0,072 0,075 0,078 0,081 0,083 0,086

CM(m/s) 10,95 11,51 12,05 12,58 13,1 13,61 14,1 14,6 15,08 15,5

Pme=8,22bar

D(mm) 0,091 0,089 0,087 0,085 0,084 0,082 0,081 0,079 0,078 0,077

H(mm) 0,059 0,062 0,065 0,068 0,071 0,074 0,076 0,079 0,082 0,084

CM(m/s) 10,75 11,3 11,83 12,35 12,86 13,36 13,85 14,33 14,8 15,27

Pme=8,67 bar

D(mm) 0,09 0,088 0,086 0,084 0,082 0,081 0,079 0,078 0,076 0,075

H(mm) 0,058 0,061 0,064 0,067 0,07 0,072 0,075 0,078 0,08 0,083

CM(m/s) 10,56 11,1 11,62 12,13 12,63 13,12 13,6 11,08 14,54 15

Pme=9,11 bar

D(mm) 0,088 0,086 0,084 0,082 0,081 0,079 0,078 0,076 0,075 0,074

H(mm) 0,057 0,06 0,063 0,066 0,069 0,071 0,074 0,076 0,079 0,082

CM(m/s) 10,39 10,92 11,43 11,93 12,42 12,91 13,38 13,85 14,31 14,76

Pme=9,56 bar

D(mm) 0,087 0,085 0,083 0,081 0,079 0,078 0,077 0,075 0,074 0,073

H(mm) 0,056 0,059 0,062 0,065 0,067 0,07 0,073 0,075 0,078 0,081

CM(m/s) 10,22 10,74 11,25 11,74 12,23 12,7 13,17 13,63 14,08 14,52

Pme=10 bar

D(mm) 0,086 0,084 0,082 0,08 0,078 0,074 0,075 0,074 0,073 0,072

H(mm) 0,055 0,058 0,061 0,064 0,063 0,067 0,072 0,074 0,077 0,079

CM(m/s) 10,07 10,58 11,08 11,57 11,34 12,08 12,97 13,42 13,87 14,3

Tablo 1.1


7/59

2.2.1 Ortalama Piston Hzna Gre Kontrol ( mc )Her bir Strok/ap oran () ve Ortalama efektif basn (Pme) deerine gre hesaplanarakOrtalama piston hz (cm) iin bulunan deerler motorun karakteristiklerinde belirlediimizOrtalama Piston Hz (cm = 8 16 m/s) aralna uymayan matrisler: 1,9-1,10-1,9-2,10 ve

3,10 matrisleridir. Bu matrisler elenerek hesap tablosundan karlr.

2.2.2 Strok Hacmi Bana G Kontrol ( /e hP V )Tablo 1.1 de hesaplanan her bir aralk iin Strok Hacminin Litresi Bana G

(Pe/VH) kontrol aadaki formlle yaplacaktr. Hesaplanan her bir aralk iin bulunandeerlerle yeni bir tablo oluturulacak ve bu tabloda motor karakteristiklerinde belirlenenStrok Hacminin Litresi Bana G (Pe/VH) aralna uyumluluu aratrlacak.

Hz

cP

V

P mme

H

e

[kW/lt]

Tablo 1.2Tablo 1.2 de, Strok Hacminin Litresi Bana G (Pe/VH = 25 50 kW/lt) aralnatm deerler uyduundan Tablo 1.1 de bir eleme yaplamamaktadr.

2.2.3 Ortalama Piston Hz ve Strok/ap Orann Alt ve st Snrlar Seilerek AnaBoyutlarn Hesaplanmas

Belirlenen Motor Gc (Pe), Devir Says (n) ve Silindir Says (z) deerlerindenhareketle motorun amacna uygun olarak alt ve st snrlar seilmi Ortalama Piston Hz (cm)

ve Strok/ap () oranna gre motorun ana boyutlar olan Silindir ap (D) ve Strok (H)aadaki formllerle hesaplanr ve kan sonular bir tablo haline getirilir.

0,65 0,7 0,75 0,8 0,85 0,9 0,95 1 1,05 1,1

Pme=6 bar Pe/Vh 27,13 27,28 27 27,07 27,11 27,18 27,14 27,13

Pme=6,44 bar Pe/Vh 29,33 29 29,09 28,15 29,16 29,16 29,13 29,11

Pme=6,89 bar Pe/Vh 31,17 31,27 31,33 31,34 31,33 31,3 31,24 31,17 31,09

Pme=7,33 bar Pe/Vh 33,02 33,1 33,12 33,12 33,09 33,04 33,38 33,28 33,16 33,05

Pme=7,78 bar Pe/Vh 35,49 35,53 35,51 35,46 35,38 33,93 35,15 35,05 35,33 35,05

Pme=8,22 bar Pe/Vh 37,44 37,45 37,4 37,32 37,22 37,1 37,44 37,27 37,09 37,35

Pme=8,67 bar Pe/Vh 39,47 39,45 39,36 39,25 39,11 39,5 39,31 39,13 39,4 39,18

Pme=9,11 bar Pe/Vh 41,52 41,45 41,32 41,17 41 41,42 41,18 41,51 41,26 41

Pme=9,56 bar Pe/Vh 43,61 43,5 43,36 43,16 43,62 43,36 43,11 43,43 43,14 43,05

Pme=10 bar Pe/Vh 45,77 45,6 45,4 45,19 45 45,07 45,03 45,33 45,03


8/59

DH [m] ;

HD [m] 2

4

eme

PP kPa

DH z n i

Pme 0,65 0,7 0,75 0,8 0,85 0,9 0,95 1 1,05 1,1

Cm=8

H(mm) 0,044 0,044 0,044 0,044 0,044 0,044 0,044 0,044 0,044 0,044

D(mm) 0,067 0,062 0,058 0,055 0,051 0,048 0,046 0,044 0,041 0,040

Pme 20,400 24,500 28,050 31,200 36,270 40,900 44,500 48,700 56,130 58,900

Cm=8,88

H(mm) 0,049 0,049 0,049 0,049 0,049 0,049 0,049 0,049 0,049 0,049

D(mm) 0,075 0,070 0,065 0,061 0,057 0,054 0,051 0,049 0,046 0,044

Pme 15,060 17,290 20,050 22,700 26,070 29,050 32,570 35,290 40,040 43,760

Cm=9,78

H(mm) 0,054 0,054 0,054 0,054 0,054 0,054 0,054 0,054 0,054 0,054

D(mm) 0,083 0,077 0,072 0,067 0,063 0,060 0,056 0,054 0,051 0,049

Pme 11,160 12,960 14,830 17,120 19,370 21,350 24,510 26,360 29,560 32,020

Cm=10,66

H(mm) 0,059 0,059 0,059 0,059 0,059 0,059 0,059 0,059 0,059 0,059

D(mm) 0,091 0,084 0,078 0,073 0,069 0,065 0,062 0,059 0,056 0,053

Pme 8,490 9,970 11,560 13,200 14,780 16,650 18,300 20,210 22,400 25,050

Cm=11,55

H(mm) 0,064 0,064 0,064 0,064 0,064 0,064 0,064 0,064 0,064 0,064

D(mm) 0,098 0,910 0,085 0,080 0,075 0,071 0,067 0,064 0,061 0,058

Pme 6,750 7,830 8,970 10,130 11,530 12,860 14,450 15,830 17,430 19,280

Cm=12,43

H(mm) 0,069 0,069 0,069 0,069 0,069 0,069 0,069 0,069 0,069 0,069

D(mm) 0,106 0,098 0,092 0,086 0,081 0,076 0,072 0,069 0,065 0,062

Pme 5,350 6,260 7,110 8,135 9,171 10,417 11,607 12,638 14,242 15,653

Cm=13,32

H(mm) 0,074 0,074 0,074 0,074 0,074 0,074 0,074 0,074 0,074 0,074

D(mm) 0,113 0,105 0,098 0,092 0,087 0,082 0,077 0,074 0,070 0,067

Pme 4,394 5,089 5,842 6,628 7,412 8,344 9,463 10,240 11,450 12,490

Cm=14,21

H(mm) 0,078 0,078 0,078 0,078 0,078 0,078 0,078 0,078 0,078 0,078

D(mm) 0,120 0,111 0,104 0,098 0,091 0,086 0,082 0,078 0,074 0,070

Pme 3,690 4,320 4,920 5,540 6,420 7,190 7,916 8,749 9,720 10,863

Cm=15,1

H(mm) 0,084 0,084 0,084 0,084 0,084 0,084 0,084 0,084 0,084 0,084

D(mm) 0,129 0,120 0,112 0,105 0,098 0,093 0,088 0,084 0,080 0,076

Pme 2,970 3,432 3,940 4,483 5,146 5,714 6,382 7,005 7,723 8,557

Cm=16

H(mm) 0,088 0,088 0,088 0,088 0,088 0,088 0,088 0,088 0,088 0,088

D(mm) 0,135 0,125 0,117 0,110 0,103 0,097 0,092 0,088 0,083 0,080

Pme 2,588 3,019 3,446 3,899 4,447 5,014 5,574 6,092 6,848 7,372

Tablo 2.1


9/59

2.2.4 Ortalama Efektif Basnca Gre Kontrol ( meP )Her bir Strok/ap oran () ve Ortalama Piston Hz (cm) deerine gre hesaplanarak

Ortalama efektif basn (Pme) iin bulunan deerler, motorun karakteristiklerindebelirlediimiz Ortalama efektif basn (Pme= 610 bar) aral ile karlatrlarak uymayan

bu deerlerin bulunduu matrisler Tablo 2.1 den elenecektir. Bu matrisler tablo 2.1 de krmzile iaretlenmitir.

2.2.5 2.2.5 Strok Hacmi Bana G Kontrol ( /e hP V )Tablo 2.1 de hesaplanan ve Ortalama efektif basn (Pme) kontrolnde elenmeyen

matrisler iin Strok Hacminin Litresi Bana G (Pe/VH) kontrol aadaki formlleyaplacaktr. Elenmeyen her bir matris iin bulunan deerlerle yeni bir tablo oluturulacak ve

bu tabloda motor karakteristiklerinde belirlenen Strok Hacminin Litresi Bana G (Pe/VH)aralna uyumluluu aratrlacak.

Hz

cP

V

P mme

H

e

[kW/lt]

0,65 0,7 0,75 0,8 0,85 0,9 0,95 1 1,05 1,1

Cm=8 Pe/Vh

Cm=8,88 Pe/Vh

Cm=9,78 Pe/Vh

Cm=10,66 Pe/Vh 25,56 30,02

Cm=11,55 Pe/Vh 20,30 23,55 26,98Cm=12,43 Pe/Vh 16,06 18,79 21,34 24,42 27,53

Cm=13,32 Pe/Vh 13,18 15,27 17,53 19,88 22,24 25,03 28,39

Cm=14,21 Pe/Vh 11,20 13,12 14,93 16,82 19,49 21,83 24,03 26,56 29,51

Cm=15,1 Pe/Vh 8,89 10,28 11,80 13,43 15,41 17,11 20,46 20,98 23,14 25,63

Cm=16 Pe/Vh 7,84 9,14 10,44 11,81 13,47 15,19 16,89 18,46 20,75 22,34

Tablo 2.2

Krmz ile iaretlenen matrisler Pme=6-10 (bar) deerlerine uyduu iin elenmemitir. imdibu matrisler iin g kontrol yaplacaktr.

2.2.6 Motor Gcne Gre Kontrol (Pe)Eleme sonucu kalan matrislerin her biri aada verilen formlle hesaplanarak seilen

Motor Gc ( Pe = 88 kW) ne en yakn olan matristeki motorun ana boyutlar kabuledilecektir.


10/59

2

4 12000e me

D n zP P H i

[kW]

0,65 0,7 0,75 0,8 0,85 0,9 0,95 1 1,05 1,1Cm=8 Pe(kW)

Cm=8,88 Pe(kW)

Cm=9,78 Pe(kW)

Cm=10,66 Pe(kW) 87,92 87,95

Cm=11,55 Pe(kW) 87,93 87,95 87,96

Cm=12,43 Pe(kW) 87,94

Cm=13,32 Pe(kW) 87,95 87,96

Cm=14,21 Pe(kW) 87,92 87,93 87,92Cm=15,1 Pe(kW)

Cm=16 Pe(kW)

Tablo 2.3

MOTORUN ANA BOYUTLARI

D = 0,085 m = 85 mm

H = 0,064 m = 64 mm


11/59

3 TERMODNAMK HESAPLAMALAR3.1 Gaz Sabiti ve zantropik Sabit

1,0035 0,7165 0,287 / p vR c c kj kg

1,00351, 400

0,7165

p

v

ckc

3.2 Termik Verim1 1,4 1

1 11 1 0, 617 %61, 7

11t k

3.3 Bir Silindirin Kurs Hacmi32100

3506

t

h

VV cm

z

3.4 Yanma Odas Hacmi3350

351 11 1

hc

VV cm

3.5 Ortalama Efektif Basn

2 2

88900

0, 085 5400 10,064 64 4 60 2

eme

PP kPa

D H z n i

3.6 Net 6

900 350 10 0, 315net me hW P V kj

3.7 Sisteme Verilen Is23

0,3150,51

0,617

net

t

WQ kj

3.8 Dolgunun Ktlesi1 1 1

1

11012, 4

0,287 300

P V Vm gr

R T

3.9 Sktrma Sonu Scakl1 1,4 1

2 1300 11 782,84

k oT T K

3.10 Sktrma Sonu Basnc1 1,4 1

2 1 1101 11 2874, 3kP P kPa


12/59

3.11 Yanma Sonu Scakl23

3 2 3

0,51782,84 1080

2, 4 10 0, 7165

o

v

QT T K

m c

3.12 Yanma Sonu Basnc3

3 2

2

10802874, 3 3965, 4

782.84

TP P kPa

T

3.13 Genileme Sonu Scakl3

4 1 1.4 1

1080414,34

11

o

k

TT K

3.14 Genileme Sonu Basnc3

4 1,43965, 4 138,15

11PP kPa

k

3.15 ndiki Basn900

1058,80,85

memi

m

PP kPa

3.16 ndike G2

4

ei mi

m

NDN P H i n z

2

0, 085 5400 1 881058,8 0, 064 6 103, 5

4 60 2 0,85iN kW

3.17 Piston Tepesine Etkiyen Max. Gmax. 3

3965, 4 4000 40P P kPa kPa bar


13/59

4 .MOTOR ANA PARALARININ BOYUTLANDIRILMASI4.1 Pistonun Boyutlandrlmas

ekil 3.1.1 Pistonun Boyutlandrlmas L = Piston uzunluu h = Piston yz et kalnl h2 = Piston etei et kalnl Lp = Perno mesafesi Lc1 =1. Kompresyon segman yuva ykseklii Lc2 =2. Kompresyon segman yuva ykseklii Loil = Ya segman yuva ykseklii Lf = Ate seti ykseklii L1 = 1. Set ykseklii L2 = 2. Set ykseklii a = Perno yuvalar aras mesafe Dp = Piston ap D1 = Piston st ap D2 = Piston etek ap s =Silindir gmleinin sl genleme katsays p =Piston sl genleme katsays D = Silindir ap Ts = Silindir i eper scakl Tp,y = Piston st yzey scakl Tp,etek = Piston st etek scakl Xb = 0,03 mm s = 0,0000110 (1/K)


14/59

p = 0,0000238 (1/K) Ts = 130 C Tp,y = 350 C Tp,etek = 150 C

4.1.1 Piston st ap Hesab ( Dp )

1 ( 15)

1 ( 15)

85 1 0,0000110*(130 15) 0,0381

1 0,0000238*(350 15)

s s b

p

p py

p p

D T XD

T

D D mm

4.1.2 Piston Etek ap Hesab ( D2 )

2

2 2

1 ( 15)

1 ( 15)

85 1 0,000011*(130 15) 0,0382,3

1 0, 0000238* (150 15)

s s b

p petek

D T XD

T

D D mm

4.1.3 Piston Boyu ( L )L=Dp+15,5

L=81+15,5 L=96,5

4.1.4 Piston Yz Et Kalnl ( h )h=(0,07-0,08)xDp

h=0,075*81 6,1 7h mm h mmseildi

4.1.5 h kontrol :h= max

0,5*

Fr

r = Piston tablas yarap 2

pDr mm

max 3P P Piston yzeyine etki eden maksimum basn. (40 bar)

= Al-SiAlamlarda 500 MPa2

5

max max max

0,08140 10 20601,54 20, 602

4

0,5 20, 60256 / 2 4, 02

500

F P A F N kN

h h mm

7>3,72 olduundanemniyetlidir.


15/59

= Al-CuAlamlarda 600 MPa0,5 20,602

56 / 2 3, 67600

h h mm

7>3,67 olduundan emniyetlidir = Al-DkmAlamlarda 300 MPa

0,5 20,60256 / 2 5,18

300h h mm

7>5,18 olduunda emniyetlidir.Bizim seimimiz Al-SiAlam olacaktr.

4.1.6 Piston Etek Uzunluu Hesab ( Ls )4 zamanl benzin motorlar iinLs = (0.680.74) DpLs = (0.70)x81 Ls = 56.7 mm

4.1.7 Ate Seti YksekliiLf= (0,078) Dp + 1= 7,3 mm

4.1.8 1. Set YksekliiL1 = (0,048) Dp = 3,8mm

4.1.9 2.Set YksekliiL2 = (0,031) ) Dp =2,51mm

4.1.10 1.Kompresyon YksekliiLc1 = (0,04) Dp = 3,24 mm

4.1.11 2. Kompresyon YksekliiLc2 = (0,045) Dp = 3,64 mm

4.1.12

Ya Segman Yuva YksekliiLoil = (0,055) Dp = 4,45 mm

4.1.13 Pistonun KtlesiMp=0,8xD

3 x10 3 gr3 3

0,8 81 10 425,15p pM M gr

4.1.14 Piston Etei Et Kalnlh2 = h(0,025-0,035) = 2,5 mm


16/59

4.1.15 Pistonun Soutulup Soutulmamas Durumu0,3

( )

e

p top

P

A z

olmas gerekir.

2

2

880, 28 /

8,1( )6

4

e

p top

PkW cm

A z

Soutmaya gerek yoktur

4.1.16 Pistonun Asal Hz3,14 5400

562, 2 / 30 30

nrad s

4.1.17 Piston Malzemesinin zellikleri Ve mal YntemleriPiston malzemesinin sahip olmas istenen zellikler:

Dk arlk Yksek mukavemet Dk sl genleme katsays yi kayma zellii Yksek anma direnci Dk maliyet

Gnmzde piston malzemesi olarak en yaygn al-si alamlar kullanlmaktadr. Bu

tasarmda ki piston malzemesi seiminde de tercihimiz Al-Si alam( 500em MPa )

olacaktr.

ekil 4.1.1 Piston Kat Model Resmi


17/59

4.2 PERNONUN BOYUTLANDIRILMASIPerno, piston ile biyel arasnda kuvvet ileten oynak balant parasdr. Buna ayn

zamanda piston pimi de denir. eitli yklemelere maruz kalan perno, piston ve biyele deiikkonumlarda taklr. Kk tip benzin motorlarnda kullanlan; perno, piston yuvalarnda

serbest, biyelde sabit olarak taklr.Pernonun i ve d aplarnn piston apna bal olarakbelirlenmesi;

ekil 3.2.1 Pernonun Boyutlandrlmas

da= Perno d apdi= Perno i ap

Lp = Perno boyu

4.2.1 Perno D ap Hesab ( da )da=0,28xD

da=0,28x81 da=22,7 mm

4.2.2 Perno ap Hesab ( di )di=0,21xD-2,7

di=0,21x81-2,7 di=15 mm

4.2.3 Perno Boyu Hesab ( Lp )Lp=0,8xDp

Lp=0,8x81 Lp=64,8 mm

4.2.4 Perno Mesafesi Hesab ( Lp )Lp=0,58xDp

Lp=0,58x81 Lp=47 mm

4.2.5 Perno Yuvalar Aras Mesafe Hesab ( a )a=0,4xDpa=0,4x81 a=32,4 mm


18/59


19/59

4.2.10 Perno MalzemesiPerno yklemesi gaz basnc ve ktle kuvvetlerinden dolay eilme ynndedir.

Silindirik yzeyi bu kuvvetlerden dolay anmaya urar. Bu nedenle perno malzemesindedeiik yntemler aranr.

Pernonun ekirdek ksmnn ok sert yzeyinin ise anmaya kar dayankl yaplmasgerekir. Bu zellikler en ekonomik olarak perno malzemesi iin elik katks ile salanr.Pernonun yzey sertlii sementasyon veya nitrrleme yolu ile salanr. Bu tasarmda perno

malzemesi olarak 17 Cr3 Semente elii ( 750em MPa ) kullanlmtr.

ekil 4.2.2 Perno Kat Model Resmi

4.3 SEGMANIN BOYUTLANDIRILMASISegmann grevi, piston ve silindirlerle birlikte yanma odasndaki gazlarn kartere,

karterdeki yanda yanma odasna szmasn nlemek, silindir eperlerinin yalanmasnsalamak ve piston ssn silindir eperlerine iletmektir.

ekil 3.3.1 Segmann Boyutlandrlmas


20/59

a = Segman kalnlm = Segman az aklh = Segman genilii

4.3.1 Segman SaysD< 85 mm olduu iin; 2 kompresyon segman + 1 ya segman kullanlr.

4.3.2 Segmanlarn D Yarap0

8140,5

2 2

pDr mm

4.3.3 1. Kompresyon Segman Ykseklii (h1)1 1

0, 025 3, 2 4 0, 025 3, 2 1ch L mm

4.3.4 2. Kompresyon Segman Ykseklii (h2)2 2

0, 02 3, 64 0, 02 3, 62ch L mm

4.3.5 Ya Segman Ykseklii (h3)3

0, 02 4, 45 0, 02 4, 43oilh L mm

4.3.6 Segmanlarn Radyal Kalnl (a)0, 035 2,83 3pa D mm

4.3.7 Segmanlarn Az Akl0,1 8,1pm D mm

4.3.8 Segmanlarn Yarap0

40, 5 3 37, 5ir r a mm

4.3.9 Segmanlarn Ktlesi2 2 2 2

30

1 1

( ) (0,081 0,075 )0, 0032 6 10 14

4 4

i

k

d dm h gr

2 2 2 2

30

2 2

( ) (0,081 0,075 )0, 0036 6 10 15, 8

4 4

ik

d dm h gr

2 2 2 230

( ) (0,081 0,075 )0, 0044 6 10 19

4 4

ioil oil

d dm h gr

4.3.10 Segman MalzemeleriSegmanlar tek tek dkmle veya santrifj dkmle elde edilen silindirlerden kesilerek

imal edilirler. Segman malzemesi olarak menevilenmi dkme demir, sfero dkme demir ve

eliin yan sra zel kr dkme demirde kullanlr. Segmanlarnanmasn nlemek iin enstteki szdrmazlk segman ve ya segmanlarnn bir ksmnn srtnme yzeyleri sert


21/59

kromla kaplanmaldr. Bu tasarmda kompresyon segman olarak dikdrtgen kesitli, ya

segman olarak da delikli 24CrMo25 ( 750em MPa )kullanlmtr

ekil 4.3.2 Kompresyon Segman Kat Model Resmi

ekil 4.3.3 Ya Segman Kat Model Resmi

4.4 BYEL KOLUNUN BOYUTLANDIRILMASIBiyel, pistonu krank muylusu vastasyla krank miline birletiren nemli bir elemandr.

Biyelin grevi pistonun ileri geri hareketinin krank muylusu zerinden dnme hareketine


22/59

dntrlmesini salamaktr. Biyel genel olarak kk biyel ba, biyel kolu, biyel bykba, cvatalar, yatakzarflar, emniyetpimi ve tespit elemanlarndan oluur.

ekil 4.4.1 Biyelin Boyutlandrlmas

4.4.1 Biyel Boyunun HesabBiyelin boyu, biyel iki bann merkezlerinin arasndaki uzaklk olarak tanmlanr. Biyelin

boyu byk ban dnmesine, krank mili kar arlna, silindirin boyuna ve = H / Doranna baldr.

l*2

H(krank mili yarapnnbiyel boyuna orandr.)

5

1

3

1 deerleriarasnda deiir.

245,0 alnr.

64130,6

2 * 2 * 0, 245

Hl l mm


23/59

4.4.2 Biyel Kk Ba HesabR0=1,25*r

R0=Biyel kkbad yarap.r = Biyel kk ba i yar ap (ayn zamanda pernonun d yar apdr.)

r = da/2 dir. Buradan r = 11,4 mm olur.R0=1,25*11,4 R0=14,25 mm olarak hesaplanr.2*R0=28,5 mm bulunur.

4.4.2.1 Biyelin Gvde Genilii (h)0

28,520,15

2 2

dh mm

4.4.2.2 Biyelin Gvde Kalnl (b)20

141, 5 1, 5

hb mm

ekil 4.4.2 Biyel Kolunun Profilinin Boyutlandrlmas

4.4.2.3 Biyel Kolunun Profil Ebatlar (t1,t2)1

0, 2 0, 2 20,15 4,1t h mm

20, 2 0, 2 14 3t b mm

4.4.3

Biyel Byk Ba HesabBiyel byk bann dizaynnda aadaki koullar yerine getirmelidir; Boyutlarnn mmkn olduunca kk olmas Eik biyel byk bann silindir iinden kabilecek boyutta olmas Byk biyel bandan biyel koluna geilerin dzgn olmas Salam olmas gerekmektedir.

dk=Biyel byk ba i ap. (Ayn zamanda krank muylusu apna eittir.)dk=0,65*D

dk=0,65*81 dk=52,6 mm

lk=Biyel byk ba uzunluu.(Ayn zamanda krank muylusu uzunluuna eittir)lk=0,4*D


24/59

lk=0,4x81 lk=32,4 mmt3=5mm biyel byk ba et kalnl

4.4.4 Biyel Ktlesi

ekil 4.4.3 Biyel Kk Ba ve Byk Bann Ebatlar2 2 2 2

30

1

( ) (0,0285 0,0227 )0, 0324 8, 3 10 62, 6

4 4

ak

d dm l gr

2 2 2 230

2

( ) (0,0626 0,0526 )0, 0324 8, 3 10 243

4 4

ak

d dm l gr

33 1 2 1 12( ) ( ) 2(4,1 14) (3 12) 80 8,3 10 100m t b t h l gr

1 2 3405,6tm m m m gr

4.4.5 Biyel Boyutlar Kontrolmr= Biyel ktlesinin %75inden biyelin byk bann eksen izgisi zerinde kalan ksmnnkarlmasdr.

mh= Biyel ktlesinin %25i ile perno, piston ve segmanlarn toplam ktleleridir.mr = 304,2gr

mh = 700,4gr

Biyel kolu genellikle gaz ve ktle kuvvetleri ile basma ve ekmeye zorlanr. Fgaz=Yanma sonucu oluan gaz kuvvetleriFkb=Ktle kuvveti

Fgaz=Pmax*A2

5 0,08140 10 20, 602

4gaz gazF F kN

w =5400

565, 2 / 30 30

nw rad sn

Fkb = mh*r*2

w *(1+) + mr*r*w2

Fkb = 0,7044*0,0114*565,22

*(1+0,245) + 0,3042*0,0114*565,22

Fkb =4301,54 NPiston st l noktada (N) iken biyele maksimum kuvvet gelir.


25/59

Fb = Pistona gelen maksimum kuvvet.

Fb = Fgaz + Fkb3

20,602 10 4301,54 24903,54bF N

4.4.6

Biyel Kk Ba KontrolPiston st l noktada iken (N) biyelin kkbana en byk kuvvet etki eder. (Fh)

Fh = mh*r*w2 *(1+)

20, 7044 0, 0114 565, 2 (1 0, 245) 3193, 72h hF F N

Biyel kkbaperno tarafndan srekli olarak ekmeye zorlanan bir tel gibi dnlebilir.

4.4.7 ekme Gerilmesi Hesab( 30 )

2*

*

h

FMPa

A

A s b

s = Biyel kk ba et kalnl (s=3 mm)b = Biyel kk ba genilii

A = s*b2

3 32, 4 97, 2A A mm

3193,7216,42 30

2 97, 2

olduundan emniyetlidir.

4.4.8 Eilme Gerilmesi Hesab( 250 )

2

h be e

F rMPa

W

br =Biyel kkbannortalama yarap

W=Kritik kesitteki diren momenti

4 4 4 43(28,5 14,25 )

5057,6516 16 24

3193, 72 25, 6 8, 083 250 .2 5057,65

d i

d

e

d dW W W mm

d

MPa MPa olduundan emniyetlidir

4.4.9 ekme Zorlanmas Hesab 30

3193,720, 32 30 .

12000

h

b

FMPa

A

MPa MPa olduundan emniyetlidir


26/59

4.4.10 Biyel CvatasFkb = mh*r*

2w *(1+) + mr*r*w

2

Fkb = 0,7044*0,0114*565,22 *(1+0,245) + 0,3042*0,0114*565,22 Fkb =4301,54 N

Fc = (2-3) Fmax

Fc = 3*4301,54 = 12904,62 N

ck

cc

Ai

F*

Tat benzin motorlarnda c = 70-90 MPa

90 =12904,62

2 *ckA

Ack = 70,8 mm2 dcvata = 9,5 mm (M10 vida kullanld)

4.4.11 Biyel MalzemesiBiyel malzemesi olarak karbonlu elik, alaml elik veya dkme demir kullanlr.Biyel malzemesi yannda ileme zellii de nemlidir. Biyel dvme suretiyle imal edilir. bu

tasarmdaki biyel malzemesiRCN 35 slah elii olup ekme mukavemeti c =650-750

Mpadr.

ekil 4.4.4 Biyel Kolu Kat Model Resmi


27/59

4.5 KRANK MLNN BOYUTLANDIRILMASIPistonun ileri geri hareketini biyel vastasyla dnme hareketine eviren elemana krank

mili denir. Krank mili, biyelden gelen gaz kuvvetleri ve atalet kuvvetlerinin, motorun dnadndrme momenti halinde tamasn salar.

Krank milinin boyutlandrlmasnda birok etken etki eder; Ana muylu ve yataklarnn says ve boyutlar , motor blounun yaps Silindir kafasnn yaps Krank mili malzemesi ve imal ekli

ekil4.5.1 Krank Milinin Boyutlandrlmas

4.5.1 Silindirler Aras Mesafe Hesab (Ls)1,22*

1, 22*81 100

s

s s

L D

L L mm

4.5.2 Krank Muylusu Uzunluu (Lk)0,5*

0,5*81 40,5

k

k k

L D

L L mm

4.5.3 Krank Muylusu ap (dk)0, 65*81 52, 65k kd d mm

4.5.4 Kelerdeki Gei Yaraplar ()0,05*

0, 05*81 4.05

D

mm


28/59

Kelerdeki gei yerlerinde sertleme souk haddeleme veya dvme yapmak suretiylen gerilme verilmesi mukavemeti %90 arttrr.

4.5.5 Krank Muylusu KontrolKrank muylusu yataklarnda yzey basncnn P=20-30 MPa civarnda olmas istenir

seilen Lk dkdeerleri emniyetlidir.

4.5.6 Ana Yatak Uzunluu (La)La=0,48xD

La=0,48x81 La=40mm

4.5.7 Ana Yatak ap (da)da=0,68xD

da=0,68x81 da=55,1mm

4.5.8 Ana Mildeki Kalnlk (f)f=0,05-1 mm arasdr. f=1 alnr.

4.5.9 Ana Yatak KontrolKrank ana yataklarnda yzey basncnn P=23 MPa civarnda olmas istenir.

2

3

2 4

a a

P D

Pd L

210 81

2 4 1285 23

55,1 40

P MPa MPa

Olduundan seilen a ad veL deerleri emniyetlidir.

4.5.10 Krank KollarKrank kollar eilme ve burulmada rijitliin salanmas iin genellikle eliptik yaplrlar.

4.5.11 Krank Kollar Kalnl (ba)ba=1,15xD

ba=1,15x81 ba=94 mm

2

3

3

2

4 (10 )

10 81

4 24,15 3040,5 52,65

k k

P D

P P Maksimum yzey basnc MPad l

P P MPa MPa


29/59

4.5.12 2.5.12.Krank Kollar Genilii (b1)1

1 1

0,23

0, 23 81 19

b D

b b mm

4.5.13 KRANK MLNN EDEER GERLME KONTROL4.5.14 Krank Mili Muylusundaki Eilme Momenti

max

maxmax

2

3

2 2

.2

1 .2 4

e

e

e

P lM

PM c olur P yerine konursa

DM P c olur

1 94 19 56,52 2

ab bc c mm

2

3

1.

2 4e

DM P c olur

2

3

1 0.0810.0565 0,015

2 4eM P Nm

Krank Mili Kolundaki Eilme Gerilmesi2

33

2

3

2

812 10 56, 5 50, 79

52,65

e

k

e e

DP c

d

MPa

4.5.15 Dndrme Momenti

2 2

3

( )

0, 3042 0, 0114 565, 2 1107, 8

20, 602 10 1107, 8 56, 5 1226603, 7

d gaz r

r r r

d d

M F F c

F m r w F N

M M Nmm

4.5.16 Oluan Kayma Gerilmesi


30/59

3 33

max max

52,6514321,1

32 32

1226603.785,65

14321,1

k

d

dW W mm

MMPa

W

4.5.17 E Deer Gerilme Hipotezine Gre Kontrol

2 22 2

max( ) 3 ( ) 50, 79 3 85, 65

156,81 300

e e

eMPa MPa

Bulunan deer 300 MPadan dk olduu iin emniyetlidir.

4.5.18 Krank Mili MalzemesiKrank mili genellikle dkme demirden baz durumlarda da Cr-Ni-Mo alaml elikten imal

edilir. Bu tasarmda krank mili malzemesi olarak; 800Mpa - 800Mpa dayanma sahip

dkme demir kullanlacaktr.

ekil 4.5.2 Krank Mili Kat Model Resmi

4.6 SUPAB TAHRK MEKANZMASININ BOYUTLANDIRILMASIDrt zamanl motorlarda, taze havann silindire alnmas ve yanma sonucu oluan

gazlarn silindirden dar atlmas supap tahrik sistemi ile yaplr.Supaplarn almas, kammilindeki kamdan hareket alan ara elemanlar ile kapanmas ise kam milinin dnmesi vekamn etkisinin ortadan kalkmas sonucu supap yaylar ile olur.


31/59

ekil 4.6.1 Supab Boyutlandrlmas

4.6.1 Supab ap (di)0, 42 0, 42 81 34iemmed D mm

0, 9 0, 4 81 30, 5iegzoz iemmed d mm

4.6.2 Supab Yuvasnn D ap (dd)1, 26 1, 26 34 43

emmed emmed d mm

1, 26 d 1, 26 30, 5 38, 5egzozd egzoz d mm

4.6.3 Supab Tijinin ap (ds)0,18 0,18 34 6,1

emmeemmesd d mm

0, 22 0, 22 30,5 6, 71egzozegzozs

d d mm

4.6.4 Supab Tijinin Boyu (l)(3, 5 5) 3, 5 34 120

emme emmel d mm

(3, 5 5) 3, 5 3, 5 107egzoz egzozl d mm

4.6.5 Supab Yuva Bilezikleri Et Kalnl (db)0,15 0,15 34 5,1bemme emmed d mm

0,15 0,15 3, 5 4, 6begzoz egzozd d mm

4.6.6 Supab Tablasnn ap (d1)1

0, 95 0, 95 34 32, 3emme emmed d mm

1 0, 95 0, 95 30, 5 29egzoz egzozd d mm


32/59

4.6.7 Supab Tablasnn D ap (d2)2

1,16 1,16 34 39, 5emme emmed d mm

2 1,16 1,16 30, 5 35, 5egzoz egzozd d mm

4.6.8 Supab Oturma Yzeyi (b)0,12 0,12 34 4,1emme emmeb d mm

0,12 0,12 3, 5 3, 7egzoz egzozb d mm

4.6.9 Supab Tablasnn Kalnlklar (t1 , t2)Subap Tablasnn Oturma Yzeyinin Bulunduu Ksmn Kalnl:

2 2

max

1

9,81 ( 0,1) 40 9,81 (34 0,1)10 10 3, 5

4 4 900

emmeemme

em

P dt mm

Supap Tablasnn Altnda Kalan Ksmnn Kalnl:

20, 4 0, 4 3, 5 1, 4emme emmet t mm

Subap Tablasnn Oturma Yzeyinin Bulunduu Ksmn Kalnl:

2 2

max1

9,81 ( 0,1) 40 9,81 (30,5 0,1)10 10 3, 02

4 4 1000

emmeemme

em

P dt mm

Supap Tablasnn Altnda Kalan Ksmnn Kalnl:

20, 4 0, 4 3, 02 1, 21emme emmet t mm

4.6.10 Supab Kalkma Miktar (HV)0, 3 0, 3 34 10, 2Vemme emmeH d mm

0, 3 0, 3 30, 5 9, 2Vegzoz egzozH d mm

4.6.11 Supab MalzemesiEmme supabnda Krom-Nikel alaml elik malzeme ( 900em MPa )

Egzoz supabnda Krom-Mangan alaml elik malzeme ( 1000em

MPa )kullanlmtr.

Supaplarn emniyetli alabilmesi iin ; Supap, supap yuvas ve klavuz malzemesinin uygun seilmesi Is geiinin kolay olacak ekilde supabn boyutlandrlmas Supaplarn anmaya ve sl zorlanmaya kar direncinin yksek olmas Otomatik supap dndrclerin kullanlmas gerekmektedir.


33/59

ekil 4.6.1 Emme Supap Kat Model Resmi

ekil 4.6.2 Egzoz Supap Kat Model Resmi


34/59

4.7 SUPAB YAYLARININ BOYUTLANDIRILMASI4.7.1 Subap Yay ap ( )syd

0, 2 34 0, 2 33, 8sy iememd d mm

0, 2 30, 5 0, 2 30, 3sy iegedd d mm

4.7.2 Maksimum-Minimum Yay Kuvvetimax . min .

( )F F

max. 100 10, 2 100 1020Vemme emmeF H N

max.100 9,2 100 920

Vegzoz egzozF H N

min.50 10,2 50 510Vemme emmeF H N

min.50 9, 2 50 460

Vegzoz egzozF H N

4.7.3 Yay Teli ap ( )yd max.8 8 1020 6,1

5,6500

emme emme

emmey

sF dd mm

max.8 8 920 6,71

5,6500

egzoz egzoz

egzozy

sF dd mm

4.7.4 Subap Yayndaki Maksimum Ksalma max( )f max.

max. min.

max

102010, 2 20, 4

1020 510emmeV

emme

emme

emme emme

Ff H mm

F F

max.

max. min.

max

9209, 2 18, 4

920 460egzozV

egzoz

egzoz

egzoz egzoz

Ff H mm

F F

ekil 4.7.1 Emme Yay Kat Model Resmi


35/59

ekil 4.7.2 Egzoz Yay Kat Model Resmi

4.8 VOLAN HESABI ve BOYUTLANDIRILMASIBir motorun dndrme momenti sabit deil, olduka deikendir. Ancak motorlarda

sabit bir dndrme momenti istenmektedir. Dndrme momenti erisini dzgnletirmek iinkullanlan ara, silindirik bir ktle olan volandr. Motorun dndrme momenti ortalamadndrme momentinin zerinde olduunda devir biraz artmakta ve volan bir miktar enerjialmaktadr. Bunun aksine, motor momenti ortalama momentin altna dtnde ise, devirbiraz azalmakta ve volan enerji vermektedir. Bylece volan bir enerji dzenleyici grevi

yapmakta ve devir says deiimlerini en aza indirmektedir. Volan, motorun btndevirlerinde krank milinin dzgn ve dengeli dnn salar. Volan i zamannda bir ksmenerjiyi zerine alarak dier zamanlarda pistonlarn kolayca st l noktalar amasn salar.zellikle ateleme aral fazla olan drt veya daha az silindirli motorlarda volana den i

daha fazladr. Ateleme aral ne kadar fazla olursa motorda kullanlacak volanda o nispettebyk olur.

Volan, kavramaya yataklk eder ve kavrama diskine hareket veren bir kavrama parasolarak da grev yapar. Ayrca volann zerinde bulunan volan dilisi yardmyla motora ilkhareket verilir.

Volanlar genellikle grafitli dkme demirden yaplr. D tarafna da volan dilisidenilen elik bir ember dilisi geirilmitir. Ayrca volan malzemesi olarak elik alamlarkullanlmaktadr.

Bu tasarmda volan malzemesi olarak dkeme demir kullanlmtr.


36/59

ekil 4.8.1 Volan Boyutlandrlmas

4.8.1 Volan Yarap ( )vr 60 30 60

1000 1000 1075400

v

Cr mm

n

4.8.2 Dzgnszlk Katsays ( )k 5400

18030 30

nk

4.8.3 ndike Tork Deiimi ( )indw 3

1.36 60 75 103, 5 10 1, 36 60 75 633420 / iindw N kgm dk

4.8.4 Tork Deiimi ( )w 0,2 633420 0,2

23,465400

indww kgm

n

4.8.5 Jirasyon Yarap ( )ir 107

75,672 2

vi

rr mm


37/59

4.8.6 Volan Arl ( )G 2 2

2 22 2

900 9,81 900 9,81 180 23, 4622

75,675400

10001000

i

k wG kg

rn

4.8.7 Volan Dili Hesab4.8.7.1 Blm Dairesi ap ( )oD

214D mm di st ap Modl:5,07

1,61t

m

2 2 214 2 1, 61 210, 7 o o D D m D D m mm

4.8.7.2 Temel Dairesi ap ( )tD cos20 210,7 cos20 198t oD D mm

4.8.7.3 Taban Dairesi ap2, 5 210, 7 2, 5 1, 61 206, 6d oD D m mm

4.8.7.4 DiYkseklii214 206, 6

3, 7 42 2

u dD D

h mm

ekil 4.8.2 Volan Kat Model Resmi


38/59

4.9 EKLER

ekil3.7.1 Motor Blou Kat Model Resmi


39/59

ekil 3.7.2 Karter Kat Model Resmi

ekil 3.7.3 st Kapak Blok Aras Szdrmazlk Eleman


40/59

ekil 3.7.4 M10 Cvata Kat Model Resmi

ekil 3.7.5 M10 Somun Kat Model Resmi


41/59

ekil 3.7.6.1 Montaj Kat Model Resmi

ekil 3.7.6.2 Montaj Kat Model Resmi


42/59


43/59

5 K BOYUTLU ZMLER

ekil 5.1 Piston ki Boyut izimi


44/59

ekil 5.2 Perno ki Boyutlu izimi


45/59

ekil 5.3 1.Kompresyon Segman ki Boyutlu izimi


46/59

ekil 4.4 2. Kompresyon Segman Teknik Resmi


47/59

ekil 4.5 Ya Segman Teknik Resmi


48/59


49/59

ekil 4.6 Biyal Alt Para ki Boyutlu izimi


50/59

ekil 4.7 krank Mili ki Boyutlu izim


51/59

ekil 4.


52/59


53/59

ekil 4.10


54/59

ekil 4.11 Emme Supap ki Boyutlu izimi


55/59


56/59


57/59


58/59

ekil 4.12 Egzoz Supap ki Boyurlu izimi


59/59

ekil 4.13 M10 Cvata ki Boyutlu izimi

ekil 4.14 M10 Somun ki Boyutlu izimi

6 KAYNAKLARMOTOR KONSTRUKSYON DERS DERS NOTLARI

Documents

Benzinli Motor