297

© Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media B.V. 2018 W.M. Snellen, Persoonlijkheidsdiagnostiek in de klinische praktijk, https://doi.org/10.1007/978-90-368-1939-8

BijlagenBijlage 1 TAT-formulier – 298

Bijlage 2 Zin Aanvul Test (ZAT), zinvolgorde en groepering naar thema’s – 301

Literatuur – 306

Register – 316

Bijlage 1 TAT-formulier

299Bijlage 1 TAT-formulier

TAT scoreformulier Naam: M/V Geb.dat.

SCORS; scoor 1 t/m 5 Score aanwezig (X) of twijfel (?)

Plaat Cmpl Affect Invest Soc-cs Vervl Vertr Detail Rm/prs Btn>bn Ong-cs sen+ Overig

totaal

aantal

gemid.

range

Toelichting;

Analyse van het narratief; opvallende en terugkerende thema's; is de inhoud begrijpelijk uit de plaat?

In hoeverre legt onderzochte betekenisvolle relaties?

Belicht onderzochte meerdere gezichtspunten?

Is onderzochte in staat de personen in een tijdsperspectief te plaatsen?

In hoeverre is onderzochte in staat tot het geven van rol- en persoonsbeschrijvingen?

Proces; is er gaandeweg verdieping, blijft het beschrijvend, zijn er grote schommelingen, blokkeert,protesteert, of desorganiseert onderzochte in het verloop van de afname van de serie platen?

Overige opmerkingen.

300 Bijlage 1 TAT-formulier

Toelichting, criteria en aandachtspunten

Deze toelichting is bedoeld naast de klinische benadering en voor gebruik na bestudering van:Dynamische Persoonlijkheidsdiagnostiek, E.H.M. Eurelings-Bontekoe en W.M. Snellen (red.)(2017), hoofdstuk 5 & 6. Het scoren vraagt het minutieuze lezen van het verbatim.

Cmpl. Complexiteit van mentale representaties

1 Geen onderscheid tussen eigen gedachten en gevoelens en die van de persoon op de plaat, twinning.2 Unidimensioneel, globaal, zwart-wit, in termen van handelingen en uiterlijke kenmerken.3 Enige aandacht voor wat er in iemand omgaat, de persoonsbeschrijvingen zijn nog niet uitgewerkt.4 Inzicht in complexiteit van persoon en beleving.5 Zicht op de persoon in zijn volle complexiteit en gelaagdheid.

Affect Affecttoon van interpersoonlijke relatie

1 Kwaadaardig, verwaarlozend en destructief.2 Totale verlating, wanhoop en ontreddering.3 Vooral gemengde en mild negatieve gevoelens naar zelf en ander.4 Neutrale beschouwing van patronen en interacties.5 Vooral positieve affecten en paradijselijk.

Invest Investeren in relaties en morele waarden

1 Solistisch of uitbuitend.2 Gericht op gratificatie van eigen wensen, vermijding van berisping, extern geweten.3 Conventionele/stereotiepe relaties en normen, er is sprake van wederzijdse hulp en schuldgevoel.4 Er is wederkerigheid, empathie, zorg voor de ander en aandacht voor gevoelens en gedachten.5 Individueel gestuurd door innerlijke reflectie met mildheid en zorgvuldige afweging van belangen.

Soc-cs Sociale causaliteit

1 Geen of volstrekt onlogisch verband tussen gebeurtenissen, gevoelens en gedachten.2 Rudimentair begrip van interactionele causaliteit, beperkt tot simpele stimulus-respons relaties.3 Enig zicht op mediërende rol van gevoelens en gedachten.4 Rol van gevoelens en gedachten is groter en er is meer aandacht voor emotionele wisselwerking.5 Zicht op complexe gelaagdheid van subjectieve wederkerigheid met gedifferentieerde gevoelens.

Overige notaties

Neiging over zichzelf te praten, geen afstand vande plaat.

Vervl. Vervloeiing

Veel stilte aan begin plaat of bij een volgendedeel-respons.

Vertr. Vertraging

Neiging veel (irrelevante) details van de plaatte benoemen.

Detail Detailgerichtheid

Neiging gedachten te herhalen of lang bij aspectenstil te staan.

Rm/prs Rumineren/persevereren

Btn>bn Van buiten naar binnen redeneren Gemoedstoestanden afleiden uit waarneembarekenmerken.

Ong-cs Ongebruikelijke sociale causaliteit Komt overeen met score op 'Soc-cs' 1. Vreemdeverbanden.

Sen+ Meerdere scenario’s Ook wel radend, 'offen'.

1301

Chapter titleChapter subtitle

chapter author Hans-Herbert Ebersbacher

Bijlage 2 Zin Aanvul Test (ZAT), zinvolgorde en groepering naar thema’s

302 Bijlage 2 Zin Aanvul Test (ZAT), zinvolgorde en groepering naar thema’s

ZAT 1. Ik houd van…… 2. De gelukkigste tijd…… 3. Ik zou wel eens willen weten…… 4. Mijn studie…… 5. De toekomst…… 6. Ons gezin…… 7. Ik kan er niet toe komen om…… 8. Anderen…… 9. Ik voel……10. Het is vervelend……11. Meestal……12. Mijn moeder……13. Vrienden zijn……14. Zo nu en dan……15. Ik heb behoefte aan……16. De anderen hoeven niet te weten……17. Als ik de kans krijg……18. Mijn liefste wens……19. Ik zie er tegen op……20. God is……21. Mijn gedachten……22. Mannen……23. Toen ik nog klein was……24. Ik ben erg geschrokken……25. Mijn zenuwen……26. Waarom mag ik niet weten……27. Anderen zeggen……28. Ik……29. Angst……30. Het ergste vind ik……31. Mijn dromen……32. In mijn binnenste……33. Het is erg vreemd……34. Mijn maag……35. Mijn ergste……36. Ik durf niet te zeggen……37. Mijn jeugd……38. Mijn vader……39. Ik ben jaloers op……40. Mijn ogen……41. ’s Nachts……42. Andere mensen denken van mij……43. Het donker……44. Mijn grootste moeilijkheid……45. Mijn gezondheid……46. De jongens……

303Bijlage 2 Zin Aanvul Test (ZAT), zinvolgorde en groepering naar thema’s

47. Mijn grootste ideaal……48. Ik denk soms van mezelf……49. Mijn hoofd……50. Mijn opvoeding……51. Ik schaam me over……52. Een vrouw……53. Het fijnste vind ik……54. Kon ik maar vergeten……55. Volwassenen……56. Ik voel mij op mijn gemak……57. Het is mijn schuld dat……58. Heimelijk……59. Meisjes……60. Ik word verlegen als……61. De meeste mensen weten niet dat ik……62. Ik heb toch niet gewild……63. Mijn gezicht……64. Ik kan niet goed verdragen……65. Mijn onderwijzers……66. Ik jok, wanneer……67. Mijn kost verdienen……68. Het leven van een mens……69. Ik dacht dat het niet erg was om……70. Moeder dacht……71. Zonder dat iemand het wist……72. Toen hij merkte, dat……73. Hij schrok……74. Toch is het zo, dat……75. Het is niet waar dat……76. Met een voorzichtige beweging……77. Het moet nu maar afgelopen zijn met……78. De meeste meisjes……

Schrijf hieronder nog iets, wat je zelf wilt:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

304 Bijlage 2 Zin Aanvul Test (ZAT), zinvolgorde en groepering naar thema’s

Groepering naar thema’s:Categorie I Affecten 1. Ik houd van 9. Ik voel10. Het is vervelend24. Ik ben erg geschrokken25. Mijn zenuwen29. Angst30. Het ergste vind ik39. Ik ben jaloers op41. ’s Nachts43. Het donker53. Het fijnste vind ik

Categorie IIa: Relaties met gezin van herkomst 6. Ons gezin12. Mijn moeder23. Toen ik nog klein was37. Mijn jeugd38. Mijn vader50. Mijn opvoeding71. Moeder dacht

Categorie IIb: Relaties met anderen 8. Anderen13. Vrienden zijn22. Mannen27. Anderen zeggen42. Andere mensen denken van mij46. De jongens52. Een vrouw55. Volwassenen59. Meisjes65. Mijn onderwijzers79. De meeste meisjes

Categorie III: Verlangens en idealen 1. Ik houd van 2. De gelukkigste tijd 3. Ik zou wel eens willen weten 5. De toekomst15. Ik heb behoefte aan17. Als ik de kans krijg18. Mijn liefste wens20. God is31. Mijn dromen47. Mijn grootste ideaal68. Het leven van een mens

305Bijlage 2 Zin Aanvul Test (ZAT), zinvolgorde en groepering naar thema’s

Categorie IV: Schuld en schaamte16. De anderen hoeven niet te weten30. Het ergste vind ik35. Mijn ergste51. Ik schaam me over54. Kon ik maar vergeten57. Het is mijn schuld dat58. Heimelijk60. Ik word verlegen als61. De meeste mensen weten niet dat ik62. Ik heb toch niet gewild66. Ik jok, wanneer70. Ik dacht dat het niet erg was om

Categorie V: Zelfbeschrijving en introspectie 4. Mijn studie 7. Ik kan er niet toe komen om10. Het is vervelend21. Mijn gedachten26. Waarom mag ik niet weten28. Ik32. In mijn binnenste33. Het is erg vreemd44. Mijn grootste moeilijkheid48. Ik denk soms van mezelf56. Ik voel me op mijn gemak61. De meeste mensen weten niet dat ik62. Ik heb toch niet gewild67. Mijn kost verdienen

Categorie VI: Het lichaam34. Mijn maag40. Mijn ogen45. Mijn gezondheid49. Mijn hoofd63. Mijn gezicht

Betrapping en rationalisatie van een ongewenste handeling72. Zonder dat iemand het wist73. Toen hij merkte, dat74. Hij schrok75. Toch is het zo, dat

Attitude waarmee test is ingevuld76. Het is niet waar dat77. Met een voorzichtige beweging78. Het moet nu maar afgelopen zijn met

Chapter titleChapter subtitle

chapter author Hans-Herbert Ebersbacher

Literatuur

306

307Literatuur

Abraham, R. E. (1997). Het ontwikkelingsprofiel. Een psychodynamische diagnose van de persoonlijkheid. Assen: Van Gorcum.Acklin, M. W. (1992). Psychodiagnosis of personality structure: Psychotic personality organization. Journal of Personality

Assessment, 58(3), 454–463.Adler, A. (1925). The practice and theory of individual psychology. London: Routledge & Kegan.Adler, G. (1985). Borderline psychopathology and its treatment. New York: Jason Aronson.Ainsworth, M. D., Blehar, M. C., & Waters, E. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Hillsdale

New Jersey: Erlbaum.Ainsworth, M. D., & Eichberg, C. G. (1991). Effects on infant-mother attachment of mothers unresolved loss of an attachment

figure or other traumatic experience. In C. M. Parks, J. Stevenson-Hinde, & P. Marris (Eds.), Attachment across life cycle. New York: Routledge.

Akhtar, S. (1992). Broken structures. Severe personality disorders and their treatment. Northvale: Jason Aronson.Allen, D. (2012). Psychotherapy’s fifth wave: The future of psychotherapy is unification. Psychology Today, 5, redactioneel.Allison, J., Blatt, S. J., & Zimet, C. N. (1968). The interpretation of psychological tests. New York: Harper & Row.Allport, G. W. (1955). Becoming: Basic considerations for a psychology of personality. New Haven: Yale University Press.Alper, G. (2003). Self defence in a narcissistic world. American Psychiatric Publishing, 10.American Psychiatric Association (1987, 2000 en 2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-III-R, IV and 5.

Washington, D.C.: American Psychiatric Association.Apter, M. J., & Heskin, K. (2001). Basic research on reversal theory. In M. Apter (Eds.), Motivational styles in everyday life: A guide to

reversal theory. Washington, D.C.: American Psychological Association.Bakermans-Kranenburg, M. J., IJzendoorn, M. H. van, & Juffer, F. (2005). Disorganized infant attachment and preventive

interventions: A review and meta-analysis. Infant Mental Health Journal, 26, 191–216.Barelds, D. P. H., & Luteijn, F. (2015). NKPV, Nederlandse Klinische Persoonlijkheidsvragenlijst. Amsterdam: Boom test uitgevers.Barlow, D. H. (2011). The oxford handbook of clinical psychology. New York: Oxford University Press.Bateman, A., & Fonagy, P. (2006). Mentalization based treatment for borderline personality disorder. World Psychiatry, 9(1), 11–15.Bateman, A., & Holmes, J. (1995). Introduction to psychoanalysis: Contemporary theory and practice. Hove: Psychology Press.Bellak, L. (1993). The TAT, CAT and SAT in clinical use. New York: Grune & Stratton.Beutler, L., & Clarkin, J. (1990). Systematic treatment selection. Toward targeted therapeutic interventions. New York: Brunner Mazel.Blagov, P., Bradley, B., & Westen, D. (2007). Under the axis II radar – Clinically relevant personality constellations that escape

DSM-IV diagnosis. Journal of Nervous and Mental Disease, 7, 477–483.Blatt, S. J., Auerbach, J. S., & Levy, K. N. (1997). Mental representations in personality development, psychopathology, and the

therapeutic process. Review of General Psychology, 1(4), 351–374.Blécourt, B. de (1980). Psychoanalytische psychotherapie van de borderline patiënt. In B. Frijling-Schreuder, J. Lampl-de Groot,

N. Treurniet & F. Verhage (Red.), Psychoanalytici aan het woord. Deventer: Van Loghum Slaterus.Borsboom, D. (2017). A network theory of mental disorders. World Psychiatry, 16(1), 5–13.Borsboom, D., & Cramer, A. O. J. (2013). Network analysis: An integrative approach to the structure of psychopathology. Annual

Review of Clinical Psychology, 9, 91–121.Borsboom, D., Mellenbergh, G. J., & Heerden, J. van (2004). The concept of validity. Psychological Review, 111(4), 1061–1071.Boschloo, L., Borkulo, C. D., Rhemtulla, M., Keyes, K. M., Borsboom, D., & Schoevers, R. A. (2015). The network structure of

symptoms of the diagnostic and statistical manual of mental disorders. PLos One, 10(9), e0137621.Boszormenyi-Nagy, I., & Spark, G. M. (1973). Invisible loyalties: Reciprocity in intergenerational family therapy. New York: Harper &

Row.Bradley, B., DeFife, J., Guarnaccia, C., & Westen, D. (2011). Emotion dysregulation and negative affect: Association with

psychiatric symptoms. The Journal of Clinical Psychiatry, 5, 658–691.Bringmann, L., Vissers, N., Wichers, M., Geschwind, N., Kuppens, P., Peeters, F., & et al. (2013). A network approach to

psychopathology: New insights into clinical longitudinal data. Plos One, 8(4), e60188.Brink, W. van den (1990). Persoonlijkheidsstoornissen; conceptualisering, operationalisering en onderzoeksthema’s. Tijdschrift

voor Psychiatrie, 32(2), 105–125.Bruyn, E. E. J. de, Pameijer, N. K., Ruijssenaars, A. J. J. M., & Aarle, E. J. M. van (2003). De diagnostische cyclus: Een praktijkleer.

Leuven: Acco.Butcher, J. N., Dahlstrom, W. G., Graham, J. R., Tellegen, A. M., & Kreammer, B. (1989). The Minnesota Multiphasic Personality

Inventory-2 (MMPI-2) manual for administration and scoring. Minneapolis: University of Minneapolis Press.Caldwell, A. B. (2001). What do the MMPI scales fundamentally measure? Some hypotheses. Journal of Personality Assessment,

76(1), 1–7.Caroll, S. (2015). Falsifieerbaarheid. In J. Brockman (Red.), Wetenschappelijk onkruid. Amsterdam: Maven Publishing B.V.Cattell, R. B. (1983). Structured personality learning theory. New York: Praeger.Clark, L. A. (2005). Temperament as a unifying basis for personality and psychoathology. Journal of Abnormal Pychology, 114(4),

505–521.Clark, L. A., & Watson, D. (1999). Personality, disorder, and personality disorder: Towards a more rational conceptualization.

Journal of Personality Disorders, 13(2), 142–151.

308 Literatuur

Clarkin, J. F., Caligor, E., Stern, B., & Kernberg, O. F. (2007). Structured Interview of Personality Organization (STIPO). New York: Cornell University Personality Disorders Institute.

Clarkin, J. F., & Levy, K. N. (2006). Psychotherapy for patients with borderline personality disorder: Focusing on the mechanisms of change. Journal of Clinical Psychology, Special Issue, 62, 405–410.

Cleckley, H. (1988). The Mask of Sanity. Georgia: Augusta.Cliteur, P. B., Papma, H. D., & Wiche, R. T. P. (1994). Overtuigend bewijs, Over het wetenschappelijke van de niet-exacte

wetenschappen. Amsterdam/Meppel: Boom.Cloninger, C. R., Svrakic, D. M., & Prybeck, T. R. (1993). A psychobiological model of temperament and character. Archives of

General Psychiatry, 50, 975–990.Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). The five-factor model of personality and its relevance to personality disorders. Journal of

Personality Disorders, 6(4), 343–359.Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1997). Stability and change in personality assessment: The revised personality inventory in the year

2000. Journal of Personality Assessment, 68(1), 86–94.Cramer, A. O. J., Waldorp, L. J., Maas, H. van der, & Borsboom, D. (2010). Comorbidity: A network perspective. Behavioral and Brain

Sciences, 33, 178–193.Dahlstrom, W. G., & Welsh, G. S. (1960). An MMPI handbook. Minneapolis: University of Minnesota Press.Dehue, T. (1995). Changing the rules: Psychology in the Netherlands, 1900–1985. Cambridge: University Press.Derksen, J. J. L. (2013). Lemma karakterneurose. In H. P. J. Stroeken (Red.), Psychoanalytisch Woordenboek. Stichting

Psychoanalytisch Woordenboek.Derksen, J. J. L., Hummelen, J. W., & Bouwens, J. M. P. (1984). Structurele diagnostiek en het structurele interview. Tijdschrift voor

Psychiatrie, 30(7), 445–459.Derksen, J. J. L., Mey, H. de, Sloore, H., & Hellenbosch, G. (1993). MMPI-2: Handleiding bij afname, scoring en interpretatie.

Nijmegen: PEN Test Publishers.Descheemaeker, M., Lowyck, B., Verhaest, Y., Luyten, P., & Vermote, R. (2013). Het verband tussen DSM-IV-as-II en de anaclitische

introjectieve persoonlijkheidsdimensies. Tijdschrift voor Psychiatrie, 55(1), 9–19.Deutsch, H. (1942). Some forms of emotional disturbance and their relationship to schizofrenia. Psychoanalytic Quarterly, 11,

301–321.Dickinson, K. A., & Pincus, A. L. (2003). Interpersonal analysis of grandiose and vulnerable narcissism. Journal of Personality

Disorders, 17(3), 188–207.Diguer, L., Pelletier, S., Hebert, É., Descoteaux, J., Rousseau, J. P., & Daoust, J. P. (2004). Personality organizations, psychiatric

severity, and self and object representations. Psychoanalytic Psychology, 21(2), 259–275.Draijer, N., & Langeland, W. (2017). Psychoanalyse, psychoanalytische psychotherapie en wetenschappelijke evidentie. Tijdschrift

voor Psychotherapie, 1, 33–59.Drenth, P. J. D. (1964). Enkele gedachten over de theorie en het gebruik van 'projectieve technieken'. Amsterdam: Voordracht Vrije

Universiteit.Drenth, P. J. D., & Sijtsma, K. (1990). Testtheorie. Inleiding in de theorie van de psychologische test en zijn toepassingen. Houten:

Bohn.Edrisi, M., & Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2009). Begaafd doch beperkt. Vroege signalering van een autisme spectrum stoornis

bij volwassenen met arbeidsgerelateerde problematiek m.b.v. gesprek, persoonlijheidsvragenlijsten en de Thematische Apperceptie Test (TAT). Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme, 2, 45–53.

Egberink, I. J. L., Holly-Middelkamp, F. R., & Vermeulen, C. S. M. (2017). COTAN documentatie. Amsterdam: Boom Uitgevers Amsterdam.

Eisenberg, L. (1977). Development as a unifying concept in psychiatry. The British Journal of Psychiatry, 131, 225–237.Endell-Simons, E., Stein, M., DeFife, J., & Hilsenroth, M. (2005). Reliability, and validity of the Social Cognition and Object

Relations Scale (SCORS) in the assessment of dream narratives. Journal of Personality Assessment, 85, 325–333.Eurelings, E. H. M., & Snellen, W. M. (2013). Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek met behulp van theoriegestuurde

profielinterpretatie van de Nederlandse Verkorte MMPI (NVM). In F. Luteijn & F. Barelds (Red.), Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorg. Den Haag: Boom/Lemma.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2012). Psychodiagnostiek in de postmasteropleidingen. Van jonge mensen, de dingen die niet voorbijgaan…. Leiden: Oratie Universiteit Leiden.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Dam, A. van, Luyten, P., Verhulst, W. A. C. M., Tilburg, C. A. van, Heus, P. de, et al. (2009a). Structural personality organization as assessed with theory driven profile interpretation of the dutch short form of the MMPI predicts dropout and treatment response in brief cognitive behavioral group therapy for axis I disorder. Journal of Personality Assessment, 91, 439–452.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., & Frohn-de Winter, M. L. (2003). Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek met behulp van projectieve technieken: De Thematische Apperceptie Test (TAT), projectieve tekeningen en de Zinnen Aanvul Test (ZAT). In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, & W. M. Snellen (Red.), Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek. Lisse: Swets & Zeitlinger.

309Literatuur

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., & Koelen, J. A. (2007). De somatische-ernstige psychopathologie combinatie binnen de theoriegestuurde profielinterpretatie van de Nederlandse Verkorte MMPI (NVM). Somatisatie als affectregulator en maat voor sociale (in)competentie. Tijdschrift Klinische Psychologie, 37, 107–122.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Koelen, J. A., Thijssen, M., Ridder, P. B. de, & Kerkhof G. (2014). The impact of level of personality organization and somatization on psychological distress, worrying, and coping among patients with sleep disorders. Journal of Sleepdisorders: Treatment and Care, 3(3).

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Luyten, P., & Snellen, W. M. (2009b). Validation of a theory-driven profile interpretation of the Dutch Short Form of the MMPI using the TAT Social Cognitions and Object Relations Scale (SCORS). Journal of Personality Assessment, 91, 155–165.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Luyten, P., Remijsen, M., & Koelen, J. A. (2010a). The relationship between personality organization as assessed by theory-driven profiles of the Dutch Short Form of the MMPI and self-reported features of personality organization. Journal of Personality Assessment, 92, 599–609.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Luyten, P., IJssennagger, M., Vreeswijk, M. F., & Koelen, J. A. (2010b). Relationship between personality organization and young's cognitive model of personality pathology. Personality and Individual Differences, 49, 198–203.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Onnink, A., Williams, M. M., & Snellen, W. M. (2008). A new approach to the assessment of structural personality pathology: Theory-driven profile interpretation of the Dutch Short Form of the MMPI. New Ideas in Psychology, 26, 23–40.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Peen, J., Noteboom, A., Alkema, M., & Dekker, J. (2012). Differential treatment response of subtypes of patients with borderline personality organization, as assessed with theory-driven profiles of the Dutch short form of the MMPI: A naturalistic follow-up study. Journal of Personality Assessment, 94(4), 380–392.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Schaap-Jonker, H., Zwinkels, K., & Edrisi, M. (2011). Formal characteristics of TAT narratives of adult patients with an autism spectrum disorder. A preliminary study. Psychology, 2(7), 687–693.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., & Snellen, W. M. (2003a). Multidimensionale diagnostiek. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, & W. M. Snellen (Red.), Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., & Snellen, W. M. (2003b). Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek met behulp van theoriegestuurde profielinterpretatie van de Nederlandse Vragenlijst (NPV), de Temperament and Character Inventory (TCI), de NEO-PI-R en de Utrechtse Coping Lijst (UCL). In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, & W. M. Snellen (Red.), Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., & Snellen, W. M. (2004). Theoriegestuurde multidimensionele multitrait-diagnostiek: Theorie en relevantie voor de psychotherapie. Tijdschrift voor Psychotherapie, 30, 239–248.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., & Snellen, W. M. (2005a). Psychodiagnostische methoden bij volwassenen. In W. T. A. M. Everaerd (Red.), Handboek klinische psychologie. Houten/Mechelen: Bohn Stafleu van Loghum.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., & Snellen, W. M. (2005b). Reactie op de discussie over de NVM-profielinterpretatie. Tijdschrift voor Psychotherapie, 31, 315–318.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., & Snellen, W. M. (2006). Theoriegestuurde integratieve persoonlijkheidsdiagnostiek in de eerste lijn. In E. Lamers, F. Bosch, L. Hinderink & C. Verschuren (Red.), Handboek psychologie in de eerste lijn. Amsterdam: Harcourt Book Publishers.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Snellen, W. M., & Pieper-de Vries, D. A. C. (2005a). Twee methoden van dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek: Het ontwikkelingsprofiel en de theoriegestuurde profielinterpretatie van persoonlijkheidsvragenlijsten – een analyse van hun onderlinge verhouding. In R. E. Abraham (Red.), Het ontwikkelingsprofiel in de praktijk. Assen: Koninklijke Van Gorcum.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Snellen, W. M., Verschuur, M. J., & Bosch, M. (2005b). Een aanzet tot constructvalidering van de profielinterpretatie van de Nederlandse verkorte MMPI (NVM). Een onderzoek met behulp van de TAT. Tijdschrift voor Psychotherapie, 31, 17–29.

Eysenck, H. J. (1990). Biological dimensions of personality. In L. A. Pervin (Ed.), Handbook of personality: Theory and research. New York: Guilford.

Fonagy, P., & Bateman, A. (2005). Progress in the treatment of borderline personality disorder. The British Journal of Psychiatry, 188(1), 1–3.

Fonagy, P., Gergely, G., Target, M., & Jurist, E. L. (2002). Affect regulation, mentalization, and the development of the self. New York: Other Press.

Fonagy, P., Leigh, T., Steele, M., Steele, H., Kennedy, R., Mattoon, G., et al. (1996). The relation of attachment status, psychiatric classification, and response to psychotherapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 64, 22–31.

Fonagy, P., & Target, M. (2006). The mentalization-focused approach to self pathology. Journal of Personality Disorders, 20, 544–576.

Freud, A. (1936). Das ich und die abwehrmechanismen. [Nederlandse vertaling (1966): Het Ik en de afweermechanismen]. Baarn: Ambo.

Friedman, A. F., Levak, R. W., Nichols, D. S., & Webb, J. T. (2001). Psychological assessment with the MMPI-2. Londen: Routledge.

310 Literatuur

Frijda, N. H. (1998). De emoties. Amsterdam: Bert Bakker.Frissen, S. P. M., & Snellen, W. M. (1987). Egocentrische aanpassing versus beheerste hartstocht. In S. P. M. Frissen, G. A. van der

Hooft, & P. W. J. T. J. Kortmann (Red.), Schering en inslag, een bundel psychiatrische opstellen. Poortugaal: Secretariaat M.S.V. Deltaziekenhuis.

Frosch, J. (1983). The psychotic process. New York: International Universities Press.Frosch, J. (1988). Psychotic character versus borderline. International Journal of Psycho-Analysis, 69, 445–456.Gabbard, G. O. (1994). Psychodynamic psychiatry in clinical practice. The DSM-IV edition. Washington DC and London: American

Psychiatric Press.Gabbard, G. O. (2002). The psychology of the sopranos. Love, death, desire and betrayal in America’s favorite gangster family. New

York: Basis Books.Gael, M. van (1996). Borderline-pathologie: Post-traumatische stoornis of ontwikkelingsstoornis? Theoretische en

therapeutische consequenties. Tijdschrift voor Psychotherapie, 22(3), 93–102.Ganellen, R. J. (2007). Assessing normal and abnormal personality functioning: Strengths and weaknesses of self-report,

observer and performance-based methods. Journal of Personality Assessment, 89, 30–40.Garb, H. N. (2005). Clinical judgment and decision making. Annual Review of Clinical Psychology, 1, 67–89.Gerritsen, A., Eurelings-Bontekoe, E. H. M., & Snellen, W. M. (2017). Persoonlijkheidsstoornissen uit het A-cluster. In E. H. M.

Eurelings-Bontekoe, R. Verheul & W. M. Snellen (Red.), Handboek persoonlijkheidspathologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Goekoop, R., & Goekoop, J. G. (2014). A network view on psychiatric disorders: Network clusters of symptoms as elementary syndromes of psychopathology. PLoS One, 9(11), e112734.

Goekoop, R., & Goekoop, J. G. (2016). Netwerkclusters van symptomen als elementaire syndromen in de psychopathologie: Consequenties voor de klinische praktijk. Tijdschrift voor psychiatrie, 958(1), 38–47.

Goekoop, R., Goekoop, J. G., & Scholte, H. S. (2012). The network structure of human personality according to the NEO-PI-R: Matching network community structure to factor structure. PLoS One, 7(12), e51558.

Gordon, R. M. (2006). False assumptions about psychopathology, Hysteria and the MMPI-2 restructured clinical scales. Psychological Reports, 98, 870–872.

Goudena, P. P., & Aken, M. A. G. van (2017). Ontwikkelingsmodellen en persoonlijkheidspathologie. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, R. Verheul & W. M. Snellen (Red.), Handboek persoonlijkheidspathologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Govaerts, J. M. (2008). Hechtingsproblemen in gezinnen: Integratie van de hechtingstheorie in het systeemtherapeutische model. Leuven: LannooCampus.

Graham, J. R. (1993). MMPI-2: Assessing personality and psychopathology. New York: Oxford University Press.Gray, J. A. (1971). The psychology of fear and stress. London: Weidenfeld & Nicholson.Greene, R. (2000). The MMPI-2: An interpretive manual. Boston: Allyn and Bacon.Grinker, R. R., Werble, B., & Drye, R. C. (1968). The borderline syndrome: A behavioral study of ego functions. New York: Basic Books.Groth-Marnat, G. (2009). Handbook of psychological assessment. New Jersey: John Wiley & Sons.Hafkenscheid, A. (2004). Hoe multidimensionaal is de SCL-90 nu eigenlijk? De Psycholoog, 39(4), 191–194.Hagoort, P. (2015). Spiegelneuronen. In J. Brockman (Red.), Wetenschappelijk onkruid. Amsterdam: Maven Publishing B.V.Hargrave, T. D. (2011). Saving oneself: Forgiving the poisonous parents as an act of kindness to oneself and future generations.

In S. Dunham, S. Dermer & J. Carlson (Eds.), Poisonous parenting: Toxic relationships between parents and their adult children. New York: Guilford.

Harkness, A. R., McNulty, J. L., & Ben-Porath, Y.S. (1995). The Personality Psychopathology Five (PSY-5): Constructs and MMPI-2 scales. Psychological Assessment, 75, 502–518.

Hathaway, S. R., & McKinley, J. C. (1943). The minnesota multiphasic personality inventory. New York: The Psychological Corporation.

Hebbrecht, M. (2015). Het enge van projectieve identificatie. Tijdschrift voor Psychoanalyse, 21(2), 81–82.Heerden, J. van (2009). Wandelende paradox, één van vijftien autobiografische essays. AMC Magazine, 5, column.Heijden, P. T. van der (2013). Integrative assessment of personality and psychopathology: A validation study with the MMPI-2-RF.

Nijmegen: Academisch proefschrift.Heijden, P. T. van der, & Derksen, J. J. L. (2011). The personality who houses the symptom. Interview met Drew Westen.

GZ-psychologie, 2, 6–9.Heijden, P. T. van der, Egger, J., & Derksen, J. J. L. (2007). Chirurgische ingrepen in de MMPI-2: Komt de patiënt versterkt uit de

narcose? De Psycholoog, 42, 589–597.Hellinga, G. B. (1999). Lastige lieden. Een inleiding over persoonlijkheidsstoornissen. Amsterdam: Uitgeverij Boom.Hermken, J. (2007). Het geheim van de gulden snede. Nieuwsbrief NEMO Kennislink, 6.Hessels, C. J. (2017). Borderline personality disorder in young people: Complexities in understanding of and relating to others.

Utrecht: Dissertatie Universiteit Utrecht.

311Literatuur

Hoffrage, U., Gigerenzer, G., Krauss, S., & Martignon, L. (2002). Representation facilitates reasoning: What natural frequencies are and what they are not. Cognition, 84(3), 343–352.

Hofstee, W. K. B. (1988). Intuïties of indicatoren?. Tilburg: Psychologencongres N.I.P, lezing.Hofstee, W. K. B. (1990). Het diagnostisch proces. In F. Luteijn, B. G. Deelman & P. M. Emmelkamp (Red.), Diagnostiek in de klinische

psychologie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.Holten-Basch, H. van (1999). Projectieve identificatie – wegwijzers en valkuilen. Tijdschrift voor Psychotherapie, 25(4), 75–85.Horowitz, M. J. (1977). Hysterical personality: Cognitive structure and the process of change. International Review of Psycho-

Analaysis, 4(23), 23–49.Huprich, S. K., & Bornstein, R. F. (2007). An overview of issues related to categorical and dimensional models of personality

disorder assessment. Journal of Personality Assessment, 89, 3–15.Hutsebaut, J., Berghuis, H., Kaasenbrood, A., Saeger, H. de, & Ingenhoven, T. (2015). De handleiding die hoort bij de STiP-5.1.

Utrecht: Kenniscentrum persoonlijkheidsstoornissen.John, O. P., Naumann, L. P., & Soto, C. J. (2008). Paradigm shift to the integrative big five trait taxonomy. In L. A. Pervin & O. P. John

(Eds.), Handbook of personality: Theory and research. New York: Guilford Press.Jonghe, F. de (1989). De descriptieve en de structurele pathologie van de borderline-patiënt. Tijdschrift voor Psychiatrie, 31(8),

485–499.Jonker, K., & Snellen, W. M. (1991). Individuele verschillen, diagnostiek in perspectief. Tijdschrift voor Psychiatrie, 33(5), 317–330.Jonker, F., & Snellen, W. M. (2015). Interview voor draagkrachtbepaling bij intake (IVDI). Utrecht: Centrale RINO groep, gefabriceerd

in eigen beheer en weergegeven op de website Centrale RINO groep.Kampen, D. van (1996). Basic personality factors from a clinical/theoretical perspective. Amsterdam: Vrije Universiteit, Academisch

proefschrift.Kampen, D. van (2002). The DAPP-BQ in the Netherlands: Factor structure and relationship with basic personality dimensions.

Journal of Personality Disorders, 16, 235–254.Kate, C. A. ten, Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Muller, N., & Spinhoven, Ph. (2007). Persoonlijkheidsstoornissen in een instelling

voor tweedelijns geestelijke gezondheidszorg: Prevalentie, kenmerken, behandelindicatie en drop-out. Tijdschrift voor Psychiatrie, 49(9), 597–609.

Kellerman, H., & Burry, A. (1981). Handbook of psychodiagnostic testing. Personality analysis and report writing. New York: The Psychological Corporation.

Kelly, G. A. (1955). The psychology of personal constructs. New York: Norton.Kendler, K. S., Kuhn, J., & Prescott, C. A. (2004). The interrelationship of neuroticism, sex, and stressful life events in the prediction

of episodes of major depression. American Journal of Psychiatry, 161, 631–636.Kernberg, O. F. (1975). Borderline conditions and pathological narcissism. New York: Jason Aronson.Kernberg, O. F. (1976). Object relations theory and clinical psychoanalysis. New York: Jason Aronson.Kernberg, O. F. (1980). Neurosis, psychosis and the borderline states. In H. I. Kaplan & B. J. Sadock (Eds.), Comprehensive textbook

of psychiatry. Baltimore: Williams & Wilkins.Kernberg, O. F. (1984). Severe personality disorders: Psychotherapeutic strategies. New Haven: Yale University Press.Kernberg, O. F. (1992). Aggression in personality disorders and perversions. New Haven: Yale University Press.Kernberg, O. F. (1998). Love relationships: Normality and pathology. New Haven: Yale University Press.Klimstra, T. (2013). Adolescent personality development and identity formation. Child Development Perspective, 7(2), 80–84.Koelen, J. A. (2015). Diagnostiek van Zelf en Ander, Indicatoren voor de ernst van persoonlijkheidsproblematiek. PsyXpert, 1(1),

27–37.Koelen, J. A., Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Broeckhuysen-Kloth, S. A. M. van, Snellen, W. M., & Luyten P. (2014). Social cognition

and levels of personality organization in patients with somatoform disorders: A case control study. The Journal of Nervous and Mental Disease, 202(3), 217–223.

Koelen, J. A., Eurelings-Bontekoe, E. H. M., & Luyten, P. (2014). Mentaliseren. In van Heycop ten Ham, B., Hulsbergen, M., & Bohlmeijer, E. (Red.), Transdiagnostische factoren: Theorie en praktijk. Amsterdam: Boom.

Koelen, J., Luyten, P., & Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2017). Visies op het borderline concept: Verleden, heden en toekomst. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, R. Verheul & W. M. Snellen (Red.), Handboek persoonlijkheidspathologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Koelen, J. A., Luyten, P., Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Diguer, L., Vermote, R., Lowyck, B., et al. (2012). The impact of level of personality organization on treatment response: A systematic review. Psychiatry: Interpersonal and Biological Processes, 75(4), 355–374.

Kohut, H. (1966). Forms and transformations of narcissism. Journal of American Psychoanalysis, 14, 243–272.Kohut, H. (1978). The disorders of the self and their treatment. International Journal of Pycho-Analysis, 59, 413–425.Kok, E. M., & Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2007). ASS en de Nederlandse verkorte MMPI. Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme, 3,

32–40.

312 Literatuur

Kotov, R., Krueger, R. F., Watson, D., Achenbach, T. M., Althoff, R. R., Bagby, R. M., et al. (2017). The Hierarchical Taxonomy of Psychopathology (HiTOP): A dimensional alternative to traditional nosologies. Journal of Abnormal Psychology, 4, 454–477.

Kruedelbach, N., McCormick, R. A., Schulz, S. C., & Grueneich, R. (1993). Impulsivity, coping styles, and triggers for craving in substance abusers with borderline personality disorder. Journal of Personality Disorder, 7(3), 214–222.

Krueger R. B., & Kaplan M. S. (2001). The paraphilic and hypersexual disorders: An Overview. Journal of Psychiatric Practice, 7(11), 391–403.

Laak, J. J. F. ter (1995). Psychologische diagnostiek. Inhoudelijke en methodologische grondslagen. Lisse: Swets & Zeitlinger.Lachar, D. (1990). The MMPI: Clinical assessment and automated interpretation. Los Angeles: Western Psychological services.Lahey, B. B., Applegate, B., Hakes, J. K., Zald, D. H., Hariri, A. R., & Rathouz, P. J. (2012). Is there a general factor of prevalent

psychopathology during adulthood? Journal of Abnormal Psychology, 121(97), 971–977.Laverdière, O., Gamache, D., Diguer, L., Hébert, É., Larochelle, S., & Descoteaux, J. (2007). Personality organization, five-factor

model, and mental health. Journal of Nervous and Mental Disease, 195(10), 819–829.Leary, T. (1958). Interpersonal diagnosis of personality. American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation, 37(6), 331.LeCoultre, R. (1967). Splijting van het Ik als centraal neuroseverschijnsel. In P. J. van der Leeuw, E. C. M. Frijling-Schreuder & P. C.

Kuiper (Red.), Hoofdstukken uit de hedendaagse psychoanalyse. Arnhem: Van Loghum Slaterus.Legrand, D. (2006). The bodily self: The sensori-motor roots of pre-reflective self-consciousness. Phenomenology and the

Cognitive Sciences, 5, 89–118.Lennep, D. J. van, & Houwink, R. H. (1955). La validation du test-des-quatre-images. Revue de Psychologie Appliquée, 5.Levy, L. H. (1970). Concepts of personality: Theories and research. New York: Random House.Lewin, K. (1943). Defining the “field at a given time”. Psychological Review, 50, 292–310.Linehan, M. (1993). Skills training manual for treating borderline personality disorder. New York: Guilford Press.Linschoten, J. (1964). De idolen van de psycholoog. Utrecht: Bijleveld.Livesley, W. J. (2001a). Handbook of personality disorders: Theory, research, and treatment. New York: Guilford Press.Livesley, W. J. (2001b). De genetische basis van de persoonlijkheid en haar implicaties voor de psychotherapie. In R. E. Abraham

& J. Graste (Red.), Psychotherapie vanuit het deficitmodel. Assen: Van Gorcum.Livesley, W. J. (2003). Diagnostic dilemmas in classifying personality disorder. In K. A. Phillips & H. A. Pincus (Eds.), Advancing

DSM: Dilemmas in psychiatric diagnosis. Washington, DC: American Psychiatric Association.Livesley, W. J., Jang, K. L., & Vernon, P. A. (1998). Phenotypic and genetic structure of traits delineating personality disorders.

Archives of General Psychiatry, 55, 941–948.Lopez, C., Stahl, D., & Tchanturia, K. (2010). Estimated intelligence quotient in anorexia nervosa: A systematic review and meta-

analysis of the literature. Annals of General Psychology, 9, 40.Lowijck, B., Luyten, P., Verhaest, Y., Vandeneede, B., & Vermote, R. (2013). Levels of personality functioning and their association

with clinical features and interpersonal functioning in patients with personality disorders. Journal of Personality Disorders, 27(3), 320–336.

Luteijn, F., & Barelds, D. P. H. (2014). Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorg. Amsterdam: Boom uitgevers.Luteijn, F., & Kok, A. R. (1985). NVM, Nederlandse verkorte MMPI, handleiding. Lisse: Swets & Zeitlinger.Luyten, P. (2013). Treatment of depression: Are we finally on the right track? Current Medical Research & Opinion, 29(7), 835–838.Luyten, P., & Blatt, S. J. (2007). Looking back towards the future: Is it time to change the DSM approach to psychiatric disorders?

The case of depression. Psychiatry, 70, 85–99.Maesschalck, C., & Vertommen, H. (1996). Classificatie en diagnostiek van persoonlijkheidsstoornissen: Een overzicht van enkele

alternatieve benaderingen voor de DSM-classificatie en de assessment van de As-II persoonlijkheidsstoornissen. Tijdschrift voor Cliëntgerichte Psychotherapie, 34(3), 49–70.

Manen, J. G. van, Andrea, H., Eijnden, E. van den, Meerman, A. M. M. A., Thunnissen, M. M., Hamers, E. F. M., et al. (2011). Relationship between patient characteristics and treatment allocation for patients with personality disorders. Journal of Personality Disorders, 25, 656–667.

Masterson, J. F. (1976). Psychotherapy of the borderline adult: A developmental approach. New York: Brunner/Mazel.Matthys, W. (1985). Objectconstantie: De theorie van de normale ontwikkeling. Tijdschrift voor Psychiatrie, 27(6), 377–392.McAdams, D. P., & Olson, B. D. (2010). Personality development: Continuity and change over the life course. Annual Review of

Psychology, 61, 517–542.McCrae, R. R., & Costa, P. T. (2008). The five-factor theory of personality. In O. P. John, R. W. Robins & L. A. Pervin (Eds.), Handbook

of personality: Theory and research. New York: Guilford Press.McGlashan, J. H., Docherty J. P., & Siris S. (1976). Integrative and sealing-over recoveries from schizophrenia. Psychiatry, 39,

325–338.Meehl, P. E. (1954). Clinical versus statistical prediction: A theoretical analysis and a review of the evidence. Minneapolis: University

of Minnesota Press.Meloy, J. R. (1988). The psychopathic mind. DSM-III, axis II. Northvale: Jason Aronson.Metaal, N., & Jansz, J. (1999). Persoonlijkheid, psychologie: De stand van zaken. Lisse: Swets & Zeilinger.

313Literatuur

Millon, T. (1981). Disorders of personality DSM-III: Axis II. New York: Wiley & Sons.Millon, T., & Davis, R. (2000). Personality disorders in modern life. New York: Wiley & Sons, Inc.Molenaar, P. C. M. (2004). A manifesto on psychology as idiographic science: Bringing the person back into scientific psychology,

this time forever. Measurement: Interdisciplinary Research and Perspectives, 2(4), 201–218.Molenaar, P. C. M. (2015). De mens als Individu. De Psycholoog, 10, 57.Morey, L. C., Gunderson, J. G., Quigley, B. D., Shea, M. T., Skodol, A. E., McGlashan, T. H., et al. (2002). The representation of

borderline, avoidant, obsessive-compulsive and schizotypal personality disorders by the five-factor model. Journal of Personality Disorders, 16(3), 215–234.

Morey, L. C., & Zanarini, M. C. (2000). Borderline personality: Traits and disorder. Journal of Abnormal Psychology, 109(4), 733–737.Morgan, C. D., & Murray, H. A. (1935). A method for investigating fantasies. AMA Archives of Neurology and Psychiatry, 34(2),

289–306.Mulder, C. L., & Kortrijk, H. E. (2012). De invloed van de duur van behandeling op het interpreteren van ROM-metingen bij ACT.

Tijdschrift voor Psychiatrie, 52(2), 191–196.Muller, N., Kate, C. A. ten, & Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2017). Internaliserende problematiek in de kindertijd als risicofactor

voor de ontwikkeling van persoonlijkheidspathologie op latere leeftijd. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, R. Verheul & W. M. Snellen (Red.), Handboek persoonlijkheidspathologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Murray, H. A. (1938). Explorations in personality. New York: Oxford University Press.Muste, E. H., & Poolen, F. (2000). Voorspellen psychologische persoonlijkheidskenmerken de uitkomst van (dag)klinische

groepspsychotherapie. Een onderzoek uit de behandelpraktijk. Tijdschrift voor groepspsychotherapie, 34(1), 5–17.Nieweg, E. H. (2005). Wat wij van Jip en Janneke kunnen leren. Over reïficatie (verdinglijking) in de psychiatrie. Tijdschrift Voor

Psychiatrie, 47(10), 687–696.Noorlander, E. (2009). Misbruik van en verslaving aan medicatie. Amsterdam: Hareld press.Ogden, T. H. (1983). The concept of internal object relations. Internal Journal Psychoanalysis, 64, 227–241.Os, J. van (2015). De DSM-5 voorbij! persoonlijke diagnostiek in een nieuwe GGZ. Leusden: Diagnosis Uitgevers.Osberg, T. M., Haseley, E. N., & Kamas, M. M. (2008). The MMPI–2 clinical scales and Restructured Clinical (RC) scales: Comparative

psychometric properties and relative diagnostic efficiency in young adults. Journal of Personality Assessment, 90(1), 81–92.Pals, J. L. (1999). Identity consolidation in early adulthood: Relations with ego resiliency, the context of marriage and personality

change. Journal of Personality, 67(2), 295–329.Peursen, C. A. van (1985). Functioneel grensverkeer. In L. K. A. Eisenga, J. F. H. van Rappard, W. Koops, E. H. van Olst (Red.), Over

de grenzen van de psychologie. Lisse: Swets & Zeitlinger.Plomin, R., & Daniels, D. (1987). Why are two children in the same family so different form each other? The Behavioral and Brain

Sciences, 10, 1–16.Polanyi, M. (1965). The structure of consciousness. Brain, 88, 799–810.Rado, S. (1961). The automatic motivating system of depressive behavior. Comprehensive Psychiatry, 2(5), 248–260.Ralston, A. S. G., & Swinkels, J. A. (2015). Een gebalanceerd perspectief op psychiatrische classificatie. Tijdschrift Voor Psychiatrie,

57(8), 588–595.Rapaport, D., Gill, M., & Schafer, R. (1945). Diagnostic psychological testing (Vol. I). Chicago: The Year Book Publishers.Rapaport, D., Gill, M., & Schafer, R. (1946). Diagnostic psychological testing (Vol. II). Chicago: The Year Book Publishers.Rosen, J. B., & Schulkin, J. (1998). From normal fear to pathological anxiety. Psychological Review, 105(2), 325–350.Samuel, D. B., & Widiger, T. A. (2004). Clinicians’ personality descriptions of prototypic personality disorders. Journal of Personality

Disorders, 18, 286–308.Sanderman, R., & Ormel, J. (1992). De Utrechtse coping lijst: Validiteit en betrouwbaarheid. Gedrag en Gezondheid: Tijdschrift voor

Psychologie en Gezondheid, 20(1), 32–37.Sanders, C. (1972). De behavioristische revolutie in de psychologie. Deventer: Van Loghum Slaterus.Sanders, C. (1986). Theoretische psychologie. reader. Amsterdam: Interne publicatie Vrije Universiteit.Saulsman, L. M., & Page, A. C. (2003). Can trait measures diagnose personality disorders? Current Opinion in Psychiatry, 16, 83–88.Schalkwijk, F. (2015). Diagnostiek in de praktijk: Een handleiding voor beginnende hulpverleners. Amsterdam/Meppel: Boom.Sheffield, M. W., Barlow, S. H., Lambert, M. J., Hoyal, H., Thompson, K. C., & Garbutt, M. (1999). A qualitative examination of

borderline personality disordered patients: Interpersonal dynamics and underlying paradoxes. Journal of Personality Disorders, 13(3), 287–296.

Shiner, R. L., & Tackett, J. L. (2014). Personality disorders in children and adolescents. In E. J. Mash & R. A. Barkley (Eds.), Child psychopathology. New York: Guilford Press.

Schmeets, M. G. J., & Reekum, A. C. van (2017). Infantonderzoek en neurowetenschappen. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, R. Verheul, & W. M. Snellen (Red.), Handboek persoonlijkheidspathologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Scholte, W., Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Tiemens, B. G., Verheul, R., Meerman, A., & Hutschemaekers, G. (2014). Personality organization and outcome of inpatient psychotherapy for personality disorders, an explorative study. Bulletin of the Menninger Clinic, 78(2), 160–176.

314 Literatuur

Siegel, D. J. (1999). The developing mind. Toward a neurobiology of interpersonal experience. New York/Londen: Guilford Press.Siever, L. J., & Davis, K. L. (1991). A psychobiological perspective on the personality disorders. American Journal of Psychiatry,

148(12), 1647–1658.Skodol, A. E., Gunderson, J. G., Pfohl, B., Widiger, T. A., Livesley, J. W., & Siever L. J. (2002a). The borderline diagnosis I:

Psychopathology, comorbidity, and personality structure. Biological Psychiatry, 51, 936–950.Skodol, A. E., Gunderson, J. G., Pfohl, B., Widiger, T. A., Livesley, J. W., & Siever L. J. (2002b). The borderline diagnosis II: Biology,

genetics, and clinical course. Biological Psychiatry, 51, 951–963.Skodol, A. E., Pagano, M. E., Bender, D. S., Shea, M. T., Gunderson, J. G., Yen, S., et al. (2005). Stability of functional impairment in

patients with schizotypal, borderline, avoidant, or obsessive-compulsive personality disorder over two years. Psychological Medicine, 35(3), 443–451.

Snellen, W. M. (1990). MMPI- en NVM-profielen bij borderline-persoonlijkheden. In J. J. L. Derksen & F. J. S. Donker (Red.), De borderline patiënt. Diagnostiek, behandeling en onderzoek. Amersfoort, Leuven: Acco.

Snellen, W. M. (1993). De voordelen van diagnostiek met behulp van persoonlijkheidsvragenlijsten. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe (Red.), Persoonlijkheidsdiagnostiek in de ambulante geestelijke gezondheidszorg. Amsterdam: NIP-sectie Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg.

Snellen, W. M., & Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2003 en 2017). Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek met behulp van theoriegestuurde profielinterpretatie van de Nederlandse Verkorte MMPI (NVM). In E. H. M. Eurelings-Bontekoe & W. M. Snellen (Red.), Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Snellen, W. M., & Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2003a). Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek met behulp van theoriegestuurde profielinterpretatie van de MMPI-2. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe & W. M. Snellen (Red.), Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Snellen, W. M., & Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2003b). Multidimensionele integratieve diagnostiek: Casuïstiek. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe & W. M. Snellen (Red.), Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Snellen, W. M., & Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2005a). De thematische apperceptie test: Nieuwe toepassing. Psychopraxis, 7(4), 134–139.

Snellen, W. M., & Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2005b). Terug naar af of stap voorwaarts. Reactie op Derksen. De Psycholoog, 40(9), 462–464.

Snellen, W. M., & Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2006). Een klinisch-dynamische visie op intelligentie- en persoonlijkheidsdiagnostiek. In J. E. Hovens & H. J. G. M. van Megen (Red.), Handboek psychologische psychiatrie. Utrecht: de Tijdstroom.

Snellen, W. M., & Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2009 en 2017). Indicatiestelling bij persoonlijkheidsproblemen. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, R. Verheul & W. M. Snellen (Red.), Handboek persoonlijkheidspathologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Spaans, J. A., Veselka, I., Luyten, P., & Buhring, M. E. F. (2009). Lichamelijke aspecten van mentalisatie; therapeutische focus bij ernstige onverklaarde lichamelijke klachten. Tijdschrift voor Psychiatrie, 51(4), 239–248.

Spek, A. A., Scholte, E. M., & Berckelaer-Onnes, I. A. van (2009). Local information processing in adults with high functioning autism and asperger syndrome: The usefulness neuropsychological tests and self-reports. Journal of Autism and Developmental Disorders, 41(7), 859–869.

Sperry, L. (2003). Handbook of diagnosis and treatment of DSM-IV-TR personality disorders. London: Routledge.Spijker, A. van’t, & Trijsburg, R. W. (1998). Psychodynamische persoonlijkheidsdiagnostiek. Tijdschrift voor Psychotherapie, 24(5),

106–115.Swaab, J. T. (2008). Kansen van de kindertijd. Leiden: Oratie Universiteit Leiden.Swaab, J. T. (2015). Investeer in de juiste behandeling van het kwetsbare kind. Leiden: Diesoratie Universiteit Leiden.Taylor, G. J. (1984). Alexythimia: Concept, measurement and implications for treatment. American Journal of Psychiatry, 141,

725–732.Tellegen, A., Ben-Porath, Y. S., McNulty, J. L., Arbisi, P. A., Graham, J. R., & Kaemmer, B. (2003). MMPI-2 Restructured Clinical (RC)

scales: Development, validation and interpretation. Minneapolis: University of Minnesota Press.Teune K. J., Abraham R. E., Eurelings-Bontekoe E. H. M., & Snellen W. M. (2003). Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek met

behulp van semi-gestructureerde interviews: Het ontwikkelingsprofiel en het structurele interview. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe & W. M. Snellen (Red.), Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Torgersen, S., Skre, I., Onstad, S., Edvardsen, J., & Kringlen, E. (1993). The psychometric-genetic structure of DSM-III-R personality disorder criteria. Journal of Personality Disorders, 7(3), 169–213.

Treurniet, N. (1984). Over recente ontwikkelingen van het psychoanalytisch denken. Tijdschrift voor Psychotherapie, 10(4), 232–275.

Trijsburg, R. W. (2001). Structuur en verandering. In R. E. Abraham & J. Graste (Red.), Psychotherapie vanuit het deficitmodel. Assen: Van Gorcum.

Trijsburg, R. W., Spijker, A. van’t, H. L. Van, Hesselink, A. J., & Duivenvoorden, H. J. (2000). Measuring overall defense functioning with the defense style questionnaire. Journal of Nervous Mental Disorders, 188, 432–439.

315Literatuur

Tyrer, P., & Stein, G. (1993). Personality disorder reviewed. North America: American Psychiatric Press.Verheul, R. (2005). Clinical utility of dimensional models for personality pathology. Journal of Personality Disorders, 19(3),

283–302.Verheul, R., Brink, W. van den, Spinhoven, Ph., & Haringsma, R. (2000). Richtlijnen voor klinische diagnostiek van DSM-IV-

persoonlijkheidsstoornissen. Tijdschrift voor psychiatrie, 42(6), 409–422.Vijfeijken, C. H. J. A. M. van de (2001). De menstekening als screeninginstrument voor de cognitieve ontwikkeling en sociaal-

emotionele problematiek. Dissertatie. Leiden: Universiteit Leiden.Vollema, M. G., & Ormel, J. (2000). The reliability of the structured interview for schizotypy–Revised. Schizofrenia Bulletin, 26(3),

619–629.Vuijk, R., Nijs, P. F. A. de, Vitale, S. G. de, Simons-Sprong, M., & Hengeveld, M. W. (2012). Persoonlijkheidsaspecten bij volwassenen

met autismespectrumstoornissen gemeten met de ‘Temperament and Character Inventory’ (TCI). Tijdschrift voor Psychiatrie, 54(6), 699–707.

Westen, D. (1991). Clinical assessment of object relations using the TAT. Journal of Personality Assessment, 56, 56–74.Westen, D. (1997). Divergences between clinical and research methods for assessing personality disorders: Implications for

research and the evolution of axis II. American Journal of Psychiatry, 154, 895–903.Westen, D. (2012). Prototype diagnosis of psychiatric symptoms. World Psychiatric Association, 2, 16–21.Westen, D., & Arkowitz-Westen, L. (1998). Limitations of axis II in diagnosing personality pathology in clinical practice. American

Journal of Psychiatry, 155(12), 1767–1771.Westen, D., DeFife, J. A., Bradley, B., & Hilsenroth, M. J. (2010). Prototype personality diagnosis in clinical practice: A viable

alternatiev for DSM-5 and ICD-11. Professional Psychology: Research and Practice, 41(6), 482–487.Westen, D., Lohr, N., Silk, K. R., Gold, L., & Kerber, K. (1999). Object relations and social cognitions in borderlines, major

depressives and normals: A Thematic Apperception Test analysis. Psychological Assessment, 2, 355–364.Westen, D., & Shedler, J. (2007). Personality diagnosis with the Shedler-Westen Assessment Procedure (SWAP): Integrating

clinical and statistical measurement and prediction. Journal of Abnormal Psychology, 116, 810–822.Westenberg, P. M. (2002). Zinnenaanvullijst Curium (ZALC): Psychodiagnostisch gereedschap. De Psycholoog, 6, 316–323.Wichers, M. (2014). The dynamic nature of depression: A new micro-level perspective of mental disorder that meets current

challenges. Psychological Medecine, 44(7), 1349–1360.Wiel, N. van de, Hoppe, A., & Matthys, W. (2003). Minder boos en opstandig: Een gedragstherapeutisch programma voor kinderen

met disruptieve gedragsstoornissen en hun ouders. Utrecht: Universitair Medisch Centrum Utrecht, Afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie.

Wiggins, J. S., & Pincus, A. L. (1989). Conceptions of personality disorders and dimensions of personality. Psychological Assessment: A Journal of Consulting and Clinical Psychology, 1(4), 305–316.

Wijngaarden-Cremers, P. J. M. van (2012). Vrouwelijk autisme is wat minder bizar, interview. Medisch Contact, 49, interview redactie.

Wijngaarden-Cremers, P. J. M. van, Deurzen, P. van, Oosterling, I., Groen, W., Langen, M., Lagro-Janssen, A. L., et al. (2014). Een veranderende kijk op psychiatrische stoornissen. Tijdschrift voor Psychiatrie, 56(10), 670–679.

Winnicot, D. W. (1960). Ego distortion in terms of true and false self. In Winnicot (Ed.), The maturational processes and the facilitating environment. London: Hogarth Press.

Witteman, C., Heijden, P. van der, & Claes, L. (2014). Psychodiagnostiek: Het onderzoeksproces in de praktijk. Utrecht: De Tijdstroom.

Wolf, M. H. M. de (2011). Psychoanalytische behandelingen: Onderbouwing, uitleg en toepassing van diverse behandelvormen. Bussum: Coutinho.

Wood, J., Nezworkski, M., Lilienfeld, S., & Garb, H. (2003). What’s wrong with the Rorschach? Science confronts the controversial inkblot test. San Francisco: Jossey-Bass.

Yeomans, F. E., & Levy, K. N. (2002). An object relations perspective on borderline personality. Acta Neuropsychiatrica, 14(2), 76–80.

Young, J. E., & Flanagan, C. (1998). Schema-focused therapy for narcissistic patients. In E. F. Ronningstam (Ed.), Disorders of narcissism: Diagnostic, clinical, and empirical implications. Washington DC: American Psychiatric Association.

Zilberg, N. J., Wallerstein, R. S., Dewitt, K. N., Hartley, D., & Rosenberg, S. E. (1991). A conceptual analysis and strategy for assessing structural change. Psychoanalysis and Contemporary Thought, 14, 317–342.

Zuckerman, M. (1991). Psychobiology of personality. Cambridge: Cambridge University Press.

Chapter titleChapter subtitle

chapter author Hans-Herbert Ebersbacher

Register

316

317Register

A–K

Hhandleidingteksten 95happy ending 186het derde oor 198heuristisch proces 64high level borderline 51holistische visie 258hybride profiel 229hypermentalisatie 176hypothesegenererende benadering 64

Iich-fremd 253identificatie

– projectieve 44identificatie met de agressor 233identiteit 7identiteitsdiffusie 212(ik-)regressie 197ik-sterkte 7impulsiviteit 35incompatibele uitslagen 232inconsistenties 227indirecte/impliciete metingstrategie 76inhibitiemechanismen 33inhoudsschalen 132

– agressiecluster 132 – internaliseringscluster 132

inlevingsvermogen – tekorten in het 239

interactie-effecten 35intergenerationeel perspectief 98internaliserend-externaliserend 14interpersoonlijke betrokkenheid 179interpretatie 217interpretatiealgoritmen 64interpretatieproces 159, 247interventieniveaus 291Interview voor draagkrachtbepaling bij

intake (IVDI) 222intrusieve verschijnselen 241

Jjumping to conclusions 56, 240junkiesyndroom 113

Kkindfactoren 142klinische range 91klinische schalen 96kruisjestabel 289

Dimensional Assessment of Personality Pathology (DAPP) 14

disposities 16distress 120domeinen 247domeinen van psychisch

functioneren 264drie S-regel 215drietoppig profiel 94druk opvoeren 169DSM-5 (Diagnostic and Statistical

Manual of Mental Disorders) 13DTP-interpretatiestrategie 31dwangmatigheid 95dyadische relatie 114dynamiek, conflictueuze 95dynamische entiteiten 45dynamische-theoriegestuurde-

profielanalytische benadering 31

EEdwards Personal Preference Schedule

(EPPS) 85effect sizes 176egoprothese 292epifenomeen 112EPPS (Edwards Personal Preference

Schedule) 85equivalent mode 42essentiële boodschap 281expertiseonderzoek 159

Ffaking good 120false-self 47formele denkstoornissen 192

– contaminaties 192 – neologismen 192

frustratietolerantie 107functionele diagnostiek 83functioneringsniveau 291

Ggedragsalternatieven 294gedragsobservatie 282gelaagdheid 156gemaniëreerd taalgebruik 240geruststelling 280gewetensvorming 179growing into defect 264gulden snede 32

Aabstinente opstelling 219afhankelijkheidsbehoeften 293alexithymie 120ambigue afbeeldingen 170angry dependency 47angstigheid 34antisociale kenmerken 45antisociale markers 106antwoordtendentie 242as-if 47ASS-pathologie 239attributiefouten 55, 157atypisch profiel 230atypische resultaten 141autonomieontwikkeling 106

Bbasisveiligheid 42behandelfocus 289behandelindicatie 286beschrijvende diagnose 62biopsychologische traits 22borderlineconcept 47bottom-up 56

Cclarificatie 214cognitive slippages 180coherent beeld 231comorbiditeit 232conceptual shift 90confronteren 215constructs 16contactstoornis 240contextuele visie 5coverte 16criteriumvaliditeit 18cry for help 119

DDAPP (Dimensional Assessment of

Personality Pathology) 14, 77demoralisatie 105desorganisatie 105Diagnostic and Statistical Manual of

Mental Disorders-5 (DSM-5) 13diagnostiek 15

– getrapte 89diagnostisch onderzoeksprotocol 224dieptestructuur 108

318 Register

SCORS (Social Cognition and Object Relations Scale) 167

sealing over 241Severity Indices of Personality

Problems; Severity Indices of Personality Pathology (SIPP) 72

SIPP (Severity Indices of Personality Problems; Severity Indices of Personality Pathology) 72

Social Cognition and Object Relations Scale (SCORS) 167

sociale betekenisverlening 255sociale causaliteitsscore 184sociale competentie 36sociale copingmechanismen 100sociale introversie 103sociale wenselijkheid 234somatiseren 96splitsing van woede 237SPQ (Schizotypal Personality

Questionnaire) 88stabiele persoonlijkheidskenmerken 22stabiliseren 258standaarddeviatie 93stappenplan 160state 139state-invloeden 142statekenmerken, herkenning van 143steunsysteem 281strijdigheden 227structureel interview 196structurele sociale tekorten 235submerged 239subschalen 121suïcidale ideaties 255supplementaire MMPI-schalen 154

– ego-strength 154 – gender female 154 – gender male 154

symbiose 51syndroomspecifieke methoden 240systeemleden 281

TTAT narratief 186TAT (Thematic Apperception Test) 166TCI (Temperament and Character

Inventory) 77Temperament and Character Inventory

(TCI) 77termen

– interveniërende 17 – observatie- 17 – theoretische 17

teruggavegesprek 279

Oobjectconstantheid 41objectrelaties 43observing ego 53onderpresteren 183onderzoekscontext 159, 280onrijpe persoonlijkheid 49ontwikkelingsperspectief 92ontwikkelingsstoornissen

– neurocognitieve 141ontwikkelingstaken 109onzichtbare loyaliteiten 98oordeel- en kritiekstoornissen 243oudersubstituut 104overcontrole 36overpathologiseren 243overvraging 169

Pparentificatieprocessen 98perseveraties 180persoonlijkheid 6persoonlijkheidsdiagnostiek 5persoonlijkheidsstoornissen 9

– classificatie 11pretend mode 47primitieve afweer 212projectieve technieken 165prototypische profielen 109pseudomentalisatie 176psychische desorganisatie 239psychische ontwikkelingsladder 295psycho-educatie 257psychologisch portret 281psychopathologie, meerlagige 257psychotische kern 235psychotische organisatie latent 52psychotische structuur 50

R(rand-)psychotische symptomen 255realiteitstoetsing 50, 211reflecteren 169rijp narratief 175Roos van Leary 85

SSchizotypal Personality Questionnaire

(SPQ) 88schizotypische trekken 37scoreprofiel 93

Llearned helplessness 188low level borderline 48

Mmalaise 264malingering 243matching 281mental states 176mentaliseren 169MMPI-2 (Multiphasic Minnesota

Personality Inventory-2) 81MMPI-A (Multiphasic Minnesota Perso-

nality Inventory-Adolescence) 263Multiphasic Minnesota Personality

Inventory-2 (MMPI-2) 81Multiphasic Minnesota Personality

Inventory-Adolescence (MMPI-A) 263

Nnarcismedimensie 262narcistische afweer 47narijping 35Nederlandse Klinische

Persoonlijkheidsvragenlijst (NKPV) 259

Nederlandse Persoonlijkheidsvragen-lijst (NPV-2-R) 67

Nederlandse Verkorte MMPI (NVM) 144

negatieve affectstuwing 109negatieve emoties 31NEO Personality Inventory-Revised

(NEO-PI-R) 76NEO-PI-R (NEO Personality

Inventory-Revised) 76netwerkbenadering 87neurotische dynamiek 53neurotische structuur 55neutrale houding 169NKPV (Nederlandse Klinische

Persoonlijkheidsvragenlijst) 259nomologisch-theoretisch netwerk 18non-lineariteit 233normscores 109NPV-2-R (Nederlandse

Persoonlijkheidsvragenlijst) 67NVM (Nederlandse Verkorte

MMPI) 144

319Register

L–Z

terugkoppelingsproces 280Thematic Apperception Test (TAT) 166theoriegestuurd 17therapiebevorderende, -doorkruisende

en -complicerende factoren 287toenaderings-vermijdingsconflict 258top-down 56trait 37traitprofiel 40traitschema 110traumatisering 106turning passive into active 237twinning 177

UUCL (Utrechtse Copinglijst) 70uitageren 106Utrechtse Copinglijst (UCL) 70

Vvaliditeitsschalen 118verlegenheid 35vermijdende hechtingsstijl 47vervreemdingsverschijnselen 105verwachtingsmanagement 282voorgrondsymptomatologie 21vormarmoede 193vroeg narcisme 46vroege persoonlijkheidsproblematiek 43

Wweerstand 183white paper 85window of tolerance 47

ZZAT (Zin Aanvul Test) 188zelfbeeld 24

– instabiel 44zelfdevaluatie 252zelfkritisch oordeelsvermogen 234zelfkritische houding 184zelfrapportage 25Zin Aanvul Test (ZAT) 188zorgbehoefte 289zorgzwaarte 289zwakste schakels 287