Bilim Çağında Din “Zararlı Bir Batıl İnanç” Mı?

Bilim a nda Din Zararl Bir Batl

nan M? tanrivarmi.blogspot.com

Tanrlar zerine bilgi edinmekte aresizim;

ne var olduklar

ne de olmadklar,

ne de ne ekilde olduklar zerine...

[Protagoras]

tanrivarmi.blogspot.com

Tanr Var M?

Tanr Var M? Bilim anda Din Zararl Bir Batl nan M?

tanrivarmi.blogspot.com Sayfa 1

Tanr sadece lmedi, diyor yazar: Hi yaamad! ocuk lmlerine kar savan

ilalarla deil de inanla yaplmaya almasna deinmiyor bile.

nan vs Gerek: Din ve Bilimin Uyumsuzluu kitabnn yazar Jerry

Coyne lisedeyken Beatlesn St. Peppers Lonely Hearts Club Band albmn

dinlerken epifani (aydnlanma) yaad: Tanr yok! Fikirden kendisi dahi

korkmutu. Fakat bir enetiki ve evrimsel biyolo olarak enliindeki bu fikre

bilimsel bir zemin buldu.

Ekoloji ve Evrim departman profesr olarak alt ikao

niversitesinden yapt konumasnda neden yeni bilimsel keiflerin dini iddialar

eersiz kldn; Jay Gouldun neden yanldn; ve ABD kanunlarnn ocuklar

ailelerinin inanlarna ehit olmaktan korumak konusunda nasl yetersiz kldn

aklad.

Sizin ateizme doru olan yolculuunuz 17 yanda Beatlesn Sgt.

Peppers albmn dinlerken yaadnz epifani [1] ile oldu. Bize o an

anlatn.

Ben reform edilmi bir Yahudilik inancyla yetitim ki ateizmden ok da

farkl deildi. Sinaoa idiyorduksa da ben Bar Mitzvah yapmadm. Arada srada

Tanrnn ad eerdi, zellikle ben yaramazlk yaptmda. St. Peppers albm

ktnda liseye idiyordum. Ebeveynlerimin yatana uzanm bu albm

dinliyordum ve birdenbire Tanr ve din hakknda retilen her eyin, hi bir

kantla desteklenmediini fark ettim. Terlemeye baladm, scaklktan deildi. Hep

sonraki yaamn var olmas erektiini dnmtm. Ve bunun belki de doru

olmadn fark etmek beni titremek ve terletmek iin yetmiti. O nden beri

ateistim.

Evrimci bir biyologsunuz, iiniz din hakkndaki grlerinizi nasl ve

ne derece etkiliyor?

Eer evrim retiyorsanz, brahimi dinlerin kaburasna [2] vuran bir bilimi

aktaryorsunuzdur. Sz elimi, kimya, fizik ya da fizyoloji veya aratrmaya dayal

arkeoloji, tarih ibi bilimleri retiyorsanz dindar insanlarn sizle bir problemi

olmaz. Fakat evrim sz konusuysa, problemleri olacaktr.



Amerikallarn yzde 42 ila 43 yaratl. Dier bir yzde 30 ise Tanrnn

evrimsel sreci ynettii dncesini benimseyen dindar evrimci ki saylar son 20

ylda yar yarya artt.

Yine de evrim ve bilimdeki baz eyler dini eersiz klyor. Her eyden

nce, Genesis (Yaratl Hikayesi) yanl. Dil dnda insan dier trlerden ayran

niteliksel bir ey olduuna dair kant yok. Ki dil de kltr sayesinde evrimlemi

olabilir. Biz tanrnn zel tasarm deiliz.

Nrobiyoloji ve kozmoloji gibi bilimlerdeki ilerlemeler evreni ve onun

iindeki yerimizi grmemizde nasl etkili oldu?

Bu ilerlemeler ve bulular Nobel dll Steven Weinberin dediini

destekler nitelikte: Evren hakknda ne kadar ok ey renirsek, evrenin o kadar

anlamsz olduunu fark ediyoruz. Evren hakknda pek ok ey reniyoruz ve her

eyin doal bir sre olduunu kavryoruz.

Evrenin balancn aklayan teorilerden biri, byk patlama teorisi,

evrenin kuantum vakumundan kendi kendini oluturduunu (doal bir sre

olarak) steriyor. Dindarlar ite burada meseleyi kesip Hilikten evren elde

edemezsin, Tanr olmal. diyorlar, oysa elde edebilirsiniz tabi hilii d uzayn

(mekann) quantum vakumu olarak dnrseniz.

Dier mesele ise zr irade. Yani zamandaki her trl olasln bizlere

ak olduu fikri. Dindarlar tarafndan sunulan zr iradenin ikircikli bir yaps

var. sa'y kurtarcnz olarak kabul edebilirsiniz ya da ecinsel olmay

seebilirsiniz diyorlar. Bilim ise, materyalist beyinlerimizin sonucu olarak sadece

tek bir seim yapabileceimizi stererek bunun nne emeye balyor.

Molekllerden meydana elmi fiziksel varlklarz. Bu yzden dnce ve

davranlarmz molekler hareketlere baldr.

Ksaca din ve bilim neden uyumsuzdur?

Uyumsuzlar nk her eyin banda, ikisi de evren hakknda erekleri

bulmak iin yaryor. nanl olmak iin, inanlarn baz temel dorular kabul

etmesi erekiyor. ou mslman Kuran birebir doru kabul ediyor. Kurann

herhani bir parasn sorulamak kellenizi kaybetmenize neden olabiliyor.

nsanlar mimarlk ve dini ya da beyzbol ile dini badatrmaktansa din ile bilimi

badatrmaya alyor nk her ikisi de evrenin erekleriyle ilileniyorlar ve

bu alanda yaryorlar.



Fakat biz erei ortaya karmak ve bulmak iin farkl metotlar

kullanyoruz. Bilimin zarife ilenmi ve 500 yz yldr erei ortaya karmak iin

kullanlan, test edilen yntemleri vardr. Richard Feyman, u ana kadar duyduum

en iyi bilim tanmn yle yapyor, (Bilim) kendini kandrmaktan alkoymann

yolu nk sen (senin iin) kandrlmas en kolay kiisin. Dinin yanl ayrt edip

ayklamak iin kullanaca bir metodu yoktur. Hatta kendini kandrmann yoludur.

Onlarn vahyi, domalar, otoriteleri ve doktrinletirme yntemleri vardr metot

olarak ve bu durumda retilerini yanllamak imkanszlar.

Dnyada binlerce ve binlerce dindar insan var ve hepsi evren hakknda

uyumsuz iddialarda bulunuyorlar. Byle olmasnn nedeni iddialarn test

edecekleri herhani bir yolun olmamas.

Dini en yaygn ve en zararl batl inan olarak tanmlyorsunuz.

Aklaynz.

Batl inancn / hurafenin Oxford nilizce szlne re anlamlarndan biri

aslsz veya mantksz olandr. Btn dinleri aslsz ve mantksz bulduumdan

dolay, dini bir hurafe olarak ryorum. En yayn olan nk dnyadaki

insanlarn byk ounluu inanl. Dier hurafeler, mesela astroloji, UFO veya

telekinezi hi bir yerde bu kadar yayn ve kabul rm deil. Ve dinin insanla

verdii zarar astrolojinin ya da Sasquatcha (Koca ayak) inanmann verdii

zarardan ok daha byk. D ve dier slamc rtlerle olan mesele bu. Eskiden

bu Hristiyanln da problemiydi. nsanlar ayn inanc paylamad iin ldrld,

ldrlyor.

Btn dinler birbiri kadar kt m?

Bunu syleyen kim olursa olsun, tarafl bir biimde dini itibarszlatrmak

iin kumar oynuyordur bence. Akas, dinler birbirinden ne derece kt (zararl)

olduklar konusunda ayrlyorlar ve bu noktada dinin ne derece yanl bililer

ierdii ve insanlar o dine dndrmek iin neler yapt ile orantl olarak

deiiyor. Baz dinler var ki zararl rmyorum hatta yararl bile buluyorum.

Quakerler hemen hemen Tanrya inanyorlar ve kendilerini sosyal adalete

adyorlar. Din ne derece somut bir Tanr fikrinden uzaklayorsa ve ne derece

ahlaki emir datmaktan vazeiyorsa o derece iyidir. Eer sana ne yapacan

syleyen mutlak bir otoriteye inanyorsan mahvolmaya* doru yol alyorsundur

bence.



Evrimci biyolog Stephen Jay Gouldun gelitirdii NOMA adndaki

teoriye gre bilim evren hakkndaki gerekleri konu alrken din de bunlarn

anlamyla ve ahlaki deerlerle ilgilenir. Bu kabul edebileceiniz bir taviz

midir?

Tabi ki de hayr! Sadece benim kabul edemeyeceim bir taviz olmasnn

tesinde, ahlakn ve dier deerlerin evrenin ileyiin balanmas erektii fikrini

kabul eden teololar tarafndan da reddedilmekte. Bu anlamda onlar Gouldun

koyduu dini snrlamalar da kabul etmiyorlar. Filozoflar da ahlakn ve deerlerin

dinin amac (z) olduu noktasnda Goulda kar kyorlar .Felsefede sekler-

insancl bir elenek var, ta antik Yunandan balayan Kantla, J.S Mill ve Hume ile

devam edip Peter Siner ibi ada dnrlere ulaan. Yani her iki taraftan da

NOMA eersiz kalyor.

nsan hayatnn tamamen rastlantsal ve insan bilincinin senin

deyiminle nronal illzyon olduu amasz ve tamamiyle fiziksel bir evren

fikri kasvetli bir gr deil mi?

Sanrm baz insanlar iin yle olabilir. Ben bu rle yayorum ve ou

Avrupal da yle yapyor. Fiziin ve maddenin kanunlar dnda hibir eyin

olmad r bu. Kasvetli bulup bulmamanz sizin psikolojik yapnzla alakal.

skandinavyadaki ya da Fransadaki insanlar tanrsz bir hayat kasvetli bulup

ayaklarn sryor ve balarn m eiyorlar? Hayr. Hatta tam tersini de iddia

edebilirsiniz. ou mslman iin zevke, elenceye izin verilmez. Mzik yasaktr.

Byle bir hayat tanrsz bir hayattan ok daha kasvetli buluyorum.

Kitabnzn en dokunakl blm Ashley King hakknda. Onun

hikayesini ve hikayenin dinin tehlikelerini nasl gsterdiini anlatn.

ocuunuza henz daha ok kkken ve baka trlsn bilemeyecekken

kendi dininizi empoze etmenize verdiim isim olan dikey misyonerlik inanc

tehlikesini aydnlatyor. Hastalklarn ruhlarla alakal problemlerden

kaynaklandn ne sren Christian Science (Hristiyan Bilim) dini. Hristiyan

Bilimciler [3] (biliminsan anlamnda deil dinin takipisi anlamnda) duay ve

ruhsal iyilemeyi, bilim tabanl ilalar yerine tercih ediyor ve ilalar reddediyorlar.

Ashley Kin Arizonadaki iki varlkl Hristiyan Bilimcinin ocuuydu. Kktencileri

dndnzde aklnza elen ncil fanatikleri ibi deiller. Ashleynin bacanda

ilik meydana eliyordu ve sonradan anlald ki kemik kanseriymi. Aile ocuu



doktora trmek yerine onu okuldan ald ve dua ile iyiletirmeye alt.

Sonucunda ilik neredeyse bir karpuz byklne ulat ve nihayetinde sosyal

hizmetler ocuu ailesinden ald.

Hastaneye ittiinde doktor Artk ok e, tmr ok byk. Fakat ona

biraz daha zaman kazandrmak iin bacan kesebiliriz dedi. Ailesi ameliyat

kabul etmedi ve hatta Ashleynin ar kesicilerini de enellediler.

Bunun yerine, onu Hristiyan Bilim sanatoryumuna koydular ki bu arada

sylemek erek Amerikan Hkmeti tarafndan sbvanse edilen bir yer. Ona ila

yerine su verdiler ve dua ettiler. Ve kz lk la alamaya balad. Sre ok ac

vericiydi. Fakat onlarn tek yapt dua etmekti. Sonunda kzcaz da ld.

Ailesi yarland ve cezalandrld fakat cezalar sadece z hapsi /

denetlemeydi (unsupervised probation). 50 eyaletten 43nde ocuunuza zarar

veren inan yoluyla tedavi yntemi ne toplumsal ne de yasal bir sorun. Binlerce

ocuk Hristiyan Bilim, Oreon ve dahodaki sann Takipileri yznden ld.

Mezarlklar inan-tedavi verilen ocuk mezarlaryla dolu orada.

Ruhani / manevi bir hayatnz var m? Varsa nasl bir ey?

Maneviyat, biimsiz ve sabit anlam olmayan bir kelime. Ben evrimi

inceliyorum ve her n bana muhteem elen eylerle karlayorum. Eer bunu

ruhani olarak tanmlyorsanz o zaman cevabm evet olacak. Richard Dawkins de

ayn eyleri sylemekte. Maneviyat, doaya kar duyulan bylenmeden, madde

tesi bir dnyay hissetmeye kadar eniletilebilecek bir kelime.

Fakat ben yeterince ak bir biimde tanmlanmadka ruhani ya da

manevi kelimesini kullanma taraftar deilim. Ben doaya kar duyulan aknlk

ve huu anlamnda ruhaniyim. James Joyceu ve T.S. Elliotu seviyorum, Dylan

Thomas beni duyulandryor. Tanryla hi de alakal olmasna erek yok bunun.

Doa ve sanat tarafndan harekete eirilen bir btnlk, ortaklk hissiyle alakal.

Dolaysyla humanisti (insancl) kullanmay ruhaniyi kullanmaya tercih ederim.

Ruhani olduunuzu sylediiniz anda insanlar dindar olduunuzu dnmeye

balyor.

evirmen: Hayali

evirmenin Notlar:

[1] Epifaniyi aydnlanmadan ayran aydnlanmann enelde amaca ynelik

bir aba sonucu ereklemesi, oysa epifani anlk farkndalktr.



[2] Burada yazar sanrm kelime oyunu yaparak brahimi dinlerde kadnn

yaratlnn erkein kabura kemiinden olduunu anmsatyor.

[3] Dinin ad Hristiyan Bilim olduundan inanlarna da Hristiyan Bilimci

dedim, nilizce Christian Scientisti karlamak iin.

Documents

Bilim Çağında Din “Zararlı Bir Batıl İnanç” Mı?